Terugblik Handelsreis VNo-NCW Noord

Transcriptie

1 I NOORDNIEUWS MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 20 NUMMER 2 > 2015 Terugblik Handelsreis VNo-NCW Noord HAMBURG: STAD MET EEN AANSTEKELIJKE ENERGIE > Ondernemers in Hallum kunnen eindelijk vooruit > Noordelijke zakenvrouwen op speurtocht door China > Interview met 150e JNO-lid: Jeroen Bax van Bax bier > StabiAlert: sensoren en big data in het aardbevingsgebied

2 inspireert Grootse prestaties zijn inspirerend voor velen. Daarom steunen wij sportieve, maatschappelijke en culturele initiatieven. GasTerra inspireert met de ontwikkeling van nieuwe producten voor het gebruik van gas, om ook de volgende generaties te kunnen voorzien van voldoende, duurzame en betaalbare energie.

3 1 Inhoud NoordNieuws 2 > Terugblik op Handelsmissie Hamburg Licht op groen voor ondernemers in Hallum Noordelijke zakenvrouwen op speurtocht door China Verder in dit nummer: actueel: 10 NoordNieuws in t kort 15 OCO en Ondernemers Fabriek Drenthe slaan handen ineen 22 Sluit aan bij innovatie binnen de North Sea Region 25 Vernieuwd VGM-convenant Noord-Nederland: op naar nul ongelukken 32 New Nexus brengt deel medewerkers onder in coöperatie Praktijk: 4 BlijvendinBalans: online tool om overgewicht aan te pakken 12 Interview met Reinier Brongers van StabiAlert 16 doefonds Fryslân: Ga niet bij de pakken neer zitten als de bank nee zegt 18 energiebesparing: Wat je bespaart, hoef je niet op te wekken 29 JNO gaat internationaal: Jungunternehmeraustausch 30 GasTerra Energizer Award: euro voor beste afstudeerder Vaste rubrieken: 9 Column Lambert Zwiers 20 VNO-NCW Noord in beeld: Bedrijfsbezoek Neopost Technologies 22 Noordgang Groningen V over het aardbevingsdossier 26 JNO in the picture interview Jeroen Bax 34 Welkom nieuwe leden 35 Nieuwe leden stellen zich voor 40 Agenda Volg ons ook op Download de gratis app van VNO-NCW Noord: Via onze mobiele applicatie: kunt u zich aanmelden voor bijeenkomsten; heeft u met de ledenlijst ruim waardevolle contacten binnen handbereik; bent u altijd op de hoogte van het landelijk en noordelijk nieuws. De app van VNO-NCW Noord is beschikbaar voor Apple en Android toestellen en kunt u downloaden via de app store op uw telefoon of tablet.

4 2 NoordNieuws april 2015 Floortje van Aken In april 2014 trok VNO-NCW Noord richting Bremen en Hannover, om de economische kansen voor het Noord-Nederlandse bedrijfsleven vlak over de grens te verkennen. Precies een jaar later verlegden wij onze grenzen een stukje verder naar het oosten. Op 22 en 23 april jl. vertrok een delegatie van 30 leden van VNO-NCW Noord onder leiding van voorzitter Alfred Welink en Commissaris van de Koning in Groningen Max van den Berg naar Hamburg de welvarendste stad van Duitsland. Terugblik op Handelsreis VNO-NCW Noord naar Hamburg Noord-Nederland en Noord-Duitsland We zijn één Europese regio. We moete De oriënterende handelsreis had een overkoepelend thema: Smart Industry and Logistics. Het programma, ingericht aan de hand van dit thema, bestond onder meer uit twee bedrijfsbezoeken, een rondvaart door de haven, een verkenning van het indrukwekkende en zeer omvangrijke stedelijke herontwikkelingsproject Hafencity en bevatte als inhoudelijk sluitstuk een Duits- Nederlandse Themamiddag Industrie 4.0, georganiseerd door VNO-NCW Noord, de Handelskammer Hamburg en branchevereniging Industrieverband Hamburg. Haven Op de eerste dag van de reis stond vooral de haven centraal. Het havengebied in Hamburg is vrijwel volledig omsloten door de stad: veel fysieke ruimte voor uitbreiding is er dus niet. Wat dit betekent voor de nog steeds toenemende overslag, werd aan de delegatie getoond tijdens het eerste bedrijfsbezoek van de reis: een bezoek aan een van de grootste containeroverslagbedrijven van Hamburg, de HHLA. Op de vrijwel volledig geautomatiseerde containeroverslagterminal CTA Altenwerder rijden zelfsturende AGV s (automated guided vehicles) over de werf om containers foutloos van enorme vrachtschepen over te laden naar de grootste railterminal van Europa, van waaruit goederen naar het achterland worden vervoerd. Door slim ingerichte, innovatieve processen slaagt de HHLA erin de groeiende piekbelasting, afkomstig van steeds vollere containerschepen, met een indrukwekkende efficiëntie te verwerken. Na het bezoek aan de HHLA was het tijd om de stad vanaf het water te bekijken. Een rondvaart, kortom, in de stralende zon met aan boord een toelichting op het smartport Logistics programma van de Hamburg Port Authority. Dit programma van de HPA is erop ingericht de verkeersstromen in de havenstad met behulp van big data en nieuwe (online) technologieën slimmer, schoner en efficiënter in te richten. Zelfsturende voertuigen De tweede dag van de handelsreis begon met een bezoek aan STILL GmbH, een van de grootste producenten van intralogistieke voertuigen. Tijdens een rondleiding van een zeer enthousiaste Jürgen Wrusch - 25 jaar in dienst bij STILL en zichtbaar trots op het bedrijf - kregen we te zien hoe STILL zijn voertuigen produceert in een grote en opvallend schone en ordelijke fabriek dicht op de stad. STILL heeft de gehele productie, van de vervaardiging van onderdelen tot auditing, assemblage en afwerking, in eigen beheer. In de enorme assemblagehallen wordt gewerkt met zelfsturende voertuigen, die langs flexibel in te richten lijnen volledig autonoom hun weg weten te vinden. De nieuwste innovatie van STILL is de CubeXX, een multifunctioneel intralogistiek voertuig dat met een 360 -scan zijn omgeving verkent en zich hierop aanpast. Zelfsturend, of door assemblagepersoneel aan te sturen via een app voor smartphones en tablets. Door inhouse lean teams wordt voortdurend gekeken naar hoe niet alleen productieprocessen slimmer en efficiënter zijn in te richten, maar ook hoe het innovatieproces zelf versneld en zelflerend kan worden. STILL berijdt de weg van lean production naar lean innovation. Industrie 4.0 Het inhoudelijke zwaartepunt van de reis lag aan het eind: op de tweede dag vond s middags in de Handelskammer Hamburg de Duits-Nederlandse ACTUEEL

