INHOUD BESTUUR COLOFON. De deur van het nieuwe Historisch Informatie Centrum. Jaap van Houwelingen. Omslag foto:

Transcriptie

1

2 INHOUD pag. Van de voorzitter In memoriam Arie van der Plas Reacties op het Mededelingenblad najaar Een bijzondere pijp De Merwede Fotoalbums Het bestuur in actie Opening van het Historisch Informatie Centrum in beeld Burgerlijke Stand Een wereld van verschil Herinneringen van bovenmeester D. Looy Herinneringen van Mien de Rover-de Vos Herinneringen van een doktersvrouw Herinneringen van J. D. Coenraads Schenkingen De JeeVee en het vissersleven Genealogie Kwartierstaat Boerman Anekdote Het spoor terug jaar Lock Transport Wandeling door de Peulenstraat Wetenswaardigheden Anderaand klaaingoed Recensies Wie, wat, waar? Publicaties en overige uitgaven Omslag 3 Omslag foto: COLOFON Uitgever Hoofdredactie Redactie Foto's Dru k en lay-out Oplage Redactieadres Verschijnen Copyright BESTUUR De deur van het nieuwe Historisch Informatie Centrum. Jaap van Houwelingen Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam J.F. Teeuw-van der Plas W.F. van de Bree-Ooms, A. Dubbeldam-van der Waal van Dijk Fotoarchief van de Historische Vereniging, J. Dubbeldam, J.J. van Houwelingen, W.F. van de Bree-Ooms Grafisch Bedrijf Tuijtel bv 1000 Amerhof 9, 3371 SZ Hardinxveld-Giessendam, telefoon , jannyteeuw@kpnplanet.nl Tweemaal per jaar en wordt gratis toegezonden aan de ca. 900 leden van de vereniging en de zusterorganisaties in de regio. Er is een beperkt aantal exemplaren beschikbaar voor belangstel lenden. Losse verkoopprijs: 1,75 Overname van artikelen of gedeelten daarvan is toegestaan mits vermelding van de bron en toezending van een exemplaar. T. Sluimer Parallelweg GE Hardinxveld-Giessendam voorzitter W. F. van de Bree-Ooms Bu itendams BB Hardinxvel d-giessendam secretaris A. Kampman-Timmer Graafland 82a 2964 GA Groot-Ammers penningmeester M. J. H. de Haan Buitendams BL Hardinxveld-Giessendam archivaris J. van den Bout Rivierdt BM Hardinxveld-Giessendam lid J. Dubbeldam Bu iten ams BN Hardinxveld-Giessendam lid J.J. van Houwelingen Kerkstoep DG Hardinxveld-Giessendam lid A. Koorevaar De Sav. Lohmanstraat NV Gorinchem lid J.F. Teeuw-van der Plas Amerhof SZ Hardinxveld-Giessendam lid De minimum contributie voor 2005 bedraagt 13,50. Voor leden tot 18 jaar en ouder dan 65 jaar 11,00. Hogere bedragen zijn altijd welkom. Bankrekening: , girorekening: Graag bij elke betaling S.V. p. uw lidnummer vermelden en wat u betaalt. Donaties zien wij graag tegemoet. Zie voor meer info : www_hv-hardinxveld-giessendam.nl

3 VAN DE VOORZITTER Teun Sluimer De maartse buien zijn weer overgetrokken en april begint met een strak blauwe hemel. Bomen lopen uit en het koolzaad staat volop in bloei. De verhuizing naar Peulenstraat 243 is succesvol verlopen. Onze onovertroffen secretaresse Willy van de Bree heeft het lint doorgeknipt en daarmee ons nieuwe Historisch Informatie Centrum geopend. De brandweer arriveerde een uurtje later met loeiende sirenes en zwaailichten om de open dag aan te kondigen. Brandweerman Pieter Prins gaf een humoristisch overzicht van lso jaar brandweerhistorie en bood een dvd aan waarin dat allemaal is vastgelegd. Wist u trouwens waarom er vroeger geen vrouwen bij de brandweer waren? Pieter legde dat als volgt uit: "Vrouwen hebben geen baarden. Om je gezicht en ook je longen te beschermen tegen hitte en rook maakten de mannen hun baarden nat en hielden die voor hun gezicht". Tegenwoordig zijn daar persluchtmaskers voor. Zo schrijdt de beschaving voort. AI met al een feestelijke dag voor de HV. We zijn inmiddels gewend aan ons nieuwe HIC en hoewel wij Buitendams 4 nog wel eens missen, zijn onze bezoekers al helemaal gewend aan de Peulenstraat. Het bezoek op zaterdag is eerder toe-, dan afgenomen. Als u er nog niet bent geweest, kom dan eens gauw een kijkje nemen. We hebben aanzienlijk meer ruimte en dat geeft u en ons de gelegenheid om in alle rust oude foto's, boeken en andere zaken te bekijken. We zijn iedere zaterdag open van 10 tot 12 uur, maar het is ook mogelijk om op een ander tijdstip een afspraak te maken. Dat kan via een van de bestuursleden. U ziet hen vermeld staan in de colofon van dit mededelingenblad. In het lijstje van bestuursleden zult u Ad van der Vliet missen. Na jaren trouwe dienst als bestuurslid en vice-voorzitter blijft hij wel aktief in de stichting Dorpssbehoud. We zullen hem dan ook nog regelmatig tegenkomen. Jan Dubbeldam, die aftredend is, stelt zich niet meer herkiesbaar. Hij zal tot 1 januari 2008 aanblijven. Als nieuw bestuurslid heeft Ellen van Tilborgvan Wijngaarden zich gemeld. Officieus is Ellen al volop aan de slag. Zij heeft het dagelijks beheer van Peulenstraat 243 op zich genomen en doet dat met grote voortvarendheid. Op 23 april 2007 tijdens de algemene ledenvergadering kan zij officieel als bestuurslid worden benoemd. De heer Terlouw uit Goudriaan zal een lezing met als titel "Boerderijen in de Alblasserwaard" verzorgen. De HV levert ook een bijdrage aan het SO-jarig jubileum van de gemeente Hardinxveld-Giessendam. In de vorm van een reizende tentoonstelling is een fotocollage gemaakt door Ad van der Vliet en Jaap van Houwelingen. De officiële opening is verricht door burgemeester Augusteijn. Tijdens de verkiezingen voor de Provinciale Staten trok de tentoonstelling, die in de hal van het gemeentehuis stond, zoveel belangstelling, dat sommigen bijna vergaten om hun stem uit te brengen in het stemlokaal. Deze tentoonstelling is nog het hele jaar 2007 te zien op diverse lokaties.

