(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
|
|
- Evelien de Valk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten/ kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen Vakgebonden eindtermen DE VROUW VOOR EN TIJDENS DE FRANSE REVOLUTIE Tijdens de bespreking van de Franse revolutie behandelt, kun je ook dieper ingaan op de verschillen tussen mannen en vrouwen. Artikels 1, 2, 3, 6, 7, 23, 26, De leerlingen kunnen met voorbeelden aantonen dat er zowel in de 19 de eeuw als nu ongelijkheid was tussen mannen en vrouwen. 4 e jaar Historische kritiek+ discussie 50 min. - tekst over de Franse revolutie - pen en papier - Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (vereenvoudigde versie) op Kopieer de tekst over de Franse revolutie voor alle leerlingen. De leerlingen kunnen: de Franse Revolutie situeren in tijd en ruimte. in eigen woorden uitleggen waarom mannen en vrouwen ongelijk waren vóór In eigen woorden uitleggen welke rechten de vrouwen verkregen hebben ten tijde van de Franse Revolutie. Verwoorden wat de verschillende eisen van de burgervrouwen en volksvrouwen waren. In eigen woorden uitleggen hoe er ongelijkheid was tussen mannen en vrouwen in het arbeidsmilieu. In eigen woorden uitleggen wie Olympe de Gouges was. Uitleggen wat er in de Déclaration des droits de la femme et de la citoyenne stond. Afleiden uit het artikel welke mensenrechten geschonden werden ten tijde van de Franse Revolutie. Uitleggen op welke manieren er nog steeds ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is. Kennis en inzicht De leerlingen moeten - per ontwikkelingsfase van de westerse samenleving een samenhangend beeld kunnen formuleren. Daarbij moeten ze aandacht hebben voor verbanden tussen en wisselwerkingen binnen maatschappelijke domeinen. - mogelijke verklaringen voor een fundamenteel maatschappelijke probleemstelling voor elk van de ontwikkelingsfasen van het historisch referentiekader kunnen formuleren - uit de bestudeerde samenlevingen enkele elementen kunnen toelichten die in latere samenlevingen of vandaag invloed uitoefenen Vaardigheden De leerlingen moeten met samenhangende argumenten hun eigen standpunt tegenover een historisch of actueel maatschappelijk probleem kunnen verdedigen. Attitudes 1 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie leerlijn genderongelijkheid
2 De leerlingen moeten bereid zijn om waarden en normen uit het heden, het verleden en uit andere culturen vanuit de historische en actuele context te benaderen. 2 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie leerlijn genderongelijkheid
3 VOET Gemeenschappelijke stam creativiteit 2 kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren; empathie 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen; initiatief 10 engageren zich spontaan; kritisch denken 11 kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen a.d.h. van relevante criteria; 12 zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken; 13 kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken; open en constructieve houding 16 houden rekening met ontwikkelingen bij zichzelf en bij anderen, in samenleving en wereld; respect 18 gedragen zich respectvol; samenwerken 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen; zorgvuldigheid 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen; zorgzaamheid 26 gaan om met verscheidenheid; 27 dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander; Context 2 Mentale gezondheid 3 erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp; 4 zetten zich actief en opbouwend in voor de eigen rechten en die van anderen; Context 5 Politiek-juridische samenleving 3 tonen het belang en dynamisch karakter aan van mensen- en kinderrechten; 5 tonen aan dat het samenleven in een democratische rechtsstaat gebaseerd is op rechten en plichten die gelden voor burgers, organisaties en overheid; Context 6 Socio-economische samenleving 3 zetten zich in voor de verbetering van het welzijn en de welvaart in de wereld; 3 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
4 Instructies 1. Startfase 1. Toon leerlingen de spotprent (zie bijlage) en bespreek ze met de klas door volgende vragen te stellen: - Wat zie je op deze tekening? - Wat wil de tekenaar hiermee aankaarten? - Denken jullie dat dit soort situaties ooit echt bestaan hebben? - Denken jullie dat dit soort van situaties nu nog bestaan? Bij ons? Op andere plaatsen in de wereld? 2. Leg uit dat vrouwen in de loop van de geschiedenis een heel belangrijke evolutie hebben doorgemaakt inzake vrouwenrechten (verwijs eventueel naar lessen uit de vorige jaren). Voor de Franse Revolutie was er van vrouwenrechten geen sprake. Tijdens de Franse Revolutie kwamen vrouwen in opstand. Stilletjes aan veranderde de toestand. 3. Laat leerlingen de tekst De vrouw tijdens de Franse Revolutie lezen en laat hen de vragen bij de tekst beantwoorden. Overloop deze antwoorden met de leerlingen. (zie informatiefiche) 6. Deel daarna een blad uit met de (vereenvoudigde versie) van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en laat hen die doorlezen. Vraag daarna welke mensenrechten er geschonden werden. 