Jaarverslag. Gestage groei N e d e r l a n d s I n s t i t u u t v o o r L a s t e c h n i e k

Transcriptie

1 Jaarverslag Gestage groei N e d e r l a n d s I n s t i t u u t v o o r L a s t e c h n i e k

2 JAARVERSLAG 2012 Inhoudsopgave Gestage groei 5 Over het NIL 6 Internationale samenwerking 7 Organisatie en bestuur 9 Financieel overzicht 13 Kennisontwikkeling 16 Technische Commissies 17 Opleidingen 28 Certificatie 40 Voorlichting 45 Kwaliteitszorg 50 Bedrijfsdeelnemers 51 Onderscheidingen 57 3

3 Hét NIL-evenement in 2012: de Verbindingsweek FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink verricht de openingshandeling 4 Foto: Corné Houwaard

4 JAARVERSLAG 2012 Gestage groei Om de kwaliteit van het lassen en andere onmisbare verbindingstechnieken in Nederland op een hoog niveau te houden, is het NIL al bijna 80 jaar actief met opleiden, voorlichten, certificeren en adviseren. Nieuw ingezette strategieën hebben geleid tot een imagoverbetering van het lassersvak, waardoor jonge mensen nog steeds met trots kiezen voor dit ambacht. Ondanks de aanhoudende economische recessie heeft het NIL een goed jaar achter de rug, dat gekenmerkt wordt door een gestage groei. Hoogtepunt van 2012 vormde de eerste editie van de NIL Verbindingsweek, een evenement specifiek gericht op de laatste ontwikkelingen in de verbindingstechniek. De feestelijke opening van de vakbeurs werd verzorgd door FME-voorzitter Ineke Dezentjé-Hamming Bluemink. Met ruim 80 exposanten en meer dan bezoekers mag de missie om mensen te verbinden geslaagd worden genoemd. Op de beursvloer gingen jonge lastalenten uit België en Nederland met elkaar de strijd aan in de eerste Lage Landen Laswedstrijden. Ook het alom bekende NIL/BIL Lassymposium dat tijdens dit evenement werd gehouden, trok vele belangstellenden. Bij de opening van het Lassymposium door bestuursvoorzitter Mirjam van Dijk, werden drie prominenten uit de laswereld onderscheiden voor hun verdiensten. Maarten Jongejan ontving de Prof. Geerlingspenning voor zijn jarenlange inzet als voorzitter van het NIL. Zowel Rein van Dijk als Peter van Vegchelen werden onderscheiden met een Van t Hoffpenning, omdat zij veel betekend hebben voor het lastechnisch onderwijs in Nederland. Verder heeft het NIL twee nieuwe Technische Commissies opgericht, namelijk de TC Robotlassen, naar aanleiding van het opheffen van de branchevereniging RAB, en de TC Laserlassen. Beide commissies houden zich bezig met promotie, kennisontwikkeling en opleidingen. Het enthousiaste team van het NIL is in 2012 verder uitgebreid. Raymond van Mosel is per 1 februari gestart als manager Opleidingen. Op diezelfde datum is Emmy Veenis gestart als marketing- en communicatiemedewerkster en op 1 april is Marchel Kaspers gestart als lastechnisch adviseur. In het NIL-bestuur is Ton Gales volgens rooster afgetreden en heeft Ard Hofmeijer zijn functie overgenomen. Door de steeds strenger wordende eisen in de lastechniek is er een groeiende behoefte aan specifieke kennis. Het NIL speelt daarop in door het aanbieden van gerichte workshops. De nieuwe workshops op het gebied van lastechniek, normen en regelgeving zijn bijzonder succesvol gebleken. Ook de oplage van vakblad Lastechniek is het afgelopen jaar flink toegenomen. Het aantal lezers groeit gestaag en het in 2011 vernieuwde blad krijgt een steeds grotere waardering. Dankzij de enthousiaste inzet van NIL-medewerkers, bestuursleden en vele vrijwilligers kunnen we terugkijken op een succesvol 2012, waarin talrijke nieuwe initiatieven zijn ontplooid. We zien de toekomst dan ook met vertrouwen tegemoet. Mirjam van Dijk voorzitter van het bestuur Henk Zandvliet directeur 5

5 Over het NIL Het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) is een onafhankelijke stichting die de collectieve belangen behartigt van bedrijven, instellingen en personen die werkzaam zijn op het gebied van lassen, lijmen en andere permanente verbindingstechnieken. Het NIL stelt zich ten doel de kennis en vakbekwaamheid in deze branches op hetzelfde niveau te houden als nu, en daar waar mogelijk uit te breiden. Daarbij is het van belang dat er continu voldoende aanwas is van jonge vakmensen. Om onze doelstellingen te bereiken richten we ons op een aantal kernactiviteiten: Het uitbreiden en verspreiden van kennis op het gebied van verbindingstechnieken door middel van onderzoek en voorlichtingsactiviteiten. Het ontwikkelen van internationaal geharmoniseerde opleidingen en erkende handvaardigheidopleidingen. Het uitgeven van lesmaterialen. Het houden van toezicht op de kwaliteit van opleidingen en het certificeren van opleidingsinstellingen. Het examineren, diplomeren en certificeren van personen. Het certificeren van bedrijven. Het kwalificeren van lasprocedures. Het vertegenwoordigen van Nederland in de internationale organisaties EWF en IIW. Het promoten van het vakgebied van de verbindingstechniek, vooral onder de jeugd. 6

6 JAARVERSLAG 2012 Internationale samenwerking Samenwerking met België Het NIL onderhoudt nauwe banden met het Belgisch Instituut voor Lastechniek (BIL). Dit komt onder meer tot uiting in het jaarlijks gezamenlijk georganiseerde lassymposium, dat afwisselend in België en in Nederland plaatsvindt. Verder is het vakblad Lastechniek een gezamenlijke uitgave van het NIL en het BIL. Het Belgisch Instituut voor Lastechniek (BIL) is een onafhankelijk onderzoekscentrum op het gebied van verbindingstechnologieën en lasbaarheid van materialen. Het BIL legt de nadruk op onderzoek, beproeving en schade-analyse, maar houdt zich ook bezig met opleiding en kennisoverdracht, en dit voor alle mogelijke toepassingssectoren. Samenwerking in Europees verband en wereldwijd Het NIL is actief lid van de EWF (European Federation for Welding, Joining and Cutting) en het IIW (International Institute of Welding). Een belangrijk doel van deze internationale samenwerking is, naast gezamenlijke belangenbehartiging en het uitwisselen van kennis en informatie, het harmoniseren van opleidingen en certificeringen. Het NIL is door EWF en IIW erkend als Authorized National Body (ANB) en Authorized National Body for Company Certification (ANBCC). De EWF (European Federation for Welding, Joining and Cutting) is een Europees samenwerkingsverband van organisaties uit 32 landen die actief zijn op het gebied van verbindingstechnieken en snijden. Een belangrijke doelstelling van de EWF is het internationaal harmoniseren van opleidingen en certificeringen. Daarnaast behartigt de EWF de gezamenlijke belangen van haar leden en van de lasindustrie wereldwijd. Het IIW (International Institute of Welding) is een wereldwijd samenwerkingsorgaan van instituten voor verbindingstechniek, met leden uit 55 landen. Het IIW biedt een platform voor het uitwisselen van kennis tussen wetenschap en industrie. Binnen het IIW zijn 25 technische commissies en werkgroepen actief, niet alleen op het gebied van verbindingstechnieken, maar bijvoorbeeld ook op het gebied van kwaliteitszorg, niet-destructief onderzoek, ontwerp, veiligheid, gezondheid en standaardisatie van opleidingen. 7

