Indicatief investeringsprogramma Fluxys voor de ontwikkeling van de aardgasinfrastructuur in België

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Indicatief investeringsprogramma Fluxys voor de ontwikkeling van de aardgasinfrastructuur in België"

Transcriptie

1 Indicatief investeringsprogramma Fluxys voor de ontwikkeling van de aardgasinfrastructuur in België

2 inhoud 1 2 Woord vooraf... 4 fluxys in een notendop...6 Trends en ontwikkelingen OP de Europese aardgasmarkt Missie Visie Infrastructuur Activiteiten Vraag: aardgas blijft centrale schakel in de energiemix Aanbod: Europese productie neemt af Aardgasvervoersinfrastructuur: grote investeringen noodzakelijk Initiatieven van de Europese instellingen FLUXYS nieuwe infrastructuur FLUXYS 2OO9

3 3 4 Indicatief investeringsprogramma Globale aanpak van het investeringsprogramma krachtlijnen van het indicatieve investeringsprogramma Raming van de toekomstige capaciteitsvraag Capaciteit naar de leveringspunten Capaciteit aan de ingangszones Minder balanceringszones voor binnenlands vervoer Gedeeltelijke aanpassing van het vervoersnet voor laagcalorisch aardgas: gebruik voor vervoer van hoogcalorisch aardgas 3.4 Belangrijkste investeringsprojecten op de hoofdassen Versterking van de oost/west-vervoersas Versterking van de noord/zuid-vervoersas Bijkomende compressie en tweede drukreduceerinstallatie in Berneau Leiding Opwijk Desteldonk Leiding Alveringem - Maldegem Versterking van de vervoersas naar het Groothertogdom Luxemburg Aardgasspecificaties 3.5 Belangrijkste investeringsprojecten op de regionale en lokale assen Leidingen Nieuwe aansluitingen voor industriële eindverbruikers en warmtekrachtkoppelingsinstallaties Aansluitingen voor nieuwe elektriciteitscentrales 3.6 Opslagprojecten Uitbreiding capaciteiten ondergrondse opslag Loenhout Onderzoek mogelijkheden ondergrondse opslag in Limburgse Kempen 3.7 LNG-terminallingprojecten Bouw hervergasser met zeewater Project voor nieuwe capaciteitsuitbreiding LNG-terminal Zeebrugge 3.8 Veiligheid Milieu Systematische beperking van de impact op het milieu Energie-efficiëntie: engagement om tot de wereldtop te behoren Van voorstudie tot ingebruikneming: hoe verloopt de aanleg van een leiding concreet? Voorbereiding...47.Zorgvuldige studie om het voorkeurtracé te kiezen Diverse vergunningen Eigenaars en exploitanten van terreinen hebben hun eigen contactpersoon bij Fluxys 4.2 Aanleg van een leiding...49 Verloop van de werkzaamheden Overleg met de exploitant van het terrein bij de werfopvolging Vergoeding van de schade 4.3 Na de aanleg van de leiding Gebruik van de terreinen zoals voordien Wettelijke meldingsplicht voor werken in de nabijheid van aardgasvervoersleidingen Administratieve vereenvoudiging: werken snel en eenvoudig melden via de KLIM-website Tenzij anders vermeld, geven cijfers en aantallen in deze publicatie de situatie weer op 30 juni Waar capaciteiten of volumes worden uitgedrukt in kubieke meter gaat het altijd om normaal kubieke meter (een kubieke meter aardgas op een temperatuur van 0 C en een druk van Pa) > e exercice 3

