Smarter cities, toekomstmuziek of trend?

Transcriptie

1 Smarter cities, toekomstmuziek of trend?

2

3 Een geavanceerde, meer verbonden wereld Wereldwijde klimaatveranderingen en milieu- en geografisch politieke issues rondom energie hebben onze ogen geopend. We zijn met onze neus op feiten gedrukt zoals de kwetsbaarheid van wereldwijde toeleveringsketens voor voedsel en medicijnen. Ons gevoel voor veiligheid is aangetast door 9/11 en andere aanslagen of pogingen daartoe. En tot slot is er de economische tegenwind waar we mee te kampen hebben. Eén ding is duidelijk: de wereld is toe aan verandering. Het moment is daar, de gelegenheid is er. Want onze planeet is niet alleen kleiner en platter geworden, maar wordt ook steeds slimmer. We hebben nu middelen om de manier waarop de wereld functioneert, letterlijk te veranderen. Dmaar vooral omdat wereldwijde uitdagingen zich at veranderingsproces begint in de steden. Niet alleen omdat meer dan de helft van de wereldbevolking in steden woont, en dat aantal alleen maar toeneemt, daar op microniveau afspelen. Veiligheid, gezondheidszorg, verkeersdoorstroming en een schoon milieu zijn basisbehoeften voor een goede leefomgeving. Stadsbesturen, economische planbureaus, scholen, politiekorpsen en andere publieke instanties breken het hoofd hoe ze de mensen veilig en gezond houden, de lucht schoon houden, kinderen de juiste opleiding geven commerciële activiteiten stimuleren en de stromen auto s, treinen, voetgangers en vliegtuigen in goede banen leiden. Maar gelukkig is er hulp binnen handbereik. De technologie neemt een hoge vlucht. Van smart grids, intelligente verkeersinfrastructuur tot aan slimme gebouwen en energiemeters. Maar als we echt iets willen veranderen, moeten we slimmer worden in onze samenwerking. Leiderschap is hierin de sleutel tot het succes: samenwerken en de regels bepalen die beleid en instellingen stimuleren tot meer open-heid en innovatie in plaats van dat ze een belemmering vormen. Het is belangrijk dat we nu keuzes gaan maken. Groeien gaat niet zonder groeipijnen. In de komende paar jaar zullen er winnaars en verliezers zijn. En hoewel het nu misschien niet gemakkelijk te zien is, denk ik dat we nieuwe leiders zullen zien winnen. Niet doordat ze de evolutiestorm overleven, maar doordat ze het spel veranderen. Hoe steden kunnen bijdragen aan een betere - slimmere wereld, kunt u in deze INSPIRE uitgebreid lezen. n Harry van Dorenmalen Algemeen Directeur IBM Nederland B.V. Introductie Harry van Dorenmalen 3

4

5 Inhoud Smarter cities Interview - Smarter cities, toekomstmuziek of trend?...6 Interview - Smarter cities zijn de toekomst...9 Interview - Smart city Amsterdam - Duurzaam aan de top...12 Interview - Smart city Rotterdam - Op de woelige baren in Rotterdam...15 Interview - Smart city Eindhoven - Eindhoven kiest voor Smart Mobility-project Smarter work Interview - Women in Blue: power-vrouwen aan de top...20 Interview - De kracht van kennisdeling...24 Interview - Het bestaande doorbreken Column - Cloud Computing Interview - Slimme communicatie in de retail met Cipos...30 Interview - Duurzaamheid: denken in kansen...32 Column - Want to change the world? Smarter utilities Interview - West Orange Project: slim omgaan met energie...36 Interview - Smarter Lighting met LED-straatverlichting: er gaat een lichtje op Column - Een nog slimmere planeet...41 Smarter infrastructure Case Story - i3 groep verzorgt implementatie nseries bij SCA...42 Case Story - Bacardi Nederland N.V. kiest voor uitwijkservices Case Story - KPN-Getronics kiest voor IBM s XIV-storage...46 Column - New Intelligence Smarter education Interview - IBM-zomerkamp brengt technologie dichter bij brugklasmeiden Interview - Extreme Blue: intelligentie voor het bedrijfsleven...56 Interview - Het toekomstige leren: serious gaming...57 Column - We did it!...60 Smarter transportation Case Story - Commercieel check-in- en reserveringssysteem van KLM: de lucht in dankzij IBM...62 Case Story - Het nieuwe werken met BlueSpace...65 Smarter healthcare Case Story - IBM-infrastructuur bezorgt St. Anna Ziekenhuis stabiliteit&flexibiliteit...70 Evenementen agenda...73 Gestructureerd trainen...74 Colofon...78 Inhoud 5

6 Smarter utilities Smarter cities, toekomstmuziek of trend? Vanaf de jaren 90 van de vorige eeuw worden er op uiteenlopende locaties in de wereld projecten geïnitieerd om ICT zodanig in de dagelijkse leefomgeving in te zetten dat de lokale en soms zelfs nationale sociaaleconomische ontwikkeling wordt gestimuleerd. Deze projecten worden smarter cities genoemd. Zijn deze slimme initiatieven het toekomstbeeld of zijn ze slechts een trend? Smarter work Smarter utilities

7 Het is een open deur om te stellen dat de aarde opwarmt, de poolkappen smelten en de flora en fauna er over een eeuw zeker anders uit zal zien. Het besef dat de mensheid enigszins onnadenkend, zo niet onzorgvuldig met haar planeet omgaat, is langzamerhand doorgedrongen. Termen als leefbaarheid en duurzaamheid zijn gemeengoed geworden en de roep om actie klinkt steeds luider. De Nederlandse overheid bracht vorig jaar juli een energierapport uit met drie mogelijke energiescenario s en eventueel een combinatie daarvan in de toekomstbeelden naar Het powerhouse-scenario steekt in op grote centrale energievoorzieningen met kolenvergassing of kernenergie. Het flex-scenario met flexibele duurzame energieleveranciers zoals zonne- en windenergie, wordt gecombineerd met afname van een basislast-energie zoals aardgas. Tot slot is er het smarter cities-scenario waarbij de focus ligt op kleinschalige, decentrale energievoorzieningen. Afgebakend gebied Twee IBM ers die een grote toekomst zien in de smarter cities zijn John Post (Technical Leader IBM Benelux) en Kees Donker (Innovation & Technology Executive). Alles in het leven is met elkaar verbonden. Een smarter city is daar in feite een personificatie van. Overigens is het niet zo dat de term smarter city per definitie verwijst naar een stad an sich, maar een smarter city betreft vaak een geografisch afgebakend gebied: een wijk, een stadsdeel, een stad of dorp, een provincie of een heel land. Die samenhang is heel typerend. Stedelijke omgevingen worden zo complex: het verkeer loopt vast, het openbaar vervoer loopt vast, het kopen van een pak melk geeft irritatie vanwege de lange rijen voor de kassa. We stevenen af op een soort Animal farm-chaos en dat willen we natuurlijk niet. In onze optiek is het creëren van een smarter city een must, anders worden al die sciencefictionboeken uit de jaren zeventig nog akelig bewaarheid. Stel je voor! Smarter education Smarter transportation Smarter infrastructure Smarter healthcare Smarter cities 7

8 Efficiënter De wereld mag dus efficiënter volgens het duo. Enkele voorbeelden waarbij het inzetten van een goed samenhangende ICT-infrastructuur is bijvoorbeeld de politie. In een smarter city kunnen zij snel camerabeelden naar laptops of handcomputers van surveillance sturen. Of in geval van calamiteiten of ter plaatse gebeurde ongelukken kan het ambulancepersoneel meteen beschikken over patiëntgegevens. Stadstoezicht kan beelden aan medewerkers verzenden om bijvoorbeeld snel een beeld te krijgen van schademeldingen. En op het gebied van handhaving zijn er mogelijkheden voor mobiele handhaving: vergunningen informatie en -registratie op locatie voor inspecteurs. Ook het openbaar vervoer heeft voordelen zoals actuele informatie doorgeven, ook naar de bushaltes. Sociaal aspect En wat dacht je van verkeerscirculatie sturen door middel van navigatiesystemen (TMC traffic management channel) of een goedlopende gezondheidszorg, arbeidsverdeling, infrastructuur en andere sociale aspecten? Kijk eens naar nutsbedrijven met slimme meters die van afstand kunnen worden afgelezen zodat iedereen een goed beeld krijgt van het eigen energieverbruik? Aardig voor het milieu! In een smarter city attendeer je toeristen op de hotspots via schermen, of het winkelende publiek krijgt directe informatie over speciale aanbiedingen zodat de economie op peil blijft. Een ander sociaal aspect vormen de ouderen: deze kunnen in een smarter city veel beter uit de voeten en komen niet in een isolement, terwijl je gelijktijdig jongeren en technologie beter bij de stad kunt betrekken. Het is bijna onmogelijk om niet in de toekomst in een smarter city te leven. Niet als we onze planeet willen behouden. Zonder smarter cities is geen samenleving mogelijk. Bij smarter cities-projecten ligt de focus op de combinatie van sociale en economische ontwikkeling en de combinatie van in- Kees Donker John Post frastructuur- en dienstenontwikkeling. Vooral de combinatie van diensten en infrastructuur is wat smarter cities-projecten onderscheidt van projecten die erop gericht zijn digitale steden, netwerkgemeenschappen of wired cities te realiseren. Hierbij moet worden gekeken naar het type diensten dat wordt ontwikkeld, de toegankelijkheid van deze diensten, het type infrastructuur, de schaal van het fysieke netwerk en dies meer. Smarter cities-projecten zijn kennisintensief omdat zij vaak vooruitlopen op de bestaande markt en ze vereisen een expertisebundeling van diverse partijen. Partijen kunnen niet zonder elkaar, anders kun je niets bundelen. En je hebt aardig wat betrokkenen: partijen met financiële middelen, informatie, kennis en expertise, maar ook de partijen met autoriteit zoals de overheid. Toekomstvisie Ook IBM zit niet stil op het gebied van smarter cities. De smarter cities-software van IBM is ontwikkeld en bedoeld om meer efficiënt gebruik te maken van hulpbronnen in de stad zoals water, vervoer, elektriciteit, bewaking en meer. In de toekomst heeft de wereld een biljoen aangesloten en intelligente zaken zoals auto s, vliegvelden, wegen, pijpleidingen, fabrikanten. De hoeveelheid informatie die door de interactie van al die zaken ontstaat, zal ongekend zijn. De komende jaren is er voor de ontwikkeling van smarter cities nog veel te doen aan innovatie van kleinschalige technieken en beleid voor een flexibele en slimme infrastructuur. Besluitvormers kunnen bij smarter cities-projecten beter te laat dan te vroeg kiezen voor een procesmatige strategie. Dat is een uitdaging die zeker door IBM kan worden opgepakt en al wordt opgepakt. n

9 Smart cities zijn de toekomst De wereld raakt steeds meer volgebouwd. Steden hebben te maken met een uitgekiende stadsplanning waar ruimte en mobiliteit nauw met elkaar zijn verbonden. Het moet allemaal slimmer om een duurzame bereikbaarheid in de toekomst te waarborgen. Voor water, groen, natuur, cultuur, communicatie en vervoer. Dit vraagt om specifieke technologie. Iemand die hier alles van af weet is IBM er Peter J. Korsten, wereldwijd leider van het IBM Institute for Business Value. De zakelijke denktank van IBM. Een eeuw geleden waren er minder dan twintig steden wereldwijd die een inwoneraantal hadden van meer dan een miljoen. Tegenwoordig is dit cijfer uitgegroeid tot ruim 450 en het ziet er niet naar uit dat deze groei zal stagneren in de toekomst. Al deze groei gaat gepaard met een toenemende economische, politieke en technologische impact en macht. Het zijn deze steden die economisch gezien worden als de hubs van de wereldwijd geïntegreerde, op diensten gebaseerde maatschappij. Politiek gezien hebben deze steden meer invloed gekregen, maar mét de bijbehorende verantwoordelijkheden. Vanuit technologisch oogpunt gezien is er een vooruitgang aan de gang die deze steden voorziet van een beter begrip en controle van hun verrichtingen en ontwikkeling. Tot slot zijn deze steden op operationeel niveau samengesteld uit verschillende netwerken, infrastructuren en omgevingen die verband houden met zes belangrijke systemen: mensen, bedrijven, communicatie, water, vervoer en energie. Ontwikkelingen Als steden ten behoeve van sociaaleconomische ontwikkelingen smart city -projecten willen ontwikkelen, komen zij voor grote, technisch inhoudelijke en organisatorische onzekerheden te staan. Een stad of wijk voorzien van hoogwaardige ICT-infrastructuur en elektronische diensten is iets wat nogal wat voeten in aarde heeft, zegt Peter J. Korsten. Het geheim van een succesvolle smart city opbouwen zit namelijk in de samenhang en samenwerking tussen de systemen die op operationeel niveau de belangrijkste kern vormen. Centraal in de werking en ontwikkeling van steden staan zes systemen: mensen, bedrijven, vervoer, communicatie, water en energie. De effectiviteit en efficiëntie van deze systemen bepalen hoe een stad werkt en hoe succesvol deze is in het bereiken van haar doelen. Daarom moeten deze systemen zowel holistisch als individueel worden benaderd. Peter J. Korsten Demografische veranderingen Het menselijke systeem van een stad verwijst naar zijn menselijke en sociale netwerken. Deze omvatten openbare veiligheid (brand, politie en rampenbestrijding), gezondheid, onderwijs en levenskwaliteit. Voor Korsten is het duidelijk: Van demografische veranderingen tot gezondheid; steden worden steeds meer gecon- Smarter cities 9

10 fronteerd met grote uitdagingen en bedreigingen van de duurzaamheid hiervan. Je hebt te maken met krimpende steden en explosief groeiende steden. Welke stad dan ook, er moeten nieuwe manieren gevonden worden om wereldwijd concurrerend en aantrekkelijk te blijven op het gebied van bijvoorbeeld geschoolde arbeid. Uit onderzoek blijkt dat het opleidingsniveau in steden zeker twintig tot honderd procent hoger is dan op het platteland. Dan moet je als stad voorkomen dat je een braindrain krijgt: een leegloop van hoogopgeleide mensen. En zo zijn er demografisch gezien wel meer uitdagingen binnen een stad. Bedrijvigheid Het bedrijvensysteem van een stad behelst zijn regelgeving en beleidsmilieu en omvat zaken als planningsverordeningen, openheid aan buitenlandse handel en investeringen, arbeid en product marktwetgeving. Steden zijn afhankelijk van hun eigen bedrijvigheid. Daarom is het noodzakelijk dat hier een goed evenwicht in is en dat de administratieve systemen efficiënt werken. Het starten van een bedrijfsleven varieert sterk in verschillende steden, zelfs binnen hetzelfde land. Feit blijf dat de efficiëntie en doeltreffendheid van de businesssystemen in een stad centraal moeten staan bij het oplossen van de dichotomie tussen waar wetten worden gemaakt en uitgevoerd. Kort en krachtig gezegd: mensen hebben werk nodig. Snelle communicatie Wil het bedrijfsleven lekker lopen en de demografie in een stad goed in kaart worden gebracht, dan is een goede communicatie eveneens van belang. Het communicatiesysteem van een stad omvat niet alleen zijn telecommunicatie-infrastructuur, met inbegrip van telefonie, breedband en draadloos, maar het gaat ook vooral om de transparantie hierin. De mogelijkheid om toegang te krijgen tot en te communiceren over informatie staat centraal in een moderne economie en vormt volgens Korsten de sleutel tot een slimmere stad. De connectiviteit moet steeds vaker voldoen aan zwaardere eisen. Mede dankzij internet worden grenzen blijvend verlegd. De online bevolking is sinds 2000 met bijna 350 procent gegroeid, maar de overgrote meerderheid van de bevolking 5,1 miljard is nog steeds niet online en wordt uitgesloten van de voordelen van het aanboren van informatie in een wereldwijd netwerk. En dat is onacceptabel. Essentieel water Het stedelijk watersysteem is essentieel in een smart city en omvat de hele watercyclus, watervoorziening en sanitaire voorzieningen. Problemen met waterefficiëntie, lekkages, de kwaliteit en de dreiging van overstromingen vormen een belangrijke bedreiging voor de duurzaamheid in steden. Water is van fundamenteel belang voor het behoud van het menselijk leven. Water is ons eerste overlevingsmiddel. Ons menselijk welbevinden hangt er vanaf. Daarnaast is water ook nodig voor de industriële bedrijvigheid. Je zou kunnen stellen dat een groeiende stad ook meer dorst krijgt. Steden zijn momenteel goed voor 60 procent van al het water dat bestemd is voor huishoudelijk gebruik. In een smart city is het bijvoorbeeld mogelijk om dankzij ICT lekkages op te sporen die waterverlies tegengaan. En zo zijn er nog meer mogelijkheden die deze samenhang rechtvaardigen. Vervoer Het stedelijk transportsysteem omvat alles aspecten van vervoer: het wegennetwerk, openbaar vervoer en zee- en luchthavens. Verstedelijking en de globalisering zorgen voor een drukke bezetting van onze transportmogelijkheden. Bij bijvoorbeeld een calamiteit of de eeuwige ochtendspits komt dit onder druk te staan. Dit kost een stad onnodig veel geld, tijd, papierwinkel, verloren uren en een forse verontreiniging door alle draaiende motoren. Dat moet ook anders kunnen. Door een snelle en accurate communicatie weten mensen sneller waar ze aan toe zijn en kunnen ze anders omgaan met de vervoerinfrastructuur. Bedrijven zouden feitelijk het personeel moeten stimuleren gebruik te maken van de fiets of het openbaar vervoer om de belasting van het transportsysteem te ontlasten. En dan zie je weer de noodzakelijke samenhang waardoor een smart city absoluut kan gaan werken, mits de economische en politieke afstemming correct is. Energie Van alle systemen binnen een smart city is het energiesysteem de meest tot de verbeelding sprekende. Het energiesysteem van een stad is net zo essentieel zoals zijn watervoorraden, zijn energiegeneratie- en transmissie, evenals zijn afvalverwijderinginfrastructuur. Deze moeten dus veilig zijn, maar vaak zijn de huidige energiesystemen onveilig en inefficiënt. De mondiale uitstoot van CO2 is sinds 1990 met 45 procent gestegen, mede door de enorme verstedelijking. Dat doet onze duurzaamheid geen goed. Daarom is het zo belangrijk dat er nu allerlei initiatieven van de grond komen op zowel politiek als bedrijvengebied. Conclusie Korsten is ervan overtuigd dat als alle componenten binnen het gehele systeem van een smart city naadloos op elkaar aansluiten en goed samenwerken, er een als smart city een concurrentievoordeel ten opzichte van andere steden ontstaat. Dit zou een prikkel moeten geven aan andere steden. Een smart city draait niet alleen om het idee zelf, maar vooral om financiën, structuur en inzicht. Het besef dat deze zes core-systemen onderling zijn verbonden en als zodanig moeten worden behandeld, is bij een smart city essentieel. In het huidige klimaat van welzijnsbelang, welvaart en noodzaak voor duurzaamheid zijn smart cities feitelijk een ideale oplossing. En tegelijkertijd een enorme uitdaging. En dat maakt het juist zo interessant. n 10 Smarter cities

11 Wie is Peter J. Korsten? Peter J. Korsten is naast zijn huidige positie bij IBM Global Business Services ook de wereldwijde leider van het IBM Institute for Business Value, de zakelijke denktank van IBM. Voorafgaand aan zijn huidige positie was hij bij IBM (en daarvoor bij PwC Consulting) leider van de Corporate Strategy, Organization Design and Change Management praktijk in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Hij is een expert op het gebied van contemporary strategy en heeft als adviseur voor een breed scala aan Fortune Global 500-organisaties gewerkt. Hij is een veelgevraagd spreker over strategie en heeft vele honderden toespraken over de gehele wereld gegeven. Peter bezit een Deans List (honours) MBA van IMD (Lausanne, Zwitserland) en heeft verder opleidingen gevolgd aan de Harvard Business School, Insead, IMD, Ashridge en bij het Templeton College in Oxford. In 2008 is Peter Korsten door Consulting Magazine benoemd tot een van de 25 meest invloedrijke consultants ter wereld en benoemd tot Hollandse ster door het blad FEM Business. Hij heeft in 2006 de InCompany-prijs gewonnen voor het beste Management & Organisatie adviesbureau in Nederland en ontving in 2007 IBM s meest prestigieuze prijs: de IBM Global Golden Circle.

12 Smart city Amsterdam duurzaam aan de top De gemeente Amsterdam behoort tot de meest duurzame steden in Europa. Een positie die vooral te danken is aan de goede samenwerking tussen het bedrijfsleven, inwoners en nongouvernementele organisaties. Vanuit de politiek is Marijke Vos, wethouder Milieu, de actieve aanjager van allerlei initiatieven en projecten die bijdragen aan een schonere en prettigere leefomgeving. Een gesprek met een vrouw met een visie. Het is een loffelijk streven: Amsterdam wil dé zonne- en windenergiestad van Nederland worden. Om dit te bereiken is een krachtige impuls nodig om de productie van duurzame energie in de stad te vergroten. Het stadsbestuur heeft haar doelen voor ogen en wil een klimaatneutrale eigen organisatie in het jaar En daar blijft het niet bij. In 2025 moet dertig procent van de energiebehoefte van de stad met duurzame, lokaal geproduceerde energiebronnen gedekt worden tegenover de bijna zes procent van nu. In datzelfde jaar wil Amsterdam namelijk veertig procent minder CO2 uitstoten dan in Deze ambities zijn fors hoger dan het Nederlandse en Europese doel van 20 procent duurzame energie in Wie denkt dat dit niet haalbaar is, heeft nog geen kennis gemaakt met de niet aflatende inzet van Marijke Vos, wethouder Milieu. Onze visie is dat je duurzaamheid moet verbinden aan bedrijvigheid, innovatie en kansen, omdat je het op die manier echt in Crisis De wethouder is duidelijk. Nederland verkeert niet alleen in een economische crisis, het land heeft ook te kampen met een klimaaten energiecrisis. Reden genoeg om niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar juist stappen te ondernemen. We moeten deze crisis gebruiken om er beter en meer duurzaam uit te komen. Dat betekent vooral veel slimme, zuinige en duurzame oplossingen voor alledaagse vraagstukken. Denk bijvoorbeeld aan warmte/koudeopslag voor verwarming en koeling, groene stroom, elektrische voertuigen, of voertuigen op waterstof. Juist in dit soort tijden is er veel innovatie mogelijk. ICT is hiervoor een uitstekend instrument en dit past ook in de doelstellingen die Amsterdam voor ogen heeft. Willen we onze doelstellingen voor 2015 en 2025 daadwerkelijk realiseren, dan is het nodig om in alle sectoren klimaatcoalities te smeden tussen bedrijven, instellingen, kennisinstituten, burgers en de gemeente zelf. Alleen gezamenlijk kan de ambitie worden waargemaakt, benadrukt Vos nogmaals. Daarom worden Amsterdam vierde bij Green Capital Award De groei van de stedelijke bevolking van Europa stijgt even sterk als de aandacht voor klimaat op Europees niveau. Deze combinatie heeft geleid tot het initiatief European Green Capital Award van de Europese Commissie. De prijs wordt uitgereikt aan de stad van inwoners of meer die de hoogste milieustandaarden bereikt, de meest ambitieuze doelen heeft voor verdere verbetering van het milieu en duurzame ontwikkeling. Amsterdam werd dit jaar als een van de acht genomineerden gekozen uit in totaal 35 aanmeldingen uit zeventien verschillende lidstaten. Reden hiervoor waren het klimaatprogramma Nieuw Amsterdams Klimaat, het afval- en afvalwaterbeleid, innovatieve maatregelen tegen geluidhinder, implementatie van duurzame mobiliteitsoplossingen en de investeringen in groene openbare ruimte. Uiteindelijk werd Amsterdam vierde. Een feit waar Vos bijzonder trots op is: Ik ben erg blij dat we mee hebben gedaan, in de finale zijn beland en ons tot de vier meest duurzame steden van Europa mogen rekenen. Het is iets dat smaakt naar méér: een titel volgende keer! 12 Smarter cities