2. Verwerkingsfase 1. Vraag de klas om aparte groepjes te vormen van jongens en meisjes. 2. Vraag elke groep jongens om een lijst te maken met de voor- en nadelen van vrouw zijn. Omgekeerd geldt dit ook zo voor de meisjes. Geef de leerlingen hier 10 minuten voor. De lijsten zouden evenveel voor- als nadelen moeten bevatten. 3. Zet nu van elke groep jongens de helft samen met de helft van een groep meisjes. meisjes. In de ene helft wordt de lijst van de jongens besproken, in de andere de lijst van de meisjes. Ga tijdens deze discussie rond in de klas om leerlingen te begeleiden bij de discussie en geef hen de extra informatie (zie bijlage). 4. Laat elke groep een korte eindconclusie noteren over volgende vragen: - Zouden zij van het andere geslacht willen zijn? Waarom wel/niet? - Is er nu nog steeds ongelijkheid tussen mannen en vrouwen? Bij ons? Elders in de wereld? 3. Nabespreking 1. Wanneer de leerlingen hiermee klaar zijn, stel je nog een aantal vragen waarmee je de discussie kunt afronden. - Was het gemakkelijk om voor- en nadelen te vinden van man of vrouw zijn? Waarom wel/niet? - Was het makkelijk/moeilijk om naar de argumentatie van de anderen te luisteren? Waarom wel/niet? - Denk je dat dit soort veralgemeningen over mensen realistisch is? Zijn ze van toepassing op de mensen die jij kent? - Was het een nuttige activiteit? Waarom? Heb je iets bijgeleerd wat je daarvoor niet wist? 4 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
5 Informatiefiche: de vrouw voor en tijdens de Franse Revolutie Historische informatie In de nieuwe tijd valt het burgerschap de vrouwen maar ten deel omdat zij met een burger getrouwd zijn, wat hun geen ander recht geeft dan de kuisheid der zeden te behoeden en over de eensgezindheid binnen het gezin te waken. Dat wil dus zeggen dat het burgerschap van de vrouw- dat tot de persoonlijke sfeer is beperkt- uitgesloten blijft van iedere politieke realiteit. Het burgerschap is niet actief en is slechts een schaduw van dat van de meesterechtgenoot. Rousseau denkt er zo over: de vrouw is niet de gelijke van de man, zij krijgt niet dezelfde opvoeding als hij, zij heeft geen recht op de rol noch de naam van burger. In nature gewortelde gelijkheid van rechten, gelijkheid van geslachten, gelijkheid van onderwijs liggen in een republiek waar alle burgers geacht worden dezelfde rechten te bezitten ten grondslag aan de toelating van vrouwen tot het burgerrecht, dat wil zeggen tot het politieke recht. 1 Condorcet is één van de verlichtingsfilosofen in het laatste kwart van de achttiende eeuw die de verlichte geest serieus neemt. Hij vindt dat als je de rechten van een enkel individu berooft dat het gedaan is met het universele principe van de gelijkheid der mensen. Condorcet keert zich fel tegen de algemeen aanvaarde gedachte dat de vrouw lichamelijk zwak, dus een inferieur wezen zou zijn. De vrouw krijgt armzalig onderwijs, en wel in de eerste plaats van priesters die haar seksualiteit en haar geest onderwerpen aan het gezag dat zij niet hoeft te begrijpen, en die ernaar streven via de vrouw het hele menselijke geslacht te onderwerpen. Het gezag van de vader en de echtgenoot doet de vrouwelijke dienstbaarheid voortduren. Tijdens de Franse revolutie groeit de vrouwenemancipatie steeds meer en meer. Vóór 1789 leefden de vrouwen in een toestand van ondergeschiktheid. Toch was ook de Franse Revolutie vooral een mannenzaak. Jean-Jacques Rousseau beschouwde de inmenging van vrouwen als een bedreiging voor de natuurlijke dominantie van de man en wijst hen op hun plaats aan de haard. Toch werden er enkele cruciale stappen gezet: de eerste was het recht op echtscheiding dat werd goedgekeurd. Een tweede eis van de burgervrouwen was het recht op onderwijs. In 1793 werd door Condorcet een wet goedgekeurd die elk kind, jongen of meisje, van vijf tot twaalf jaar toeliet op de gemeenschapsscholen. De volksvrouwen tijdens de Franse Revolutie kwamen op voor het recht op arbeid. Ze verdienden soms tot 75% minder dan mannen voor hetzelfde werk. De volksvrouwen eisten ook dat zaken zoals spinnen, weven en naaien als beroep voor vrouwen werd voorbehouden zodat ze werkzekerheid hadden. Deze eis werd echter niet beantwoord. 2 Olympe de Gouges speelde een belangrijke rol in de emancipatie van de vrouw. In Parijs deelde ze haar leven met Jacques Biétrix de Rozières, een hoge functionaris die ze had leren kennen in Montauban. Door hem kon ze zich wijden aan haar passie: het schrijven. Ze was vaak te gast in artistieke en filosofische salons in Parijs, waar ze verschillende schrijvers ontmoette. Alles wat Olympe schreef ademde haar veelzijdige engagement uit. Ze was tegen de doodstraf, tegen slavernij, tegen de onverbrekelijkheid van het huwelijk, tegen gedwongen intrede in het klooster, tegen het celibaat van priesters, tegen te hoog betaalde ambtenaren Ze kwam op vóór nieuw samengestelde gezinnen, voor hulp aan alleenstaande moeders, voor onthaalhuizen voor ouderen en arbeiderskinderen, voor publieke werkhuizen voor mensen zonder werk, voor de sanering van hospitalen en moederhuizen, voor onderzoek naar het vaderschap, voor erkenning van het erfenisrecht voor alle kinderen wettige en onwettige. Ook zeer belangrijk was dat ze opkwam voor de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. De meest bekende getuigenis is haar werk: Déclaration des droits de la femme et de la citoyenne. 1 DUBY, G., PERROT, M., Geschiedenis van de vrouw: van Renaissance tot de moderne tijd, Uitgeversmaatschappij Agon BV, Amsterdam, 1992, p ROSADOC (red.), de Franse Revolutie en de vrouw, internet, , ( 5 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