4 IN MEMORIAM ARIE VAN DER PLAS Niet lang voor het ter perse gaan van dit mededelingenblad bereikte ons het droevige bericht van het overlijden van ons vroegere bestuurslid Arie van der Plas. Hij is 51 jaar geworden. Arie maakte deel uit van ons bestuur van 1979 tot Degenen die Arie in die hoedanigheid hebben meegemaakt, zullen zich hem herinneren als een integere man met een passie voor molens. Het was dan ook geen toeval dat Arie de auteur was van de tweede publicatie in de historische reeks met als titel Molens van Hardinxveld-Giessendam". Behalve zijn voorliefde voor molens verdiepte hij zich ook graag in de plaatselijke historie wat bleek uit het feit dat ook publicaties "Zevenhonderd jaar dam" en "Dijken en dijkdoorbraken" door hem werden geschreven terwijl hij tevens mede auteur was van het boekje 'Café Schalk'. Voor zijn publicaties ging hij niet over een nacht ijs en er werd dan ook veel onderzoek verricht voordat hij vond dat het resultaat voldoende diepgang had. Zijn passie voor molens resulteerde er in dat hij enige tijd werkzaam was als vrijwillig molenaar op de Achterlandse molen in Groot Ammers waar hij toen ook woonde. De bestuursleden die Arie nog als collega hebben meegemaakt hebben goede herinneringen aan de avond dat daar in die bijzondere en knusse molenwoning aan Arie, nadat hij zijn bestuursfunctie had neergelegd, de penning van verdienste werd uitgereikt voor zijn inzet voor de vereniging. Wij wensen zijn vrouwen zoons veel sterkte bij het dragen van dit verlies. Het bestuur. REACTIES OP HET MEDEDELINCENBLAD NAJAAR 2006 Van de hoofdredactie Artikel fietsplaatjes Aletta Vlot (haar meisjesnaam), was verrast dat in het artikel over fietsplaatjes een advertentie stond van haar opa J. L. van Bekkum. Zij wilde graag weten wanneer deze advertentie in de krant stond. Dat was in de 'Rondom de Giessen' in oktober Ijsclub de Putten De heer T. Kraaijeveld uit Rheden die al 53 jaar geleden uit Hardinxveld is vertrokken, leest ons Mededelingenblad elke keer met veel genoegen, zo schrijft hij. Ook het artikel over 'Ijsclub de Putten' heeft hij met veel belangstelling gelezen. Hij ontdekte echter een fout in het onderschrift van de foto waarop drie personen op het ijs staan. Deze personen zijn van links naar rechts: Jan Vermeer (met hoed), had een kwekerij op de Parallelweg, de vrouw van Vermeer en dan Kersbergen (met pet) uit Buitendams. Zij staan op de ijsbaan aan de Parallelweg in Beneden-Hardinxveld en dus niet op het ijs van 'De Putten' in Boven-Hardinxveld. Hij heeft gelijk, we hebben hierover al meer reacties gekregen. Reactie oproep De heer J. de Bruin, Venusstraat 71, wilde wel Mededelingenbladen bezorgen. Fijn dat we een nieuwe bezorger hebben die ook voor uitvallers wil invallen. Groeten uit 8eneden-Hardinxveld De heer F. van Gelder uit Apeldoorn schrijft: "Onze dank dat uw vereniging zoveel waarde heeft gezien in de dia's die ik na jaren en jaren zoeken, vragen (zeuren), huisbezoeken afleggen, aantekeningen maken enzovoort, had verzameld. Maar nooit met de overtuiging, dat het bij de bevolking van de gemeente zo'n belangstelling zou oproepen. De drie diaseries die ik thuis en op vele andere lokaties in de gemeente vertoond heb, werden met zoveel enthousiasme ontvangen, dat ik besefte, om ze niet te vernietigen, maar aan de Historische Vereniging te geven. We zijn de Historische Vereniging zeer erkentelijk voor de drie uitgaven, 'Groeten uit Giessendam', 'Groeten uit Boven-Hardinxveld', en 'Groeten uit Beneden-Hardinxveld'. Met de hartelijke groeten van de heer en mevrouw Van Gelder." 2

5 Grafzerken Van Arie Jan Stasse kregen wij de volgende reactie: "Graag wil ik u erop wijzen dat het stukje Grafzerken al eerder verscheen in en langere versie in het Mededelingenblad, jaargang 11, nummer 2 (november 1989), blz Een reactie van ondergetekende op dit artikel verscheen in het Mededelingenblad, jaargang 12, nummer 2 (november 1990) blz Hierin schreef ik o.a. dat het onjuist is dat de familie C1eindier van oorsprong de naam Nanninga droeg. Nanninga lijkt mij van Groningse afkomst. De naam Fladderak is afgeleid van het Brabantse geslacht Van Vladeracken. Een Gerit van Vladeracken wordt al in 1381 genoemd en wellicht al eerder". EEN BIJZONDERE PIJP Arnold de Haan Vorig jaar ontving onze vereniging een aantal zaken ten geschenke van mevrouw J. Thevan 't Hoog uit Veldhoven. Onder deze zaken bevindt zich een porseleinen pijp die niet alleen opvalt door het formaat maar in het bijzonder door de beschildering en de er op aangebrachte tekst. Die tekst luidt: "G. van 't Hoog Kz. is gehuwd met Camelia Kersbergen d. 12 Februarij Uzer Staal en Marmer vergaan maar onze liefde blijf bestaan." Een dergelijke pijp, in feite slechts de pijpenkop, staat bekend onder de naam "stummel". Veelal werd dit soort pijpen gemaakt in Duitsland maar of dat ook met deze pijp het geval is, is niet geheel zeker. De eerste stummels werden vervaardigd omstreeks Aan het einde van de 1ge eeuw werd de populariteit van deze pijpen allengs minder en na omstreeks 1900 werden nog slechts wat exemplaren vervaardigd voor toeristische doeleinden. Het zal duidelijk zijn dat een pijp met een dergelijk opschrift slechts speciaal op bestelling werd gemaakt. In dit geval dus ter gelegenheid van een huwelijk. De twee in elkaar grijpende handen waarmee de tekst in twee delen is verdeeld benadrukken symbolisch de verbintenis. Te oordelen aan de zwarte aanslag aan de binnenzijde van de pijp is deze ook daadwerkelijk gebruikt. Om de pijp te kunnen roken was een bijbehorende steel nodig. Deze bestond uit twee delen, het onderste gedeelte, de vochtsluis, was soms eveneens gemaakt van porselein maar hiervoor werd ook hoorn toegepast. Een voorbeeld van een complete pijp, in dit geval met een hoornen vochtsluis, is hiernaast afgebeeld. Op de vochtsluis sloot een lange opgaande steel aan. Wie was nu deze G. van 't Hoog die de pijp bij zijn huwelijk ten geschenke kreeg? Het toeval wil dat zich bij de zaken die mevrouw The aan onze vereniging overdroeg ook een uitgewerkte genealogie van de familie Van 't Hoog bevindt. Middels deze publicatie was de toenmalige eigenaar van de pijp snel gevonden. Het was Gijsbert van 't Hoog, zoon van Koen van 't Hoog, die op 3 juli 1848 te Giessen-Oudekerk werd geboren. Gijsbert, die te boek staat als schipper, bouwman en koopman, woonde een groot gedeelte van zijn leven in een boerderij in Binnendams waar hij op 29 april 1920 ook overleed. Deze boerderij is al lang geleden afgebroken en stond op de plaats van de huidige boerderij Binnendams 2. Gijsbert en Cornelia kregen vier kinderen; Aaltje (1876), Koenraad (1877), Arie (1880) en Agien (1893). 3

6 Achter het paard met wagen staat de boerderij waar Gijsbert woonde. De boerderij links is De Koperen Knop. Overigens bevindt zich in het depot van onze vereniging nog een tweede stummel. Dit exemplaar kregen we in 1990 ten geschenke van de fam. Bloodshoofd. In tegenstelling tot het hierboven beschreven exemplaar is dit geen gelegenheidspijp maar een meer algemeen product en, gelet op het opschrift, ongetwijfeld in Duitsland vervaardigd. De, enigszins vrouwonvriendelijke, tekst luidt: "Kein Baum ohne Laub, Keine Mühle ohne Staub, Kein Winter ohne Schnee, Kein Mädchen ohne Flöh". (Geen boom zonder loof, geen molen zonder stof, geen winter zonder sneeuw, geen meisje zonder vlo). Een boom, een (water-) molen, een sneeuwlandschapje en een meisje staan op de pijp afgebeeld. Om de steel zit nog de leren huls waarmee een luchtdichte afsluiting met de vochtsluis werd gewaarborgd. Ook deze pijp is vervaardigd in de tweede helft van de 1ge eeuw. DE MERWEDE het water overmant, valt aan, slaat neer, neemt vast, trekt los tot krib en dam berusten in het dode tij - de ommekeer weer naar opnieuw leven herhaalt zich eeuwig onzichtbaar even Co van de Bree 4

7 FOTOALBUMS Voor wie nog nooit in het nieuwe Historisch Informatie Centrum is geweest, is het zien van deze lijst misschien een reden om eens te komen bladeren in onze fotoboeken. U weet niet (of soms wel) wat u ziet! De fotocollectie bevindt zich in genummerde albums: la. Collectie Graftdijk 1 b. Collectie Graftdijk 2. Buitendams 3. Boorstraat - Damstraat 4. Kerkweg - De Wiel - Binnendams 5. Peulenstraat tot de Peulenlaan 6. Peulenstraat vanaf de Peulenlaan - Rivierdijk tot Boven-Hardinxveld 7. Sluisweg - Nieuweweg - Over 't Spoor - Rivierdijk de Buurt tot Den Bout 8. Boven-Hardinxveld - De Buurt - Buldersteeg 9. Rivierdijk en oevergezichten - Stoomgemaal 10. Giessen - station - treinen 11. Schoolklassen - Besturen Personen - Groepen Personen - Groepen - Portretten Ambachten en beroepen Ambachten en beroepen Molens - Verenigingen Diversen Diversen Deze collectie is het resultaat van ruim 25 jaar intensief zoeken en vergaren. Het fotoarchief is voor iedereen toegankelijk elke zaterdag van uur tot uur in het HIC, Peulenstraat 243. Als u een interessante foto heeft ontdekt, kunnen wij er direct een kopie van maken. Daar zijn geringe kosten aan verbonden. Bezit u zelf nog ansichtkaarten of foto's van Hardinxveld-Giessendam die van historische waarde zijn, dan houden wij ons aanbevolen. We kunnen er dan eventueel kopieën van maken. Een van de laatste foto's die wij gekregen hebben, is hier te zien. Weet u waar dit is? HET BESTUUR IN ACTIE J. F. Teeuw- van der Plas 11GROETEN UIT BENEOEN-HAROINXVEL0 11 In november 2000 ontving onze vereniging een schenking van de heer F. van Gelder in de vorm van 253 dia's. De heer Van Gelder heeft vele jaren dialezingen verzorgd met de titel "Bladeren in het fotoalbum uit het verleden". Men kon kiezen uit een diaserie over Giessendam, Beneden-Hardinxveld en Boven Hardinxveld. De begeleidende teksten bij de plaatjes, waarin een schat aan gegevens werd vastgelegd, maakten onderdeel uit van de schenking. Bij het bestuur van de Historische Vereniging ontstond het idee om deze diaseries met de begeleidende teksten in boekvorm uit te geven, zodat dit materiaal voor een groot publiek toegankelijk zou zijn. Op 20 november 2006 rolde het 42e deeltje van de Historische Reeks van de pers. Het derde en laatste fotoboekje uit de serie van de dorpen Boven - en Beneden-Hardinxveld en Giessendam, uitgegeven door de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam. 5

8 Het eerste boekje, 'Groeten uit Giessendam' verscheen in 2002, het tweede, 'Groeten uit Boven-Hardinxveld' in 2004 en in 2006 de laatste, 'Groeten uit Beneden-Hardinxveld'. Het zijn toppers in onze reeks. Als trilogie is de prijs 20,00. Ondanks het feit dat tijdens de vele diavoorstellingen, die de heer Van Gelder heeft verzorgd, vanuit het publiek vele historisch feiten zijn aangevuld en gecorrigeerd, is het niet uitgesloten dat in de begeleidende teksten toch nog onjuistheden voorkomen. In het bijzonder de namen van afgebeelde personen hebben tijdens deze voorstellingen nogal eens aanleiding gegeven tot discussies, die niet tot een eensluidend oordeel hebben geleid. Overigens zijn de oorspronkelijke teksten van de heer Van Gelder voor deze publicatie grotendeels herschreven en waar nodig aangevuld en verbeterd. De hierin opgenomen afbeeldingen dateren in hoofdzaak uit de eerste helft van de vorige eeuwen in het bijzonder uit de periode tussen 1910 en 1940, een tijd waarin oorlogsdreiging en armoede een belangrijke rol speelden in het dagelijkse bestaan. Een tijd ook waarin men doorgaans nog op ambachtelijke wijze de kost verdiende en het dorpsbeeld in belangrijke mate mede werd bepaald door de kleine middenstanders, die de meest uiteenlopende waren aan huis en langs de deur trachtten te slijten. Wij hopen dat het lezen en bekijken van deze boekjes u veel genoegen zal verschaffen. NAJAARSLEZING Het was een druk bezochte avond op 28 november 2006 in het Hervormd Centrum. Het onderwerp van de najaarslezing was dan ook een smakelijk gegeven: Nederlandse eetcultuur van prehistorie tot heden. Mevrouw Planjer uit Amersfoort gaf een diapresentatie. Zij sprak met veel allure en om haar anekdotes werd vaak vrolijk gelachen. Waar komt bijvoorbeeld de uitdrukking vandaan 'dat een vrouw de broek aan heeft'? Deze stamt nog uit de zeventiende eeuw, de tijd dat de dames gekleed gingen in lange rok- ken, soms wel drie of vier over elkaar heen. Sommige vrouwen stonden hun mannetje en regelden het hele huishouden en hadden dan figuurlijk 'de broek' aan. Toen was de emancipatie dus ook al aan de gang. In deze eenentwintigste eeuw dragen de dames letterlijk een broek, maar of ze "de broek aan hebben"? Ook een drankorgel bleek een bestaand object te zijn. Het was een groot eikenhouten rek waarop verschillende biertonnen en wijnvaten lagen en waaruit men, door de kraantjes open te draaien, tappen kon. Dus hoe de uitdrukking "Hij is een drankorgel", ontstaan is, valt niet moeilijk te raden. Het eten van rauwe vis was bij de eerste bewoners van onze contreien een alledaagse bezigheid. Maar er is na al die eeuwen nog steeds een deel van de bevolking dat deze gewoonte in ere houdt. Want ook nu bijten liefhebbers van zoute haring smakelijk in deze rauwe vis. Mevrouw Planjer vertoonde vele kunstwerken, zowel panelen als doeken, waarop voedsel wordt afgebeeld. Stillevens van gevogelte, vruchten en groenten, rijk gedekte tafels, maar ook van het eenvoudige, zeg maar arme gezin, waar pap en aardappels de dagelijkse kost vormden. Het was een leerzame lezing en we mogen stellen dat de meeste aanwezigen tevreden huiswaarts keerden. Als bestuur vonden wij het een gepast gebaar om bij deze lezing alle bezoekers een gratis kopje koffie of thee aan te bieden. En... wij telden een aardig bedrag in de bekende bus bij de uitgang. 6

9 Bibliotheek In de bibliotheek Pietersweer in Hardinxveld staat bij de afdeling Regionaal Archiefinformatie Punt een glazen vitrine. Daarin worden regelmatig depotgoederen van de Historische Vereniging geëxposeerd. Zo ook eetgerei en kookattributen naar aanleiding van de najaarslezing. In maart en april waren er scheepsmodellen en scheeps- en visgerei te zien. Ook een tiental grote foto's van schepen zoals van de rederij Fop Smit. Ook worden onze publicaties aangeprezen en is er elke tweede woensdag van de maand een genealogisch spreekuur, dat gegeven wordt door de heren A. Koorevaar en J. Dubbeldam, van uur. KERSTMARKT In 'De Lange Wei' te Boven-Hardinxveld werd in december 2006 de jaarlijks terugkerende kerstmarkt gehouden. De sfeer was goed en de bewoners en andere belangstellenden konden genieten van alles wat er te zien, te ruiken, te horen en te koop was. De Historische Vereniging heeft ook deze keer haar medewerking verleend door haar uitgebreide collectie boeken en brochures ter inzage en te koop aan te bieden. Vooral ons nieuwste boekje 'Groeten uit Beneden Hardinxveld' ging grif over de 'tafelrand'. Dit jaar hopen we zeker weer van de partij te zijn. HET NIEUWE HISTORISCH INFORMATIE CENTRUM: PEULENSTRAAT 243 Hoewel we ons als bestuur al 29 jaar bezig houden met de historie van ons dorp, staat de tijd niet stil. Alles verandert, dat zien we ook aan ons dorp. Nieuwe wijken schieten als paddestoelen uit de grond en veel dat oud is, verdwijnt en wordt 'vernieuwd', zodat men vaak niet meer weet hoe het er vroeger eigenlijk uitzag. Gelukkig zijn wij als vereniging alert om zoveel mogelijk te bewaren voor het nageslacht. En omdat er steeds meer archiefmateriaal binnenkomt en ook meer klanten, moesten we wel verhuizen. Maar het bleek toch niet zo gemakkelijk om naar een ander HIC te verhuizen. Het vertrouwde bakkerswinkeltje op Buitendams 4, tevens het woonhuis van onze archivaris Arnold de Haan, waar de vereniging zoveel jaren haar domein had, was een geliefd en knus plekje. Maar we groeiden uit ons jasje en de knoop werd doorgehakt. Het werd Peulenstraat 243, een karakteristiek pand tegenover de Hervormde Kerk. Het bleek zeer geschikt te zijn voor onze doeleinden. Op 30 december zijn de eerste boekjes al over de nieuwe toonbank gegaan. En na het spetterende artikel in Het Kompas van 3 januari, was het die eerste zaterdag van het 7

10 zouden bijwonen. Na de koffie en een speciaal gebakje met het logo van de H.V. vertelde de voorzitter de heer Sluimer de reden van de verhuizing: "De Historische Vereniging wil toegankelijk zijn voor genealogische zoektochten, historische feiten en het bekijken van oud fotomateriaal. Dat kan nu allemaal in dit nieuwe pand en het is van grote waarde dat de ruimte die nu beschikbaar is deze mogelijkheden biedt." Na deze woorden vulde Jan Borsje (voorzitter van de Stichting Dorpsbehoud) aan, dat hij een voorstel bij de gemeente gedaan heeft om het pand in aanmerking te laten komen als monument. Het hele gezelschap begaf zich daarna naar het voormalige en nabijgelegen Historisch Informatie Centrum, Buitendams 4. Daar werd met enige weemoed de deur definitief gesloten door Arnold de Haan die nog foto's liet zien van de opening in Het werd tijd om naar het nieuwe pand te gaan en de korte wandeling over de gerestaureerde damsluis en langs de oude kerk gaf een historisch tintje aan het hele gebeuren. De met bloemenranken versierde deur werd door mevrouw W. F. van de Bree Ooms, secretaris van de vereniging, letterlijk opengeknipt en daarmee was de officiële opening een feit. Tijdens de borrel werden de gasten opgeschrikt door de loeiende sirene van de plaatselijke brandweer. De commandant, Pieter Prins, wilde de opening van het HIC luister bijzetten door het aanbieden van een dvd met informatie nieuwe jaar een drukte van belang. En dat bleef zo, want de hele maand januari kwamen wij handen en oren te kort om de klanten te bedienen. FEESTELIJKE OFFICIËLE OPENING. 10 FEBRUARI 2007 Herberg 'De witte Swaen' bood die zaterdagmorgen op 10 februari een plaats voor de ontvangst van de genodigden die de officiële opening van het nieuwe pand Peulenstraat 243 8

11 over de brandweer vanaf 1870 tot Hij en enkele mannen stormden binnen, niet met spuiten, maar met een whiteboard en stiften om al tekenend het een en ander uit te leggen. "De eerste brandweerorganisatie ontstond omstreeks 1300 toen er nederzettingen kwamen. In 1521 bepaalde Karel V dat de huizen van steen gebouwd moesten worden. In 1614 werd de eerste brandspuit uitgevonden. Jan van der Heyden wist nog een betere versie te maken in 1670 en in 1910 kwam de eerste chauffeur." De heer Prins had nog wel even door willen gaan, maar alles konden we later zien op de dvd die met gepast gebaar werd overhandigd. Na dit officiële gedeelte werd de winkeldeur tot uur opengezet voor het publiek. Er was veel belangstelling en toen de open dag ten einde liep, kon het bestuur van de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam terug zien op een enerverende en geslaagde dag. Dvd van de opening Van deze feestelijke opening op 10 februari is door de heer G. Romijn, die al veel films heeft Historische brandweerauto Hardinxveld gemaakt van de mooie natuur van onze Waard en van bijzondere evenementen in ons dorp, een dvd samengesteld van de gebeurtenissen op deze voor de Vereniging zo bijzondere dag. Werkelijk klasse. De film duurt 15 minuten en is een aanwinst voor ons dvd-archief. Ongetwijfeld krijgt u deze dvd nog eens te zien op één van de toekomstige Open Monumentendagen of ledenvergaderingen. Wij zeggen de heer Romijn hartelijk dank voor het vastleggen van dit historische feit. Nieuw logo Speciaal ter gelegenheid van de opening van het nieuwe Historisch Informatie Centrum en het 50-jarig jubileum van de samenvoeging, heeft Piet Boer het logo van de Historische Vereniging aangepast. De drie lijnen van de hoep stellen de drie dorpskernen Boven-Hardinxveld, Beneden-Hardinxveld en Giessendam voor, die samen komen in de zalm en een cirkel vormen. REIZENDE FOTOTENTOONSTELlING Start feestelijkheden 50 jaar Hardinxveld Giessendam Vrijdagmiddag 2 maart 2007 had zich een select gezelschap verzameld in de grote hal van het gemeentehuis van Hardinxveld Giessendam. Op deze dag begon namelijk de reizende tentoonstelling van oude en nieuwe foto's van ons dorp over de periode van 50 jaar samenvoeging, georganiseerd door de Historische Vereniging Hardinxveld-Giessendam. Deze foto's staan duidelijk gegroepeerd in diverse categorieën op geschakelde panelen, waar bezoekers omheen kunnen lopen en alles goed kunnen bekijken. Als eerste spreker nam bestuurslid van de Historische Vereniging, de heer J. Dubbeldam, het woord. Hij begon met zijn bewondering uit te spreken naar medebestuurslid de heer J.J. van Houwelingen die samen met de heer A.A. van der Vliet deze fototentoonstelling samengesteld heeft. Deze expositie is de eerste feestelijkheid van 9

12 het jubileumjaar Er is bewust voor gekozen geen onderschriften bij de foto's te voegen. Het is namelijk de bedoeling dat de bezoekers er onderling over gaan praten en hun wetenswaardigheden en/of kritiek in een bijliggend 'gastenboek' noteren. De heer Dubbeldam sprak de wens uit dat de tentoonstelling door velen zal worden bekeken en zal mogen bijdragen tot een nog groter historisch besef in deze gemeente. Hierna kreeg burgemeester R.H. Augusteijn het woord. Hij refereerde aan de regeringsdebatten van de vorige dag, waar het woord 'samen' heel veel gebruikt werd en was blij te kunnen constateren dat samenwerking ook in deze gemeente het geval is. Hierna werd Herman Versloot, werkzaam in de buitendienst bij de gemeente, naar voren geroepen. Hij werd deze dag ook vijftig jaar, daarom werd hij hartelijk gefeliciteerd door de burgemeester en kreeg een envelop met inhoud aangeboden. REGIODAG IN 'T HOF IN DORDRECHT Zaterdag 24 maart vertegenwoordigde mevrouw J.F. Teeuw-van der Plas de Historische Vereniging op de regiodag die voor het eerst gehouden werd in 't Hof in Dordrecht, een historische plek waar in 1572 de Eerste Vrije Statenvergadering werd gehouden. De perfect georganiseerde dag bood gelegenheid om kennis te maken met de historische verenigingen in de regio van Dordrecht. Veel archieven uit de omliggende plaatsen zijn ondergebracht in het Dordts Archief. Daar heeft men perfecte depots met het juiste klimaat. Het was voor onze vereniging een mooi moment om het nieuwe pand in Peulenstraat 243 digitaal te laten zien en iets te vertellen over de activiteiten van het bestuur. Mevrouw Scheygrond, werkzaam in de bibliotheek van Hardinxveld-Giessendam bracht het Regionale Archiefinformatie Punt (RAP) ter sprake en liet een lijvig stamboomboek van haar familie zien, dat mede door toedoen van onze genealoog de heer A. Koorevaar tot stand was gekomen. Later kregen de genodigden een rondleiding door het archief op Stek 13, waar men vrij inzage kan krijgen in de door het archief bewaarde stukken. In de kelder werd getoond hoe men kapotte en halfvergane papieren documenten weer zo goed mogelijk kan restaureren. Erg interessant. Mevrouw J. Pierhagen, coördinator van de regiodag, kon terug zien op een geslaagde eerste regiodag. Voor herhaling vatbaar! Als afsluiting sprak de heer P. Donk, voorzitter van de Stichting 50 Jaar Hardinxveld Giessendam. Ook hij complimenteerde de Historische Vereniging voor het vele werk dat zij verricht heeft. Gedurende het jubileumjaar 2007 zal deze tentoonstelling in het gehele dorp op diverse openbare locaties te zien zijn. Waar en wanneer zal tijdig in 'Het Kompas' aangekondigd en ook vermeld worden op de website van de Historische Vereniging, 10

13 OPENING VAN HET HISTORISCH INFORMATIE CENTRUM PEULENSTRAAT 243 IN BEELD Aan het werk Overleg is nodig 11

14 12 Taar~es met logo

15 De deur gaat open 13

16 14 Veel belangstelling bij het HIC

17 Etalage met jakje 15

18 16 Overleg en een hapje aan de tafel

19 BURCERLIJKE STAND A. Dubbeldam-van der Waal van Dijk Nu dit jaar de gemeente Hardinxveld Giessendam vijftig jaar bestaat, ben ik in de oude leggers van het voormalige weekblad 'De Merwestreek' gedoken om na te zoeken welke personen er in Giessendam en Hardinxveld in de laatste (december 1956) en eerste (januari 1957) rubriek van de Burgerlijke Stand werden genoemd. De leggers kon ik lezen in het Sliedrechts Museum en de nog ontbrekende gegevens heb ik opgevraagd bij de gemeente Hardinxveld-Giessendam. Met deze gegevens heb ik diverse mensen benaderd en allen reageerden uiterst positief. llurtlin -1, Icl ( ' it" 0, ( Il(/am De laatstgeboren Giessendammer en dus de jongste Giessendammer is Flip den Uil. Hij is geboren op 25 december 1956 (een kerstkind) in de Wilhelminastraat als jongste zoon van de familie F. den Uil-Nederlof. Zijn ouders hadden in die tijd een sigarenwinkel. Voor die winkel was de voorkamer grotendeels opgeofferd en van het voortuintje was door middel van tegels een fietsenstalling gemaakt. Hiervan werd door de jeugd dankbaar gebruik gemaakt om er een soort hangplek te creëren. Daar werden spelletjes gedaan en lekker gekletst. Flip woont inmiddels al sinds jaren in Engeland, maar heeft d.m.v. van tijd tot tijd contact met de Historische Vereniging. Hij is getrouwd en heeft een zoon en dochter. De laatstgeboren Hardinxveldse is Hendrika (van Wingerden)-Dankers, dochter van H. Dankers en H. van Wijngaarden. Zij woonden in die tijd in de Peulenstraat, op de hoek van de Talmastraat. Momenteel is zij woonachtig in de Peulen. Maar in de week direct na de samenvoeging op 1 januari 1957 zijn er nog al wat kinderen geboren. Cobi van Lopik zag op 2 januari als eerste in de Emmastraat het levenslicht. In diezelfde week op 7 januari werd in de Wilhelminastraat het zesde kind van M. van der Waal van Dijk, mijn broer~e Coenraad Pieter Laurens, geboren. De tijden waren vijftig jaar geleden heel anders dan nu. Men had veel ontzag voor 'hogergeplaatsten' zoals je dat noemde, de burgemeester, de politie enz. maar vooral voor dokters. Eén van de toenmalige huisartsen was dokter Lubbers. Van hem was bekend dat hij een grote voorstander was van borstvoeding en er dan ook alles aan deed om dit te laten slagen. Geen middel werd door hem geschuwd! Zo gebeurde het, toen onze Coen misschien twee weken oud was, dat er in de Oranjestraat bij de familie Verheul een dochter werd geboren. Ondanks de inspanningen van dokter Lubbers kwam de borstvoeding daar niet goed op gang. Hoewel ons gezin geen patiënt bij hem was, kwam hij op het lumineuze idee om aan mijn moeder te vragen een paar keer per dag met mevrouw Verheul van baby te ruilen! Hij had via, via gehoord dat Coen goed dronk en mijn moeder voeding genoeg had. Hij stapte gewoon via de achterdeur naar binnen, stond ineens in de keuken en vroeg dit op zo 'n manier dat weigeren onmogelijk was. Mijn moeder had veel ontzag voor dokters en stemde toe! Het was januari, dus donker en koud, maar mijn moeder onderbrak telkens haar werkzaamheden Baby (oen in haar grote drukke 17

20 gezin en ging met de baby in een dekentje gewikkeld naar de andere straat. Later vertelde ze dat ze het erg naar gevonden had. De borstvoeding is uiteindelijk toch niet gelukt. Nu ik terug denk aan deze geschiedenis kan ik me niet meer indenken dat zoiets slechts vijftig jaar geleden mogelijk was. Het enige voordeel van dit gebeuren was dat er in ons gezin toen nogal eens een biefstuk op tafel kwam, geschonken door de dankbare familie Verheul. Waarschijnlijk hebben zij ook met deze geschiedenis in hun maag gezeten, maar konden ook niet tegen de dwang van dokter Lubbers op. Huwelijken Het laatste in Giessendam gesloten huwelijk was dat van G. Romeijn en S. Zanen. Zij trouwden in het gemeentehuis van Giessendam op 28 december Zij wisten dat zij het laatste Giessendamse bruidspaar zouden zijn en hadden eigenlijk toch wel iets speciaals verwacht. Dat viel tegen, in plaats van de burgemeester, waar zij op hoopten, verrichtte een "gewone wethouder of zo iets" de plechtigheid. Hun bruiloft werd gehouden in het oude schoolgebouw op Giessen-Oudekerk. Het was erg koud die dag en 's avonds begon het ook nog eens te ijzelen, dus de gasten moesten met taxi's naar huis gebracht worden. Het ging wel heel anders bij het laatste Hardinxveldse huwelijk. Toen C. G. Ambachtsheer en G. A. de Ruiter in ondertrouw gingen werd hen gevraagd of ze wat vroeger in de middag wilden trouwen. Burgemeester De Boer wilde heel graag het laatste huwelijk van Hardinxveld zelf voltrekken, maar moest voor een afscheidsreceptie om 4 uur n.m. in Utrecht zijn. Dit was tevens de laatste officiële handeling als burgemeester, want hij ging op 31 december met pensioen. Dit greep hem wel aan, want tijdens de huwelijksvoltrekking schoot zijn gemoed vol, zodat Rijka de Geus als gemeenteambtenaar deze plechtigheid door het voorlezen van de huwelijksakte moest beëindigen. Zij vierden hun bruiloft, zoals toen gebruikelijk was, gewoon in de woonkamer van het ouderlijk huis van de bruidegom. Vanwege gebrek aan ruimte gebeurde dit in fases. Een avond voor de familie, een avond voor de buren en ook nog een avond voor de vrienden. Ook mevrouw Ambachtsheer wist zich het slechte weer en de gladheid te herinneren op hun trouwdag, Het eerste Hardinxveld-Giessendamse huwelijk werd gesloten tussen T. Kindt en P. Bender op 4 januari. Zij hadden al vergevorderde plannen, om als zovelen in die tijd, te emigreren naar Canada. Twee maanden daarna zijn ze dan ook vertrokken. Gemeentehuis 18

21 Op 22 januari trouwden H. Boxman en M. Hagenaar, op, februari gevolgd door L. Koning en J.H. van de Bree. Trouwfoto van Bert Koning en jannie van de Bree Trouwfoto echtpaar Ambachtsheer- de Ruiter 'Reuptie I februari Û1 liedrecht in het C.].11I.'O. fj.bouid aan de 14tionau.'/1g tjan uur 'T oeko"l&tig adrea fl 86/, Slied=ht. geven Lt, mede Ilamens lillii ouders, kennis van huil voorgenomen Huwelijk, waarvan de voitrekkilig 1). V. zal plaats Ilebben op vrijdag, februari a.s., des nam uur ten &;e,neente/mize te l-lurdingsveld-&;ie scndaln Kerl«olijke bejje!uging in de [J... f. Kerk aan d. Oranjestraat Û1 S/iedrPJ;ht, des nalll uur. door de Weleerwaarde I/eer Va 'R. 00 Û1rhoff Sliedrecht 130/7 c iessendmn ooral""p 10 '9 Jlinuarl /957 Lammert Koning en Jal'lI1ie 1-fuibertje!'aH de Y3ree Trouwkaart van Lammert Koning en jannie Huibertje van de Bree 19

22 EEN WERELD VAN VERSCHIL: J. F. Teeuw-van der Plas Wat is er veel veranderd in die vijftig jaren sinds de dorpen Hardinxveld en Giessendam zijn samengevoegd. Niet alleen in maatschappelijke zin, maar ook de straten en bebouwing, de scholen en de kerken, de winkels en fabrieken, onze keukens en huisraad. Er was één tafel, één lamp en één kachel. Geen TV, iedereen zat aan de radio gekluisterd als er iets in het land te doen was of men ging naar Rotterdam, waar je in de Cineac het Polygoon journaal kon zien en horen. De braafheid en het fatsoen, de overzichtelijkheid van het leven, menigeen die de jaren vijftig bewust heeft meegemaakt, zal beamen dat in die jaren deze deugden het dagelijkse bestaan rustiger en eenvoudiger maakten. Zomaar een eigentijds verhaal van een alledaagse dag anno 2007, waarin heel veel ter sprake komt dat in 1957 nog ondenkbaar was. De cursieve woorden spreken voor zich... "Het was vroeg in de ochtend dat ik gewekt werd door een beschaafd muziekje uit de digitale radiowekker. Ik trok de elektrische deken die gerimpeld aan het voeteneind lag recht, greep de bediening van de verstelbare lattenbodem en liet me langzaam omhoog komen. Ik schikte het donzen dekbed om mijn schouders en deed het bedlampje aan door een touch met mijn wijsvinger. Luisteren naar een hoorspel Even naar het journaal kijken. De afstandsbediening lag voor het grijpen en met een druk op het knopje kwam de TV, die al stand-by stond, tot leven. Van de vierendertig zenders had ik er maar één nodig. Het nieuws stroomde de slaapkamer binnen, Beatrix met haar kinderen en zeven kleinkinderen in de sneeuw, het nieuwe kabinet met de partijen PvdA, CDA en Christen Unie, oorlog in Irak, 'onze' jongens in Afghanistan, een weerbericht met satelietbeelden van wolken, winden en neerslag. Er werd sneeuw verwacht. Veel sneeuw, misschien wel 5 tot 10 centimeter! Het verkeer en bus - en treinvervoer zal zeker last ondervinden en er werd aangeraden thuis te blijven, wilde men niet in een eindeloze file terecht komen of nog erger, in een sporthal te moeten overnachten. Daarom weeralarm. Het vliegverkeer op Schiphol moest tientallen vluchten annuleren en de gestrande reizigers kregen een bed en broodjes aangeboden. Ik zapte nog even door, maar de reclames voor keukenmachines e.d. interesseerden me niet. Het werd tijd om op te staan. De zachte vloerbedekking voelde weldadig aan. In de badkamer stond ik te dubben of ik een stoomdouche of een kruidenbad zou nemen. De elektrische tandenborstel kreeg ik niet aan de gang, dus was de batterij zeker leeg. De kleurshampoo en de haarversteviger lagen voor het grijpen en met de föhn was mijn kapsel vlug in orde. Na een kleine make-up en wat mascara op de wimpers, trok ik een zwarte stretchpanty, een spijkerrok en een poloshirije aan en voor de kou een bodywarmer. Het werd tijd voor het ontbijt. Eerst moesten de elektrische rolluiken omhoog en de thermostaat van de centrale verwarming een paar graadjes hoger. Het water voor de vruchtenthee kookte snel en de elektrische waterkoker en de citruspers deden in een wip hun werk. De voorgebakken broodjes gingen de combi-magnetronoven in. De padjeskoffie kwam borrelend uit het Senseo apparaat en ik nam uit de koelkast de drinkyoghurt, dieetboter en voorgesneden kaas. Met een vijfgranenboterham en een warm croissanije begon de dag goed. De ochtendkrant op tabloidformaat lag al uren geleden in de bus en die werd gretig gelezen. Het regionale nieuws trok mijn aandacht, want het wereldnieuws had ik al via de TV gehoord. Ik kon ook altijd nog op teletekst kijken of mijn 20

23 internet openen met een site van een andere kwaliteitskrant. Nog even het heavy sudoku invullen en het werk kon beginnen. van de zitbank met de kruimeldief en stopte nog even een bont wasje in de wasautomaat met een nieuw vloeibaar wasmiddel met wasverzachter. Ik koos een kort programma, want eigenlijk waren de T-shirts niet vuil, maar een beetje onfris. Waren er nog tjes binnengekomen? Gelukkig had ik draadloze verbinding met internet, geen probleem dus waar ik de laptop gebruikte, aan de keukentafel in de open keuken, of desnoods zittend op de hangende closetpot. De webcam was nog niet aangesloten, dat kwam later wel. De vraag wat we deze dag zouden eten, kwam van mijn echtgenoot. Hij had een cd'tje opgezet De vuile bordjes en theeglazen gingen in de vaatwasser en met een 5-in-1-tablet werd de vaat superschoon. Ondertussen begon de draadloze telefoon te rinkelen met een vrolijk, ingeprogrammeerd deuntje en de opbelster was blij dat het antwoordapparaat niet aanstond en er geen voic was ingesproken. Ze stond in de file en belde mobiel, omdat sms'en niet mogelijk was. De airco in haar Smart werkte ook niet goed en de raampjes konden niet open vanwege de smog. Zij was op weg naar het verzorgingstehuis waar haar vader verpleegd werd, maar was door een omleiding wegens wegwerkzaamheden de weg kwijt geraakt en zij had nu haar TomTom ingeschakeld. Nog thuis kreeg haar vader 'tafeltje dekje' en mantelzorg, maar dat ging niet langer omdat hij vereenzaamde. Nu na zijn verhuizing ging het prima met hem, bezigheidstherapie, een partijtje biljarten en eens in de week bingo met andere bewoners deden wonderen. Zijn overbodige huisraad was naar een kringloopwinkel gebracht. Dat was wel even emotioneel geweest, maar om nou de meubeltjes van je ouders op marktplaats. nl te koop te zetten, was toch niet zo kies. Zij vertelde ook dat ze via een uitzendbureau aan een leuke baan was gekomen. Zij had gestudeerd voor fysiotherapeute, maar nu werd ze parttime begeleidster van een groep jongeren in een opvanghuis. Heel heftig allemaal. Veel drugsverslaafde jonge mensen, zij had er hart voor. Zij hing weer op en ik zoog snel de kruimels van de 'Kraaien', een broer en zus uit Sliedrecht. Zij zijn ook opgegroeid in de jaren na de oorlog en zongen daar zelfgecomponeerde nostalgische liedjes over. Heel levensecht, die teksten en ook nog muzikaal. Zachtjes neuriede ik mee, terwijl ik het schone bonte wasje in de wasdroger deed. o ja, de warme maaltijd... Zullen we pasta eten of iets bij de Chinees halen? Een pizza laten bezorgen of een kant-en-klaarmaaltijd kopen in de supermarkt? Wat kun je al niet in je winkelwagentje laden. Duizenden levensmiddelen liggen er in de schappen. Om te grillen, te gourmetten, te fonduen, te barbecuen, te beleggen, te koken, te braden, te snoepen en in te vriezen. Alles om het lichaam optimaal in stand te houden en de tong te strelen, hoewel deze AH ook non food producten verkoopt. En betalen gaat ook al zo gemakkelijk, pinnen of met contante euro's. Of 21

24 ik nog airmiles en/of zegelljes spaarde? Dineren in een eetcafé was ook nog een optie, maar eigenlijk waren we al te laat om te reserveren. Tegenwoordig was het razend populair om buitenshuis te eten. Ik besloot toch maar zelf te koken. Op internet bezocht ik de website van een verantwoord kookboek en al gauw vond ik een heerlijk gerecht. Met broccoli, paprika's en andere roerbakgroenten, stokbrood met kruidenboter, een salade en een kwarktoelje toe, werd het een verantwoorde vitaminerijke maaltijd. Een Afrikaans wijntje erbij, dat moest wel smaken. Met de blender maakte ik nog een smeuïge kiwisaus en ik schoof wat stokbrood in de broodrooster. Op de inductiekookplaat stonden kipdrumstickjes gaar te worden in een Tefalpan. Na de maaltijd onze vaste wandeling. Ik gebruikte deze dag de Nordic Walking stokken maar niet, maar wel de stappenteller. Gewoon stevig de pas erin, goed voor hart en bloedvaten. Alles draait om het VIJITIBIDI oeu.. welzijn van lijf en leden: beweging, vitamines, anti-oxidanten, visolie, knoflook en fitnessen. Om een kleurlje te krijgen ga je onder de zonnehemel en om te zweten in de sauna. Mijn digitale camera neem ik altijd mee, dus van de rivier, waar zojuist een supergrote duwboot passeerde, schoot ik gauw een plaalje. Thuis zou ik de foto op het beeldscherm zetten, mooi om Windows te openen. We ontmoetten een kras dametje van bijna negentig jaar, die met de rollator haar dagelijkse ommetje maakte. Wij waarschuwden haar voor de snelle scooters die op het fietspad voorbij scheurden en raadden haar aan op het trottoir te blijven. Zij had een superklein gehoorapparaalje en volgens haar hoorde zij alles en zag zij ook alles met haar dubbelfocus bril. Vorig jaar had zij nog een nieuwe heup gekregen en een staaroperatie ondergaan, maar het ging nu goed met haar en zij moest bewegen van de dokter, dus vandaar haar wandelingetje. Er stopte een jongen op een mountainbike, zijn mp3-speler was uit zijn rugtas gevallen. Hij had een piercing in zijn wenkbrauwen zijn haar stond recht overeind van de gel. Toen hij bukte rolde er ook een spuitbus uit zijn tas. Graffity? Wij gingen nog even langs de bibliotheek, kijken of er nog nieuwe sprinters of luisterboeken waren. De basisschool kwam juist uit en er stonden veel moeders te wachten bij de poort. Groep acht had de Cito-toets gemaakt en groep nul had die dag een invalster omdat hun juf een adv-dag had opgenomen. De lio-stagiaire stond voor groep vijf, want hun meester was op cursus voor remedial teaching. Er werd na schooltijd vergaderd over een nieuw historisch schoolproject. Leek me wel interessant. We kwamen nog langs het postkantoor, dat gevestigd is in een doe-het-zelfzaak. Ik trok een nummerlje en kocht een strippenkaart voor de metro, een verjaardagskaart met een muziekje en postzegels van 5 eurocent om bij te plakken. Ik had er aan vijf genoeg, maar je moest per se een vellelje van tien kopen. Ook maakte ik nog een kopielje van mijn identiteitskaart. Geld kon ik pinnen uit de pinautomaat. Mijn pinpas weigerde de eerste keer, de pincode had ik waarschijnlijk te licht ingetoetst. Bij het reisbureau werd buiten op een sandwichbord een vliegreisje naar Turkije aangeprezen. Ons leek een cruise ook wel wat. Met een caravan achter je auto en overnachten op een camping, nee dat ligt ons niet. Wel de Biesbosch in met een motorsloepje. Thuisgekomen lag er post op de mat. Nou ja, post, er waren ook veel reclamefolders bij. We hadden zogenaamd een prijs in de postcodeloterij en of we een nieuwe hypotheek wilden afsluiten tegen een lagere rente. De giroafschriften en de rekeningen van de groene stroom en de zonneboiler waren ook binnen. Zullen we telebankieren of gewoon de acceptgiro verzenden? De gevreesde blauwe envelop, waarin gevraagd werd of we al een DigiD inlogcode hadden, legden we even opzij. Het BSN- nummer en de jaaropgave van de AOW 22

25 konden we later wel invullen. Nog snel streek ik op de superlichte, gestroomlijnde strijkplank de schone was met het stoomstrijkijzer, ideaal hoe gladjes dat ging. Terwijl ik tosti's klaarmaakte, keek mijn echtgenoot naar een dvd met beelden van Hardinxveld-Giessendam, speciaal gemaakt in de zomer van 2006 ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de samenvoeging in Wat een verschil met de dvd uit 1953 van de Historische Vereniging! We aten nog een boterhammetje en omdat de kleinkinderen wel eens mee-eten, hadden we een keur aan beleg: jam, paté, salade, duopasta, pindakaas, korrels, vlokken, vleeswaren, kaasjes, te veel om op te noemen. Ze zijn er dol op. "Jammer dat niet alles op één boterham kan," zei mijn kleinzoon die het liefst filet americain op zijn broodje smeert. Na het eten luisterden we nog naar Classic FM. Ik verdiepte mij in een spannende thriller en mijn echtgenoot wilde graag een belangrijke internationale voetbalwedstrijd op TV zien. Een pilsje erbij en wat borrelnooijes, helemaal in stijl. Ik dronk liever spa rood met wat droge toasijes, goed voor de lijn. Buiten begon het te sneeuwen, de weerman had gelijk gehad. Ik moest eigenlijk nog even naar een afspraak, goed dat onze auto op winterbanden rijdt. De strooiwagen was mij al voor geweest, gelukkig. therapie en moest dagelijks oefenen op een hometrainer. Ik beloofde gauw eens te komen, met de voordeelurenkaart was reizen met de trein voordelig en aantrekkelijk, gezien de dure parkeerautomaten in onze hoofdstad. De vele auto's zorgden ook voor milieuproblemen. We namen nog even de agenda door van de volgende dag. Ook die was al weer vol met diverse afspraken: oppassen op twee kleinkinderen, een verjaardag, de kapper. Na het laatste nieuws gezien te hebben, gingen we slapen; hoewel, mijn gedachten gingen verder en weer terug naar mijn jeugd in 1957, toen mijn grootouders zo oud waren als wij nu. Zij hadden ook hun bezigheden natuurlijk, zij wisten niet beter en vonden dat ook zij weer anders en luxer leefden dan hun grootouders. Maar geluk en vreugde, zorg en verdriet, dat alles verandert niet, dat blijft zolang de wereld zal bestaan. Beste lezer, u zult ongetwijfeld veel herkend hebben in dit verslag en ook veel hebben kunnen aanvullen en/of toevoegen van dingen uit deze eeuw waarin we nu leven. Dit was maar een kleine greep uit al die duizenden nieuwe woorden die er in vijftig jaar bijgekomen zijn. En het gaat maar door en door... Later bij thuiskomst kreeg ik een telefoonije van mijn vriendin uit Amsterdam. Zij had enkele maanden geleden een nieuwe hartklep gekregen en het herstel ging voorspoedig. Zij kreeg 23

26 HERINNERINCEN VAN BOVENMEESTER D. LOOY Drie jaren voor de samenvoeging, om het precies te zeggen op vrijdag 17 december 1954, meldde 'De Merwestreek' onder het kopje "Hardinxvelders worden oud", dat er op de Nieuwesteeg, een dijkstoep in Den Bout, 10 hoogbejaarden woonden in de leeftijd tussen 70 en 85 jaar. Mij, niet behorend bij de categorie hoogbejaarden tussen de 70 en 85 jaar, werd gevraagd nog eens wat uit de oude tijd op te halen. Ik zal, na 31 jaren afwezigheid, een poging wagen om, dat kan niet anders, iets uit de schoolhistorie te lichten. Het wel en wee van ons dorp gaat me nog steeds ter harte. Geïnteresseerd las ik over Trijntje, die volgens de geleerden zoln 7000 jaar geleden hier op een donk woonde, daar haar tuintje verzorgde, terwijl manlief in een uitgeholde boomstam aan het vissen was of jaagde op wilde zwijnen. Het dorp gaat met zijn tijd mee. De damsluis is vernieuwd, de dijk versterkt, de A 15 door Rijkswaterstaat opgeknapt, een schip van de Merwede bevaart zeven oceanen, de lieve jeugd glijdt vanaf een nieuwe glijplank in de Duikelaar en straks kunnen we met ons bootje misschien terecht in een jachthaven. Jammer vond ik het verdwijnen van de boogbrug; de interkerkelijke strijd; de poging van Sliedrecht om ons dorp te annexeren en het allerdroevigste: de laatste Heer van Hardinxveld is niet meer! "rechts derde van onder is Hardinxvelds wapen" Zelfs in het buitenland werd ik, wat jaren geleden, aan ons dorp herinnerd, toen ik bij Carnac in de Eglise St. Cornely het volledige wapen van ons dorp in een gebrandschilderd kerkraam zag. Mijnheer pastoor bromde toen: "Ja, kerk en wereld worden altijd door elkaar gemixt." (au francais!) o ja, ik zou wat herinneringen ophalen uit onze rijke historie! In de Merwestreek van 20 maart 1959 stond het volgende berichtje: De heer Havelaar (VVD) meende de SGP te moeten gelukwensen met het feit dat deze fractie de stem niet had verheven tegen de post onderhoud muziektent (men had wel gestemd tegen de post muziekgezelschappen) en vroeg of er soms een vergissing in het spel was. Dit bleek niet het geval te zijn. Even later kaatste de SGP bij monde van de heer Sterrenburg de bal trefzeker terug, toen de heer Havelaar naliet tegen de post voor VGLO te stemmen. Thans achtte de SGP een gelukwens op zijn plaats... Het was namelijk jaarlijks de gewoonte, dat de VVD/vertegenwoordiger als enige alle bijdragen aan het VGLO geschrapt wilde zien. Na dit laatste treffen, dat overigens in een gemoedelijke sfeer verliep, werd de begroting met algemene stemmen vastgesteld. Op 12 juni van hetzelfde jaar stond een stukje vermeld onder de kop "De Kroon beslist schoolstrijd". Weet u nog wat er aan de hand was? Een nieuwe schoolvorm deed zijn intrede in ons dorp: het voortgezet gewoon lager onderwijs, afgekort het v.g.l.o., uitvloeisel van de Mammoetwet. Het was bekend dat leerlingen van het zevende en achtste leerjaar soms buitenschoolse taken kregen opgedragen: onkruid wieden of het kippenhok schoonmaken van de bovenmeester. Ze zaten er soms -om met het ganzenbord te spreken- te wachten tot ze verlost werden. Om de leerlingen enigszins kennis te laten maken met het volle leven werd op de lagere school te Neder-Hardinxveld enkele jaren voor de samenvoeging door leerlingen en meester van de klassen 7 en 8 een tentoonstelling over Hardinxveld georganiseerd. De leerlingen 24