4 woord vooraf Fluxys voert een actieve investeringspolitiek om te anticiperen op de evolutie van de aardgasvraag in België, om nieuwe grensoverschrijdende aardgasstromen aan te trekken en zo zijn net te blijven ontsluiten voor zo veel mogelijk aardgasbronnen. Door de draaischijfrol van zijn net te ontwikkelen, versterkt Fluxys de bevoorradingszekerheid, de bronnendiversificatie en de goede werking van de aardgasmarkt in België en Noordwest-Europa. Om in te spelen op de signalen uit de markt actualiseert Fluxys jaarlijks zijn indicatieve tienjareninvesteringsprogramma voor zijn drie basisactiviteiten: het vervoer en de opslag van aardgas en de terminalling van vloeibaar aardgas (LNG) in België. Sinds 2002 heeft de onderneming het bedrag voor dit investeringsplan in België geleidelijk verhoogd van miljoen tot ongeveer 2 2,8 miljard in In 2010 is de investeringsenveloppe voor de volgende tien jaar naar beneden herzien tot iets meer dan 2 2 miljard. Directiecomité van Fluxys (van links naar rechts) Pascal De Buck Commercial Director Gérard de Hemptinne Director Asset Management Walter Peeraer Voorzitter van het directiecomité en CEO Peter Verhaeghe Director Infrastructure Projects & Engineering Paul Tummers Director Strategy and Regulatory Affairs Michel Vermout Chief Financial Officer 4 FLUXYS nieuwe infrastructuur

5 Een deel van die verlaging vloeit voort uit de afstemming van de budgetten op de evolutie van de marktprijzen. Voorts zijn netgebruikers zowel in België als elders in Europa voorzichtiger geworden bij het reserveren van capaciteit en het verlengen van bestaande contracten. In die context heeft Fluxys voornamelijk de omvang van zijn noord/zuid-project aangepast om overinvesteringen en de bijbehorende stranded costs te vermijden (zie p.33). De vraag naar bijkomende stromen kan immers worden opgevangen met de beschikbare capaciteit in de bestaande infrastructuur, met de aanleg van een leiding die minder lang is dan eerst gepland en met bijkomende compressiecapaciteit. In deze publicatie leest u hoe het indicatieve investeringsprogramma van Fluxys in België voor de periode is opgebouwd. Het leeuwendeel van het programma is bestemd voor de aanleg van zowat 700 kilometer nieuwe pijpleidingen en investeringen in bijbehorende stations voor het vervoer van aardgas. Er zijn ook investeringen lopende en gepland voor aardgasopslag en terminalling van vloeibaar aardgas. Daarnaast trekt Fluxys ook de nodige bedragen uit om zijn aardgasvervoersinfrastructuur in goede staat te houden. Voor ongeveer 25% van de indicatieve investeringsenveloppe zijn de projecten al beslist, terwijl de overige projecten nog in de voorbereidingsfase zitten en nog kunnen veranderen naar gelang van de marktvraag op basis waarvan Fluxys zijn rollende 10-jarenprogramma jaarlijks bijstuurt. Met de publicatie van dit indicatieve tienjarenprogramma biedt Fluxys de netgebruikers een globaal en anticiperend beeld van de investeringen die de onderneming nodig acht op basis van de informatie waarover ze vandaag beschikt. Maar het plan richt zich evengoed tot de gemeenten, de vergunningverlenende overheden en de omwonenden van de infrastructuur van Fluxys. Bij nieuwe projecten van enige omvang streeft Fluxys ernaar om in een geest van goed nabuurschap al vanaf de voorbereidende fases alle betrokkenen op een transparante manier te informeren. Met deze publicatie trekt Fluxys dat beleid verder door en communiceert de onderneming nu ook over het geheel van de projecten die indicatief in de investeringsplanning zijn opgenomen >

6 FLUXYS EN BREF 1. fluxys in een notendop 1.1 Missie Fluxys bouwt en exploiteert in België infrastructuur voor het vervoer en de opslag van aardgas en voor de terminalling van vloeibaar aardgas. Fluxys is aangeduid als onafhankelijke beheerder in België en in die activiteit van algemeen economisch belang streven we ten behoeve van de aardgasverbruikers naar competitieve tarieven voor onze diensten, dragen we bij tot de goede werking van de markt en de bevoorradingszekerheid, en stellen we alles in het werk om onze draaischijfrol voor de internationale aardgasstromen in Noordwest-Europa te versterken. Veiligheid, efficiëntie, duurzaamheid en rendabiliteit staan daarbij centraal. 1.2 VISIe De aardgasvervoersmarkt in Noordwest-Europa evolueert naar een transnationaal geheel. Fluxys speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van die geïntegreerde markt tot een performant systeem voor leveranciers om aardgas van om het even waar aan de grenzen van de regio soepel tot bij hun klanten te brengen.