6 Olympe de Gouges wees erop dat het noodzakelijk was ook vrouwen bij de politieke en sociale debatten te betrekken. Haar eisen in haar déclaration getuigden van een vooruitstrevendheid met thema s die vaak zouden aangehaald worden in het feminisme van de Tweede Golf, jaren later. 3 Genderongelijkheid vandaag 4 Er zijn verschillende voorbeelden van schendingen van de rechten van de vrouw: - Huiselijk geweld Dit is de meest voorkomende vorm van geweld tegen vrouw. Het werd jarenlang beschouwd als een privé-zaak waar het gerechtelijke systeem zich niet mee te moeien had. Het is niet alleen een schending van het fysieke en psychologische welzijn van de betrokken vrouwen, maar het is ook een misdrijf. Statistieken tonen aan dat een vrouw meer kans heeft om geslagen, aangevallen en zelfs gedood te worden door haar partner of ex-partner dan door enig ander persoon. Afhankelijk van het Europese land in kwestie zijn tussen 20% en 50% van de vrouwen het slachtoffer van huiselijk geweld. Huiselijk geweld komt voor in alle lagen van de bevolking en in alle leeftijdsgroepen. Huiselijk geweld neemt vele vormen aan: fysiek, seksueel, psychologisch en structureel. Eén vrouw op vijf wordt ooit in haar leven het slachtoffer van seksuele aanranding. De leeftijd van de slachtoffers gaat van twee maanden tot 90 jaar. 98% van de agressors is mannelijk, en 50% is getrouwd of leeft in een de facto huwelijk of als koppel. 70% van de verkrachtingen gebeurt met voorbedachten rade en slechts 3% van de agressors is mentaal onevenwichtig. Het fenomeen van groepsverkrachting neemt toe. Cijfers tonen een toenemend aantal gevallen van aanranding van zeer jonge meisjes - Het ongelijke loon tussen mannen en vrouwen. Vrouwen verdienen nog steeds minder dan mannen voor hetzelfde werk (zie grafieken in bijlage) 3 ROSADOC (red.), De Franse Revolutie en de vrouwen, internet, , ( 4 VORMEN VZW (red.), Gendergelijkheid, internet, , ( 6 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
7 De vrouw in de Franse revolutie 5 In de geschiedenis van de vrouwenemancipatie kan je onmogelijk om de Franse Revolutie ( ) heen. Het nationale embleem van de republiek werd de Marianne, een vrouwelijk symbool dat staat voor vrijheid, rede en republiek. Deze stokpaardjes van de Franse Revolutie zijn bovendien vrouwelijke woorden in het Frans ( Raison, Liberté en Republique ), dus de keuze voor een vrouwelijk symbool is wellicht niet toevallig. Vóór 1789 hadden Franse vrouwen geen enkel burgerlijk of politiek recht. Tot welke klasse ze ook behoorden: de meeste vrouwen leefden in een toestand van ondergeschiktheid. Maar maak je geen illusies: ook de Franse Revolutie draaide voornamelijk om mannen, en een duidelijke taakverdeling tussen mannen en vrouwen. Jean-Jacques Rousseau bijvoorbeeld, één van de helden van de Revolutionairen, beschouwt inmenging van vrouwen als een bedreiging voor de natuurlijke dominantie van de man en wijst hen op hun plaats aan de haard. Toch werden enkele cruciale stappen gezet. De eerste was het recht op echtscheiding dat werd goedgekeurd. Een andere eis van de burgervrouwen was het recht op ontwikkeling: degelijk onderwijs voor meisjes dus. De Nationale Vergadering gaf toe, al was het een erg bescheiden overwinning: het ging enkel om lager onderwijs tot de leeftijd van acht jaar. In 1793 ging men verder en werd door toedoen van Nicolas de Condorcet een wet goedgekeurd die elk kind, jongen of meisje, van vijf tot twaalf jaar toeliet op de gemeenschapsscholen. De volksvrouwen hadden andere eisen dan de burgervrouwen: zij kwamen op voor het recht op arbeid. Door de economische crisis waren ze door de werkloze mannen uit hun jobs (vooral in de textielsector) gestoten, en ze verdienden bovendien soms tot 75% minder dan mannen voor hetzelfde werk. De volksvrouwen van de revolutie eisten dat zaken als spinnen, weven en naaien als beroep voor de vrouwen zouden worden voorbehouden zodat ze werkzekerheid hadden, zeker in deze tijd van hongersnood. Hun eis werd niet beantwoord. Het zijn deze volksvrouwen en niet de burgervrouwen die de spectaculairste manifestaties hielden, zoals de bestorming van het Raadhuis om brood te eisen. De Revolutie zorgde ervoor dat vrouwenemanciperende geschriften beter konden verspreid worden, omdat er nu volledige persvrijheid bestond. Daar maakte Oplympe de Gouges, geboren in Montauban in Frankrijk ( ), met plezier gebruik van.. In Parijs ontpopte Olympe de Gouges zich als schrijfster. Ze hing rond in revolutionaire milieus, volgde de debatten in de Assemblée en spuide haar ideeën via brochures en pamfletten. Het pamflet waarmee ze het meest indruk heeft nagelaten is de Déclaration des droits de la femme et de la citoyenne, dat al blijk geeft van feministische eisen avant la lettre, zoals volledige politieke rechten voor vrouwen, de vervanging van het huwelijk door een sociaal contract, de opsporing van het vaderschap, de oprichting van rechtbanken bemand door vrouwen om zedenzaken te beoordelen,... Ze kreeg de vrouwen echter nog niet massaal mee. 5 ROSADOC (red.), 1789, De Franse Revolutie en de vrouwen, internet, , ( 7 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
