12 Isa, de zuinige stadsauto. van de toekomst. Luchtbellen helpen zwemmers naar top. De kleuren van de campus. Behangen met chilisaus

Transcriptie

1 18 15 mei 2014 jaargang 56 Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven Voor het laatste nieuws: en volg tuecursor en 12 Isa, de zuinige stadsauto van de toekomst Deze week moet elektrische stadsauto Isa zich bewijzen in de Shell Eco Marathon, maar volgens de makers is de winst niet het belangrijkste. Zij denken dat dit dé stadsauto van de toekomst is Luchtbellen helpen zwemmers naar top De kleuren van de campus Behangen met chilisaus De Nederlandse zwemtop een paar seconden sneller laten gaan. De kleuren van onze campus zijn gevat in een kleurenplan en -waaier. Aanschuiven bij Huize Lucky Luik Check out our English section on pages 22-28

2 2 Vooraf 15 mei 2014 Nieuws 3 Meer nieuws vind je op CURTOON TU/e verwacht instroomgroei van 22 à 25 procent Woensdag 14 mei - Voor het komend studiejaar bereidt de TU/e zich voor op een groei van de instroom van eerstejaars van 22 à 25 procent. De verwachte stijging van 22 à 25 procent is gebaseerd op het vergelijken van de vooraanmeldingen die de TU/e in augustus 2013 op de teller had, afgezet tegen de die begin mei al binnen waren. Dit jaar moesten scholieren zich voor 1 mei aanmelden om zeker te zijn van plaatsing. Eén op de vier scholieren die voor een TU/e-opleiding kiezen, is vrouw. Biomedische Technologie (+ 44 %) en Innovation Sciences (+ 40 %) zijn de hardste stijgers. Brons voor Eindhovense studenten in Batavierenrace Extra modules voor succesvolle MOOC Dinsdag 13 mei - De Massive Open Online Course (MOOC) over Sports and Building Aerodynamics van Bouwkundehoogleraar prof.dr.ir. Bert Blocken telt momenteel elfduizend deelnemers. Het enthousiasme voor deze eerste MOOC van de TU/e heeft Blocken geïnspireerd om wekelijks een extra module op te nemen, waarin de meest prangende vragen worden behandeld. Ook is er maandag 19 mei een bijeenkomst voor deelnemers op de TU/e. ANSYS CFD, de belangrijkste producent van software om stromingsproblemen te simuleren, alle werknemers gevraagd om zich op te geven voor de online cursus. Colofon Hoofdredacteur Han Konings Eindredacteur Brigit Span Redactie Judith van Gaal Tom Jeltes Wetenschap Norbine Schalij Freke Sens (stagiaire) San van Suchtelen Monique van de Ven Medewerkers Nicole Testerink Fotografie Rien Meulman Bart van Overbeeke Coverbeeld Bart van Overbeeke Opmaak Natasha Franc Vertalingen Annemarie van Limpt (pag. 22,23,26,27) Benjamin Ruijsenaars (pag. 24,25) Aangesloten bij Hoger Onderwijs Persbureau Redactieraad prof.dr. Cees Midden (voorzitter) prof.dr. Marco de Baar Angela Stevens- van Gennip Thomas Reijnaerts (studentlid) Arold Roestenburg Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris) Redactieadres TU/e, Laplace MB Eindhoven tel cursor@tue.nl Cursor online Druk Janssen/Pers, Gennep Advertenties Bureau Van Vliet BV tel Familie-uitje TU/e Na het lezen van deze kop denkt u zeker dat ik het nu ga hebben over de TU/eXperience Publieksdag van aanstaande zondag, maar dat is niet het geval. Al zal het op 18 mei zeker de moeite waard zijn om met de hele familie over onze campus en door onze labs te struinen. Op zoek naar de robotjes die onze kinderen ooit gaan verzorgen als zij oud en hulpbehoevend zijn, of kijkend naar de auto s waar zij zich over tien jaar in zullen verplaatsen. Nee, daar wil het niet over hebben. Wat ik hier wil aansnijden, is het fenomeen van de ouderlijke begeleiding bij het studiekeuzeproces. Dat ouders hun kroost vaak bijstaan bij de zoektocht naar de meest ideale bacheloropleiding is wel bekend. Op open dagen lopen ze dan in clubjes van twee of drie over de campus om bij stands en in zaaltjes gezamenlijk informatie te vergaren. Maandagavond tijdens het Masterevent aan onze universiteit bleek echter dat inmiddels ook veel studenten die op zoek zijn naar de meest ideale vervolgopleiding, door paps en/of mams vergezeld worden. Ik hoorde links en rechts dat dit jaar het aandeel aanklampende ouders aanmerkelijk hoger lag Toewijding en waardering Als je ergens hard aan hebt gewerkt, is het fijn als die inspanningen gewaardeerd worden. Talloze uren stak Bouwkundeprof Bert Blocken afgelopen jaar in zijn Massive Open Online Course over aerodynamica. Waardering bleef gelukkig niet uit; vooral uit Latijns-Amerika stroomden de enthousiaste reacties binnen. Het zette Blocken ertoe aan om nog eens een extra module te Han Konings dan de jaren ervoor. Een echt familie-uitje dus. Een toevalstreffer, of is er sprake van een trend? Feit is dat volgens een recent onderzoek naar de studiekeuze van scholieren de baangarantie een steeds belangrijker element aan het worden is. En technische opleidingen blijken daarvan te profiteren, omdat al het geroeptoeter over al die mooie carriëres in de techniek nu schijnbaar effect begint te sorteren. Je zou er zelfs voor naar Limburg kunnen verhuizen... Maar dat paps en mams hun volwassen zoon en dochter daar nog de weg bij moeten wijzen, vind ik vreemd. Die stap moet je na je bachelor of een afgeronde hbo-opleiding inmiddels toch wel zelf kunnen zetten. Tom Jeltes maken voor elke cursusweek. Dat noem ik nou toewijding. Poll Over de vraag naar welk evenement men het meest uitkijkt, lieten 136 mensen zich uit. Het overgrote deel (46,3 %) gaat gewoontegetrouw voor een lange luie zomervakantie, maar nog altijd geeft bijna één op de zes (16,2 %) aan gek te zijn op discipline en hard te gaan werken of studeren. Ook goed scoren de inmiddels al gelopen Batavierenrace (8,8 %) waar altijd veel TU/e-teams aan deelnemen, en er is nu al een groep (7,4 %) die uitkijkt naar dat andere WK in Brazilië, dat van onze voetbalrobotjes van 19 tot 25 juli. Misschien winnen we die dan wel Nu vragen we op De groei van het aantal eerstejaars neemt komend collegejaar wederom stevig toe. Moet er een maximum aan gesteld worden om de kleinschaligheid van de TU/e te waarborgen? Maandag 12 mei - Het gezamenlijke studententeam van TU/e en Fontys is afgelopen weekend als derde geëindigd in de Batavierenrace, de jaarlijkse etafetteloop van Nijmegen naar de campus van Universiteit Twente. Het Eindhovense team moest de Groningse en Nijmeegse teams voorlaten. Eerstejaars wiskunde Casper van der Putten had tijdens de zware 22e etappe een belangrijk aandeel in de podiumplek, aldus teamleider Rik Hopmans. Hij ging 19 kilometer per uur over modderpaden vol met plassen. Op de mountainbike moest ik af en toe flink aanzetten om hem bij te houden. Van der Putten won zijn etappe met een voorsprong van tweeënhalve minuut. Instellingstoets positief bevonden door NVAO Donderdag 8 mei - Het bestuur van de NVAO (Nederlands Vlaamse Accreditatieorganisatie) heeft de Instellingstoets kwaliteitszorg van de TU/e definitief goedgekeurd. Het afsluitend adviesrapport komt in grote lijnen overeen met de bevindingen van de toetsingscommissie die eind vorig jaar de TU/e bezocht. De commissie vindt onder meer dat de TU/e de formele kant van de kwaliteitscultuur sterker kan aanzetten, dat de werkdruk door de onderwijsveranderingen en groei van de instroom in de gaten moet worden gehouden, en dat het toetsbeleid beter moet worden uitgewerkt. Op de fiets voor Gambia Woensdag 7 mei - Vier TU/e-studenten zijn doorgedrongen tot de finale van de 1% Student Battle. Met hun logistiek plan om de markttoegang van vrouwelijke boeren in Gambia te verbeteren, versloeg Team Industria in de voorrondes bijna zestig andere studententeams. Samen met vier andere finalisten maken ze kans op de eindoverwinning. Om hun project onder de aandacht te brengen, fietsen de masterstudenten Operations Management and Logistics op 18 mei van Eindhoven naar Amsterdam. Procestechnologen succesvol bij NWO Donderdag 8 mei - NWO Chemische Wetenschappen heeft een TOP-subsidie van euro en een ECHO-STIP-subsidie van euro toegekend aan onderzoekers van de TU/e. De TOPsubsidie is voor