7 Deelname aan internationale bijeenkomsten EWF Het NIL heeft op 23 mei 2012 de algemene vergadering van de EWF bijgewoond in Pula, Kroatië. Besproken werden onder meer de volgende thema s: Introductie nieuwe EWF-apps: Welding Dictionary en Welding Calculator Ontwikkelingen rond de EN 1090 en ISO 3834 Versteviging van de samenwerking tussen EA (European Accreditation) en de EWF Het NIL was niet vertegenwoordigd bij de EWF-bijeenkomst van 6 november te Oeiras in Portugal, wegens de start van de NIL Verbindingsweek op die datum. Lascoördinator In 2011 heeft een werkgroep vanuit de EWF richtlijnen opgesteld voor de opleiding tot lascoördinator (Responsible Welding Coordinator, RWC) in het kader van de norm EN Deze norm is per 1 juli 2014 algemeen vereist bij projecten en opdrachten. Er bestaat vooral bij kleinere constructiebedrijven behoefte aan een specifieke en verkorte opleiding om aan de eisen van de norm te kunnen voldoen. In 2011 heeft het NIL de cursus Lascoördinator EN-1090 ontwikkeld en zijn de eerste pilots opgestart. In 2012 is de cursus gegeven door SNS (Samenwerkende Nederlandse Staalbouw) in Nieuwegein. European Cooperation for Accreditation De EWF maakt onderdeel uit van de European Cooperation for Accreditation (EA). Dat heeft bijvoorbeeld geleid tot meer uniformiteit in het certificeren van bedrijven volgens de norm ISO De samenwerking tussen EA en EWF is verder verstevigd. Voor het afgeven van persoonscertificaten streeft het NIL naar accreditatie door de EA. In 2012 is daar hard aan gewerkt, maar er is nog een behoorlijke weg te gaan. IIW Op 19 januari 2012 was het NIL in Parijs vertegenwoordigd bij de algemene vergadering van de IIW. Besproken werden onder meer de volgende thema s: De noodzaak van het opstellen van businessplannen. Discussie over het toestaan van meerdere ANB s per land. Van 9 tot en met 13 juli 2012 werd in Denver, USA, de IIW/IAB Assembly gehouden, waar ook het NIL vertegenwoordigd was. Besproken werden onder meer de volgende thema s: De voorlopige autorisatie van de RWC-opleiding. De nieuwe opleiding International Welding Structure Designer Guideline (IWSD). Diverse meerkeuze-examens voor IWE, IWT, IWS en IWP gereed voor gebruik. Verplichte actieve deelname van elke ANB aan de IAB-A- en IAB-B-group. 8

8 JAARVERSLAG 2012 Organisatie en bestuur Directie en medewerkers van het NIL vormen de kern van de NIL-organisatie. Zij zijn belast met uitvoerende taken, de kernactiviteiten die moeten bijdragen aan het bereiken van de belangrijkste doelstellingen. Op beleidsniveau ligt de verantwoordelijkheid voor de NIL-activiteiten bij het bestuur. Directie, medewerkers en bestuur worden ondersteund door een op afstand betrokken Raad van Toezicht, die adviseert en toetst. Op basis van haar belangrijkste doelstellingen heeft het NIL haar kernactiviteiten georganiseerd rond vier productgroepen: Kennisontwikkeling, Opleidingen, Certificatie en Voorlichting. Deze productgroepen worden ondersteund vanuit enkele stafdiensten. De complete NIL-organisatie is in 2012 in kaart gebracht door een extern adviseur van de B+I Groep uit Zwolle, de heer J.H. de Koning. Uit deze analyse is naar voren gekomen dat het NIL met een aantal aanpassingen in de organisatiestructuur beter kan inspelen op de behoeften vanuit de markt. De nieuwe organisatiestructuur zal in de loop van 2013 worden ingevoerd. Raad van Toezicht Bestuur Directie Staf administratie secretariaat kwaliteitszorg Kennisontwikkeling Opleidingen Certificatie Voorlichting ontwikkelen en verspreiden van kennis initiëren van nieuwe producten beheren en uitbreiden kennisbank ontwikkelen van opleidingen uitgeven van leermiddelen examineren en diplomeren organiseren cursussen-op-maat certificeren van personen certificeren van opleidingsinstellingen certificeren van processen certificeren van bedrijven machtigen van organisaties organiseren van evenementen contact houden met lasgroepen en bedrijfsdeelnemers namens NIL deelnemen aan kernredactie vakblad Lastechniek beheren NIL-website behandelen helpdeskvragen 9

9 Raad van Toezicht Vertegenwoordigend J. de Bruin Kennisplatform Oppervlaktetechnologie G.H. van Duren Koninklijk Instituut voor Ingenieurs; KIVI NIRIA C.J. Halm FME-CWM M. Kielman Lloyds Register Nederland B.V. (lid op persoonlijke titel) N.A.J. Langerak Ver. De Ned. IJzer- en Staalproducerende Industrie A.F.A.M. van der Leest Koninklijke Metaalunie F. Lodeizen Nederlandse Plaatverwerkende Industrie I.M. Richardson Technische Universiteiten W. Rietveldt Vereniging voor Fabrikanten van Industriële Gassen A.J. de Roode Laboratoria en destructief/niet-destructief onderzoek H.C.G.M. Schrijen SABIC Europe (lid op persoonlijke titel) F. Soetens TNO Bouw H. van Zijl Velatec, Vereniging voor Lastechniek Bestuur M. van Dijk voorzitter K. de Kuiper secretaris en penningmeester A. Hofmeijer J. Krielaart P. Mosterd S. Remmerswaal Mevrouw Mirjam van Dijk, voorzitter van het NIL-bestuur bij de opening van het NIL/BIL lassymposium Foto: Corné Houwaard 10

10 JAARVERSLAG 2012 Directie en medewerkers Directie Henk Zandvliet Administratie Annelou Boin-Mulder Paul Steijn Secretariaat Linda Kroese-Osenga Marketing en communicatie Emmy Veenis (vanaf ) Kwaliteitszorg Brian Bakker Jacqueline van der Heijden-van der Sluijs Marcel van Teylingen Kennisontwikkeling Roger van den Brekel Leo Vermeulen Opleidingen Oki Dolfing-Overgaauw Gerda de Feiter-Nitzschke Karin Havinga Raymond van Mosel (vanaf ) Certificatie Marcelle Bruggeman-Driel Marcel van Teylingen Voorlichting/consultancy Marchel Kaspers (vanaf ) Linda Kroese-Osenga Leo Vermeulen Arjen Woudenberg 11

11 12 Foto: Corné Houwaard

12 JAARVERSLAG 2012 Financieel overzicht De staat van baten en lasten 2012 sluit met een positief saldo van Dit positieve resultaat wordt bereikt door een exploitatieresultaat van negatief, veroorzaakt hogere personele lasten en directe projectkosten dan begroot en financiële baten en lasten van positief. Er zijn in 2012 geen bijdragen uit algemene reserve. De af te dragen vennootschapsbelasting is De baten vielen 1 % lager uit dan begroot. De lasten vielen hoger 8% uit dan begroot. Het exploitatieresultaat en de financiële baten en lasten, resp en , zijn met de reservering van de vennootschapsbelasting -/ toegevoegd aan het eigen vermogen. Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve. 13