8 Werkblad: ongelijkheid mannen en vrouwen tijdens de Franse revolutie. - Hoe was de situatie van de vrouw vóór 1789? - Welke rechten kregen de burgervrouwen toch tijdens de Franse revolutie? - Wat eisten de volksvrouwen? Werd hier gehoor aan gegeven? - Welke ongelijkheid tussen mannen en vrouwen was er in het arbeidsmilieu? - Wie was Olympe de Gouges? Hoe verspreidde ze haar ideeën? - Welke eisen stonden er in Déclaration des droits de la femme et de la citoyenne? - Bekijk nu de artikels van de Universele verklaring van de Rechten van de Mens. Welke mensenrechten worden hier geschonden? Schrijf de nummers op van de artikels. 8 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
9 Informatie om voor- en nadelen te onderbouwen a) Spotprent 6 b) Cijfergegevens rond de loonkloof tussen mannen en vrouwen 7 : Loonkloof in gem.brutomaandloon voltijds 17% 16% 14% 17% 15% 15% 12% gem.bruto-uurloon voltijds 15% 15% 13% 16% 13% 14% 11% gem.bruto-uurloon voltijds + deeltijds gem.bruto-maandloon voltijds + deeltijds 18% 17% 16% 17% 16% 17% 14% 26% 26% 26% 25% 25% 25% 24% c) Spotprent 8 (laat de tekst vertalen door de leerlingen) 6 (red.), vrouwemancipatie, internet, , ( 7 ROSADOC (red.), Loonkloofrapport 2009, internet, 2009, 8 (red.), Spotprent, internet, , ( 9 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
10 d)de werkzaamheidsgraad staat voor de verhouding tussen het aantal werkenden en de populatie in beroepsactieve leeftijd (15 tot 64 jaar). 9 Werkzaamheidsgraad (2007) Vlaams Gewest (%) België (%) Vrouwen 59,8 55,3 Mannen 72,3 68,7 e) huiselijk geweld, enkele cijfers 10 : - Afhankelijk van het Europese land in kwestie zijn tussen 20% en 50% van de vrouwen het slachtoffer van huiselijk geweld. - Huiselijk geweld komt voor in alle lagen van de bevolking en in alle leeftijdsgroepen. - Eén vrouw op vijf wordt ooit in haar leven het slachtoffer van seksuele aanranding. De leeftijd van de slachtoffers gaat van twee maanden tot 90 jaar. 9 ROSADOC (red.), Tabel werkzaamheidsgraad, internet, 2008, ( ipatie.html) 10 VORMEN VZW (red.), Huiselijk geweld, internet, , ( 10 De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
11 Ingevulde versie: werkblad: ongelijkheid mannen en vrouwen tijdens de Franse revolutie. - Hoe was de situatie van de vrouw vóór 1789? De vrouw had toen nog geen enkel burgerlijk of politiek recht. De meeste vrouwen leefden in een toestand van ondergeschiktheid. De plaats van de vrouw is aan de haard volgens de mannen. - Welke rechten kregen de burgervrouwen toch tijdens de Franse revolutie? Het recht op echtscheiding en het recht op ontwikkeling. Ze wilden dus degelijk onderwijs voor de meisjes. De meisjes mochten naar het lager onderwijs tot de leeftijd van acht jaar. In 1793 werd zelfs de wet goedgekeurd dat elk kind, jongen of meisje, van vijf tot twaalf jaar werd toegelaten op gemeenschapsscholen. - Wat eisten de volksvrouwen? Werd hier gehoor aan gegeven? De volksvrouwen wilden gelijke rechten qua arbeid. Hier werd echter geen gehoor aan gegeven. - Welke ongelijkheid tussen mannen en vrouwen was er in het arbeidsmilieu? De vrouwen werden door werkloze mannen uit hun jobs gestoten. Ze verdienden soms ook tot 75% minder dan mannen voor hetzelfde werk. - Wie was Olympe de Gouges? Hoe verspreidde ze haar ideeën? Deze vrouw kwam op voor de rechten van de vrouw en verspreidde haar ideeën via pamfletten. Dit kon ze doen omdat er volledige persvrijheid bestond. - Welke eisen stonden er in Déclaration des droits de la femme et de la citoyenne? - Volledige politieke rechten voor de vrouw ; - Vervanging van het huwelijk door een sociaal contract; - De opsporing van het vaderschap; - Oprichting van rechtbanken bemand door vrouwen om zedenzaken te beoordelen. - Bekijk nu de artikels van de Universele verklaring van de Rechten van de Mens. Welke mensenrechten worden hier geschonden? Schrijf de nummers op van de artikels. 1, 2, 3, 6, 7, 23 en De vrouw voor, tijdens en na de Franse Revolutie (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel Niveau Type KINDERARBEID TIJDENS DE INDUSTRIËLE REVOLUTIE
Nadere informatie(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechen of kinderrechten Doel niveau Type Duur Materiaal Doelstellingen Vakgebonden eindtermen
Nadere informatie(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten/ kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen Vakgebonden