procestechnologen prof.dr.ir. Hans Kuipers en dr.ir. Niels Deen, voor onderzoek naar modellering van transportverschijnselen in complexe, reactieve driefasen (gas-vloeistof-vast) systemen. Dr.ir. Christian Ottman (Biomedische Technologie) krijgt de ECHO-STIP-subsidie voor zijn onderzoek naar nieuwe medicijnen tegen ziektes als diabetes en obesitas. Eindfeest moet breed studentenfestijn worden Woensdag 7 mei - Het eindfeest waarmee de TU/e op vrijdag 4 juli het academisch jaar afsluit, moet dit jaar een breed Eindhovens studentenfestijn worden. Studenten van Fontys, de Design Academy en het Summa College worden dan ook nadrukkelijk uitgenodigd mee te feesten. Onder anderen TU/e-rector Hans van Duijn en bestuursvoorzitter Nienke Meijer van Fontys zullen hun muziekkeuze ten gehore brengen. Het feest begint vrijdagmiddag om vier uur met de uitreiking van de academische jaarprijzen voor het beste afstudeerder, ontwerper en promovendus van de TU/e. Om zes uur gaat de hoofdactiviteit Professors on Stage van start. Beeldvormingstechniek ontrafelt moleculair doe-het-zelven Dinsdag 6 mei - Een unieke samenwerking tussen chemici en wiskundigen van de TU/e heeft geleid tot een nieuwe beeldvormingstechniek die het bestuderen van moleculaire zelfassemblage in ongekend detail mogelijk maakt. De onderzoekers, onder leiding van TU/e-hoogleraren Bert Meijer (ICMS) en Remco van der Hofstad (W&I), publiceerden hun doorbraak in het vooraanstaande tijdschrift Science.

3 4 Gelinkt 15 mei 2014 Gelinkt 5 Lonely Planets voor nieuwe TU/e ers De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo n tienduizend studenten en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In Gelinkt laten we steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en de universiteit. Een verkeerd uitgepakte studiekeuze of anderszins verloren jaar kan de student zich nauwelijks nog veroorloven als straks het leenstelsel realiteit wordt. De eerste keer schieten moet meteen raak zijn. Daarmee is ook het belang van goede studievoorlichting toegenomen. Yvonne en Stan Peters, zus en broer en beiden TU/e-student, nemen als studentadviseurs de laatste twijfels en vragen van de student van morgen weg. We verkopen geen reclamepraatjes om de student ten koste van alles aan de TU/e te binden. Daar prikken scholieren zo doorheen. Als het om de eigen studiekeuze gaat, hadden Yvonne (24) en Stan (21) nooit een adviseur nodig. Yvonne had haar focus van meet af aan op bouwkunde gericht, waarop ze volgend jaar hoopt af te studeren. Stan ging voor technische natuurkunde en is ongeveer halverwege. Maar over de studiestad werden in huize Peters de nodige woorden gewisseld. Waar pa en ma Peters graag hadden gezien dat Yvonne haar vleugels zou uitslaan en voor een avontuur buiten Brabant zou kiezen, besloot de eigenzinnige dochter anders. Ik zag de corpsballencultuur van bijvoorbeeld Delft niet zitten, herinnert ze zich. Veel meer voelde ik me thuis bij de no nonsense-mentaliteit van de Eindhovense studentenscene. Bovendien klinkt er altijd een stem in mijn hoofd op het moment dat mijn ouders me iets aan- of juist afraden. Ik wil dan altijd het tegendeel bewijzen, zoek liever de moeilijke weg met obstakels. Ook bij dit werk als studentadviseur ging dat zo. Voor een volle zaal een praatje houden... daar had je me zes jaar geleden nooit voor hoeven vragen. Maar juist zo n gebrek maakt in mij een drive los om er iets aan te veranderen. Bij Stan drongen vader en moeder juist wél op Eindhoven aan, vanwege de goede naam van de TU/e als het om technische natuurkunde gaat. Stan had zo zijn eigen voorkeuren. Ik kwam op de Open Dag een overvloed aan schuchtere jongens tegen, terwijl de vrouwen op de vingers van twee handen te tellen waren. Dat was toen een serieus breekpunt voor mij. Nijmegen had daarom mijn voorkeur. Toch werd het de TU/e in geboortestad Eindhoven. Met dank aan een gedegen advies van zuslief -toen al TU/e studentadviseur-, die Stan bijstuurde. Stan: Ik staarde me blind op mijn eigen opleiding, waar de vrouwen zwaar in de minderheid zijn. Voor het gemak vergat ik dat die verhouding op de campus of in ieder geval stadsbreed veel meer in balans is. Daar wees Yvonne me op. We bestrijken het Eindhovense studentenleven zo breed mogelijk Zomaar een voorbeeld van de meerwaarde van de studentadviseur. Een geloofwaardige raadgever die de weg weet, van enigszins dezelfde leeftijd is, en daarmee ook zeer benaderbaar. Door een schat aan ervaring kan hij/zij de student in spe door een wirwar aan informatie gidsen. Stan: We informeren niet alleen over de opleiding, maar bestrijken het Eindhovense studentenleven zo breed mogelijk. De grote lijnen van alle faculteiten, het Bachelor College, de studieverenigingen, het Stratumseind, de Eindhovense kamermarkt, het perspectief op werk in het gewenste vakgebied. Het kan allemaal aan bod komen. Broer en zus vullen het adviseurschap op eigen wijze in. Yvonne besteedt er tot maximaal een dag per week aan. Stans agenda laat een lagere inzet toe. Maar dat is met de TU/e allemaal goed af te spreken, zeggen ze. Je bepaalt zelf hoe vaak en wanneer je inzetbaar bent. Scholieren prikken zo door mooiweerpraatjes heen De piek ligt rond de Open Dagen en onderwijsmarkten op middelbare scholen. Yvonne: Daar gaan we mossen of vossen. Een mos is een soort onderwijsmarkt Op School, waar verschillende vervolgopleidingen een eigen kraam hebben. Een vos is Voorlichting Op School, als we als TU/e exclusief te gast zijn en gerichter informeren. Stan en Yvonne zien zichzelf niet als reclamezuil van de TU/e. Eerder als een soort Lonely Planet voor de nieuwe TU/e-generatie, bezien vanuit het perspectief van een voorganger. Yvonne: We zijn geen marketinginstrument. Het gaat er niet om de scholieren ten koste van alles aan de TU/e te binden. We geven wat de scholieren willen: een compleet en eerlijk verhaal over de campus, de stad en het leven er omheen. Op basis daarvan kan iemand besluiten toch maar van Eindhoven of de TU/e af te zien. Of na lang twijfelen juist tóch voor een bepaalde studie kiezen, omdat we een negatief beeld van de arbeidsmarkt hebben weggenomen. Stan: Als de kans op werk klein is, vertellen we dat ook als ernaar gevraagd wordt. Door mooiweerpraatjes prikken de scholieren meteen heen, weten ze uit ervaring. Zowel Stan als Yvonne ziet ze regelmatig voorbijkomen: de schuchtere, timide scholier, die ogenschijnlijk liever thuis was gebleven en met lood in de schoenen de TU/e-stand bezoekt. Ze houden zich schuil achter pa of ma, die als woordvoerder optreden, weet Yvonne. Stan: We proberen altijd eerst het gesprek met de scholier zelf aan te gaan. Hij of zij moet uiteindelijk weten wat hem te wachten staat. Meestal is dan het ijs snel genoeg gebroken en is het duwtje in de rug van papa niet meer nodig. De oriëntatie op de studie en het leven ernaast zijn belangrijker dan ooit, merken de twee tijdens hun gesprekken met kritische ouders en scholieren. Yvonne: Nu het leenstelsel nadert, is het belang van de juiste studiekeuze en daarmee van ons advies behoorlijk vergroot. Eventjes een leuke studie uitproberen is er echt niet meer bij. Studenten kunnen zich geen gokje of verloren jaar meer veroorloven. Het moet meteen raak zijn. Dan kun je dus maar beter vooraf een keer extra goed nadenken of nog eens goed doorvragen bij de studentadviseur. Waar ouders vaak studie-inhoudelijke vragen op tafel leggen, zijn hun zoons of dochters vaker nieuwsgierig naar randzaken als de prijs van een kamer of het uitgaansleven in de stad. Yvonne blijft zich altijd weer verbazen over de gebrekkige voorkennis bij veel scholieren, die niet weten dat je voor een technische opleiding wiskunde B in je pakket moet hebben. Hoewel het succes van hun adviezen vooral bij de studenten af te meten is, halen Stan en Yvonne ook veel persoonlijke voldoening uit hun werk als studentadviseur. Stan: Ik heb vooral leren improviseren. Want een voorlichtingsdag verloopt altijd