Haalbaarheidsstudie ORC in combinatie met WK

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Haalbaarheidsstudie ORC in combinatie met WK"

Transcriptie

1 Bijlagen Haalbaarheidsstudie ORC in combinatie met WK Een haalbaarheidsstudie naar de mogelijke toepassing van de combinatie van een ORC met een gasmotor of gasturbine bij hotels, ziekenhuizen, verpleeghuizen, tuinbouwbedrijven, universiteiten en industrie. In opdracht van Tri-O-Gen BV September 24 Princenhofpark AD Driebergen tel fax info@cogen.nl

2 Inhoudsopgave bijlagen A Aansturingsmogelijkheden Cogen Master interactive... 1 B Afnameprofielen sectoren... 2 B.1 Ziekenhuis... 2 B.2 Glastuinbouw... 3 B.3 Universiteiten... 5 B.4 Gasturbine... 6 C Resultaten en gevoeligheden voor casus glastuinbouw 2 ha... 8 C.1 Glastuinbouw 2 ha - WK sec... 8 C.2 Glastuinbouw 2 ha C.3 Glastuinbouw 2 ha C.4 Gevoeligheden tuinbouw 2ha D Resultaten en gevoeligheden voor casus glastuinbouw 3 ha D.1 Glastuinbouw 3 ha - WK sec D.2 Glastuinbouw 3 ha D.3 Glastuinbouw 3 ha D.4 Gevoeligheden tuinbouw 2ha en 3 ha E Resultaten en gevoeligheden voor casus ziekenhuizen E.1 Ziekenhuizen - WK sec E.2 Ziekenhuizen E.3 Ziekenhuizen E.4 Gevoeligheden ziekenhuizen F Resultaten en gevoeligheden voor casus universiteiten F.1 Universiteiten - WK sec F.2 Universiteiten F.3 Universiteiten F.4 Gevoeligheden universiteiten G Resultaten voor casus gasturbine G.1 Gasturbine - WK sec G.2 Gasturbine G.3 Gasturbine H Principeschema combinatie WK met ORC J Resultaten Cycle Tempo berekeningen J.1 Ontwerpberekeningen J.2 Bedrijfssituatie (deellast) berekening J.3 Simulaties J.4 Validatie... 6

3 A Aansturingsmogelijkheden Cogen Master interactive De bijgevoegde lijst is een kopie uit de (engelstalige) handleiding van CMi. Control Strategy Description E export possible? All Off The CHP-system does not run No All On The CHP-system runs in full load Yes On heat The operation of the CHP-system is controlled on the basis of heat demand There are two options: In case of no buffer the CHP-system will run when the heat demand is higher than the (minimal) thermal output of the smallest engine. If more heat is required than the full load thermal output of the CHP-system a separate boiler will supply the additional heat. In case of a buffer the heat-demand is primarily supplied out of the buffer. When the buffer is below 5% capacity the CHP-system runs at full load until the buffer is filled up. After filling up the buffer the CHPsystem stops running; it will start again when the buffer is below 5% capacity etc. If at the start of an operating hour the buffer heat-capacity is above 5%, the CHP-system will not start during that hour, even if the heat demand for that hour is not completely met by the available heat in the buffer. The boiler then supplies the additional heat required during that hour. Yes Electricity is a by-product for this type of control. In case there is more electricity production than needed on location, an export-connection to the grid is necessary. On Heat without Electricity Export On electricity On electricity without heat loss On heat direct NB: The 5% of the buffer is changeable in CMi This strategy is equal to that of on heat as long as the CHP-system produces less electricity than required. But when the Control Unit of the CHP s foresees that more electricity will be produced than required, the Control Unit decides to follow the On electricity strategy (see below). In that case the boiler supplies the additional heat required. The CHP-system is now controlled by the demand for electricity on the location. It will run when the electricity demand is higher than the (minimal) electric output of the smallest engine. The heat generated is used to meet the heat demand. If the actual heat demand is less than the heat generated, the excess heat will be stored in the buffer, if a buffer is available. Otherwise this heat is lost. If the heat demand is higher than the heat produced, heat is taken from the buffer. If there is no buffer or there is not enough heat in the buffer, the extra heat required is produced by the boiler. When the buffer is full, the excess heat will be destroyed. With this control strategy there will be no electricityexport to the grid. This strategy is comparable with on electricity but when heat would be destroyed, the engines will stop running. So this strategy is equal to on electricity if the CHP-system never produces more heat than required. When the Control Unit of the CHP-system foresees that more heat will be produced than required, it decides to follow the On heat strategy (in the case there is no buffer available) or the On heat direct strategy (in the case there is a buffer available). The additional electricity required is then imported from the grid. This Control Strategy is only available when there is a buffer installed. The CHP-system follows the strategy on heat without filling the buffer. If in previous hours the buffer had been filled (by other Control Strategies) that heat is used first. No No No Yes Bijlagen pagina 1

4 B Afnameprofielen sectoren De werkwijze voor het opstellen van de afnamepatronen wordt hieronder uitgelegd aan de hand van het elektriciteitsverbruik gedurende een week. 1. Het uitgangspunt voor de bepaling van het afnamepatroon is het kwh-gebruik per uur gedurende een representatieve week van de betreffende maand. Dit is een matrix met 168 kwh waarden (7 dagen à 24 uur). 2. Met deze gegevens worden de gemiddelde uurafnamen voor een werkdag bepaald, en de uurafnamen op zaterdag en op zondag. Het resultaat is een matrix met 72 kwh-waarden (3 dagen à 24 uur). 3. In de matrix met uurafnamen wordt nu de maximale kwh waarde bepaald. Hiermee worden de uurwaarden van punt 2 omgezet naar een percentage van de maximale kwh waarde. Op basis daarvan wordt het representatieve afnamepatroon voor de betreffende maand opgesteld. Voor warmte geldt een soortgelijke methode op basis van de warmteafname of de gasinkoop ten behoeve van verwarming. B.1 Ziekenhuis Het afnameprofiel voor warmte is uitgegaan van de warmtevraag zoals die eerder toegepast is voor een bestaand ziekenhuis. Er is onderscheid gemaakt tussen de warmtevraag in de zomer en de winter. In de zomer is in het afnamepatroon geen onderscheid tussen werkdagen weekenddagen, vanwege de verminderde warmtevraag in de zomer. In de wintermaanden bestaat er wel onderscheid tussen de werkdagen en de weekenddagen. Dit verschil is relatief gezien niet zo groot. Afnamepatroon voor warmte in winter voor een ziekenhuis Winter werkdag 1% Winter weekend 8% 6% 4% 2% % Representatief afnamepatroon voor warmte in de winter voor een ziekenhuis Afnamepatroon voor warmte in de zomer voor een ziekenhuis Zomer werkdag 1% zomer weekend 8% 6% 4% 2% % Representatief afnamepatroon van een ziekenhuis voor warmte in de zomer Bijlagen pagina 2

5 Op de volgende pagina zijn de representatieve afnamepatronen voor elektriciteit gegeven. Ook hier wordt onderscheid gemaakt tussen de een afnamepatroon voor de winter en een afnamepatroon voor de zomer. 1% 8% 6% 4% 2% Afnamepatroon voor elektriciteit in winter voor een ziekenhuis Winter werkdag Winter weekend % Representatief afnamepatroon van een ziekenhuis voor elektriciteit in de winter 1% Afnamepatroon voor elektriciteit in de zomer voor een ziekenhuis Zomer werkdag zomer weekend 8% 6% 4% 2% % Representatief afnamepatroon van een ziekenhuis voor elektriciteit in de zomer Bij het kiezen van de standaard verbruikspatronen is zoveel mogelijk een werkelijke situatie gekozen die het gemiddelde het best representeerde. B.2 Glastuinbouw De dagpatronen zijn opgesplitst naar maand. Voor elektriciteit is dit gebaseerd op het belichtingspatroon. Een rozenkweker zal ca. 42 belichten gedurende het jaar. Daarbij staan de lampen op vol vermogen aan of ze staan uit. Daarom verspringt het patroon van % naar 1%. Tijdens de wintermaanden wordt vrijwel continue belicht, afgezien van de verplichte donkere periode tussen 2: en 24: (volgens een Algemene Maatregel van Bestuur die vrijwel overal in Nederland geldt). In de zomermaanden wordt steeds minder belicht tot een minimum van 2 uur per etmaal. Bijlagen pagina 3