Nadere informatieWorkshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren
Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren Deze infobrochure bevat een inhoudelijke beschrijving van de workshop en zijn doelstellingen. Ten tweede vinden begeleidende leraren
Nadere informatie1 ste graad 2 de graad 3 de graad. Communicatie. Creativiteit. Praatronde - klasraad (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam)
(Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam) 1 ste graad 2 de graad 3 de graad Communicatie manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal uiten. manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal
Nadere informatieMaak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)
Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) De deelnemers beslissen in kleine groepjes of ze akkoord gaan met stellingen over armoede in het Noorden. Onenigheid over bepaalde stellingen moet opgelost
Nadere informatieIN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden
IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden Twee extra voorbeelden Volgende teksten gaan over twee scholen die beide hun leerlingen leren omgaan met verscheidenheid. De eerste legt daarbij een andere focus dan
Nadere informatieJaarplan Jaarplan PAV 5dejaar
Schooljaar 2011-2012 Leerkracht(en): Vak: Klassen: Ann Debecker, Sonia Mannaerts, Carine Peeters, Ivo Thyssen, Jo Vonckx Jaarplan PAV 5dejaar 5GK, 5RK1, 5RK2 Schooljaar: 2011-2012 Algemene gegevens Leerjaar
Nadere informatieMoeilijke besluiten voor de Europese Raad
Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.
Nadere informatieEducatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET
1 Educatief materiaal om te werken rond s en seksualiteit met de bijhorende VOET Beddengoed, voorbehoedmiddelengids voor jongeren Een heldere en leerrijke brochure, bruikbaar in klasverband. Het boekje
Nadere informatieVrouwelijke genitale verminking en gendergebonden geweld
Vrouwelijke genitale verminking en gendergebonden geweld Hieronder vindt u de praatplaten die u zelf kunt afdrukken. Druk het document recto-verso af (afdrukken vanaf pagina 2 - omdraaien langs korte zijde)
Nadere informatieGeschiedenis en VOET
Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De
Nadere informatiekracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN
WERKb L a D WERKBLAD met terugwerkende kracht met terugwerkende kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN Dit werkblad is een voorbereiding op je bezoek aan de vaste tentoonstelling Met Terugwerkende
Nadere informatieWaar sta jij? (Uit: Kompas)
Waar sta jij? (Uit: Kompas) Dit is een discussieactiviteit over: de basisvoorwaarden van menselijke waardigheid, het respectievelijke belang van burgerlijke en politieke rechten en van sociale en economische
Nadere informatieEr was eens. Naar: Compasito (Raad van Europa) Leeftijd: 9 tot 12 jaar Duur: 60 minuten
Er was eens Naar: Compasito (Raad van Europa) Leeftijd: 9 tot 12 jaar Duur: 60 minuten Doelen Kinderen herkennen stereotiepe mannelijke en vrouwelijke rollen en personages in verhalen en in het dagelijks
Nadere informatieVoor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005
Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels
Nadere informatie(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen
Nadere informatiePedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie
& Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie E HO DIT T RK AL E W ITA? G I D IER H CA mens & maatschappij specifieke visie van leerlijn naar methodiek van methodiek naar leerlijn
Nadere informatieLeerdoelen. Voorafgaand aan de film. Jaar: 2005. Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com
Living Rights Toti Opdrachtenblad Regie: Duco Tellegen Jaar: 2005 Duur: 26 minuten Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com Leerdoelen Je kunt Kenia aanwijzen op een kaart. Je kunt beschrijven
Nadere informatieTWEEDE FEMINISTISCHE GOLF: EEN HISTORISCH ONDERZOEK
VROUWENEMANCIPATIE Naam :............... TWEEDE FEMINISTISCHE GOLF: EEN HISTORISCH ONDERZOEK Klas: Nr. : Datum : Vak: geschiedenis SCORE: / De zogenaamde eerste feministische golf speelde zich af aan het
Nadere informatieGELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK
GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.
Nadere informatiePeer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat
3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding
Nadere informatieDiverse school, diverse kansen
Diverse school, diverse kansen Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? 2. Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? 3.
Nadere informatieVOORBEELD / CASUS. Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven
Maakt geld gelukkig? VOORBEELD / CASUS Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 2 ½ uur. Voor de volledigheid hieronder eerst
Nadere informatieWAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK
WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.