anders dan je je vooraf voornam. De vragen zijn iedere keer anders. Yvonne zegt vooral baat te hebben bij praten voor een groep. Op een groep afstappen, mensen aanspreken, een praatje houden voor vierhonderd man. Vooral dat laatste was lang een no go area voor mij. Na een paar keer doen, maal je er niet meer om. Die ervaring neem ik zeker mee als ik ben afgestudeerd. Het zijn bruikbare social skills waar je vroeg of laat wel wat aan hebt. Natuurlijk, daar zijn ook cursussen voor. Maar op deze manier pik je het veel sneller op. De TU/e is nog op zoek naar nieuwe bevlogen ambassadeurs zoals Yvonne en Stan. Enthousiastelingen die de nieuwe generatie studenten bij de hand willen nemen. Yvonne en Stan nemen graag eventuele twijfels weg bij studenten die de stap overwegen. Vraag je niet af of je het wel kán. Alles is te leren en je wordt hier goed begeleid. Je kunt bijvoorbeeld presentatietrainingen doen, als dat nuttig is. In de eerste periode na je aanstelling sta je nooit alleen. Maar, zoals we ook altijd tegen die scholieren zeggen: je moet het wel leuk vinden. Het als een uitdaging zien om die nieuwe TU/e-generatie de weg te wijzen. Interview San van Suchtelen Foto Bart van Overbeeke

4 6 Onderzoek 15 mei 2014 Onderzoek 7 Luchtbellen helpen zwemmers naar de top Nederland kent zes InnoSportLabs. Het zijn test- en onderzoeksfaciliteiten waar stichting InnoSportNL (in 2006 opgericht door NOC*NSF en TNO) sporters, bedrijfsleven en kennisinstellingen de mogelijkheid wil geven kennis dichterbij sport te brengen. De basis van elk InnoSportLab bestaat uit samenwerking tussen een coach en wetenschapper en inbedding in de dagelijkse praktijk. In InnoSportLab De Tongelreep is Josje van Houwelingen een van de wetenschappers die het vierbaans trainingsbad gebruikt voor testen. Het lab is al befaamd om zijn successen bij onderzoek naar de starttechniek van Ranomi Kromowidjojo, de snelste zwemster van Nederland. De hoek waarmee zij in het water komt en de snelheid waarmee ze de eerste meters onder water gaat, is wel honderd keer opgenomen. Door alle starts te vergelijken, is de optimale hoek gevonden waarmee Ranomi beter in het water komt dan alle andere zwemsters, zeggen ze bij InnoSportLab De Tongelreep. Maar starten is iets anders dan zwemmen. In principe duw je bij zwemmen iets weg dat zelf ook beweegt. Hoe kan een zwemmer optimaal stuwen? Hoe ontstaat Interview Norbine Schalij Foto Bart van Overbeek Bij traditioneel zwemonderzoek wordt gekeken of de beweging van de spieren te optimaliseren valt. Wanneer daar niet veel meer te verbeteren valt, is het tijd om de beweging van het water onder de zwemmers te onderzoeken. Josje van Houwelingen (Technische Natuurkunde) gebruikt deze nieuwe invalshoek voor haar promotieonderzoek. Haar praktijkopstelling komt uiteindelijk in InnoSportLab De Tongelreep te staan. Wat we willen bereiken, is dat de Nederlandse zwemtop een paar seconden sneller door het water gaat. weerstand? Hoe kunnen we weerstand tijdens het zwemmen verlagen en hoe valt dat te visualiseren? Deze vragen mag promovenda Josje van Houwelingen gaan beantwoorden. Ze is heel haar leven al actief in wedstrijdzwemmen en waterpolo en vindt het geweldig dat ze haar promotie met haar hobby kan combineren. Tijdens haar bachelor bij Technische Natuurkunde was er nog maar weinig contact tussen InnoSportLab De Tongelreep en de vakgroep Turbulentie en Dynamica (WDY). Bovendien was er simpelweg geen begeleiding voor een bacheloreindproject. Maar de aanhouder wint en Van Houwelingen kreeg het uiteindelijk voor elkaar om binnen de groep WDY te werken aan een afstudeerproject over zwemmen. Er zijn twee afstudeerprojecten geweest die aan zwemmen gerelateerd zijn. Een was van mij waarbij ik numerieke simulaties deed aan een modelhand van een zwemmer. Het andere project werd uitgevoerd door Gijs Custers en hij deed sleepexperimenten in InnoSportLab De Tongelreep met zwemmers. Ook maakte hij een begin met de visualisatie van de stroming rondom de zwemmer met behulp van bubbels. Van Houwe- lingens promotieonderzoek borduurt voort op die stromingsvisualisaties. Bubbels leiden hun eigen leven Ik wil stroming visualiseren in een regulier zwembad. In het lab op de TU/e zouden we deeltjes of kleurstoffen in het water kunnen gooien en laserlicht gebruiken om ze op te lichten. Maar dit mag hier natuurlijk niet; het is schadelijk voor De Tongelreep en ook voor de zwemmer als er geen voorzorgsmaatregelen worden getroffen. Daarom is het idee ontstaan om het met kleine bubbels te doen, bellen van lucht. Ik moet daarvoor de grootte en toevoer van bubbels controleerbaar en zo ideaal mogelijk maken en er een buizenstelsel voor ontwerpen. Dit nieuwe bubbelsysteem met ideale bubbels zou volgend jaar -compleet met camera s- op de bodem van InnoSportLab De Tongelreep moeten liggen. Voordeel van dit systeem voor de zwemmer is dat niet allerlei apparatuur aan hem of haar gehangen wordt en er geen speciale veiligheidsbril of pak nodig is. Nadeel van dit systeem is dat de bubbels ook hun eigen leven leiden en zigzaggend omhoog gaan. Van Houwelingen verwacht dat dit deels te corrigeren valt met berekeningen. Daarom is ze op dit moment bezig om met simpele simulaties bellengordijnen te bestuderen. Het volgende grote punt is het ontwikkelen van software waarmee de bubbels gevolgd kunnen worden in de tijd, en zo het stromingsveld rondom de zwemmer zichtbaar te maken. Van Houwelingen traint zelf zes tot acht uur per week in het water. Ik kan redelijk zwemmen, maar hoor niet bij de top. Ook zit ze een dagdeel per week achter een bureau op een laptop te werken in InnoSportLab De Tongelreep, in een klein en benauwd kantoortje. De bedoeling is dat er makkelijk contact komt tussen de coach en verschillende wetenschappers. Zo zijn er ook twee wetenschappers vanuit bewegingswetenschappen en stagiaires van heel uiteenlopende studies. Ik ben de eerste technische wetenschapper. Trainers komen wel eens met vragen over de beste houding van het hoofd voor de stroomlijn van hun pupillen. Of waar de haarknot het best kan zitten, hoog onder de badmuts of laag in de nek? De vraag naar de optimale zwemtechniek kun je pas beantwoorden als je, naast de fysiologische eigenschappen van de zwemmer, ook alles weet over de stroming. Tot nu toe is er vooral gekeken naar de weerstands- en liftkrachten op het lichaam. Wij willen nu meer gaan kijken naar het verloop van de stroming. Wat laat het water achter aan wervelingen en hoe kunnen we hier informatie uit halen over een optimale techniek? Van Houwelingens project moet uiteindelijk een systeem opleveren dat direct feedback kan geven aan trainer en zwemmer over de stroming als een zwemmer langskomt. Het liefst via een realtime scherm. Door verfijning van techniek goud bereiken Een andere onderzoeksvraag die ik wil beantwoorden, is of een innovatieve manier van feedback een verbetering van de sportprestatie brengt. Oftewel: wat is het leereffect als je zulke tools gebruikt naast de standaard feedback van de coach? Hiervoor zal ik een zogenaamde leerstudie gaan uitvoeren, dit is het bewegingswetenschappelijke kantje van dit project. Wat we willen bereiken, is dat de Nederlandse zwemtop een paar honderdste seconden sneller door het water gaat. Dat kan toch een medaille schelen. Bij de afgelopen Olympische Spelen zat er volgens mij slechts vier honderdste seconde tussen de eerste en de derde plek. Door verfijning van techniek goud bereiken, dat is geweldig! Binnen het project zijn nog twee andere promotieonderzoeken betrokken. Aan de Vrije Universiteit in Amsterdam is een bewegingswetenschapper bezig met roeionderzoek. Roeien en zwemmen gaat samen omdat het bij beide gaat om het optimaliseren van de voortstuwing op en door water en de minimalisatie van de weerstand van het water. Aan de TU Delft gaat iemand werken aan het ontwikkelen van hydrodynamische sensoren die zowel bij het roeien als zwemmen gebruikt kunnen worden.