6 Afnamepatroon van elektriciteit voor een tuinder 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % jan feb mrt april mei juni juli aug sept okt nov dec Representatief afnamepatroon van een tuinder voor elektriciteit voor werk en weekenddagen, verdeeld per maand Het afnamepatroon voor warmte verschilt per maand. Gedurende de wintermaanden is de warmtebehoefte groot en relatief constant. In de warmere maanden wordt de warmte met name gebruikt voor het droogstoken van de kas gedurende de vroege uren op de dag, Daarna is de warmtevraag relatief gering. Bijlagen pagina 4

7 Afnamepatroon van warmte voor een tuinder voor verschillende maanden 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Representatief afnamepatroon voor warmte voor de glastuinbouw voor werk - en weekenddagen verdeeld per maand Voor de keuze van de bestaande WK-gasmotor is bekeken wat bij een aantal door Cogen Projects geadviseerde tuinders staat opgesteld. Er is bekeken wat bij de aangenomen verbruiken en verbruikspatronen een goede dimensionering van een WKinstallatie zou zijn. Vervolgens is gekozen voor de in dat vermogenssegment meest voorkomende merk en type gasmotor, op basis van CBS gegevens. B.3 Universiteiten Voor de afnamepatronen is ten behoeve van de duidelijkheid een splitsing gemaakt tussen de afnamepatronen voor warmte en elektriciteit. Allereerst volgen nu de dagafnamepatronen van warmte in de zomer en de winter. 1% Afnamepatroon voor warmte in de zomer voor een universiteit werkdag zomer Weekenddag zomer 8% 6% 4% 2% % Representatief afnamepatroon van een universiteit voor warmte in de zomer Bijlagen pagina 5

8 1% Afnamepatroon voor warmte in de winter voor een universiteit werkdag winter Weekenddag winter 8% 6% 4% 2% % Representatief afnamepatroon van een universiteit voor warmte in de winter Het afnamepatroon voor elektriciteit is gedurende het hele jaar hetzelfde en maakt alleen onderscheid tussen werkdagen en weekenddagen. In het weekend wordt er volgens een zeer vlak patroon afgenomen. 1% 8% 6% Afnamepatroon elektriciteit voor het hele jaar voor een universiteit Elektriciteit werkdag Elektriciteit weekenddag 4% 2% % Representatief afnamepatroon van een universiteit voor elektriciteit B.4 Gasturbine Voor de gasturbineis aangenomen dat de afname van elektriciteit en warmte uit de gasturbine een continu bedrijf is. Op alle momenten is de vraag maximaal. Dit levert de onderstaande afnamepatronen op. 1% 8% Afnamepatroon voor warmte voor industrie werkdag zomer Weekenddag zomer 6% 4% 2% % Representatief afnamepatroon van de industrie voor warmte Bijlagen pagina 6

9 1% 8% Afnamepatroon elektriciteit voor industrie werkdag winter Weekenddag winter 6% 4% 2% % Representatief afnamepatroon van de industrie voor elektriciteit Bijlagen pagina 7

10 C Resultaten en gevoeligheden voor casus glastuinbouw 2 ha C.1 Glastuinbouw 2 ha - WK sec Management summary Case: Tuinbouw Patroon: Belichte tuinbouw - ORC 2 hectare Engines used: gtb-lt-gcat 3512 Control Strategy During Low Tariff On Electricity During High Tariff On Electricity The heat buffer is ON! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging (m³) Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 8

11 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 16% 116% 133% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 255% 255% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 9

12 C.2 Glastuinbouw 2 ha - Management summary Case: Tuinbouw Patroon: Belichte tuinbouw - ORC 2 hectare Engines used: gtblt-gcat3512+orc Control Strategy During Low Tariff During High Tariff On Electricity On Electricity The heat buffer is ON! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging (m³) Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 1

13 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 169% 118% 138% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 223% 223% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 11

14 C.3 Glastuinbouw 2 ha - Management summary Case: Tuinbouw Patroon: Belichte tuinbouw - ORC 2 hectare Engines used: gtbht-gcat3512+orc Control Strategy During Low Tariff During High Tariff On Electricity On Electricity The heat buffer is ON! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging (m³) Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 12

15 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 167% 118% 137% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 176% 176% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours C.4 Gevoeligheden tuinbouw 2ha Deze zijn opgenomen in paragraaf D.4 aan het eind van bijlage D (tuinbouw 3 ha) Bijlagen pagina 13

16 D Resultaten en gevoeligheden voor casus glastuinbouw 3 ha D.1 Glastuinbouw 3 ha - WK sec Management summary Case: Tuinbouw Patroon: Belichte tuinbouw - ORC 3 hectare Engines used: gtb-lt-gcat 3512 Control Strategy During Low Tariff On Electricity During High Tariff On Electricity The heat buffer is ON! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging (m³) Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 14

17 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 11% 81% 93% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 176% 176% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 15

18 D.2 Glastuinbouw 3 ha - Management summary Case: Tuinbouw Patroon: Belichte tuinbouw - ORC 3 hectare Engines used: gtblt-gcat3512+orc Control Strategy During Low Tariff On Electricity During High Tariff On Electricity The heat buffer is ON! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging (m³) Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 16

19 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 123% 9% 13% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 164% 164% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 17

20 D.3 Glastuinbouw 3 ha - Management summary Case: Tuinbouw Patroon: Belichte tuinbouw - ORC 3 hectare Engines used: gtbht-gcat3512+orc Control Strategy During Low Tariff On Electricity During High Tariff On Electricity The heat buffer is ON! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging (m³) Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 18

21 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 12% 88% 11% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 126% 126% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours D.4 Gevoeligheden tuinbouw 2ha en 3 ha De tuinbouw lijkt de interessantste sector voor de ORC. De redenen hiervoor zijn de volgende: - Een hoge bedrijfstijd, als gevolg van veel belichtingsuren en het gebruik van rookgasreiniging - Veel vollast - draaiuren doordat alle elektriciteit wordt geproduceerd of ingekocht ten behoeve van de belichting - Het belang van elektriciteit als kostenpost in de energiehuishouding door een hoge kracht/warmteverhouding Bij bepaling van de invloed van de energiebehoefte bleek de gevoeligheid hiervoor groot te zijn. Vanwege deze invloed zijn voor zowel 2 ha. als voor 3 ha. alle gevoeligheden bepaald. De 3 ha. case representeert tevens een situatie die veel voorkomt in de tuinbouwsector, te weten de combinatie van elektriciteit uit eigen WK en elektriciteitsinkoop uit het net. Hierdoor wordt voorkomen dat er teveel warmtevernietiging optreedt in de kas. Voor alle cases is de gevoeligheid voorde van een LT - of HT uitvoering van de ORC bepaald. Het blijkt dat de in tuinbouw de LT uitvoering van de ORC voordeliger is. Dit komt door het gebruik van LT netten in de tuinbouw, en door het feit dat de LT uitvoering van de ORC meer elektriciteit produceert. De vermeden elektriciteitsinkoop speelt een belangrijke rol in de tuinbouw. Bijlagen pagina 19

22 Overzicht basiscase en gevoeligheid energiebehoefte Retrofit situatie Sector (jaar) (jaar) Tuinbouw 2ha , ,9 Tuinbouw 3ha , ,1 Tuinbouw 4ha , De energiebehoefte heeft een grote invloed. Voor de case van de 2 hectare kas geldt dat bij een WK voor vrijwel de complete eigen elektriciteitsbehoefte er veel warmtevernietiging optreedt (circa 93. m³ equivalente aardgas). De WK is hier duidelijk te groot, maar biedt wel een voordeel in de vorm van veel vermeden elektriciteitsinkoop uit het net. Naschakeling van de ORC levert hier een voordeel op doordat er minder warmte wordt vernietigd, en er nog extra bespaard kan worden op elektriciteitsinkoop. Het warmteoverschot in de kas daalt naar circa 735. m³ aardgas bij de ORC met LT condensor, en naar circa 453. m³ bij de ORC met een HT condensor. Bij een kas van 3 ha en dezelfde motor als voor de 2 hectare kas (te weten 2* een GeCat 3512) is de energiehuishouding al beter gedimensioneerd, en treedt er minder warmteoverschot op bij het gebruik van de WK (circa 683. m³ aardgas). Het naschakelen van een LT-ORC is hier nog steeds voordelig omdat er meer vollast - draaiuren met de combinatie van de WK en de ORC gemaakt kunnen worden. Hierdoor is de terugverdientijd van de ORC beter dan bij de 2 hectare case. De vermeden inkoop van elektriciteit weegt hier op tegen de verminderde hoeveelheid warmte. Het warmteoverschot daalt het naar 575. m. Bij naschakeling van de daalt het warmteoverschot nog wel naar 252. m³, maar op andere momenten moet er weer extra gas ingekocht worden om extra warmte te produceren voor de kas. De extra elektriciteit uit de ORC weegt hier niet op tegen deze extra inkoop. Bij een kas van 4 ha en dezelfde motoren vermindert de warmtevernietiging verder naar 39. m³. Het voordeel van de WK verandert echter vrijwel niet ten opzichte van de case van 3 ha. De toegevoegde waarde van de ORC neemt echter af doordat er veel extra gas moet worden ingekocht terwijl het voordeel van de vermeden elektriciteitinkoop achterblijft. Bij de speelt dit effect extra sterk omdat er minder elektriciteit wordt geproduceerd. Het extra voordeel van de ORC wordt hier zelfs negatief. Uit het bovenstaande blijkt dat dimensionering van een WK zeer zwaar meetelt in de mate waarin een ORC kosteneffectief kan worden ingezet. Bijlagen pagina 2