Nadere informatieDOELSTELLINGEN EN VOET BUURTAMBASSADEURS
DOELSTELLINGEN EN VOET BUURTAMBASSADEURS 3 DE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS - BSO - De volgende doelstellingen en VOET kunnen aan bod komen. Dat is steeds afhankelijk van de onderzochte (school)omgeving. Die
Nadere informatienarratieve zorg Elder empowering the elderly
narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar
Nadere informatieVragenlijst om je Mind-set in kaart te brengen
Vragenlijst om je Mind-set in kaart te brengen Om je bewust te worden van directe loyaliteiten is het noodzakelijk om alle ideeën, oordelen en de geleefde relationele realiteit van je voorouders in kaart
Nadere informatieLoon naar werk of Antonio en Ali (Uit: Allemaal anders, allemaal gelijk) (Uit: Mensenrechteneducatie in NCZ)
Loon naar werk of Antonio en Ali (Uit: Allemaal anders, allemaal gelijk) (Uit: Mensenrechteneducatie in NCZ) Op onderstaande link vind je een leuk filmpje waarmee je deze methodiek over genderongelijkheid
Nadere informatieWaar ik (niet) van hou
Waar ik (niet) van hou Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Leeftijd: 9-12 jaar Duur: 45 min. Doelen Kinderrechten Kinderen ontdekken de mogelijkheden en kennis
Nadere informatieInleiding. Vragen. Doelgroep. Tijdsduur. Materiaal
Silent Stories Dit pakket kwam tot stand door samenwerking van Çavaria vzw / Kammerstraat 22 / 9000 Gent / www.cavaria.be Vluchtelingenwerk Vlaanderen / Kruidtuinstraat 75/ 1210 Brussel / www.vluchtelingenwerk.be
Nadere informatieVeiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik
Veiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik Even voorstellen Marijke Lammers, MOVISIE Adviseur, trainer en auteur bejegeningsvraagstukken en preventie & aanpak seksueel en huiselijk geweld. Veel
Nadere informatieGaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas)
Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Bij deze activiteit wordt een enquête gehouden bij mensen in de omgeving in verband met: het gaan stemmen bij verkiezingen, de deelname van burgers aan
Nadere informatiehet recht op bescherming tegen schadelijke vormen van werk en uitbuiting het recht op onderwijs het recht op spelen en ontspanning
Ashique s verhaal (Uit: Kompas) Kinderarbeid genereert noodzakelijk inkomen voor families en gemeenschappen. Door het af te schaffen zullen kinderen de grootste slachtoffers worden. Klopt dat? Bij deze
Nadere informatie1 JAARPLAN. De vierde en ook laatste kolom geeft de eindtermen, opgesteld door het Vlaamse Ministerie van Onderwijs, weer.
1 JAARPLAN Het volgende jaarplan is een uitgebreid document dat in detail weergeeft hoe er in Pionier 4 gewerkt wordt rond de leerplandoelstellingen (VVKSO) en de eindtermen geschiedenis. Het document
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieDit lesmateriaal werd mogelijk gemaakt door het Erasmus Festival 2008 in samenwerking met Togetthere en Fontys Lerarenopleiding Tilburg
Helft van de hemel Volgens de Chinese leider Mao hielden de vrouwen de helft van de hemel open. Dit was een beeld voor het feit, dat hij erin geloofde, dat vrouwen en mannen dezelfde rechten hebben. Dit
Nadere informatieSOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale
Nadere informatiePROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN
PROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN 3.1 Exploreren, verkennen en integreren van de mogelijkheden van de mens 3.2 Exploreren, verkennen en integreren van de grenzen van de mens 3.3 Ontdekken
Nadere informatieWORKSHOP. Type ASO TSO BSO KSO
WORKSHOP NAAM ORGANISATIE _ Integratiedienst Leuven - Wereldkleur TITEL WORKSHOP Jongeren in Afrika DOELGROEP Lager Onderwijs 3 e graad Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad Type
Nadere informatieTijd van pruiken en revoluties 1700 1800
Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities
Nadere informatieLesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus)
Lesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m.
Nadere informatieOver taaie taboes en lastige liefdes
Seksuele diversiteit graad 3 Lesvoorbereiding Over taaie taboes en lastige liefdes Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print het artikel Huwelijken
Nadere informatieInteractieve rondleiding SO
Interactieve rondleiding SO Heilige Plaatsen Tijdens deze interactieve rondleidingen ontdekken jongeren uit het secundair onderwijs de verschillen en gelijkenissen tussen de drie religies. Meer specifiek
Nadere informatieNiet Normaal. Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer.
LEIDRAAD VOOR BEGELEIDERS Niet Normaal Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer. Het project Niet Normaal wil seksuele diversiteit bespreekbaar maken bij (Gentse) jongeren van 14 tot 18 jaar.
Nadere informatieLesvoorbereiding: Bouw (tegelzetter, metselaar, schilder)
Lesvoorbereiding: Bouw (tegelzetter, metselaar, schilder) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector Bouw Beginsituatie:
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?
Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van
Nadere informatiex x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
Jaarplan GESCHIEDENIS Algemene doelstellingen Eerder gericht op kennis en inzicht 6 A1 A2 A3 A4 A5 Kunnen hanteren van een vakspecifiek begrippenkader en concepten, nodig om zich van het verleden een wetenschappelijk
Nadere informatieDit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.
Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding
Nadere informatieONDERWIJS TIJDENS DE EERSTE SCHOOLSTRIJD
(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen
Nadere informatieLes 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen
Les 1: Kinderarbeid Les 1: Kinderarbeid Het fenomeen kinderarbeid Kinderarbeid bestaat al net zolang als de mensheid bestaat. In de prehistorie gingen kinderen vaak mee op jacht of hielpen ze bij het verzamelen
Nadere informatieKIJKWIJZER GENDER IN LESMATERIAAL
KIJKWIJZER GENDER IN LESMATERIAAL WEETJE In alle lessen is het mogelijk om diversiteit zichtbaar te maken. Denk daarbij aan afbeeldingen, leermaterialen, die roldoorbrekend zijn of stereotypen in vraag
Nadere informatieSecundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen
Eindtermen educatief project Korstmossen, snuffelpalen van ons milieu 2 de en 3 de graad SO Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke
Nadere informatieLesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, matrijzenbouwer, )
Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, matrijzenbouwer, ) Klas: 1ste graad secundair onderwijs A stroom / B - stroom Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssector
Nadere informatieDoelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen
Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf. RV1.1 RV1.2 RV1.3 RV1.4 Ontdekken dat iedereen uniek is. Ik heb door dat iedereen
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen AO AV 004 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte
Nadere informatie10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij
10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.