5 Publieksdag Onderzoek 9 Zondag 18 mei uur Sluitstuk Een frisse wind door Antwerpen In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over hun afstudeeronderzoek. Wil je ook in deze rubriek, mail dan naar cursor@tue.nl. tue.nl/publieksdag Tijdens een zomerse dag kan het kwik in een stad als Antwerpen flink stijgen. Bouwkundestudent Thomas Bolster maakte daarom een model om de invloed van wind en vegetatie op de stadstemperatuur inzichtelijk te maken en uiteindelijk tot verkoelende oplossingen te komen. Dat stedelijke massa een invloed op de temperatuur in de stad heeft, is niet nieuw; de eerste onderzoeken stammen al uit begin negentiende eeuw. Maar het is nog steeds onbegrepen wat dat effect exact is, en vooral; wat kan er tegen gedaan worden? Want ook op dat vlak is er veel onduidelijkheid. Zo zijn er studies die beweren dat groen in de stad kilometers verderop nog voor verkoeling zorgt, terwijl andere onderzoeken aantonen dat het effect ophoudt als je uit de bomenschaduw stapt. Tijd voor helderheid, meent Thomas Bolster, masterstudent Bouwkunde. In samenwerking met onderzoeksinstituut VITO -de Vlaamse evenknie van TNO- ontwierp hij een complex model om op grote schaal het stedelijk hitte-effect te bestuderen. Thomas: De kracht van deze studie zit in de omvang: nooit eerder zijn zoveel meetgegevens van zowel een weerstation binnen als buiten de stad meegenomen in één model. We hebben Antwerpen opgedeeld in blokjes, in totaal zo n twaalf miljoen. Twee dagen lang worden per kwartier in zo n blokje een zestal berekeningen uitgevoerd voor onder meer temperatuur, zonnestraling, winddruk en -snelheid. Dat zijn heel wat data; het doorrekenen van een simulatie kost ongeveer tien dagen. Dat geeft al aan hoe kostbaar zo n model is, dat maak je niet even van elke stad. Nu de eerste resultaten gegenereerd worden, is het voor Thomas tijd om af te ronden. Hij is tevreden dat het model draait, maar had graag nog wat oplossingen aangedragen om de stadswarmte te verminderen. Je tijd is heel beperkt, natuurlijk hoop je iets baanbrekends te verzinnen dat makkelijk toegepast kan worden. Vooralsnog kunnen we in ieder geval zeggen dat groen in de stad goed doet, en dat het effect van de geadviseerde witte daken -dit zou de temperatuur verlagenminimaal is. Het zou zeker interessant zijn ons model verder uit te breiden met water ; helpt een grote vijver bijvoorbeeld de stadstemperatuur omlaag te krijgen? Hoewel de banen in de bouwwereld niet voor het oprapen liggen, werkt Thomas al sinds twee maanden -nu nog naast zijn stage- als bouwfysisch ingenieur bij Scheldebouw. Opnieuw bezig met modelleren, alleen voert hij ditmaal thermische berekeningen uit aan gevels. En ook Antwerpen heeft hij niet helemaal de rug toegekeerd. Tijdens motortochtjes -waar hij met zijn haren in de wind overigens heel goed de stadswarmte kan Thomas Bolster. Foto Rien Meulman peilen- houdt hij graag halt bij een van de vele plezante terrassen. Maar wel het liefst in de schaduw. (NT) Advertentie 3TU. School for Technological Design STAN ACKERMANS INSTITUTE jouw idee onze techniek SAI Information day Date: Monday 26 may 2014 Time: hrs Location: Eindhoven University of Technology More information and registration: Two-year post-master traineeships to boost your career: 1. Architectural Design Management Systems 2. Automotive Systems Design 3. BioProduct Design 4. Bioprocess Engineering 5. Chemical Product Design 6. Civil Engineering 7. Clinical Informatics 8. Comprehensive Design in Civil Engineering 9. Design and Technology of Instrumentation 10. Energy and Process Technology 11. Healthcare Systems Design 12. Information and Communication Technology 13. Logistics Management Systems 14. Mathematics for Industry 15. Process and Product Design 16. Process and Equipment Design 17. Robotics 18. Smart Energy Buildings and Cities 19. Software Technology 20. User System Interaction

6 10 Onderzoek 15 mei 2014 Onderzoek 11 4 brandende vragen Pieter van Zutven Werktuigbouwkunde Robots leren lopen Maaike Roubroeks IE&IS Beleefd zijn tegen een robot 1 cover 1 Op de cover zie je een sociale robot. Zo n robot zou je in de toekomst tegen kunnen komen op een feestje, of bij de balie van de huisarts. En als zo n robot dan heel beleefd tegen je praat, reageer jij vanzelf beleefd terug. Alleen als ze erover nadenken dat zo n robot maar een verzameling chips en plastic is, dan kunnen mensen de neiging onderdrukken om op hem te reageren alsof het een ander, menselijk persoon is. Wat zien we op de cover van je proefschrift? 2 feestjes Mijn onderzoek laat zelfs zien dat mensen op alles wat maar een beetje sociaal gedrag vertoont (bijvoorbeeld onaardig doet), of een beetje op een mens lijkt (bijvoorbeeld kan praten), sociaal reageren - dus ook op robots of poppetjes op een beeldscherm. Het lijkt alsof mensen sociale technologie zowel in de categorie mens stoppen als in de categorie object. De sociale reactie lijkt een default te zijn, maar zodra mensen hun aandacht specifiek richten op de technische aspecten van de sociale technologie, dan zijn ze in staat hun sociale reacties tegen te gaan. 3 onmisbaar 2 Het team bij HTI was onmisbaar voor het creëren van degelijke experimenten. Maar ook mijn vriend is heel belangrijk geweest. Hij heeft gefunctioneerd als steun en toeverlaat tijdens de dipjes die iedere promovendus ervaart. Hoe leg je op feestjes uit waar je onderzoek over gaat? 1 cover 4 samenleving Het belangrijkste is dat mijn onderzoek kennis heeft opgeleverd over hoe mensen reageren op sociale technologie in hun meer automatische en gecontroleerde reacties. In een samenleving waarin steeds meer via computers en sociale media gaat, kan deze kennis erg nuttig zijn. Zo kun je denken aan campagnes waarbij sociale technologie ingezet wordt om mensen aan te sporen om veiliger te rijden, energie te besparen in hun huishouden, of een gezondere levensstijl aan te leren. 3 Welke persoon, techniek of apparaat is onmisbaar geweest voor je onderzoek? 4 Wat heeft de samenleving aan jouw werk? (Onder redactie van Tom Jeltes) Foto s Bart van Overbeeke Op de kaft zijn voetstappen te zien, alsof iemand over het proefschrift gelopen is. Het proefschrift gaat over lopende robots, maar de vorm van de voetstappen is bewust menselijk gekozen. Hiermee wil ik duidelijk maken dat onderzoek naar lopende robots snel gaat en dat ze binnenkort in onze voetsporen zullen treden. 2 feestjes We hebben onderzocht wat er nodig is om tweebenige robots te laten lopen. Allereerst hebben we experimenteel bepaald wat belangrijke aspecten zijn voor het modelleren van lopende robots. Daarna hebben we twee methodes bedacht waarmee de parameters van het model te schatten zijn. Met het model hebben we vervolgens een regelaar ontworpen die balans garandeert en de robot met een gewenste snelheid laat lopen. Hiervoor hebben we bepaald hoe de stapgrootte, de leunhoek van de torso en de afzetkracht de loopsnelheid beïnvloeden. Tot slot hebben we alles gevalideerd op de humanoid (mensachtige, red.) robot TUlip. 