23 Looptijd van het project De looptijd van het project kan een belangrijke invloedsfactor zijn op de rentabiliteit van de ORC. De gevoeligheid voor een looptijd van 1 en 15 jaar is hier bepaald. De volgende gegevens zijn weergegeven: TvT: Terugverdientijd NA belastingen. In tegenstelling tot de, die voor de andere gevoeligheden gebruikt wordt, is hier rekening gehouden met een vennootschapsbelasting van 35%. IRR: Internal Rate of Return on investment Voor de bepaling van de TvT en de IRR is er vanuit gegaan dat de tijd van afschrijving van de investering gelijk is aan de looptijd van het project. Tuinbouw 2 ha looptijd project Looptijd (jaar) TvT (jaar) IRR TvT (jaar) IRR 1 jaar ,88 7,44% ,64 2,75% 15 jaar ,49 1,28% ,61 6,17% Looptijd (jaar) Tuinbouw 3 ha looptijd project TvT IRR (jaar) TvT (jaar) IRR 1 jaar ,55 12,43% ,38 1,18% 15 jaar ,94 14,69% ,53 4,79% Bij een looptijd van 1 aar is de cashflow (die bepalend is voor de TvT) hoger, waardoor de TvT korter is dan bij een looptijd van 15 jaar. De IRR bij de langere looptijd van 15 jaar weer hoger doordat bij een langere looptijd het betreffende project na het bereiken van het moment van terugverdienen langer doordraait, en daardoor meer winst genereert. Hoogte investering De investeringsraming voor de ORC is nog onduidelijk. In de presentatie van de uitkomsten is uitgegaan van 15 /kwe. Dit is de verwachte kostprijs van de ORC wanneer er voldoende aantallen geproduceerd kunnen worden. De prijs voor de eerste units zal hoger liggen dan deze aangenomen prijs. De gevoeligheid van de investering per kwe op de is hoog. Bij een daling van de investeringslast zal de ook sterk dalen. Tuinbouw 2 ha hoogte investering Investering ORC ( /kwe) (jaar) (jaar) 25 /kwe , ,4 2 /kwe , ,7 15 /kwe , , 1 /kwe , ,4 Tuinbouw 3 ha - hoogte investering Investering ORC ( /kwe) (jaar) (jaar) 25 /kwe , ,1 2 /kwe , ,1 15 /kwe , ,1 1 /kwe , , Bijlagen pagina 21

24 Elektrisch vermogen ORC Voor het geval dat de prestaties van de ORC afwijken is de gevoeligheid van de uitkomsten bepaald voor een hoger elektrisch vermogen en een lager elektrisch vermogen van de ORC. De gevoeligheid voor de afwijking in het vermogen is relatief hoog. Dit is terug te voeren op het belang van de vermeden inkoop voor de tuinbouw. Tuinbouw 2 ha Elektrisch vermogen ORC Vermogen ORC (kwe) (jaar) (jaar) 162 kwe , , 182 kwe , ,4 142 kwe , ,9 Tuinbouw 3 ha Elektrisch vermogen ORC Vermogen ORC (kwe) (jaar) (jaar) 162 kwe , ,1 182 kwe , ,6 142 kwe , ,2 EIA regeling Er is in deze studie vanuit gegaan dat de tuinbouw gebruik kan maken van de EIA. De gevoeligheid hiervoor is niet bepaald. De hoogte van de investering in de ORC kan als maat dienen voor de gevoeligheid voor de EIA. De gevoeligheid hiervoor is relatief groot. Gasprijs De gasprijs is een belangrijke invloedsfactor voor de waarde van eventuele warmtevernietiging, of voor omzetten van warmte voor elektriciteit. De gevoeligheid voor de kas van 2 ha relatief groot omdat de inkoop van gas nog verandert doordat de motor nog extra uren in deellast zal gaan draaien. Hierdoor verandert de gasinkoop, en daarmee het voordeel van de ORC. Tuinbouw 2 ha gasprijs Gasprijs ( ct/m³) (jaar) (jaar) 12, , , 15, , , , ,3 Voor de kas van 3 hectare verandert er niets aan het draairegime van de WK of de WK/ORC. Het voordeel van de ten opzichte van de WK verandert niet doordat er geen extra gas wordt ingekocht. Bij de wordt naast gas voor de WK ook nog ene klein gedeelte gas in gekocht voor de ketel. Hierdoor verandert de hier wel, maar slechts erg weinig. Tuinbouw 3 ha gasprijs Gasprijs ( ct/m³) (jaar) (jaar) 12, , ,1 15, , , , ,9 Bijlagen pagina 22

25 Elektriciteitsprijs De elektriciteitsprijs is van belang voor de vermeden inkoop. Bij een stijging van de alleen de prijs tijdens de plateau-uren daalt de voor 2 ha licht. De invloed is hier niet erg groot doordat het grootste deel van de elektriciteitsbehoefte al zelf word opgewekt door de WK. Tuinbouw 2 ha elektriciteitsprijs E prijs ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 5,2/2, , , 6,24/2, , ,6 6,24/ , ,5 Bij de 3 ha case wordt een groter gedeelte van de elektriciteit ingekocht, maar ook hier is de invloed van de elektriciteitsprijs niet zo groot. Dit komt mede doordat de WK al het grootste deel van heet voordeel van de vermeden inkoop realiseert. Tuinbouw 3 ha elektriciteitsprijs E prijs ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 5,2/2, , ,1 6,24/2, , ,8 6,24/ , ,3 Verkoopprijs elektriciteit Normaal gesproken is de opbrengst voor aan het net geleverde kwh s een percentage van de inkoopprijs. Als de verkoopprijs stijgt neemt daarbij het voordeel voor de WK, en dus ook voor de ORC toe. Deze invloed is echter pas goed merkbaar als de verkoopprijs sterk stijgt. Tuinbouw 2 ha verkoopprijs elektriciteit Verkoopprijs E ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 4,16/ , , 5,2/2, , ,5 Tuinbouw 3 ha verkoopprijs elektriciteit Verkoopprijs E ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 4,16/ , ,1 5,2/2, , ,4 Hoogte MEP subsidie De invloed van de MEP-subsidie is niet erg sterk. Dit komt doordat het grootste deel van de elektriciteit voor eigen gebruik bestemd is, en deze komt pas boven 1.. kwh in aanmerking voor de MEPsubsidie. Alleen de elektriciteit die aan het net geleverd wordt krijgt in deze case MEP-subsidie. Tuinbouw 2 ha hoogte MEP subsidie MEP ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 2, , , 3, , ,8 1, , ,3 Bijlagen pagina 23