Nadere informatieWerkvormen bij Elk kind heeft recht op een gelijke behandeling (Uit: Recht in de roos) 1. De gelen en de groenen* Doel. Benodigdheden. Tijd.
Werkvormen bij Elk kind heeft recht op een gelijke behandeling (Uit: Recht in de roos) 1. De gelen en de groenen* Debatteren over regels in de maatschappij. Discriminatie ervaren. Macht en machteloosheid
Nadere informatieStudiedag Duurzame Ontwikkeling
Studiedag Duurzame Ontwikkeling Wanneer je een schip wilt bouwen, breng dan geen mensen bij elkaar om hout aan te slepen, werktekeningen te maken, taken te verdelen en werk te plannen, maar leer de mensen
Nadere informatieLesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker)
Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector
Nadere informatieDOELSTELLINGEN EN VOET VAN COUDENBERG TOT KUNSTBERG
DOELSTELLINGEN EN VOET VAN COUDENBERG TOT KUNSTBERG 2 DE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS - ASO - De volgende doelstellingen en VOET komen aan bod. Aangezien de leerlingen in groepjes worden onderverdeeld, onderzoek
Nadere informatieDuurt eerlijk het langst?
Duurt eerlijk het langst? Leeftijd: 9 tot 12 jaar Duur: 60 min. Doelen Kinderrechten Kinderrechtenwaarden Kinderrechtenvaardigheden Leermiddelen Materialen Vooraf Kinderen denken na over wat eerlijk zijn
Nadere informatieLesvoorbereiding: Transport en logistiek (beroepen: planner, magazijnmedewerker en vrachtwagenchauffeur)
Lesvoorbereiding: Transport en logistiek (beroepen: planner, magazijnmedewerker en vrachtwagenchauffeur) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieRecht op identiteit, recht op gelijke behandeling Respect voor elke mens, iedereen is gelijkwaardig
Helden en Heldinnen Naar: Kompas Leeftijd: 9-12 jaar Duur: 60 minuten Doelen Nadenken over het geschiedenisonderwijs en begrijpen dat historische gebeurtenissen en de helden en heldinnen die met hen geassocieerd
Nadere informatieDOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA
DOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA HOE TE GEBRUIKEN Als leerkracht kun je kiezen hoe je dit lespakket gebruikt in de klas. Je kunt de verschillende delen los van elkaar gebruiken, afhankelijk van de beschikbare
Nadere informatieA. LEER EN TOETSPLAN. Vak: Geschiedenis Leerjaar: 2 Onderwerp: De Nieuwe Tijd (extra uitgereikt materiaal) Kerndoel(en):
A. LEER EN TOETSPLAN Vak: Geschiedenis Onderwerp: De Nieuwe Tijd (extra uitgereikt materiaal) tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600); tijd van regenten en vorsten (1600 1848). 40. De leerling leert
Nadere informatieMet het Kinderrechtenverdrag
Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Voor kinderen die meer willen weten over kinderrechten Wat is het Kinderrechtenverdrag? Welke rechten heb ik? Zijn Kinderrechten er voor alle kinderen?
Nadere informatie5-4-2016. Welke gevolgen hebben gewapende conflicten? Inleiding tot het internationaal humanitair recht BTC infocyclus april 2016.
Inleiding tot het internationaal humanitair recht BTC infocyclus april 2016 Marijke Peys, stafmedewerker humanitair recht marijke.peys@rodekruis.be Brainstorm Welke gevolgen hebben gewapende conflicten?
Nadere informatie4. Wat zijn de rechten en plichten van een asielzoeker in België?
4. Wat zijn de rechten en plichten van een asielzoeker in België? Sinds 12 januari 2007 is in België de 'opvangwet' van kracht. Dit is een bundel van bepalingen die de asielopvang regelen. De opvangwet
Nadere informatie(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn Ongelijke onderwijskansen)
(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn Ongelijke onderwijskansen) THEMA ONDERWIJS IN DE EIGEN TIJD Sluit aan bij Het schoolpact van 1958. Mensenrechten - Elk kind heeft het recht
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieMensenrechteneducatie in geschiedenis
Mensenrechteneducatie in geschiedenis Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis Algemene inleiding Onze jarenlange ervaring met mensenrechteneducatie in onderwijs leert ons dat mensenrechten op school
Nadere informatiekoppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap
uit elkaar gaan huwelijk geboorte wettelijk samenwonen bemiddeling opvang voor kinderen koppel zwangerschap scheiding Familie We wonen samen maar willen niet trouwen. Kan dat? Ja. In België leven vele
Nadere informatieDit is een rollenspel dat de volgende thema s behandelt: geweld tussen individuen, pesten.