13 de inwoners van de hoofdstad betrokken bij diverse projecten op het gebied van de inzet van slimme ICT bij het binnenklimaat, energieverbruik, transport en Smart Work Centers. Voortrekkersrol Amsterdam is trots op zijn voortrekkersrol als het gaat om slimme ICT. Digitale intelligentie in de woon- en werkomgevingen biedt de belangrijkste besparingsmogelijkheden. Innovatieve ICT-toepassingen zouden daarom maximaal moeten worden ingezet. Door de inzet van slimme informatie- en communicatietechnologie is het mogelijk in huishoudens, kantoren en in het bedrijfsleven minstens tien procent van het energiegebruik te besparen. Concrete stappen nemen is daarom belangrijk. Dus worden er stappen gezet in Amsterdam. Grote stappen zelfs. Zo werd begin dit jaar besloten om het glasvezelnetwerk in Amsterdam fors uit te breiden. Een kleine honderdduizend adressen zouden hiermee de beschikking krijgen over breedbandinternet, in navolging van de veertigduizend adressen die al aangesloten zijn. Bijzonder element hierbij is dat het om een zogeheten open glasvezelnet gaat, zodat iedereen diensten kan leveren en lijnen kan gebruiken. Het uiteindelijke plan is om de hele stad (ruim huishoudens) toegang te geven tot het glasvezelnetwerk. Het zijn de eerste stappen op weg naar de smart city Amsterdam. Door zelf het goede voorbeeld te geven en positief gedrag te belonen, trek je anderen over de streep. Inzet slimme ICT De gemeente Amsterdam is al enige tientallen jaren actief op het gebied van energiebesparing en duurzame energie. Amsterdam hanteert hierbij een uitgebreide en gecoördineerde aanpak, om duurzame en winstgevende projecten te ontwikkelen en uit te voeren. Deze aanpak wordt samengevat onder de noemer Nieuw Amsterdams Klimaat en heeft als uitgangspunt de trias energetica: terugdringen van de vraag naar energie, het gebruiken van duurzame energiebronnen zoals zon en wind en efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen. Vos houdt hierbij steeds het streven om de CO2-uitstoot in de stad met 40% ten opzichte van 1990 te reduceren en de eigen klimaatneutrale gemeentelijke organisatie voor ogen. De groene vlag hangt bij haar nooit halfstok. Wij willen enorm gaan inzetten op lokale, duurzame energieopwekking. Hierbij zal de restwarmte van de industrie worden ingezet voor de (stads)verwarming van nieuwbouwwoningen en zal het gebruik van energiezuinige voertuigen en duurzame energie worden gepromoot. Zo zijn er sinds 2006 meer dan 25 rondvaartboten die elektrisch varen en subsidieert Amsterdam de ontwikkeling van een elektrische TukTuk. Ondersteuning burgers De Amsterdammers reageren volgens de wethouder heel positief op al deze duurzame initiatieven. Daar is ze erg blij mee. Willen we onze doelstellingen halen, dan moeten we iedereen meekrijgen. We merken dat onze burgers het erg belangrijk vinden om Smarter cities 13

14 duurzame plannen te ondersteunen. We proberen het als gemeente dan ook zo concreet mogelijk te maken. We leggen de burgers uit hoe ze zelf ook geld kunnen besparen door bepaalde maatregelen te treffen. Dat in Amsterdam bijvoorbeeld steeds meer daken worden voorzien hoogwaardig isolerende mossoorten en graskruiden, is een trend die Vos toejuicht. Een groen dak heeft vele voordelen: het bespaart energie omdat het hoogwaardig isoleert, het houdt regenwater vast, het zuivert de lucht van fijnstof en CO2, het vergroot de biodiversiteit in de stad en het oogt plezierig. Hoe ze de inwoners over de duurzame streep kan trekken, is voor Vos duidelijk: Door zelf het goede voorbeeld te geven en positief gedrag te belonen. Zelf geven we het goede voorbeeld door duurzaamheideisen aan ons gemeentelijk inkoopbeleid te koppelen. Onze werknemers krijgen instructies voor efficiënt gebruik van elektriciteit en we kiezen voor gemeentebrede configuraties waarbij het energieverbruik zo laag mogelijk is. Breed actie ondernemen Marijke Vos is een vrouw die van actie houdt. Wanneer ze haar inwoners niet probeert te overtuigen van energiebesparingsmaatregelen voor thuis, zoals de implementatie van intelligente meters en feedback-displays binnenshuis, richt ze zich op de vele (toekomstige) bedrijven in en rondom Amsterdam. Amsterdam ligt op een knooppunt van de mondiale ICT-infrastructuur en herbergt daardoor een grote ICT-sector. De hoeveelheid energie die door de diensten en infrastructuur van deze sector wordt geconsumeerd, neemt sterk toe. Daarom ageert Vos voor een goed geregeld binnenklimaat, bewust energieverbruik en energiezuinige apparatuur. Het verhogen van de energie-efficiëntie is een belangrijke stap waarmee bedrijven hun operationele kosten kunnen verlagen, uitbreidingen kunnen realiseren en daarmee ook in de toekomst concurrerend kunnen blijven, zei Vos tijdens de eerste bijeenkomst van het in 2008 opgerichte Green IT-initiatief. Dit initiatief omvat zaken als kennisproductie, pilots en bewustwordingstrajecten voor de ICT-industrie in Amsterdam. Smart Work Centers Amsterdam is eveneens in de ban van Smart Work Centers (SWC). Eind 2008 werd het eerste center in Almere geopend. Het SWC biedt individuele en groepswerkplekken en verschillende voorzieningen als kinderopvang en vergaderfaciliteiten. Het is volgens Vos de bedoeling dat er rondom Amsterdam een hele ring van dit soort centers komt. Files en klimaatveranderingen maken het noodzakelijk om nieuwe manieren, of eigenlijk nieuwe plaatsen, te zoeken om te werken. Door slim gebruik te maken van de aanwezige ICT-technologieën, bevordert het SWC flexibel werken, de arbeidsproductiviteit en worden reiskosten en de CO2-uitstoot verlaagd. Voor Vos is het duidelijk: Amsterdam heeft de potentie om een smart city te worden. Bij Amsterdam smart city gaat het om de optelsom van innovatieve technologie, gedragsverandering bij de Amsterdamse bevolking en duurzame economische investeringen. Zonder meer een kolfje naar Marijke Vos hand. n Alleen gezamenlijk kan ambitie worden waargemaakt.

15 Op de woelige baren in Rotterdam Van oudsher is de regio Rotterdam sterk in energie en water. Deze kennis wil de stad dan ook gebruiken en inpassen in de vraagstukken die er liggen op het gebied van klimaatveranderingen, energie en watermanagement. De lat wordt hoog gelegd: Rotterdam is wereldwijd erkend als eerste Smart Delta City en bekleedt hierdoor een voorbeeldfunctie voor andere grote steden. In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 stuwden springtij In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 stuwden springtij en een noordwesterstorm het Noordzeewater op tot recordhoogte. Een groot deel van de provincie Zeeland, West-Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden overstroomde, meer dan mensen stierven en zeker mensen verloren hun huis en bezittingen. In één nacht veranderde hectare land mede door dijkdoorbraken in een rampgebied bedekt door de zee. Dit nooit meer, besloot politiek Den Haag en ondernam vervolgens allerlei stappen van dijkverzwaringen tot aan de Deltawerken. Maar nog steeds is water één van de grootste bedreigingen voor Nederland. Geen wonder dat door de jaren heen steeds meer initiatieven zijn ontplooid tegen het wassende water. En daar is het niet bij gebleven. De globale klimaatveranderingen en het daaruit voortvloeiende noodzakelijke watermanagement houdt de gemoederen onophoudelijk bezig. Eén stad in Nederland springt er op dit gebied uit: Rotterdam. te worden. Rotterdam wordt dan een stad die gebruik maakt van reële, real-time operationele informatie voor het beheren van infrastructuur en operaties die verband houden met de effecten van klimaatverandering in een dynamisch en complex watersysteem. En het heeft meteen meer voordelen: het informatieportaal van het Smart Deltasysteem biedt functionarissen en professionals de mogelijkheid sneller en efficiënter te reageren op bedrei gingen zoals overstromingen of droogte, veiligheids- of bereikbaarheidsproblemen en wijzigingen in de watercondities die schade kunnen toebrengen aan vissen of ander waterleven. Burgers, stadsdiensten, wetenschappers, studenten en hightech bedrijven hebben hier als eerste voordeel van. Globaal inzicht Iets wat Rotterdam zeker wil bereiken, is meer globaal inzicht en gedragsverandering bij de mensheid én een krachtige wereldwijde samenwerking en kennisdeling op deze gebieden. Daarvoor is accurate en continu geactualiseerde kennis over de weersverwachtingen, zeespiegelstijgingen, grondwater, waterkwaliteit en rivieraanvoer nodig. Op basis van die informatie kan het stadsbestuur bijvoorbeeld besluiten toekomstige waterkeringen te sluiten. Of om optimaal gebruik te maken van de beschikbare riolerings- en waterbergingscapaciteit in de stad en daarmee wateroverlast of een aantasting van de waterkwaliteit te voorkomen. Ook de koppeling met infrastructuur en energie is hierbij van groot belang. Overheden en bedrijven die zich niet bewust zijn Smart Delta City Rotterdam is een echte waterstad. Het krijgt van vier verschillende kanten met water te maken: regenwater, grondwater, rivierwater en zeewater, zegt John Jacobs, senior adviseur bij Rotterdam Climate Proof, onderdeel van het Rotterdam Climate Initiative. Hierdoor is Rotterdam de ideale proeftuin en zo wordt dit internationaal ook gezien. Ons streven is dan ook met Rotterdam Climate Proof, het klimaatadapatieprogramma van het Rotterdam Climate Initiative, in het jaar 2025 een honderd procent klimaatbestendige stad zijn. De eerste Smart Delta City Smarter cities 15

16 Groene daken in Rotterdam van de impact van klimaatveranderingen op de eigen bedrijfsvoering, zijn in het nadeel: De komende jaren wordt het effect van een overschot of tekort aan water rampzalig in grote delen van de wereld. Daarom hebben wij het adaptieprogramma in het leven geroepen. Het adaptieprogramma staat voor aanpassen aan de onvermijdelijke klimaatverandering. We zetten in op een veilige, economisch sterke en aantrekkelijke stad en haven. Maar ook op de positie van Rotterdam als koploper in klimaatadaptatie en als waterkennisstad. De World Expo 2010 biedt een internationaal podium om deze doelen kracht bij te zetten. John Jacobs Profileren als voorbeeld Rotterdam Climate Proof rust op drie pijlers die elkaar versterken: kennis, daden en profilering. De Rotterdamse regio concentreert en stimuleert de kennisontwikkeling op het gebied van deltatechnologie en realiseert ook daadwerkelijk nieuwe concepten. Innovatieve waterprojecten, zoals drijvend bouwen, zorgen ervoor dat de veiligheid en kwaliteit van de stad en de aantrekkelijkheid van de woonomgeving verbetert. De innovaties zorgen daarnaast voor verdere kennisontwikkeling en meer bedrijvigheid. Hiermee kan Rotterdam zich profileren als voorbeeldstad voor deltasteden in de wereld. Binnen het adaptatieprogramma zijn de activiteiten voor 2009 in vijf hoofdthema s geclusterd: waterveiligheid, bereikbaarheid, adaptief bouwen, stedelijk watersysteem en stadsklimaat. Per thema zijn een doelstelling en een samenhangend pakket producten geformuleerd, waarin kennisontwikkeling, uitvoering en profilering aan bod komen. Een groot deel van de wereldbevolking woont in steden die aan de kust of in delta s liggen. Zaken als waterhoogte, waterafvoer, rivierwater dat ook afgevoerd moet worden, drinkwater; het wordt in de toekomst allemaal een probleem. Daar moeten we efficiënt mee leren omgaan. Het klimaat is geen momentopname, maar iets wat ons hele leven lang duurt. Samenwerking De impact van klimaatverandering terugdringen en het waterbeheer verbeteren door middel van geavanceerde, real-time gegevensanalyses, is niet iets wat Rotterdam alleen kan. Daarom ging de stad een alliantie aan met IBM. IBM helpt de waterstad bij het ontwerpen en testen van een bewakings- en voorspellingssysteem voor slimmer watermanagement en energiebeheer. 16 Smarter cities

17 Dit geavanceerde systeem voor gegevensintegratie combineert meerdere gegevensstromen van de waterbronnen van de regio om te komen tot een accuraat en dynamisch beeld van huidige en toekomstige omstandigheden. Als onderdeel van de samenwerking wil IBM de expertise van haar onderzoeksafdeling inzetten en gebruik maken van wetenschappers van verschillende disciplines om onderzoeken te doen op gebieden als het beheer van koolstoffen in logistieke processen. Samen met kopstukken uit de wereld van wetenschap, bedrijfsleven en overheid is IBM de afgelopen twee jaar betrokken geweest bij onderzoeksprojecten naar de huidige en toekomstige operationele effecten van wijzigingen in de beschikbaarheid, toegankelijkheid, kwaliteit en kwantiteit van water. In februari 2008 heeft IBM het Global Center of Excellence for Watermanagement in Nederland geopend. Wereldwijd stevige positie Wereldwijd verovert Rotterdam met het RCP een stevige positie op het gebied van klimaatadaptatie, waterkennis en stedelijke deltatechnologie. Het initiatief initieert en realiseert diverse aansprekende projecten die een plek in de etalage verdienen. De Rotterdam Climate Campus is er daar een van. Deze hightech community is te vinden in het ontwikkelgebied Stadshavens. Een plek bij uitstek waar wetenschap en bedrijfsleven kennis en innovatiekracht bundelen. Door hierin te investeren profileert Rotterdam zich als koploper in deltatechnologie en watermanagement. Deze economische prikkel heeft niet alleen impact op de Rotterdamse regio maar leidt ook internationaal gezien tot economische kansen en samenwerkingsverbanden. Eén van die internationale samenwerkingsverbanden is van Rotterdamse bodem: Connecting Delta Cities (CDC), een nieuw kennisnetwerk van deltasteden. Ho Chi Minh City (Vietnam) ondertekende al een intentieverklaring om samen met de gemeente Rotterdam te werken aan de mondiale aanpak van klimaatadaptatie. Ook andere deltasteden werden benaderd om mee te ondertekenen. New York, Hong Kong, Jakarta en Londen volgden al snel. Door samen te denken en kennis uit te wisselen hoopt Jacobs meer wereldwijd begrip te creëren. Belangrijk We kunnen de mensheid niet nadrukkelijk genoeg op het hart drukken hoe belangrijk het klimaat voor ons is en dat we daar zorgvuldig mee om moeten gaan. We hebben door de jaren heen al enkele concrete projecten gedaan, zoals de IJkdijk, die vele ogen hebben geopend. Maar we moeten nog verder gaan dan bewustwording alleen. We moeten er ook naar gaan handelen. Hoe meer informatie we wereldwijd kunnen koppelen en combineren, hoe beter we tegen de natuurelementen zijn bestand. Dat kunnen we niet zonder IT. Daarom vinden wij de samenwerking met IBM zo prettig. Om onze doelen te bereiken, hebben we een holistische aanpak van klimaatverandering en Groene daken in Rotterdam watermanagement gedefinieerd, waarbij in de besluitvorming rekening wordt gehouden met factoren op het gebied van de economie en ruimtelijke ordening. Deze samenwerking is van belang voor Rotterdam om zich te ontwikkelen tot een Smart Delta City. n Smarter cities 17

18 Eindhoven kiest voor Smart Mobility-project Nederland streeft ernaar zich te ontwikkelen tot een op kennis en creativiteit gebaseerde economie en maatschappij. Welvaart en welzijn worden in toenemende mate bepaald door innovatie op het gebied van kennis en ideeën én deze te vertalen in producten, diensten, processen, oplossingen en nieuwe bedrijvigheid. Een goed voorbeeld hiervan is de Eindhovense praktijkproef met het kilometerbeprijzingssysteem op basis van GPS. Wie veel op de weg zit kent het wel: files, opstoppingen en humeurige medeweggebruikers. De Nederlandse wegen zijn behoorlijk vol. Wanneer een calamiteit zich voordoet in de ochtendspits, rinkelen vele mobiele telefoons en zitten werkgevers zinloos te wachten op vertraagd personeel. Al die drukte en daarbij ook nog eens de milieubelasting is al vele jaren een doorn in het politieke oog. Vanuit politiek Den Haag volgen bezuinigingen, veranderingen en belastingplannen elkaar in hoog tempo op. Blijvertje lijkt de voorgenomen kilometerbeprijzing. Het kabinet heeft besloten in 2011 de kilometerbeprijzing in te voeren voor vrachtauto s en vanaf 2012 voor personen- en bestelauto s. Uitgangspunt hierbij is dat per individueel voertuig eerlijk betaald wordt voor het gebruik van het wegennet, zowel op hoofdwegen als op secundaire wegen. Eindhoven kreeg hierbij vanuit de overheid de eer om aan de eerste pilotproef met de On Board Unit mee te werken. Intelligent vervoer De Eindhovense proef met de door NXP Semiconductors in samenwerking met CPS Europe ontwikkelde On Board Unit, is een primeur op het gebied van rekeningrijden. De proef is een samenwerking tussen IBM en NXP, tot medio 2006 onderdeel van Philips en al ruim vijftig jaar een wereldwijd toonaangevende onderneming op het gebied van halfgeleiders. IBM baseerde zich bij de ontwikkeling van het systeem op zijn wereldwijde ervaring met het betalen voor mobiliteit. Het bedrijf helpt ook steden als London, Singapore, Brisbane en Stockholm bij het aanpakken van de verkeers- en fileproblematiek. De Eindhovense proef is uniek te noemen. Voor het eerst wordt getoond dat de techniek beschikbaar is om op basis van wegtype, tijdstip en milieukenmerken van het voertuig afgelegde trajecten te voorzien van een prijs, en deze op een overzichtelijke manier aan de automobilist te tonen, zegt Eric-Mark Huitema van IBM. En er hoeft nu niet gewerkt te worden met die lelijke portalen boven de weg, vult Maurice Geraets van NXP aan. Gebruik chip Voor de proef hebben we vijftig IBM- en NXP-medewerkers die in Eindhoven op de High Tech Campus werken, gevraagd om gedurende zes maanden het systeem te testen. Iedere deelnemer heeft een On Board Unit in de auto gekregen waarmee alle ritten worden geregistreerd en voorzien van een prijs, vertelt Geraets. NXP 18 Smarter cities

19 is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de ATOP-chip. Deze is niet zo groot: slechts drie bij drie centimeter en drie millimeter dik. De chip combineert plaatsbepaling en draadloze communicatie, bevat een GPS-ontvanger en geeft via het mobiele GPRS-netwerk continu de positie van de auto door aan een IBM-systeem dat met een geavanceerde back-office de routeen kostengegevens in kaart brengt. Deze gegevens worden op een beveiligde website gezet waar deelnemers na inloggen kunnen zien welke route zij hebben genomen, hoeveel deze route hen heeft gekost en of de routekeuze leidt tot lagere kosten. Overigens kan de gebruiker de On Board Unit eenvoudig zelf installeren. Competitie-element In de tweede fase van de test kunnen de deelnemers vervolgens kiezen om bijvoorbeeld na de spits te vertrekken of een goedkopere route te nemen tussen woning en werkadres. Daarbij is er een competitie-element ingebracht door medewerkers te belonen die hun gedrag het meest effectief aanpassen. De proef is bedoeld om de techniek in de praktijk toe te passen en om de medewerkers bewust te maken dat verschillend reisgedrag in de toekomst zal leiden tot een groot verschil in reiskosten. IBM, NXP én de overheid, die subsidie voor de proef beschikbaar stelde, mikken dus op gedragsverandering. Dat geldt niet alleen voor de deelnemers, maar bijvoorbeeld ook voor de werkgever. Die moet er wel voor open staan dat een werknemer bijvoorbeeld niet in de spits gaat rijden, maar eerst vanuit huis werkt en een uurtje later naar het werk gaat en daardoor niet in de file staat, geeft Huitema toe. Maar gelukkig zijn steeds meer werkgevers bereid tot zulke compromissen als dit geen afbreuk doet aan de inzet en resultaten. Daarnaast is de effectiviteit van de medewerker groter binnen dezelfde werkuren door minder tijdsverlies van het in de file staan. Privacy Een ander belangrijk item in deze proef is privacy. Volgens Geraets biedt de chip in de On Board Unit een optimale garantie van privacy. Het wordt onmogelijk om de On Board Unit te kraken. Daar zorgt speciale IBM-encryptietechniek en beveiliging voor. De veiligheid is te vergelijken met de chip in een creditcard; deze geniet het hoogste niveau van beveiliging dat banken hanteren. Hetzelfde niveau behalen we ook met onze chip. Het systeem kent meerdere beveiligde onderdelen. Doordat de chip continu elektronisch en draadloos verbonden is met een uniek en niet verwijderbaar vignet op de voorruit, is verzekerd dat auto s alleen maar mét de kilometerprijsunit rijden. Ook verschilt de Nederlandse aanpak aanzienlijk van enige andere vorm van kilometerbeprijzing in de rest van de wereld. In andere landen wordt vooral gebruik gemaakt van tolpoorten of automatische kentekenherkenning, oftewel Automatic Numberplate Recognition (ANPR). Een methode om gescande kentekens op automatische wijze te vergelijken met een verzamelbestand waarin een selectie van kentekens is opgenomen. Smart Mobility De Eindhovense proef opgezet in nauw overleg met de regionale overheid is een uitstekend voorbeeld van Smart Mobility. En deze kan volgens het tweetal in de toekomst nog veel verder worden uitgebreid. De basistechnologie zit tenslotte al in de auto. De moderne auto heeft sensoren, zoals ABS en traction control, maar ook voor temperatuur en ruitenwissers. Zelfs internet is mogelijk; de chip zit er nou eenmaal, zegt Huitema. Dus waarom zou je dat in de toekomst niet gebruiken? Het is natuurlijk een ideaal middel. Automobilisten zouden via hun unit met andere weggebruikers automatisch informatie kunnen uitwisselen over files, wegversperringen, omleidingroutes, werkzaamheden en allerlei andere zaken. Het levert in ieder geval zeer actuele en gedetailleerde informatie op. En het zorgt voor een stuk bewustwording bij de gebruikers. Teveel files vinden we met ons allen niet acceptabel. Dan moet er iets veranderen. De opzet van deze proef is dat hoe minder je in de spits rijdt, hoe minder je betaalt. Verkeer en Waterstaat verwacht dat bij aangepast gedrag tachtig procent van de Nederlanders minder gaat betalen voor het gebruik van de weg. Het gevolg van het aangepaste gedrag is dat de files verminderen. Verder worden voortaan ook alle autobelastingen eerlijker door gebruik in plaats van bezit te belasten en dat is iets wat we toch ook met zijn allen willen. n Smarter cities 19

20 Women in Blue: power-vrouwen aan de top In de Nederlandse top van het bedrijfsleven zijn meer mannen dan vrouwen vertegenwoordigd. Een probleem? Nee, niet per sé. Wel moet er volgens de Women in Blue van IBM aandacht worden gecreëerd voor gender diversity, het aantrekken en behouden van vrouwelijk talent en het stimuleren voor de doorstroming van vrouwen naar een hogere positie. De vrouw maakt door haar specifieke kwaliteiten het verschil binnen het bedrijfsleven. Vrouwen níet Smarter stimuleren education staat volgens IBM gelijk aan kwaliteitsvernietiging. Smarter tr Smarter infrastructure Smarter work Smarter utilities

21 Ansgar Gabrielsen was een half jaar minister voor Economische Zaken in de centrumrechtse regering van Noorwegen toen hij in maart 2002 politiek behoorlijk wat stof deed opwaaien. Hij kondigde een wetsvoorstel aan met een quotumregeling voor de ongeveer zeshonderd beursgenoteerde naamloze vennootschappen die Noorwegen rijk is. Verordening: voortaan moesten alle bestuursraden voor veertig procent uit vrouwen bestaan. Tot op dat moment was hun aandeel niet hoger dan zes procent. Nadat het stof was gaan liggen, werd in december 2003 het wetsvoorstel aangenomen met 130 van de 165 stemmen. Volgens de meest recente cijfers bestaat de bestuurlijke top binnen de Noorse vennootschappen nu voor 38 procent uit vrouwen. Een forse stap vooruit. Een voorbeeld dat doet volgen? De Nederlandse regering loopt zeker warm voor meer vrouwelijke kracht in topposities, maar een quotum werd te zwaar gevonden. Minister Plasterk van Emancipatie oordeelde dat een charter beter zou passen. In mei 2008 werd het charter Talent naar de Top gelanceerd. Met de ondertekening zetten alle deelnemende organisaties zich in voor het ontwikkelen van een duidelijke strategie voor toestroom, doorstroom en behoud van meer vrouwelijk talent in topfuncties. Hiervoor zullen de organisaties organisatiespecifieke kwantitatieve doelstellingen formuleren voor een termijn van drie, vier of vijf jaar. Eén van de bedrijven die vrijwillig én van harte ondertekende is IBM. Gender diversity IBM is geen onbekende op het feministisch vlak. Sinds 1953 heeft het bedrijf al oog voor de kracht van diversiteit binnen haar gelederen als onderdeel van de bedrijfsstrategie, die gericht is op optimale betrokkenheid en ontplooiing van alle medewerkers. Binnen IBM wereldwijd zijn er meerdere diversity-netwerken actief, met een lokaal team in de meeste landen. Women in Blue is daar één van en is gericht op gender diversity. Twee vrouwen die zich hier sterk voor maken zijn Louise Out-Van Staveren, Cluster Unit Executive Financial Services Sector, en Rianne van Veldhuizen, Global Client Executive Royal Philips Consumer Lifestyle. Ze zijn enthousiast, betrokken en weten waar ze het over hebben. Diversiteit is een onderdeel van wie je bent. Als IBM zijn we ons bewust van de meerwaarde van gemengde teams, zegt Out-Van Staveren. Ons diversiteitsbeleid komt voort uit onze talentenjacht. Talent is immers schaars en we willen zoveel mogelijk talent binnenhalen én houden. Dus zoeken we overal naar mensen met talent. Hier zijn kleur, leeftijd, geslacht, culturele achtergrond, geloofsovertuiging, seksuele voorkeur, of enig ander fysiek kenmerk niet van belang. Succesvoller presteren Volgens collega Veldhuizen presteren gemengde teams beter en is IBM vanwege de herkenning aantrekkelijk voor de buitenwe- Smarter Work 21