26 Tuinbouw 3 ha hoogte MEP subsidie MEP ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 2, , ,1 3, , ,8 1, , ,4 CO 2 index Op dit moment is aangenomen dat de CO 2 index van de motor gelijk blijft als de ORC wordt nageschakeld. Door de productie van extra kwh s en het nuttig blijven gebruiken van de warmte is het ook mogelijk dat de CO 2 index kan stijgen. De invloed hiervan is hier gegeven in de vorm van een stijging van 1% voor de CO 2 index. De invloed hiervan is niet erg groot. Dit komt door hetzelfde effect als bij de invloed van de MEP subsidie. Zouden alle kwh s in aanmerking komen, bijvoorbeeld bij een veel groter bedrijf, dan zal deze invloed veel groter zijn. Tuinbouw 2 ha CO 2 index CO 2 index (jaar) (jaar) 28% , , 3,8% , ,5 Tuinbouw 3 ha CO 2 index CO 2 index (jaar) (jaar) 28% , ,1 3,8% , ,4 Gebruik van een rookgasreiniger Een rookgasreiniger vergroot het aantal draaiuren van de WK, en daarmee ook de ORC met circa 16 draai-uren. Omdat niet alle tuinders met WK ook een rookgasreiniger hebben, is hier de invloed van wel of geen rookgasreiniger (RGR) gegeven. Dit is tevens een maat voor de draaiuren van de WK. Doe gevoeligheid voor het hebben van een RGR is zeer groot, zoals ook uit de volgende resultaten blijkt. Tuinbouw 2 ha rookgasreiniger RGR (jaar) Wel RGR , , Geen RGR , ,2 RGR Tuinbouw 3 ha rookgasreiniger (jaar) Wel RGR , ,1 Geen RGR , , Nieuwbouw (jaar) (jaar) Ter vergelijking zijn hieronder de verschillende s gegeven voor een grotere nieuwbouw WK en de combinatie van een kleinere WK met de ORC. Beide installaties Bijlagen pagina 24

27 leveren bij benadering hetzelfde vermogen. Het blijkt de van de WK sec beter is dan die van de combinatie van de ORC met de WK. Er is hier geen rekening gehouden met randapparatuur zoals eventuele aanpassingen in een netaansluiting, investering in een rookgasreiniger, kosten voor ureum of aanpassingen in het warmtenet. Hier worden alleen de WK en de WK/ORC vergeleken, te meer omdat ze in dezelfde omgeving zullen moeten functioneren. De combinatie van de ORC en de WK is hier maar weinig langer dan die van de WK. Dit komt voor een belangrijk deel omdat de investering van de ORC gedragen wordt door de WK. Tuinbouw 2 ha Nieuwbouw ( ) Totaal (jaar) investering na EIA ( ) WK (1615 kwe) ,1 WK/ ,3 WK/ ,5 Tuinbouw 3 ha Nieuwbouw ( ) Totaal (jaar) investering na EIA ( ) WK (1626 kwe) , , ,9 Bijlagen pagina 25

28 E Resultaten en gevoeligheden voor casus ziekenhuizen E.1 Ziekenhuizen - WK sec Management summary Case: ziekenhuis Patroon: Ziekenhuis - ORC Engines used: ZH-HT-GCat 3512 Control Strategy During Low Tariff On Electricity without Heat Loss During High Tariff On Electricity There is NO heat buffer! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging Heat coverage COGEN Electricity Coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 9% 19% 59% Bijlagen pagina 26

29 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 96% 49% 75% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 55% 55% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 27

30 E.2 Ziekenhuizen - Management summary Case: ziekenhuis Patroon: Ziekenhuis - ORC Engines used: ZH-LT-GCat3512+ORC Control Strategy During Low Tariff On Electricity without Heat Loss During High Tariff On Electricity There is NO heat buffer! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging Heat coverage COGEN Electricity Coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 28

31 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 96% 49% 75% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 55% 55% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 29

32 E.3 Ziekenhuizen - Management summary Case: ziekenhuis Patroon: Ziekenhuis - ORC Engines used: ZH-HT-GCat3512+ORC Control Strategy During Low Tariff On Electricity without Heat Loss During High Tariff On Electricity There is NO heat buffer! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging Heat coverage COGEN Electricity Coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 3

33 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 94% 23% 64% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 78% 78% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours E.4 Gevoeligheden ziekenhuizen Ziekenhuizen blijken in deze studie niet erg aantrekkelijk als sector voor de ORC. De oorzaak hiervoor is dat de bestaande WK in de referentiesituatie al een groot aandeel heeft in de energiehuishouding. Hierdoor wordt de referentiesituatie (de bestaande WK) al zeer goed. De mogelijkheden voor naschakeling van de ORC zijn hierdoor niet zo groot, en daardoor blijft het voordeel van de ORC beperkt. Wat opvalt, is dat de HT uitvoering van de ORC een beter resultaat geeft dan de LT uitvoering. Dit komt doordat de beter aansluit op de elektriciteitshuishouding, en effectiever gebruik maakt van de geproduceerde warmte. Bij de LT uitvoering stijgen de kosten voor gasinkoop sterk doordat de ORC veel effectieve warmte uit de WK consumeert. De hier gegeven resultaten zijn zonder aftrek van EIA, tenzij anders vermeld Bijlagen pagina 31

34 Overzicht resultaten basiscase en gevoeligheid energiebehoefte Hieronder is het resultaat van de basiscase gegeven. De van de ORC bij ziekenhuizen is redelijk lang. Dit komt doordat de gebruikte WK al goed draait. De referentiesituatie voor ORC is hier dus bijzonder scherp. Dit blijkt ook uit de gevoeligheid voor de energiebehoefte.bij een afname van de energiebehoefte wordt het extra voordeel van de ORC in deze studie negatief. De bestaande WK biedt hier dus weinig tot geen ruimte voor uitbreiding met een ORC. Ziekenhuis energiebehoefte (jaar) (jaar) Ziekenhuis 1% , ,6 Ziekenhuis 75% Ziekenhuis 125% , ,1 Looptijd van het project De looptijd van het project kan een belangrijke invloedsfactor zijn op de rentabiliteit van de ORC. De gevoeligheid voor een looptijd van 1 en 15 jaar is hier bepaald. De volgende gegevens zijn weergegeven: TvT: Terugverdientijd NA belastingen. In tegenstelling tot de, die voor de andere gevoeligheden gebruikt wordt, is hier rekening gehouden met een vennootschapsbelasting van 35%. IRR: Internal Rate of Return on investment Voor de bepaling van de TvT en de IRR is er vanuit gegaan dat de tijd van afschrijving van de investering gelijk is aan de looptijd van het project. De terugverdientijden blijven hier gelijk omdat er geen vennootschapsbelasting wordt geheven. Daardoor verandert de cashflow niet. Looptijd (jaar) Ziekenhuis looptijd project TvT IRR (jaar) TvT (jaar) IRR 1 jaar % ,63,68% 15 jaar % ,63 6,12% EIA regeling Omdat ziekenhuizen als non-profit instelling geen vennootschapsbelasting betalen, heeft de EIA regeling geen effect. De gevoeligheid voor de EIA regeling is behoorlijk groot, aangezien deze ca. 18% scheelt op een investeringssom. Bij wel toepassen van EIA, door bijvoorbeeld een sale&leaseback constructie, kan de aanzienlijk verbeteren. Ziekenhuis EIA regeling (jaar) (jaar) Wel EIA , ,9 Geen EIA , ,6 Bijlagen pagina 32

35 Hoogte investering De investeringsraming voor de ORC is nog onduidelijk. In de presentatie van de uitkomsten is uitgegaan van 15 /kwe. Dit is de verwachte kostprijs van de ORC wanneer er voldoende aantallen geproduceerd kunnen worden. De prijs voor de eerste units zal hoger liggen dan deze aangenomen prijs. De gevoeligheid van de investering per kwe op de is hoog. Bij een daling van de investeringslast zal de ook sterk dalen. Ziekenhuis hoogte investering Investering ORC ( /kwe) (jaar) (jaar) 25 /kwe , ,1 2 /kwe , ,8 15 /kwe , ,6 1 /kwe , ,4 Elektrisch vermogen ORC Voor het geval dat de prestaties van de ORC afwijken ten opzichte van de ontwerpgegevens is de gevoeligheid van de uitkomsten bepaald voor een hoger elektrisch vermogen en een lager elektrisch vermogen van de ORC. De gevoeligheid voor de afwijking in het vermogen is relatief hoog. Dit effect is terug te voeren op het voordeel van extra vermeden inkoop van elektriciteit. Doordat het hoge eigen verbruik van een universiteit wordt alle elektriciteit zelf gebruikt. Ziekenhuis Elektrisch vermogen ORC Vermogen ORC (kwe) (jaar) (jaar) 162 kwe , ,6 182 kwe , ,2 142 kwe , ,2 Gasprijs De gasprijs is een belangrijke invloedsfactor voor de waarde van eventuele warmtevernietiging, of voor omzetten van warmte voor elektriciteit. De gevoeligheid voor de gasprijs is hoog. Met name bij voor de LT uitvoering blijkt dat de kosten voor gaasinkoop een belangrijke rol spelen in de rentabiliteit van de ORC. Bij een stijging van de gasprijs daalt het voordeel van de ORC. Voor de HT uitvoering is de gevoeligheid beduidend lager. Dit komt doordat de warmte uit de ORC effectiever ingezet wordt. Ziekenhuis gasprijs Gasprijs ( ct/m³) (jaar) (jaar) 12, , ,6 15, , , ,7 Elektriciteitsprijs Als de prijs voor elektriciteit stijgt, neemt het voordeel van de ORC toe omdat het eigen gebruik van elektriciteit dan een extra voordeel oplevert ten opzichte van inkoop uit het net. Dit is gunstig voor de ORC. Bij de LT uitvoering is er een zeer sterke gevoeligheid te zien. Bijlagen pagina 33

