Psychodiagnostiek bij normaal begaafde volwassenen met een stoornis in het autismespectrum (ASS) - deel I

Transcriptie

1 Trefwoorden: stoornis in het autismespectrum, psychodiagnostiek, test herijking Mariëlle Gorissen en Rutger-Jan van der Gaag Psychodiagnostiek bij normaal begaafde volwassenen met een stoornis in het autismespectrum (ASS) - deel I Met de groeiende bekendheid van en aandacht voor ontwikkelingsstoornissen zoals autismespectrumstoornissen (ASS) in de volwassenheid, worden psychologen in de GGZ vaker benaderd voor psychodiagnostisch onderzoek bij deze groep cliënten. Aangezien deze groep relatief klein is in algemeen psychiatrische settings (APZ-en, RIAGGs) en de aandacht ervoor pas recentelijk is ontstaan, zijn er nog geen goede richtlijnen over de psychodiagnostiek. Ook in de internationale literatuur valt bedroevend weinig informatie te vinden over de psychodiagnostische praktijk, 1 hoewel er veel experimentele studies zijn uitgevoerd. Met een klassiek (neuro)psychologisch onderzoek blijken stoornissen die zich manifesteren in het dagelijks leven moeilijk te kwantificeren of zelfs niet te detecteren. Persoonlijkheidsonderzoek levert vaak niet veel meer op dan een sterke introversie, schizotype trekken en angstige en depressieve symptomen en bij neuropsychologisch onderzoek zijn testscores op bijvoorbeeld redeneertaken in de normale range, terwijl in het dagelijks leven een duidelijk gebrek aan gezond verstand blijkt. Een moeder van een jonge man met Aspergersyndroom verwoordde het als volgt: Mijn zoon kocht voor 138,- appels alleen omdat hij de verkoper sympathiek vond en u concludeert dat er geen stoornissen in het redeneren zijn!? Geconfronteerd met deze gegevens stelden we een batterij aan psychologische tests samen die gericht was op de problemen bij normaal begaafde volwassenen (IQ>85) met een ASS. We introduceren in deze bijdrage eerst screeningslijsten en gaan daarna in op de rol van de neuropsychologische diagnostiek. We presenteren tests die bruikbaar zijn voor het meten van gedachtetheorie ( theory-of-mind ) en sociaal inzicht bij deze groep cliënten. In een volgende bijdrage bespreken we tests die de andere cognitieve domeinen meten. Onze testselectie is nog in een experimenteel stadium en het klinische gebruik ervan is meer op ervaring dan op wetenschappelijke evidentie gestoeld. Desalniettemin denken we dat de grote behoefte aan handvatten voor psychodiagnostisch onderzoek bij deze groep cliënten een wellicht wat premature presentatie rechtvaardigt. Dr. M. Gorissen is als neuropsychologe-onderzoekster verbonden aan de onderzoeksgroep CNRS UMR 7593 Vulnérabilité, Adaptation et Psychopathologie van Hôpital La Salpêtrière te Parijs en is werkzaam in Neuropsychology Practice Paris (mariellegorissen@aol.com); Prof. dr. R.J. van der Gaag is hoogleraar klinische kinder- en jeugdpsychiatrie aan Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen (UMCN) en manager behandelzaken bij het Academisch Centrum Kinder- & Jeugdpsychiatrie Oost Nederland ACKJON Nijmegen (R.vanderGaag@psy.umcn.nl). 27

2 Tabel 1 Niveaus van diagnostiek. Autisme is een diagnose die wordt gesteld op basis van gedragsuitingen. Op andere niveaus zijn er andere diagnoses mogelijk, die echter verenigbaar zijn met een autismediagnose Diagnostisch niveau Etiologisch Neurologisch Neuropsychologisch Gedrag Voorbeelden van diagnoses Fragiel-X, tubereuze sclerose Rechterhemisfeer disfunctie Executieve functiestoornis, nonverbale leerstoornis (NLD) Stoornis van Asperger, Kanner autisme, PDD-NOS Het is van belang de beschreven procedure uitdrukkelijk te begrenzen tot ASS met een normale tot hoge intelligentie. Bij de meerderheid van cliënten binnen het autismespectrum is er immers ook sprake van een verstandelijke handicap, met het gevolg dat zij ook anders zullen presteren op de besproken tests. De rol van psychodiagnostiek De zogenaamde pervasieve ontwikkelingsstoornissen als autisme, stoornis van Asperger en PDD-NOS zijn classificaties die met behulp van diagnostische criteria (bijv. DSM-IV) op basis van het gedrag gesteld worden. De diagnose autismestoornis bestaat in feite alleen op dit beschrijvend gedragsniveau en niet op een genetisch, neurologisch of neuropsychologisch niveau. In tabel 1 wordt aangegeven welke mogelijke diagnoses gesteld kunnen worden bij de diverse niveaus van diagnostiek. Er zijn talloze aanwijzingen dat het fenotype autistische stoornis een neurobiologische en genetische basis heeft. Evenzeer zijn er stoornissen in de informatieverwerking, die door velen zelfs gezien worden als het hart van de stoornis. Toch stellen we de diagnose op basis van het gedrag waarin afwijkingen op onderliggende niveaus zich manifesteren. Onvoldoende besef van het niveau van diagnostiek leidt vaak tot verwarring bijvoorbeeld als de neuroloog het heeft over een rechterhemisfeerstoornis, een ander specialist over een fragiel-x syndroom en de psychiater over autisme. Niet alleen de cliënt en zijn familieleden raken het spoor bijster indien elke specialist zijn eigen niveau van diagnostiek hanteert en deze onvoldoende expliciteert. Of zoals een cliënt het verwoordde: Eerst was ik een hoogfunctionerende autist, maar de neuroloog zegt dat mijn ventrikels vergroot zijn, dus heb ik nu toch geen autisme maar een vergrote ventrikelstoornis!? Dit impliceert ook dat de diagnose ASS niet gesteld kan worden op basis van een psychodiagnostisch onderzoek waarin informatieverwerkingsstoornissen gemeten zijn. Dit onderzoek wordt uitgevoerd met een ander doel dan de classificatie, namelijk om zwakke en sterke kanten in beeld te brengen, om compensatiemogelijkheden te detecteren en om handvatten aan te reiken voor de behandeling en begeleiding. Het screenen van autismespectrumstoornissen in een psychiatrische setting Normaal begaafde volwassenen met ASS presenteren zich niet altijd met een klacht die direct herkend wordt als passend bij autisme, maar met stemmings- of angstsymptomen of met een stoornis in het schizofreniespectrum (als overschaduwende comorbide stoornis of als misdiagnose). Daarnaast voldoet het beeld van autisme bij normaal begaafde volwassenen vaak niet aan het beeld dat een aantal clinici blijkbaar nog heeft, zoals de onterechte veronderstelling dat het hebben van een langdurige relatie incompatibel zou zijn met een ASS. Tenslotte zijn, of lijken, de autistische symptomen subtieler doordat symptomen gecamoufleerd zijn door een jarenlang leerproces en het gebruik van compenserende strategieën. Bijvoorbeeld, de echolalie van woorden die manifest was als kind, manifesteert zich op volwassen leeftijd als een feilloze herhaling van het discours van een hulpverlener, waarbij pas na meerdere en langere interacties met de cliënt duidelijk wordt dat er geen enkele variatie in zijn verhaal zit en hij zichzelf en de hulpverlener bijna woordelijk herhaalt. In een psychodiagnostische praktijk kan men voor een snelle screening op autistische kenmerken gebruik maken van de ASDASQ (Autism Spectrum Disorder in Adult Screening Questionnaire) 2. Deze bestaat uit tien vragen die door de clinicus en/of verpleegkundige met ja of nee beantwoord moeten worden aan de hand van observaties en van een gesprek met de cliënt. Naar eigen ervaring is het bevragen van een familielid of partner met de lijst zeer informatief, vooral voor de vraag naar onevenwichtigheden in capaciteiten. Deze vraag bleek 28 PsychoPraxis jaargang 7 nummer 1 februari 2005

3 in onderzoek namelijk niet betrouwbaar wanneer men de informatie van de cliënt gebruikt als beoordeling. Ook de vraag naar contacten van cliënt met de psychiatrie in de kindertijd en/of adolescentie is ons inziens minder geschikt, aangezien dit ook vaak het geval is bij cliënten met een stoornis buiten het autismespectrum en daarom leidt tot teveel vals positieven. De ASDASQ is ontworpen en psychometrisch onderzocht voor een poliklinische populatie en bleek een redelijke screener. Voor opgenomen patiënten (in speciale gesloten afdelingen in Engeland) bleek de ASDASQ echter minder geschikt aangezien er vooral veel vals positieven waren. 3 Voor elke terecht geclassificeerde cliënt werden er 7 onterecht als ASS geclassificeerd indien de oorspronkelijke afbreekscore van 5 gebruikt werd. Een ander screeningsinstrument is de Autisme- Spectrum Quotient (AQ) 4, een vragenlijst (50 vragen) die de cliënt zelf moet invullen en vijf domeinen meet: sociale vaardigheden, aandacht voor details, mogelijkheid om de aandacht te verleggen, communicatie en verbeelding. Deze lijst is beter doordacht en psychometrisch onderbouwd dan de ASDASQ en gaat uit van de veronderstelling dat er sprake is van een continuüm van autistische trekken, die in klinisch relevante mate meer aanwezig zijn bij ASS dan bij gezonde controles, en in lichtere mate meer aanwezig bij natuurwetenschappers (bijv. mathematici, computerwetenschappers en ingenieurs) dan bij niet-wetenschappers en meer bij mannen dan bij vrouwen. De AQ is niet getest op zijn onderscheidend vermogen in een klinische context (bijv. in het onderscheidend vermogen met schizofrenie). Het zou daarnaast onterecht zijn een ASS te diagnosticeren als de AQ score boven het afbreekpunt ligt, maar de autistische trekken niet leiden tot een beperking in het functioneren of tot klinisch relevante stress. Juist vanwege het continuüm van de meting en het onderscheid in de vijf domeinen is deze lijst echter een waardevolle aanvulling in de praktijk. Het hoeft geen betoog dat beide lijsten geenszins de psychiatrische diagnostiek vervangen, maar wel bruikbaar zijn voor een eerste snelle oriëntatie die moet leiden tot verdere diagnostiek volgens de richtlijnen. 5 Informatieverwerkingsstoornissen Voor een classificatie in het autismespectrum zijn er volgens de DSM stoornissen in de triade: sociale interactie en wederkerigheid, verbeeldingscapaciteit, en verbale en non-verbale communicatie. Onderliggend aan deze gedragsmatige uitingen zijn informatieverwerkingsstoornissen die grofweg te vatten zijn in problemen in de theory-of-mind ( gedachtetheorie ), een zwakke centrale coherentie ( een zwak samenhang denken ) en executieve functiestoornissen ( mentale schakelvaardigheid ). Soms spreekt men liever van cognitieve stijlkenmerken dan informatieverwerkingsstoornissen. Met deze cognitieve stijlkenmerken kunnen gedragsuitingen beter begrepen worden dan met de klassieke DSM triade. 6 Na een korte bespreking ervan stellen we tests voor die gebruikt kunnen worden ter kwantificering van deze cognitieve stijlkenmerken. Na een zoektocht door de literatuur hebben we experimentele tests - soms met beperkt bekende psychometrische eigenschappen - in de kliniek geïmplementeerd. Hoewel een riskante onderneming, is ons in de loop van de jaren gebleken dat deze testselectie een bijdrage kan leveren aan de beschrijvende diagnostiek van normaal begaafde volwassenen met een ASS. We zijn in staat een individueel neuropsychologisch profiel te maken waaraan begeleiding- en behandelimplicaties verbonden kunnen worden. De verminderde gedachtetheorie of theory of mind (TOM) bij ASS gaat uit van een verminderd vermogen tot het inleven in en begrijpen van gevoelens, gedachten en intenties van andere mensen. Daardoor zijn anderen minder voorspelbaar, vooral als er meerdere emoties door elkaar lopen of er snel gewisseld wordt van emoties. Een autistische man schreef: Mensen lopen op begrafenissen rond met een gezicht tot op hun tenen en plots draaien ze zich om liefst ergens achter een zuil en zeggen hallo, hoe is het met u, het doet me plezier u hier te zien! 7 Normaal begaafde patiënten met een ASS hebben in de loop van de tijd geleerd hoe en waarom niet-autistische mensen in bepaalde situaties kunnen reageren, maar ze missen de intuïtieve TOM of de toepassing ervan in het dagelijks leven. Op de klassieke eerste- of tweede-orde TOM tests, zoals de Sally Ann of de IJscoman test (zie kader 1) die bij kinderen gebruikt worden, presteren ze daardoor vaak goed, ook al blijkt een gestoorde TOM uit observaties tijdens het onderzoek. De psychodiagnostische testsituatie is geen realistische en betrouwbare afspiegeling van de sociale werkelijkheid waar deze cliënten moeite mee hebben. 8 Daarom blijft observeren belangrijk tijdens alle contactmomenten met cliënt. Een cliënt die goed presteerde op de klassieke TOM-taken, snapte de intentie van de psycholoog niet toen deze in de wachtkamer vroeg of hij meneer X was en kwam voor een psychologisch onderzoek. Hij antwoordde bevestigend en wilde onverstoorbaar verder lezen in zijn tijdschrift. De ongevoeligheid van de klassieke TOM-tests en de discrepantie tussen taakuitvoer en gedragsobservaties noopten tot de ontwikkeling van sensitievere tests. 9 We bespreken hier enkele experimentele tests die wij gebruiken 29

4 Hoewel een riskante onderneming, is ons in de loop van de jaren gebleken dat deze testselectie een bijdrage kan leveren aan de beschrijvende diagnostiek van normaal begaafde volwassenen met een ASS. als TOM-test en sociale redeneertaken bij normaal begaafde volwassenen met ASS. Ze meten meestal een mengeling van TOM en sociaal inzicht. Happé s Strange Stories test bestaat uit verhalen waarmee doen alsof ( pretend play ), begrip van ironie, leugentjes om bestwil, bedrog, dubbele bluf, figuurlijk woordgebruik e.d. gemeten worden (zie kader 2). Er zijn ook controlevragen om te kijken of het verhaal inhoudelijk begrepen is. Volwassenen met een ASS, die wel een klassieke tweede-orde TOM-taak goed volbrachten, hadden moeite met de vragen die naar een mentale staat vroegen en niet met de controlevragen. De mensen met het syndroom van Asperger deden het iets beter dan hoog functionerende autisten (HFA). Gezonde controles maakten nooit fouten in het verhaal met een dubbele-bluf situatie, terwijl bijna de helft in de HFA en meer dan een derde in de Aspergergroep de dubbele bluf niet begrepen. Sarcasme werd niet onderkend in een kwart (Asperger) tot een derde (HFA) van de gevallen. 10 Het feit dat niet alle cliënten moeite hadden met de sociale situaties geeft weer eens aan dat dit soort tests niet ingezet moet worden voor de differentiële diagnostiek. Met de Dewey Story test 11 kan een inschatting van sociaal redeneren gemaakt worden. De cliënt leest verhalen en moet op een vijfpuntschaal aangeven of de onderstreepte uitspraak al dan niet vreemd is als een buitenstaander de beschreven situatie zou waarnemen en welke argumenten er hiervoor zijn (zie kader 3). Er kan een totaalscore berekend worden waarvoor slechts Klassieke Theory-of-Mind tests 1 Voorbeeld van een eerste-orde TOM-taak waarbij men afstand moet kunnen nemen van wat iemand zelf waarneemt en zich moet verplaatsen in een ander persoon: Jan denkt dat Piet denkt. De tweede orde taak gaat een stap verder: Jan denkt dat Piet denkt dat Klaas denkt. Sally-Ann taak [De cliënt krijgt tekeningen te zien] Op de plaatjes ziet u Sally en Ann. Sally legt een knikker in de mand en verlaat de kamer. Op het vierde plaatje is te zien hoe Annie de knikker verplaatst van de mand naar haar doos. In het laatste plaatje is Sally is teruggekeerd. De vraag is: waar gaat Sally de knikker zoeken? Waarom? Waar ligt de knikker? Voorbeeld van een tweede-orde TOM-taak: De ijscoman taak [De cliënt krijgt tekeningen te zien] John en Marijke zijn in het park en ze willen een ijsje kopen maar John heeft niet genoeg geld. De ijscoman zegt dat hij de hele dag in het park zal zijn met zijn ijscowagen en John gaat naar huis om extra geld te halen. De ijscoman vertelt Marijke onderwijl dat hij naar de speeltuin gaat om ijsjes te verkopen. Op weg komt hij John tegen en vertelt hem waar hij naartoe gaat. Dus John gaat ook naar de speeltuin om een ijsje te kopen. Marijke gaat naar John s huis en vraagt zijn moeder waar John is. Zij antwoordt dat hij weg is om een ijsje te kopen. Waar denkt Marijke dat John naartoe is? 30 PsychoPraxis jaargang 7 nummer 1 februari 2005

5 2 Voorbeelden (doen alsof en dubbel-blufverhaal) uit de Happé s Strange Stories Test Banaan: Katie en Emma zijn thuis aan het spelen. Emma pakt een banaan van de fruitschaal en houdt deze tegen haar oor. Ze zegt tegen Katie: Kijk! Deze banaan is een telefoon! Is het waar wat Emma zegt? Waarom zegt Emma dit? Leger: Tijdens de oorlog neemt het rode leger een soldaat gevangen van het blauwe leger. Ze willen hem dwingen te vertellen waar de tanks van zijn leger zich bevinden en weten dat die bij de zee of in de bergen moeten zijn. Ze weten dat de gevangen soldaat het hun niet zal willen vertellen, omdat hij zijn leger wil redden en daarom zeker tegen hun zal liegen. De soldaat is erg moedig en slim en wil niet dat ze de tanks van zijn leger vinden. Hij weet dat de tanks in de bergen zijn. Toen de ondervrager hem vroeg waar de tanks waren zei hij: De tanks zijn in de bergen. Is het waar wat de gevangen soldaat zegt? Waar zal het rode leger zoeken voor de tanks? Waarom zei de gevangene dit? beperkte normen bestaan en die volgens beperkt onderzoek 12 en onze ervaring geen bruikbare informatie biedt. Een kwalitatieve beoordeling van de argumenten voor hun sociale oordeel is informatiever en hieruit blijken soms denkstoornissen of redeneringen, die gebaseerd zijn op het toepassen van aangeleerde sociale regels ( dat mag niet.., dat is ongebruikelijk, dat heb ik nog nooit meegemaakt ) in plaats van een intuïtieve beoordeling van de specifieke situatie. Een derde test die we gebruiken meet het aflezen van emoties op basis van gezichtexpressies. Gezonde controles schatten deze in door te kijken naar het gebied rond de ogen, terwijl uit oogbewegingregistraties blijkt dat personen met autisme vooral naar het gebied rond de mond kijken. 13 Hierdoor kunnen ze compenseren voor het eigenlijke tekort en leren toch emoties in te schatten zelfs als de intuïtieve inschatting ontbreekt (bijv. mondhoeken omhoog is lachen, een dunne onderlip is boosheid, etc.). Bij de Reading the Mind in the Eyes test 14 moet de emotie of gedachten echt gelezen worden in de ogen (zie figuur 2). Deze test is speciaal voor volwassenen ontworpen en heeft niet de plafondeffecten van andere emotieherkenningstaken, zoals de klassieke gezichtentaak van Ekman. Zelden wordt een maximale score behaald op de Reading the Mind in the Eyes test en hij blijkt goed te discrimineren tussen een groep autisten en niet-autisten. Bij deze test moet er gedifferentieerd worden tussen wat complexere emoties en niet alleen de zes basisemoties en er wordt gecontroleerd voor belangrijke variabelen die een intuïtieve inschatting van de emoties kunnen verhinderen (zoals effecten van blikrichting, bijv. recht vooruit is geïnteresseerd, wegkijkend is ongeïnteresseerd). De Nederlandse normen zijn in ontwikkeling en lijken vooralsnog niet veel af te wijken van de Engelse. Naast de experimentele taken gebruiken we sociale redeneertaken, die reeds standaard ter beschikking staan voor psychodiagnostici zoals de subtests Plaatjes ordenen en Begrijpen van de Wechsler Intelligentie test (WAIS) en de wat minder bekende Sociale Interpretatietest (SIT). 15 Deze laatste niet alleen ter evaluatie van het sociale redeneren maar eveneens als maat voor de centrale coherentie. We zullen hierop verder ingaan in deel II van onze bijdrage. Afsluitend Het fenotype ASS manifesteert zich op de bovengenoemde taken zeer divers. Sommige volwassenen met 31

6 Voorbeeldverhaal uit de Dewey test 3 De cliënt moet op een vijfpuntschaal aangeven of uitspraak die in paars is gedrukt al dan niet vreemd is als een buitenstaander de beschreven situatie zou waarnemen en welke argumenten er hiervoor zijn. In de lift: Karel, 23 jaar oud, zit al een aantal maanden zonder werk. Vandaag heeft hij goede hoop dat hier een einde aan komt, want hij is onderweg naar een sollicitatiegesprek voor een baan die hem op het lijf geschreven is. Terwijl hij in de lift naar boven staat zegt een vreemde met vriendelijke stem Aangenaam weer buiten, is het niet?. Juist op dat