5 3 zijn met elkaar verknoopt. n elkaar vasthouden Groepsfoto van de deelnemers aan de Handelsreis naar Hamburg Themabijeenkomst Industrie 4.0 plaats. De bijeenkomst werd geopend door Frau Jaana Karola Kleinschmit von Lengefeld, vicevoorzitter van de Handelskammer. Zij onderstreepte nog eens het belang en de omvang van de onderlinge handelsrelatie tussen Nederland en Duitsland: Het afgelopen jaar importeerde Duitsland voor 73 miljard euro uit Nederland, de export naar Nederland bedroeg 88 miljard. Met zo n handelsbalans mag het duidelijk zijn dat je niet zonder elkaar kunt. Maar: wie excellent wil blijven, kán niet anders dan proactief inspelen op economische trends. Een van die trends, voor zowel Nederland als Duitsland van kardinaal belang, is Industrie 4.0. Daarom ben ik ook vanuit mijn eigen ondernemerschap bijzonder blij met de uitwisseling die vandaag is georganiseerd. Het Hamburger Dialogplattform Industrie 4.0 en het Nederlandse consortium Region of Smart Factories kregen na de opening het podium in een interactieve sessie. Jan Post, trekker van het Region of Smart Factories consortium en strateeg bij Philips Consumer Lifestyle in Drachten, zette Noord-Nederland in Hamburg op de kaart door met een aanstekelijk enthousiasme te vertellen over lean innovation en zelflerende fabrieken in Noord-Nederland aan de hand van de business case van Philips. In een podiumdiscussie waar naast Jan Post namens Nederland ook Hans Praat van de NOM meedeed, werd vervolgens Hamburg bezit een aanstekelijke energie. En op een afstand van slechts 280 kilometer van Groningen liggen de kansen voor het Noord-Nederlandse inventieve en innovatieve bedrijfsleven vrijwel letterlijk binnen handbereik verder ingezoomd op de grensoverschrijdende gevolgen en kansen die Industrie 4.0 biedt, met name ook voor kleinere, inventieve en innovatieve bedrijven die nieuwe businessmodellen hanteren. Commissaris van de Koning Max van den Berg besloot de gezamenlijke themamiddag met een gloedvol betoog. Hij plaatste op treffende wijze de gezamenlijke opgave op het vlak van Industrie 4.0 voor Nederland en Duitsland en het tweedaagse programma van de handelsreis in een breder en inspirerend perspectief: Noord-Nederland en Noord-Duitsland zijn al zodanig met elkaar verknoopt in onze eigen beleving zijn we simpelweg één regio in Europa. Wij weten elkaar te vinden. Daar zijn de afgelopen dagen een voorbeeld van. Laten we dat vasthouden en verstevigen! Hamburg Naast het inhoudelijke programma was het vooral de stad zelf die een onuitwisbare indruk maakte. Een rondleiding door Hafencity maakte nog eens goed inzichtelijk hoe ingrijpend en visionair er vanaf de jaren 90 in Hamburg is geïnvesteerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Hamburg vrijwel volledig verwoest in een tien dagen durend bombardement. Na de val van de muur in 89 was het een vrij troosteloze stad. Van die verslagenheid is nu niets meer te merken. In een dynamische symbiose bestaan industrie, haven, de moderne architectuur van Hafencity en eeuwenoude pakhuizen van de Speicherstadt in Hamburg naast elkaar. Zij vullen elkaar aan tot een bruisend geheel dat ondernemerszin en levenskracht ademt. Hamburg bezit een aanstekelijke energie. En op een afstand van slechts 280 kilometer van Groningen liggen de kansen voor het Noord- Nederlandse inventieve en innovatieve bedrijfsleven vrijwel letterlijk binnen handbereik. Missie: geslaagd. <

6 4 NoordNieuws april 2015 Lex Kloosterman Kris Bulder (l.) en Hessel Bouma van LIMIS BlijvendinBalans: online tool om overgewicht aan te pakken Overgewicht is een sluipmoordenaar Liefst vijf miljoen Nederlanders hebben te kampen met overgewicht. Hessel Bouma en Kris Bulder van LIMIS in Leeuwarden zochten naar een methode om deze grote groep mensen te kunnen helpen dit probleem aan te pakken. Het resultaat: het online programma BlijvendinBalans. E-health kan minstens zo goed werken als face to face interventies, vertelt Bulder. Niet alleen via verzekeraars en 1 e en 2 e -lijnszorg, maar ook via werkgevers willen zij hiermee het gedrag van mensen veranderen.

7 5 Games voor chirurgen. Of lasertechnologie waarmee darmoperaties beter kunnen worden uitgevoerd. Het zijn indrukwekkende projecten waar Hessel Bouma en Kris Bulder van LIMIS op hun kantoor in het MCL in Leeuwarden over vertellen. Bij darmtumoroperaties treedt wereldwijd in ongeveer tien procent van de gevallen lekkage van de hechting op, vertelt Bouma. Patiënten worden hier erg ziek van en overlijden hierdoor in sommige gevallen zelfs. Met de lastertechnologie die wij in ontwikkeling hebben, kunnen we realiseren dat er minder mensen langdurig op de intensive care terechtkomen, levens worden gered en kosten worden bespaard. Vijf jaar geleden is LIMIS als stichting begonnen, zo vertelt Bouma over de zakelijke kant van het verhaal. Onder de stichting vallen verschillende BV s. Want uiteindelijk is het niet alleen het doel om innovaties te ontwikkelen, maar ook om business te genereren en investeerders aan te trekken. LIMIS werkt aan drie pijlers, vult Bulder aan. Technologische ontwikkelingen in de OK en op de IC, trainingen (serious gaming) en e-health interventies. kunnen verbeteren én kosten kunnen besparen. Met experts (diëtisten, psychologen, bewegingsexperts, etc.) ging innovatiemanager Bulder aan de slag. Het lag al vrij snel voor de hand om een online product te ontwikkelen, vertelt hij. Maar hoe zorg je ervoor dat het daadwerkelijk effect heeft? In tegenstelling tot veel andere tools biedt BlijvendinBalans geen platte content en standaardadviezen. Omdat het een zelflerend programma is, worden de adviezen afhankelijk van de persoon en het karakter op maat gemaakt. Gedragsverandering Het format van LIMIS, uitgewerkt en geprogrammeerd door applicatieontwikkelaar Coolminds in Leeuwarden, is qua ontwikkeling uiteindelijk een stuk complexer geworden dan vooraf bedacht, zegt Bulder. Het houdt rekening met de fase waarin iemand zit, wat hij of zij dagelijks doet, hoeveel iemand eet en beweegt, zich voelt, etc. Bouma en Bulder benadrukken dat BlijvendinBalans een gedragsveranderingsprogramma is, bedoeld voor de lange termijn. Geen shakes om snel af te vallen, maar een medisch Vitaal op de werkvloer Sinds oktober vorig jaar is BlijvendinBalans in de lucht. Op verschillende manieren probeert Bulder de doelgroep te bereiken. Via verzekeraars bijvoorbeeld. Met De Friesland Zorgverzekeraar is inmiddels een mooie samenwerking overeengekomen, vertelt Bulder. De eerste drie maanden worden door De Friesland vergoed. Het programma sluit voor een verzekeraar aan bij het pakket aan maatregelen in het kader van preventie en de focus op gezonder leven, aldus Bulder. Bulder heeft als verantwoordelijk manager de ambitie om BlijvendinBalans landelijk uit te rollen. Naast verzekeraars en 1e en 2e-lijnszorg, zijn (grotere) werkgevers ook een belangrijke doelgroep. Bulder: Het programma past heel goed binnen het vitaliteitsbeleid dat steeds meer bedrijven hebben. Zeker ook als het gaat over zwaardere beroepen, is het belangrijk om te kijken hoe je ervoor zorgt dat je medewerkers ook over een paar jaar nog steeds hun werk kunnen uitvoeren. Overgewicht kan daarbij een aandachtspunt zijn. praktijk Het programma past heel goed binnen het vitaliteitsbeleid dat steeds meer bedrijven hebben. Zeker ook als het gaat over zwaardere beroepen, is het belangrijk om te kijken hoe je ervoor zorgt dat je medewerkers ook over een paar jaar nog steeds hun werk kunnen uitvoeren E-health Enkele jaren geleden bleek uit een onderzoek dat e-health interventies net zo goed kunnen werken als face to face interventies, vervolgt Bulder. Wat toen nog in de kinderschoenen stond, is inmiddels dé manier om een grote groep mensen tegen acceptabele kosten te bereiken. Bulder: Vijf miljoen Nederlanders in onze doelgroep (volwassenen met BMI tussen 25 en 40) kampen met overgewicht. Als je hier iets aan wilt doen, zijn er ontzettend veel mogelijkheden: boeken, diëten, psychologische hulp, interventies. Wij hebben gezocht naar een product waarmee we een groot deel van deze groep kunnen bedienen, de kwaliteit van leven van mensen verantwoord proces om per week 500 gram af te vallen. Het gaat om bewustwording, zegt Bulder. Je krijgt uitleg over en inzicht in wat je eet en hoeveel je beweegt, wat wel en niet goed voor je is, wat de boosdoeners van de afgelopen week waren en welke andere keuzes je kunt maken om gezonder te leven. Hij benadrukt daarbij dat het programma een kroket of een gebakje zeker niet verbiedt. Sterker nog, geniet ervan. Je mag eten wat je lekker vindt, maar wel met mate, verantwoord en gevarieerd. Zoals bedrijven bijvoorbeeld gratis sporten of een dagelijkse gezonde lunch aanbieden, kunnen ze ook een programma als BlijvendinBalans in hun pakket aan secundaire arbeidsvoorwaarden opnemen. Bulder: Als bedrijf kun je bijvoorbeeld de helft van de kosten (normaal 15 euro per maand, red.) vergoeden. Ik zeg bewust de helft en niet het hele bedrag, omdat het draait om de motivatie van de deelnemers en het in mijn optiek goed is dat iemand zelf ook meebetaalt. Binnen de website van BlijvendinBalans is het mogelijk om als bedrijf je eigen landingspagina te hebben, voorzien van eigen logo en toelichting waarom je dit aan je medewerkers aanbiedt. Bouma: Een mooie investering in je workforce. Want als je medewerkers fit zijn, zijn ze ook productiever en geeft het een positief effect op de werksfeer. < Meer weten? Kijk op en