36 Ziekenhuis elektriciteitsprijs E prijs ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 5,2/2, , ,6 6,24/2, , ,6 6,24/ , ,3 Verkoopprijs elektriciteit De verkoopprijs van elektriciteit heeft geen invloed op de, want er wordt geen elektriciteit aan het net geleverd. Tuinbouw verkoopprijs elektriciteit Verkoopprijs E ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 4,16/ , ,6 5,2/2, , ,6 Hoogte MEP subsidie en CO 2 index De hoogte van de MEP subsidie heeft geen invloed, want er wordt geen MEP over eigen verbruik uitgekeerd (Hiervoor is te weinig inkoop uit het net). Er wordt ook geen elektriciteit geëxporteerd naar het net. Ziekenhuis hoogte MEP subsidie MEP ( ct/kwh) (jaar) (jaar) 2, , ,6 3, , ,6 1, , ,6 Ziekenhuis CO 2 index CO 2 index (jaar) (jaar) 25% , ,6 27,5% , ,6 Nieuwbouw Ter vergelijking zijn hieronder de verschillende s gegeven voor een grotere nieuwbouw WK en de combinatie van een kleinere WK met de ORC. Beide installaties leveren bij benadering hetzelfde elektrisch vermogen. Het blijkt de van de WK sec beter is dan die van de combinatie van de ORC met de WK. Er is hier geen rekening gehouden met randapparatuur zoals eventuele aanpassingen in een netaansluiting of aanpassingen in het warmtenet. Hier worden alleen de WK en de WK/ORC vergeleken, te meer omdat ze in dezelfde omgeving zullen moeten functioneren. Bijlagen pagina 34

37 De combinatie van de ORC en de WK is hier maar weinig langer dan die van de WK. Dit komt voor een belangrijk deel omdat de investering van de ORC gedragen wordt door de WK. Ziekenhuizen Nieuwbouw ( ) Totaal (jaar) investering geen EIA ( ) WK (1615 kwe) ,1 WK/ ,5 WK/ ,6 Bijlagen pagina 35

38 F Resultaten en gevoeligheden voor casus universiteiten F.1 Universiteiten - WK sec Management summary Case: universiteit Patroon: Universiteit - ORC Engines used: UNI-MAN 2/13 Control Strategy During Low Tariff On Heat During High Tariff On Heat There is NO heat buffer! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging - Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 36

39 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 13% 22% 16% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 27% 27% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 37

40 F.2 Universiteiten - Management summary Case: universiteit Patroon: Universiteit - ORC Engines used: UNI-LT-MAN 2/13+ORC Control Strategy During Low Tariff On Heat During High Tariff On Heat There is NO heat buffer! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging - Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 38

41 Electricity Demand CHP Import Export High [kwh] Low [kwh] Total [kwh] Demand Coverage by CHP 15% 24% 19% Heat Demand CHP Boiler Wasted Heat [kwhth] Heat in m3 n.g.e. [m3] * natural gas equivalent Demand Coverage by CHP 26% 26% Load Curve Heat (after simulation) From buffer CHP Boiler Demand Hours Load Curve Electricity (after simulation) CHP Demand Hours Bijlagen pagina 39

42 F.3 Universiteiten - Management summary Case: universiteit Patroon: Universiteit - ORC Engines used: UNI-HT-MAN 2/13+ORC Control Strategy During Low Tariff On Heat During High Tariff On Heat There is NO heat buffer! Comparison No CHP versus CHP No CHP CHP delta Gas purchase Electricity purchase Electricity sales O&M CHP Total operational result Warmtevernietiging - Heat coverage COGEN CHP Boiler Wasted Demand Electricity Coverage COGEN CHP Import Export Demand Month Month Engine Data CHP1 CHP2 CHP3 CHP4 CHP5 Total Electrical Power [kwhe] Thermal Power [kwhth] Fuel consumption [m3] Running hours full load [Hours] Running hours part load [Hours] Number of Engine Starts Bijlagen pagina 4

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw Inschatting van de potentie van efficiëntere productie van warmte en CO2 met het HOTCO2 systeem in de tuinbouwsector Erin Kimball (TNO), Ronald-Jan

Nadere informatie

Haalbaarheidsstudie ORC in combinatie met WK

Haalbaarheidsstudie ORC in combinatie met WK Haalbaarheidsstudie ORC in combinatie met WK Een haalbaarheidsstudie naar de mogelijke toepassing van de combinatie van een ORC met een gasmotor of gasturbine bij hotels, ziekenhuizen, verpleeghuizen,

Nadere informatie

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%

Nadere informatie

WKK in Het Nieuwe Telen. Een analyse van de rentabiliteit

WKK in Het Nieuwe Telen. Een analyse van de rentabiliteit WKK in Het Nieuwe Telen Een analyse van de rentabiliteit Februari 2010 Uitgevoerd door: In opdracht van: WKK in Het Nieuwe Telen Een analyse van de rentabiliteit Januari 2010 Uitgevoerd door: In opdracht

Nadere informatie

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20 Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42

Nadere informatie

ECN-RX--05-116 MICRO-WARMTEKRACHT: Hoe magisch is de Toverketel? G.J. Ruijg. ECN colloquium 2 mei 2005

ECN-RX--05-116 MICRO-WARMTEKRACHT: Hoe magisch is de Toverketel? G.J. Ruijg. ECN colloquium 2 mei 2005 ECN-RX--05-116 MICRO-WARMTEKRACHT: Hoe magisch is de Toverketel? G.J. Ruijg ECN colloquium 2 mei 2005 MEI 2005 Micro-Warmtekracht: Hoe magisch is de Toverketel? ECN colloquium 2 mei 2005 Gerrit Jan Ruijg

Nadere informatie

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE 2050 alles duurzaam CO 2 Brandstof gebruik en CO2 in centraal vermogen 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000

Nadere informatie

Add the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units.

Add the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units. Digit work Here's a useful system of finger reckoning from the Middle Ages. To multiply $6 \times 9$, hold up one finger to represent the difference between the five fingers on that hand and the first

Nadere informatie

In het hol van de leeuw?

In het hol van de leeuw? In het hol van de leeuw? Ing. Ruud Brunst Manager Applications 5-10-2016 remeha.nl We horen vaak Gas raakt op of fosiele brandstoffen worden schaars maar is dat wel zo? remeha.nl Gas zal nog lang beschikbaar

Nadere informatie

Dynamic S Steeringgear

Dynamic S Steeringgear Dynamic S Steeringgear De Dynamic S stuursystemen zijn speciaal bedoeld voor commerciële vaartuigen, waarbij stuurcomfort, levensduur en efficiëntie voorop staan. De systemen komen vanwege hun revolutionaire

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Press release Statistics Netherlands

Press release Statistics Netherlands Press release PR00-277 8-12-2000 9:30 AM Inflation rate in November levelling out Consumer prices in November were up 3.0% on November last year. The inflation rate is therefore 0.1% lower than last month,

Nadere informatie

Brexit en Wisselkoersrisico s. Wim De Boe FX Corporate Sales

Brexit en Wisselkoersrisico s. Wim De Boe FX Corporate Sales Brexit en Wisselkoersrisico s Wim De Boe FX Corporate Sales 1. Achtergrond Brexit 23 Juni 2016: We re out!! 3 24 Juni 2016: The day after 4 10/06/2013 10/08/2013 10/10/2013 10/12/2013 10/02/2014 10/04/2014