moment ziet Karel zijn spiegelbeeld in de spiegel van de lift en het valt hem op dat zijn haar een beetje piekerig is. Hij bedenkt zich dat hij geen kam bij zich heeft. Hij draait zich om naar de vriendelijke vreemdeling en vraagt: Heeft u misschien een kam die ik even kan lenen, alstublieft?. Figuur 2 Voorbeeld uit de Nederlandse versie van de Reading the Mind in the Eyes test bespiegelend van de wijs gebracht bemoedigend geamuseerd Welk woord beschrijft het best wat deze persoon voelt of denkt? ASS falen al op een eerste of tweede orde TOM-taak, terwijl anderen alleen minder goed presteren op de verfijndere maten. Dit geeft een goed beeld van de beperkingen in het sociale redeneren, maar - nog belangrijker - van de eventuele compensatiemogelijkheden die de cliënt zelf ter beschikking heeft. Het verschaft tenslotte informatie over de vraag van welke externe compensatiemogelijkheden de cliënt zou kunnen profiteren. Noten 1 Een positieve uitzondering is Vertommen S (2003) Ik voel me zo spijtig : de psychodiagnostische onderkenning van autisme bij volwassen psychiatrische patiënten. Tijdschrift klinische psychologie 33: Nylander L en Gillberg C (2001) Screening for autism spectrum disorder in adult psychiatric out-patients: a preliminary report. Acta psychiatrica scandinavica 103: Ferriter M e.a. (2001) Brief report: Assessment of a screening tool for autistic spectrum disorders in adult population. Journal of autism and developmental disorders 31: Baron-Cohen S ea (2001) The Autism-Spectrum Quotient (AQ): evidence from Asperger syndrome/high-functioning autism, males and females, scientists and mathematicians. Journal of autism and developmental disorders 31: Een Nederlandstalige AQ wordt momenteel in België genormeerd. 32 PsychoPraxis jaargang 7 nummer 1 februari 2005

7 (N.B.: er staat een fout in de scoringsregel in het oorspronkelijke artikel van Baron-Cohen) 5 AACAP (1999) Practice parameters for the assessment and treatment of children, adolescents and adults with autism and other pervasive developmental disorders. Journal of the American academy of child and adolescent psychiatry 38/12 suppl: 32S-54S: Van der Gaag JR en Berckelaer-Onnes I (2000) Protocol autisme en aan autisme verwante contactstoornissen. In P Prins & N Pameijer (red) Protocollen in de jeugdzorg. Lisse: Swets & Zeitlinger (p ) 6 Voor een goed overzicht van cognitieve theorieën over autisme zie: Joseph RM (1999) Neuropsychological frameworks for understanding autism. International review of psychiatry 11: Norbert (2002) Beschouw mij als iemand uit een andere cultuur. In Schiltman C (red) Autisme verteld. Verhalen van anders zijn. Berchem: EPO 8 Vermeulen P (2002) Beter vroeg dan laat en beter laat dan nooit. De onderkenning van autisme bij normaal tot hoogbegaafde personen. Berchem: EPO 9 Een overzicht van TOM taken is te vinden in Baron-Cohen S (2001) Theory of mind and autism: a review. International review of mental retardation 23: Jolliffe T & Baron-Cohen S (1999) The strange stories test: a replication with high functioning adults with autism or Asperger syndrome. Journal of autism and developmental disorders 29: Dewey M (1991) Living with Asperger syndrome. In: U Frith (red) Autism and Asperger syndrome. Cambridge: Cambridge University Press, p (Nederlandse vertaling Dewey test: H. Jesserun) 12 zie noot 8 13 Klin A ea (2002) Visual fixation patterns during viewing of naturalistic social situations as predictors of social competence in individuals with autism. Archives of general psychiatry 59: Baron-Cohen S ea (2001) The Reading the Mind in the Eyes test revised version: a study with normal adults, and adults with Asperger syndrome or high-functioning autism. Journal of child psychology and psychiatry 42: De Nederlandse vertaling van deze test is verkrijgbaar bij Mariëlle Gorissen (zie auteursgegevens) 15 Vijftigschild ea (1969) Sociale Interpretatie Test (SIT), verbale interpretatie van alledaags gebeuren. Amsterdam: Swets & Zeitlinger 33