LUVO. Kijk goed naar dit plaatje tot je ziet wat hier gebeurt! donderdag 10 september :03. Si 2A en 2B Pagina 1

Transcriptie

1 Si 2A en 2B Pagina 1 LUVO donderdag 10 september :03 Kijk goed naar dit plaatje tot je ziet wat hier gebeurt!

2 Si 2A en 2B Pagina 2 De Oververhitter bundels vrijdag 11 september :47 filmpje

3 Si 2A en 2B Pagina 3 planning 2016 dinsdag 1 maart :41 vast vloeibaar stookwaarde en verbrandingswaarde waarnemingen bij verbranding: Hoe brandstof zijn warmte vrijgeeft Luchtverbruik (eigenlijk zuurstofverbruik) berekeningen met lucht en brandstof formule van Michel zuurstofberekening met samenstelling brndst berekeningen met de installatie waarbij er allerlei rendementen een rol spelen

4 1 maart gedaan 2a dinsdag 1 maart :13 verbranding stookwaarde 10 min. opgave bord gedaan met installatie en brst behoefte om 10 MW elektr. te maken 3040 min wat gebeurt er bij verbranding? 10 min verschijnselen straling en hete gassen die ontstaan aldehyde verbranding (wat is een aldehyde??) Si 2A en 2B Pagina 4

5 Si 2A en 2B Pagina 5 warmte bij verbranding vrijdag 19 februari :41 stookwaarde of verbrandingswaarde? Er is een bovenwaarde en een onderwaarde Het verschil tussen deze 2 is de condensatiewarmte van het water wat is ontstaan bij verbranding Hb uit de formule van Michel (blz 21) Hw (condensatiewarmte in de ontstane gassen bij verbranding) Ho = Hb Hw Dit is de stookwaarde.

6 Si 2A en 2B Pagina 6 lucht in de ketel vrijdag 4 maart :03 begrippen: luchtovermaat stochiometrische verhouding luchtfaktor M lucht theoretisch M lucht werkelijk (of praktisch) Opgave: er is minimaal 13 kg lucht nodig per kg brst de luchtfactor is 1,3 bepaal: luchtbehoefte werkelijk luchtovermaat stochiometrische verhouding Denk aan het verhaal van verbranding met veel te veel lucht. Dan maak je de rookgassen nodeloos koud. Je koelt ze af met al die nutteloze lucht en zal geen hoge temperstuur kunnen halen bij de stoom.

7 Si 2A en 2B Pagina 7 verschijnselen bij verbranding vrijdag 11 maart :42 Warmte komt op 2 manieren vrij: door straling en door hete gassen die ontstaan. Soms is er meer straling, soms minder straling aldehyde verbranding verbranding in stapjes lange vlammen blauwe (koele) vlam weinig straling veel warmte in de rookgassen koolstofverbranding verbranding gaat direct korte vlammen felle kleur (oranje, rood, geel) veel straling minder warmte in de rookgassen

8 Si 2A en 2B Pagina 8 verbranding in een ketelvuurhaard vrijdag 11 maart :59 Hoe ziet een vuurhaard er uit? wanden, wat zijn dat eigenlijk? hoogte, breedte? isolatielaag om de ketel heen Ventilatoren om lucht in te blazen drukverhoging? Ventilatoren om rookgas eruit te zuigen (naar de schoorsteen) drukverlaging? de 2 groepen ventilatoren zijn toeren geregeld. Dat maakt het mogelijk om de druk in de vuurhaard te regelen. onderdruk nodig: laat de zuigfan wat harden draaien overdruk nodig: laat de inblaasfan wat harder draaien. Als de 2 ventilatoren samenwerken dan wordt de trek van de schoorsteen geregeld. We noemen dit gebalanceerde trek.

9 Si 2A en 2B Pagina 9 vloeibare brst maandag 9 februari :30 soorten olie indeling gaat naar dichtheid (grootte vd moleculen) verstuiven gaat wanneer de druk hoog is en de viscositeit laag de visc kan worden verlaagd (t verhogen) VERSTUIVEN: denk aan water verstuiven met je mond. Wat is het regelbereik van een brander? stel je hebt een pijpje met aan het einde een verstuivergaatje. minimale druk is de druk waar het verstuiven begint, bij lagere druk komt er een straaltje brst uit (geen verstuiving) maximale druk is de druk waarbij de meeste brandstof wordt verstoven ( liter/sec of kg/sec) een hogere druk heeft geen zin. Er zal niet meer uitstromen. Regelbereik van een brander is het percentage van de max flow waarover de brander nog regelbaar is Lees zelf door blz 9 t/m 12 en stel vragen als je iets niet duidelijk is. doorlezen nu: 14 t/m 19

10 Si 2A en 2B Pagina 10 verbranding blz 14 donderdag 12 februari :55 vlamkleur convectiewarmte stralingswarmte samen "de afgegeven warmte" stookwaarde gaat per kg Soorten verbranding: aldehyde verbranding Hierbij wordt de koolstofketen gedeeltelijk geoxideerd. Enkele O atomen gaan een verbinding aan en er ontstaat ook wat waterdamp Bij deze eerste stap komt warmte vrij, zodat het hele molecuul gekraakt wordt in kleine stukjes. Deze stukjes oxideren dan tot CO 2 We noemen dit ook wel VERBRANDING IN STAPPEN. Gaat langzamer, de vlam wordt lang. koolstof verbranding de temperatuur is al hoog. Er is direct kraken bezig en CO 2 vorming Dit wordt koolstof verbranding genoemd, het gaat veel sneller (dan aldehyde) de vlam is veel korter. Maak vragen op blz 36 die uitgedeeld zijn (vragen Si5 les 1) Deze moet je kunnen: 1 2 3

11 zelf uitzoeken 11 Si 2A en 2B Pagina 11

12 Si 2A en 2B Pagina 12 vuurhaard druk maandag 16 februari :48 bl 27 trek van een ketel: onderdruk overdruk gebalanceerd kracht op de ketelwand bij onder of overdruk ventilatoren: axiaal radiaal regeling van de hoeveelheid lucht toerental regelen zuigklep toepassen bij de brander (elke brander heeft er 1) zit een register zie blz 34

13 Si 2A en 2B Pagina 13 Energie in de toekomst dinsdag 17 februari :42 ENECO ziet het zo...

14 Si 2A en 2B Pagina 14 donderdag 19 februari :55 verbranden vaste slof: kenmerken: as veel C 02 poederkool vliegas afvalstoffen rookgassen moeten worden gereinigd slakvorming, hoe krijg je het weg? veel onderhoud nodig aan ketelpijpen 4) 1) 2) bij onvolledige verbranding zijn er 2 nadelen: CO IS VERSTIKKEND en dodelijk je krijgt dan minder warmte maak de vragen thuis af. HOUD bij het boekje tot waar we gekomen zijn.

15 Si 2A en 2B Pagina 15 Verbranding en luchtberekeningen na de vakantie vrijdag 20 februari :51 Als je de samenstelling van de brandstof weet dan kun je in principe de verbrandingswaarde berekenen. wat moet je dan weten wat er uit de chemische analyse is gekomen. In een laboratorium kan worden bepaald hoeveel massa % C, H, O, N, S, H2O, etc er in de brandstof zit. Dat wil je als koper graag weten, uiteraard. Voorbeelden met wat wij weten. uitgangspunten: verbranding van 1 kg C geeft kj brandstof bestaat uit: 81% C 12 % H 2 % S 1 % H2O rest (4%) wordt as 1 kg H2 geeft kj 1kg S geeft kj Vraag: bereken de verbrandingswaarde in kj per kg van deze brandstof. De praktijkformule komt dichter in de buurt van de werkelijkheid: formule van Michell: boek Hb blz 21 Dit is nog steeds een schatting. Je verwaarloost nog het water wat ontstaat bij verbranding. Dit water zal nooit condenseren tot op de begin temperatuur. De rookgassen verlaten de schoorsteen altijd met een hogere temp dan 100 C. Waarom?

16 als je de condensatiewarmte nu nog in vermindering brengt dan kom je op de Ho ook wel stookwaarde genoemd. Si 2A en 2B Pagina 16

17 Si 2A en 2B Pagina 17 luchtbehoefte maandag 2 maart :21 hoeveel O2 is nodig gegeven 10%H, 82%C en 1%S 82/100*8/3+10/100*8+1/100=2,9967 Luchtbehoefte wordt dan 2,9967/0,23=13,0291 kg lucht per kg brandstof. Dit noemen we M lucht theoretisch (kg lucht per kg brandstof) M lucht praktisch is dan bv 1,1x13,0291=14,332 M lucht Theo X Luchtfactor Maak van Vragen bij les 2 de vragen 9 en 11 9) Verbrandingswaarde = 4,2*(81,3*86+297*12+45,6*2)=44.717,4 H water = (9*12)*25=2.700 Stookwaarde = 44717,42700=42017,4 kj/kg brandstof 11) Mlucht theor = 100/23*(0,86*8/3+0,12*8+0,02)=14,2319 Mlucht praktisch = 14,2319*1,05=14,9435 kg lucht / kg brandstof Massa rookgas per kg brandstof?

18 Si 2A en 2B Pagina 18 toets donderdag 5 maart :35 luchtfactor = l l* ML th Een brandstof heeft de volgende samenstelling in massa % C = 83 H= 11 S = 1 H 2 O = 2 O = 1,5 as = 1,5 Deze brandstof wordt verstookt in een ketel met 13 % luchtovermaat. De ketel verbruikt 8,4 kg brandstof per seconde Bereken: 1) hoeveel warmte ontstaat er per seconde in deze ketel? (= brander vermogen) 2) hoeveel lucht heeft deze ketel elke seconde nodig? 3) Hoeveel rookgas ontstaat er elke seconde? 4) Als de gassen met 115 C de schoorsteen verlaten en de omgevingstemperatuur 9 C is, bereken dan het rookgasverlies per seconde. 5) Doe hiermee een schatting van het rendement. Wat verwaarloos je hierbij? 6) bereken de hoeveelheid as per dag

19 Si 2A en 2B Pagina 19 stooktechniek vaste brst maandag 9 maart :33 werpstoker samen met rooster, oud systeem fig 3 underfeedstoker wormwiel stuwt brst op fig 4en 5 traprooster lucht van onderaf fig 6 en 7 kettingrooster fig 8 walsenrooster vuilverbranding bij AVR fig 14 wervelbed oven kooltjes en kalk + zand lucht van onder fig 15 + internet poederkool poedermaling, as afvoer? vliegas? fig 17 Onderwerpen los: emissie eisen: Nox, CO As afvoer en slak afvoer poederkoolbranders: straalbranders wervelbranders cycloonbranders multi fuel branders

20 Si 2A en 2B Pagina 20 Stooktechniek donderdag 12 maart :05 werpstoker: underfeed filmpje: 1erST4Ykevc walsenrooster walsenrooster als bij AVR

21 Si 2A en 2B Pagina 21 Slak afvoer in een kolenketel maandag 16 maart :52 Wat is slak? Hoeveel slak ontstaat er? Slak kan in plakken ontstaan. Slak die in de buurt van de branders al ontstaat kan zelfs vloeibaar zijn. blz slakafvoer Poederkoolbranders wervelbrander straalbrander spleetbrander vingerbrander blaast omlaag hoekbrander cycloonbrander

22 Stooktechniek vloeibaar maandag 9 maart :59 Si 2A en 2B Pagina 22

23 Si 2A en 2B Pagina 23 dinsdag 29 maart 2A dinsdag 29 maart :28 wat hebben we besproken in de klas: algemeen over het verstoken van vast en vloeibaar. Vast: gaat niet altijd via poeder. Soms wordt de steenkool als brokjes verbrand. De brokjes branden dan uit op een rooster, er wordt vanonder af lucht doorheen geblazen. Het rooster draait heel langzaam rond. Na 10 meter vallen de uitgebrande asdelen in een waterbak, onderin deze waterbak draait een transportband. Met deze transportband wordt de as buiten de fabriek op een grote hoop gedraaid. Deze hoop wordt met vrachtwagens afgevoerd; zeg 1x per week. Met deze as kunnen nog nuttige producten worden gemaakt b.v. wegverhardingsmaterialen. Met de vliegas, die wel door de schoorsteen wil gaan wordt vliegas cement gemaakt. Hier is een hele industrie voor ontstaan: google maar eens naar vliegasunie wervelbed ovens. Vroeger veel gebruikt voor de produktie van stadsgas uit vlamkool (een lichte steenkoolsoort). Tegenwoordig in NL niet meer gebruikt. Het principe berust op een mengbed van kalksteen, zand en een kleine hoeveelheid steenkoolstukjes. De zwavel in deze steenkool wordt gebonden aan de kalksteen, daardoor is de SO2 uitstoot zeer laag. Van onderaf wordt met grote snelheid lucht door het bed geblazen. Het hele bed gaat daardoor wervelen; vandaar ook de naam wervelbed. Stoffen die ontstaan: CO2 ontstaat altijd, de hoeveelheid is afhankelijk van het C gehalte van de brandstof. Steenkool heeft een hoog C gehalte, bij aardgas is dat veel lager. Daarom is aardgas een schonere brandstof NOX vorming moet je altijd proberen te voorkomen. Het kan op 2 manieren ontstaan: als brandstof NOX of als Thermische NOX. Als er thermische NOX ontstaat dat is het gehalte in de rookgassen zeer hoog. Men probeert dit te voorkomen door lownox branders te gebruiken. En dan nog moeten de rookgassen door een dénox toren, anders kan nooit worden voldaan aan de uitstootnorm. Als een installatie te lang, te veel NOX uitstoot dan volgt wettelijke sluiting van de centrale.

24 Si 2A en 2B Pagina 24 Chemisch heeft C een grotere aantrekking tot O dan N dat heeft. Bovendien gaat N pas verbranden bij temperaturen > 950 C. Multi fuel brander van Stork (zie blz 21) werkt ook als een lownox brander. werkt met primaire lucht en daar omheen heel veel secundaire lucht. De primaire lucht is netaan te weinig voor volledige verbranding. In de kern wordt het zeer heet maar is onvoldoende O over om de N te verbranden. Rondom de kern van de vlam wordt veel secndaire lucht geblazen. De gassen koelen daardoor af tot minder dan 950 C. N zal dan niet meer willen verbranden. De restanten aan C deeltjes doen dat nog wel. Gevolg is dat de rookgassen weinig NOX zullen bevatten; precies de bedoeling van deze brander.

25 Si 2A en 2B Pagina 25 oliebranders maandag 16 maart :00 verstuiving: drukverstuiving verstuiving met retourdruk regeling stoomverstuiving rotating cup Hoe wordt de hoeveelheid geregeld? meestal door de retourdruk regeling

26 luchtvoorziening aan het vuur donderdag 19 maart :58 1. Geplakt uit < &source=lnms&tbm=isch&sa=x&ei=7kkvcseb8tuunygoam&ved=0cayq_auoaq&dpr=0.95> Geplakt uit < q=boiler/burner+combustion+air+supply+requirements+and+maint enance&biw=1347&bih=753 &source=lnms&tbm=isch&sa=x&ei=vlokva6vjioyuy7kgzg&ved= 0CAYQ_AUoAQ&dpr=0.95> Geplakt uit < 1347&bih=753&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=VLoKVa6VJIOyUY7kgzg&ved=0CAYQ_AUoAQ&dpr=0.95> Volgende les: lijst met vragen over stooktechniek Si 2A en 2B Pagina 26

27 Si 2A en 2B Pagina 27 Rookgasreiniging donderdag 26 maart :40 Elektrostatisch filter fijnstofverwijderen tot V dc rendement 95% wordt afgevangen draden (sproeielektroden) zijn geladen platen zijn + geladen rookgassnelheid tussen de platen ~ 30 cm/sec nafilteren gaat vaak met doekenfilter of met een zakkenfilter DeNox Hier wordt de Nox uit de rookgassen gehaald Nox is een verzamelnaam voor allerlei stikstofoxiden. Er is ontdekt dat deze Nox 'en een sterke werking hebben op het afbreken van ozon (O3) als de ozonlaag boven in de atmosfeer wordt afgebroken dan worden de harde stralen van de zon niet meer weggefilterd. Mensen krijgen dan vaker huidkanker. Er zijn nog meer stoffen die Ozon afbreken: freonen uit koelkasten etc methaan Hoe wordt de Nox in de rookgassen beperkt? 1e zorg dat het niet ontstaat 2e als het is ontstaan kun je het laten reageren zodat er weer N2 is over het 1e punt gebruik lownox branders. Deze maken gebruik van de volgende eigenschappen van stikstof: als er C en N2 aanwezig zijn dan zal zuurstof eerst de C willen oxideren, pas als de C op is zal de N2 gaan verbranden.

28 Si 2A en 2B Pagina 28 Als de temperatuur hoger is dan 1100 C

29 Si 2A en 2B Pagina 29 Rookgasreiniging donderdag 2 april :36 steenkool en olie veroorzaken "vuile rookgassen" De componenten die schade kunnen in het milieu: zwavel stikstof stof (CO2) Ontzwaveling: De SO2 in de rookgassen wordt tot gips omgevormd in de ontzwavelingsinstallatie. Dit gebeurt in 1 of 2 wastorens. Hierbij is kalkwater nodig. DENOX installatie: eerste stap: proberen de Nox vorming te voorkomen. De thermische Nox vorming is afhankelijk van 2 factoren: 1 zuurstof heeft een grotere affiniteit tot C dan tot N 2 2 N 2 gaat pas goed oxideren boven de 1100 C bij een lownox brander wordt primaire lucht toegevoerd; hierin zit niet genoeg O2 om alles te verbranden (O2 is op en de stikstof zal niet verbranden) De temperatuur is wel veel hoger dan 1100 C. In de secundaire lucht zal de temperatuur verlagen, vanwege de hoeveelheid lucht (primaire gassen koelen sterk af) hier verbrand de rest van de brst maar bij een lagere temperstuur. tweede stap: de Nox die toch nog ontstaan is verwijderen in een wastoren. NO wordt mbv ammoniakgas N2 en NO2 ook (in een katalysator van een auto gebeurt iets soortgelijks alleen wordt daar geen ammoniakgas gebruikt maar naverbranding van benzine)

30 Si 2A en 2B Pagina 30 Stof in rookgas: elektrostatische filtering soms gevolgd door zakkenfilters

31 Si 2A en 2B Pagina 31 auto katalysator donderdag 2 april :41 In de jaren tussen 1980 en 2000 werd de platinarhodium katalysator langzaam maar zeker verplicht gesteld in Europa; in de Verenigde Staten van Amerika was deze al verplicht Over deze katalysator worden de uitlaatgassen geleid en er vinden de volgende drie reacties plaats: 1. 2 CO(g) + 2 NO(g) N 2 (g) + 2 CO 2 (g) 2. 2 CO(g) + O 2 (g) 2 CO 2 (g) 3. 4 C x H y (g) + (4x+y) O 2 (g) 2y H 2 O(g) + 4x CO 2 (g) Dit zijn de drie hoofdreacties. Vandaar ook de naam drieweg katalysator

32 Si 2A en 2B Pagina 32 rookgasreiniging samenvatting woensdag 8 april :42 milieueffecten zure regen Ozonlaag stof opwarming van aarde opwarming: instraling van de zon weerkaatsing terug naar de ruimte (30% gemiddeld) veel op water, ijs maar veel minder vanaf landoppervlak. welke brandstoffen zijn vervuilend? Hoe wordt rookgas gereinigd? stofdeeltjes: 3 soorten vliegasvangers gasvormige deeltjes ontzwaveling: 2 formules en verder vanaf 6.19 denox: 6.20 formules as eigenschappen: 6.22 samenstelling uit allerlei metaaloxiden, Mg, Si, Rest koolstof

33 Si 2A en 2B Pagina 33 Aardgasstoken woensdag 8 april :02 algemeen: gasstoken. Welke gassen kom je tegen? Gashuisje: bouw functie, veilig ontwerp Gasstraat: aantal componenten zitten er altijd in: manometers, solenoidkleppen afsluiters testbrander ontluchting maken: vragen Si5 les 4 en Vragen si5 les 5

34 Si 2A en 2B Pagina 34 lucifer aansteken met waterdamp woensdag 3 juni :19

35 Si 2A en 2B Pagina 35 Onderzoek vrijdag 5 juni :33 Hoe gaat dat? ph geleidbaarheid kalkgehalte Wat te doen als het water te "vuil" is? doseren chemicaliën spuien Wat is spuien? wat wordt gespuid, waar zitten spuiaansluitingen? zie blz. 47

36 Si 2A en 2B Pagina 36 H7 Bedrijfsvoering vrijdag 5 juni :12 par 1 lees door par 2 lees stukje door wachtboek, wachtverslag, formulieren invullen (voor verantwoording, label/slotje hangen, en uitvoeren werkzaamheden) par 3 hoe om te gaan met stoomafsluiters? geknepen geopend gesloten par 4 Gasstook: het ontsteken van de eerste brander HOE GAAT DAT ÉN VEILIG

37 Si 2A en 2B Pagina 37 H7 Inschakelen van de ketel vrijdag 12 juni :29 voorbereiding = controle opvullen ontsteken drukopbouw (doorstroming en temperatuurgradiënt in de gaten houden) Controle (lekkage, werking appendages en instrumenten)

38 Si 2A en 2B Pagina 38 terug regelen maandag 15 juni :51 TerugWatt beveiliging: schakelt de HS (hoofdschakelaar) uit minder brandstof tot de generator bijna geen P meer levert. Nog lager dan gaat de Gen. als motor werken en neemt hij vermogen op uit het net!!!! Roetbrand Als bij het uitzetten van de branders nog steeds zuurstof wordt gebruikt ( O2 meter in de gaten houden). Wat moet je doen? Ketel afsluiten en stikstof fles leegspuiten, of CO2 fles) op deze manier brand blussen.

39 Si 2A en 2B Pagina 39 vuurhaard druk dinsdag 22 maart :20 2 redenen om de druk te sturen: gewenste lekkage liefst van buiten naar binnen: druk binnen iets lager dan buitenluchtdruk Drukverschil mag niet te groot worden anders gaat de wand buigen (de pijpen buigen) Dit wordt bereikt door 2 ventilatoren te gebruiken: de verbrandingslucht vent blaast de lucht erin de rookgasvent. zuigt de rookgassen eruit. Als de rookgasvent iets harder zuigt dan de verbrluchtvent aan het blazen is dan is de druk lager dan de buitenluchtdruk. Dat is wat men wil. Het heet "gebalanceerde" trek.

40 Si 2A en 2B Pagina 40 Rookgasreiniging dinsdag 5 april :47

41 Si 2A en 2B Pagina 41 Elektrostatisch filter dinsdag 5 april :29 Deze stofvanger werkt met een elektrisch veld (geen magnetisme dus!!) Dat elektrische veld wordt gemaakt met een gelijkspanning van tot wel V dc. ( Deze spanning moet natuurlijk eerst gemaakt worden mbv een transformator en een gelijkrichter) in de kast hangen platen met daartussen verticale draden Op de platen wordt de + pool aangesloten aan de draden wordt de pool aangesloten afhankelijk van de gebruikte spanning hangen de platen en de draden op een bepaalde afstand van elkaar ( om geen vonk over te laten springen neemt men ongeveer 1cm per 1000V). Bij 25 kv is de afstand minimaal 25 cm, bij 100kV wel 100 cm. De rookgassen stromen tussen de platen door en gaan langs de draden. Hoe werkt het dan? de draden hebben veel elektronen die graag naar de + geladen platen willen, maar de afstand is te groot. Als nu een stofdeeltje, meedwarrelend met de rookgassen, in de buurt van een draad komt dan springen er 1 of meer elektronen op het stofdeeltje. Dat is dan ineens een beetje negatief geladen en wordt dus aangetrokken door de positieve plaat die in de buurt zit. Als de aantrekkingskracht maar lang genoeg duurt, zal het deeltje op een gegeven moment tegen de plaat aan botsen. De elektronen springen eraf, er ontstaat een hééééél klein stroompje elektronen. Als heel veel stofdeeltjes dit doen zal er toch een wat grotere stroom kunnen ontstaan. Als je de amperemeter afleest kun je zien dat het werkt. (immers: als er geen elektronen aankomen dan is de stroom ook 0 ampere, maar er komen wel deeltjes aan!!) Met een elektrostatische vliegas vanger wordt wel 90 tot 95 % van de stofdeeltjes gevangen, we zeggen gefilterd. Vraag:

42 waarom mogen de platen niet te kort zijn? Waarom mag de rookgas snelheid niet te groot zijn? Waarom mag de spanning niet te groot/laag zijn (2 antw)? Si 2A en 2B Pagina 42

43 Si 2A en 2B Pagina 43 DeNOX dinsdag 5 april :57 De DeNOX is een wastoren. (Spreek uit: dée noks) De rookgassen worden gewassen met water waarin opgelost NH3 (ammoniak, dit is een gas) Dat wordt van bovenin de toren naar beneden gesproeid de rookgassen ( die wel een beetje warm moeten zijn) gaan van onder naar boven door de sproei heen. Onderweg gebeurt er iets heel moois: de warme rookgassen verwarmen de ammonia, daardoor komt er ammoniakgas vrij. En dit gas gaat chemisch reageren met de NO2 in de rookgassen: 6NO 2 + 8NH 3 > 7 N H 2 O gevolg is: De stikstofoxide is uit de rookgassen verdwenen en is veranderd in stikstof. MOOI HÉ vragen: Waarom moeten de rookgassen warm zijn? Hoe kun je aan de concentratiemeter voor ammoniak in het water zien of de installatie goed werkt? Welke apparaten staan er altijd bij de toren in de buurt. Wat zal een Operator kunnen controleren aan deze installatie? Zoek op: Hoeveel NOX mag er eigenlijk nog in de rookgassen zitten na de schoorsteen?

44 Si 2A en 2B Pagina 44 desox vrijdag 8 april :49 Sommetje in een de gebruikte steenkool zit 1% S er wordt 25 kg/s verbrand. reken uit hoeveel gips er wordt gemaakt in de ontzwavelings installatie (per dag)

45 Si 2A en 2B Pagina 45 2B gedaan in laatste les brandstrookgasreiniging en stookt. woensdag 13 april :13 een aantal toetsvragen uit de pvb van vorig schooljaar behandeld. over brandst stooktechniek en rookgasreiniging (het viel niet mee.. poepoe.. wat een concentratie...) Laten zien wat we de volgende lessen gaan doen; Deel 1 meenemen!!

46 Si 2A en 2B Pagina 46 programma 2e deel semester pvb4 Si woensdag 13 april :12 Semester: Korte Inhoud 3 Brandstoffen, fossiel. Luchtbehoefte, verbrandingswaarden, samenstelling en moleculaire samenstelling rookgas. Stooktechniek, Rookgasreiniging met voorbeelden en metingen 4 Ketelregelingen: OS temperatuur, Brandstof/lucht, vuurhaarddruk, drumniveau. Bedrijfsvoering H4 en 7 (en stuk uit 6)

47 Si 2A en 2B Pagina 47 Energietechniek deel 1 woensdag 20 april :53 H4 en H7 Regelingen

48 Si 2A en 2B Pagina 48 klas 2B niveau regelingen woensdag 20 april :12 ppt file: Regelingen (ketels) Gedaan deze les: over wat er kan gebeuren bij het niveauregelen met resp 1, 2, 3 sensoren. Sommigen hadden enorme slaap, anderen hadden zoveel energie dat de anderen nieteens konden slapen!!

49 Si 2A en 2B Pagina 49 2A gedaan vrijdag 22 april :05 gedaan: inleiding met ppt regeling ketel alg beveiliging alg specifiek: opwekken van E en gebruik vrij lang over cos phi en wat dat betekent; ook de noodzaak van opwekken met een cos phi ongelijk aan 1 vrij lang over verandering van stoom T en effect op stoomsnelheden, hoeken van de stoom door de schoepen en gevolg wat dat heeft over vlambeveiliging en de noodzaak om snel in te kunnen grijpen. Geen mensenwerk maar een automaat. (mens is meestal veel te langzaam met reageren, accuut gevaar)

50 Si 2A en 2B Pagina 50 Vragen H4 woensdag 11 mei : Wat wordt bedoeld met het regelgedrag? Hoe moet je het verschil tussen de stoomproductie en de gevraagde massa stoom regelen? Waarom is een constante stoomtemperatuur belangrijk? Welke soorten regeling van de OS temperatuur ken je ( 5 noemen) Wat bedoelen we met recirculatie van rookgassen en wat is het effect? Waarom moet de luchtfactor groter worden als de ketelbelasting kleiner wordt? Welke toestellen in een ketelinstallatie hebben een regelende en een beveiligende functie? Waardoor gaat er bij iedere storing in de ketelinstallatie een alarm aan?

51 Si 2A en 2B Pagina 51 koppelingen tussen regelaars vrijdag 13 mei :42 eenvoudige regelkring bestaat uit welke signalen lopen er? complexere regelsystemen bevatten meerdere regelaars master slave rekenéénheid +,, x, bewerkingen (incl. zeer complexe regelsystemen gaan meestal via een regelcomputer, het is dan mogelijk om tabellen te gebruiken voor bepalen signaalwaarde

52 Si 2A en 2B Pagina 52 regeling van de verbrandingslucht vrijdag 13 mei :38 blz 102 volgorde: druk wordt gemeten ( is niet goed: te hoog of te laag) dan moet de brandstof worden bijgesteld ( minder of meer brandstof.. maar dan moet de lucht ook worden bijgeregeld.. dus de volgorde is normaal.? Extra eis. Wil je altijd, op elk moment, volledige verbranding dan: bij opregelen eerst lucht omhoog dan pas brandst bij terug regelen eerst brandstof en dan pas lucht Er vind dus een omkering plaats in de volgorde van regelen

53 Si 2A en 2B Pagina 53 H6 ketelwater en voedingwater woensdag 18 mei :53 namen: condensaat suppletiewater voedingwater ketelwater spuiwater

54 Si 2A en 2B Pagina 54 ontgassen woensdag 18 mei :08 Lucht moet uit het water. hoe komt er lucht in het water? En waar? condensor lekkende aansluitingen (meetaansluitingen, balgafdichting, afsluiters, pompzuigleiding Hoe ontluchten we? met een ontgasser en een nakoeler Waarom moet de lucht eruit? om roestvorming te voorkomen (O2 in de lucht) om de condensor te laten werken partiele drukken van lucht en waterdamp vormen de condensordruk die je meet.

55 Si 2A en 2B Pagina 55 ontharden woensdag 18 mei :08 hard water is water waarin kalk zit opgelost. kalk is CaCO3 opgelost veel kalk geeft aanslag aan de binnenkant van de pijpen Deze aanslag komt er omdat kalk koud opgelost blijft maar een neerslag vormt bij warmer worden van het water. Nadeel van deze neerslag is dat het een steeds dikker laagje wordt. Dit extra laagje zorgt ervoor dat de warmte moeilijker door de pijpwand gaat. Je moet dan harder stoken om de warmte in het water in de pijp te krijgen. Gevolg is dat je de pijpwand steeds heter moet stoken totdat hij zelfs verbrand. (t= 500 C gaat nog goed maar bover 700 C wordt het staal zacht)

56 Si 2A en 2B Pagina 56 demineraliseren woensdag 18 mei :08 verschillende methoden: ionenwisselaars reverse osmose (omgekeerde osmose over een membraan) verdampen condenseren lees blz 152 par 6.3 zoek op google wat osmose is en wat omgekeerde osmose is.

57 Si 2A en 2B Pagina 57 ontharden 2 woensdag 18 mei :55 vroeger en nu. tegenwoordig zijn de eisen aan ketelwater veel hoger dan vroeger. dat komt door: steeds hogere drukken en temperaturen steeds hogere belastingen van het materiaal belasting = warmte belasting temperaturen tot vlak onder de grens die nog net kan drukken bijna op de grens Meten en eenheden bij hardheid. graden D (Duitse hardheid) ppm parts per million 1graad D = 1 dh = 17,8 gram CaCO 3 per m 3 water drinkwater Rotterdam bv 8,5 gr D is vrij zacht maar het kan zachter drinkwater in Apeldoorn 4,9 is veel zachter. Waarom wordt het woord hard gebruikt? Als je een gewassen handdoek laat drogen aan de lijn dan voel je het wel.

58 Si 2A en 2B Pagina 58 ph en zuur woensdag 18 mei :10 Zuur water betekent dat er veel H+ in het water zit. H+ komt door het splitsen van H2O in 2 ionen namelijk H+ en OH Normaal gebeurt dit altijd een beetje, ook in schoon water. De ph is dan 7. Dat betekent dat er een concentratie aan H+ is van 10 7 mol per liter is. PH zegt dus iets over de macht (wiskundig) in de concentratie. Welk water is zuurder, dat met een ph van 7 of dat met een ph van 8,5. als je 1 liter water met een ph van 4 en 2 liter met een ph van 8 bij elkaar doet, wat heb je dan?

59 Si 2A en 2B Pagina 59 reverse osmosis woensdag 25 mei :14 Osmose Geplakt uit <

60 Si 2A en 2B Pagina 60 ion exchanger woensdag 25 mei :16

61 Si 2A en 2B Pagina 61 Spuien woensdag 25 mei :38 een spui in een sloot heeft een schutsluis

62 Si 2A en 2B Pagina 62 principes gebruikt om water op conditie te brengen: woensdag 25 mei :03 verwarmen ionen wisselen filteren spuien