13 Staat van baten en lasten over 2012 Begroting Realisatie x x x Baten Bijdragen algemeen Examengelden, certificatie, en verkoop leermiddelen Voorlichtingsactiviteiten Projectcoördinatie Totaal baten (A) Lasten Bedrijfskosten Directe kosten Totaal lasten (B) Exploitatieresultaat (A-B) Financiële baten en lasten Vennootschapsbelasting Bijdragen uit bestemmingsreserves 181 Resultaat

14 JAARVERSLAG 2012 Balans per 31 december Activa Vaste activa Vaste financiële activa Vlottende activa Liquide middelen Totaal activa Passiva Eigen vermogen Kortlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva Vennootschapsbelasting Totaal passiva

15 Kennisontwikkeling De productgroep Kennisontwikkeling is verantwoordelijk voor het initiëren en coördineren van onderzoek, de ontwikkeling van nieuwe opleidingen en softwareproducten en het beheren en uitbreiden van de kennisbank op het gebied van verbindingstechnieken en snijden. E-learning In 2011 heeft het NIL onderzocht welke systemen er op de markt zijn op het gebied van e-learning. Op basis van dit onderzoek is gekozen voor een systeem waarbij het NIL de vrijheid heeft om zelf veel invloed uit te oefenen op de inhoud van het leertraject, zonder gebonden te zijn aan één softwareproduct. In 2012 heeft het NIL ten behoeve van de handvaardigheidopleidingen de mogelijkheden onderzocht van samenwerking met een partij die reeds beschikt over een handzaam systeem voor het inzetten van e-learning binnen opleidingen met een grote praktijkcomponent. NIL-WPSelect Eind 2010 is het NIL gestart met het opzetten van een internetversie van WPSelect, het softwareprogramma voor het genereren van goedgekeurde lasmethodebeschrijvingen. Halverwege 2011 is deze internetversie beschikbaar gekomen onder de naam NIL-WPSelect. Het gebruik van NIL-WPSelect is gekoppeld aan het bedrijfsdeelnemerschap van het NIL. In 2012 zijn ca. 35 bedrijven (ca. 100 nieuwe gebruikers) NILWPSelect gaan gebruiken. Met name in de gebruikersvriendelijkheid van het programma zijn vele verbeteringen doorgevoerd, zoals sorteer-, filter- en samenvoegfuncties, helpvideo s, handtekeningopties, en mogelijkheden voor het toevoegen van externe documenten via internetlinks en het LK-kenmerk. Costcomp Het softwareprogramma voor het berekenen van laskosten, Costcomp is ontwikkeld als een offline programma. In 2011 heeft de productgroep de mogelijkheden onderzocht om dit programma, net als NIL-WPSelect, online beschikbaar te maken. Wegens de hoge kosten ziet het NIL hier voorlopig van af. Er zijn plannen om het programma volledig te herzien, maar daar is in 2012 nog niet aan gewerkt. Technische Commissies Het NIL voert het secretariaat voor zes technische commissies (TC s), bestaande uit mensen vanuit het bedrijfsleven, opleidingsinstellingen en andere typen organisaties. In 2012 is de nieuwe TC Robotlassen opgericht, om de leemte op te vullen die ontstaan was na de opheffing van de Vereniging Robotics Association Benelux (RAB) op 30 januari Verder is de TC Laserlassen opgericht, ter promotie van een verbindingstechniek die in Nederland nog relatief weinig wordt toegepast. In dit jaarverslag is een apart hoofdstuk gewijd aan de activiteiten van alle technische commissies. 16

16 JAARVERSLAG 2012 Technische Commissies Het vakgebied van de verbindingstechniek is breed en veelomvattend. Vanuit het IIW (International Institute of Welding) zijn technische commissies actief, die elk een deel van het vakgebied bestrijken. Het doel van de technische commissies is het volgen van de ontwikkelingen binnen een specifiek deelgebied van de verbindingstechniek om deze kennis te kunnen verspreiden en implementeren in de industrie. Ook in Nederland is een aantal technische commissies actief die gerelateerd zijn aan de IIW-commissies. Het NIL voert het secretariaat voor deze commissies. Technische commissies bestaan uit deskundigen vanuit het bedrijfsleven en (opleidings)instellingen. TC 1-A Hoogtemperatuursolderen In 2012 is de werkgroep voortgegaan met het project Hoogtemperatuur Vacuümsolderen van Titaan en Titaanlegeringen. In dit project wordt gekeken naar de soldeerbaarheid van α- (grade 2), α/β- (grade 5) en β- (Ti-15V-3Cr-3Sn-3Al) titaanlegeringen. Daarbij is het doel om ook nieuw ontwikkelde soldeertoevoegmaterialen toe te passen. Toepassingen van deze verbindingen worden onder andere voorzien bij warmtewisselaars in combinatie met corrosieve condities. In het project wordt aandacht besteed aan: soldeerbaarheid: het vloeien van het soldeer en vullen van de naad; lekdichtheid van de verbinding; mechanische eigenschappen van de soldeerverbindingen door middel van trek- en afschuifproeven; de invloed van het soldeerproces op de mechanische eigenschappen van het basismateriaal. In 2012 is fase 1 afgerond, waarin een eerste scan van soldeertoevoegmaterialen is uitgevoerd. In deze fase zijn de soldeerverbindingen onderzocht op metallurgische kwaliteit, zoals naadvulling, soldeernaadbreedte en de vorming van intermetallische fasen. Daarnaast is een indicatieve mechanische test uitgevoerd waarbij de verbindingen zijn getest op afschuiving. De gebruikte soldeermethoden zijn hoogtemperatuur vacuümsolderen en hoogfrequent vacuümsolderen. De gebruikte soldeertoevoegmaterialen zijn Al-basis, Ag-basis en Ti-basis. Al- en Ag-basissolderen staan, afhankelijk van hun chemische samenstelling, lagere soldeertemperaturen toe. Dit is van belang bij het solderen van α- en α/β-titaan, zodat fasetransformaties worden voorkomen. 17