7 noorse gasvelden verenigd koninkrijk nederland zeebrugge duitsland lng-bronnen frankrijk groothertogdom luxemburg fluxys-net: AARDGASdraaischijf van de noordwest-europese markt plan indicatif 2009 >

8 FLUXYS in een notendop 1.3 Infrastructuur België heeft geen eigen aardgas en is dus volledig op invoer aangewezen. De interconnectiepunten op het Fluxys-net zijn de poorten waarlangs aardgas uit het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Nederland, Duitsland en Rusland naar ons land wordt gevoerd via pijpleidingen. Op de LNG-terminal in Zeebrugge wordt vloeibaar aardgas over zee aangevoerd vanuit de landen die vloeibaar aardgas produceren. Vandaag wordt vloeibaar aardgas voor de Belgische markt voornamelijk aangevoerd vanuit Qatar. In 2008 en 2009 zijn op de LNG-terminal van Zeebrugge ook LNG-schepen uit Egypte, Noorwegen en Trinidad & Tobago gelost. LNG-bronnen noorse gasvelden verenigd koninkrijk BELGIË frankrijk spanje ITALIË nederland rusland duitsland groothertogdom LUXEMBURG Fluxys heeft de zone Zeebrugge weten te ontwikkelen tot draaischijf van de internationale aardgasstromen in Noordwest-Europa: de zone heeft een aanvoercapaciteit van 48 miljard kubieke meter aardgas per jaar, wat overeenkomt met 10% van de grenscapaciteit die nodig is voor de bevoorrading van Europa. Hier wordt LNG per schip aangevoerd en kruisen ook twee cruciale pijpleidingassen elkaar: de oost/west-as tussen Rusland en het Verenigd Koninkrijk en de noord/ zuid-as die Noorwegen en Nederland verbindt met het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Europa. Ook commercieel is Zeebrugge een referentie in de aardgasindustrie: Hub Zeebrugge is in continentaal Europa een van de belangrijkste spotmarkten voor aardgas. 8 FLUXYS nieuwe infrastructuur

9 LNG noorwegen verenigd koninkrijk HUB Zelzate nederland Zandvliet Loenhout nederland Poppel / hilvarenbeek Zeebrugge Brugge Sint-Niklaas Antwerpen Mechelen Dilsen noorwegen / duitsland Gent Genk Kortrijk Aalst Brussel Berneau s-gravenvoeren noorwegen / duitsland rusland / duitsland Doornik Luik Verviers Eynatten Namen Bergen Charleroi Sinsin Blaregnies bras Hoogcalorisch aardgas Laagcalorisch aardgas frankrijk spanje italië Libramont Bastenaken Aarlen Pétange Interconnectiepunten LNG-terminal groothertogdom luxemburg Compressiestation Mengstation Opslag Hub aardgasvervoersnet van fluxys 2010 >

10 FLUXYS in een notendop 1.4 Activiteiten vervoer Fluxys staat in voor het vervoer van aardgas in België tot bij de industriële verbruikers en elektriciteitscentrales die rechtstreeks zijn aangesloten op zijn net en tot bij de beheerders van de openbare distributienetten die op hun beurt de bedrijven en huishoudens bevoorraden die op hun net zijn aangesloten. Het Fluxys-net telt aansluitingen met 17 distributienetbeheerders. Daarnaast zijn circa 250 industriële verbruikers, warmtekrachtkoppelingsinstallaties en elektriciteitscentrales rechtstreeks aangesloten op het Fluxys-net. Op 30 juni 2010 waren 13 netgebruikers actief in het binnenlands vervoer. Het verbruik in België is goed voor ongeveer 17 miljard kubieke meter aardgas per jaar of ongeveer 3% van het Europese verbruik. Fluxys vervoert in zijn net ook aardgas van grens tot grens voor de bevoorrading van andere markten in Europa. Zo vervoert de onderneming in zijn net aardgas voor Frankrijk, Nederland, Duitsland, Spanje, Italië, het Verenigd Koninkrijk en het Groothertogdom Luxemburg. Ongeveer 40 gebruikers zijn actief in het grens-tot-grensvervoer. In het Fluxys-net is op lange termijn een capaciteit van circa 95 miljard kubieke meter per jaar gereserveerd voor grens-totgrensvervoer, wat overeenstemt met de capaciteit die nodig is om nagenoeg 20% van de Europese Unie te bevoorraden. 10 FLUXYS nieuwe infrastructuur