3 onmisbaar Voor het onderzoek was TUlip onmisbaar. Zonder deze robot zou het onderzoek geen experimentele resultaten bevatten en dus minder overtuigend zijn, als we er überhaupt aan begonnen waren. Daarnaast is het Humanoid Team van Tech United zeer belangrijk geweest. 4 samenleving Robots kunnen mensen ondersteunen bij ongezonde, gevaarlijke, onbereikbare of arbeidsintensieve taken. Het grote voordeel van lopende robots is dat ze meer plekken kunnen bereiken dan rijdende robots. Daarnaast biedt dit onderzoek ook inzichten in menselijk lopen, waardoor bijvoorbeeld protheses verbeterd kunnen worden. 1 cover Rizki Mangkuto Bouwkunde Virtueel daglicht Op de cover is kunstmatig, of virtueel, daglicht te zien in het plafond van een zaal in het Schotse ziekenhuis Aberdeen Royal Infirmary. In dit virtuele dakraam is blauwe lucht te zien, een paar wolken en bebladerde boomtakken. Door de kalmerende werking kan een dergelijk tafereel bijdragen aan het herstel van de patiënten. 2 feestjes De toegang van daglicht in gebouwen is altijd beperkt in ruimte en tijd. Het concept van Virtuele Natuurlijke Verlichtingsoplossingen (Engelse afkorting VNLS) -systemen die op kunstmatige wijze voor licht en uitzicht zorgen- is daarom veelbelovend. Met computersimulaties voorspelt dit proefschrift de impact van diverse toepassingen van VNLS als het gaat om de lichttechnische prestatie en visueel comfort. Daarnaast hebben we diverse ontwerpen gerealiseerd en geanalyseerd om de objectieve prestaties van VNLS te verbeteren. 3 onmisbaar We hebben een zogeheten eerste generatie VNLS-prototype met diffuus licht onderzocht. Daarnaast hebben we een prototype van de tweede generatie -met rijen LED-tegels en langwerpige armaturen-ontworpen, gebouwd en onderzocht. Toekomstige generaties Virtuele Natuurlijke Verlichtingsoplossingen hebben we gesimuleerd met een speciale lichtsimulatietool, Radiance Lighting, waarbij we een rij kleine lichtbronnen introduceren die elk net iets anders gericht staan. Zo creëer je licht in verschillende richtingen. 4 samenleving Met VNLS kun je ruimtes in gebouwen met weinig daglicht beter benutten. Het kan vooral ook goed werken voor mensen die in ruimtes werken zonder daglicht, zoals in fabrieken of in operatiekamers in ziekenhuizen.

7 12 Focus 15 mei 2014 Focus 13 Tekst Nicole Testerink Foto s Bart van Overbeeke Met een team van dertien tweedejaarsstudenten Automotive, Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde heeft TU/ecomotive afgelopen jaar aan de nieuwe stadsauto van de toekomst gewerkt. Vorige week stond de auto -Isa genaamd- tijdens de feestelijke onthulling in de schijnwerpers. Isa, dé zuinige stadsauto van de toekomst Isa 2.0 Het huidige TU/ecomotive team wordt in september vervangen door een nieuwe lichting studenten, die het bestaande concept verder gaat ontwikkelen. Wil je meewerken aan de auto van de toekomst, dan kun je voor meer informatie terecht op de TU/ecomotive lunch die op 28 mei van tot plaatsvindt in Potentiaal. Natuurlijk kun je ook contact opnemen via of infolunch@tuecomotive.nl. Rotterdam roadtrip Tijdens de onthulling op 7 mei was er gelegenheid uitgebreid kennis te maken met Isa: kijken, voelen en voor sommigen zelfs een stukje proefrijden. Ook de media hadden massale aandacht voor de zuinige droomvrouw. Daarnaast was de demonstratie het startpunt van een roadtrip. Via allerlei sponsoren, radio- en televisiestations leidt deze uiteindelijk naar de Shell Eco Marathon in Rotterdam, die daar van 15 tot en met 18 mei gehouden wordt. In de innovatieve studentencompetitie voor energiebesparende voertuigen zijn de ogen gericht op Isa, die haar zuinigheid zal moeten bewijzen. Foto Flip de Jong. Toekomstmakers Een praktische auto, geschikt voor dagelijks gebruik in de stad en elektrisch. Dat was het doel waarmee in 2012 een groep Automotive studenten aan de slag ging. Onder de naam TU/ecomotive wordt sindsdien jaarlijks aan een nieuw, verbeterd concept elektrische stadsauto gewerkt. Volgens teammanager Hans de Penning is er nu voor een andere aanpak gekozen. Daarbij stond het ontwerp van een zuinige auto voor stadsverkeer voorop, in plaats van het aanpassen van een normale auto. En als we de cijfertjes mogen geloven, lijkt die aanpak te werken. Met een verbruik van -omgerekend naar een benzineauto- één op vijfhonderd is Isa gerust superzuinig te noemen; mede als resultaat van een efficiënte aandrijflijn en zogenaamde in-wiel motoren. En door een bereik van ruim honderd kilometer, een topsnelheid van zestig kilometer per uur en een gewicht van slechts tweehonderd kilo (ter vergelijking: een normale stadsauto weegt al snel 900 kilo) is ze tevens een lichtgewicht stadskarretje. Naast efficiëntie zijn ook betaalbaarheid en comfort meegenomen als speerpunten in het ontwerp. De Penning verwacht -mede gezien de huidige trend van steeds kleinere en lichtere stadsauto s- dat er over een aantal jaren auto s zullen rondrijden gebaseerd op Isa. Technische snufjes Isa werkt zoals je van een auto verwacht. Een stuurkolomschakelaar voor de bediening van ruitenwissers en koplampen, een prettige versnellingspook en een normale zitpositie. Er is plek voor twee volwassenen en flink wat bagage in de verrassend ruime achterbak. Naast een extreem zuinige auto is Isa ook innovatief, zien we op het dashboard. Een compleet infotainment systeem met touchscreen, de mogelijkheid tot car-to-car-communicatie en een draadloze oplader zijn technische hoogstandjes die Isa volgens TU/ecomotive tot een auto maken waarmee je gezien wilt worden. Penny tijdens de Shell Eco Marathon in Van Penny naar Isa Aangezien er nog steeds aanzienlijk minder vrouwen dan mannen op de TU/e rondlopen, was er over de naam van de nieuwe auto -op papier EM-02- geen twijfel. Een vrouw moest het worden. Waar de eerste auto uit de TU/ecomotive stal van Penny werd gedoopt, wilde het team van dit jaar met beeldschone vrouw Isa de focus van goedkoop naar comfort verschuiven. Ruim baan Het merendeel van de testen met Isa is uitgevoerd op het verkeersoefenterrein van Defensie in Oirschot. Om de openbare weg op te mogen, moest bij de Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW) een kenteken aangevraagd worden. Begin mei doorliep Isa een hele reeks aan dynamische (hoe remt de auto, is de veiligheid in orde) en statische testen (waarbij onder meer het volume van de claxon gemeten werd). Voor elektrische auto s heeft de RDW sinds 2011 speciale richtlijnen; zo is een EMC (elektromagnetische compatibiliteit)- keuring verplicht om eventuele elektromagnetische storingen aan omringende elektrische apparatuur uit te sluiten. Voor Isa ging enkele dagen voor de officiële plechtigheden het licht op groen. Via een spoedprocedure kon ze uiteindelijk net op tijd de kentekenplaat opgeschroefd krijgen. Isa in actie Wil je Isa in actie zien?