17 JAARVERSLAG 2012 In de eerste fase van het onderzoek is onder andere het volgende vastgesteld: Het (hoogtemperatuur)solderen van titaan en zijn legeringen kan het best uitgevoerd worden in volmetallische vacuümovens. Dit om de juiste kwaliteit van de ovenatmosfeer te garanderen, wat nodig is voor een kwalitatief goede soldeerverbinding. Een diffusiegloeibehandeling heeft een positief effect op de mechanische sterkte en de microstructuur van de soldeernaad. Bij een te hoge soldeertemperatuur, met name bij de α-titaanlegeringen, treedt een sterke korrelgroei op. Op basis van deze resultaten zijn per titaanlegering twee of drie soldeertoevoegmaterialen gekozen voor verder onderzoek op mechanische eigenschappen, lekdichtheid van de verbinding en corrosiebestendigheid. Daarbij lijkt een Ti-soldeer, Ti-20Zr- 20Cu-20Ni (BTi5) mogelijk een algemeen inzetbaar soldeer te zijn. Nadere experimenten moeten dit nog uitwijzen. Deze zullen in worden uitgevoerd. Een overzicht van uitgevoerde onderzoeken van TC 1-A over de afgelopen jaren is beschikbaar gesteld op kennisplein. Rapporten waarvan het embargo van 5 jaar is verlopen kunnen gratis worden gedownload. In 2012 heeft de technische commissie twee keer vergaderd. Het betrof daarbij gecombineerde bestuurs-/werkgroepvergaderingen. Tijdens de vergadering zijn verschillende soldeervraagstukken behandeld. Voor de onderzoeksonderwerpen is de werkgroep op zoek naar bedrijven die een inbreng willen leveren. Voor deelname aan een project vraagt de werkgroep een jaarlijkse contributie van 2750,- excl. BTW en een bijdrage in natura bij het uitvoeren van proeven of testen. Deze bijdrage is bestemd voor het bekostigen van testen die niet binnen de werkgroep uitgevoerd kunnen worden, materialen en projectleiding. Leden TC 1-A Voorzitter: P.Th.H. Steege Secretaris: E.W. Schuring Brazing Consultancy - Monnickendam ECN - Petten W.H. Brouwer FOM-Amolf Amsterdam H.J. Buursen Bodycote Vacuum Brazing - Diemen J. Klos Bodycote Vacuum Brazing - Diemen M. Oosterveld Shell TCA - Amsterdam A.D. Oudakker Ansaldo Thomassen B.V. - Rheden R. Wolbeer Differ - Nieuwegein R.J. Zaalberg Ansaldo Thomassen B.V. - Rheden 18

18 JAARVERSLAG 2012 TC 1-C Thermisch Spuiten Deze commissie bestaat uit mensen die het thermisch spuiten een warm hart toedragen en werken met deze boeiende techniek of met het product, de opgespoten laag. De doelstelling van de Technische Commissie 1-C is om een zinvolle invulling te geven aan de behoeften uit de thermische spuitmarkt. De TC 1-C zijn de doeners die gevoed worden met wensen vanuit de reeds bestaande TS-vereniging. Als eerste is gestart met voorbereidingen voor het opzetten en ontwikkelen van de opleiding 'Thermisch Spuiter' volgens de richtlijnen van de European Federation for Welding, Joining and Cutting (EWF). In 2012 is een deel van het lesmateriaal voor deze opleiding geschreven. In het verslagjaar is de commissie op de volgende data bijeengekomen: 26 januari bij de Hogeschool Utrecht te Utrecht; 4 april bij de Hogeschool Heerlen te Heerlen; 29 augustus bij de High Tech Campus te Eindhoven; 24 oktober bij de KLM te Amsterdam. Leden TC 1-C Voorzitter: R. Eijkenboom Oak-Advanced Coating Solutions B.V. Heerlen Secretaris: A.W. Woudenberg NIL Zoetermeer R. Didden Böhler Nederland Amsterdam J. Jutte Flame Spray Technologies B.V. - Duiven T. Kraak Stork Aludra - Vlaardingen A. Laugs Limburgs Metaal Spuitbedrijf B.V. - Elsloo H. Ulrich Veldhoven M. van Wonderen KLM Royal Dutch Airlines - Schiphol H. Zandvliet NIL Zoetermeer 19

19 TC IV en XII Bijzondere lasprocessen; mechanisering van het lassen Het doel van deze commissie is het volgen van de technische ontwikkelingen op zowel het gebied van bundellasprocessen als op het gebied van mechaniseren en automatiseren bij het lassen. Daarnaast streeft de commissie ernaar om de kennis en nieuwe technieken te implementeren in de Nederlandse lasbedrijven. De commissie streeft er naar om twee tot drie keer per jaar te vergaderen bij een van de leden of een interessant bedrijf waar de mechanisatie of automatisering ver is doorgevoerd, zodat de vergadering gecombineerd kan worden met een interessant bedrijfsbezoek. Ook kan de TC een bedrijf adviseren en verbeteringsvoorstellen doen. In het verslagjaar heeft de commissie niet vergaderd. Voorzitter: R.W.A. van den Berg RWA Consultancy - Best Secretaris: R.P.J.M. van den Brekel NIL - Zoetermeer (tot ) M.W. Kaspers NIL - Zoetermeer H.J.M. Bodt Bodt Welding Consultancy Hellevoetsluis A.J.M. van Deudekom Atkins-NedTech Eng. - Hoofddorp R. Donselaar Air Products Nederland B.V. Amsterdam A. Engelen Multiweld B.V. - Barendrecht E.J.M. Gering Air Liquide Welding Nederland B.V. - Breda M. Jak Lorch Lastechniek B.V. - Noordwijk B. Jonkman Zwijndrecht T. Luijendijk Technische Universiteit - Delft R. van der Ploeg Pomweld Las- en Snijtechniek B.V. - Heerhugowaard P.W. Verkaik MT-International B.V. - Spijkenisse R. Verstraeten Trumpf Nederland B.V. - Hengelo K. van Vlastuin RobWelding B.V. - Dodewaard C. Wieringa Valk Welding - Alblasserdam J. Willems Iemants Staalconstructies - Arendonk 20

20 JAARVERSLAG 2012 TC V Niet-destructief onderzoek en Inspectie (samen met KINT) In 2012 is de commissie volgens planning drie keer bij elkaar geweest: Op 24 januari bij Applus RTD te Rotterdam. Op 9 mei bij TiaT Europe B.V. te Roosendaal. Op 11 oktober bij AIB Vinçotte Nederland B.V. te Breda. Belangrijke onderwerpen van de bijeenkomsten waren: Diverse technische onderwerpen. Sinds het voornemen in 2007 (meer technische inhoudelijkheid) komen deze onderwerpen prominent op de agenda. De ontwikkelingen van de Europese wetgeving op het gebied van Elektromagnetische Velden in Arbeidssituaties. De commissie volgt deze ontwikkelingen met argusogen, vooral in verband met de gevolgen voor de toekomstige toepasbaarheid van niet-destructief magnetisch onderzoek. IIW / CEN Commissies Deelname IIW-V subcommissies: VA, radiografie H.J.M. Bodt VC, ultrasoon J.L.J. Verkooijen VE, elektromagnetisch J.W. Noteboom Veel activiteiten die bij IIW hoorden, verschoven geleidelijk richting CEN. Van Nederlandse zijde is de vertegenwoordiging en belangenbehartiging voor de Nederlandse bedrijven onvoldoende, zo is de algemene mening in deze commissie. Gebrek aan voldoende financiële middelen is daarvan de oorzaak. Eén van de gevolgen is het tot stand komen van diverse Europese normen waarvan de juistheid, de wijsheid en het nut worden betwijfeld. Projecten Project Ultrasoon Phased Array : De activiteiten in Nederland zijn afgerond; er speelt vooral activiteit op het Europese vlak. Een CEOC-werkgroep waaraan vanuit ons land wordt deelgenomen gaat een richtlijn opstellen over de gewenste aanpak bij de introductie van nieuwe inspectietechnieken. Project MBO voor NDO : Dit project, met als doel het vak te promoten bij technische opleidingsinstituten, werd gestart in De ROC s reageren enthousiast en ook een groot percentage van de mbo-leerlingen (3e leerjaar, niveau 4) geeft aan interesse te hebben in het werkgebied van NDO+I. Project Acoustic Pulse Reflectometry (APR) : Op initiatief van de vergadering en in opdracht van KINT-SKOP is in 2011 een project opgezet met als doel het valideren van de APR-techniek voor onderzoek aan warmtewisselaarbundels. Dit project is voortgezet in De techniek zou het mogelijk maken om vanaf de pijpuiteinden inzicht te krijgen in niet alleen lekkages, maar ook in inwendige en volumineuze defectvorming. Zelfs dieptebepaling van defecten zou mogelijk zijn. Het NIL heeft een onderzoek laten uitvoeren op het gebied van elektromagnetische velden. Metingen werden verricht tijdens het lassen, bij nabehandeling, gloeien en bij het toepassen van magnetisch onderzoek met de jukmagneet. 21