Kan het anders? (Uit: Kompas) Dit is een rollenspel dat de volgende thema s behandelt: geweld tussen individuen, pesten. Behandelende onderwerpen het recht veilig in vrijheid te leven het recht op respect
Nadere informatieDe Vragenlijst welbevinden voor kinderen 8+ bestaat uit de volgende onderdelen: vragenlijst overzicht van de categorieën per vraag notatieformulier.
Vragenlijst voor kinderen 8+ De vragenlijst voor kinderen van 8 jaar en ouder kan worden gebruikt voor en door alle kinderen in deze leeftijdsgroep. In zes vragen wordt de kinderen naar hun mening over
Nadere informatieRespect voor elke mens, respect voor verschillen, iedereen is gelijkwaardig, solidariteit en verbondenheid
Er was eens Naar: Compasito (Raad van Europa) Leeftijd: 6 tot 9 jaar Duur: 60 minuten Doelen Kinderen herkennen stereotiepe mannelijke en vrouwelijke rollen en personages in verhalen en in het dagelijks
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie AO AV 002 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules... 5 1.2 Plaats
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO2 AO AV 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...
Nadere informatieBijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten
Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Eerste leerjaar B 3.1. Mijn rechten Beroepsvoorbereidend leerjaar 3.1. Mijn rechten Wie ben ik? * De leerlingen ontdekken wie ze zelf zijn - de mogelijkheden
Nadere informatieFamilies onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling
Families onder druk Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen Drs. Ibrahim Yerden Probleemstelling Hoe gaan Marokkaanse en Turkse gezinsleden, zowel slachtoffers als plegers om met huiselijk
Nadere informatieVoorafgaand aan de film
Die Welle Opdrachtenblad Regie: Dennis Gansel Jaar: 2008 Duur: 110 minuten Filmkeuring: 12 (geweld, angst en discriminatie) Website: www.welle.film.de Voorafgaand aan de film De legendarische film The
Nadere informatieVrouwen in Midden-Amerika
In nauwe schoentjes Vrouwen in Midden-Amerika INHOUD Voorstelling van het thema Uitvoering van de vredesakkoorden en hun impact op het leven van de vrouw DE ECONOMISCHE PROBLEMATIEK: Uitbuiting op het
Nadere informatieVerhaal van verandering
Isabella Lenarduzzi Belgische Ashoka Fellow Ashoka: Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Isabella: Ik ben geboren in Brussel. Mijn vader kwam als twaalfjarige vanuit het
Nadere informatieGELIJKE KANSEN IN BELGIË
GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie
Nadere informatie2. HET RECHT OP PARTICIPATIE ONTDEKKEN EN VERKENNEN
LEREN DOOR RECHTEN 2.A DEBAT 7 LEREN DOOR RECHTEN 2.A DEBAT INLEIDING Het is de bedoeling om tijdens de hierna beschreven activiteit een debat te organiseren over de participatie van de leerlingen op school.
Nadere informatie1.1. Kennis en inzicht in verband met het historisch referentiekader
1. Kennis en Inzicht 1.1. Kennis en inzicht in verband met het historisch referentiekader 1. verduidelijken de begrippen generatie, decennium, eeuw, millenium aan de hand van historische evoluties, vertrekkend
Nadere informatieADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL
ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL Jongeren hebben nood aan maatschappelijke en politieke vorming en zien hierin een rol weggelegd voor het onderwijs. De Vlaamse Jeugdraad geeft in
Nadere informatieDe Verlichting. De Verlichting
De Verlichting =18 de eeuwse filosofische stroming die de nadruk legt op rationaliteit (zelf nadenken), vrijheid en gelijkheid en dit toepast in alle maatschappelijke velden (politiek, economie, religie
Nadere informatieHoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept
Nadere informatieuitgave januari 2015
uitgave januari 2015 Veel kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkel over wat er met hen gebeurt als hun ouders uit elkaar gaan. Bijvoorbeeld of zij kunnen beslissen bij welke ouder ze willen wonen
Nadere informatieA B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Geachte leraar, Bedankt voor uw bereidheid deel te nemen aan dit onderzoek. Binnen het kader van het MaSDiV project nemen leraren in Cyprus, Duitsland, Malta, Nederland, Turkije en Spanje deel aan deze
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin
Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin Praktische-opdracht door een scholier 2111 woorden 7 februari 2003 7,7 39 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Dit hoofdstuk gaat over
Nadere informatieFlanders ISSP 2002 Family and Changing Gender Roles III Questionnaire
Flanders ISSP 2002 Family and Changing Gender Roles III Questionnaire 1 RESPONDENTNUMMER In te vullen door de interviewer. Dit nummer wordt alleen gebruikt om de gegevens uit deze vragenlijst samen te
Nadere informatie3. In de inleiding worden verschillende woorden gebruikt om de mate van aandacht van de media weer te geven. Welke woorden zijn dit?
Tekst lezen en woordenschat 1. Bekijk de buitenkant van de tekst van deze les. a) Wat voor soort tekst is dit (bijvoorbeeld: nieuwsbericht, achtergrondartikel, column)? Waarom denk je dat? b) Waar denk
Nadere informatieDescartes schreef dat er geen ander land was "où l'on puisse jouir d'une liberté si entière" (waar men een zo volledige vrijheid kan genieten)
Verslag 25 mei 2018, Salon der Verdieping: Spinoza s politieke filosofie De bespreking van de politieke filosofie doe ik aan de hand van zijn belangrijkste politieke werk, te weten het Theologisch-politiek
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatie