Modernisering van MBO bekostiging en Focus op vakmanschap. Verdiepingscursus WEB Actis 1 november 2012 Peter Vrancken

Transcriptie

1 Modernisering van MBO bekostiging en Focus op vakmanschap Verdiepingscursus WEB Actis 1 november 2012 Peter Vrancken

2 Wat gaan we doen? Voorstellen Blok 1: Afbakening alleen beroepsonderwijs Taxonomie van bekostiging Geschiedenis van MBO bekostiging Discussie en vragen Blok 2: Achtergrond van nieuwe bekostiging: waarom en wat wil men bereiken Beoogde werking en mogelijke effecten Waar staan we? Discussie en vragen Blok 3: Implementatie en effecten op instellingsniveau Relatie met focus op vakmanschap Relatie met bedrijfsvoeringsaspecten Discussie en vragen

3 Taxonomie (1) Opbouw van een budgetverdeelmodel: Specifieke spelregels Specifieke spelregels Macro budget / verdeelparameters = prijs Grondslag (I of O) Vormgeving Meeteenheid verbijzondering Prijs X aandeel in verdeelparameter = instellingsbudget verantwoordings model Geen b.e. grootheid Helderheid Inspectietoezicht accountant

4 Taxonomie (2) Huidige systematiek van het vaststellen van het macro budget voor het MBO: jaarlijkse actualisatie op basis van studentenaantallen (referentietelling) Het verschil tussen nieuwe raming voor een jaar en oude raming vormt voorzien van een actuele prijs per leerweg het nieuwe macro budget Huisvesting en voa niet studentafhankelijk Jaarlijkse aanpassing voor loon- en prijsbijstelling Bijstelling om beleidsmatige redenen Door studentafhankelijkheid en loon- en prijsbijstelling wordt een adequaat niveau van bekostiging geborgd Macro budget kent geen t-2 systematiek Correctie voor tweede teldatum vanaf 2008

5 Taxonomie (3) Generieke uitgangspunten verdeelmodel: Zoveel mogelijk vraagsturing inbouwen (studentafhankelijkheid), volgt dus niet de kostenstructuur van individuele instellingen Globaal en generiek om tegemoet te komen aan de filosofie van lump sum bekostiging, maar ook allocatief rechtvaardig (komt tegemoet aan objectieve kostenverschillen) Eenvoud en transparantie (legitimeert verdeling) Veronderstelt een zekere schaalgrootte en autonomie bij instellingen Toekomstbestendig ( kunnen inspelen op voorziene toekomstige ontwikkelingen globaliteit) Relatieve verdeling, dus geen kostenverdeling (dit veronderstel aanpassingsvermogen bij instellingen) Fundamentele spanning met specifieke sturing door subsidiegever: Je kunt niet aan alle kanten tegelijk in ballon duwen Politieke vraag naar uniforme kostenstructuur Maakbaarheid vraagt om ruimte versus centrale sturing

6 Geschiedenis van MBO bekostiging in een notendop (1) Historische lijn: 1994 overstap van declaratiebekostiging naar lump sum overgangsfase 1996 invoering WEB 2000 invoering bestaande model MBO bekostiging 2003 commissie Schutte / notitie helderheid 2005 start onderwijsnummer in mbo 2005 evaluatie bekostigingsmodel door IOO 2008 brief OCW met aankondiging nieuwe bekostiging 2008 tweede teldatum ingevoerd 2010 heroverwegingsrapport productiviteit onderwijs 2011 Focus op vakmanschap 2015 Invoering nieuwe bekostiging?

7 Geschiedenis van de MBO bekostiging in een notendop (2) Filosofie achter de vormgeving van de bekostiging Invoering lump sum in 1994 ingegeven door louter bedrijfsmatige en budgettaire overwegingen. Basisoverwegingen stammen uit jaren 80 Invoering van bekostigingsmodel in 2000 primair bedoeld als ondersteuning van invoering WEB en ROC vorming: faciliterende functie en zelfregulering centraal De verwevenheid van het MBO met een breed palet van maatschappelijke en sociaal economische vraagstukken resulteert in een bredere bemoeienis met zijn sturing en bekostiging. Dat betreft zowel het lump sum karakter als de keuze van de bekostigingsparameters In de actuele discussie staat de sturende functie centraal: Sturing via verantwoording Sturing via de inrichting van het onderwijs prestatiebox

8 Geschiedenis van de MBO bekostiging in een notendop (3) Uitgangspunten bij de vormgeving van de bekostiging in 2000: Handhaven en vergroten toegankelijkheid bestel voor studenten Verhogen rendement en minder vsv Stimuleren behalen van diploma s Stimuleren van instellingen om studenten en zo efficiënt en effectief mogelijke leerroute aan te bieden Bewaken van financiële continuïteit van instellingen Het geven van rekenschap Zorgen voor eenvoud, transparantie en weinig administratieve last Het zorgen voor financiële beheersbaarheid voor rijk Opvallende gelijkenis met de uitgangspunten voor nieuwe bekostiging, toegankelijkheid uitgezonderd

9 Vragen en discussie

10 Modernisering MBO bekostiging (1) Naar de actuele stand gaat het om het samenvoegen van: Voorstellen tot modernisering van de bekostiging van 23 dec Instrumentatie van voorstellen uit Focus op vakmanschap

11 Modernisering MBO bekostiging (2) Brief van 23 dec. 2008: Conclusie obv evaluatie 2005: robuust bekostigingsmodel dat 3 heterogene doelen tegelijk moet bedienen: Goed initieel beroepsonderwijs tot minimaal startkwalificatieniveau en adequate uit- en doorstroom naar arbeidsmarkt en HBO Scholingsmogelijkheden voor leven lang leren liefst via BBL Vangnet voor onderkant en bewust drempelloze toelating tot niveaus 1 en 2 Overwegingen om te verbeteren waren: Beschikbaarheid van onderwijsnummer: fine-tuning diplomastapeling en prijsfactoren Bestrijden van VSV: tweede teldatum, voa verdeling

12 Modernisering MBO bekostiging (3) Brief van 23 dec 2008 (vervolg): Aanpassingen in bekostiging: Onderscheid tussen bol en bbl scherper Harmoniseren van prijsfactoren (van 8 naar 3) en bijzondere aandacht voor techniek Andere inrichting van diplomacomponent Aanpassing gewichtenregeling voa Hogere outputfactor voor niveau 3 en 4: 30% Tevredenheid van bedrijfsleven als bekostigingsparameter Geen ingrijpende wijziging in de bestaande bekostigingssystematiek Deels komen deze voorstellen terug in nieuw bekostigingsvoorstel, deels aanpassing, deels nieuwe filosofie.

13 Modernisering MBO bekostiging (4) Uitstapje naar Focus op vakmanschap: FoV betekent een andere koers voor studenten en voor instellingen: Doelmatigheid en productiviteit Studeerbaarheid en prestatiegerichtheid Toegankelijkheid en scherpere afbakening van verantwoordelijkheden Vanuit het perspectief van bekostiging zijn relevant: Verkorting en intensivering van opleidingen Geen drempelloze toegang Entree opleiding 30+ maatregelen (leeftijdgrens) Urennorm Studeerbaarheid De andere aspecten uit FoV zijn niet belangrijk voor de bekostiging, maar wel voor de kostenstructuur

14 Modernisering MBO bekostiging (5) Hoofdlijnen van het bekostigingsmodel voor entree en niveau 2 t/m 4 voor leeftijd 30-: Een ongedeeld instellingsbudget voor entree en overige opleidingen Apart budget en spelregels voor 30+ Verblijfsduurmodel ter bevordering doelmatigheid en studeerbaarheid. Verblijfsduur bepalend voor inputbekostiging Aanpassing gewichten diplomabekostiging om onnodige stapeling te vermijden Vooropleidingseisen voor toegang tot resp entree opl en tot niveau 2 en hoger: geen drempelloze toegang meer Instellingsfactoren ipv huidige prijsfactoren Nieuwe wegingsfactoren bol ( 1,0) en bbl (0,5 resp 0,4) Geen apart voa budget meer Bekostiging nog uitsluitend voor compleet kwalificerende trajecten