22 reld. Intern krijgt iedereen dezelfde kansen, wat voor verschillende minderheden juist wat meer aandacht kan betekenen. Eén groep hierbij wordt gevormd door vrouwen. Met bijvoorbeeld specifieke coachingstrajecten en ondersteuning van Women in Blue-netwerkbijeenkomsten wordt het vrouwelijk talent binnen de IBM-deuren zoveel mogelijk ontplooid. Veldhuizen: Laten we duidelijk zijn. Om iets voor elkaar te krijgen heb je heel veel verschillende specialismen en dus ook mensen nodig. Je hebt een team nodig dat zo veel mogelijk kwaliteiten heeft en een afspiegeling vormt van onze samenleving, maatschappij en de markten waarin we actief zijn. Daar zijn dus mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten voor nodig. Het is gewoon zo dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. En die moet je benutten. Doorstromen Volgens het tweetal is de doorstroom van vrouwen binnen IBM redelijk goed, maar het kan nog beter. Het is daarom niet zo zeer het waarom maar ook het hoe dit moet worden ingevuld. Onze doelgroep kun je grofweg in drieën splitsen: de groep van jaar, de groep jaar en tot slot de groep van 50-plussers. Bij de eerste groep is een grote aanwas, de middengroep laat het wat afweten en bij de laatste groep zie je dat zij, hoewel zwaar in de minderheid, juist als klankbord voor de jongste groep dienen. We willen proberen het middensegment aan te vullen en door te laten stromen. Daar zijn een drietal businessredenen voor: vergrijzing, mogelijk talentverlies en het bewezen feit dat diversiteit tot betere resultaten leidt. Er zijn diverse activiteiten intern, met vrouwennetwerken van klanten en met de netwerkorganisatie Opportunity.nl. Women in Blue is de vrouwennetwerkorganisatie van IBM. Samen met vrijwilligers uit de hele organisatie worden deze activiteiten intern en extern vormgegeven. Het kernteam, bestaande uit zes vrouwen, coördineert de activiteitenagenda. De belangrijkste activiteiten zijn gericht op het vergroten van de communicatie en netwerken om het draagvlak te vergroten, het verhogen van het aantal toekomstige top-vrouwen en het positief veranderen van de mindset bij (mannelijke) collega s. Zulke veranderingen moet je bewust doorvoeren, anders gaat het niet werken. 22 Smarter Work

23 Belang van gender diversity De kern van gender diversity is en blijft de vrouw zelf. Zonder daadwerkelijke aanwezigheid van een vrouw kan er van succesvolle en effectieve gender diversity geen sprake zijn. Van groot belang voor gender diversity is ook de houding daarover vanuit het leiderschap. Of die nu bestaat uit het creëren van een welkom, uit een actief beleid, uit het vinden van deelgenoten, of het aanbrengen van positieve stimulansen gender diversity moet worden gedragen, bewaakt en concreet worden aangestuurd door het leiderschap van de organisatie. IBM is daarnaast ook van mening dat het bewerkstelligen van een vrouwvriendelijk imago erg belangrijk is. Bij IBM Nederland is diversiteit daarom onderdeel van de bedrijfsstrategie. De beleidsmaatregelen, die zowel zijn gericht op verandering van de bedrijfscultuur als op het gedrag, zijn verankerd in de organisatie. Daardoor kan gesproken worden van diversiteit als een way of leadership. Zo is het de gewoonte bij IBM om bij opvolging in een bepaalde functie meerdere kandidaten aan te dragen, waaronder altijd minstens één vrouw. Er zijn zelfs managers die aangedragen opvolglijstjes niet eens bekijken wanneer er geen vrouw op staat. Old school Women in Blue maakt zich sterk voor het introduceren van speciale communities. Zo kunnen vrouwen met vergelijkbare ambities en interesses elkaar gemakkelijk vinden. Zo kent IBM het programma Leap dat werkt met een membership voor vrouwen. De tien aangesloten founders van het initiatief brengen ieder honderd vrouwen aan die daadwerkelijk ergens voor staan en in de top werkzaam zijn. Deze vrouwen kunnen elkaar feedback geven en op een snelle, efficiënte manier zaken oppikken. De al eerder aangehaalde los-vaste splitsing in de leeftijdscategorieën wordt ook hier gehandhaafd, zodat leeftijdsgenoten elkaar goed kunnen vinden. Out-Van Staveren en Veldhuizen zijn overtuigd van de kracht van vrouwen. Meer vrouwen aan de top kan alleen worden bereikt wanneer organisaties diversiteit als vanzelfsprekend onderdeel van hun bedrijfsvoering zien. Met de talenten die vrouwen van nature hebben kun je binnen een team tot grote hoogten komen. Bij IBM weten ze: dát is gender diversity. Je bent echt old school als je dit niet begrijpt. n Rianne van Veldhuizen & Louise Out-Van Staveren Gelijkgestemden Er zijn vrouwen die de top bereiken door typisch vrouwelijke eigenschappen te benutten. Ze communiceren gemakkelijk. Omdat dat gezellig is, maar ook omdat zij door te praten hun gedachten ordenen. Bovendien denken vrouwen vaak in termen van wij en zijn ze goed in teamwork. Leidinggevende vrouwen vormen vaak een spin in het web: vanuit een centrale positie onderhouden ze relaties. Ze doen hun best om ervoor te zorgen dat werknemers tevreden zijn. Ze zijn goed in het geven van complimenten en het uiten van hun waardering. Vrouwen zijn flexibel genoeg om in hun werktijden een topfunctie te kunnen vervullen, maar stappen zelf niet snel naar voren. Vooral als ze weinig positieve feedback krijgen of twijfelen aan hun eigen kunnen. Het gevolg is dat ze te lang in dezelfde functie blijven zitten, tot ze daar geen plezier meer in hebben en hun energie ergens anders op richten. Dat is echt verlies van talent en dat proberen we bij IBM te voorkomen. Toch zijn er ook vrouwen die zichzelf wegcijferen, of het niet bolwerken in de politieke bedrijfsarena omdat ze de regels niet kennen. Daarom is het volgens Out-Van Staveren en Veldhuizen belangrijk dat vrouwen gelijkgestemden weten te vinden. Het is heel belangrijk dat vrouwen worden gestimuleerd. En hoe kan dat beter dan door een klankbord te vormen met een groep vrouwen? Vrouwen die andere vrouwen stappen zien nemen waarvan ze zelf ook gedroomd hebben, maar die ze niet durfden te nemen, vinden misschien nu wel de moed. Smarter Work 23

24 De kracht van kennisdeling Zonder samenwerking is werkelijke innovatie eigenlijk zo goed als onmogelijk. Het uitwisselen van informatie en expertise vormt de absolute grondslag voor het succes van de organisatie. Zowel binnen de eigen gelederen als naar buiten toe. Social Software komt tegemoet aan de uitdaging om meer in minder tijd voor elkaar te krijgen dankzij het uitbreiden van professionele netwerken in de Web 2.0-wereld. Van vooruitdenkende business leaders tot jeugdige medewerkers die zijn opgegroeid in de webgeoriënteerde wereld; voor hen is samenwerking al de gewoonste zaak van de wereld. Gewend aan Social Software technologieën als weblogs, wiki s, podcasts, RSS-feeds, webvideo en webservices met open API s draven ze in hoog tempo mee met de nieuwe ontwikkelingen binnen het bedrijfsleven. Wie niet Twittert of het gemak van YouTube niet (h)erkent, lijkt de boot te hebben gemist. Een profiel hebben op Facebook, LinkedIn, Flickr, MySpace, Hyves of andere sociale netwerksites lijkt een must. Social Software is feitelijk niet meer dan een reeks van webbased toepassingen waarbij gebruikers in staat worden gesteld om contact te leggen en informatie en data uit te wisselen met andere gebruikers, maar het blijkt onmisbaar. Nieuwe innovators Kennis hebben is macht, kennis délen is kracht, stelt Reynout van Adrichem Boogaert, Lotus Sales Engineer bij IBM, dan ook niet ten onrechte vast. Wie communities van medewerkers, partners, klanten en anderen met elkaar in contact brengt, is slim bezig. Kennis in de hoofden van mensen komt tot leven op het moment dat mensen met elkaar in gesprek raken, elkaar vragen stellen en verhalen vertellen. Wat de één misschien niet weet, weet een ander wel. Er is wat dat betreft een merkbare verschuiving gaande binnen het bedrijfsleven: de opkomst van de nieuwe innovators. Vroeger bewezen medewerkers hun waarde door hun eigen kennis. Tegenwoordig is iemands waarde aanzienlijk groter wanneer hij mogelijkheden weet te vinden om met anderen samen te werken en gebruik te maken van de expertise waarover anderen beschikken. Samenwerken betekent meer efficiëntie en doelgerichtheid en uiteindelijk vaak een beter product of dienst. Dat kan binnen het eigen bedrijf, maar ook online op internet. De wereld kent geen grenzen. Virtuele wereld Om tot een dergelijke samenwerking te komen, zijn er verschillende mogelijkheden. Lotus Sametime is bijvoorbeeld de oplossing van IBM op het gebied van unified communication en collaboration. Het biedt bedrijven de middelen om real-time samen te werken en te communiceren dankzij geïntegreerde en beveiligde instant messaging (IM), geïntegreerde Voice over IP (VoIP), locatie awareness, video chats en web conferencing. Feitelijk wordt op deze wijze een soort virtueel kantoor gevormd waarin werknemers soepel kunnen overschakelen van spraak naar instant/tekst naar een online videovergadering of een andere toepassing waarmee binnen de bedrijfsomgeving sociale netwerken kunnen worden opgezet. Belangrijkste wapenfeit hierbij is puur de uitwisseling van kennis en expertise waardoor gezamenlijk naar de beste resultaten kan worden toegewerkt. Een groepsblog die is ingericht als een ruimte om te reflecteren en met elkaar in discussie te treden, is feitelijk een online variant van de koffieautomaat met als grote voordeel dat het gesprek gedistribueerd in de tijd plaats kan vinden. Dankzij de archieffunctie kan een discussie ook later nog eens teruggelezen worden. Bedrijfsvoordelen Het gebruik van Social Software vergt enige aanpassing binnen het bedrijf. Het is belangrijk om snel te kunnen schakelen en snel de juiste mensen te kunnen vinden, zegt Van Adrichem Boogaert. Wanneer in een bedrijf goed wordt samengewerkt, is het mogelijk om dankzij Social Software meer te doen met dezelfde hoeveelheid mensen of misschien zelfs minder in een bepaald tijdsbestek. Het opvangen en hergebruiken van gedeelde kennis verlaagt ook de druk op experts en de helpdesk. Wanneer je intensief samenwerkt, is het ook van belang te weten wat de status is van de mensen met wie je samenwerkt. Er gaat een heleboel tijd verloren met en, wachten op een antwoord, bellen en voic s inspreken. Met instant messaging en real-time communications kun je direct zien waar je aan toe bent: de gezochte collega is beschikbaar, in vergadering, buiten kantoor of wil niet gestoord worden. Zo is het gemakkelijker om de communicatie beter af te stemmen op de actuele situatie van 24 Smarter Work

25 de ander. Wie niet aanwezig of online is, maar wel ergens van op de hoogte moet worden gesteld, kan bijvoorbeeld met een sms je worden bereikt. Bij eenvoudige vragen, die met een paar woorden en snel kunnen worden beantwoord, is een chatsessie of webmeeting veel effectiever dan . is weer geschikt bij mensen die op dat moment niet gestoord willen worden, maar wel de informatie moeten hebben. Reynout van Adrichem Boogaert Kennis Een onderneming is gebouwd op ideeën, oplossingen en ervaring. Het is essentieel dat deze kennis in goede banen wordt geleid. Volgens Van Adrichem Boogaert is Social bookmarking een goede tool voor ordening en exploratie van deze kennis. Op deze wijze is het mogelijk om favoriete internetpagina s en online bronnen op het internet op te slaan met behulp van typerende trefwoorden (tags) en een korte omschrijving. Met de websites wordt een overzichtelijk informatiearchief opgebouwd dat eenvoudig te delen is met anderen. Social bookmarking heeft daarnaast als voordeel dat de gebruiker in de tagcloud kan zien welke onderwerpen/ trefwoorden vaak voorkomen/belangrijk zijn. Daarnaast kan de gebruiker kan zien hoeveel mensen een bepaalde bron gebookmarkt hebben. Hoe meer mensen, hoe interessanter de bron waarschijnlijk is. Het is daarnaast ook mogelijk om sites te delen of collega s op bepaalde sites te attenderen, of te linken naar of met andere zaken. Andersom geldt dit ook: via de bookmarks van anderen is door te klikken naar de gebruikte bronnen. En er zijn nog veel meer mogelijkheden om op deze wijze aan informatie te komen. Daarom kan er maar één conclusie worden getrokken: Social Software is een niet meer weg te denken opkomend fenomeen binnen het bedrijfsleven. Feitelijk is het onmisbaar. En een beetje vooruitstrevend bedrijf kan niet anders dan zich aan deze trend conformeren. Iedereen wil tenslotte met de tijd meegaan. n Smarter Work 25

26 Het bestaande doorbreken Er zijn verschillende redenen om met duurzaam ondernemen aan de slag te gaan. Wat de redenen ook zijn, vroeg of laat wordt iedereen geconfronteerd met de wens of zelfs de noodzaak. De tijd om een vertaalslag te maken is allang gekomen en de bewustwording eveneens. Alleen de uitvoering kampt nog met wat knarsende tandwielen. Duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen. Deze termen worden tegenwoordig door elkaar gebruikt, maar staan beide voor het zoeken naar evenwicht tussen financieel economische resultaten, sociale belangen en het milieu. Duurzaam ondernemen is afgeleid van het begrip duurzame ontwikkeling waarbij niet alleen rekening wordt gehouden met het hier en nu maar ook met toekomstige generaties. En dat is hard nodig, volgens Jan Jonker, parttime Universitair Hoofddocent aan de Radboud Universiteit Nijmegen, Faculteit Managementwetenschappen en organisatieadviseur. Jonker ziet een behoorlijke discrepantie tussen het besef en daadkracht: We zijn allemaal verantwoordelijk voor de staat van de wereld zoals deze nu is, maar we kunnen ook allemaal een onderdeel worden van de oplossing. Het gaat alleen allemaal te langzaam. We moeten de komende twee, drie jaar goed bedenken waar we staan en waar we heen moeten. Daarvoor moeten we veel gedurfder gaan nadenken, onze krachten creatief bundelen en nadenken over hoe we onze systemen kunnen optimaliseren op een positieve manier. Wegwerpcultuur De groene hype is volgens Jonker helemaal geen hype. Het is eerder een besef dat reeds tientallen jaren in de maatschappij geworteld is. Geworteld, maar nog lang niet overal tot wasdom gekomen, laat staan gesnoeid of bemest. En dat is zonde. Duurzaamheid betekent dat we nadenken over de vraag hoe we slimmer, met minder energie, minder transport en milieuvriendelijker met onze grondstoffen omgaan. Daar kunnen we eindeloos allerlei sommetjes en cijfers over vaststellen, maar de essentie is dat we bij alles wat we doen materialen en energie gebruiken. Tachtig procent van de inhoud van onze grondstoffen gooien we ongebruikt weg, terwijl we ons richten op de twintig procent die we echt daadwerkelijk gebruiken. We hebben moeite om daarover na te denken, want we hebben eigenhandig een industrie gebouwd met een organisatiestructuur die is gebaseerd op het weggooien van dingen: onze wegwerpcultuur. Ketens Het moet dus anders, willen we inhoud kunnen geven aan het begrip duurzaam ondernemen. Om een voorbeeld aan te halen: in het project Naar een ketenaanpak in het afvalbeleid hebben bedrijven uit de productketens textiel, tapijt, EPS, zink, gips en voedsel samen met het Ministerie van VROM een duurzaamheidimpuls gegeven in hun ketens. Samen zoeken ze naar manieren om de materiaalkringloop (verder) te sluiten en tegelijkertijd de milieudruk in de keten te verlagen. Het project omvat de totale productketen, van grondstof naar product, van afvalstof naar nieuwe grondstof. De essentie is het bewaren van de kwaliteit van grondstoffen. Afval bestaat dan niet meer. Dezelfde verweving tussen diverse ketens is ook iets wat Jonker sterk bepleit. Kijk eens goed naar zogenoemde innovatieprojecten. In hoeverre zijn deze écht innovatief? Wie verder kijkt, ziet dat er nog behoorlijk wat aan hapert. Waarom? Omdat er te weinig samenwerking in de keten is. Mensen denken te weinig door en blijven te conventioneel op hun plekje zitten. We werken veel te weinig écht samen. De dialoog aangaan Jonker is ervan overtuigd dat de wereld zo niet het bedrijfsleven technologisch gezien veel meer kan dan nu naar voren komt. Het is geen kwestie van hollen of stilstaan, maar van op de plaats dribbelen. We zijn niet in staat om te combineren. En dat is juist de kracht die we moeten aanwenden. We hebben nu de bewustwording wel bereikt. Iedereen weet dat duurzaamheid noodzakelijk is. De eerste schreden op dit pad zijn gezet en nu moeten we doorlopen. De toekomst zit in het feit dat we op onconventionele 26 Smarter Work

27 wijze onze technologieën, grondstoffen en mankracht gaan combineren om het beste eruit te halen. Dit vraagt om een fundamenteel veranderingsproces wat ook al bij onszelf begint. We zitten in ons hoofd op de verkeerde modus. We kijken verkeerd. We kijken bijvoorbeeld niet naar de levensduur, maar naar de aanschafprijs. Dat moet echt anders. Als we dat eenmaal beseffen en inzien hoe we met zijn allen kunnen samenwerken om het beste te bereiken pas dan kunnen we een echte dialoog aangaan. Leiderschap Fundamentele veranderingen vragen om een goede visie en een sterke leiding. Dit laatste ziet Jonker niet. Wie moet de aanzet tot die leiding geven? Ik zie het niet. Wat ik wel zie is dat we een maatschappij hebben gecreëerd die bestaat met de gratie van de bedrijven. Wij kunnen als consument niet meer functioneren zonder de bedrijven. In de tijd tussen ons ontwaken, opstaan en de deur uit gaan, gebruiken wij misschien wel 180 tot 200 organisatorische producten. Ik kan niet eens bevatten wat dit allemaal inhoudt. Moet ik me elke keer afvragen of dat wat ik gebruik wel duurzaam is geproduceerd? Dat is onbegonnen werk. Als bedrijven zo n grote rol spelen, mogen wij als consument ook dingen van hen vragen. Een verantwoordelijkheidsbeleid bijvoorbeeld. De aanzet daartoe zie ik wel, maar ik denk dat het nog veel verder moet. Met eco-efficiency bijvoorbeeld maken bedrijven een goede stap, maar het moet allemaal véél nadrukkelijker en cyclischer. Eco-efficiency Voor zowel bedrijven als overheden en maatschappelijke organisaties valt met eco-efficiency een wereld te winnen, maar dan moet volgens Jonker wel worden gemikt op ambitieuze doelstellingen. Er moeten stappen worden gezet die de transitie naar een duurzame samenleving inluiden. Producten en diensten dienen progressief hun milieu-impact en hun intensiviteit van grondstoffengebruik te verlagen en dit gedurende alle stadia van de levenscyclus van hun product. Als bedrijf moet je daarom nú denken over duurzaamheid, anders ben je er in de toekomst niet meer. De grondgedachte van het hele duurzaamheidconcept is gebaseerd op een lineaire economie die nu langzaam moet verschuiven naar een cyclische economie. Er valt veel te winnen, maar de realisatie hiervan laat nog te wensen over. Daar knarst het. n Jan Jonker Jan Jonker is parttime Universitair Hoofddocent aan de Radboud Universiteit Nijmegen, Faculteit Managementwetenschappen en organisatieadviseur. Sinds 1990 is hij ook werkzaam als managementconsultant. Het motto Practice what you Preach is daarbij leidend. Zijn aandacht gaat de laatste tien jaar uit naar maatschappelijke verantwoord ondernemen (MVO) en alle strategische vragen die daarmee samenhangen. Hij publiceerde internationaal meer dan honderdvijftig artikelen en schreef als (co-)auteur zeventien boeken waaronder Diagnose van Organisatieproblemen (1994), Toolbook for Organizational Change (1995), CSR across Europe (2004) en Management Models for CSR (2006). Daarnaast is Jan Jonker verbonden als professor aan diverse internationale universiteiten en bekleedt hij hoge posities in binnen- en buitenland.

28 28 Smarter Work

29 - Column - Cloud Computing Door de komst van de gebruiksvriendelijke internetbrowser en goedkope netwerktoegang is een ongekende hoeveelheid informatie voor iedereen ter beschikking gekomen. Nieuw aan het internetfirmament is Cloud Computing, waarbij de netwerkgebruiker snel, goedkoop, flexibel en eenvoudig computerdiensten als kantoorautomatiseringfuncties, ERP en opslagfaciliteiten ter beschikking kan krijgen. Als de IT-afdelingen de concurrentieslag niet willen verliezen, zullen ook zij niet ontkomen aan het bieden van deze diensten aan hun afnemers. Wat moet er gebeuren om dit mogelijk te maken? Denk aan consolidatie, virtualisatie en flexibiliteit. Door consolidatie kunnen kosten worden bespaard. Het migreren van de applicaties is echter tijdrovend. Bovendien draaien de meeste applicaties wel op een 2- of 4-core systeem, maar niet op een 96-core systeem. Het is daarom beter om te virtualiseren. In dat geval worden niet de applicaties gemigreerd, maar het totale besturingssysteem (bijvoorbeeld Linux). Alle gecentraliseerde Linux-besturingssystemen draaien dan onder één hypervisor (zoals PowerVM), die wel overweg kan met veel cores. Naast servervirtualisatie is storage-virtualisatie minstens zo kostenbesparend. Bovendien kunnen de opslagkosten verder verlaagd worden door gebruik te maken van snapshots, thin provisioning, cloning en data-deduplicatie. Virtualisatie levert ook flexibiliteits- en beschikbaarheidsvoordelen op: virtuele servers kunnen snel worden gecreëerd, verplaatst en verwijderd. Storage-pools kunnen snel worden gewijzigd en ter beschikking gesteld, daarbij rekening houdend met specifieke gebruikerswensen. Ook is er een bezem nodig die ongebruikte virtuele servers en applicaties elimineert. Een bezem die opslagcapaciteit verwijdert van personen die niet meer bij het bedrijf werken. Daarnaast moet data, die weinig gebruikt wordt, automatisch worden verplaatst naar een goedkoper opslagmedium, bijvoorbeeld tape. Al deze functionaliteit wordt uitgevoerd door de Lifecycle Manager. Deze bewaakt continu het gebruik van kostbare IT-assets en zorgt ervoor dat alleen wordt betaald voor hetgeen echt nodig is. Voeg daarbij provisioning, het automatisch leveren van IT-diensten aan de eindgebruiker, en alle ingrediënten van Cloud Computing zijn aanwezig. Cloud Computing Startend vanuit het klassieke datacenter zijn een aantal stappen genomen die tot doel hadden de IT-infrastructuur te vereenvoudigen en goedkoper en beter beheerbaar te maken. Maar nog veel meer beoogden zij om de IT-dienstverlening te automatiseren en flexibel te maken. Zo is een model ontstaan waarin de eindgebruiker zeer snel, goedkoop en op maat via het beveiligde internet of via het bedrijfsnetwerk een IT-dienst (zoals webapplicaties, virtuele servers, databases of opslagcomponenten) kan afnemen. De netwerkgebruiker plukt als het ware het antwoord op zijn ITwens uit de lucht, waar ter wereld hij zich ook bevindt; vandaar de naam Cloud Computing. Er zijn voor iedereen toegankelijke Public Clouds zoals Amazon EC2 en Google Apps. Ieder datacenter kan in principe volgens het hierboven beschreven proces en met de hulp van IBM Cloud Building-expertise worden getransformeerd naar een Private Cloud met louter dienstverlening aan de cliënten van het eigen bedrijf. Voor bedrijven die snel aan de slag willen, is er zelfs een kant-enklare oplossing, genaamd CloudBurst, van IBM. n Cock Berdowski Frans Versteeg Smarter Work 29