8 14 Uitgelicht 15 mei 2014 Uitgelicht 15 Verleden, heden en toekomst in kleur verbonden Is het je wel eens opgevallen dat hoge gedeeltes van TU/e-gebouwen metaalgrijs zijn en de lagere gedeeltes een kleurrijkere tint hebben? En dat veel straatklinkers rood zijn? Martijn Schlatmann, promovendus bij Bouwkunde, onderzocht welke kleuren typerend zijn voor deze campus en voegde er passende tinten aan toe. Binnenkort verschijnen een door hem ontworpen kleurenplan en -waaier. Die worden opgenomen in het plan voor de omvorming van de campus tot Science Park. Schlatmann is een wandelende encyclopedie. Loop met hem over de campus en je leert een hoop over het kleur- en materiaalgebruik op het TU/e-terrein. De bevlogenheid met zijn onderwerp spat er vanaf. Kijk, zie je hoe de sobere kleuren van metaal en steen bij het Auditorium contrasteren met het organische groen van het gras?, demonstreert hij op een zonnige dag. En hoe de overgang is tussen die twee? Door het groen wat hoger te plaatsen, betrek je ze bij elkaar. Even verderop, aan de zijkant van het Auditorium, toont hij de gitzwarte stenen die aan de zijkant zijn opgenomen - om er later op te wijzen dat diezelfde stenen ook links bij de ingang van het Hoofdgebouw zitten en dat Ceres en de Zwarte Doos er grotendeels mee zijn gebouwd. Ook rood is een vaak terugkerende kleur op de campus. Je ziet bijvoorbeeld een rode balk aan de onderkant van loopbruggen - een signaalkleur voor vrachtwagens, maar tegelijkertijd is het een manier om het hele terrein te verbinden. Rood, in een zachtere variant, komt ook terug in de klinkers, zo laat hij zien in De Zaale. Het rode lint van steentjes duidt de hoofdstraten aan. Schlatmann doceert verder: Kenmerkend voor deze campus is de na-oorlogse hoogbouwarchitectuur met een grijze kleur. Nog een kenmerk aan de gebouwen op het terrein: De alzijdigheid. Let maar eens op: de meeste gebouwen zien er aan alle kanten hetzelfde uit. Maar het meest typerend voor deze campus is volgens Schlatmann het gebruik van rode, gele en blauwe kleuren op de laagbouwvolumes. Schlatmann werkte eerder aan het masterplan voor de TU/e en is halverwege 2013 benaderd door Dienst Huisvesting om naar het kleurgebruik te kijken. De onderzoeker promoveert op het onderwerp kleur in de moderne architectuurgeschiedenis en dit project is daarbij een valorisatieproject - een tussentijdse toepassing van het onderzoek in de praktijk. Volgens Schlatmann is het zo slecht nog niet gesteld met de samenhang op de campus tot nu toe. Het bijzondere is dat tijdens drie van de vier bouwfasen van de TU/e steeds hetzelfde architectenbureau is ingeschakeld, namelijk Van Embden. Van sober naar divers Martijn Schlatmann Dat zorgt voor overeenkomsten in kleur en bouwstijl. Het is wel zo dat in die vier periodes de accenten anders zijn gelegd. Hij licht toe: Net na de oorlog is er in een redelijk sobere stijl gebouwd en deden de gebouwen denken aan een fabrieksmilieu. Dat zie je bijvoorbeeld bij het Hoofdgebouw terug. Eind jaren zestig tot begin jaren zeventig werden de gebouwen kleiner, moest het allemaal knusser. Dat zie je bij een gebouw als Laplace. In de jaren tachtig kwamen er wat sobere jaren, waarin witte, functionele gebouwen kwamen als IPO, Traverse en Fontys1. De diversiteit neemt toe in de jaren negentig, dat zie je terug in gebouwen als Kennispoort en Vertigo. Het is de bedoeling dat de campus samenhang blijft houden bij de transitie van universiteitscampus naar Science Park - waarbij ook steeds meer andere instanties op het terrein komen. De promovendus keek welke kleuren tot nu toe zijn gebruikt bij de gebouwen via naslagwerken die bij Dienst Huisvesting liggen. Vervolgens voegde de onderzoeker modernistische kleuren uit het interbellum (periode tussen Eerste en Tweede Wereldoorlog) toe. Onderzoekers uit onder meer Delft hebben de exacte kleuren kunnen reconstrueren van architecten als Duiker en Rietveld. Die passen zowel uitstekend bij de moderne architectuur die voor het Science Park wordt nagestreefd als bij de bestaande gebouwen -waar de modernistische en functionele architectuur van Rietveld en Duiker een inspiratie voor was. De eeuwige tinten kunnen we nog jaren gebruiken Het idee om naast een kleurenplan een kleurenwaaier te maken, kwam van prof.dr. Bernard Colenbrander. Het ontwerp van Schlatmann bestaat nu uit 28 kleuren. Het ietwat sobere karakter blijft behouden, door de nadruk op koude metaalkleuren als staal en aluminium, verklaart hij. Ik heb het palet wel flink uitgebreid met moderne kleuren. De koude metalen -rood, geel en blauw- zijn de vaak terugkerende kleuren op de campus. Daar zitten een paar eeuwige tinten tussen, die we nog jaren kunnen gebruiken. Naar de toekomst toe hebben we onder meer chroom en iets feller rood toegevoegd. Op die manier hebben we het verleden, het heden en de toekomst verbonden. De waaier en het kleurenplan zijn binnenkort te bestellen en het idee is dat architecten het kleurenplan erbij pakken als ze aan een nieuw gebouw beginnen. Het kleurenplan en de -waaier geven richtlijnen en voorschriften voor de vaste en duurzame gebouwdelen, waardoor er ruimte voor eigen uitdrukkingen blijft. Voor de opzet voor de bewegwijzering is het kleurenplan al gebruikt. Een toepassing waaraan we nog niet hadden gedacht, maar toen ze erover hoorden, hebben ze er dankbaar gebruik van gemaakt. Ook vanuit andere instanties is al belangstelling getoond voor de waaier, vertelt Schlatmann. En de waaier is aan het bureau van Hertzberger meegegeven, die het gebouw Flux momenteel bouwt. Daar wordt het voor het interieur gebruikt. Ook is het onderdeel geworden van de opdracht voor project 3, de renovatie van het Hoofdgebouw. Tekst Judith van Gaal Foto s Bart van Overbeeke

9 16 Universiteitsberichten 15 mei 2014 Mens & Mening 17 Algemeen CEC Zondag 18 mei: TU/eXperience Publieksdag Een robot als verstandige huisvriend voor ouderen. Een kindercollege door een echte professor bijwonen. Stella, s werelds eerste gezinsauto op zonne-energie, die de Solar Challenge in Australië won. Je eigen shampoo of tandpasta maken in het Toverlab. Een greep uit de onderwerpen die je met eigen ogen kunt zien en beleven tijdens de Publieksdag van de TU/e op zondag 18 mei a.s. Aan de TU/e werken dagelijks honderden onderzoekers, docenten en studenten aan nieuwe en bijzondere ontwikkelingen. Wil jij zelf ontdekken wat er allemaal aan de TU/e gebeurt, kom dan zeker een kijkje nemen. Tussen uur en uur stelt de TU/e haar campus gratis open voor jong en oud. Het thema van de dag is ook dit jaar weer Energie, gezondheid en slimme mobiliteit. De TU/eXperience Publieksdag is onderdeel van de Dutch Technology Week. Kijk voor het volledige programma op publieksdag. Wij hopen jou en je familie, vrienden en kennissen te mogen begroeten op zondag 18 mei! Coach Café 22nd of May 2014 Do you want to work on your future? Gain new insights into your career? Develop your talents? Expand your professional network? On Thursday the 22nd of May the TU/e is organizing the Coach Cafe especially for young alumni and master graduate students of the TU/e. During several activities and workshops you can talk to coaches, other TU/e alumni and graduates. The afternoon will end with drinks and snacks in an informal setting where you have plenty of time to network. Participation