Nadere informatie

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Online Resource 1 Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Journal: Higher Education Authors: Anja J. Boevé, Rob R. Meijer, Roel J. Bosker, Jorien

Nadere informatie

WKK: het sluitstuk dat de duurzame energiepuzzel helpt leggen

WKK: het sluitstuk dat de duurzame energiepuzzel helpt leggen Voor kwaliteitsvolle Warmte-krachtkoppeling WKK: het sluitstuk dat de duurzame energiepuzzel helpt leggen COGEN Vlaanderen 25 May 2018 WKK-principe: voorbeeld Gescheiden productie 40 WKK 50% 40 elek. 40

Nadere informatie

Feedback WG System Operations 21 November 2012

Feedback WG System Operations 21 November 2012 Feedback WG System Operations 21 November 2012 User Group 06/12/2012 Wim Michiels Content Feedback IGCC Winter action plan Draft ENTSO-E winter outlook 2012 2013 Capaciteit noordgrens Overview of dynamic

Nadere informatie

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16

Nadere informatie

Quick start guide. Powerbank MI Mah. Follow Fast All rights reserved. Page 1

Quick start guide. Powerbank MI Mah. Follow Fast All rights reserved. Page 1 Quick start guide Powerbank MI 16.000 Mah Follow Fast 2016 - All rights reserved. Page 1 ENGLISH The Mi 16000 Power Bank is a very good backup option for those on the move. It can keep you going for days

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

http://glasreg.khk.be/ www.khk.be Smart grid Wkk in de glastuinbouw als ondersteuning Slimme netten en Wkk 29/02/2012 Herman Marien

http://glasreg.khk.be/ www.khk.be Smart grid Wkk in de glastuinbouw als ondersteuning Slimme netten en Wkk 29/02/2012 Herman Marien http://glasreg.khk.be/ www.khk.be Smart grid Wkk in de glastuinbouw als ondersteuning Slimme netten en Wkk 29/02/2012 Herman Marien Productieproces in serre Productieproces Teelt Productverwerking Productiemiddelen

Nadere informatie

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE LED LIGHTING FOR COLD STORAGE Madrid, October 16 Maarten de Graaf Didyouknowthat? It takes 0.65KWh of air conditioning energy to cool down every 1 kwh of lighting heat. Didyouknowthat? Meaning that youernergybillforlightingis

Nadere informatie

All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn?

All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn? All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn? 2050 alles duurzaam Ing. Marco J. Bijkerk Manager innovative technologies New Business Development Remeha 17-3-2016 remeha.nl ALL GAS Groen Gas ALL

Nadere informatie

LED terrein en straatverlichting

LED terrein en straatverlichting Met OSRAM LED ML-A1-30 54010030 Niet verstelbaar opschuif armatuur AC100~240V / 50~60Hz / 32W 28W / 24 OSRAM LED s 1.950 lumen ML-A1-60 54010060 AC100~240V / 50~60Hz / 67W 59W / 54 OSRAM LED s 4.150 lumen

Nadere informatie

DE RYCK Klima. 1 kw primaire energie 2,25 kw warmte. ŋ verlies op motor 10% netto vermogen op WP 34% geeft warmte afvoer verwarmingscircuit

DE RYCK Klima. 1 kw primaire energie 2,25 kw warmte. ŋ verlies op motor 10% netto vermogen op WP 34% geeft warmte afvoer verwarmingscircuit DE RYCK Klima LUWAGAM : pomp lucht-water aangedreven met gasmotor PAUL DE RYCK Werking op laag niveau (buitenlucht min. 0 C) omzetten naar warmte op hoog niveau (buiswater max. 50 C) Serreverwarming buis

Nadere informatie

C - de totale constante kosten. N - de normale bezetting in stuks

C - de totale constante kosten. N - de normale bezetting in stuks STANDAARDKOSTPRIJS Een bedrijf moet een verkoopprijs bepalen om zijn producten te kunnen verkopen. De klant moet vooraf weten welke prijs betaald moet worden voor het aangeboden product. De standaardkostprijs

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE TEO/WKO WARMTE EN KOUDE BEDRIJVENTERREIN MARSLANDEN Op het bedrijventerrein de Marslanden in Zwolle zijn bedrijven gevestigd, met uiteenlopende behoefte aan warmte en koeling. Vanuit gegevens over het

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN In gemeente Meppel is een nieuwbouwwijk van 1953 woningen gepland, die gefaseerd tussen 2014 en 2039 gerealiseerd wordt. Deels worden de kavels bouwrijp opgeleverd,

Nadere informatie

OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL

OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL GB - NL GB PARTS & FUNCTIONS 1. 7. ---- 3. ---- 4. ---------- 6. 5. 2. ---- 1. Outdoor IP camera unit 2. Antenna 3. Mounting bracket 4. Network connection 5.

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

WARMTE UIT KOUDE. Inzet van warmte uit koude (koelinstallaties) Kansen en rentabiliteit. warmte uit koude is geld waard

WARMTE UIT KOUDE. Inzet van warmte uit koude (koelinstallaties) Kansen en rentabiliteit. warmte uit koude is geld waard Inzet van warmte uit koude (koelinstallaties) Kansen en rentabiliteit warmte uit koude is geld waard Fons Pennartz (KWA) Jan Grift (Energy Matters) 1 Wetgeving & timing 1 januari 2010 (bij)vullen met nieuw

Nadere informatie

Energiebesparing bij belichte rozen middels verlaging van de teelttemperatuur

Energiebesparing bij belichte rozen middels verlaging van de teelttemperatuur Energiebesparing bij belichte rozen middels verlaging van de teelttemperatuur Rapport van fase 1 van het project Verlagen van de teelttemperatuur bij gebruik van temperatuurintegratie H.F. de Zwart & J.A.

Nadere informatie

DALISOFT. 33. Configuring DALI ballasts with the TDS20620V2 DALI Tool. Connect the TDS20620V2. Start DALISOFT

DALISOFT. 33. Configuring DALI ballasts with the TDS20620V2 DALI Tool. Connect the TDS20620V2. Start DALISOFT TELETASK Handbook Multiple DoIP Central units DALISOFT 33. Configuring DALI ballasts with the TDS20620V2 DALI Tool Connect the TDS20620V2 If there is a TDS13620 connected to the DALI-bus, remove it first.

Nadere informatie

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Programma Kosten doublet Warmte aardwarmte berekening Warmtebalans aardwarmte

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING VAN COGENCALC.XLS

GEBRUIKSAANWIJZING VAN COGENCALC.XLS GEBRUIKSAANWIJZING VAN COGENCALC.XLS 1. INLEIDING De berekeningstool COGENcalc.xls stelt u in staat snel een eerste dimensionering 1 uit te voeren van een eventuele warmtekrachtkoppeling die is aangepast

Nadere informatie

TOEGANG VOOR NL / ENTRANCE FOR DUTCH : https://www.stofs.co.uk/en/register/live/?regu lator=c&camp=24759

TOEGANG VOOR NL / ENTRANCE FOR DUTCH : https://www.stofs.co.uk/en/register/live/?regu lator=c&camp=24759 DISCLAIMER : 1. Het is een risicovolle belegging / It is an investment with risc. 2. Gebruik enkel geld dat u kan missen / Only invest money you can miss. 3. Gebruik de juiste procedure / Use the correct

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

WKK een rendabele investering? ATIC 17/6/2015

WKK een rendabele investering? ATIC 17/6/2015 WKK een rendabele investering? ATIC 17/6/2015 1 Basis : Klassieke Productie van warmte en electriciteit www.simontech.de Een WKK is een gelijktijdige produktie van elektriciteit en warmte www.simontech.de

Nadere informatie

Duurzame Warmte uit Biomassa

Duurzame Warmte uit Biomassa Duurzame Warmte uit Biomassa Ir. Kees W. Kwant Chair IEA Bioenergy Contents 1. Bioenergy Heat in the sustainable Global Energy Mix 2. Stimulering van duurzame warmte 1. ISDE 2. EIA 3. SDE 3. Subsidie budgetten

Nadere informatie

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT THE WORK During the twenty years of its existence Studio Berkhout has evolved into the number one studio specialized in still life fashion photography. All skills needed for photography and styling, including

Nadere informatie

Hoe verbruikt ú minder gas?