8 6 NoordNieuws april 2015 Akke Groenewoud Foto: Hoge Noorden Jacob van Essen Licht op groen voor onder in Hallum Huizen aan de Doniaweg in Hallum Ondernemers in Hallum: groeien of vertrekken, was de kop boven het artikel in NoordNieuws in 2012 over het College van B&W van Ferwerderadiel, dat lange tijd de groeiambities van het bedrijfsleven in het Friese Hallum frustreerde. VNO-NCW Noord, de betrokken ondernemers en de provincie Fryslân kwamen in actie. En uiteindelijk met succes. Maart 2015 stemde de gemeenteraad in met de plannen voor herstructurering en uitbreiding van het bedrijventerrein aan de Doniaweg in Hallum. Met dit nieuws komt een einde aan een langlopende casus. Een terugblik op meer dan drie jaar belangenbehartiging in Hallum. Het nieuws van maart 2015 De gemeenteraad van Ferwerderadiel stemde er in maart dit jaar unaniem mee in dat de gemeente een miljoen euro uittrekt voor herstructurering en uitbreiding van het bedrijventerrein aan de Doniaweg in Hallum. Daarmee staan alle lichten voor de bedrijven in Hallum op groen om aan de slag te gaan met de uitbreiding van het bedrijventerrein, een project dat in totaal vijf miljoen euro kost. De provincie heeft Fryslân heeft eerder al 3,5 miljoen euro toegezegd. De ondernemers zelf betalen de rest. Er komt in Hallum ongeveer een hectare nieuw bedrijfsterrein vrij, met een waarde van acht ton. Om dit te kunnen realiseren, moesten de bewoners aan de Doniaweg instemmen met de verkoop van hun huis. Met alle eigenaren is inmiddels overeenstemming bereikt en

9 7 Aan de Doniaweg zijn niet de minste bedrijven gevestigd. De vijf grootste werkgevers - bakkersbedrijven Helwa, Hellema en Van der Meulen, transportbedrijf De Vries en metaalverwerker Oreel - bieden rechtstreeks werk aan 800 mensen nemers actueel dus kunnen de huizen worden gesloopt om zo de jarenlang gewenste uitbreiding te realiseren. En dat terwijl een paar jaar geleden nog maar de vraag was of de bedrijven überhaupt in Hallum konden blijven. Terug naar 2011 Sinds het najaar van 2011 waren in Ferwerderadiel ondernemers, gemeente, provincie en VNO-NCW Noord met elkaar in gesprek over de toekomstbestendigheid van het bedrijventerrein aan de Doniaweg in Hallum. Zowel in milieutechnisch als infrastructureel opzicht was het voor de hier gevestigde bedrijven niet mogelijk om verder te groeien. Doordat de Doniaweg maximaal belast werd en het terrein tegen de grenzen aanliep als het gaat om geluidshinder en milieueisen, konden er onvoldoende vrachtwagens langs. En de bewoners ervoeren zoveel overlast van al het vrachtverkeer dat er tegengestelde belangen ontstonden. Tegelijkertijd was ook voor iedereen duidelijk dat de regio niet zonder de bedrijven kan. Aan de Doniaweg zijn niet de minste bedrijven gevestigd. De vijf grootste werkgevers - bakkersbedrijven Helwa, Hellema en Van der Meulen, transportbedrijf De Vries en metaalverwerker Oreel - bieden rechtstreeks werk aan 800 mensen. Naar schatting zijn er indirect nog eens vijftienhonderd banen afhankelijk deze werkgevers. Tot grote frustratie van de bedrijven negeerde het college van B&W van de gemeente Ferwerderadiel, waar Hallum onder valt, in 2011 zonder reden van opgave de plannen om hun groeiambities te realiseren en liet de bedrijven hiermee in de kou staan. VNO-NCW Noord deed vervolgens samen met de betrokken ondernemers een dringend beroep op de gemeenteraad van Ferwerderadiel om het collegebesluit te verwerpen en haar verantwoordelijkheid te nemen, zodat de werkgelegenheid in deze regio voor toekomstige generaties behouden blijft. En met succes. Tot ieders opluchting sommeerde de gemeenteraad in 2012 het college van B&W van Ferwerderadiel hun huiswerk over te doen en samen met de ondernemers te zoeken naar uitbreidingsmogelijkheden. Het enige voorstel van het college, om de woningen aan de Doniaweg beter te isoleren tegen geluids- en geuroverlast, werd van tafel geschoven. Belang voor de regio Het bedrijventerrein Hallum werd jaren geleden ontwikkeld om het dorp te ontlasten en de bedrijven naar een locatie buiten het dorp te verplaatsen waar nog voldoende ruimte was. Binnen het dorp waren er voor de bedrijven geen uitbreidingsmogelijkheden meer. Destijds is voor de Doniaweg gekozen vanwege de goede ontsluiting richting Leeuwarden. Er was echter niet voorzien dat door de steeds strenger wordende milieueisen en de steeds groter wordende bedrijven op termijn problemen zouden kunnen ontstaan voor de omgeving. In de loop der jaren is het bedrijventerrein steeds verder uitgebreid en volgebouwd. De grenzen van de mogelijkheden waren bereikt. Op het bedrijventerrein Hallum zijn zo n 25 verschillende bedrijven gevestigd. De bedrijven hebben zich op de huidige locatie sterk ontwikkeld en vormen een belangrijke bron van werkgelegenheid voor de regio. De werkgelegenheid op Hallum-West ontwikkelt zich zelfs bovengemiddeld, zowel provinciaal als landelijk beschouwd. Veruit het grootste deel (circa 80%) van de werkgelegenheid wordt geleverd door de genoemde grote werkgevers. Aangezien de potentiële beroepsbevolking in Hallum uit circa mensen bestaat, kan in theorie ruim één op de drie arbeidsactieven in Hallum een baan hebben op Hallum-West. Het bedrijventerrein heeft hiermee een belangrijke werkgelegenheidsfunctie voor inwoners uit Hallum, maar ook voor omliggende kernen en de regio. Uitbreiden of vertrekken Een aantal van de bedrijven - authentieke familiebedrijven en sinds meer dan 150 jaar aan Hallum verbonden wilde al langere tijd uitbreiden. Uitbreiding van deze bedrijven zou gevolgen hebben voor de omgeving, op zowel milieu- en verkeerstechnisch als maatschappelijk gebied. Het bedrijventerrein staat dichtbij een bewoond gebied; is op sommige plaatsen zelfs fysiek tegen de woonpercelen aangebouwd. Als er niets zou gebeuren en de gemeente de plannen van de bedrijven zou tegenhouden, was het einde oefening geweest: de bedrijven dreigden zelfs te vertrekken naar een andere regio. Want hoewel de Hallumer familiebedrijven gehecht zijn aan hun regio en willen investeren in hun bedrijf en dus in de regio, zouden ze zeker vertrekken als het ondernemen hen nog langer onmogelijk werd gemaakt.»