30 Slimme communicatie in de retail met Cipos Consumenten zijn steeds beter op de hoogte van wat ze willen, hoe ze het willen en wanneer ze iets willen. De winkelvloer is hierbij het belangrijkste contactpunt waar vakkundige productuitleg, informatie en advies wordt ingewonnen. Gewend aan de digitale wereld van nu, moet de informatie ook nog eens zo snel mogelijk worden verstrekt. Vier bedrijven Tchai, Tripany, Samsung en IBM bieden via hun samenwerkingsverband met Cipos een slimme communicatieoplossing. Waar vroeger in bedrijfskleding gehulde dames op de winkelvloer het nieuwste schoonmaakmiddel, een stukje kaas of een willekeurig ander product aan de man probeerden te brengen, gaat het er in het huidige digitale tijdperk iets anders aan toe. Consumenten zien zich steeds vaker geconfronteerd met grote beeldschermen vol overtuigende aanbiedingen, nieuwsfeiten en productinformatie. De verkoper op de werkvloer weet lang niet alles meer en staat soms met de mond vol tanden bij een vraag die de op internet surfende en researchende consument vol zelfvertrouwen weet te stellen. Deze situatie kan leiden tot een discrepantie tussen wat de consument wil (een product) en wat de retailer wil (winst maken). Deze situatie kan worden opgelost met Cipos (Consumer Information Point of Sales): dé manier om producten goed te presenteren en te kunnen adviseren op de winkelvloer. Cipos doet dit door direct de juiste informatie te verschaffen aan de consument, zonder hulp van een verkoper, maar met een beeldscherm. Klantverwachting Tegenwoordig heeft de klant zoveel keus dat hij op een gegeven moment niet meer weet wat hij moet kiezen. Daarom is het van belang om retailers te helpen de klant heel snel naar de juiste keuze te leiden. Dit kan via infozuilen, beeldschermen en internetverbindingen. De laatste plaats waar de klant feitelijk wordt beïnvloedt, is de winkel. Wanneer je als leek niet weet wat je moet kopen, dan wil je in de winkel merken dat je het daar wel te weten komt, stelt Theo Plomp van Tchai, bekend van zijn complete instore-oplossingen in de retailbranche. Het is dus aan de merkfabrikant om te zorgen dat de producten er in de winkel goed bij staan (schapmanagement) en dat zij de consument een tool biedt waarmee zij kunnen uitzoeken welk product geschikt is. Het is de bedoeling dat de klant iets uit de winkel kiest en niet naar een concurrent gaat. Een klant die zich goed geholpen en geadviseerd voelt, is een tevreden klant die met het juiste item naar huis gaat en zeker nog een keertje terugkomt. Digitale voorlichting Om klanten te voorzien van de juiste informatie verschijnen er steeds meer digitale mediaoplossingen op de winkelvloer. Een deel hiervan wordt gebruikt ter vermaak van de consument; bijvoorbeeld het gebruik van animatiefilmpjes en sfeerbeelden, of het kenbaar maken van speciale acties. In een aantal gevallen is er echter behoefte aan het bieden van vakkundige informatie aan de consument. Dit komt met name voor bij merkfabrikanten die een uitgebreid, specialistisch assortiment hebben waar de klant weinig verstand van heeft. In dit geval heeft de consument behoefte aan professionele hulp. Hulp die de verkoper in de winkel niet altijd kan bieden door gebrek aan kennis, mede door snel opeenvolgende productinnovaties, of door gebrek aan tijd. In dit geval is narrowcasting een oplossing. Al zou ik het liever smart communications willen noemen, zegt Patrick van Ast van Tripany. Narrow is namelijk lang niet altijd zo narrow als de term narrowcasting doet vermoeden. De kracht van Cipos Veel retailers zijn onvoldoende bekend met de mogelijkheden die Smart Communications biedt. Er is veel meer mogelijk dan enkel een scherm ophangen en dit vullen met content. Het gaat erom dat je als ondernemer zorgt dat de content goed up-to-date blijft en dat de klant in een paar stappen tot de juiste keuze kan komen, zegt Van Ast. En dat is juist de kracht van Cipos. Maar wat is Cipos dan precies? Zoals gezegd staat Cipos voor Consumer Information Point of Sales. Het is een product dat is ontstaan uit het samenwerkingsverband tussen Tchai, Tripany, Samsung en 30 Smarter Work

31 IBM en behelst een touch screen, voorzien van specialistische content, waarmee merkfabrikanten en retailers hun schapmanagement voor productgroepen kunnen optimaliseren. Ze zijn hiermee in staat om vakkundige productuitleg en productkeuze in een paar stappen aan te bieden. En dat uiteraard met omzetstijging als einddoel. Via de keuzeboom die we hebben geïnstalleerd, kunnen consumenten steeds een voorkeur aantippen, waarna ze binnen enkele stappen bij een aantal voorbeelden van de door hen gezochte producten uitkomen die voldoen aan hun eisen. Dat scheelt veel zoekwerk in de vaak overvolle, onoverzichtelijke schappen, vult Plomp aan. Samenwerking Als merkfabrikant of retailer is het haast ondoenlijk om dit te bereiken zonder specialistische hulp. Naast de kennis voor de technische invulling is er ook kennis en ervaring van een instorecommunicatiespecialist als Tchai International nodig. Tchai weet wat er speelt op de markt, kent de retail-problematiek, heeft kennis van consumentengedrag, category management en design. IBM, marktleider als het gaat om retail-it-systemen, herkent dit probleem ook en sloeg de handen ineen met Tchai. Het duo werd aangevuld met Tripany. Als technologisch hoogwaardig softwareen mediabedrijf zorgt Tripany voor de content op de beeldschermen die door Cipos worden gebruikt. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van een centraal managementsysteem dat een koppeling maakt tussen de content en de back-office. Iedere 24 uur wordt automatisch de content geüpdatet zonder dat hier een tussenpersoon voor nodig is. Voor Cipos kan dit zowel landelijk als internationaal worden verzorgd. De touch screens worden verzorgd door de vierde loot van het klaverblad: Samsung. Samenwerken Wij bieden verschillende outdoor-solutions, professionele schermen van 23-inch tot 82-inch, en touch screens die wel of niet voorzien zijn van een pc, zegt Diederick Houtman van Samsung. We zijn hard bezig om deze markt volwassener te maken. Met Cipos laten we ondernemers zien dat er veel meer mogelijk is met Smart Communications. We komen gezamenlijk met concrete oplossingen voor de productuitleg op het scherm, we maken de juiste zoekboom en implementeren deze met het complete schapmanagement, uiteraard inclusief het benodigde touch screen. De vier bedrijven denken met de klant mee over de doelstellingen en gezamenlijk wordt er gekeken naar de complete oplossing voor het gebruik op de winkelvloer, inclusief het schapmanagement. Het gaat niet alleen om de content en een touch screen, zegt Jos Knops van IBM nadrukkelijk. We analyseren het probleem van de ondernemer en verdiepen ons in het te verkopen product. Ons doel is uiteindelijk om deze digitale mediaoplossing te integreren in een presentatie die compleet in lijn is met de huisstijl van de ondernemer. Dat getuigt van een slim inzicht. n Zelf ervaren? Wilt u zelf ervaren hoe de Cipos-oplossing werkt? Het visueel maken van de winkel, het visueel maken van de keuze? Op 13 en 14 oktober houdt Tchai een seminar bij het Tchai-gebouw in Ridderkerk. U kunt zich registeren via info@cipos.nl. Smarter work 31

32 Leo Straathof Duurzaamheid: denken in kansen Duurzaam ondernemen en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan volop in de belangstelling. Over de noodzaak daarvan lijkt iedereen het eens, maar wat betekent het dan voor ondernemingen? In ieder geval een goede samenhang vinden in de drie P s: People, Planet, Profit. Er is een groeiend besef dat van ondernemers verwacht mag worden dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en een bijdrage leveren aan een duurzame economische ontwikkeling. Het besef groeit dat een niet-duurzame kenniseconomie geen oplossingen biedt voor de toekomst. Europa wil in 2010 de beste, meest dynamische kenniseconomie ter wereld zijn, met een duurzame groei, lage werkloosheid en een grote sociale cohesie. Ondernemers hebben bij uitstek de mogelijkheid om bij te dragen aan duurzaamheid, omdat zij invloed kunnen hebben op verschillende schakels in de productieketen. Daar moeten ze zich bewust van worden. Dat is echter iets wat niet van de ene op de andere dag mogelijk is. Het is een langzaam proces, maar wel een onvermijdelijk proces. Wie als ondernemer nu niet meegaat in de omslag, mist de boot, stelt Leo Straathof, voorzitter van de Commissie Duurzaam- 32 Smarter Work

33 heid bij VNO-NCW West, hét ondernemersnetwerk in Noord- en Zuid-Holland dat zich sterk maakt in de behartiging van de belangen van het bedrijfsleven in de regio. Samenhangende optelsom Volgens Straathof is er sprake van een samenhangende optelsom tussen verschillende uitgangspunten en hij haalt ter verduidelijking de drie P s van maatschappelijk verantwoord ondernemen aan: People, Planet en Profit. Bij duurzaam ondernemen denken we vaak het eerste aan de P van Planet, rekening houdend met toekomstige generaties. Hierbij worden zaken als klimaatverandering, duurzame energie, afvalverwerking, luchtverontreiniging, gevaarlijke stoffen en waterverontreiniging vaak in één adem genoemd. Maar dat is niet voldoende. Het gaat niet om één P, het gaat om de samenhang onderling en het handelen daarnaar. Onder People worden vaak termen als kinderarbeid, mensenrechten, gelijke rechten en arbeidsomstandigheden geschaard, terwijl Profit wordt gekenmerkt door fair trade, sociaaleconomische ontwikkeling, werkgelegenheid en armoedebestrijding. Natuurlijk kun je het afdoen als we voldoen aan de wet en dat is genoeg, maar dat is het niet. Wetten houden niet altijd rekening met de laatste inzichten in wat nodig is voor toekomstige generaties. En er kan vaak veel meer. Duurzaam ondernemen wil zeggen dat je bij elke handeling afvraagt op welke manier dit invloed heeft op de drie P s en de gezonde balans die nodig is om succesvol te zijn als ondernemer. Maken van keuzes Wie midden in de maatschappij wil staan, moet daarmee een goede verbinding hebben. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat dus over de keuzes die ondernemers maken bij het in balans brengen van die drie P s. Dit behelst vaak complexe beslissingen waarbij verschillende dimensies een rol spelen. Een onderneming moet winst maken om te kunnen voortbestaan en natuurlijk mogen ondernemers geld verdienen. Dat bijt elkaar niet. Maar ze moeten ook rekening houden met andere mensen en goed voor het milieu zorgen, aldus Straathof. Een ondernemer die in zijn beslissingen en activiteiten de balans weet te bewaren tussen deze drie belangengebieden, noemen we duurzaam. Maar daarvóór is het al ontzettend belangrijk dat er een algemene overeenstemming is over wannéér er sprake is van balans. Dat kan alleen als er transparantie is over de manier van ondernemen. Als consument wil je toch ook de keuze hebben tussen bedrijven op basis van wat je ziet, hoort en weet? Daarom is het belangrijk om van elkaar te weten wanneer de ondernemer bij welke P zijn prioriteiten legt en waarom. Anders kun je niet een goede afweging maken tussen verschillende producenten. Bewustwording van bedrijven Daarom is het volgens Straathof ontzettend belangrijk dat ondernemers bewust worden gemaakt van de kansen die duurzaamheid biedt. Veelal wordt foutief gedacht dat investeren in duurzaamheid veel geld kost. Dat kan bij aanvang zo lijken, maar dikwijls heeft duurzaamheid zichzelf in een mum van tijd weer terugverdiend. Sterker nog, het is van cruciaal belang dat een ondernemer geld verdiend aan duurzaamheid. Wanneer er geen geld wordt verdiend, kunnen er ook geen innovaties en verbeteringen worden gerealiseerd. De P s moeten met elkaar in verhouding zijn willen we over een x-aantal jaren nog op de aarde kunnen rondlopen. Als ondernemers niet weten hoe duurzaamheid en innovatie in combinatie kan gaan met geld verdienen, kiezen ze er ook niet voor. Daarom proberen wij als Commissie Duurzaamheid van VNO-NCW West de bedrijven in onze regio bewuster te maken van de mogelijkheden en kansen. Leren over ondernemen Wij vinden het belangrijk dat ondernemers leren over ondernemerschap. We leren ze dus niet hoe ze moeten ondernemen, maar óver ondernemen. Daarbij willen we vooral de attitude van de ondernemer belichten, zodat deze inzicht krijgt in de afwegingen die moeten worden gemaakt. Duurzaam ondernemen begint bij het bewust zijn van de gevolgen die ondernemen of produceren heeft voor People en Planet en het belang om die bij elke ondernemersbeslissing mee te wegen met Profit. We zeggen niet dat wij als Commissie Duurzaamheid alle antwoorden hebben en we zeggen ook niet dat we alles kunnen laten gebeuren. Want dat kunnen we niet. We proberen voornamelijk op kleinschalig niveau tijdens bijeenkomsten de mensen te laten zien wat de mogelijkheden zijn, te zorgen voor bewustzijn. Alle aspecten van duurzaamheid te belichten. Helpende hand De aandacht voor duurzaamheid, good governance, transparantie en het afleggen van verantwoordelijkheid neemt dus de laatste jaren sterk toe. Verantwoordelijkheid nemen en aanspreekbaar zijn op je handelen is volgens Straathof niet alleen van toepassing op het (top) management, maar op iedereen in een organisatie. Een duidelijke leiding hierin is wenselijk, maar niet altijd haalbaar. Er gebeurt zoveel dat we als gevolg hiervan niet meer weten wie wat aan het doen is. VNO-NCW probeert daarom alle informatie te bundelen en te kanaliseren om zo tot het beste resultaat te komen. Een helpende hand bieden. We kunnen wel stellen dat het zowel nationaal als internationaal ontbreekt aan echte leiding, want wie gaat dit allemaal managen? Dat is een vraag die we wel willen stellen, maar niet kunnen beantwoorden. Omdat het een wereldwijde zaak is en ieder land weer andere prioriteiten stelt. Een land waarin honger en slechte oogsten een Smarter work 33

34 groot probleem is, zit de bevolking niet direct te wachten op gedwongen investeringen in duurzaamheid. Politiek probleem In die zin is het feitelijk ook een politiek dilemma. Nederland is één van de koplopers op het gebied van duurzaamheid in de bedrijfssector. Het is echter ondoenlijk om de bedrijven nog meer te belasten om duurzaamheid te bevorderen als andere landen hierin ook niet meegaan. Dan frustreer je de boel. Duurzaamheid houdt namelijk niet op bij de grens. Ik denk dat het belangrijk is om de dialoog aan te gaan met andere partijen hierin. De overheid moet daarom het bedrijfsleven voorzien van passende regelgeving en duurzaamheid fiscaal stimuleren. Dit moet binnen Europa worden overgenomen en daarna als je de gevolgen goed laat zien, het wereldwijd trekken. Het moet voor iedereen wel duidelijk zijn waar iets voor staat. De bedrijven die investeren in duurzaamheid en hier de voordelen van inzien, zullen een koplopersrol gaan spelen. Het is voor bedrijven belangrijk dat ze participeren in netwerkorganisaties en in overlegstructuren. Van elkaar kun je leren. En goed voorbeeld doet nog altijd volgen. Iets dat kan op kleinschalig niveau of wereldwijd. n

35 - Column - Corporate Service Corps! Want to change the world? Apply for the Corporate Service Corps! Eind maart 2009 las ik de oproep. Ik had op dat moment behoefte aan iets nieuws. Even uit mijn comfort zone stappen. Iets doen waarmee ik écht iets zou bijdragen en iets educatiefs doen om mezelf verder te ontwikkelen. De oproep van het CSC kwam als geroepen en sluit naadloos aan bij mijn interesse in reizen en andere culturen.wat zou het bovendien inspirerend zijn om met een groep getalenteerde IBM ers van over de hele wereld te mogen samenwerken! Ik bleek niet de enige geïnteresseerde. Wereldwijd begonnen maar liefst mensen met hun inschrijving, waarvan mensen het inschrijfformulier volledig invulden en verzonden. Ik was dan ook zeer positief verrast toen bleek dat ik, samen met nog zeven Benelux-collega s, geselecteerd was om het CSC te versterken. Wat volgde waren welgemeende felicitaties van jaloerse collega s en nieuwsgierigheid naar wat het CSC me ging brengen. Wanneer zou ik vertrekken? Waarheen? Met wie? Om wat de doen? Brazilië Inmiddels weet ik dat ik als enige Nederlandse in oktober een maand naar Brazilië mag. Met vijftien collega s uit elf verschillende landen. De opdrachten die we zullen uitvoeren, individueel of groepsgewijs, horen we een maand van te voren. We zijn echter al sinds begin juli druk bezig elkaar te leren kennen. Via wekelijkse conference calls, chat, en natuurlijk middels een community-website waar we informatie delen, discussies voeren en aan gezamelijke opdrachten werken. Er moet namelijk wel gewerkt worden. De bedoeling is dat je je huidige functie gewoon blijft uitoefenen tijdens de drie maanden voorwerk en de twee maanden afronding wanneer je weer terug in eigen land bent. Er gaat dus aardig wat vrije tijd zitten in het Leadership Development Program dat het CSC ter voorbereiding biedt. Het is een pittig programma vol boeiende en relevante educatiemodules over onder andere Consultancy Skills, High Performance Teaming, Cultural Diversity, Global Leadership en Corporate Service. Momenteel loopt er tevens een discussie over The End of Poverity (Jeffrey D. Sachs) versus The Utopian Nightmare (William Easterly) is het einde van honger in de wereld mogelijk of een onhaalbaar utopie? IBM blijft boeien Vrienden vragen me wel eens waarom ik sinds mijn afstuderen bij IBM nooit bij een ander bedrijf ben gaan werken. Nu antwoord ik hen dat het CSC weer zo n voorbeeld is waarom IBM me blijft boeien. Het past bij IBM s streven naar vooruitgang en is weer typisch iets waarmee we ons onderscheiden. Het programma is volledig in lijn met de IBM values: toewijding aan het succes van onze klanten, innovatie die ook nuttig is voor de wereld en persoonlijke verantwoordelijkheid in al onze relaties. Voor Brazilië hebben we inmiddels een toegewijd team, innovatief zullen we ter plaatse moeten zijn en aan de relaties wordt sinds juli hard gewerkt. Ik heb me laten vertellen dat vooral dit laatste in Brazilië cruciaal is en ik kan niet wachten dit persoonlijk te ervaren. n Ellis M. Bossers Column 35

36 slim omgaan West Orange project: met energie In Amsterdam zijn Nuon, IBM en Cisco een project gestart waarin vijfhonderd huishoudens een innovatief energiemanagementsysteem testen. De proef die tot volgend jaar loopt, is bedoeld Smarter om mensen education een beter inzicht te geven in hun eigen energiekosten. Smarter tr Smarter infrastructure Smarter work Smarter utilities

37 Jaarlijks zien veel mensen met angst en beven de envelop op de mat vallen: de afrekening voor het energiegebruik in huiselijke kring. Wordt het geld terugkrijgen dankzij een gunstig verbruik of is de gemakzucht waarmee we met onze grondstoffen omgaan vertaald in een forse naheffing? Als het aan IBM, Nuon en Cisco ligt, zijn deze ervaringen in de nabije toekomst voorbij. Begin juli 2009 startte het drietal met een project waarbij in milieuvoorbeeldstad bij uitstek Amsterdam ruim vijfhonderd huishoudens een innovatief energiemanagementsysteem kregen. De verwachting is dat dit project een energiebesparing van tenminste veertien procent (en daarmee ook CO2-reductie) oplevert, omdat de deelnemers een betekenisvoller inzicht krijgen in hun eigen energieverbruik. De verwachtingen liegen er dus niet om. Wij gaan ervan uit dat dit een succes wordt en gaan dan ook groot doorschakelen, benadrukt Paul Hermans van Nuon. Klein maar fijn Je moet weten waar je staat om te kunnen bewegen in de richting die je wilt, vult collega Bart van Hattum aan. Daarom is het zo belangrijk om consumenten bewust te maken van hoe ze met energie omgaan. We hebben gemerkt dat mensen vaak wel veranderingen willen, maar niet weten wát ze eraan moeten doen of hoe. Het huishoudelijk energieverbruik is niet inzichtelijk. Daar proberen we nu verandering in aan te brengen. Wat we in feite doen, is mensen betekenis geven aan hun energieverbruik. Meten is weten. Eenmaal bewust zijn consumenten zeker bereid om aanpassingen te doen. Dit bleek uit een eerdere test op kleinere schaal bij achttien huishoudens in Arnhem. Hierbij werd gemiddeld negen procent op elektriciteit en veertien procent op gas bespaard. Voor een gemiddeld huishouden betekent dit een besparing van zo n 200 euro per jaar. De maximale besparingen lagen op 34 procent voor elektriciteit en 32 procent voor gas. Uit de test bleek ook dat bewoners efficiënter omgingen met apparaten en de verwarming, bijvoorbeeld door die vaker uit of lager te zetten. Ook werden verouderde apparaten die onnodig veel energie verbruiken, vervangen door nieuwe, zuinigere apparaten. Veelbelovende resultaten Ricardo Klatovsky, SW Europe Telco & Utilities Consulting Leader IBM, ziet dergelijke initiatieven als een grote stap vooruit. De eerder opgedane resultaten in Arnhem waren bijzonder positief en effectief. Er waren in Arnhem zelfs huishoudens bij die het zo rigoureus aanpakten dat ze zelfs tot dertig procent wisten te besparen. Aan de wil bij mensen ligt het niet. Als de test in Amsterdam succesvol is, zal dit energiemanagementsysteem op termijn beschikbaar worden voor het grote publiek. (West Orange is een demonstratieproject na een succesvolle demonstratie zullen partijen bekijken wat de vervolgstap is, red.) We hebben een visie en de bijbehorende componenten in huis. We zijn op het beste voorbereid. IBM, Nuon en Cisco vormen ook een prima combinatie. Binnen dit consortium ontwikkelt Nuon de toepassingen van het energiemanagementsysteem en voorziet IBM huizen met behulp van intelligente IT-systemen van een slim energienetwerk. Hierbij zet IBM zijn kennis en visie in, gebruikmakend van goed beveiligde webtechnologie. Cisco is verantwoordelijk voor de intelligente communicatiehardware. En dit alles valt keurig onder de paraplufunctie van het Smart City-project Amsterdam. Energiedisplay Eén van de toepassingen die bij het project wordt gebruikt, is een gebruiksvriendelijk energiedisplay ter grootte van een fotolijstje dat actueel inzicht biedt in het algemene energieverbruik en het verbruik per apparaat. Hierdoor is het voor de bewoners eenvoudiger om doelen voor energiebesparing te monitoren en te realiseren. Het energiedisplay is draadloos verbonden met een digitale gas- en elektriciteitsmeter van de netbeheerder. Bewoners kunnen vanuit bijvoorbeeld de woonkamer op het display zien hoeveel energie er op dat moment in huis wordt verbruikt. Zelfs per apparaat, zoals de wasmachine. Op deze manier krijgen bewoners ook inzicht waar energie wordt verspild, bijvoorbeeld door standby-verbruik. Door een persoonlijk besparingsdoel in te stellen op het energiedisplay, worden zij vervolgens continu gestimuleerd om gas en elektriciteit te besparen. Hoewel we positief zijn op het gebied van bewustwording en de daarmee gepaarde besparingen, realiseren we wel dat mensen altijd een basisniveau van comfort voor zichzelf houden. Zeker in meerpersoonshuishoudens heb je te maken met gezinsdynamiek. Het zal nooit zo zijn dat het energieverbruik bij consumenten tot een minimum zal dalen, aldus Van Hattum. Toekomst Als de proef in Amsterdam is afgerond, is het de bedoeling om in een volgende fase de energiedisplays landelijk uit te rollen. Voorbarig? Nee, zowel Hermans als Van Hattum en Klatovsky zijn overtuigd van het succes van energiedisplays en energiemanagementsystemen. Willen we in de toekomst iedereen echt bewust krijgen en actie laten ondernemen, dan moet er worden overgestapt naar innovatieve energiedisplays en energiemanagementsystemen. n Smarter utilities 37

38 Smarter Lighting met LED-straatverlichting: er gaat een lichtje op Nederland kan niet zonder belichting van openbare gebouwen, verkeerslichten, de verlichting in gebouwen en straatverlichting. Wat Nederland wel kan doen, is kritisch kijken naar de wijze van verlichting en alternatieven zoeken om energiezuiniger te worden. Eén oplossing lijkt te zijn gevonden: LED-verlichting. In 1505 voerde de gemeente Amsterdam de verplichting in om na negen uur s avonds op straat een lantaarntje mee te dragen. Dit kan worden gezien als de voorloper van de openbare straatverlichting, maar de straatverlichting zoals wij die nu kennen dateert van een latere datum. Na de kaarsen, petroleumlampen en gaslampen kwamen gloeilampen als eerste elektrische lampen in gebruik. Later werd overgegaan op natriumlampen. Anno 2009 begint een nieuw type straatverlichting langzaam door te breken: LED-verlichting. Deze light emitting diode ( in het Nederlands: lichtemitterende diode) is een elektronisch component, een halfgeleider die licht uitzendt als er een elektrische stroom in doorlaatrichting doorheen wordt gestuurd. De voordelen van LED worden geroemd: laag energieverbruik, duurzaamheid, milieuvriendelijk, geen warmteontwikkeling en geen opwarmtijd. Zelfs de aanschafkosten worden ruimschoots gecompenseerd door een forse energiebesparing. En dat is voor heel Nederland interessant. Innovatieve oplossingen Marktleider Philips richt zich op de introductie van innovatieve, energiezuinige lichtoplossingen en -toepassingen voor onder andere openbare gelegenheden. Het is niet de vraag wat kán, maar wat we willen als mens, zegt Jaap van der Linden, segment marketeer Openbare Verlichting bij Philips. Sfeer- en veiligheidsverhogende verlichtingsoplossingen worden steeds belangrijker in het bijdragen aan het welzijn van individuen als gemeenschappen en de vraag naar energiebesparende verlichting in opkomende markten blijft groeien. We zien een verschuiving van standaard verlichting naar een persoonlijker, flexibeler en duurzamere verlichting en een sterkere koppeling tussen private en publieke verlichting. LED leent zich hier uitstekend voor. LED-technologie biedt bij straatverlichting met name voordelen in het energieverbruik in verblijfsgebieden, zoals bijvoorbeeld woonwijken. Maar LED doet het ook uitstekend in het verkeer, langs snelwegen en als verkeerslichten. Vooruitgang in LED Van der Linden is overtuigd van deze manier van verlichten. In Nederland zou de

39 overgang naar LED-straatverlichting zorgen voor een besparing van 133 miljoen euro aan energiekosten en ton minder CO2-output over de levensduur van twintig jaar. Dit komt overeen met het planten van zestien vierkante meter bos. De huidige renovatiesnelheid voor buitenverlichting bedraagt slechts drie tot vier procent per jaar. Tot voor kort kon slechts tien procent van de straatverlichting in Nederland vervangen worden door kwalitatief goede LED-verlichting. Philips is leidend op het gebied van innovatie in technologie en energieefficiënte verlichting, wat betekent dat we nu ook bredere woonstraten (tot tien meter) verlichten met LEDs die ongeveer twintig procent energiezuiniger zijn. Er zit dus nog steeds vooruitgang in de ontwikkeling van deze technologie. En dat biedt toekomstperspectieven. Vooral in combinatie met slimme technologieën zoals IBM deze biedt. Doel van verlichting Er moet goed gekeken worden naar het doel van verlichting, zegt Van der Linden nadrukkelijk. Het is de bedoeling dat men tegelijkertijd energiezuinig bezig gaat, maar zonder afbreuk te doen aan de levenskwaliteit en veiligheid van de mensen in de steden. Onderzoek in het Lighting Research Center van New York heeft aangetoond dat witte verlichting bij 90 procent van de respondenten een groter gevoel van veiligheid geeft in het donker vergeleken met gele verlichting. Ook wordt witte verlichting als meer natuurgetrouw ervaren en gaf 70 procent van de ondervraagden aan straten en voorwerpen duidelijker te kunnen zien. Vergelijkbaar onderzoek in Eindhoven heeft aangetoond dat vooral 55-plussers bij wit licht gezichten beter kunnen herkennen en dus een vergroot gevoel van sociale veiligheid hebben. Verbeterde zichtbaarheid op straat zorgt voor meer veiligheid op de wegen voor weggebruikers. Ook hier speelt wit licht een belangrijke rol. Bij onderzoek naar de reactiesnelheid van bestuurders overdag, s nachts en bij verschillende soorten licht bleek dat reactietijden bij wit licht statistisch significant sneller zijn bij zowel het remmen als het accelereren dan bij geel licht. Van der Linden heeft nog meer voorbeelden: Neem bijvoorbeeld de belichting van gevels of bomen. Puur functioneel gezien heb je dat misschien niet nodig, maar als je het weghaalt schiet je het doel voorbij. Juist omdat LEDs duurzaam zijn, bieden ze een goed alternatief voor de gangbare verlichting. Dit gegeven werd opgepikt door verschillende steden en gemeenten die pilotprojecten of proeven wilden doen met LED-verlichting. Zo werden de verkeerslichten op 36 kruispunten in de gemeente Den Haag vervangen door LED-verlichting en plaatste de provincie Gelderland LED-verlichting in de weg om de oversteekplaats voor fietsers en de vluchtheuvel op de N224 bij Ede beter zichtbaar te maken. Eindhoven volgde met een wijkverlichting in LED en in Alkmaar werden zes armaturen op de lichtmasten in een straat tijdelijk voorzien van LED. En uiteraard bleef smart city Amsterdam niet achter en voorzag al in 2008 het fietspad langs de Stopera van LED-straatverlichting. Meer steden en dorpen volgden, vrijwel allemaal met positief resultaat. Omgaan met verlichting Als je maar even rondkijkt, kun je al zien hoe we in Nederland omgaan met verlichting. Ongeveer de helft van het energieverbruik komt voor rekening van lichtpunten bij verkeerswegen; daar kunnen we dertig procent op besparen. Dat is goed voor twaalf miljoen euro en staat gelijk aan een bos van 42 vierkante meter om de CO2 te compenseren. We moeten dus anders omgaan met verlichting willen we echt een duurzame toekomst opbouwen. Buitenverlichting bestrijkt een groot gebied: denk aan sport- en terreinverlichting, van tennisbanen tot aan industrieterreinen, aan functionele straatverlichting zoals verkeerslichten, maar ook aan stedelijke verlichting in woonwijken en prachtig verlichte locaties in de stad. Er komt zo vreselijk veel bij kijken. Juist daarom is het slim om secuur te kijken naar nieuwe mogelijkheden, mogelijke verspilling zo snel mogelijk op te sporen en aan te pakken. Van der Linden haalt voorbeelden aan van fietspaden in het buitengebied waar de verlichting aangaat als er fietsers aankomen, geleidestrepen bij bushaltes die alleen branden als er een bus aankomt en lichten die op nachtelijke uren fors dimmen. Slimme verlichting voor een slimmere planeet dus. Slimmere lampen Volgens Van der Linden mag het in de toekomst allemaal wel wat innovatiever en slimmer en in dat opzicht zijn er veel raakvlakken tussen Philips en IBM. We zijn nu bezig met onderzoek en doen proeven naar slimmere verlichting. Daar zit een stukje beheersing bij. Het zou ideaal zijn wanneer bijvoorbeeld lichtmasten zelf aangeven dat bepaalde onderdelen bijna aan vervanging toe zijn of dat een lamp is uitgevallen. Een monteur kan dan direct zien wat er moet gebeuren, kan de juiste apparatuur meenemen en zelfs preventief te werk gaan. Dit voorkomt klachten van burgers. Of dat op de ringwegen en rijkswegen de straatverlichting zichzelf afstemt op de verkeersstroom en dat bij een ongeluk met één druk op de knop de verlichting voluit kan worden gezet. Slimme verlichting kan zich misschien ook aanpassen op het weer. Bij slecht weer kun je andere verlichting gebruiken dan bij mooi weer. En zo zijn er legio voorbeelden te noemen. We zullen nooit compleet onze verspillingen kunnen compenseren, maar met LED en andere slimme technieken kunnen we wel werken aan een slimmere en gezondere planeet. Een uitdaging die ik graag aanga. n Smarter utilities 39

40 Voorwaarts Het einde van de economische recessie is in zicht. Dat betekent dat het nu tijd is om vooruit te kijken en in te spelen op nieuwe kansen die zich straks voordoen. Maar is uw IT-infrastructuur hier wel op berekend? Hosting on Demand biedt flexibele en innovatieve diensten die zorgen voor een infrastructuur waarmee u onbeperkt vooruit kunt. Zonder concessies aan de beveiliging van data en processen én tegen lagere kosten. Hosting on Demand B.V. Zielhorsterweg ZX AMERSFOORT Neem voor meer informatie contact op met Kim Hoogenberg via kim.hoogenberg@hostingondemand.nl of

41 - Column - Een nog slimmere planeet IBM levert al sinds jaar en dag belangrijke onderdelen van ITomgevingen. We zijn inmiddels gewend aan onbegrensde computerrekenkracht, het feit dat alles met elkaar verbonden (connected) is én dat we steeds meer kunnen met onze software. We zitten niet stil en de wereld verandert. Uit milieuoogpunt moeten we ons blijven ontwikkelen, want onze energiebronnen raken op. Aan de andere kant stelt regelgeving steeds hogere eisen, zijn er uitdagingen op het gebied van veiligheid en moeten we gezien de economische crisis steeds meer op kosten letten. Allemaal factoren die voor IBM de aanleiding zijn om op zoek te gaan naar nog meer innovatieve oplossingen. Een uitdaging, maar wel een leuke uitdaging! En we hebben al diverse antwoorden gevonden op nijpende kwesties. Veel grote organisaties hebben een overvloed aan databestanden. De nieuwe generatie software geeft inzicht in waar deze bestanden zich bevinden en waarvoor ze worden gebruikt. Een beter gegevensbeheer verbetert de betrouwbaarheid en beheersbaarheid, verlaagt kosten en zorgt voor verbanden tussen verschillende bronnen. Dat kan een organisatie helpen om pro-actief te zijn en de concurrentie een stap voor te blijven. De combinatie van rekenkracht, connectiemogelijkheden en softwarematig beheer en monitoring biedt ook in combinatie met de laatste sensortechnologie verregaande mogelijkheden. De LOFAR-radiotelescoop is hiervan een duidelijk voorbeeld. Tienduizenden sensoren zorgen ervoor dat deze telescoop terug in de tijd kan kijken naar het ontstaan van het heelal. Ook de nieuwste vorm van dijkbewaking, waarbij sensoren ons helpen de veiligheid te waarborgen in ons waterrijke land (en in de toekomst ook daarbuiten), komt voort uit de nieuwste sensortechnologie. Ten slotte speelt deze technologie ook een rol bij het beheer van grote gebouwen. Hier wordt de sensortechnologie gebruikt om inzicht te krijgen in het gebruik van licht en warmte. Het resultaat is een groter comfort voor de gebruiker, een lager energieverbruik en dus minder kosten. Ook is het mogelijk hiermee de CO2-uitstoot te reduceren. Ik ben er trots op samen met mijn team een bijdrage te leveren aan het toepassen van technologie; bij klanten, maar ook voor maatschappelijke projecten. n Peter den Hertog Manager Software IT-architecten Manager IBM Innovation Centre Column 41

42 i³ groep verzorgt implementatie nseries bij SCA i³ groep integreert informatie infrastructuren en is partner op het gebied van ontwerpen, bouwen, leveren en onderhouden van informatie infrastructuren. i³ groep is een gespecialiseerde kennisorganisatie die in staat is een flexibele en stabiele informatie infrastructuur te realiseren en naadloos in de bestaande IT-infrastructuur te integreren. Met de nseries heeft i³ groep de oplossing neergezet Smarter education Smarter transportation Smarter infrastructure Smarter utilities Smarter healthcare

43 SCA, producent van verpakkingen, absorberende hygiëneproducten, grafisch papier en massief houten producten, wilde in Nederland centrale dataopslag op meerdere locaties waarbij de ene locatie kon dienen als uitwijk voor een andere locatie. Presales consultant Stephan Hudepohl van i 3 groep is ook in Frankrijk geweest om bij SCA een implementatie van IBM nseries te verzorgen: SCA Frankrijk wilde een centraal backupsysteem en tegelijkertijd klaar zijn voor disaster recovery. Dus als de ene site volledig verdwijnt, dat een andere site dan de taken op automatiseringsgebied kan overnemen. Met de nseries hebben we de oplossing neergezet: data van de ene locatie worden via een kleine datalijn overgezet naar de andere kant. Daarnaast kan de lokale back-up naar tape ook zeer snel worden gemaakt. Beperkte bandbreedte opgelost De connectie tussen de locaties in Frankrijk was op basis van IP met een beperkte bandbreedte, maar volgens Blom loopt dat nu goed: Voor Frankrijk was er inderdaad het probleem dat er een beperkte bandbreedte is tussen de verschillende vestigingen om gedurende de nacht een kopie te kunnen maken. Hudepohl vult aan: Voor andere oplossingen geldt dat de bandbreedte te weinig zou zijn, maar het gaat hier om een block-based transfer, wat inhoudt dat er zo min mogelijk data van de ene locatie naar de andere gaan. Vervolgens heeft i 3 groep de Centrale Storage, op basis van IBM nseries, op elke locatie geconfigureerd en met behulp van Snap- Mirror asynchroon data gerepliceerd naar een centrale locatie. Hudepohl: Op iedere locatie worden snapshots genomen van de data. Als dat snapshot is genomen dan worden alleen dié data verplaatst naar de andere locatie, zodat daar eenzelfde hoeveelheid data is. Behalve de diskruimte wilde men een snellere back-up en die is er gekomen in de vorm van snapshotting op het apparaat zelf en een zogenoemde NDMP-kopie naar tape, waarmee we 120 MB per seconde halen. SCA is zeer tevreden en i 3 groep heeft aangetoond dat de centrale back-up naar tape snel verloopt. Vanuit deze installatie zullen ook andere projecten gaan volgen en SCA overweegt de inzet van een Symantec Enterprise Vault oplossing. Edwin Blom, beheerder infrastructuur bij SCA, licht dat toe: Voor de vestiging in Hoogezand zijn we bezig met een implementatie van Symantec Enterprise Vault voor archivering omdat onze First Line Storage te snel volloopt en met Enterprise Vault willen we dat naar een tweede laag gaan archiveren. Succesvolle samenwerking Hudepohl: SCA is van huis uit IBM-gericht. Als je kijkt naar de oorspronkelijke storage-oplossingen van IBM, dan hadden we dit niet kunnen realiseren. Maar sinds IBM de nseries is gaan doen, waren we in staat dit mét nseries op te lossen. Dat is de keypoint van dit traject, we hebben echt elke afzonderlijke locatie exact gesized, gekeken wat daar echt nodig was en daarvan schatten we in dat SCA daar de komende drie jaar voldoende aan heeft. SCA is uitermate tevreden over de samenwerking met i 3 groep. Edwin Blom: We hebben met een aantal partijen om de tafel gezeten, maar zijn uiteindelijk met i 3 groep in zee gegaan. IBM Frankrijk reageerde aanvankelijk slecht op de verzoeken van onze Franse collega s. Daarna heeft i 3 groep het initiatief genomen en dat heeft geleid tot de levering in Frankrijk. Ook voor de toekomst zien beiden nog samenwerkingsverbanden. Blom: Onze doelstelling was een schaalbare, eenvoudig beheersbare installatie, zodat we door het bijplaatsen van disks vooruit kunnen en daaraan voldoet de nseries perfect. SCA heeft voor Nederland nog wel een installatie in gedachten, maar gezien de huidige economische situatie gaat dat misschien op iets langere termijn spelen. Dan denken we aan een andere Enterprise Vault-installatie, een nieuwe centrale tape-unit of nog een extra nseries. Ook vanuit i 3 groep gezien is de samenwerking met SCA erg goed verlopen. Stephan Hudepohl: We hebben in Frankrijk een nauwe band gekregen. Behalve presales consultant heb ik ook een achtergrond als consultant, wat inhoudt dat ik ook de installatie bij SCA heb uitgevoerd. Dat is ook voor SCA heel erg gunstig geweest omdat degene die het plan heeft bedacht het ook werkelijk is gaan uitvoeren. Mede daardoor is het erg succesvol geweest. n i 3 groep Bezoekadres: Lange Dreef 19B, 4131 NJ Vianen Postadres: Postbus 125, 4130 EC Vianen Telefoon: Fax: Website: info@i3-groep.nl Smarter infrastructure 43

44 CASE Bacardi Nederland N.V. kiest voor uitwijkservices van IBM Bacardi Nederland N.V. is distributeur van een breed assortiment aan premium spirits & wines en is met zijn assortiment de meest succesvolle distributeur van alcoholhoudende producten in Nederland. Dit mede dankzij een aantal wereldberoemde merken, een enthousiast team en een groot aantal trouwe klanten. Bacardi Nederland N.V., opererend vanuit Gouda, is met haar 78 werknemers een trouwe klant van IBM Business Continuity & Resiliency Services (BC&RS), specialist op het gebied van bedrijfscontinuïteit. Het samengaan van twee kantoren tot één kantoor maakte dat Bacardi Nederland N.V. op zoek ging naar een partner om haar bedrijfscontinuïteit te verzekeren. Met één enkel kantoor ben je namelijk kwetsbaarder dan met twee, zo betoogt Ben Heerschop, IT-manager bij Bacardi Nederland N.V. Via Excis kwam hij uit bij IBM BC&RS. Met Kantooruitwijk-, Telefoonuitwijk-, Mobiele uitwijken de Tape Management Services van IBM BC&RS heeft Bacardi Nederland N.V. gekozen voor een vrij compleet continuiteitspakket. Uitleg keuze Heerschop legt uit waarom het bedrijf heeft gekozen voor dit uitgebreide pakket. Het hangt er natuurlijk van af wat er aan de hand is maar als het enigszins kan willen we in ons eigen pand blijven en hier verder werken. En dat kan met de uitwijkservices van IBM BC&RS. Eén telefoontje en er staat een oplegger met een kopie van onze serverruimte voor de deur. De stekker erin, opstarten, back-uptapes laden en we zijn in no time up and running. Kunnen we voor langere tijd ons pand niet in? Dan maken we gebruik van de Kantooruitwijkservice van IBM BC&RS. Dat houdt in dat we verhuizen naar IBM Almere. Piet Brink, Customer Services Manager 44 Case

45 bij IBM BC&RS, vult Heerschop aan: In Almere staan voor Bacardi Nederland N.V. tachtig werkplekken stand-by met een uitbreiding naar meer. En of Bacardi Nederland N.V. nu gebruik maakt van de Kantooruitwijk- of Mobiele uitwijkservice van IBM BC&RS, er staat altijd een team van coördinatoren klaar om het bedrijf zo snel mogelijk weer in de lucht te krijgen. Testen tegen risico Beschikken over een uitwijkoplossing is niet voldoende om de continuïteit van de werkprocessen te garanderen. Het moet ook nog allemaal perfect werken. Daarom adviseert IBM BC&RS om elk jaar te testen. Brink: Ik ken genoeg gevallen waarin klanten geen goede back-uptapes maken of dat systeemwijzigingen niet worden doorgegeven. Een test legt zulke kwesties bloot. Geen enkel bedrijf wil toch het risico lopen weken plat te liggen? Bacardi Nederland N.V. heeft ervaren dat het testen ook helpt bij het creëren van draagvlak binnen de organisatie. Heerschop: De gemiddelde gebruiker is zich er vaak niet van bewust wat er zich allemaal achter de schermen afspeelt. Tijdens het testen van de oplegger hebben we dit zichtbaar gemaakt. Medewerkers kregen een rondleiding en werkten een dagje op de machines. Ze waren stuk voor stuk zeer enthousiast. bedrijfsonderdelen risico op een verstoring en de gevolgschade lijkt steeds groter te worden. Onze services gaan dan ook veel verder dan de traditionele hulp bij calamiteiten. We helpen bedrijven bij het bouwen van bestendigheid in elke laag van hun bedrijfsvoering door te anticiperen op de potentiële impact van allerlei bedreigingen. Team effort Binnen onze IT-afdeling werken we in een hecht teamverband, zegt Heerschop. Al onze prestaties komen voort uit team effort. Dit zien we ook terug bij IBM BC&RS. Ik heb dan ook een goed gevoel bij IBM BC&RS. Ze leveren een mooi stukje maatwerk en voor hun is echt niets te gek. Het is fijn te weten dat deze jongens dag en nacht voor je klaarstaan als het een keer onverhoopt mis mocht gaan zoals ons overkwam eind mei. We hadden toen een kleine interne brand. Dit heeft gelukkig geen gevolgen gehad voor de IT of andere cruciale bedrijfsprocessen. Het heeft ons echter wel weer extra bewust gemaakt van het feit dat calamiteiten kunnen voorkomen en hoe belangrijk het is dat we onze uitwijkprocessen goed op orde hebben. n Imago Bacardi Nederland N.V. investeert miljoenen om zorgvuldig het imago van haar merken hoog te houden. Uitval van systemen, stilvallen van productie en logistiek en onbereikbaarheid voor klanten wordt door het bedrijf als zeer schadelijk ervaren. De misgelopen inkomsten daargelaten. Het is daarom ook niet meer dan logisch om te investeren in de continuïteit van de organisatie. Brink: Bedrijfscontinuïteit is van vitaal belang voor het succes van een bedrijf. In de moderne wereld lopen alle Case 45

46 CASE KPN-Getronics kiest voor IBM s XIV-storage KPN-dochteronderneming Getronics is met circa medewerkers de grootste ICT-dienstverlener in de grootzakelijke markt van de Benelux en een toonaangevende speler wereldwijd. Als expert in werkplekdienstverlening, connectiviteit, datacenters en adviesdiensten helpt Getronics medewerkers en organisaties beter te presteren. Getronics beschikt hiervoor over een compleet portfolio aan geïntegreerde ICT-diensten waaronder een speciale Storage & Back-updienst voor de grootzakelijke markt. Concurrentiegrenzen vervagen en technologische veranderingen en vernieuwingen volgen elkaar in snel tempo op. ICT zorgt niet alleen voor gemak, maar biedt ook ruimte. Toch heeft dit ook een keerzijde: de hoeveelheid geproduceerde data neemt jaarlijks hand over hand toe. Tegelijk verplichten regelgevingen en compliancewetgeving bedrijven tot het bewaren van data soms jarenlang. Niet ieder bedrijf heeft behoefte aan investeringen in dure en ingewikkelde storage- en back-upsystemen. Hierop inspringend biedt Getronics een speciale Storage & Back-updienst waarbij klanten op flexibele wijze beveiligde opslagcapaciteit ter beschikking wordt gesteld, op verschillende serviceniveaus (tiers). Variërend van high-end storage voor bedrijfskritische data gespiegeld over twee locaties tot een enkelvoudige backupdienst. Keuze voor XIV Ruud van Loon, Manager Storage en Connectivity Getronics, zag zich geconfronteerd met een plotselinge stijging van de vraag naar opslagcapaciteit. Ook met het oog op toekomstige veranderingen, werd er besloten om op zoek te gaan naar een nieuw storage-platform. Als je aan de achterkant veel volume hebt en aan de voorzijde de door de klant gevraagde service en performance wil bieden, dan heb je behoefte aan een transparante oplossing. We hebben over het algemeen langlopende relaties met meerdere klanten. We bieden hen een model waarbij we een voorschot op de toekomstige storage-tarieven bieden. Hierdoor, en door de snel gestegen vraag naar opslagcapaciteit, gingen we op zoek naar een storage-platform waarbij de storage snel leverbaar is, flexibel inzetbaar is op Tier 1- en Tier 2-businessapplicaties en andere toepassingen, tegen een significant lagere kostprijs. We hebben gekozen voor IBM s XIV via een van onze huisleveranciers en IBM Business Partner E-Storage, een partij die vertrouwd is met de wensen en gedachten van onze klanten. Daarbij vertrouwden we op de snelheid waarmee E-Storage te werk gaat. Ze stelden 46 Case

47 ons niet teleur: binnen een week stond de XIV er en binnen een paar dagen waren we al operationeel. Baanbrekend systeem E-Storage nam als eerste Europese leverancier het baanbrekende XIV Storage System van IBM in zijn demoportfolio op. Medewerkers werden meteen getraind om met het systeem om te kunnen gaan en de juiste vertaalslag te kunnen maken tussen systeem en klant. Het systeem is gebaseerd op gridtechnologie waardoor het XIV storage-systeem kan bestaan uit gestandaardiseerde hardwarecomponenten. XIV heeft het grote voordeel van geautomatiseerd beheer en een bezettingsgraad die één tot drie keer zo hoog is als conventionele systemen. Daarnaast ligt de TCO veel lager dan bij de traditionele systemen en past het uitstekend in een groen datacenter. De XIV-technologie is ontworpen voor schaalbaarheid in alle belangrijke aspecten, zoals storage, interfaces, cache, CPU-vermogen en interne bandbreedte. De architectuur laat toe dat elk aspect afzonderlijk groeit, waardoor een écht schaalbaar systeem wordt verkregen, zowel op het gebied van capaciteit als performance, legt Dick uit den Boogaard, Sales Manager E-Storage uit. Het XIV-systeem gebruikt SATA-schijven, waarbij de nieuwste SATA-technologie wordt toegepast voor een grote capaciteit, hoge densiteit en een laag stroomverbruik. Er wordt optimaal gebruik gemaakt van de unieke architectuur en het caching-schema van XIV om een hoge performance te bereiken. Deze ligt zelfs hoger dan die van systemen met Fibre Channel-schijven. voldoet aan onze eisen en we hebben nog nooit performanceklachten van klanten gekregen. Zowel vanuit beheerderoptiek als klantoptiek gaat het allemaal uitstekend. Softwareaanschafprijzen behoren tot het verleden, want Mirroring, Snapshot, Multi-Path en nog veel meer functionaliteit worden standaard en zonder meerkosten met het systeem meegeleverd. Ook het groene element is duidelijk aanwezig. Uit eerdere ervaringen blijkt dat de operationele kosten van een XIV-systeem significant lager zijn dan die van traditionele Tier 1 en Tier2 -systemen. Allereerst is het systeem opgebouwd uit standaard op de markt zijnde componenten, waardoor de aanschafkosten op een vriendelijk niveau worden gehouden. Door de toegepaste techniek zijn de environmentals van het systeem extra gunstig. Het stroomverbruik, de koeling en dus ook de noodstroomvoorziening kunnen tot wel tien keer kleiner zijn dan bij traditionele Fibre Channelsystemen. Als bijkomend voordeel wordt hierdoor ook veel minder CO2 uitgestoten. Daarbij is de omvang van de XIV bijzonder prettig: het scheelt fors in ruimte. Systeemvirtualisatie Het gemak waarmee XIV inzetbaar is, pleziert Van Loon. De samenwerking tussen storage en de virtualisatielaag zorgt ervoor dat je minder hoeft te configureren omdat het allemaal automatisch gebeurt. Virtualisatie is eigen aan de basisprincipes van het unieke ontwerp van XIV. De fysieke schijflocatie en plaatsing van gegevens zijn onzichtbaar voor de gebruiker. Dit vereenvoudigt de voorziening van de opslag in hoge mate, waardoor het systeem het volume van de gebruiker optimaal kan onderbrengen. XIV s voorziening voor volledige gegevensvirtualisatie verstrekt op elk moment automatische en transparante gegevensdistributie op alle belangrijke hardwarecomponenten. Dit zorgt voor een aanzienlijk vereenvoudigd beheer en een systeem dat steeds optimaal is afgestemd, ook na wijzigingen aan de capaciteit, configuratie of applicaties. Dankzij een eenvoudige en intuïtieve GUI kunnen beheerders alle systeemaspecten gemakkelijk beheren en bewaken, zonder training. En ook dat scheelt in de kosten. Dankzij de XIV kunnen we ook op de lange termijn dezelfde kwaliteit tegen lagere kosten blijven leveren. n E-Storage Coltbaan NG Nieuwegein Tel.: +31 (0) info@e-storage.nl De voordelen van XIV De XIV was niet geheel onbekend bij Frans Bank, ICT Architect Getronics Datacenters. We hadden al wel van het systeem gehoord, maar omdat de XIV niet eerder bij een grote leverancier, met bijbehorende service, was ondergebracht, waren we een beetje voorzichtig om dit soort technologie al in gebruik te nemen. We zijn nu heel tevreden dat we het wél hebben gedaan. XIV Case 47

48 - Advertorial - imenu400 van SRC Secure Solutions voor bancaire applicaties bij ABN AMRO Bank BU Private Clients Wie überhaupt toegang heeft tot de bancaire systemen en welke rechten de gebruikers op die systemen hebben, is voor ABN AMRO Bank in het algemeen en de Business Unit Private Clients in het bijzonder altijd al een belangrijk aandachtspunt geweest. Het belang is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen door de veranderingen van de eigen regels, wetgeving zoals SOX en Basel II en regels zoals PCI DSS, ISO Door de veranderende en nieuwe omstandigheden is het belang van een toegangsapplicatie zoals imenu400 voor het organiseren, reguleren en registeren van gebruikers op de verschillende onderdelen van een bancair systeem zoals Olympic bij ABN AMRO Bank alleen maar gegroeid. De wereld verandert en daarmee ook de eisen aan systemen waarmee gebruikers toegang hebben tot en rechten hebben op systemen. Voor deze toegang ontwikkelt SRC Secure Solutions verschillende applicaties. imenu400 is voor het IBM System i (voorheen AS/400)-platform ontwikkeld. Deze standaardapplicatie draait bij ABN AMRO Bank BU Private Clients om de toegang te organiseren van gebruikers tot de bancaire applicaties op de System i, die zijn ingericht en geconfigureerd in diverse datacenters wereldwijd. imenu400 is gebaseerd op een aantal toegangsapplicaties waarvan de eerste versie van een van die applicaties al in de jaren 90 is gestart. De applicatie is steeds ontwikkeld vanuit de gedachte dat deze simpel en effectief moet zijn. Daarbij is de applicatie continu meegeëvalueerd met de wensen van bedrijven die imenu400 aanbieden aan hun gebruikers. Deze gebruikers eisen gemak, interactiviteit, gebruiksvriendelijkheid en een eigentijdse look-and-feel. Gebruiksgemak wordt met imenu400 verkregen door onder andere de mogelijkheid van elektronische fiattering van aanvragen door de manager. In de huidige versie zijn ook direct een aantal van de compliance-ver-

49 eisten ingevuld, zoals de diverse rapportagemogelijkheden. De nieuwste versie is ook in segregation of duties voorzien. Als gevolg van de invoering van wetten zoals SOX in de VS en J-SOX in Japan, maar ook regelingen zoals Basel II voor Europa, moeten meerdere personen met verschillende verantwoordelijkheden autorisaties verlenen. Olympic De Business Unit Private Clients van ABN AMRO Bank maakt gebruik van Olympic. Dit is een brede geavanceerde applicatie waarmee de vele verschillende bancaire processen zijn geautomatiseerd. De applicatie bestaat uit diverse modules. Via imenu400 wordt een gebruiker of een gebruikersgroep in het bancaire systeem geactiveerd. In imenu400 worden daarnaast de rechten vastgelegd. Vervolgens verzorgt imenu400 automatisch de hele procedure van aanmelding tot berichtgeving en uiteraard de rapportage. ABN AMRO Bank BU Private Clients maakt nu in twee datacentra gebruik van imenu400. Dit zal verder worden uitgebreid. De grootste configuraties zijn de productieomgevingen in Morbio en de test en high availabilityomgevingen in Lugano, Zwitserland. Het inrichten en configureren van imenu400 vergt weinig tijd. ABN AMRO Bank is nu met één druk op de knop in staat om te voldoen aan de compliance-eisen met betrekking tot de toegang van gebruikers tot de systemen. Dit is inclusief de mogelijkheid van deactivering van gebruikersprofielen van personen die het bedrijf hebben verlaten of wijzing van het profiel van personen die van functie veranderen. n AA_fullcolourC.eps S R C ABN AMRO full-colour for coated paper Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm Secure Solutions De kortste route naar gedegen kennis over IBM applicaties zoals Lotus Notes, Domino, Quickr, WebSphere en WebSphere Portal loopt via AppliGate Consultancy. Dé specialist voor hoogstaande trainingen, cursussen en maatwerk opleidingen in IBM-programma s. Altijd als eerste gecertificeerd en officieel geautoriseerd door IBM en met up-to-date The Power Triangle Het in 2008 opgerichte SRC Secure Solutions is de rechtsopvolger van SRC Advies & Beheer en SRC Software BV. Al meer dan vijftien jaar ontwikkelt SRC Secure Solutions voor bedrijven in eigen beheer software voor system monitoring, datacommunicatie tussen eigen systemen en die van derden en toegangsautorisatie van medewerkers en tijdelijke medewerkers zoals inhuurkrachten en service engineers met producten zoals Pager/Control, imenu/400 en TaskManager. Voor bedrijven en organisaties in de Benelux is SRC Secure Solutions daarnaast value added reseller van platformonafhankelijke software en consultancy voor data security, security compliance en systeem monitoring (The Power Triangle) met producten van PKWARE, Halcyon Software, Shavlik Technologies en Escherware. Bekende klanten van SRC Secure Solutions zijn ABN AMRO Bank, AT Bank, Centric, CZ, Deutsche Bank, Getronics, ING, Mitsubishi Motors Nederland, Nidera Handelscompagnie, diverse uitvoeringsorganisaties, Office Depot, SD Worx en SOCMUT. kennis van IBM software. En bovendien heel betrouwbaar. Want ongeacht het aantal inschrijvingen, onze cursussen gaan door! Met AppliGate navigeert u op kwaliteit én op zekerheid. Meer informatie? Kijk op AppliGate Consultancy B.V. Plesmanstraat 6a LA Leusden info@appligate.nl - tel. +31 (0)

50 - Column - New Intelligence In 1987 schreef ik in mijn scriptie we are drowning in data, but we are starving for information. Dit klopt nog steeds. Sterker nog, het is er niet beter op geworden. Een bekend voorbeeld is dat zeven miljoen mensen verbonden zijn door een triljoen apparaten. Kortom: hoe ga je met heel veel informatie om als bedrijf? En hoe kan je er beter van worden? Je kunt een grote visie hebben, maar vaak begint het bij de kleine stapjes. Een voorbeeld. Twee grote Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen waren in het begin van de 21ste eeuw bijna failliet. De een koos ervoor om alle niet-winstgevende verbindingen te sluiten. De ander besloot om alleen de verbindingen te sluiten waar de winstgevende klanten geen gebruik van maakten. Nu, anno 2009, keert een van de twee luchtvaartmaatschappijen nog steeds in financiële nood, de ander floreert. Weet u welke? Een gemiddelde organisatie kijkt naar het verleden en anticipeert niet op de toekomst. Maar het gaat er juist om dat je als bedrijf de voorhanden zijnde informatie slim(mer) gebruikt. Je moet als het ware informatie ontsluiten om een goede beslissing te nemen. Inzicht krijgen dus. In de huidige nieuwe economische omgeving is kostenbesparing de eerste reactie. Maar welke kosten bespaar je? En zijn dit wel de juiste? Het gaat om advanced insights. Neem (nog) een voorbeeld aan de huidige GPS-systemen. GPS-systemen moeten beschikken over de juiste en meest up-to-date informatie. Daarnaast moeten ze vooruit kijken. Ze voorzien in het aantal kilometers dat je nog moet rijden, ze melden uitzonderingen die op de geplande route zullen liggen. Daarnaast, en dit is het belangrijkste, ze anticiperen door een nieuwe, betere route aan te bevelen, zodat je niet in de file terechtkomt. Nogmaals, de informatie moet wel voor handen zijn en moet goed geïnterpreteerd worden. Basis Business Intelligence dus. Ook dit is weer terug te koppelen aan de luchtvaartmaatschappijen. De een nam de snelste en makkelijkste beslissing. De tweede, die nu dus floreert, maar dat begreep u al, dacht iets dieper na en koos ervoor dié routes te verwijderen waar de winstgevende klanten geen gebruik van maakten. n Marc Teerlink Strategy & Market Development Leader IBM Business Analytics and Optimizations 50 Column

51 _IBM_Inspire_mag_3_NL_Belux_cover_smarter_cities_def.indd :16:21 Stay INSPIRED! INSPIRE is een glossy magazine, bedoeld voor bedrijven die geïnspireerd willen worden door technologische innovaties, in de breedste zin van het woord. Dr. Watson Sr., de oprichter van IBM, had één simpel mantra: Think! En dat is precies wat we met de INSPIRE trachten te bereiken: Think! Be Inspired! INSPIRE verschijnt twee keer per jaar in twee versies. Één voor Nederland en één voor België en Luxemburg. INSPIRE heeft een oplage van ruim exemplaren in de Benelux. Het magazine staat vol case stories, achtergrondverhalen, productinnovaties, columns en praktische tips voor het bedrijfsleven. Smarter cities, toekomstmuziek of trend? Stay INSPIRED U kunt zich nu abonneren op het INSPIRE Magazine. Vul de antwoordkaart in met uw gegevens, knip de kaart uit en stuur deze naar: IBM Nederland B.V. t.a.v. redactie INSPIRE Magazine, HDK6 Antwoordnummer SE Amsterdam Ja, ik word graag GRATIS abonnee van INSPIRE. Bedrijfsnaam Voorletters Adres Postcode adres Achternaam Plaats Nummer m v * * Doorhalen wat niet van toepassing is.

52 - Advertorial - IBM WebSphere belangrijk fundament voor toekomststrategie Vesteda Eniac Essentials realiseert diverse SOA-projecten voor woningbelegger Klantgerichtheid. Dat staat volgens Manager Informatievoorziening Bart Munsters en adviseur en projectleider Rob van Rhee centraal in alles wat Vesteda doet. Het beleggingsfonds voor huurwoningen in het midden- en hogere segment voert veel activiteiten zelf uit, zoals projectontwikkeling en property management. Op deze manier houdt de belegger de kwaliteitsbewaking in eigen hand. Voor de diverse processen gebruikt Vesteda een groot aantal applicaties. Daarom is samen met Eniac Essentials een Service-Oriented Architecture-traject (SOA) gestart. Met SOA-projecten vergroot Vesteda de procesefficiëntie waardoor het de concurrentie voor blijft. Inmiddels zijn enkele deelprojecten succesvol afgerond met IBM WebSphere. Vesteda ontwikkelt, verhuurt, en beheert in totaal zo n eengezinswoningen en appartementen in het vrije sector-huursegment. Particuliere huurders, jonge tweeverdieners en senioren vormen de belangrijkste doelgroepen. Daarnaast maken volledig ingerichte serviceappartementen (met name voor expats) onderdeel uit van het portefeuille. Vesteda is actief in vrijwel heel Nederland, maar de meeste woningen bevinden zich in en rond de grotere Nederlandse steden. Recessie Veel activiteiten die andere woningbeleggers uitbesteden, voert Vesteda binnen de eigen organisatie uit. Een bewuste keuze, om zelf de kwaliteit van de woningen en diensten te kunnen waarborgen. Op die manier blijft de organisatie voor op de concurrentie. Toch heeft de recessie ook gevolgen voor de activiteiten van Vesteda. Munsters: We merken dat we ons meer moeten inspannen om objecten verhuurd te krijgen. Door ons CRM-systeem optimaal te benutten, kunnen we echter onze klanten, ex-klanten en doorstromers gericht benaderen. Dit in combinatie met een grotere creativiteit in product/marktcombinaties zorgt er voor dat we succesvol blijven in wat we doen. Complex en tijdrovend Midden 2007 startte Vesteda een project om de levensvatbaarheid van de bestaande applicaties onder de loep te nemen. Enerzijds wilden we nagaan of de gebruikte pakketten nog steeds voldeden, zegt Munsters. Door: Alf Mertens, Maastricht

53 Anderzijds liet de integratie tussen de applicaties te wensen over. Medewerkers moesten voor bepaalde processen verschillende applicaties naast elkaar gebruiken, wat onnodig complex en tijdrovend was. We hebben destijds samen met M&I Partners een business case gemaakt met daarin de afweging tussen gebruik blijven maken van de bestaande applicaties of de implementatie van een geheel nieuw, geïntegreerd pakket. Toen bleek dat de eerste optie wat betreft investering en impact op de organisatie de voorkeur had, hebben we samen met M&I Partners gekozen om te starten met een SOA-traject. Na een uitgebreid selectietraject heeft Vesteda gekozen voor IBM WebSphere. Vesteda vroeg IBM om enkele namen te geven van Business Partners die Vesteda konden ondersteunen in hun SOA-inspanningen. Van Rhee: Eniac Essentials bleek de beste papieren te hebben. Niet alleen heeft deze partner aantoonbaar diepgaande ervaring met IBM WebSphere, ook wat betreft omvang, directe communicatie en snelheid van handelen past Eniac Essentials goed bij Vesteda. Geen big bang De belangrijkste doelen die Vesteda zichzelf heeft gesteld met SOA, zijn het vergroten van de interne flexibiliteit, procesverbetering én klanten en leveranciers beter betrekken bij de processen. Vesteda ziet ketenintegratie dan ook als de toekomst in de woningsector. Om dit te realiseren, is er nog een aardige weg te gaan. SOA is een continu proces en geen doel op zich. Een big bang-project past absoluut niet bij dit concept. Bovendien wilde Vesteda dat de medewerkers de voordelen van IBM WebSphere inzien om intern draagvlak te creëren. Om die reden hebben we ervoor gekozen om klein te beginnen met deelprojecten, verklaart Van Rhee. De eerste opdracht die we Eniac Essentials gaven was om medewerkers een integraal klantbeeld te bieden. Voorheen moesten ze diverse applicaties oproepen om bijvoorbeeld facturatie-, huur- en correspondentiegegevens te bekijken. We wilden dat deze informatie in één oogopslag te zien is, zonder in de verschillende applicaties te moeten zoeken. Eniac Essentials ging voortvarend aan de slag. Met IBM WebSphere Process Server als fundament integreerde deze partij onder andere het vastgoedinformatiesysteem REMS van Kalshoven Automation en het CRM-pakket Onyx, dat ondersteund wordt door BeeOne. Klantgegevens worden hierdoor in een centrale omgeving weergegeven. De reacties onder medewerkers zijn erg positief. Munsters: Terugkoppeling na ieder deelproject is een belangrijk onderdeel van onze SOA-inspanningen. Toen we van meerdere medewerkers hoorden hoe enthousiast ze zijn met de nieuwe mogelijkheden, wisten we dat we op de goede weg zaten. Stroomlijnen en vereenvoudigen Het tweede project dat Vesteda en Eniac Essentials samen oppakten, was de digitalisering van afboekingsvoorstellen. Voorheen was dit een papieren proces, waarin medewerkers de voorstellen via de interne post naar andere vestigingen verstuurden. Dit nam niet alleen onnodig veel tijd in beslag, maar zorgde ook voor een lastig te bewaken proces. Munsters: In dit deelproject kwam de Business Process Management-component, kortweg BPM, van IBM WebSphere goed tot zijn recht. Op basis van de BPM-mogelijkheden binnen dit pakket heeft Eniac Essentials gerealiseerd dat Vesteda-medewerkers afboekingsvoorstellen grotendeels elektronisch kunnen opstellen en distribueren. Hierdoor is dit proces sneller uit te voeren en hebben we altijd inzicht waar een voorstel zich in de organisatie bevindt. Kwaliteitsverbetering Momenteel zitten het derde en vierde deelproject in de pijplijn. Het derde project behelst het stroomlijnen van het opstellen en versturen van huurcontracten. Hier waren voorheen vier losstaande applicaties voor nodig. Ook het verbeteren van het proces omtrent binnenkomende facturen is een deelproject. Hiervoor realiseert Eniac Essentials een koppeling tussen het documentmanagement en het vastgoedinformatiesysteem en de workflow voor het goedkeuren van de factuur. Door dit te combineren met OCR en e-factuur kan Vesteda de binnenkomende facturen automatisch verwerken, wat een enorme efficiëntie- en kwaliteitsverbetering met zich meebrengt. Munsters en Van Rhee zijn zeer te spreken over de SOA-projecten die totnogtoe met Eniac Essentials zijn uitgevoerd. Het uitgangspunt is nooit de technologie geweest, maar de eigen organisatie en doelstellingen, benadrukt Munsters. Eniac Essentials heeft goed geluisterd naar waar we met Vesteda naartoe willen en heeft ons het tempo en de planning mede laten bepalen. Dit onderstreept de flexibiliteit van deze partner. Duidelijk is dat de opstelling en kennis van Eniac Essentials in combinatie met de kracht van IBM WebSphere al veel voordelen heeft opgeleverd voor Vesteda. Er is nog veel te doen, maar Vesteda is op de goede weg richting maximale ketenintegratie en het verder versterken van de concurrentiepositie. n Evenement SOA en BPM voor de woningbouwsector Eniac Essentials heeft de afgelopen tijd veel ervaring opgedaan met SOA- en BPM-projecten in de woningbouwsector. Die ervaring deelt het bedrijf graag met organisaties die actief zijn in deze sector. Eniac Essentials organiseert in november 2009 een evenement waarin het zijn visie op de markt geeft. Daarnaast komt een business case aan bod waar de klant zelf zijn verhaal doet en zijn er parallelsessies over Master Data Management (MDM) en procesmodellering. Op is binnenkort meer informatie over het evenement te vinden.

54 IBM -zomerkamp brengt technologie dichter bij brugklasmeiden Meiden hebben na hun tiende levensjaar steeds minder interesse voor techniek. Dit verklaart misschien voor een deel het kleine aantal vrouwen dat werkzaam is in de IT. IBM probeert hier wat aan te doen en organiseert daarom jaarlijks wereldwijd de EX.I.T.E. (EXploring Interests in Technology and Engineering)-weken om meiden spelenderwijs enthousiast te maken voor techniek. Smarter education Smarter transportation Smarter infrastructure

55 Het inspireren van middelbare schoolmeisjes met name brugklassers door middel van wiskunde, wetenschap en technologie is een uitdaging die IBM niet kan weerstaan. Daarom organiseert het bedrijf wereldwijd de EX.I.T.E.- zomerkampen. Deze kampen, gevuld met een afwisselend dagprogramma, zijn specifiek bedoeld voor meisjes. Zij kunnen deelnemen aan spannende activiteiten die techniek en ICT centraal stellen. IBM legt de nadruk op praktische toepassingen die de relatie tussen techniek en de maatschappij zichtbaar maken. Zo willen we laten zien dat techniek en ICT ook cool kunnen zijn, zegt IBM-begeleider Martijn Stokhof. Lego-robotten maken en programmeren, schatzoeken met een GPS-zender en raketten bouwen is echt niet alleen typisch iets voor jongens. Plezier Het gaat IBM er vooral om dat de meisjes het plezier in ICT vinden. De meer dan dertig zomerkampen die worden georganiseerd in de Verenigde Staten, Canada, Latijns-Amerika, Europa en Azië, lijken wereldwijd vruchten af te werpen. Ruim vijfentachtig procent van de meer dan zevenduizend meisjes die hebben deelgenomen aan een EX.I.T.E-kamp heeft aangegeven te overwegen een technische of aan techniek gerelateerde studie te gaan volgen. Het nadenken over een studierichting is niet onbelangrijk, want de EX.I.T.E-kampen richten zich in Nederland op de brugklassers die moeten beslissen welk tweede fase-profiel ze in hun middelbare opleiding nemen. Daarom worden er leerlingen gevraagd uit alle gelederen: vmbo, havo en vwo. IBM hoopt dat EX.I.T.E. hen inspireert en helpt de juiste richting te kiezen. De meiden kunnen vragen stellen aan de begeleiders. De kampen worden begeleidt door medewerkers van IBM én er kunnen leraren van deelnemende scholen aanwezig zijn. Uitdaging Deze kampen vormen een uitdaging, beaamt Stokhof. De deelneemsters werken hier samen in kleine teams, die bestaan uit scholieren van hun eigen school en van andere middelbare scholen uit de regio Amsterdam. Samen maken ze niet alleen kennis met computerhardware. Dit jaar konden de meiden bijvoorbeeld ook raketten van colaflessen gevuld met water lanceren. Maar ze krijgen ook de mogelijkheid te stoeien met robots van Lego, pc s uit elkaar te halen, presentaties te maken en bruggen te bouwen van rietjes. Samenwerking De kampen worden door IBM georganiseerd die hiervoor middelbare scholen probeert te interesseren met behulp van flyers en bestaande contacten. Het is ook aan docenten om leerlingen te motiveren of op het bestaan van de kampen te wijzen. Dit jaar werd naast de gangbare editie in het IBM-kantoor aan de Johan Huizingalaan te Amsterdam voor de zesde keer een EX.I.T.E-kamp georganiseerd in Almere. Hier deden slechts vijftien meisjes aan mee. Ondanks de wens jaarlijks zeker dertig meisjes binnen de muren te krijgen, is de opkomst niet slecht te noemen. De bedoeling is de meiden te interesseren voor techniek en vooroordelen die hiermee gepaard gaan te doorbreken. Zolang er meisjes zijn die meedoen, lijkt IBM goed op weg haar doel te bereiken. n Smarter education 55

56 Extreme Blue: intelligentie voor het bedrijfsleven Alleen de brightest minds mogen meedoen aan de Extreme Blue-zomerstages van IBM. Drie maanden zetten ze in teamverband hun tanden in praktijkcases, aangeleverd door klanten van de IT-gigant. Uiteindelijk presenteren de briljante stagiairs hun bijna marktrijpe resultaten aan de klant. Natuurlijk is het Extreme Blue Internship een manier om frisse ideeën en innovatieve technologieën binnen te halen en talent te recruiten, bekent Asbjorn van der Vlis, Project Manager van Extreme Blue. Maar de besten krijg je alleen als je ze ook het beste van het beste biedt. Ze werken met de top van onze mensen en dat werpt zijn vruchten af. Een waar woord: de internships, die jaarlijks wereldwijd op twaalf IBM-locaties worden gehouden, leveren zo n drie tot vier patenteerbare innovatieve vindingen per jaar op. In het verleden heeft het Extreme Blue-programma meer dan 360 patentaanvragen opgeleverd. Veel van de projecten zijn ook daadwerkelijk in praktijk gebracht. En net als bij IBM worden de resultaten eigendom van de klant. Uniek programma Extreme Blue is een uniek programma binnen IBM. Via deze projecten concretiseert IBM namelijk haar visie op de intelligente planeet. IBM heeft een aantal domeinen zoals bijvoorbeeld de gezondheidszorg geïdentificeerd en zich geëngageerd om hier oplossingen voor uit te werken. Dit gebeurt in samenwerking met IBM-klanten. Dit jaar zijn de Extreme Blue-teams bijvoorbeeld bezig met opdrachten voor Philips, ABN AMRO en de gemeente Rotterdam. Zij leveren een probleem aan, of uiten een bepaalde wens, en de teams van Extreme Blue gaan ermee aan de slag. Hierbij vormen innovatieve, maatschappelijk relevante onderwerpen de uitgangspunten voor de projecten. De technische haalbaarheid van de uiteindelijk uitgewerkte oplossing wordt aangetoond met een proof of concept en de economische waarde wordt aangegeven in de vorm van een businesscase. Teamwork Uniek aan Extreme Blue is verder dat het hier niet gaat om teams van oude rotten in het vak, maar juist van een jonge generatie: studenten. Meestal zijn het Master-studenten, maar dit jaar hebben we er voor het eerst een hbo er bij, vertelt Van der Vlis. Niet iedere student komt in aanmerking. Er gaat een uitgebreide toelatingsprocedure aan vooraf. Studenten volgen workshops, ondergaan interviews en doorlopen een fors traject. We zijn er trots op dat we op deze manier internationaal toptalent aantrekken. Elk Extreme Blue-team bestaat vervolgens uit vier of vijf studenten: drie met een technisch en twee met een business profiel. De business-studenten kijken naar de uitvoering van het idee en de technische studenten houden zich bezig met de PoC. Tijdens het traject worden de studenten begeleid door ervaren IBM ers en hebben de studenten toegang tot IBM-technologie om het project in de schoot van de klant zelf te kunnen realiseren. Realiteit Extreme Blue is als het ware een vorm van intelligente opleiding. De studenten staan met beide voeten in de realiteit. Er wordt van hen verwacht samen te werken met een klant, een concreet plan uit te werken en een vernieuwende, betrouwbare en duurzame oplossing voor te stellen. Je ziet ze aan het begin van het drie maanden durende project met knikkende knieën naar de klant toegaan, maar aan het einde van de rit zijn ze praktisch professionals op het gebied van de klant. Het leuke is dat iedereen een andere achtergrond heeft en vanuit verschillende invalshoeken kijkt. Extreme Blue is heel laagdrempelig en verfrissend voor klanten. Jongeren kijken toch heel anders naar de uitdagingen die ze voorgelegd krijgen. Feitelijk is het een win-winsituatie voor alle betrokkenen, besluit Van der Vlis. n 56 Smarter education

57 serious Het toekomstig gaming leren: Games zijn leuk, verleidelijk, uitdagend en motiverend. Stop er educatieve content of een inhoudelijke boodschap in en er ontstaat een leuk middel om effectief te leren en te communiceren. Dankzij de combinatie van interessante scenario s, slimme gedragsstimulerende spelregels en aantrekkelijke simulaties vormen deze so called serious games steeds vaker de inzet bij voorlichting, educatie en training. Games als Overlord, World of Warcraft, of Fallout staan bij menig gamer bovenaan de lijst van favoriete interactieve spellen. Bij menig huishouden vallen er regelmatig reclamefolders in de bus met uiteenlopende games. Het imago van gaming is daardoor gereduceerd tot iets wat leuk is om te doen als hobby. En dat is onterecht, meent Roeland Nagel, Consultant Technology Strategy IBM Global Business Services. Er is zoveel méér mogelijk met gaming. Om even het drietrapsmotto van Confucius aan te halen: Vertel het me en ik zal het vergeten. Laat het me zien, dan onthoud ik het misschien. Laat het me beleven, en ik zal het begrijpen. Ofwel: je leert iets door het te doen. Serious games zijn games gericht op het ontwikkelen van kennis, vaardigheden, inzicht en gedrag. Games bevorderen actief leren (learning by doing) binnen een relevante en veilige context. De speler kan kennis en vaardigheden direct toepassen en mag hierbij experimenteren en fouten maken. Op deze manier vergroot hij zijn inzicht in complexe situaties. Games stellen de speler in staat te leren wanneer en waar het hem uitkomt. Succesvol De afgelopen jaren heeft serious gaming daarom in tal van sectoren een enorme vlucht genomen. Bedrijven, opleidingsinstituten, brancheorganisaties en instellingen zetten serious gaming veelvuldig in bij training, instructie, werving & selectie, marketing, opleiding, visualisatie, bewustwording en teambuilding. Ook de politiek ziet brood in serious gaming. Defensie traint haar militairen het realistische oorlogsspel Virtual Battlespace 2. En dat is nog niet alles. IBM werkt samen met partners Deltares en TNO aan Flood Control 2015: de visie op het waterbeleid van Rijkswaterstaat. Hierin staat dat het kabinet zal investeren in een vernieuwd hoogwaardig voorspellings- en waar- Smarter education 57

58 schuwingssysteem en in innovatieve manieren van dijkversterking en -monitoring. Dit wordt ondersteund door de ontwikkeling van een serious game voor Flood Control-professionals. Een term die voor het eerst werd geïntroduceerd in het jaar 1977 door Clark Abt in zijn boek Serious Games, al beschreef dit boek voornamelijk bord- en kaartspellen. Tegenwoordig wordt met serious games vooral gedoeld op digitale spellen die genres kennen als infotainment (informeren over een bepaald onderwerp), advergames (aansporen tot product of dienstgebruik), edutainment (ter ondersteuning van het leerproces) en simulatiegames die ingezet worden om mensen te trainen op real-life situaties. Verschillende niveaus Serious gaming helpt door de complexe werkelijkheid van de ruimtelijke inrichting op interactieve, speelse wijze te versimpelen en mensen leren projecten bewuster, doelgerichter en efficiënter aan te pakken. Het principe is volgens Nagel duidelijk. Door middel van realistische simulaties én een directe terugkoppeling zien deelnemende partijen gelijk de gevolgen van hun beslissingen op het scherm geprojecteerd. Omdat serious gaming zo praktijkgericht is, laat het hobbyspellen ver achter zich. Een goede serious game bestaat dan ook uit een gebalanceerde mix van drie componenten: een spelelement, realiteit en bedoeling. Daarmee kunnen in een serious game verschillende niveaus worden aangesproken als bewustwording, training om competenties op te doen of simulaties om bijvoorbeeld proberen processen te verbeteren. Serious gaming is zonder meer de nieuwe manier om mensen iets te leren door de toegenomen mogelijkheden van technologie. Voordelen Serious gaming past volgens Nagel goed in de tijdgeest. De nieuwe generatie is gewend aan interactief leren en toekomstige generaties zullen waarschijnlijk niet beter weten. Het gemak waarmee mensen elkaar digitaal treffen is een goed uitgangspunt bij serious gaming. IBM maakt daarom volgens Nagel geen puntoplossing, maar een integratiemogelijkheid waarop anderen kunnen aanhaken. Een game met daarin scenario s die door verschillende partijen sámen moet worden gespeeld, leidt tot een optimale oplossing. Nagel haalt opnieuw Flood Control 2015 aan als voorbeeld. In november 2008 was er een echte oefening met de Taskforce Management Overstromingen, Waterproef geheten, compleet met alle mogelijke hulpdiensten. Een kostbaar gebeuren met een grote impact en een bezetting van alle communicatienetten. De voorbereiding van de oefening alleen nam ruim twee jaar in beslag. Niet iets wat jaarlijks herhaald kan worden vanwege de kosten. Het oefenen van rampscenario s met serious games is laagdrempeliger en goedkoper dan een real-life oefening en daarmee vaker uit te voeren, wat de geoefendheid van de professionals ten goede komt. Bovendien leren deelnemers samen te werken in plaats van alleen het eigenbelang te verdedigen. Dankzij FloodControl 2015 zien mensen het grotere geheel en gaat iedereen echt méédenken. Competenties ontwikkelen De serious game-inzet bij Flood Control 2015 een prachtig voorbeeld van echte samenwerking tussen Deltares, TNO en IBM heeft vooral een leerzaam en sociaal karakter voor de hulpdiensten. De manier waarop deelnemers leren doelen te stellen en worden gemotiveerd om verder te spelen, is heel kenmerkend. Er kunnen allerlei scenario s worden gecreëerd en opgeslagen en deelnemers kunnen ook met virtuele mensen spelen. Eén van de grootse uitdagingen van de game is om het allemaal technisch zo aan elkaar te knopen dat alle betrokkenen van waterschappen tot burgemeesters, dijkwachten en hulpdiensten online vanaf hun eigen werkplek een calamiteitenscenario kunnen oefenen. Dat maakt het spel levensecht omdat de realiteit goed wordt weerspiegeld. Volgens Nagel geldt dit in principe voor alle serious games. Deze manier van educatie en simulatie is bij uitstek geschikt om competenties te verkrijgen die je ook in het echte leven goed kunt gebruiken. Nagel schetst een aantal voorbeelden: organisatie, analyseren, incasseren en sociale vaardigheden, al is deze laatste niet van belang voor Flood Control Om een opdracht te kunnen volbrengen moet je goed kunnen plannen welke mensen en stappen nodig zijn om dat te kunnen bereiken. Daarom moet je ook in de virtuele wereld allerlei informatie kunnen verzamelen. Je leert dus omgaan met allerlei verschillende bronnen en gegevens. Dat versterkt iemands analytische vermogen. Wie speelt neemt de game serieus. De opdrachten moeten goed uitgevoerd worden. Bij een serious game kun je op een veilige manier risico s en tegenslagen leren accepteren. Een belangrijk element is het sociale aspect. De spelers zijn groepen die goed moeten samenwerken. In een groep moet je je net als in het echte leven staande weten te houden en anderen kunnen overtuigen. Trainingomgeving De kwaliteit van serious games begint aan een opmars. IBM laat zien met haar serious business proces management - simulatie Innov8 en Flood Control 2015 te beschikken over een duidelijke visie omtrent de ontwikkeling van dergelijke games. Deze 3D-omgeving waarin vrij bewogen kan worden, laat menig onderkaak zakken. Het is heel andere koek dan andere games die in 2D zijn weergegeven. Nagel begrijpt dat wel. 3Dbeelden prikkelen de zintuigen meer dan 2D-beelden. Maar voor het trainen van bijvoorbeeld Flood Control-professionals is een omgeving waarin ze hun eigen software en rekenmodellen kunnen 58 Smarter education

59 gebruiken van groter belang dan een 3Dwereld, dus voor deze doelgroep is een 2D-omgeving toepasselijker. De omgeving waarin je iemand traint moet dus goed aansluiten aan het leerdoel. Toekomst De toekomst van gaming ligt voor een deel in het toevoegen van meer immersie, wat wil zeggen dat de omgevingen in meer opzichten gaan lijken op de werkelijkheid. Om de mogelijkheden hiervan te laten zien, is binnen het Flood Control 2015 Serious Gaming-project een demo ontwikkeld. In een scenario wordt de koppeling gemaakt tussen IBM s Maximo asset managementsoftware (informatiewereld), de Dijkpatrouille van Deltares (virtuele wereld) en een smartphone uitgerust met IBM s Location Based Services (fysieke wereld). Van groot belang daarbij is dat IBM de rol speelt als integrator en het mogelijk maakt de verschillende werelden aan elkaar te koppelen om zo de werkelijkheid beter te benaderen. Dat is voor de toekomst weer een voordeel en het past bij IBM als the innovator s innovator. n Smarter education 59

60 - Column - We did it! Alles heeft met passie te maken. Maar passie is en blijft een mysterie. Welke dingen doe je met liefde? Denk daar eens over na! Master Data Management (MDM), daar heb ik passie voor. Het biedt namelijk toegevoegde waarde voor de hele organisatie. Maar hoe maak je dat duidelijk? Het geheim achter passie Als mensen passie hebben, kan een project niet mislukken. Want het eindresultaat moet behaald worden, dat is het doel (een gelukkige gebruiker en natuurlijk de consument). Om daar te komen, gaan deze mensen met passie op zoek naar creatieve en innovatieve oplossingen. Toevallig kregen we binnen O Neill te maken met de e-shop, die aangepast moest worden. Door de gekozen strategie zouden we de e-shop uitbreiden van vier naar zesentwintig landen. Een maatwerkapplicatie was niet de bedoeling. MDM zou de oplossing zijn! We hebben twee partijen uitgenodigd om in een kort tijdstip MDM live te krijgen, met als criteria: als Laura niet gelukkig is, dan niet. (Laura is de Site Trade Manager E-commerce binnen O Neill) IBM nam deze handdoek op en zei: Als IBM dit niet kan, dan kunnen we beter kroketten gaan bakken, een uitspraak van mij citerend. Dus hield ik IBM er natuurlijk aan. Implementatie Van de back-end tot aan het topmanagement werden mensen ingezet en al snel kwam het Charlies Angels -team van IBM langs. Deze mensen, zo vol met passie, klaarden de klus en zetten de juiste acties uit. Na enkele innoverende en gepassioneerde dagen en nachten was de deal rond en kon de uitdaging beginnen! Als partner werd het inspirerende bedrijf Jibes gekozen. Wat hebben we gedaan? Een implementatie van multiple servers, inrichting van IBM InfoSphere DataStage, inrichting van IBM InfoSphere Master Data Management, PIM, het ontsluiten van acht bronsystemen, global MDM-design voor producten, governance en het regelen van artikelen/procedures rondom updates. ( nieuwe SKU s per seizoen en minimaal 4 seizoenen per jaar). Het resultaat: het gebruikers gemak in PIM was exceeding expectations. We hebben de output naar de 3-party e-shop geoutsourcet en geoptimaliseerd. Dagelijkse veranderingen zijn nu direct doorvoerbaar, in plaats van één keer per periode. De kosten van deze veranderingen zijn drastisch verlaagd en de snelheid van het bijwerken is verduizendvoudigd. Kortom, Laura is blij. We kunnen niet wachten om MDM uit te rollen op zoveel andere terreinen, die we zelf nog niet eens weten. Het is gewoon belangrijk om buiten de blue bubble te denken. Deze diamant hebben we als O Neill ontdekt en zouden we aan elke CIO willen geven. Volgende column: the snowball starts rolling. n Anton Langeler Global IT Director O Neill 60 Column

61 Uw energiekosten verlagen? Profiteer van de fluctuerende energieprijzen. Lagere energiekosten zijn voor elke onderneming welkom. Zeker als u grootverbruiker bent. Nuon helpt bij het bepalen van een inkoopstrategie die u in staat stelt op het voor ú juiste moment in te kopen. Nuon helpt. Deskundige begeleiding De experts van de Nuon PortfolioDesk volgen dagelijks de marktontwikkelingen en staan in direct contact met de handelsvloer van Nuon. Zij helpen u bij het vaststellen en uitvoeren van de beste inkoopstrategie en houden u op de hoogte van alle relevante marktontwikkelingen. 5% beter af dan de markt De energiemarkt is voortdurend in beweging. Met ondersteuning van de Nuon PortfolioDesk is het mogelijk om optimaal te profiteren van fluctuaties op de energiemarkt. U kunt al snel 5% beter af zijn dan de markt. Meer weten? Wilt u weten hoe u als groot verbruiker kunt profiteren van de fluctuerende energieprijzen? Neem dan contact op met Nuon via of ga naar Smarter education

62 Commercieel check-in- en reserveringssysteem van KLM op IBM z/tpf-systeem lucht in de dankzij IBM Voorop blijven lopen in de luchtvaart en toonaangevend zijn op het gebied van innovatie. Dat is voor KLM belangrijk. Met jaarlijks meer dan 23 miljoen passagiers, vrachtvervoer en vliegtuigonderhoud maakt de luchtvaartmaatschappij volop gebruik van ICT ter optimalisering van bedrijfsprocessen als beheer van passagierslijsten, check-in, vluchtinformatie en vrachtreservering. Hiervoor gebruikt KLM de nieuwste release van IBM s ultrasnelle mainframesoftware z/transaction Processing Facility (z/tpf). Smarter education Smarter transportation Smarter infrastructure

63 Smart Leadership is een heel belangrijke waarde voor de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM Royal Dutch Airlines). Ondanks de relatief kleine thuismarkt is de KLM in haar 90-jarig bestaan uitgegroeid tot een leidende speler in de internationale luchtvaart. Zij vormt de kern van de KLM Groep, waarvan ook KLM cityhopper, Martinair en Transavia deel uitmaken. De luchtvaartmaatschappij fuseerde in 2004 met Air France tot de holding Air France-KLM. Onder de holding zijn KLM en Air France beiden actief als netwerkmaatschappij. En ICT speelt daar een grote rol in. Een aantal van onze belangrijkste toepassingen draaide al sinds eind jaren zestig op een IBM System z operating systeem, TPF (of de voorloper ACP Airline Control Program) genaamd. Een goed systeem, maar eentje waar IBM geen innovatieve ontwikkelingen meer voor doet; de laatste grote release was vijftien jaar geleden. Met dat in ons achterhoofd en de samensmeltingen waar we mee te maken kregen, gingen we op zoek naar iets wat ons betere mogelijkheden geeft om goed aan te sluiten op toekomstige marktontwikkelingen, zegt Kees Schipper, ICT Productie Manager bij KLM Information Services, waar hij onder andere verantwoordelijk is voor het upgraden en onderhouden van het nieuw gekozen z/tpf operating systeem. Onderschat besturingssysteem TPF (Transaction Processing Facility) is al vele jaren het HVTPplatform (high-volume transaction processing) van keuze voor veel van IBM s grootste klanten. Deze zijn afkomstig uit verschillende sectoren zoals het hotelwezen, de financiële branche, gezondheidszorg en de reisbranche inclusief de luchtvaart. TPF is misschien wel het meest onderschatte besturingssysteem, terwijl het juist een krachtig systeem is door zijn vermogen om per seconde tienduizenden transacties te verwerken. Dat heb je in onze branche ook wel nodig. Wij verwerken in de piek tot berichten per seconde. Daarbij heb je binnen drie seconden antwoord op je input waar ter wereld je je ook bevindt. Daarom is TPF voor ons altijd een essentieel systeem geweest. Nadat IBM in 2005 zijn z/tpf general available stelde, ging KLM kijken of een migratie mogelijk was. Er volgde een definitiestudie. In oktober 2007 werd het plan goedgekeurd en in mei 2009 was het dan eindelijk zover. KLM migreerde zijn op het mainframe draaiende operating system TPF 4.1 naar z/tpf Enterprise Edition 1.1 en is daarmee de eerste luchtvaartmaatschappij die IBM s nieuwste operating systeem volledig inzet voor het in real-time verwerken van de meest veeleisende, mission-critical transacties. Optimale aansluiting De overstap van de luchtvaartmaatschappij laat zien dat z/tpf optimaal aansluit bij de eisen en wensen van het moderne bedrijfsleven. Iets dat uitstekend past bij de visie van KLM om een leidende rol te spelen in een dynamische wereldwijde markt. Op technisch gebied is het ook een flinke stap vooruit. z/tpf maakt niet alleen gebruik van een 64-bits architectuur, maar is ook volledig voorbereid op Service Oriented Architecture (SOA) en is bovendien in staat de flexibiliteit, productiviteit en time-to-market te verbeteren. Er zijn ook nog andere voordelen voor KLM, zoals de modernisering van het ontwikkelplatform via een op open standaarden gebaseerde Linux-ontwikkelomgeving. Openheid van zaken Het migratieproject werd door KLM breed gesteund. Ruim negentig man uit allerlei disciplines werden erbij betrokken, maar primair lag de anderhalf jaar dat het traject in beslag nam, in handen van dertig enthousiaste professionals. We moesten er veel mensen bij betrekken: applicatie- en systeemprogrammeurs, functionele applicatiemanagers en systeem operators die in een productieomgeving het systeem moeten monitoren en ingrijpen als het nodig is. De afdeling testmanagement werd ingeschakeld Smarter transportation 63

64 om het testtraject te begeleiden en in de stuurgroep van het project zaten vertegenwoordigers van alle geledingen van het bedrijf die bij de migratie betrokken waren. Met de nieuwe omgeving is ook Linux op System z geïntroduceerd en wilden we ook onze Linux-specialisten betrekken voor het beheer. Dat is een goede keus geweest. Schipper is dan ook gecharmeerd van de Linuxmogelijkheden op System z. Linux op System z combineert de voordelen van IBM-mainframes met de flexibiliteit en open standaarden van het Linux-besturingssysteem. Linux speelt daarmee een belangrijke rol bij de vereenvoudiging van de IT-infrastructuur. Niet alleen omdat het de bedrijfsintegratie helpt te vereenvoudigen door het gebruik van open industriestandaarden, maar ook omdat het een snellere implementatie van nieuwe oplossingen mogelijk maakt en de time-to-market versnelt. Keuzes maken Ondanks de op handen zijnde uitfasering van het TPF-platform vanuit synergieoverwegingen met Air France was het voor de KLM dus niet moeilijk om te kiezen voor z/tpf. Het vermogen van z/tpf om in de nabije toekomst gemakkelijk mee te groeien met de bedrijfseisen, de aansluiting op een Service Oriented Architecture (SOA) en de flexibele applicatieontwikkeling en -integratie waren doorslaggevend. Daar kwamen de gunstiger prijsstelling van z/tpf en de verbeterde mogelijkheid tot betaling van kosten naar rato van de benodigde rekencapaciteit ook nog bij. Daarnaast voert KLM ook de ontwikkel- en testactiviteiten op de nieuwe z/tpf-omgeving uit. Optimalisatie van de bestaande systemen voor passagierslijsten, check-in, vluchtinformatie en vrachtreservering, gekoppeld aan een nadruk op open standaarden voor de huidige en toekomstige ontwikkelingen, vormen volgens de KLM Kees Schipper KLM ICT behoort met haar circa medewerkers binnen het ICT-domein tot één van de grootste interne IT-werkgevers van Nederland. KLM ICT is een ambitieuze organisatie die haar interne klanten, zowel binnen KLM als Air France, geavanceerde ICT-oplossingen levert in de vorm van maatwerksoftware en/of integratie van standaard pakketten. ICT-kennis en een goede ICT-dienstverlening zijn van groot belang bij het realiseren van de KLM-ambities en bij het behalen van de doelstellingen van de Air France KLM Groep: namelijk een leidende rol spelen in een dynamische wereldwijde markt. KLM ICT is een interne ICT-dienstverlener en levert ICToplossingen die de KLM bedrijfsprocessen optimaal ondersteunen, dat wil zeggen: KLM ICT faciliteert de KLM-klant/ business bij het efficiënter inrichten van de bedrijfsprocessen met behulp van ICT, zodat deze daarmee concurrentievoordelen behaalt ten behoeve van het verkrijgen van meer inkomsten, het leveren van betere service aan onze passagiers en het continu verlagen van de kosten per eenheid. Dit kan vrijwel op elk terrein van de KLM-bedrijfsvoering zijn. Kortom, alles waarbij Informatie en Communicatie Technologie een cruciale rol speelt. de juiste weg om haar transactieverwerkingssysteem in te passen in servicegerichte IT-omgevingen. KLM is tenslotte een servicegericht bedrijf. Onze missie is niet voor niets: Het continue aanbieden van betrouwbare ICT-diensten en innovatieve ICToplossingen zodat het bedrijf zo efficiënt mogelijk kan functioneren, haalt Schipper aan. Motiverend De samenwerking tussen KLM en IBM ging uitstekend. Schipper steekt zijn enthousiasme dan ook niet onder stoelen of banken. Het is ongelooflijk goed gegaan. Het hele traject werd ook door onze mensen als positief en motiverend ervaren. Dit komt ook doordat de wereld van z/tpf in feite niet zo n grote wereld is en je met iedereen in contact komt. Zo hebben we veel hulp gekregen vanuit het IBM-lab in Poughkeepsie, New York. Er zijn zelfs twee mensen overgekomen op het moment dat we de migratie daadwerkelijk gingen uitvoeren. Het leuke nu is dat IBM ons, en alle andere z/tpf-klanten, de source van de software ter beschikking heeft gegeven. Nu kunnen we zelf aan eventuele problemen sleutelen en dit weer ter beschikking stellen aan IBM en andere klanten, zodat er uiteindelijk een nog beter product kan ontstaan. Dit was belangrijk omdat de basisversie die we van IBM ontvingen toch nogal wat foutjes bevatte, waarbij we het probleem inclusief een voorgestelde oplossing aan de collega s in Poughkeepsie door konden geven. Het vergde een grote nauwkeurigheid om een traject met een dergelijke impact op onze commerciële activiteiten zo te laten slagen, maar het was het zonder meer waard. Ik ben dan ook bijzonder trots op het resultaat dat de betrokken teams van KLM en IBM samen bereikt hebben. n 64 Smarter transportation

65 CASE Het nieuwe werken met BlueSpace De wegen in Nederland worden voller, er is niet altijd genoeg parkeerruimte bij bedrijven vanwege de grote hoeveelheid parttimers en vanuit energiezuinig oogpunt bekeken krimpen werkplekken in. Het nieuwe werken krijgt steeds meer aanhang. Maar wat is het nieuwe werken feitelijk? Een goed voorbeeld hiervan is BlueSpace van Acuity. Wie beschikt over de juiste communicatiemiddelen en infrastructuur kan in principe overal telewerken. Om dit onder de aandacht te brengen introduceert Acuity ICT-partner voor softwareoplossingen op het gebied van people productivity BlueSpace, een gezamenlijk ontwikkelde toekomstvisie voor een interactief en geïndividualiseerd kantoor. Het project combineert de knowhow van IBM en Acuity tot een nieuwe kantoorwerkplek, waarin geavanceerde computer-, sensor-, display- en draadloze technieken verwerkt zijn. Dit alles met als doel te komen tot een aantrekkelijkere werkplek voor personeel, met daarbij een verbeterde productiviteit, onderlinge communicatie en ruimtebenutting. Maximaal Volgens Aart Nijkamp, algemeen directeur van Acuity, halen medewerkers op deze wijze het maximale uit een werkdag zonder files of ander oponthoud. Met BlueSpace bellen collega s bijvoorbeeld vanaf elke willekeurige locatie gratis met elkaar. Door te kiezen voor de VOIP-oplossingen van Nortel of 3Com is dit gemakkelijk uit te breiden tot een alles-in-één telefonieoplossing, gewoon vanaf de laptop. Met de speciale awareness-functie bij het chatprogramma is in één oogopslag te zien wie waar bereikbaar is. Er kan snel worden overlegd, informatie worden uitgewisseld en afspraken worden gemaakt. Dit geldt ook voor het online Case 65

66 (video)vergaderen. Met de documentbibliotheken in BlueSpace kunnen gebruikers documenten bewerken, ordenen en uitwisselen. Uiteraard sluit alles naadloos aan op Microsoft Outlook of Lotus Notes. En het geheel draait op IBM Power Systems. Ruime blik Een virtuele werkplek waarvoor niets op de computer hoeft te worden geïnstalleerd. Alles wat de gebruiker nodig heeft is een computer, een internetverbinding en een wachtwoord. Het klinkt ideaal. Dat is het ook, maar het vraagt wél een ruimere blik binnen het bedrijfsleven, zegt Nijkamp. Een bedrijf moet er wel klaar voor zijn. Het vraagt om een totaal andere manier van kijken en doen. Om BlueSpace te promoten toerde de directie van het Bossche bedrijf begin dit jaar vier weken met een gepimpte VW-bus uit 1964 tussen Den Bosch en Weert. Door de vele werkzaamheden aan de A2 zag de directie een uitgelezen mogelijkheid om het telewerken onder de aandacht te brengen bij bedrijven. Zeker naar aanleiding van de als een busje vormgegeven actiefolder, kreeg Acuity een aardig aantal reacties en een goed beeld van de actuele marktinformatie. Huiverig Toch lijkt het merendeel van de bedrijven wat huiverig voor deze nieuwe manier van werken. We bemerkten een tweespalt in de reacties. Dat de oudere werkgevers hadden een wat behoudender manier van kijken. Zij voelden weerstand tegen thuis- en telewerken vanwege het dreigend verlies van controle over de werknemer. Niet kunnen zien wat er gebeurt op de werkvloer ervoeren zij als een tekortkoming. De jongere generatie veelvuldig gewend aan de huidige internetstructuren en mogelijkheden hadden veel minder weerstand en zagen juist de voordelen van thuiswerken met BlueSpace. Op deze manier merkten we heel duidelijk welke bedrijven wel klaar waren voor een cultuuromslag en welke bedrijven niet. Toekomst Ondanks de weerstand tegen de nieuwe manier van werken bij de oudere werknemer, voorziet Acuity toch een cultuuromslag bij dergelijke bedrijven. Volgens Acuity levert de mobiele telewerkplek niet alleen gemotiveerde medewerkers op, maar ook grote tijdsbesparingen. Volle mailboxen zijn verleden tijd en het gemak en de wereldwijde bereikbaarheid spreken voor zich. Deze voordelen lijken het te gaan winnen van strak gemonitorde omgevingen. Om BlueSpace onder de aandacht te brengen, kunt u het nu gratis uitproberen. Ervaar zes weken samen met maximaal vijftien collega s gratis de voordelen van BlueSpace. Acuity richt de digitale werkruimte voor u in en alles wat u nodig heeft is een computer, een internetverbinding en uw wachtwoord. Ontdek ook hoe het nieuwe werken uw bedrijf betekenis kan geven. Kijk voor meer informatie n 66 Case

67 - Advertorial - Scania bouwt aan SOA met tools van IBM Al meer dan 100 jaar is het Zweedse Scania een begrip in de transportwereld. Sinds zijn oprichting in 1891 is het bedrijf uitgegroeid tot marktleider op het gebied van zwaar transport. Iedereen kent de Scania-trucks. Minder bekend is dat Scania ook bussen en zware dieselmotoren produceert. Bij het Zweedse concern werken wereldwijd zo n mensen. Vanuit Nederland is in samenwerking met IBM Premier Business Partner Synobsys een project gestart om de IT-omgeving van Scania naar een hoger plan te brengen. Uiteindelijke doel van het project is een volwaardige Service-Oriented Architecture (SOA) die Scania wereldwijd de flexibiliteit biedt om snel in te spelen op marktontwikkelingen. Bij Scania is vanuit de historie sprake van verschillende systemen en applicaties voor het ondersteunen van sales en services. Het bedrijf groeide onder meer doordat het in de loop van de jaren verschillende zelfstandige importeurs en distributeurs overnam, die hun eigen IT-systemen hadden gekocht of ontwikkeld. Daarnaast is bij Scania door de jaren heen ook het nodige maatwerk gebouwd. Een goed voorbeeld is het sales support systeem waarmee dealers trucks configureren, offertes opstellen en orders plaatsen. Deze systemen zijn ontstaan in een tijd waarin het vooral om de kwaliteit van de software ging, zegt Anton Waanders, strategic IT manager voor Scania sales & services management. Het zijn vrij rigide systemen die steeds moeilijker kunnen inspelen op de toenemende dynamiek van onze activiteiten en markten. Dat is de reden dat Scania Networks, de IT-afdeling voor de sales en service bedrijven, is gestart met een ambitieus project om het applicatielandschap te vernieuwen.

68 Sterke uniformering Belangrijk uitgangspunt bij dit project is de visie die Scania in samenwerking met Synobsys heeft ontwikkeld op zijn bedrijfsprocessen. Het bedrijf werkt aan een sterke uniformering, zodat verdere centralisering van ondersteunende activiteiten mogelijk is. Deze trend heeft al geleid tot het inrichten van een centraal datacenter in Zweden dat alle vestigingen wereldwijd ondersteunt. Een kerncomponent van dit datacenter wordt gevormd door IBM System i-systemen. Volgende stap is het creëren van een servicegeoriënteerde architectuur die de organisatie veel flexibeler moet maken. We willen voor wat betreft flexibiliteit een flinke slag maken en de time-to-market verkorten, vertelt Waanders. Onze interne en externe klanten vragen regelmatig om bepaalde functionaliteit, maar vaak is het lastig of kostbaar om dat te realiseren. Met een servicegeoriënteerde architectuur zal het mogelijk zijn om snel services te bouwen op basis van de eisen vanuit de organisatie. Proof of Concept Scania schakelde Synobsys in voor hulp bij het project. Deze zet WebSphere- en Rational-tools in voor het ontwikkelen van de nieuwe applicatieomgeving. Rob van Westen is namens Synobsys als projectleider bij Scania actief. We hebben allereerst samen met IBM een Proof of Concept ontwikkeld om vast te stellen of de beoogde eindsituatie te realiseren was met de IBM-tools. Dat bleek uitstekend mogelijk, waarna we gestart zijn met een voorstudie die leidde tot een roadmap van wat er allemaal moet gebeuren. Ook zijn met behulp van Rational Software Modeler nu al enkele modellen gemaakt van bestaande systemen. Zo weten we precies hoe applicaties de processen momenteel sturen. Dat biedt de mogelijkheid om de processen nader te onderzoeken en te optimaliseren. Op basis hiervan kunnen we vervolgens nieuwe applicatiecomponenten gaan bouwen. De modellen zijn nu al nuttig voor de helpdesk die ze gebruikt bij het oplossen van problemen in applicaties. Continuous improvement Scania is begonnen met een architectuurstudie die moet leiden tot de ideale enterprise-architectuur. De filosofie die hierbij centraal staat is dat de ideale manier van werken de normale manier van werken moet worden. Waanders: Daarbij hanteren we het principe van continuous improvement. Het bouwen van een servicegeoriënteerde architectuur is een continu proces waarin we steeds modulair werken. In die zin sluit het volledig aan op de manier waarop we al sinds de start van de onderneming in onze fabrieken aan de trucks werken. Ook hier werken onze medewerkers met verschillende componenten waarvan vele herbruikbaar zijn in verschillende typen vrachtwagens. Zo kennen we bij Scania maar één type voorruit voor alle trucks. Dat zorgt uiteraard voor flexibel en kosteneffectief onderhoud. Dat zal naar verwachting niets anders zijn voor onze nieuwe informatievoorziening. Samenwerking Anton Waanders is zeer positief over de samenwerking met Synobsys. Wij zochten bij de start van dit project naar een partij die echte waarde kon toevoegen. Via de website van IBM zijn we toen op het spoor van Synobsys gekomen. Dat is een juiste keus gebleken. Synobsys beschikt over een gedegen kennis van procesmodellering. De medewerkers weten daarbij een goede vertaalslag te maken naar de techniek. Verder heeft het bedrijf veel kennis in huis op het gebied van serviceoriëntatie, wat voor ons een belangrijk thema is. Daarnaast is het door de korte lijnen prettig en effectief samenwerken met Synobsys. Wij doen het liefst zaken met partijen die net als wij een langetermijnsamenwerking nastreven. Synobsys is daar een prima voorbeeld van. n Synobsys Fascinatio Boulevard VA Capelle aan den IJssel Tel. : +31 (0) info@synobsys.nl

69 EEN SCHAT AAN INFORMATIE! WANT UW GEGEVENS ZIJN GOUD WAARD! i 3 groep PRESENTEERT SERVER CONSOLIDATIE EN STORAGE CONSOLIDATIE EN BACK-UP EN ARCHIVERING EN VIRTUALISATIE EN DATACENTER CONSOLIDATIE IN DE HOOFDROL i 3 groep EN U GEPRODUCEERD DOOR i 3 groep FD GAZELLE AWARD 2008 NOMINEE ENTERPRISE PARTNER 2008 AWARD WINNER BINNENKORT BIJ U IN DE ORGANISATIE NU AL OP

70 IBM -infrastructuur bezorgt St. Anna Ziekenhuis stabiliteit & flexibiliteit Smarter education De St. Anna Zorggroep is dankzij haar traditie en reputatie een sterk merk, waar de patiënten en cliënten een hoge waarde aan toekennen. En terecht, want het motto van de zorggroep bijzonder betrokken is niet zomaar een reclameslogan, maar wordt door de Smarter transportation medewerkers dagelijks waargemaakt. Ondanks het grote aantal alternatieven, kiezen patiënten en cliënten bewust voor St. Anna, omdat ze zich bij de zorggroep thuis voelen en vertrouwen op de zorg en verzorging die wordt geboden. Smarter infrastructure Smarter healthcare

71 Het zorgpakket van St. Anna laat zich omschrijven als een breed pakket aan ziekenhuis-, verpleeg- en verzorgingshuisfuncties dat ten behoeve van patiënten en cliënten binnen het doelgebied in de regio wordt aangeboden op vijf locaties in Geldrop en Heeze. De St. Anna Zorggroep anticipeert met haar dienstenpakket op de toenemende eisen die aan de gezondheidszorg worden gesteld, de belangrijkste vragen en ontwikkelingen in de maatschappij en in het bijzonder op de directe omgeving. Net als de energiesector is ook de zorgsector aan verandering onderhevig. De zorgmarkt is concurrerend geworden, met als gevolg dat instellingen hun eigen geld moeten verdienen om hun bedrijven draaiende te kunnen houden. Automatisering en Informatievoorziening In de organisatiestructuur van de St. Anna Zorggroep zijn vier staffuncties terug te vinden onder de Raad van Bestuur, waaronder de stafafdeling Automatisering en Informatievoorziening. Deze laatste afdeling wordt aangevoerd door Wim Jumelet. Hij vertelt over de concurrentie en samenwerking in de regio: Hoewel we met drie andere ziekenhuizen in de regio Helmond- Eindhoven concurreren, wordt er op het gebied van informatietechnologie met deze ziekenhuizen samengewerkt, aldus Jumelet. We wisselen onder andere ideeën uit en voeren samen regionale plannen door op het gebied van ICT. De afdeling A&I bestaat uit twintig medewerkers, waaronder projectmanagers, informatie- en procesanalisten, systeem- en netwerkbeheerders, datawarehouse-specialisten en een ontwikkelaar voor de managementinformatie. Vijf jaar geleden heeft St. Anna een reorganisatie in gang gezet waarbij werd besloten om alles te decentraliseren en zoveel mogelijk verantwoordelijkheid decentraal te beleggen, vertelt Jumelet. Dat betekent dat het beheer van veel grote systemen, zoals bijvoorbeeld het laboratoriumsysteem, ook bij die specifieke afdeling is ondergebracht. Alle belangrijke afdelingsoverstijgende systemen worden centraal beheerd, onder andere door de afdeling A&I. Daarvan zijn de twee belangrijkste systemen de ERP-omgeving van SAP en het Ziekenhuis Informatiesyteem X/Care, dat enigszins vergelijkbaar is met een Elektronisch Patiënten Dossier. Exponentiële datagroei In de loop van de tijd groeide bij St. Anna de behoefte aan opslag. Aangezien de zorginstelling gebruik maakte van slechts één storage-omgeving, betekende dat vanwege het single point of failure -aspect een te groot risico voor het bedrijf. Onze bestaande SAN-omgeving had een capaciteit van ongeveer twee terabyte, wat voor de komende jaren voldoende zou moeten zijn voor de opslag van onze Picture Archiving and Communication System (PACS)-data. Binnen een jaar was het SAN echter al volgelopen en bleef de data maar groeien. Vandaar dat we op zoek moesten naar Smarter healthcare 71

72 BP Solutions B.V. Landgoed Overhorst Hoofdstraat LK Driebergen Tel. : +31 (0) info@bpsolutions.nl een aanvullend alternatief. We wilden meer flexibiliteit én tegelijkertijd wilden we geen gescheiden, moeilijk beheersbare werelden. Reden voor ons om ook de infrastructuur en ons bestaande model aan te passen. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om de bestaande SAN-omgeving te laten staan, maar voor de nieuwe en toekomstige omgevingen op zoek te gaan naar een nieuwe oplossing, vertelt Jumelet. Op basis van die criteria zijn we met de partijen in de markt aan de slag gegaan om te kijken wat de beste storageoplossing voor ons zou zijn. Uiteindelijk is daar een IBM System Storage N seriesoplossing uitgekomen, aangezien die het beste voldeed aan onze eisen en de gewenste functionaliteit. Primair keken we naar functionaliteit, flexibiliteit en beheermogelijkheden. Al heel snel werd duidelijk dat de IBM N series op basis van die aspecten onze voorkeur kreeg, en daarnaast als bijkomend voordeel ook nog eens zeer aantrekkelijk geprijsd was. Additionele functionaliteiten Bij St. Anna staat een redelijk kale IBM N series-oplossing, zegt Louis Joosse van IBM Premier Business Partner BPSolutions. Voor de N series is zeer veel functionaliteit beschikbaar die eventueel toegevoegd zou kunnen worden, maar die nu nog niet geïnstalleerd is. Op het moment dat St. Anna de volgende stap zet, en bepaalde additionele functionaliteit nodig heeft, kan die extra functionaliteit toegevoegd worden zonder dat St. Anna daarvoor een desinvestering hoeft te doen. Dat is het meest mooie van deze IBM N seriesoplossing. De basis van het product is een stuk technologie, maar daarbovenop komt een heel scala aan softwarefunctionaliteit die gewoon modulair uitbreidbaar is. In eerste instantie is de IBM N series bedoeld als een schaalbare storage-oplossing met wat basisfunctionaliteit eromheen, die op het gewenste moment aangevuld kan worden met extra softwaremogelijkheden, bijvoorbeeld ten behoeve van beschikbaarheid of het maken van snelle restores. System p voor SAP Voor de vervanging van een verouderd inkoop-, financieel en logistiek pakket moest St. Anna op zoek naar een nieuwe oplossing. Daarvoor schreef de zorginstelling een Europese aanbesteding uit. Uiteindelijk viel de keuze van St. Anna op SAP. Aangezien de hardware buiten de aanbesteding was gehouden, zijn we vervolgens op zoek gegaan naar de best passende hardware voor de nieuwe SAPomgeving. Uiteindelijk viel de definitieve keuze op de UNIX-omgeving van IBM (AIX) met als hardware een op de POWERprocessor gebaseerde IBM Power Systems (System p) model 560. De System p-infrastructuur was zeer snel geïnstalleerd. Een uitstekend voorbeeld van goede samenwerking. IBM is de partij die bouwt, ontwikkelt en een goede relatie onderhoudt met ons als klant. Daarnaast is BPSolutions de IBM-partner die verkoopt en implementeert en waarvan we uitstekende support krijgen. In vergelijking met andere partijen komt daar toch heel duidelijk een kwaliteit naar boven drijven, met name op het gebied van ondersteuning, begeleiding en proactief meedenken. Beide bedrijven gaan verder dan alleen het verkopen van hardware en diensten. Evaluatie Voorafgaand aan beide projecten lag de grootste uitdaging voor St. Anna in het intern mobiliseren van de mensen om mee te gaan in hetzelfde gedachtegoed. We hadden zowel technische als functionele vraagstukken liggen waarvoor de juiste oplossingen gezocht moesten worden. Ik wilde vooraf geen merken horen, maar enkel de beste oplossing vinden voor onze vraagstukken. Bij beide projecten kwam IBM zeer transparant naar boven op basis van de criteria die we hadden gesteld en de manier waarop zij en BPSolutions met onze vraagstelling omgingen. De winstpunten die we uit beide projecten hebben gehaald, zijn toch met name terug te brengen naar stabiliteit en beheer. Ondanks dat het een nieuwe omgeving was, en ondanks dat een stuk beheer nog ingevuld moest worden, zien we wel dat het een ongelofelijk stabiele omgeving is. Het is proven technology. Belangrijk bij dit soort projecten is dat je niet alleen vanuit de techniek moeten beredeneren, maar juist vanuit het functionaliteitvraagstuk, besluit Jumelet. En vanuit de organisatie moet je beseffen wat je voor de kiezen gaat krijgen de komende jaren en hoe flexibel je daarvoor moet zijn. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we de juiste hulpmiddelen nodig. Dat is de uitdaging waar wij voor staan en waar St. Anna, IBM en BPSolutions elkaar hebben gevonden! n 72 Smarter healthcare

73 Evenementenagenda SEPTEMBER 15 SEPT - PoT - Model Driven Systems Development with RhapsodY - Eindhoven 16 SEPT - PoT - The value of Web Application Security Testing with IBM Rational AppScan - Amsterdam 18 SEPT - Extreme Blue Expo- Rotterdam 18 SEPT - Portable Modular Data Center live demonstraties - Amsterdam 24 SEPT - PoT - IBM Rational Enterprise Generation Language - Amsterdam 25 SEPT - PoT - WebSphere Business Events - Amsterdam 29 SEPT - BI & IM Symposium Amsterdam OKTOBER 05 OKT - PoT - Slimmer werken met Lotus Connections Amsterdam 07 OKT - zvisit Montpellier Lab - Montpellier 08 OKT - INSPIRE Planet event ( - Breda 19 OKT - IBM Server Systems Technical Conference Mannheim 29 OKT - GSE National Conference Zeist NOVEMBER 11 NOV - Cognos NL - Performance Amsterdam 17 NOV - Open Source Conference - Amsterdam 25 NOV - Study tour DI Green Data Center DECEMBER 02 DEC - Paint IT Green Second Life Event - Amsterdam 07 DEC - Java Night Utrecht Meer informatie over de events: ibm.com/nl/events Evenementenagenda 73

74 Gestructureerd Trainen Bespaar kosten door medewerkers gericht op te leiden Afgelopen week zat ik bij een klant te brainstormen over de opleiding van hun personeel. Hun probleem: hoe konden ze hun junior systeembeheerders op een gestructureerde manier laten doorgroeien naar een senior systeembeheer functie. Onze oplossing: Dieper trainen, breder trainen en bijblijven. Dieper trainen is natuurlijk niet zo spannend. Wie cursus A gedaan heeft, zal even later ook cursus B volgen. Gaat cursus A over bijvoorbeeld de implementatie van product XYZ, dan kan cursus B gaan over het oplossen van problemen met product XYZ, of bijvoorbeeld over het analyseren en verbeteren van de performance. Breder trainen vereist wat meer uitleg. Een IT product staat nooit alleen, maar is altijd onderdeel van een bredere oplossing. In die bredere oplossing werken verschillende disciplines samen: hardware, virtualisatie, operating systems, databases, applicatieprogrammatuur, netwerken, opslagsystemen enzovoort. Een Senior systeembeheerder, maar ook een Senior databasebeheerder of applicatiebeheerder mag en kan daarom niet meer in kokertjes blijven denken, maar moet ook een beetje verstand hebben van de andere disciplines. Zodat hij op zijn minst de juiste vragen kan stellen. En de derde poot binnen een educatieplan is bijblijven : In je eigen vakgebied op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen. En dan bij voorkeur in een gestructureerde setting, waarbij ook de mogelijkheid bestaat om met de nieuwste features te spelen, zonder dat het consequenties kan hebben voor de productieomgeving. IBM Systems & Technology Group trainingen: - IBM System z & z/os - IBM Power p & AIX - IBM Power i & i/os - IBM System x, VMWare, Linux - Storage, SAN, NAS - Networking IBM Software Groep trainingen: - Databases & Data Management - Cognos - Lotus - Rational - Security - Telelogic - Tivoli/System Management - Websphere - Application Development Wouter Liefting IBM Training education@nl.ibm.com 74 Gestructureerd trainen

75 BPSolutions, uw partner voor de realisatie van een Dynamic Infrastructure De adviseurs van BPSolutions begrijpen welke invloed uw ICT-omgeving heeft op uw organisatie. Daarom bouwen wij graag samen met u aan toekomstvaste en kostenefficiënte ICT-oplossingen, voor het ongestoorde verloop van uw bedrijfsprocessen. Ons streven is altijd om te komen tot een eindresultaat dat uw verwachtingen overtreft. Wilt u meer weten over een Dynamic ICT infrastructure? Neem dan gerust contact met ons op. Wij willen u graag informeren over de mogelijkheden. BPSolutions in Driebergen is specialist in het volledige IBM-productportfolio en expert in het ontwerpen en herontwerpen van complexe ICT-infrastructuren. Als IBM Premier Business Partner heeft de onderneming sinds de oprichting in 2000 een gestage groei doorgemaakt. Doorslaggevend daarbij is geweest het uitsluitend willen leveren van de beste kwaliteit aan haar klanten. BPSolutions Expanding your IT horizons BPSolutions B.V. Landgoed Overhorst Hoofdstraat LK Driebergen T: +31 (0) F: +31 (0) E: info@bpsolutions.nl W:

76 - Advertorial - LeasePlan Corporation creëert virtuele samenwerkingsomgeving op basis van IBM Lotus Connections LeasePlan helpt klanten de zakelijke mobiliteitsbehoefte effectief te managen. Zij spelen in op de specifieke klantbehoefte en bieden nieuwe en op maat gemaakte oplossingen. Om optimaal te kunnen samenwerken en kennis te delen, wil LeasePlan haar medewerkers met elkaar verbinden. e-office sprak met Wim de Gier, Senior Projectmanager Business Information Management bij LeasePlan Corporation, over de pilot LinkedPeople.

77 vinden van kennis De Gier: Binnen LeasePlan manage ik diverse internationale projecten op het snijvlak van ICT en business, en werk ik aan nieuwe applicaties die de business ondersteunen in het optimaliseren van werkprocessen. LeasePlan heeft vestigingen in dertig landen. Hier is enorm veel kennis aanwezig, maar nog niet altijd beschikbaar. Niet ieders netwerk binnen LeasePlan is even groot. Het is voor medewerkers tussen de vestigingen soms onduidelijk waar een antwoord te vinden is. Ook worden op verschillende locaties nieuwe toepas singen ontwikkelt, die eenzelfde vraagstuk beantwoorden. Dat is zonde van de tijd en energie. LinkedPeople Willen we kennis eenvoudig met elkaar delen, dan moeten we elkaar eerst vinden, vervolgt de Gier. Dit vinden we zo belangrijk dat we eind 2008 een pilot startten voor het verbinden van mensen en kennis: LinkedPeople. LinkedPeople is een community of digitale werkomgeving, op basis van IBM Lotus Connections, waar mensen elkaar eenvoudig vinden, zich aan elkaar verbinden en kennis delen. De pilot bestaat uit een groep van 169 collega s - van verschillende vestigingen in de functiegebieden ICT/ Business Information Management en Information Security Office. We werken met ambassadeurs die hun ervaringen over LinkedPeople naar de pilot-deelnemers communiceren, collega s enthousiasmeren en zo een belangrijke bijdrage leveren aan LinkedPeople, aldus de Gier. uitdagingen De Gier: Nu het project vordert, komen ook de uitdagingen. De community van 169 medewerkers is een kleine groep in vergelijking met het totale personeelsbestand van LeasePlan. We moeten nu een kritische massa aan deelnemers bereiken. Er zijn ook cultuur- en taalverschillen tussen de vestigingen. In landen die nog sceptisch zijn over de LinkedPeople gedachte, zien we dat de nieuwe generatie medewerkers wel op deze manier wil communiceren en werken. Om daadwerkelijk optimaal samen te werken en kennis te delen binnen LinkedPeople heeft technologie een belangrijke ondersteunende rol. Hier moeten we nog een aantal stappen nemen. het bereiken van succes Communiceren is cruciaal voor het slagen van een project. Zo deelt de Gier zijn ervaringen binnen en buiten de organisatie. In mijn communicatie gebruik ik concrete en aansprekende voorbeelden en situaties. Zo ontstaat er nu al wannabees die zich graag aansluiten bij de pilotgroep aldus de Gier. vertrouwen in samenwerking en toekomst De Gier: De visie van e-office op Het Nieuwe Werken en de rol van de mens daarin, sluit naadloos aan bij mijn visie en de filosofie achter LinkedPeople. De samenwerking verloopt dan ook goed. In juni rondden we de pilot af en nu bekijken we of we LinkedPeople breder in gaan zetten. n LeasePlan Corporation is Europees marktleider en wereldwijd een leidende speler rondom operational leasing en wagenparkbeheer. LeasePlan is actief in 30 landen op vier continenten. De service is gericht op het beter beheersbaar maken van de complexiteit van zakelijke mobiliteit. Wereldwijd werken bij LeasePlan ongeveer mensen. LeasePlan beheert zo n 1,4 miljoen voertuigen. Meer informatie:

78 Colofon INSPIRE is een uitgave van IBM Nederland B.V. IBM en het IBM logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van International Business Machines Corp. in de Verenigde Staten van Amerika en/ of andere landen. Andere bedrijfs-, product- of servicenamen kunnen handels- of servicemerken van anderen zijn. Copyright IBM Corporation Alle rechten voorbehouden. Uitgever IBM Nederland BV ibm.com/nl Hoofdredacteur Alex Steg, ContentXperience Eindredactie Kitty de Hesse, ContentXperience Redactie Anton Langeler, O Neill Cock Berdowski, IBM Ellis M. Bossers, IBM Frans Versteeg, IBM Kitty de Hesse, ContentXperience Marc Teerlink, IBM Wouter Liefting, IBM Peter den Hertogh, IBM Projectmanagement Arlette Warmerdam INSPIRE@nl.ibm.com Fotografie Serge Chamuleau Anna Green Advertenties Arlette Warmerdam, IBM INSPIRE@nl.ibm.com Nigel Hassall, Ogilvy Streamline nigel.hassall@ogilvy.com Adresgegevens: IBM Nederland BV Johan Huizingalaan VH Amsterdam Algemeen telefoonnummer: INSPIRE@nl.ibm.com Adverteerders: AppliGate Consultancy B.V. BP Solutions B.V. e-office ibm B.V. E-Storage ETC Eniac Essentials Hosting OnDemand i3 groep IBM Forum, Amsterdam Jibes B.V. Nuon SRC Secure Solutions 78 Colofon

79