15 Modernisering MBO bekostiging (6) Hoofdlijn van het bekostigingsmodel voor leeftijd 30+ Apart budget, deels studentafhankelijk (cursusgeld 1261) en deels onafhankelijk ( 70,5 mln): totaal 130 mln deelnemers begroot WVA alleen voor deelnemers met meer dan 240 uur begeleide onderwijstijd Geldt voor studenten die op 1 augustus 30 jaar worden Een prijsfactor voor alle opleidingen Diplomabekostiging 1 eenheid Vergelijkbaar input output met 30- verblijfsduur entree opl 1 jaar, overige 2 jaar, verblijfsjaren tellen even zwaar, dus geen cascade Alleen bbl; moeten opleiden tot diploma

16 Werking (1) Reallocaties vallen voor de meeste instellingen mee. Echter studentenstromen zullen wijzigen. Oorzaken reallocaties: Cascade Diplomabekostiging Entree opleiding Een budget op instellingsniveau voor entree opleiding en niveau 2 tot en met 4 voor studenten jonger dan 30 jaar Ruimte om te schuiven met budgetten, maar Geen afzonderlijk budget meer voor input en output Voa, huisvesting niet meer afzonderlijk zichtbaar

17 Werking (2) Cascademodel Bedoeld om te prikkelen tot doelmatige leerroutes en student direct op de goede plek te zetten Toegankelijkheid en doorstroom in het geding Overstap van opleiding resp. instelling ingewikkelder Studeerbaarheid Instelling moet opleiding zo vorm geven dat student in de gestelde tijd in redelijkheid opleiding kan afmaken Urennorm, verkorten en intensiveren, cascade, bindend studie advies entree opleiding Wie bepaalt wat effeciënt en zorgvuldig is? School mag student niet zo maar weigeren: rol inspectie en rechter

18 Waar staan we nu? Wetsvoorstel ligt in tweede kamer Uitvoeringsbesluiten nog niet gereed Openstaande punten: Cascade ivm discussie 4- jarige opleidingen Instellingsfactoren versus prijsfactoren Incidenten: amarantis en zadkine zijn van invloed op besturing en bekostiging van de sector Verhouding tussen prestatiebox en lump sum

19 Vragen en discussie

20 Focus op vakmanschap: instelling (1) Van de MBO instellingen wordt verwacht dat zij hun bedrijfsvoering efficiënt aanpassen aan de nieuwe bekostigingsvoorwaarden en verdeelmaatstaven Integrale benadering op instellingsniveau: organisatie, bedrijfsvoering en onderwijskundig: Herprogrammeren van onderwijs Aanpassen bedrijfsvoering Informatiefoto van de instelling op orde Geplande invoering FoV en 2015 bekostiging

21 Focus op vakmanschap: instelling (2) Doel FoV: Korte, efficiënte en doelmatig ingerichte studeerbare leerwegen die leiden tot een zo hoog mogelijk en kwalitatief hoogwaardig diploma Stapeling van maatregelen op instellingsniveau grote zorg: Examinering Professionalisering Taal en rekenen Macro doelmatigheid Vereenvoudiging kwalificatiestructuur Vernieuwd toezichtskader inspectie Nieuwe bekostiging

22 Focus op vakmanschap: instelling (3) Gevolgen voor de instelling: Concurrentiepositie tov collega instellingen wordt anders door toegankelijkheid, cascade en macrodoelmatigheid: minder studenten Relatie met partners verandert door urenprogrammering, toegankelijkheidseisen, inspectie, werkgeverstevredenheid Nieuwe onderwijsprogrammering Minder studenten (maar hogere prijs?): toegankelijkheidseisen, bol deeltijd, 30+, cascade, verkorting opleidingen en dat cumuleert met demografische ontwikkeling Vergrenzing van samenwerkingsvormen met bedrijfsleven en met VMBO

23 instelling Dit betekent: Wijziging bekostiging valt voor iedereen anders uit Interne allocatie aanpassen conform de wensen van de minister mag, maar moet niet. Wel aandacht voor effectiviteit van intern beleid Heb aandacht voor je interne organisatie Heb aandacht voor de onderwijsprogrammering Heb aandacht voor je bedrijfsvoering Heb aandacht voor de flexibiliteit van je kostenstructuur Kijk goed naar je studentenontwikkeling meerjarig Ook de effecten van FoV zijn instellingsspecifiek. Budgettaire effecten kunnen fors groter zijn dan die van modernisering bekostiging Onzekerheid over inzet van productiviteitsinstrumenten: ict en instructeursfunctie

24 Vragen en discussie