is free of charge. Program will be in English. More information and registration IEC Nieuw online! De Data Coach Bezoek nu hét informatiepunt van de Bibliotheek TU/e voor Research Data Management Data Coach vind je op de website van de TU/e bibliotheek nl/bib Voor al je vragen over onderzoeksdata-management. Hoe ga je om met datamanagement voor, tijdens en na je onderzoek. New online! The Data Coach Visit the new TU/e Library information point for Research Data Management. For access to the Data Coach, see TU/e Library website library Find out all about Research Data Management. How to do datamanagement before, during and after your research. Symposium on Research Data Management Together with 3TU.Datacentrum the Information Expertise Center / Library of TU/e organizes the symposium Research data management: funder requirements, questions and solutions. It will be held on Wednesday 11 June 2014 from UNIVERSITEITS- BERICHTEN to 17.30h at the Dorgelozaal (building Traverse). Program The symposium will be chaired by Maurits van der Graaf. The speakers from TU/e are: Bert Meijer, department of Chemical Engineering and Chemistry, member of the board of NWO, about research data requirements of NWO ; Daniël Lakens, department of Industrial Engineering and Innovation Sciences, about ARCHIE, a research data management tool developed by and for researchers of the Human Technology Interaction research group ; Pieter van Gorp, department of Industrial Engineering and Innovation Sciences, about SHARE, a dedicated cloud for sharing research data and software ; Joos Buijs, department of Mathematics and Computer Science, about publishing process mining data with 3TU.Datacentrum. Participation in this symposium is free, but if you want to attend please send an to Leon Osinski (l.osinski@tue.nl) before 2 June Eindhoven University Business Club Alpha Beta United Ondernemen in de creatieve industrie, is dat iets voor jou? Schrijf dan maandag 19 mei tussen en uur Alpha Beta United in je agenda! Als Eindhoven University Business Club organiseren wij jaarlijks met onze partners Acadamic Business Club en Innovation Lab uit Tilburg dit event met als doel verschillende disciplines samen te brengen. Dit jaar zullen Zuzanna Skalska en Mark Hoevenaars van VanBerlo spreken over respectievelijk trendwatching en bedrijfsprocessen. Voor meer info zie Aanmelden kan via events/ SAI Information day 26 May 2014 Are you currently completing your Master of Science programme? Are you interested in technological design and looking to enhance your skills and expertise to boost your career? Are you ready for a two-year training programme while at the same time receiving a salary? Then you should consider applying to one of the technological design programmes at the 3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute. We are pleased to invite you to our SAI information day on Monday 26 May 2014 at Eindhoven University of Technology. Entry is for free. For more information and registration please visit MENSEN Bureau voor Promoties en Plechtigheden Promoties Donderdag 15 mei, 16:00 uur, CZ5: promotie C. Cochior MSc (EE) Promotoren: prof.dr.ir. P.P.J. van den Bosch en prof.dr. S. Weiland Voorzitter: prof.dr.ir. M.K. Smit Titel proefschrift: Model-based Contol for Professional Printing Systems Maandag 19 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie A. Markosyan MSc (TN) Promotor: prof.dr. U.M. Ebert Voorzitter: prof.dr. H.J.H. Clercx Titel proefschrift: Modeling multiple time scales in streamer discharges Dinsdag 20 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie G. Argento MSc (BMT) Promotoren: prof.dr.ir. F.P.T. Baaijens en prof.dr. C.V.C. Bouten Voorzitter: prof.dr.ir. F.N. van de Vosse Titel proefschrift: Biomedical design of an electrospun scaffold for in situ cardiovascular tissue engineering Dinsdag 20 mei, 16:00 uur, CZ5: promotie ir. P.C. Roozemond (W) Promotoren: prof.dr.ir. G.W.M. Peters en prof.dr.ir. H.E.H. Meijer Voorzitter: prof.dr.ir. M.G.D. Geers Titel proefschrift: Flow-induced crystallization of polymers Modeling morphology and kinetics Woensdag 21 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. J. Elfring (W) Promotor: prof.dr.ir. M. Steinbuch Voorzitter: prof.dr.ir. M.G.D. Geers Titel proefschrift: Semantic World Modeling for Autonomous Robots Maandag 26 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. M. Bekker (TN) Promotoren: prof.dr.ir. O.C.G. Adan en prof.dr. H.A.B. Wösten Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen Titel proefschrift: Growth of Penicillium rubens after desiccation Dinsdag 27 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie drs. M.A.J. Roubroeks (IE & IS) Promotoren: prof.dr. C.J.H. Midden en prof.dr. E.O. Postma Voorzitter: prof.dr. J. de Jonge Titel proefschrift: Understanding social responses to aftificial agents Building blocks for persuasive technology Woensdag 28 mei, 16:00 uur, ZD: promotie A. Donini MSc (W) Promotor: prof.dr. L.P.H. de Goey Voorzitter: prof.dr.ir. A.A. van Steenhoven Titel proefschrift: Advanced Turbulent Combustion Modeling for Gas Turbine Application Woensdag 28 mei, 16:00 uur, CZ4: promotie drs. N.S. Coninx (ESoE) Promotor: prof.dr. W.M.G. Jochems Voorzitter: prof.dr. D. Beijaard Titel proefschrift: Measuring effectiveness of synchronous coaching using Bug-In-Ear device of pre-service teachers Maandag 2 juni, 16:00 uur, CZ4: promotie A. van Reenen MSc (TN) Promotoren: prof.dr.ir. M.W.J. Prins en prof.dr.ir. J.M.J. den Toonder Voorzitter: prof.dr. H.J.H. Clercx Titel proefschrift: Dynamic magnetic particle actuation for integrated lab-on-chip biosensing Dinsdag 3 juni, 16:00 uur, CZ4: promotie E.R. Lüftenegger MSc (IE & IS) Promotor: prof.dr.ir. P.W.P.J. Grefen Voorzitter: prof.dr. A.G.L. Romme Titel proefschrift: Service-Dominant Business Design Dinsdag 3 juni, 16:00 uur, CZ5: promotie M. Wirix MSc (ST) Promotor: prof.dr. G. de With Voorzitter: prof.dr.ir. J.C. Schouten Titel proefschrift: Creation, Visualization and Quantification of Nanostructures for Organic Solar Cells Donderdag 5 juni, 16:00 uur, CZ4: promotie S. Keyrouz MSc (EE) Promotoren: prof.dr.ir. H.J. Visser en prof.dr. A.G. Tijhuis Voorzitter: prof.dr.ir. P.P.J. van den Bosch Titel proefschrift: Practical Rectennas Far-Field RF Power Harvesting and Transport Donderdag 5 juni, 16:00 uur, CZ5: promotie ir. J.A. de Groot (EE) Promotor: prof.dr.ir. J.P.M.G. Linnartz Voorzitter: prof.dr.ir. A.C.P.M. Backx Titel proefschrift: Biometric Security on Body Sensor Networks Afscheidscollege prof Otten Vrijdag 23 mei, uur, BZ: afscheidscollege prof.dr.ir. R.H.J.M. Otten (EE) - hl Voorzitter: prof.dr.ir. C.J. van Duijn Titel: Breinwaardeforfait DIVERSEN En ik vind Juist bronnengebruik Alain Starke schreef in zijn column in de vorige Cursor iets over de Telegraaf wat mijns inziens helemaal niet klopt. Mijn reactie komt er op neer dat de Telegraaf juist wél goed bronnen gebruikte terwijl Starke dat niet doet en op persoonlijke indruk schrijft. Volgens de column van Starke schrijft de Telegraaf (in een artikel van 29 april) de sterke groei van scheikundestudenten toe aan de populaire serie Breaking Bad (over een scheikundeleraar die drugs maakt). Als Alain Starke het artikel daadwerkelijk had gelezen dan zag hij dat de Telegraaf enkel