Hoe verbruikt ú minder gas? Hoe verbruikt ú minder gas? Ardo de Graaf 06-520 56179 52 0 NB s zomers meer zon op noordelijk halfrond s Winters meer zon op zuidelijk halfrond Warme golfstroom zomer&winter, deze komt ongeveer tot het

Nadere informatie

Architects of the sustainable chain

Architects of the sustainable chain Vergelijking van een gasturbine in de glastuinbouw Ook u kunt groene parels oogsten met duurzame energie, als rendement van onze ketenoplossingen. Architects of the sustainable chain initieert, ontwikkelt

Nadere informatie

All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2

All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2 All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2 2050 alles duurzaam Ing. Marco J. Bijkerk Manager innovative technologies New Business Development Remeha 24-1-2017 remeha.nl ALL GAS Nul op de meter PV Groen Gas

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG

TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG In het dorp Heeg is voor een wijk met 800 slecht geisoleerde woningen onderzocht of verwarmen met thermische energie uit de nabijgelegen watergang Greft haalbaar

Nadere informatie

buffer warmte CO 2 Aardgas / hout WK-installatie, gasketel of houtketel brandstof Elektriciteitslevering aan net

buffer warmte CO 2 Aardgas / hout WK-installatie, gasketel of houtketel brandstof Elektriciteitslevering aan net 3 juli 2010, De Ruijter Energy Consult Energie- en CO 2 -emissieprestatie van verschillende energievoorzieningsconcepten voor Biologisch Tuinbouwbedrijf gebroeders Verbeek in Velden Gebroeders Verbeek

Nadere informatie

Function checklist for the ML-350 or XL-350 with a print set. Missing loop.

Function checklist for the ML-350 or XL-350 with a print set. Missing loop. Function checklist for the ML-350 or XL-350 with a 260217 print set. Below mentioned check-point should resolve function problems of the lift systems. Missing loop. When a lift is connected to an external

Nadere informatie

Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport

Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport 1. Introductie Essent 2. Energie keten Ketenmanagement Energy Management Group(tradingfloor) Portfolio trading Dispatch

Nadere informatie

Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie. EGS in Europa en een case studie

Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie. EGS in Europa en een case studie Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie EGS in Europa en een case studie Het Soultz project is een uitgebreid onderzoeksproject Soultz-sous-Forêts

Nadere informatie

Arnold Maassen Holding BV. Voortgangsrapportage scope 1 en 2 1e halfjaar 2014

Arnold Maassen Holding BV. Voortgangsrapportage scope 1 en 2 1e halfjaar 2014 Arnold Maassen Holding BV Voortgangsrapportage scope 1 en 2 1e halfjaar 2014 G.R.M. Maassen 24-10-2014 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Scope 1 en 2... 3 2.1 Voortgang in relatie tot reductiedoelstellingen....

Nadere informatie

FAAC DRIVER. Driver install procedure for FAAC boards. Installatieprocedure voor driver voor FAAC-kaarten.

FAAC DRIVER. Driver install procedure for FAAC boards. Installatieprocedure voor driver voor FAAC-kaarten. FAAC DRIVER Driver install procedure for FAAC boards Installatieprocedure voor driver voor FAAC-kaarten www.record-toegangstechniek.nl 1 When a FAAC board (E124 or E145) is connected to the USB port, it

Nadere informatie

Transparantiekennisgeving 02/07/ u Gereglementeerde informatie

Transparantiekennisgeving 02/07/ u Gereglementeerde informatie Transparantiekennisgeving 2/7/18 7.45 u Gereglementeerde informatie Conform artikel 14, eerste lid van de wet van 2 mei op de openbaarmaking van belangrijke deelnemingen, maakt EXMAR de kennisgeving openbaar

Nadere informatie

De Energie Revolutie. Proof, not promises. Maximale CO2 reductie. Maximaal Rendement

De Energie Revolutie. Proof, not promises. Maximale CO2 reductie. Maximaal Rendement De Energie Revolutie Proof, not promises Maximaal Rendement Maximale CO2 reductie Dit is HONE Wat is HONE? Het kosteloos energie opwekken met duurzame stroom kan al jaren. Nu kan het ook bij de opwekking

Nadere informatie

Analyse energieverbruik

Analyse energieverbruik Analyse energieverbruik International School of Amsterdam (ISA) Jan 217 24-1-217 J.A. Meerkerk Advies Tel. 6-53319418 j.a.meerkerk@online.nl 1 Inhoudsopgave 1 ENERGIEVERBRUIK... 3 2 GASVERBRUIK... 4 3

Nadere informatie

PIR DC-SWITCH. DC Passive infra-red Detector. Model No. PDS-10 GEBRUIKSAANWIJZING/INSTRUCTION MANUAL

PIR DC-SWITCH. DC Passive infra-red Detector. Model No. PDS-10 GEBRUIKSAANWIJZING/INSTRUCTION MANUAL PIR DC-SWITCH DC Passive infra-red Detector Model No. PDS-10 GEBRUIKSAANWIJZING/INSTRUCTION MANUAL Please read this manual before operating your DETECTOR PIR DC-Switch (PDS-10) De PDS-10 is een beweging

Nadere informatie

Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012

Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:

Nadere informatie

Eindexamen m&o vwo 2010 - I

Eindexamen m&o vwo 2010 - I Opgave 5 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 6 tot en met 9. Peter Steenbergen en Erik Koolwijk zijn de twee directeur-grootaandeelhouders van glastuinbouwbedrijf Rijkgroen bv. Het bedrijf heeft

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Tentamen Bewijzen en Technieken 1 7 januari 211, duur 3 uur. Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe.

Nadere informatie

MyDHL+ Tarief berekenen

MyDHL+ Tarief berekenen MyDHL+ Tarief berekenen Bereken tarief in MyDHL+ In MyDHL+ kunt u met Bereken tarief heel eenvoudig en snel opvragen welke producten er mogelijk zijn voor een bestemming. Ook ziet u hierbij het geschatte

Nadere informatie

WKK in de glastuinbouw samen sterk. Mechelse Veiling 23 mei 2006

WKK in de glastuinbouw samen sterk. Mechelse Veiling 23 mei 2006 WKK in de glastuinbouw samen sterk Mechelse Veiling 23 mei 2006 WKK in de glastuinbouw Welkom R. Libotte - Fiburo WKK Ideaal voor glastuinbouw H.Marien - GlasReg Deutz-Concept Pauze WKK en milieu Voordelen:

Nadere informatie

Handleiding Exploitatiemodellen

Handleiding Exploitatiemodellen Handleiding Exploitatiemodellen T4 GEN Macro Sjoerd Sloterdijk 12 december 2013 Versie 1 Inhoudsopgave 1 / Handleiding exploitatiemodellen 3 12 december 2013 / Versie 1 Handleiding Exploitatiemodellen

Nadere informatie

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet.

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet. Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet. General: Please use the latest firmware for the router. The firmware is available on http://www.conceptronic.net! Use Firmware version

Nadere informatie

Wat doet Cogen Projects?

Wat doet Cogen Projects? 1 Biomassa en WKK Stappenplan voor de industriële ondernemer 17 maart 2005, Eindhoven Erik Koolwijk en Joep Coenen Wat doet Cogen Projects? missie: bijdragen aan een duurzamere en betrouwbare energievoorziening

Nadere informatie

Kosten en baten van walstroom voor zeeschepen in Nederland. Den Haag, 17/12/2015

Kosten en baten van walstroom voor zeeschepen in Nederland. Den Haag, 17/12/2015 Kosten en baten van walstroom voor zeeschepen in Nederland Den Haag, 17/12/2015 CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

25/03/2013. Overzicht

25/03/2013. Overzicht Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige

Nadere informatie

FRAME [UPRIGHT MODEL] / [DEPTH] / [HEIGHT] / [FINISH] TYPE OF BASEPLATE P Base plate BP80 / E alternatives: ZINC finish in all cases

FRAME [UPRIGHT MODEL] / [DEPTH] / [HEIGHT] / [FINISH] TYPE OF BASEPLATE P Base plate BP80 / E alternatives: ZINC finish in all cases FRAME XS UPRIGHT BASE PLATE UPRIGHT HORIZONTAL PROFILE DIAGONAL PROFILE DESCRIPTION A vertical structure consisting of 2 uprights, joined by a system of bracing profiles, and base plates intended to support