11 3900 km Fluxys-net Hoge druk 210 Grote industriële eindverbruikers 18 eenheden voor warmtekrachtkoppeling 18 interconnectiepunten 17mld m 3 /jaar Binnenlands vervoer Huishoudelijke eindverbruikers 17 Netten van distributienetbeheerders km Lage druk 24 Elektriciteitscentrales 95 mld m 3 /jaar Grens-totgrensvervoerscapaciteit op lange termijn gereserveerd in het Fluxys-net KMO s 2010 rol > van 2019 fluxys op de aardgasvervoersmarkt 11

12 FLUXYS in een notendop LNG-terminalling Fluxys LNG biedt LNG-terminallingdiensten aan op de LNG-terminal in Zeebrugge. LNG-schepen worden er gelost of geladen en het LNG wordt er in buffer gehouden in opslagtanks. Het LNG kan worden hervergast en in het vervoersnet gestuurd of opnieuw aan boord van LNG-schepen worden geladen. In april 2008 heeft Fluxys de investeringen voltooid om de jaarcapaciteit van de LNG-terminal op te voeren van 4,5 tot 9 miljard kubieke meter aardgas. Zo werden een vierde opslagtank en bijkomende hervergassingsinstallaties in gebruik genomen. De totale capaciteit van 9 miljard kubieke meter aardgas (iets meer dan 7 miljoen ton LNG) werd op lange termijn gereserveerd door drie gebruikers. Met de vierde tank is de capaciteit van de bufferopslag op de terminal toegenomen van tot kubieke meter LNG, het equivalent van 2 à 3 ladingen van een standaard LNG-schip. De bijkomende hervergassingsinstallaties doen de uitzendcapaciteit toenemen van tot 1,7 miljoen kubieke meter aardgas per uur. Daarmee kan een standaard LNG-cargo nu in ongeveer 2 dagen worden hervergast en in het net gestuurd. Sinds de zomer van 2008 kunnen schepen van het Q-Flex type de LNG-terminal aandoen. Q-Flex schepen hebben een capaciteit van kubieke meter LNG. In 2010 heeft Fluxys LNG voor de eerste keer LNG geladen aan boord van een klein LNG-schip, met een volume 20 maal kleiner dan dat van een standaard LNG-schip. De laadoperatie was een test: afhankelijk van de belangstelling van de markt overweegt Fluxys LNG die activiteit verder te ontwikkelen om het dienstenaanbod op de LNG-terminal uit te breiden en de gebruiksflexibiliteit van de installaties voor de terminalgebruikers te verhogen. In 2010 heeft de LNG-terminal in Zeebrugge voorts zijn aanbod verruimd met laaddiensten voor LNG-tankwagens, een dienst die interessant is voor de aardgasbevoorrading van industriële vestigingen die niet op een leidingnet zijn aangesloten. De LNG-terminal kan tankwagens per jaar laden. De nieuwe dienstverlening verruimt voor de terminalgebruikers tevens de flexibiliteit in de bestemming die ze aan hun LNG kunnen geven. Vloeibaar aardgas Aardgas wordt vloeibaar gemaakt om het over langere afstanden per schip te vervoeren van een bron naar de eindverbruikersmarkten. Die vloeibaarmaking gebeurt door aardgas af te koelen tot -160 Celsius, een proces waarbij het volume van het aardgas 600 keer kleiner wordt. Op die manier kan in een relatief compact volume een grote hoeveelheid energie goedkoop en milieuverantwoord per schip worden vervoerd. 12 FLUXYS nieuwe infrastructuur

13 opslag Fluxys biedt leveranciers voor de Belgische markt oplsagcapaciteit aan zodat ze in periodes van kouder weer hun verwarmingsklanten kunnen blijven bedienen. Fluxys beschikt over ondergrondse opslagcapaciteit in Loenhout waar aardgas meer dan een kilometer diep in watervoerende lagen in buffer wordt gehouden. Het nuttige opslagvolume in Loenhout is 675 miljoen kubieke meter aardgas >

14 Trends en ontwikkelingen OP de Europese aardgasmarkt 2. trends en ontwikkelingen OP de Europese aardgasmarkt Aardgasvervoersnetbeheerders moeten de nodige investeringen plannen om ervoor te zorgen dat de markt op tijd over de gevraagde capaciteit kan beschikken. De liberalisering van de markt en ook de economische crisis brengen mee dat de beheerders vandaag een minder goed zicht hebben op de manier waarop de waaier van leveranciers hun net op lange termijn zullen gebruiken. In die context van onzekerheid is het de uitdaging van de netbeheerders om in de ontwikkeling van hun infrastructuur zowel over- als onderinvesteringen te vermijden. 14 FLUXYS nieuwe infrastructuur

15 2.1 vraag: aardgas blijft centrale schakel in de energiemix Langetermijn-vraagvooruitzichten onzeker. De vooruitzichten voor de evolutie van het aardgasverbruik op lange termijn verschillen sterker dan vroeger. De economische crisis is daar niet vreemd aan en heeft vandaag nog steeds een impact op de aardgasvraag in Europa. Verwacht wordt dat het aardgasverbruik vanaf 2015 weer het niveau van vóór de crisis bereikt en in 2020 zelfs lichtjes hoger zal liggen. Na 2020 zijn het in belangrijke mate de ontwikkelingen in de elektriciteitsproductie en hernieuwbare energie die de aardgasvraag beïnvloeden. Aardgas blijft centrale schakel in de energiemix van morgen. Het energiebeleid heeft niet alleen als doel om de bevoorradingszekerheid te versterken maar ook om tegen een aanvaardbare kost de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Welk beleid zal er effectief worden gevoerd om het milieuvraagstuk op te lossen? En hoelang zal het duren voordat het beleid vruchten oplevert? In die context worden verschillende toekomstscenario s naar voren gebracht en in elk van die scenario s blijft aardgas een centrale schakel in de energiemix van morgen. Zo is aardgas op milieuvlak de beste keuze onder de fossiele brandstoffen (minder CO 2 -uitstoot) en aardgastechnologie biedt tevens een hoger energierendement. Bovendien heeft het vervoer via leidingen en per schip een minimale milieu-impact in vergelijking met andere vervoersvormen. Alles wijst er ook op dat in de toekomst het aandeel van aardgas in de elektriciteitsproductie in Europa (vandaag bijna 25%) zal behouden blijven of zelfs zal toenemen. Nu al is aardgas voor elektriciteitsproductie in Europa belangrijker dan steenkool en als de laatste kolencentrales aan het einde van hun levenscyclus komen, zullen ze moeten worden vervangen. Gelet op het feit dat het nog een tijd zal duren voordat alternatieve oplossingen zoals het opvangen en opslaan van CO 2 op punt staan, zal alleen aardgastechnologie voldoende snel in gebruik kunnen worden genomen om steenkool te vervangen bij de elektriciteitsproductie. En wat hernieuwbare energiebronnen betreft, zijn er een aantal zoals wind- en zonne-energie die alleen in bepaalde omstandigheden elektriciteit produceren. Als back-up voor die elektriciteitsbronnen is dus andere productiecapaciteit nodig en naar alle waarschijnlijkheid zullen dat aardgasgestookte centrales zijn omdat die de nodige flexibiliteit bieden. Bovendien heeft aardgas ook bijzondere troeven voor huishoudelijke verwarming en als brandstof voor voertuigen >

16 Trends en ontwikkelingen OP de Europese aardgasmarkt 2.2 Aanbod: Europese productie neemt af Aanbodzijde in West-Europa: alleen de Noorse aardgasproductie kan nog verder toenemen. Volgens Cedigaz zou bijkomende Noorse aardgasproductie tot 2020 een derde van de vraaggroei voor invoer in Europa kunnen invullen. De stijging van de Noorse productie zou voornamelijk dienen voor de bevoorrading van het Verenigd Koninkrijk, dat sinds netto-invoerder van aardgas is geworden doordat de reserves op het Brits Continentaal Plateau afnemen. Voorts neemt in Nederland de productie uit de kleine velden af en werd de productie uit het Groningenveld geplafonneerd. Om de Europese evolutie van de vraag op te vangen, zullen dus grotere volumes aardgas vanuit verderaf gelegen bronnen moeten worden aangevoerd. Europese Unie: evolutie van de aardgasproductie Mld m 3 /j Bron: Cedigaz, juli FLUXYS nieuwe infrastructuur

17 NOORWEGEN GOS km 4.000km VERENIGD KONINKRIJK km NEDERLAND ALGERIJE IRAN QATAR TRINIDAD & TOBAGO 500 NIGERIA SAUDI-ARABIË+ VERENIGDE ARABISCHEN EMIRATEN Bron: Cedigaz, juli 2009 aardgasbronnen voor de europese markt (in miljard m 3 ) 2010 >

18 Trends en ontwikkelingen OP de Europese aardgasmarkt Productie van niet-conventioneel gas kan opportuniteit zijn. Onder meer de Verenigde Staten kennen de jongste jaren een sterke stijging van het zogenoemde niet-conventionele aardgas, namelijk de winning van aardgas uit waterdichte leisteenlagen of steenkoollagen. De technieken zijn zelfs zo geëvolueerd dat niet-conventioneel aardgas tegen concurrentiële prijzen kan worden gewonnen. In 2009 was de productie van niet-conventioneel gas in de Verenigde Staten goed voor 44% van de aardgasvraag. Ook in Europa begint de olie- en gasindustrie na te gaan of het mogelijk is niet-conventioneel aardgas te produceren. De plaatsen die momenteel worden onderzocht, bevinden zich voornamelijk in het oosten: Hongarije, Polen, Oostenrijk en Duitsland. 2.3 aardgasvervoersinfrastructuur: grote investeringen noodzakelijk Meer pijpleidinggas uit verderaf gelegen bronnen. Voor de aanvoer van aardgas per pijpleiding vanaf verderaf gelegen bronnen wijst alles erop dat Rusland zich verder zal ontwikkelen als belangrijke producent voor Europa. Zo is in 2010 de aanleg begonnen van de onderzeese Nord Stream leiding die bijkomende volumes Russisch aardgas naar Europa zal aanvoeren via het noordoosten van Duitsland. Ook het Nabucco-project stelt op langere termijn aanvoer vanaf verderaf gelegen bronnen in het vooruitzicht. De leiding zou de Kaspische regio, het Midden-Oosten en Egypte verbinden met de Centraal- en West-Europese markten via Turkije en Oostenrijk. Een ander project is de aanleg van de South Stream leiding voor de aanvoer van aardgas uit Rusland via het zuiden van Europa. De nieuwe leidingen voor de aardgasbevoorrading van Europa gaan evenwel niet altijd tot in het hart van de verschillende verbruikersmarkten: stroomafwaarts van die grote assen moeten belangrijke investeringen worden gedaan om de nodige infrastructuur te bouwen voor het vervoer van de nieuwe aardgasstromen naar de eindverbruikersmarkten. 18 FLUXYS nieuwe infrastructuur

19 Nord Stream NEL Opal Yamal II? ZEEBruGGE VTN 2 BauMGarTEN Noord-Zuid MET White Stream TaP? South Stream Medgaz Galsi ITGI Nabucco Leidingen Ingebruiksnemingsdatum In aanbouw Gepland of aangekondigd Mogelijk tracé grote leidingprojecten in europa 2010 >