21 Samenstelling en werking In 2012 is J.W. Noteboom opgetreden als algemeen voorzitter. De commissie vergadert drie keer per jaar op wisselende locaties, meestal op het bedrijf van één van de leden. De gastheer van het bedrijf is (doorgaans) tevens de dagvoorzitter. De commissie heeft geen vaste secretaris. De functie van notulist wordt ingevuld door een wisselende, bij de vergadering aanwezige persoon met vervolgens secretariële ondersteuning door Linda Osenga van het NIL. Voor de overige (secretariële) zaken neemt de algemene voorzitter de zaken waar, gesteund door leden uit de commissie. Naast het vergadergedeelte zijn er één of meer technische presentaties, rondleidingen in het bedrijf van de gastheer of komen actuele zaken aan de orde. Eind 2012 had de commissie 38 leden, van wie er gemiddeld 16 tot 20 bij de vergaderingen aanwezig waren. Door de achtergrond van de leden is het accent nog steeds sterk gericht op het NDO (en minder op Inspectie en Lastechniek). Door het beperkte aantal bijeenkomsten per jaar en het brede aandachtsgebied is de werkwijze pragmatisch: indien er op een specifiek gebied een actie voorbereid of ondernomen moet worden wordt ad hoc een subcommissie uit de leden samengesteld, die afhankelijk van het onderwerp, een mandaat krijgt of de besluitvorming in de commissie voorbereidt. Leden TC V Voorzitter: J.W. Noteboom Kema Nederland B.V. - Arnhem L.A. Aardewerk 3P Quality Services - Bavel R.W.A. van den Berg RWA Consultancy - Best G. Beijer SGS Nederland B.V. - Spijkenisse M. Bezemer GE Inspection Technologies - Hoevelaken A. van den Biggelaar Applus RTD - Rotterdam L. Birsak LBI Quality Inspection - Dordrecht T. Blok tim B.V. - Drachten H.J.M. Bodt Bodt Welding Consultancy - Hellevoetsluis L.E. de Bruijn E.ON Benelux - Maasvlakte Rotterdam F. Buijsen TiaT Europe B.V. - Roosendaal P. Doeswijk Allseas Engineering - Delft F.H. Dijkstra Applus RTD - Rotterdam A. Elling Stork Thermeq B.V. - Hengelo G.P. van Gils GeVeGe Beheer B.V. - Delfgauw J.G.J. de Gooijer Hobéon SKO - Den Haag F. Groos Applus RTD - Rotterdam H.D. Haan N.V. Nederlandse Gasunie - Groningen J.H. Heerings HIS Consult - Dieren A.T. de Keijzer DeltaRail B.V. - Utrecht H. Lens AIB Vinçotte Nederland B.V. - Breda H. van Merriënboer TAQA - Den Haag S. Nagelhout Applus RTD - Rotterdam W. Piersma Stork Industry Services Noordoost - Groningen A.J. de Roode Materiaal Metingen Testgroep B.V. - Ridderkerk 22

22 JAARVERSLAG 2012 Jan Willem Noteboom, voorzitter van TC V: De laswereld, de materialenwereld en de wereld van NDO & Inspectie zijn nauw met elkaar verbonden. Dat je ook in Nederland daarom op dat kruispunt een platform hebt waarop we elkaar op de hoogte brengen van alle mogelijke ontwikkelingen, is vanzelfsprekend. H.J. Schoorlemmer Mistras Group B.V. - Rotterdam C. van Sevenhoven Defensie Materieel Organisatie - Den Haag C. Smits Shin-Etsu PVC B.V. - Hoogvliet Rotterdam N. Trimborn SGS Nederland B.V. - Spijkenisse B. Verhagen AIB Vinçotte Nederland B.V. - Breda J.L.J. Verkooijen TÜV Rheinland Sonovation B.V. - Oosterhout A. Visser Shell Global Solutions International - Amsterdam J. de Visser Q8 Europoort - Rotterdam Europoort A.W.F. Volker TNO Industrie en Techniek - Delft D. Wilms Applus RTD - Rotterdam A.W. Woudenberg NIL - Zoetermeer E. Zeelenberg Lloyds Register Nederland B.V. - Rotterdam TC VIII Veiligheid, Gezondheid en Milieu De commissie is in het verslagjaar driemaal bijeen geweest. Op 24 januari bij Colt International in Katwijk; op 22 mei bij Lincoln Electric Europe in Nijmegen en op 27 november bij Kemper GmbH in Vreden. In 2012 bestond de commissie uit 31 leden, waarvan gemiddeld circa 15 leden de vergaderingen bijwoonden. In de drie vergaderingen van dit jaar zijn de volgende onderwerpen aan de orde gekomen. Op 24 januari is besproken hoe het klimaat op de werkplek invloed kan hebben op productiviteit. Onder de titel Veiligheid en onderhoud bij autogene installaties zijn verschillende risico s van het werken met autogene processen besproken. Een aantal leden van de commissie gaat zich buigen over het opstellen van een praktisch document. Tijdens de vergadering in mei is de stand van zaken rond REACH toegelicht. (REACH is een Europese verordening voor chemische stoffen en staat voor Registratie, Evaluatie, Autorisatie en restrictie van Chemische stoffen). Hierbij was er onder andere aandacht voor het Welding Exposure Scenario dat is uitgegeven door de European Welding Association (EWA). In de laatste vergadering van het verslagjaar is naar aanleiding van een lezing van het NEN gesproken over de behoefte van het heroprichten van een NEN-normencommissie, veiligheid bij elektrische lasapparatuur. Tevens werd teruggeblikt op een Mangaan-seminar dat in mei in Duitse Bochum heeft plaatsgevonden. 23

23 Vanuit de eerder opgestelde beleidsnota worden in elke vergadering de volgende onderwerpen kort besproken: geluid, ergonomie, oplosmiddelen, kunststoffen, elektromagnetische velden en optische stralingen. Hiermee volgt de commissie de ontwikkelingen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu bij het lassen. De vergadering van 27 november was de laatste vergadering onder leiding van de heer R. van den Berg. Na 14 jaar is hij gestopt met het voorzitterschap. De heer Van den Berg is vierentwintig jaar lid van TC VIII en wil dit nog een aantal jaar blijven. Vanaf 2013 wordt de voorzittershamer gehanteerd door Gert Eilander. Leden TC VIII Voorzitter: R.W.A. van den Berg RWA Consultancy - Best (tot ) Secretaris: L. Vermeulen NIL - Zoetermeer E. van Beek Lincoln Electric B.V. - Nijmegen J. Bodt HSM B.V. - Schiedam T. Bruggink Kemper B.V. - Groenlo G. Eilander Laspartners Sliedrecht - Sliedrecht E. Elling Inspectie SZW - Den Haag T. Engels Plymovent B.V. - BredA K. Foekens Colt International B.V. - Cuijk E.J.M. Gering Air Liquide Welding Nederland & Benelux B.V. - Breda C.J. Halm Vereniging FME-CWM - Zoetermeer C. van Hengstum Inspectie SZW - Den Haag R. Houba Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen - Utrecht E. Hougee Wiltec B.V. - Uden L.A. Kamerling Arbrad - Culemborg P. Kanters Verbetercoach 5xbeter, werken is gezond - Helmond P. van Keulen Lutec Luchttechniek B.V. - Veenendaal B. Knoll TNO - Delft V.J.H.M. van der Mee Lincoln Electric Europe B.V. - Nijmegen J. Prinsen Weld-Tech v.o.f. - Hellevoetsluis I.M. Richardson Technische Universiteit Delft P. de Ruiter Moldex AG & Co. KG - Barendrecht H.H. van der Sluis Apeldoorn R. Smitshoek Arcelor Projects Spiral Mill B.V. - Fijnaart H. Tuijn De Vlamboog B.V. - Hoofddorp E-J. Veeren 3M Nederland B.V. J. van de Werken Koninklijke Metaalunie - Nieuwegein 24

24 JAARVERSLAG 2012 TC XIe Transport Pijpleidingen Deze commissie is in het verslagjaar twee keer bij elkaar geweest: op 20 januari bij Lastechniek Europa te Nieuwegein en op 27 november bij Element Materials Technology B.V. te Amsterdam. De vergaderingen vinden meestal plaats bij een van de deelnemende bedrijven. Hierdoor krijgen de bijeenkomsten naast de vergadering een wat meer praktisch karakter. Tijdens de bijeenkomst bij Lastechniek Europa is er een presentatie gegeven over het automatisch/gemechaniseerd lassen aan gasvoerende leidingen, gevolgd door een demo. Bij Element Materials Technology is nader ingegaan op de beproevingsmethoden die toegepast worden bij uitvoering van schadeonderzoek. Ook worden tijdens de vergaderingen uiteenlopende en vaak praktische zaken besproken waar men in het veld tegenaan loopt. Aanpassingen van normen aangaande de toepassing van de lastechniek en het niet-destructief onderzoek bij de aanleg van transportpijpleidingen worden op de voet gevolgd. Nieuwe destructieve testmethoden worden besproken en zo mogelijk getest. De voorzitter van de internationale commissie TC XIe is tevens lid van onze nationale commissie, waardoor wij de garantie hebben dat alle onderwerpen die daar besproken worden ook bij ons ter informatie beschikbaar zijn. Leden TC XIe Voorzitter: T. Blok; tim B.V. Drachten Secretaris: G.M. van Krieken Element Materials Technology Amsterdam B.V. - Amsterdam V.W. Belgraver Nieuw-Roden W. Berger A. Hak Leidingbouw - Tricht E. van Bruggen Lloyds Register Nederland B.V. - Rotterdam B.J.H. de Graaff CRC-Evans - Nijkerk C. Gerritsen OCAS N.V. - Zelzate (B) R.S.R. Hildebrandt Powec Welding Engineering & Consultancy - Roosendaal O.J.C. Huising N.V. Nederlandse Gasunie - Groningen M. Kaspers NIL - Zoetermeer E. van Potelberg OCAS N.V. - Zelzate (B) J. Schepers BAM Leidingen en Industrie B.V. - Nieuwleusen M. Stam Visser en Smit Hanab B.V. - Papendrecht 25

25 TC Robotlassen Nadat begin februari 2012 bekend werd gemaakt dat de RAB (Robotics Association Benelux) was opgeheven, heeft het NIL het initiatief genomen om een Technische Commissie Robotlassen op te richten. Robotleveranciers, integrators van robotsystemen en andere belanghebbende bedrijven en organisaties werden uitgenodigd voor de oprichtingsvergadering, die gehouden werd bij het NIL op 26 april Aan deze uitnodiging gaven tien deelnemers gehoor. Drie vervolgbijeenkomsten vonden plaats op 28 juni, 6 september en 29 november. Voor de vergadering van 28 juni formuleerden de leden enkele doelstellingen van de TC: Het uitdragen van de toegevoegde waarde van de lasrobot in technisch, commercieel en ergonomisch opzicht. Het elimineren van drempels voor het invoeren van lasrobottechnologie in bedrijven die dit nog niet toepassen. Het fungeren als een neutraal platform voor het uitwisselen van kennis en ontwikkelingen in de robottechnologie. Het geven van bekendheid aan actuele (nieuwe) technieken, zoals enkelstuks fabricage, meerdere robots op één besturing, combinatie van handling en lassen, automatische opslag van mallen, gebruik van sensoren/camera s, enzovoort. Deelname aan beurzen en het verzorgen van publicaties. Het opzetten van een onafhankelijke robotlasopleiding. Leden TC Robotlassen Voorzitter: H. Zandvliet NIL - Zoetermeer Secretaris: K. Havinga NIL - Zoetermeer P. Bakker Stäubli Benelux - Bissegem (B) P. Barendse Rolan Robotics - Zwaag C. Bestebreur Dero Productautomatisering - Nieuw Vennep W. den Boef Valk Welding B.V. - Alblasserdam T. Clement Clement Connecting - Maarheeze R. Dinnissen Robot-Rent - Oploo D. van Driessche VCL vzw - Brussel (B) B. van t Hof AWL-Techniek B.V. - Harderwijk A. Hofmeijer Stodt Toekomsttechniek - Hengelo P. van der Horst Binzel Benelux B.V.B.A. - Nazareth (B) K. Jans Kuka Automatisering & Robots N.V. - Houthalen (B) P. Kiekens FANUC Robotics Benelux VBR - Mechelen (B) E. Mennen Yaskawa Benelux B.V. - Son W. Rombeek Andon Automation B.V. - Gameren E. Thijssen Lastraga Equipment B.V. - Wijchen R. Valk Valk Welding B.V. - Alblasserdam W. Verhoef Factory Control B.V. - Tholen M. Visser ABB B.V. - Rotterdam 26

26 JAARVERSLAG 2012 Ard Hofmeijer, lid van de TC Robotlassen: De oprichting van de TC Robotlassen komt voort uit vraagstellingen van lasrobotgebruikers, lasrobotleveranciers en onderwijsinstellingen. De belangrijkste doelstelling van deze technische commissie is om drempels voor invoering van lasrobottechnologie voor bedrijven te elimineren. Dit doet de TC Robotlassen door het ontwikkelen van nieuwe lesstof voor het robotlassen, bekendheid te geven aan actuele technieken, en robotgebruikers te ondersteunen door middel van kennisoverdracht. TC Laserlassen In het verslagjaar is de nieuwe Technische Commissie Laserlassen opgericht. Aanleiding was een verzoek van de afdeling 3ME van de TU Delft om (meer) onderzoek te gaan doen naar het laserlassen van plaatdiktes van 15 mm en meer. Hiervoor is een laserbron benodigd met een vermogen van minimaal kw. Op initiatief van het NIL, AWL-Techniek, het LAC, TU Twente, TU Delft en overige belangstellende partijen, is er gekeken naar mogelijkheden om een dergelijke laserbron aan te schaffen. In Nederland wordt het laserlasproces nog bijzonder weinig toegepast. De TC Lasserlassen stelt zich onder andere ten doel om meer bekendheid te geven aan deze verbindingstechniek. De voornaamste doelstellingen van TC Laserlassen zijn: Het geven van voorlichting over de mogelijkheden van de laserlastechniek. Het uitwisselen van kennis en ervaring in de laserlastechniek. Het ontwikkelen van opleidingen op dit vakgebied. Het (op termijn) certificeren van het laserlasproces. Het bevorderen van kennisontwikkeling in de laserlastechniek. De commissie is in 2012 drie keer bij elkaar geweest: 25 september, 31 oktober en 19 november. De vergaderingen vonden plaats bij AWL-Techniek in Harderwijk. Leden TC Laserlassen Voorzitter: P. Mosterd AWL-Techniek B.V. - Harderwijk Secretaris: H. Zandvliet NIL - Zoetermeer B. van Haastrecht Materials innovation institute M2i - Delft P. Hartgers Laser Applicatie Centrum - Enschede J.T. Hofman Materials innovation institute M2i - Delft A.J. Huis in t Veld Universiteit Twente - Enschede N.A.J. Langerak Tata Steel IJmuiden B.V. - Beverwijk G. van der Endt Trumpf Nederland B.V. - Hengelo I.M. Richardson Technische Universiteit Delft - Delft F. Ploegman Laser Applicatie Centrum - Enschede T. van der Veldt Tata Steel IJmuiden B.V. - Beverwijk G. Huizinga FME - Zoetermeer F. Lodeizen FDP - Nieuwegein 27

27 Opleidingen Een belangrijke doelstelling van het NIL is het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van lasopleidingen in Nederland. Het ontwikkelen en up-to-date houden van (internationaal) geharmoniseerde opleidingen is een van de kernactiviteiten van het NIL. Het NIL is niet alleen uitgever van leermiddelen, maar houdt ook toezicht op de kwaliteit van opleidingsinstellingen. Als onafhankelijke partij neemt het NIL examens af, reikt diploma s uit en certificeert gediplomeerden. Het NIL is als exameninstelling opgenomen in het CREBO (Centraal Register Exameninstellingen Beroepsonderwijs). Erkenning van opleidingsinstellingen Het NIL is door de internationale organisaties IIW en EWF geautoriseerd als ANB (Authorized National Body). Dat betekent onder meer dat het NIL gemachtigd is om namens EWF en IIW opleidingsinstellingen te certificeren voor het geven van internationaal geharmoniseerde opleidingen. Het NIL heeft daarnaast een eigen formeel erkenningssysteem voor handvaardigheidopleidingen. De scholen die een formele erkenning hebben, zien dit als een kwaliteitswaarmerk en onderscheidend vermogen naar bedrijven toe. De Nederlandse metaalindustrie is vertrouwd met de bestaande structuur van NIL-lasopleidingen. De auditcommissies voor de erkenning van opleidingen houden toezicht op door het NIL erkende opleidingsinstellingen, inclusief de rapportage. Erkende opleidingsinstellingen Erkende instituten voor de opleiding International Welding Engineer (IWE) Hogeschool van Utrecht / Centrum voor Natuur en Techniek Utrecht WTT Lasopleidingen Rotterdam 28

28 JAARVERSLAG 2012 Erkende instituten voor de opleiding International Welding Technologist (IWT) Dielemans Technische Opleidingen Breda DKD Lasopleidingen Joure Lastechniek Oost Hengelo ROC Friese Poort Drachten WTT Lasopleidingen Rotterdam - Velsen-Noord - Weert Erkende instituten voor de opleiding International Welding Specialist (IWS) De Groot Lasopleidingen B.V. Breda DKD Lasopleidingen Joure Haprotech Het Lashuis Velsen-Noord Lastechniek Oost Hengelo ROC Rivor Tiel Summa College Eindhoven TCE/SKOT Lasopleidingen Ede TSH Vakopleidingen Emmen WTT Lasopleidingen Rotterdam Erkende instituten voor de opleiding International Welding Practitioner (IWP) De Groot Lasopleidingen B.V. Breda DKD Lasopleidingen Joure Haprotech Het Lashuis Velsen-Noord Lastechniek Oost Hengelo ROC Rivor Tiel Summa College Eindhoven TCE/SKOT Lasopleidingen Ede TSH Vakopleidingen Emmen WTT Lasopleidingen Rotterdam - Velsen-Noord - Middelburg Erkende opleidingsinstituten voor de opleiding International Welder ROC de Leijgraaf Veghel - Oss - Uden ROC Friese Poort Drachten TCE/SKOT Lasopleidingen Ede Tetrix Bedrijfsopleidingen Den Helder - Heerhugowaard Erkende instituten voor de opleiding International Welding Inspection Personnel (IWIP) Lastechniek Oost Hengelo P3transfer Etten-Leur WTT Lasopleidingen Rotterdam - Velsen-Noord - Weert Erkende instituten voor de opleiding Beoordelaar van Lasserkwalificaties (BDL) TCE/SKOT Lasopleidingen Ede 29

29 Erkende instituten voor de handvaardigheidopleidingen NIL niveau Albeda College Rotterdam Bedrijfstakschool Anton Tijdink Terborg Bronckhorst Lasopleidingen Harderwijk De Groot Lasopleidingen B.V. Breda Haprotech Het Lashuis Velsen-Noord Koning Willem1 College s-hertogenbosch Lastechniek Europa B.V. Nieuwegein - Rotterdam Lastechniek Oost Hengelo Perk Lastechniek Zaandam ROC de Leijgraaf Oss - Uden - Veghel ROC Friese Poort Drachten ROC Midden Nederland Nieuwegein ROC Rivor Tiel SBC Sasbout Vosmeer Delft STODT Toekomsttechniek Hengelo TCE/SKOT Lasopleidingen Ede Tetrix Bedrijfsopleidingen Den Helder - Heerhugowaard Erkende instituten voor de lijmopleidingen European Adhesive Bonder (EAB) en European Adhesive Specialist (EAS) Hechtingsinstituut (TU) Delft Hogeschool Rotterdam Rotterdam Erkende instituten voor de raillasopleidingen European Aluminothermic Welder (EAW), European Arc Welder for Rail Joining (EAWRJ) en European Arc Welder for Rail Restoration (EAWRR) Raillasschool Nederland Vianen (EAWRJ, EAWRR en EAW) SLV Hannover Duitsland (EAW) 30

30 JAARVERSLAG 2012 NIL Handvaardigheidopleidingen niveau 1 4 In 2012 heeft het NIL een nieuwe versie uitgegeven van de in 2011 volledig herziene theorieboeken voor de NIL-Handvaardigheidopleidingen. De boeken behandelen in afzonderlijke katernen de meest elementaire theorie van vijf lasprocessen: MAG, MIG, TIG, BMBE en autogeen lassen. Ook is 2012 is gestart met een pilotproject voor het automatisch genereren van examenvragen uit een database (HVOvragenbank). De examenvragen zijn volledig gebaseerd op de inhoud van de nieuwe theorieboeken. Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau Autogeen BMBE MIG MAG TIG Kandidaten Geslaagd