10 Hoe groen is gas? De vraag naar energie blijft stijgen. De vraag naar duurzame energie-oplossingen ook. Daarom heeft aardgas een schone taak in de verduurzaming van onze energievoorziening. Het is de schoonste fossiele brandstof met veruit minste CO 2 (broeikasgas) uitstoot dat scheelt meteen al aanzienlijk. Bovendien kunnen we altijd en overal op gas vertrouwen, mede door ons geavanceerde gastransportnetwerk. Het is op afroep beschikbaar: zomer of winter, wind of geen wind. Dankzij deze flexibele energiebasis kunnen wind- en zonne-energie optimaal aan bod komen, terwijl de energievoorziening als geheel stabiel en betaalbaar blijft. En wereldwijd is er nog tot ver in deze eeuw gas beschikbaar. We maken nu al vergroening mogelijk, door de toevoeging van biogas, bijvoorbeeld gewonnen uit afval. Via het gastransportsysteem kan dit als gecertificeerd duurzaam groen gas overal in Nederland bij u thuis worden gebracht. Zo vormt gas onderdeel van onze duurzame energietoekomst. Met aardgas naar een groenere toekomst.

11 9 Als VNO-NCW Noord maakten we ons hier uiteraard grote zorgen over. Het gaat hier fout, we trekken het niet meer, was de duidelijke boodschap van een van de ondernemers aan ons adres. En zo raakten we als VNO-NCW Noord betrokken, vanuit ons perspectief vooral vanwege de impact die een gedwongen vertrek van de bedrijven op termijn zou hebben. Deze was enorm geweest. De ijle economische structuur van dit deel van Friesland had een eventueel banenverlies niet kunnen opvangen. De ijle economische structuur van dit deel van Friesland had een eventueel banenverlies niet kunnen opvangen COLUMN Hamburg Hamburg, na Londen de rijkste stad van Europa met een BRP van in totaal 88,9 miljard en thuishaven van meer dan bedrijven doet u er al zaken mee? Eind april gingen we met zo n dertig leden twee dagen die kant op, om een indruk van de stad en de haven te krijgen, Duitse ondernemers te ontmoeten en verbindingen te leggen. De conclusie: er liggen legio kansen voor het noordelijk bedrijfsleven - in het bijzonder op het vlak van HTSM, Logistiek, Energie en Online. Maar omgekeerd is er ook de behoefte om zaken te doen én om van onze manier van samenwerken te leren, met name als het gaat om ketensamenwerking. Weer om tafel Uiteindelijk wilde de gemeenteraad dat het college met de provincie Fryslân en de betrokken ondernemers opnieuw om tafel ging om te onderzoeken hoe het bedrijventerrein toekomstbestendig kon worden gemaakt door de bedrijven meer ruimte te bieden. De meest voor de hand liggende optie, waar het college tot dan toe niet van wilde weten: de mogelijkheid om de woningen aan de Doniaweg of een deel daarvan te slopen. De mogelijkheid dat de provincie Fryslân financieel zou willen bijspringen was voor de gemeenteraad uiteindelijk een belangrijk argument om niet in te stemmen met het collegevoorstel. Natuurlijk: zoals wel vaker zoekt de kleinere partij de grotere op. Maar denk niet dat we als ondernemers uit Noord-Nederland voor Hamburg niet relevant zijn. Integendeel: het is ongelofelijk hoeveel energie er vanuit Duitse zijde wordt gestoken in de ontvangst van een handelsmissie zoals de onze. Niet alleen is de Duitse gastvrijheid en de strak georganiseerde voorbereiding ongekend, ook is men zeer geïnteresseerd in wat Noord-Nederland te bieden heeft. Op het gebied van clustersamenwerking bijvoorbeeld, zoals dat in Drachten rondom Philips met het Innovatiecluster Drachten gebeurt, lopen wij écht voorop en wil men graag van ons horen hoe we dat hebben aangepakt. Uit onderzoek, mede in opdracht van de gemeente, waren meerdere opties naar voren gekomen om de toekomstbestendigheid van het bedrijventerrein te garanderen, bijvoorbeeld door de aanleg van een nieuwe toevoerroute of door (een deel van) de woningen aan de Doniaweg te slopen. Het college van B&W negeerde in eerste instantie dit onderzoek, tot frustratie van de bedrijven. Uiteindelijk werd duidelijk dat er pas écht toekomstperspectief zou ontstaan als de straat waarlangs de ondernemers hun producten afvoeren van de woningen die daar staan zou worden ontdaan. Iedere ontsluitingsweg die als alternatief zou worden aangelegd zou slechts een halve oplossing zijn geweest. De woningen bepaalden namelijk of er wel of geen milieuruimte was. Vanaf dat moment werd het doel de woningen te verwijderen, zodat de bedrijven konden blijven en de banen bleven behouden voor de regio. Terug naar 2015 Inmiddels, drie jaar later, na een lang en zwaar proces, is met de nodige creativiteit en verbindingskracht en door het lef van de bewoners om in te stemmen met de deal, de samenwerkingsovereenkomst getekend. Daarmee gaan alle bewoners akkoord met de verkoop van hun woning. Ook de woningbouwcorporatie is akkoord. Hierdoor is geen onteigeningsprocedure nodig en zullen binnen nu en anderhalf jaar alle woningen worden gesloopt. De bedrijven kopen een deel van de grond en kunnen eindelijk uitbreiden. Een en ander leidt nu al tot de aankondiging van investeringen en een toenemend aantal banen. < De handelsmissie naar Hamburg is een vervolg op de reis die we vorig jaar naar Bremen en Hannover hebben gemaakt. Dat we weer naar Duitsland gaan, is geen toeval: er liggen hier voor het noordelijk bedrijfsleven uitstekende mogelijkheden om zaken te doen. Niet alleen omdat het dichtbij is en we elkaars cultuur begrijpen, maar ook omdat we ons focussen op dezelfde sectoren. Niet voor niets hebben Nederland en Duitsland een van de meest intensieve economische relaties ter wereld. Hoewel we weten elkaar dus goed weten te vinden, geldt ook dat kansen om te exporteren soms onbenut blijven, omdat ondernemers opkijken tegen de vraagstukken waar ze tegenaan lopen. Hoe ziet de markt in een ander land eruit? Waar vind ik een betrouwbare zakenpartner? Welke regels gelden er? Na twee bezoeken aan Noord-Duitsland kunnen wij met zekerheid vaststellen dat bedrijven uit Noord-Nederland met open armen worden ontvangen, dat de wil aanwezig om zaken met elkaar te doen en dat er volop kansen zijn om samen te werken. En wat betreft die vraagstukken: hier kan het consulaat ter plaatse u uitstekend bij helpen, zo hebben wij in Hamburg ervaren. Dus, wat let u? Lambert Zwiers Directeur VNO-NCW MKB Noord