constateert dat het opvallend is dat de stijging interesse gelijk opgaat met de lancering van de tv-serie. Bovendien somt de Telegraaf iets verderop in dit artikel zorgvuldig enkele mogelijke andere oorzaken op van de toename: scheikundeopleidingen sluiten tegenwoordig beter aan bij de behoefte van de industrie. De Telegraaf refereert hierbij gewoon aan uitspraken van directrice C. Alma van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie. scheikundestudenten kunnen liefst 500 euro per maand bovenop hun normale studiefinanciering krijgen. Bedrijven als AkzoNobel betalen die studiebeurzen. Ook deze info komt van de VNCI. studenten krijgen tegenwoordig een gegarandeerde stageplek. De Telegraaf voert Breaking Bad dus slechts aan als een mógelijke reden voor de stijging. Mijn conclusie is eigenlijk dus dat columnist Starke onzorgvuldig schrijft en niet de Telegraaf. Jos Arts kwaliteitszorg medewerker Bouwkunde TU/e Naschrift redactie: Deze ingezonden brief is ingekort geplaatst. Columnisten mogen in hun bijdrages volgens ons juist gebruikmaken van overdrijving om hun -persoonlijke- punt te maken. Technology, Peace and Security at Eindhoven University of Technology Elective Course On Thursday May 15 there will be a lecture by Drs. Lucia van Geuns, Clingendael Institute,The Hague on Energy and International Stability The course consist of 8 guest lectures by experts. For a complete schedule, see: OW Info/Oase or eindhoven.nl/page11/page9/index. html The meetings are in Auditorium Room 1, VACATURE CEC Jouw toekomstdroom delen met scholieren? Ben jij bachelorstudent aan de TU/e en kun je enthousiast vertellen over je studie en onze universiteit? Dan is een bijbaan bij het Communicatie Expertise Centrum (CEC) misschien iets voor jou. Er zijn weer plaatsen beschikbaar in het Studententeam Voorlichting. Studenten uit dit team bezoeken regelmatig middelbare scholen om ervaringen te delen over studeren aan de TU/e. Ook helpen studentvoorlichters bij diverse voorlichtingsactiviteiten op de TU/e. De bijbaan is op oproepbasis en verdient ongeveer tien euro per uur. Het CEC is vooral op zoek naar studenten uit het Bachelor College. Meer informatie is verkrijgbaar via studievoorlichting@tue.nl of via Marjan van Ganzenwinkel, telefoon Ook een bericht plaatsen op deze pagina? Mail het bericht (maximaal 100 woorden) dan naar universiteitsberichten@tue.nl. TUssen de oren À la recherche du temps perdu Recentelijk liep ik door het Hoofdgebouw langs de tentoonstelling Collector s Items van visueel kunstenaar Pet van de Luijtgaarden. Een bonte verzameling van verzamelingen: Aanstekers, singles, petten, Legopoppetjes, cassettebandjes, Star Wars-parafernalia, spelletjesdozen, Flippo s, snoeppotten, G.I. Joe actiepoppen, stripboeken, twee rijen militair opgestelde JS04 joysticks, en Mondriaanesque vlakken van op kleur gerangschikte autootjes. Het lijkt een liefdevol opgesteld landschap, maar Van de Luijtgaarden wil, zo blijkt, dat we via zijn kunst ook kritisch kijken naar onze consumptiemaatschappij. Van de Luijtgaarden kocht verzamelingen op vanuit het hele land via Marktplaats. De restanten van mensen die uitverzameld zijn. Mij bekruipt een gevoel van melancholie. In plaats van hebberigheid zie ik vooral een wanhopig verlangen tot vasthouden, vastleggen, organiseren, bewaren, beschermen. Om ooit, ooit. Afgelopen weekend was ik in Amsterdam, bij de Quantified Self Europe conferentie. Self knowledge through numbers, zo luidde de slogan. Een bijeenkomst van mensen die met behulp van uiteenlopende mobiele apps, sensoren, camera s, Excelsheets en dagboekjes zo n beetje alles bijhouden wat je menselijkerwijs bij kunt houden: Stappen per dag, hartslag, bloeddruk, slaapkwaliteit, voedselinname, sociale interacties, stressniveau, dagbesteding (in groot detail), productieve arbeidsuren (overigens schokkend laag), et cetera. UR-podium De aanmeldprocedure voor vakken wordt volgend jaar strenger. Net zoals dit jaar moet je je drie weken voor het begin van het kwartiel aanmelden via OASE, maar dit wordt voortaan strenger gehandhaafd. Eén keer in je gehele bacheloropleiding kun je een zogenoemde gele kaart inzetten, waarmee je je verlaat kunt aanmelden voor de vakken van een kwartiel. Na gebruikmaking van deze gele kaart wordt het een moeilijk verhaal. Kon je vorig jaar nog met een verhaal dat OASE niet werkte je studieadviseur overtuigen, nu moet je met een verdomd goed verhaal komen als je bij de balie van STU staat. In de laatste UR-vergadering is de OER (onderwijs- en examenregeling) voor besproken. Hierin staan alle rechten en plichten voor studenten en docenten. De grootste wijziging ten opzichte van vorig jaar zit hem in het hierboven genoemde aanmelden voor vakken. We hebben kritische vragen gesteld over deze strengere regels. Zo stond in de plannen dat je tijdens de zomervakantie maar één week hebt om je aan te melden. De inschrijving voor vakken opent op 1 augustus. Aangezien de aanmelding drie weken vóór het Illustratie Sandor Paulus Al deze hoogstpersoonlijke Big Data werden vervolgens in groot detail weergegeven in grillige tijdlijnen en kleurrijke staafdiagrammetjes -die tussen mijn oogharen door best een beetje leken op die rijen autootjes in het Hoofdgebouw- op zoek naar betekenisgevende patronen. Lichamelijke intimiteit stond op de 12 de plaats Studenten, docenten, labs, technische artefacten, de werkomgeving, het weten schappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites worden onder een psychologische loep gelegd door de medewerkers van TU/e-opleiding Psychology & Technology. De moed begon me in de schoenen te zinken, tot een Britse heer vertelde hoe hij bijhield wat hem gelukkig maakte in zijn leven. In zijn persoonlijke geluks-top-30 stond lichamelijke intimiteit met zijn vrouw op een niet te benijden 12e plaats - net na de afternoon tea. We English do love our tea, sprak hij met een beminnelijke grijns. Een jonge Amerikaanse vrouw vertelde hoe ze recentelijk haar moeder, een vooraanstaand wetenschapster, was verloren aan een ziekte. En hoe zeer ze haar moeder miste. En hoe ze iedere dag probeerde zoveel mogelijk vast te leggen van wat ze zich nog kon herinneren van haar moeder, voordat de vergetelheid er bezit van zou nemen. Ze werd daarbij geholpen door de omvangrijke verzameling boeken en artikelen die van haar moeder waren geweest. Ooit. Wijnand IJsselsteijn hoogleraar Cognition and Affect in Human-Technology Interaction Strengere regels duidelijk communiceren begin van het kwartiel sluit, zou je dan maar één week hebben om je aan te melden. Deze week valt ook nog eens midden in de vakantie. Daarom hebben we bedongen dat de aanmeldperiode tijdens de zomervakantie verruimd wordt. Nu kun je je voor de vakken van kwartiel 1 aanmelden tot de week voor het begin van het onderwijs. Let wel: bij de andere kwartielen moet je je wél drie weken van tevoren aanmelden. Wij vinden het belangrijk dat studenten goed geïnformeerd worden over deze regels. Na vragen hierover is toegezegd dat: -studenten proactief worden geïnformeerd over nieuwe regels. -studenten elk kwartiel een herinneringsmail krijgen. -OASE automatisch bevestigingsmails stuurt bij aanmelding voor een vak. Zo weet je zeker dat je aanmelding succesvol is. Zo vergeet hopelijk niemand zich aan te melden. Rien de Böck, Groep-één