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Tentamen Analyse 6 januari 203, duur 3 uur. Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

turn key sector categorie sub brandstof warmte investering vermogen draaiuren E draaiuren W E-rend W-rend /kwe kwe uren/jr uren/jr % %

turn key sector categorie sub brandstof warmte investering vermogen draaiuren E draaiuren W E-rend W-rend /kwe kwe uren/jr uren/jr % % Kentallen techniek & economie turn key sector categorie sub brandstof warmte investering vermogen draaiuren E draaiuren W E-rend W-rend /kwe kwe uren/jr uren/jr % % agriculture gas engine gas engine natural

Nadere informatie

SlimmemeterPortal.nl maandrapport

SlimmemeterPortal.nl maandrapport SlimmemeterPortal.nl maandrapport Hierbij ontvangt u uw maandrapport van juli 218. In dit overzicht vindt u uw energieverbruik ten opzichte van juni, een overzicht van de laatste 12 maanden, een vergelijking

Nadere informatie

Cijfers van woningen met een gasaansluiting ontwerp-, vergunnings- en bouwfase. 26 april 2018

Cijfers van woningen met een gasaansluiting ontwerp-, vergunnings- en bouwfase. 26 april 2018 Cijfers van woningen met een gasaansluiting ontwerp-, vergunnings- en bouwfase 26 april 2018 1 Opdracht Bouwend Nederland heeft Bouwtrend verzocht om inzicht te geven in het aantal nieuwbouwwoningen dat

Nadere informatie

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond. Opgaven in Nederlands. Alle opgaven hebben gelijk gewicht. Opgave 1 Gegeven is een kasstroom x = (x 0, x 1,, x n ). Veronderstel dat de contante waarde van deze kasstroom gegeven wordt door P. De bijbehorende

Nadere informatie

OUTDOOR HD DOME IP CAMERA PRODUCT MANUAL GB - NL

OUTDOOR HD DOME IP CAMERA PRODUCT MANUAL GB - NL OUTDOOR HD DOME IP CAMERA PRODUCT MANUAL GB - NL GB PARTS & FUNCTIONS 2. ---- 1. ---- 3. ---- 7. ---------- 5. 4. 6. 1. Outdoor IP camera unit 2. Antenna 3. Mounting bracket 4. Network connection 5. Power

Nadere informatie

VEMW Energie besparen met een slim besparingsplan

VEMW Energie besparen met een slim besparingsplan VEMW Energie besparen met een slim besparingsplan 7 oktober 2016 René van Deursen Energy Lead MSD Animal Health Netherlands Content: Animal Health Boxmeer Energiebesparingsroute Monitoren en meten Recente

Nadere informatie

Wat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV

Wat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV Wat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV Overzicht van de presentatie Overzicht aanbod van restwarmte. Aanpak restwarmte in de papierindustrie.

Nadere informatie

Tentamen Thermodynamica

Tentamen Thermodynamica Tentamen Thermodynamica 4B420 4B421 10 november 2008, 14.00 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 opeenvolgend genummerde opgaven. Indien er voor de beantwoording van een bepaalde opgave een tabel nodig

Nadere informatie

Notitie : In de grond gevormde palen met grondverwijdering

Notitie : In de grond gevormde palen met grondverwijdering Notitie : In de grond gevormde palen met grondverwijdering Waarom een notitie? Waarom een notitie? Onduidelijkheid van de norm? Waarom een notitie? Onduidelijkheid van de norm? of Landelijk handelen volgens

Nadere informatie

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right.

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right. Mijn Inspiratie Ik kreeg het idee om een variant te maken van een lamp die ik al eerder had gemaakt. Bij de lamp die in de onderstaande foto s is afgebeeld kun je het licht dimmen door de lamellen open

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun

Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun Statistieken Laatste aanpassing Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun Dit document bevat gegevens betreffende de aantallen warmtekrachtcertificaten die aan netbeheerders werden verkocht

Nadere informatie

Slim omgaan met je PV-installatie

Slim omgaan met je PV-installatie Slim omgaan met je PV-installatie Alex Polfliet, voorzitter PV Vlaanderen Jo Neyens, secretaris PV Vlaanderen Intersolution conference Gent, 23 mei 2012 1 Slim omgaan met PV Intersolution 2014 1 1. Probleemstelling

Nadere informatie

MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen

MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen met anderen Uw accountnummer(s) delen met anderen in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om uw accountnummer(s) te delen met anderen om op uw accountnummer een zending te

Nadere informatie

WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg

WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken Koos Kerstholt Tobias Platenburg Introductie Koos Kerstholt Stichting KIEN thema coördinator 0-energie Onderzoek & presentatie: Tobias Platenburg Werktuigbouwkunde

Nadere informatie

Hijsen boven mensen, hoe doe ik het veilig? Lifting over people

Hijsen boven mensen, hoe doe ik het veilig? Lifting over people , hoe doe ik het veilig? Lifting over people 1 Introductie Uw spreker: Michiel van der Zijde - Prolyte Group Product Manager Prolyft 2 Sprookjes Acteurs, muzikanten en technici zijn geen mensen Een takel

Nadere informatie

Bijlage 11. Kostenstructuur in het geval een generator gebruikt wordt (totale energie) 5000 lux

Bijlage 11. Kostenstructuur in het geval een generator gebruikt wordt (totale energie) 5000 lux Bijlage 11. Kostenstructuur in het geval een generator gebruikt wordt (totale ) 5000 lux Grootbloemig - 5000 lux Kleinbloemig - 5000 lux 19% 1 18% 1 45% 45% 63 Bijlage 12. Kostenstructuur in het geval

Nadere informatie

KLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding

KLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding KLIMAATGARANT Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding 2018 Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding Inhoud Introductie 3 Wat is de EPV? 4 Wat is de Energiebundel?

Nadere informatie

TE HUUR: Prinsengracht 731 D 1017 JX Amsterdam P/M. Super luxury apartment in top location. Netland Makelaars

TE HUUR: Prinsengracht 731 D 1017 JX Amsterdam P/M. Super luxury apartment in top location. Netland Makelaars TE HUUR: Prinsengracht 731 D 1017 JX Amsterdam 2.750 P/M Super luxury apartment in top location Netland Makelaars 2 netlandmakelaars.nl INLEIDING Super luxury apartment of ca 105 m² with six windows to

Nadere informatie

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm!

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm! ANT S KINGDOM Master NL EN Instructies Mierenboerderij Master Bedankt voor je bestelling van de Mierenboerderij Master. De beste keus! Installatie NL Naast de informatie die te lezen is in ons boekje

Nadere informatie

Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market

Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market Scriptie Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market Begeleiders: prof. dr. ir. G.P.J. Verbong J.J.C.M. Huijben MSc Inhoud: 1. Historische reconstructie ontwikkelingen 2004-2013

Nadere informatie

Circulatiepompen voor de Glastuinbouw Pompgrafieken

Circulatiepompen voor de Glastuinbouw Pompgrafieken - orticulture Circulation umps erformance Curves Circulatiepompen voor de Glastuinbouw ompgrafieken. kw CL CLB z. kw / and / 9 rpm - - - - - - - - - A- - - - - - - - A- - A- - - - - -. kw - / and / [m/h

Nadere informatie

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation

Nadere informatie

Economie van de ombouw van boilers en WKK s. Inhoud. Waarom ombouw bestaande WKK s naar bio-energie? Ir. A. Hoogendoorn Senior Consultant

Economie van de ombouw van boilers en WKK s. Inhoud. Waarom ombouw bestaande WKK s naar bio-energie? Ir. A. Hoogendoorn Senior Consultant Economie van de ombouw van boilers en WKK s Ir. A. Hoogendoorn Senior Consultant 17 maart 2004 Inhoud Waarom ombouw bestaande WKK s naar bio-energie? Brandstofkosten & inzetstrategie Bio-energie in Zweden

Nadere informatie

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method

Nadere informatie

Landbouw richting 2020

Landbouw richting 2020 A Landbouw richting 2020 Bert-Jan Aling Rabobank Nederland Sectormanager Food & Agri Financieringsvolume 1996-2009 30,0 28,1 30,1 28,0 26,0 23,4 25,8 24,0 22 22,2 22,0 19,7 20,5 20,0 18,2 19 18,0 17,1

Nadere informatie

Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn.

Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn. DOSSIER Kleine windmolens Als u zelf elektriciteit wilt opwekken, kan een kleine windmolen een mogelijkheid zijn. Er zijn veel typen windmolens op de markt, met mast, zonder mast, horizontaal of verticaal.

Nadere informatie

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE

Nadere informatie

Toelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling

Toelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een

Nadere informatie