12 10 NoordNieuws april 2015 Noordnieuws in 't kort Albert Bruins Slot nieuwe voorzitter CvB Drenthe College Albert Bruins Slot volgt per 1 juli 2015 Ineke Donkervoort op als voorzitter College van Bestuur van Drenthe College. Albert Bruins Slot, bestuurslid bij VNO-NCW Noord, is nu nog algemeen directeur van Alescon in Assen. De Voorzitter van de Raad van Toezicht van Drenthe College, Dineke van As- Kleijwegt, is verheugd dat Albert Bruins Slot Drenthe College de komende jaren gaat leiden. Hij zal de positieve ontwikkeling, die Drenthe College de afgelopen zes jaar onder leiding van Ineke Donkervoort heeft gerealiseerd, volgens haar verder kunnen uitbouwen. Ineke Donkervoort kijkt terug op een periode waarin succesvol veranderingen in het onderwijs werden doorgevoerd, de financiële situatie is verbeterd, en waarin grote kwaliteitsslagen zijn gemaakt. Deze inspanningen werpen inmiddels hun vruchten af: in de meest recente uitgave van de MBO-Keuzegids blijkt dat Drenthe College landelijk een tweede plek bekleed en regionaal zelfs het beste grote ROC is. Ook behoort Drenthe College bij de landelijke top als het gaat om het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Drenthe College is een regionaal opleidingscentrum waar 664 mensen (FTE) werken. Het heeft vestigingen in Assen, Emmen en Meppel. Ruim mbo-studenten, Entree-studenten en deelnemers aan educatieve trajecten volgen er hun opleiding. Emmen maakt werk mèt Biobased Economy Drenthe is een serieuze speler in de ontwikkeling naar de Biobased Economy. Op dinsdag 17 maart vond de eerste editie van het Biobased Business Event Emmen plaats. Zo n 400 bezoekers zagen de concrete producten die de Biobased Economy al voort brengt. Het Biobased Business Event Emmen richtte zich op ondernemers werkzaam in de groene chemie, waaronder producenten van garens, vezels, kunststoffen en biocomposieten. Gedeputeerde Ard van der Tuuk: Wij hebben werk gemaakt van de Biobased Economy, nu gaan we werk maken mèt de Biobased Economy. Deze dag is de hefboom! Drenthe heeft een drive om met de behaalde successen werkgelegenheid te creëren. Het is belangrijk dat partijen elkaar weten te vinden. Dit event brengt businesscases verder. Onderwijsplein ontmoetten de ondernemers hun werknemers van de toekomst. Het Bio-composietenprogramma ging in op de toepasbaarheid van bio-composieten in de bouw. De bedrijvigheid werd gestimuleerd met matchmakinggesprekken en in acht unieke showcases werden de nieuwste ontwikkelingen getoond. Ook Duitse en Belgische bedrijven en onderwijsinstellingen waren vertegenwoordigd op het event. De nadruk op samenwerking en kennisuitwisseling stond daarbij centraal. Het Biobased Business Event Emmen vond plaats op het Emmtec Industry & BusinessPark Emmen, in een voormalig nylongarenfabriek. Wethouder Bouke Arends: Ik vind het prachtig dat we dit event op deze locatie hebben georganiseerd. In industrieel erfgoed laten we zien wat de toekomst is binnen de groene chemie. Wij zij de koploper in de groene chemie, en dat laten wij hier zien. Op de beursvloer toonden 35 standhouders hun concrete producten. Op het

13 11 Noordelijke samenwerking met Duitsland gaat voor ombouw Ring Groningen Een bouwcombinatie van de noordelijke bedrijven Oosterhof Holman Infra (Grijpskerk), Kon. Sjouke Dijkstra (Leek), Jansma Drachten en Roelofs (Den Ham) doet samen met de grote Duitse bouwbedrijven Max Bögl en Züblin mee aan de aanbestedingsprocedure van de ombouw van de zuidelijke ringweg Groningen. In totaal doen drie bouwcombinaties mee aan deze procedure. Ook BAVO (KWS Infra, Van Hattum en Blankevort en BAM Infra) en de combinatie Strukton Mobilis hebben zich ingeschreven. Een van de drie krijgt volgend jaar de opdracht om de zuidelijke ringweg van Groningen te vernieuwen. De projectorganisatie (Aanpak Ring Zuid) geeft aan dat de werkzaamheden zo n vijf jaar zullen duren. Omdat de komende jaren meerdere infrastructurele projecten in Groningen op stapel staan, heeft VNO-NCW MKB Noord erop ingezet in dat de winkel openblijft tijdens grootschalige werkzaamheden. Daarom zijn we actief betrokken bij Groningen Bereikbaar, waar goede afstemming plaatsvindt om de bereikbaarheid tijdens (jarenlange) werkzaamheden te waarborgen. noordnieuws in 't kort Flinke verschillen in provinciale uitgaven aan economie De provincies trokken de afgelopen vier jaar 1,7 miljard uit voor directe stimulering van de economie. Lang niet iedere provincie was even actief. Vooral de rijke provincies als Noord-Brabant, Gelderland en Friesland zetten in op stimulering, blijkt uit onderzoek van ING. De Randstadprovincies opereerden terughoudender, mede vanwege hun kleinere vermogenspositie. In welke mate provinciale investeringen tot directe economische groei hebben geleid is lastig te bepalen. Onder de provincies die de afgelopen vier jaar economisch zijn gegroeid, zijn zowel provincies die sterk stimuleerden als provincies die dat niet deden. Van alle provincies geeft Friesland naar verhouding het meest uit op het beleidsterrein economie. In de periode werd 12,5% van de begroting ( 250 miljoen) ingezet ten behoeve van de economie, een substantieel bedrag ten opzichte van de omvang van de totale regionale economie. Ter vergelijking: in Utrecht bedroeg de stimulans slechts 30 miljoen. Omgerekend per inwoner betekent dit per Fries bijna 100 per jaar en per Utrechter 6. Ook in Groningen is de economische stimulering vanuit de provincie relatief bescheiden, Drenthe scoort gemiddeld. De vermogenspositie van provincies versterkt de onderlinge verschillen en mogelijkheden aangezien een deel van de provincies sinds de verkoop van Essent en Nuon over flinke reserves beschikt. Betere toegang voor Fries MKB tot provinciale opdrachten Afgelopen maand ondertekenden gedeputeerde Johannes Kramer en vertegenwoordigers van het Friese bedrijfsleven het actieplan Ondernemersvriendelijk Aanbesteden Noord-Nederland. Doel van dit plan is om Friese ondernemers een betere toegang tot aanbestedingen van de provincie te geven. Dit gebeurt met name door de administratieve lasten voor ondernemers te verminderen. Gedeputeerde Johannes Kramer: Het actieplan sluit goed aan op het provinciale aanbestedingsbeleid dat uitgaat van werk voor onze mienskip. Door onderdeel te zijn van dit netwerk vindt er betere aansluiting plaats bij het Friese bedrijfsleven. Zo weten we wat er speelt en wordt het voor Friese bedrijven makkelijker om opdrachten binnen te halen. Binnen Fryslân en Noord-Nederland bevinden zich meerdere aanbestedende diensten zoals gemeenten, waterschappen en Rijksdiensten. Alle publieke organisaties hebben te maken met de Aanbestedingswet en dus met dezelfde regels. Sjoerd Wind van VNO-NCW MKB Noord: Je ziet veel variatie in de manier waarop Friese en Noordelijke partijen hun opdrachten op de markt brengen. Dat zorgt voor veel extra administratieve lasten, wat ook een veelgehoorde klacht vanuit het MKB is. Door aanbestedingen op dezelfde toegankelijke en vriendelijke manier naar buiten te brengen, wordt het een stuk gemakkelijker voor de bedrijven. De ondertekening gebeurde op uitnodiging van VNO-NCW Noord, Bouwend Nederland en MKB Nederland-Noord. De personen die het plan ondertekenden waren (foto v.l.n.r.): Gerard Kremer (voorzitter MKB Nederland Noord), Sjoerd Galema (voorzitter VNO-NCW Friesland), Gedeputeerde Johannes Kramer en Siep Klaas Bijland (bestuurslid Bouwend Nederland afdeling Friesland).

14 12 NoordNieuws april 2015 Lex Kloosterman Foto: Andries de la Lande Cremer Interview met Reinier Brongers van StabiAlert: Systeem toont directe relatie tussen aardbeving en veranderende positie van gebouw of machine Hoe toon je het effect van een aardbeving op je huis of bedrijfspand aan? Of op die dure machine waar je hele bedrijfsvoering van afhankelijk is? Reinier Brongers over StabiAlert, het systeem waarmee hij de hoekverkanteling meet en daarmee een directe relatie kan aantonen tussen een trilling (bijvoorbeeld van een aardbeving) en de veranderende positie van gebouw of machine. De Waag in Amsterdam, de eeuwenoude stadspoort die vooral bekend werd van Rembrandts schilderij De anatomische les, is enkele jaren geleden door werkzaamheden verzakt en vertoonde daardoor scheurvorming. In 2013 werd begonnen met herstelwerkzaamheden, maar daarvoor al werd het bedrijf StabiAlert uit Groningen ingeschakeld. De geplaatste sensoren registreerden continu wat het pand deed en zo werden trends in seizoensinvloeden en verzakking inzichtelijk. Op basis hiervan maakte de gemeente een zo optimaal mogelijk herstelplan om de Waag voor langere tijd stabiel te maken. Maar het systeem van Reinier Brongers, Jeroen Kleef en Arjen Miedema kan meer. Zo heeft het Waterschap Noorderzijlvest StabiAlert gevraagd de dijk van het Eemskanaal bij Garmerwolde te monitoren. Doel hiervan is meer inzicht te krijgen in de kwaliteit van de huidige dijk en de natuurlijke bewegingen in de verschillende seizoenen. Daarbij wordt de invloed van het scheepvaartverkeer in kaart gebracht. Ook kunnen de invloeden van de aardbevingen in Groningen op de dijk worden beoordeeld. Sensoren en big data Met StabiAlert verbinden we sensoren en big data en meten we met ons systeem 24/7 de zogenaamde hoekverkanteling, vertelt mede-eigenaar Reinier Brongers. Dat gaat tot op een fractie van een millimeter nauwkeurig en kan dus voor zowel gebouwen als voor grote oppervlaktes zoals dijken worden gedaan. We brengen in beeld, ook letterlijk door middel van 3D-animaties, hoe een object wordt opgepakt als gevolg van trillingen. Dat de toepassingen van de sensoren divers zijn, blijkt wel uit de vele verschillende opdrachtgevers. Brongers: Onze klanten zijn waterschappen, gebouweigenaren, bouwkundig ingenieurs, maar ook bijvoorbeeld het schadebureau van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam. Hier in Groningen kan dat natuurlijk ook. Door vooraf en achteraf te meten hoe een gebouw beweegt bij een aardbeving, kun je vaststellen of het aardbevingsbestendig bouwen is gelukt. praktijk We brengen in beeld, ook letterlijk door middel van 3D-animaties, hoe een object wordt opgepakt als gevolg van trillingen De Waag, in het echt en als 3D-animatie van StabiAlert

15 13 StabiAlert: hoe werkt het? In een online database wordt de historie van alle bewegingen vastgelegd. De software van StabiAlert maakt het mogelijk dat de klant, waar ook ter wereld, via internet realtime kan meekijken naar de status van een object (3D-animatie). Ook heeft het een alarmeringssysteem per mail- of sms. Hiermee worden ongewone situaties en incidenten binnen vijftien seconden na een gebeurtenis doorgegeven aan de klant. Meer weten? Kijk op Groningen en verder. Deze rollende beweging kan stap voor stap leiden tot uiteindelijk mogelijke zichtbare schade, dit is meetbaar. Onze metingen laten zien dat de effecten van bevingen een veel groter gebied bestrijken dan men tot nu toe heeft aangegeven. Volgens ons is het schadegebied dan ook veel groter dan de NAM en het KNMI ons doen geloven. Ook zien wij met ons systeem de directe relatie tussen een aardbeving en de veranderende positie van een gebouw of een machine bij een bedrijf. Dat kan niet met de trillingsmeters waar de NAM nu gebruik van maakt. Ook heeft StabiAlert sinds kort een aardbevingstrigger. Binnen 15 seconden na een aardbeving krijgen geabonneerden een SMS melding. Bij een verdere uitbreiding van het meetnet kan dan ook de regio van het epicentrum aangegeven worden. Doorrollende aardbevingen De aardbevingen in Groningen: de link is uiteraard gauw gelegd. Brongers vertelt over hun betrokkenheid bij dit dossier. Ze hadden graag voor de NAM metingen verricht, zegt hij, maar de NAM heeft andere keuzes gemaakt. Wie echter alles over de aardbevingen wil bijhouden, kan op de website van StabiAlert terecht voor bevingsmetingen. Op zeventien plaatsen heeft het bedrijf sensoren geplaatst. De data zijn live beschikbaar en kunnen voor V.l.n.r. Jeroen Kleef, Reinier Brongers en Arjen Miedema een evenwichtiger beeld naast die van de NAM worden gelegd, weet Brongers. Hij durft de stelling wel aan dat het StabiAlert-systeem vele malen nauwkeuriger is en over grotere afstanden de effecten van aardbevingen kan laten zien dan de systemen die de NAM gebruikt. Wij meten zowel de x-, y als de z-trilling én de hoekverandering in de x en y richting. Hierdoor zien wij bijvoorbeeld hoe aardbevingen doorrollen, tot de stad Machines in disbalans? Hij noemde het al: Het systeem kan ook de veranderende positie van een machine registreren. Met de meetapparatuur en data van StabiAlert kunnen ondernemers hun voordeel doen, vertelt Brongers. Hij denkt daarbij met name aan bedrijven met hoogwaardige machines. Deze machines kosten vaak miljoenen, zijn uitgelijnd en dus kan iedere millimeter die hij verschuift van invloed zijn. Met onze sensoren kunnen wij aantonen of ze door een aardbeving in disbalans zijn geraakt of niet. Als er een aardbeving is en deze gaat als het ware als een golf door een bedrijf, dan kan dat grote gevolgen hebben. <

16 14 NoordNieuws april 2015 Foto: Xxxxx Xxxxxxxxxxxxx Uitdagingen, wij houden ervan. drukkerij Van Gorcum Industrieweg 38, 9403 AB Assen T +31(0)

17 Sandra Fleurke 15 Ondernemer Coacht Ondernemer en Ondernemers Fabriek Drenthe slaan handen ineen Ondernemer Coacht Ondernemer en Ondernemers Fabriek Drenthe slaan de handen ineen. Startende ondernemers die worden ondersteund door Ondernemers Fabriek Drenthe krijgen een coach vanuit het project Ondernemer Coacht Ondernemer. Een jaar lang trekken zij met deze coach op. De Ondernemersfabriek in Assen actueel Ondernemers die net zijn gestart of serieuze plannen hebben om dat te gaan doen, kunnen sinds kort terecht bij Ondernemers Fabriek Drenthe. De oude Graansilo aan de Havenkade in Assen is flink verbouwd en biedt inmiddels een inspirerende en bijzondere werkplek met lichte ruimtes, goed internet, creatieve spreekkamers en beschrijfbare bureau s. Ondernemers Fabriek ondersteunt starters met groeiambitie in hun ondernemerschap door het aanbieden van faciliteiten als coaching, workshops, intervisie, een netwerk, etc. Sommige starters komen in aanmerking voor huisvesting in de Fabriek. Logische match Voor het onderdeel coaching is Ondernemers Fabriek Drenthe terecht gekomen bij Ondernemer Coacht Ondernemer, het project van VNO-NCW MKB Noord waarbij zowel startende als ervaren ondernemers in Noord- Nederland de mogelijkheid hebben om één op één met een collega-ondernemer te sparren. Een logische match, vertelt Eelco Bakker, verantwoordelijk voor het management van de ondernemersfabriek in Assen. De selectie van coaches, het bewaken van de kwaliteit en de organisatie hiervan is niet eenvoudig. Ondernemer Coacht Ondernemer heeft deze kwaliteiten al in huis en daarom is het logisch dat zij dit deel van ons programma invullen. Voor de juiste matching wordt uitgebreid de tijd genomen en na goed overleg snel in gang gezet. De coaches zijn proactief en hebben het initiatief genomen voor een eerste afspraak. Vanaf het eerste moment is het coachingstraject binnen de Fabriek een succes en dat geeft ons de rust om met andere zaken bezig te zijn. Eelco Bakker Stevige duw in de rug Elke deelnemer van de Ondernemers Fabriek krijgt een coach vanuit Ondernemer Coacht Ondernemer, waarmee zij een jaar lang optrekken, vertelt Bakker. Daarnaast is er een groeiend netwerk van partners die workshops verzorgen, één op één adviesgesprekken bieden en hun netwerk openzetten. Naast de aandacht op de businessontwikkeling is er ook aandacht op ontwikkeling van de ondernemer als persoon, door middel van intervisie, wekelijkse voortgangsgesprekken en samen lunchen. Bakker: de Fabriek met locaties in Assen en Emmen moet uiteindelijk een centrale plek krijgen in de community van (startende) ondernemers in de regio. Veel activiteiten en creatieve events, het liefst samen met andere initiatieven in de regio, helpen de Fabriek en de ondernemers op de kaart zetten. De combinatie van deze factoren moet de deelnemende ondernemers een stevige duw in de rug geven in het jaar dat ze in de Fabriek zitten. < Geïnteresseerd in de mogelijkheden? Kijk op ondernemersfabriekdrenthe.nl. Meer weten over Ondernemer Coacht Ondernemer? Zie ondernemercoachtondernemer.nl

18 16 NoordNieuws april 2015 Akke Groenewoud Met het programma Wurkje foar Fryslân geeft de Provincie Fryslân de komende jaren een impuls aan de Friese economie. Met de inzet van de Nuon reservegelden (geld uit de verkoop van Nuon aandelen in 2009) zet de provincie in op structurele versterking van de economie door bedrijven, instellingen en ondernemers vooruit te helpen. Het liefst door de middelen zo in zetten dat een deel van het geld op termijn terugkomt en opnieuw ingezet kan worden. Een mooi voorbeeld hiervan is het Doefonds Fryslân. Interview Diederik Jongema, Doefonds Fryslân Ga niet bij de pakken neer zitten als de bank nee zegt Als iets lean and mean is, dan is het wel het Doefonds Fryslân. Diederik Jongema ís het Doefonds. Zijn mobiele nummer staat op de site en zijn oproep is dan ook: Bel me. Voor vragen, voor meer informatie over het fonds of voor de juiste doorverwijzing. Het grote voordeel van het eenmansteam dat Jongema in de uitvoering is, is dat hij snel kan schakelen. Uiteraard worden alle aanvragen goed overwogen, doen we onderzoek, etc en heb ik een heel team om mij heen (directie, investeringscomité en RvC, red.). Maar ik zorg er uiteindelijk voor dat alles van A tot Z geregeld wordt. Wat is innovatief? In de zomer van 2014 is het Doefonds van start gegaan. Het is een revolverend fonds, met 8 miljoen euro in de BV. Jongema benadrukt dat innovatie binnen het Doefonds centraal staat. Wij zijn er niet om bedrijven in nood te helpen. We verstrekken alleen financieringen, in de vorm van leningen en aandelenkapitaal, aan Friese MKB ers met een innovatief idee en een gedegen businessplan. Maar wat is innovatief en wat niet? Jongema spreekt van concurrerende vernieuwendheid. Je bent innovatief als je met een échte vernieuwing een positie op de markt verwerft waarmee je je onderscheidt van de concurrentie. Deze vernieuwing kan bijvoorbeeld betrekking hebben op een nieuw product, of een kostenreductie opleveren, of de kans bieden om een nieuwe markt aan te boren. Innoveren kan op vele verschillende manieren. Iedere sector is bij het Doefonds welkom. Sinds de start zijn inmiddels acht bedrijven geholpen en de doelstelling is om daar dit jaar nog eens aantal bedrijven bij te krijgen. Dat gaat volgens Jongema zeker lukken. Het loopt behoorlijk door en we voorzien dus duidelijk in een kapitaalbehoefte. Het Doefonds kan investeren met bedragen van tot maximaal 1.5 miljoen euro per onderneming. Het fonds verstrekt geen subsidies maar uitsluitend financieringen. Iets voor u? Als ondernemer moet u zich richten op uw core business: ondernemen. Om groei te kunnen realiseren en innovaties te kunnen doorvoeren is voldoende kapitaal nodig. Door de huidige economische situatie is de financiering vaak een probleem. Naast vreemd (bancair) vermogen is ook risicodragend vermogen nodig. Banken zijn terughoudend. Het Doefonds Fryslân beschikt over kapitaal om risicodragend vermogen te investeren in innovatieve Friese ondernemingen. Jongema heeft een duidelijke oproep aan ondernemend Friesland: Grijp je kans. Ga niet bij de pakken neer zitten als de bank nee zegt. Behoort u tot de groep startende en bestaande MKB bedrijven in de provincie Fryslân? Heeft u een innovatief idee en een gedegen businessplan? Bel dan het Doefonds Fryslân, oftewel Diederik Jongema: < Meer weten? Kijk op praktijk