31 Kaderopleidingen De kaderopleidingen IWE, IWT en IWS worden verzorgd door NIL-erkende opleidingsinstellingen. De opleiding IWP, die eigenlijk behoort tot de handvaardigheidopleidingen, heeft dezelfde structuur als de kaderopleidingen en wordt vaak gecombineerd met de IWS-opleiding. Een kaderopleiding bestaat uit vier hoofdonderwerpen; elk hoofdonderwerp wordt afgesloten met een examen. Voor het afronden van de complete opleiding met een diploma, moeten de kandidaten dus geslaagd zijn voor vier examens. De geslaagden ontvangen een IIW-diploma. International Welding Engineer (IWE) Laspraktijkingenieur (LPI) Deze post-hbo-opleiding is gericht op ingenieurs die regelmatig te maken hebben met de lastechniek. IWE ers dragen vaak de eindverantwoordelijkheid voor het totale laswerk, zijn woordvoerders in contacten met opdrachtgevers, inspectiebureaus enzovoort. Zij kunnen lastechnische ondersteuning verlenen op engineering- en QC-afdelingen. Denk aan medewerkers van productie- en onderhoudsafdelingen, constructie- en ingenieursbureaus, kwaliteitsafdelingen en laboratoria. In 2012 zijn 108 examens afgenomen. Aan 27 personen werd het IWE-diploma uitgereikt. International Welding Technologist (IWT) Middelbaar Lastechnicus (MLT) Deze mbo-opleiding is bedoeld voor het lastechnisch middenkader dat binnen het bedrijf verantwoordelijk is voor de lastechnische aspecten bij de voorbereiding en vervaardiging van producten, maar ook kwaliteits- en bedrijfseconomische aspecten. IWT ers zien we op veel plaatsen in de laswereld terug: als lascoördinatoren, maar ook als kwaliteitsdienstmedewerkers, in het las- en materiaalonderzoek, en bij leveranciers van lasapparatuur en toevoegmaterialen In 2012 zijn 127 examens afgenomen. Aan 70 personen werd het IWT-diploma uitgereikt. International Welding Specialist (IWS) Lasspecialist (LS) Deze mbo-opleiding is bedoeld voor het lastechnisch middenkader. IWS ers zijn vaak zeer praktisch ingesteld met een behoorlijke theoretische kennis. Het is deze combinatie die de IWS er zeer waardevol voor het bedrijf maakt. In 2012 zijn 26 examens afgenomen. Aan 21 personen werd het IWS-diploma uitgereikt. International Welding Practitioner (IWP) Meesterlasser (ML) De IWP er is breed inzetbaar in de laswerkplaats. De Meesterlasser of IWP er is degene die binnen een bedrijf belast is met het leidinggeven en toezicht houden op de praktische werkzaamheden bij het lassen van verschillende materiaalsoorten en lasprocessen. In 2012 zijn 68 examens afgenomen. Aan 44 personen werd het IWP-diploma uitgereikt. Beoordelaar lasserkwalificaties (BDL) De gecertificeerde beoordelaar is in staat een lasserkwalificatie naar behoren begeleiden aan de hand van de NIL-richtlijnen en conform de normen EN 287-1, EN-ISO , EN 1418 (ISO 14732). Naast het bijwonen en beoordelen van de lasproef is de beoordelaar in staat een WPS (lasprocedure) op te stellen en de naleving hiervan vast te stellen. In 2012 zijn 3 examens afgenomen. Aan 1 persoon werd het BDL-diploma uitgereikt. International Welding Inspection Personnel (IWIP) Deze opleiding op mbo/hbo-niveau is bedoeld voor personen die inspecties en keuringen van lastechnische constructies gaan verrichten ten behoeve van bijvoorbeeld de procesindustrie en de apparatenbouw. Het is een aanvullende opleiding na het diploma IWT of IWE. In 2012 zijn 56 examens afgenomen. Aan 18 personen werd het IWIP-diploma uitgereikt. 32

32 JAARVERSLAG 2012 Schakelcursus International Welding Technologist (ScIWT) Deze opleiding is bestemd voor diegenen die onder andere de cursus International Welding Technologist willen volgen, maar nog niet voldoen aan de toelatingseisen die daarvoor gelden. Er is geen NIL-erkenning nodig voor het aanbieden van de opleiding. De schakelcursus wordt op vier locaties gegeven en bestaat uit zeven te examineren vakken. In 2012 zijn 129 examens afgenomen. Aan 49 personen werd het ScIWT-diploma uitgereikt. Lijmopleidingen Lijmopleidingen zijn er op drie niveaus: EAB (European Adhesive Bonder), EAS (European Adhesive Specialist) en EAE (European Adhesive Engineer). De opleidingen EAB en EAS werden in 2012 aangeboden door het Hechtingsinstituut Delft. Het behalen van het examen geeft recht op een EWF-diploma. In 2012 zijn 48 EAB-deelexamens en 25 EAS-deelexamens afgenomen. Aan 28 personen werd het EAB-diploma uitgereikt. 12 personen ontvingen het EAS-diploma. Raillasopleidingen Er zijn drie soorten raillasopleidingen: EAW (European Aluminothermic Welder) voor de thermietlasser, EAWRJ (European Arc Welder for Rail Joining) voor de bekistlasser, en EAWRR (European Arc Welder for Rail Restoration) voor de oplasser. In 2012 zijn 58 EAW-deelexamens en 34 EAWRJ/EAWRR-deelexamens afgenomen. Aan 4 personen werd het EAW-diploma uitgereikt, 5 personen kregen het EAWRR-diploma en 21 personen ontvingen het EAWRJ-diploma. 33

33 Commissies Opleidingen Examencommissies Alle examens die het NIL organiseert staan onder toezicht van een Examencommissie. De leden van de Examencommissies komen uit het onderwijs en/of het bedrijfsleven maar nemen deel op persoonlijke titel, hebben inhoudelijke en/of didactische deskundigheid en hebben minimaal het niveau van de commissie waarin ze deelnemen. De taken van de Examencommissies bestaan onder meer uit: het opstellen van exameneisen, gebaseerd op de vigerende guidelines ; het adviseren bij de toelating van kandidaten voor opleidingen en examens; het verzamelen, opstellen en samenvoegen van examenvragen en examens; het afnemen van examens; het toezicht houden op, en steekproefsgewijs herbeoordelen van examens; het beoordelen van examenresultaten; het signaleren van de behoefte aan lesmateriaalontwikkeling. Examencommissie International Welding Engineer / Laspraktijkingenieur Voorzitter T. Luijendijk Technische Universiteit - Delft Secretaris R. van Mosel NIL - Zoetermeer K. Bekkers Malden R.W.A. van den Berg RWA Consultancy - Best T. Blok tim B.V. - Drachten C.A. Brak Hogeschool Utrecht/Centrum voor Techniek - Utrecht L.H. Brantsma Schielab - Breda (overleden op ) T. de Haan TaTa Steel IJmuiden B.V. - IJmuiden W. Janse Vuijk Engineering Rotterdam B.V. - Capelle a/d IJssel M. Jansen Nuon Power Buggenum - Haelen J.W. de Jong Oss G.M. van Krieken Element Materials Technology Amsterdam B.V. - Amsterdam F. Neessen Lincoln Smitweld B.V. - Nijmegen H. van Stiphout Exova - Spijkenisse L. Vermeulen NIL - Zoetermeer Mondelinge examens A. Blaauw Shell Nederland Raffinaderij - Vondelingenplaat RT J. Bodt HSM B.V. - Schiedam E. van Bruggen Lloyds Register Nederland B.V. - Rotterdam O.D. Dijkstra Zoetermeer A.M. Gresnigt TU Delft - Delft C.W.R. Hoogenboom Oudewater J. van Kasteren J. van Kasteren Holding B.V. - Maassluis M. Paans Discom B.V. - Alblasserdam 34