19 Een bijdrage van journalist Anita Pepping 17 Groepsfoto op het kantoor van Marion Tjin-Tham-Sjin (Splendid China) in Shanghai: Achter v.l.n.r. Ellen van Acht, Marie-José Bonthuis, Carola Bos, Liesbeth Poortman-de Boer, Xandra Groenewold. Rij twee v.l.n.r.: Haskia Kramer, Aukje Drewes, Marielle Dellemijn, Anita Pepping, Jacqueline Oosterwijk. Voor: Marion Tjin-Tham-Sjin en Pei Mengfei, één van haar medewerkers. Noordelijke zakenvrouwen ontdekken dynamisch China actueel Een handelsmissie van elf ondernemende vrouwen uit Noord- Nederland? Nee, een handelsmissie willen ze het onder geen beding noemen. De zakenvrouwen zien hun 8-daagse reis als een ontdekkingstocht, waarbij ze niet alleen informatie gaan halen, maar ook willen brengen. Nieuwsgierig als ze waren naar die andere wereld zochten ze afgelopen maand tijdens hun speurtocht naar overeenkomsten én naar het grote onderscheid tussen de twee werelden. Laten we een kop koffie gaan drinken bij Marion Tjin-Tham-Sjin in Sjanghai, zei Xandra Groenewold (Pro-Time) tegen Haskia Kramer (InterNoord Reizen). En zo geschiedde. Acht dagen reisde een club van elf noordelijke zakenvrouwen door China en ontmoette interessante Nederlandse en Chinese zakenlui. De lange, blonde Nederlandse vrouwen bleken een grote bezienswaardigheid in de steden Chengdu, ChongQing, Shanghai en Beijing. De inwoners van de metropolen met torenhoge gebouwen, glimmende auto s en in het bezit van de nieuwste mobieltjes, waren duidelijk niet gewend aan Europeanen, laat staan aan een groep blanke dames. Overal werd tijd ingeruimd voor groepsfoto s of selfies met de Nederlandse gasten. Inhoudelijke communicatie over het Chinese bedrijfsleven was er vooral met Nederlandstalige ondernemers. Zaken doen met vrienden Maar die gesprekken waren dan ook erg boeiend. Zoals met de Brabander Peter Kuppens van Maxxelli Real Estate die zijn imperium heeft uitgebouwd in 30 Chinese steden. De 45-jarige ondernemer regelt woonruimtes voor expats en rijke Chinezen en heeft 80 man aan het werk. Zelf spreekt hij geen woord Chinees. Hij roemt de spirit in China, die volgens hem in Nederland volledig is verdwenen. Hier willen de mensen graag hard werken en moet je ze eerder afremmen. Werk en privé lopen volledig door elkaar heen en je doet zaken als je vrienden bent, aldus Kuppens. In zijn stad komen er dagelijks 2000 auto s bij. Hij weet zeker dat China de wereld gaat veranderen. Een Chinees is altijd stipt op tijd, maar je moet een afspraak altijd op het laatste moment herbevestigen, zegt Bertrille Snoeijer van Netherlands Business Support Office Chengdu. Snoeijer is geboren in Coevorden en ondersteunt Nederlandse bedrijven in Chengdu. De dynamiek hier is verslavend. Dat merkte de noordelijke groep maar al te goed tijdens hun ontdekkingstocht. Onvermoeibaar schoven ze aan tafel met de consul-generaal uit ChongQing en Shanghai en met de top van de zakenwereld in Chengdu en Beijing. Polonaise Voor Chinaspecialist Marion Tjin- Tham-Sjin, reisexpert Haskia Kramer, mediadeskundige Xandra Groenewold, IBM-director operations Carola Bos, IT-jurist Marie-José Bonthuis, facilitair manager Aukje Drewes, advocaat Liesbeth Poortman-de Boer, CRM & social media-specialist Marielle Dellemijn, personeelsdeskundige Jacqueline Oosterwijk, bouwspecialist Ellen van Acht en journalist Anita Pepping werd het een onvergetelijke reis. De Guanxi (relatie) die in China onontbeerlijk is voor het zakendoen werd gekweekt. Nummers zijn uitgewisseld, de eerste afspraken gemaakt. Maar de relatie is niet alleen met Chinezen opgebouwd, ook al heeft een door de dames ingezette polonaise in een Chinees café vast een bijdrage geleverd. Ook de zakenvrouwen onderling hebben hun band enorm versterkt. Na een week China weten ze wat ze aan elkaar hebben en zullen ze zeker gebruik maken van elkaars kennis. <

20 18 NoordNieuws april 2015 Bijeenkomst in Euroborg over kansen op vlak van energiebesparing Wat je bespaart, hoef je niet op te wekken In de Euroborg van FC Groningen - waar onder andere met zonnepanelen en aardwarmte werk wordt gemaakt van duurzame energieopwekking - organiseerde VNO-NCW Noord een bijeenkomst over energiebesparing. De belangrijkste conclusie: er liggen met name kansen op het vlak van gedragsverandering. We konden maar liefst 15% besparen op onze gasrekening door de rokers aan te spreken op het feit dat zij altijd de deur open lieten staan. In september 2013 sloten meer dan 40 organisaties (waaronder VNO-NCW en MKB Nederland) het Energieakkoord voor duurzame groei. Hoewel Noord-Nederland al een energieregio bij uitstek was en is, heeft dit Energieakkoord ook nieuwe dimensies. Onder ander zijn hierin niet vrijblijvende afspraken gemaakt over energiebesparing voor middelgrote energiegebruikers. Dit zijn bedrijven en organisaties die tussen de en kwh aan elektriciteit gebruiken of tussen tot m3 gas per jaar. Om deze groep middelgrote gebruikers te informeren over de gevolgen voor hun bedrijfsvoering organiseerde VNO-NCW Noord in samenwerking met de Energy Valley Top Club hierover een bijeenkomst rondom de wedstrijd FC Groningen FC Twente op zondag 22 maart. In 2050 moet de gebouwde omgeving energieneutraal zijn, zo trapte Jan-Willem Lobeek van VNO-NCW MKB Noord de bijeenkomst af. Dat klinkt nog ver weg, maar willen we dat doel bereiken dan moeten we nu de eerste stappen al zetten. Volgens Lobeek begint dat met een focus op het besparen van energie. Want wat je bespaart, hoef je niet op te wekken. Energie besparen = gedrag veranderen Dos de Keizer van Koninklijke Sjouke Dijkstra BV. in Zuidhorn vertelde de ruim vijftig aanwezigen hoe hij dit in de praktijk heeft aangepakt. Toen het bedrijf haar huidige pand overnam, bleken er problemen te zijn met de luchtinstallatie. Door de fijnstoffen het pand ligt nabij de snelweg zaten de filters vol. Een goed klimaat in een pand is echter cruciaal, ook op het vlak van energieverbruik, en dus investeerde het bedrijf in een