20 Trends en ontwikkelingen OP de Europese aardgasmarkt Meer vloeibaar aardgas. Europa zal zijn invoerportfolio ook verder moeten diversifiëren met vloeibaar aardgas uit het Midden-Oosten, Afrika en wellicht in mindere mate ook uit Latijns- Amerika. LNG biedt immers via het mechanisme van de prijsarbitrage de nodige flexibiliteit om vraagpieken op te vangen. Volgens schattingen van Cedigaz kan de invoer van LNG in Europa stijgen van 55 miljard kubieke meter in 2008 tot 115 miljard kubieke meter in 2015 en zelfs verder toenemen tot 135 miljard kubieke meter in Er staan dan ook heel wat projecten in de steigers voor de bouw van nieuwe LNG-terminals of de uitbreiding van bestaande installaties. In 2009 bedroeg de totale hervergassingscapaciteit in Europa 137 miljard kubieke meter aardgas en een bijkomende capaciteit van 54 miljard kubieke meter was in aanbouw. Meer capaciteit voor grensoverschrijdend verkeer en stromen in twee richtingen. In een integrerende Europese aardgasmarkt zijn ook aanzienlijke investeringen nodig om het vrije verkeer van aardgas te vergemakkelijken en de concurrentie tussen de leveranciers te bevorderen zodat ze aardgas aan de beste prijs aan de eindverbruikers kunnen leveren. Zo moeten er meer interconnecties komen tussen de verschillende lidstaten en moet erop worden toegezien dat die interconnectiepunten in twee richtingen functioneren om de bevoorradingszekerheid binnen de Europese Unie te versterken. 20 FLUXYS nieuwe infrastructuur

21 Nynäshamn Shannon LNG Wilhelmshaven (2) (1 on hold) Klaipéda Rotterdam Swinoujscie MildfordHaven(2) Isle of Grain Le Havre Duinkerke Zeebrugge Montoir Reganosa El Musel Bilbao Rovigo La Spezia Fos (2) Livorno Rosignano Barcelona Trieste Krk Falconara Brindisi (on hold) Ereglisi Sines (2) Huelva Sagunto Cartagena Porto Empedocle Taranto Gioia Tauro Priolo-Augusta- Melilli Revithoussa Izmir Vasiliko Bestaande LNG-terminals Terminals in aanbouw Geplande of aangekondigde terminals Uitbreidingen in aanbouw Geplande of aangekondigde uitbreidingen lng-terminals en lng-projecten in europa 2010 >

22 Trends en ontwikkelingen OP de Europese aardgasmarkt 2.4 Initiatieven van de Europese instellingen Derde gasrichtlijn van de Europese Commissie. De derde gasrichtlijn van de Europese Commissie verstrengt niet alleen de eisen in verband met unbundling de scheiding tussen de aardgashandelsactiviteiten en het beheer van de infrastructuur maar stuurt ook aan op een nauwere samenwerking tussen de vervoersnetbeheerders zodat een globaler overzicht ontstaat op de capaciteitsbehoeften in de verschillende netten en synergieën kunnen worden ontwikkeld in de infrastructuurinvesteringen. Daartoe werd het Europese netwerk van vervoersnetbeheerders in het leven geroepen, het European Network of Transmission System Operators for Gas (ENTSOG). ENTSOG staat in voor de publicatie van een gecoördineerd investeringsplan op tien jaar en het opstellen van netwerkcodes om de toegangsregels te harmoniseren en het vervoer van aardgas tussen de verschillende vervoersnetten en markten eenvoudiger te maken. Bevoorradingszekerheid. Naar aanleiding van het geschil tussen Rusland en Oekraïne in januari 2009 heeft de Europese Commissie een voorstel van verordening gepubliceerd om de bevoorradingszekerheid binnen de Europese Unie te versterken. Het voorstel wordt momenteel tussen de lidstaten en de gasindustrie besproken en voorziet in solidariteitsmechanismen tussen de lidstaten zodat de landen elkaar bijstaan als de bevoorrading wordt onderbroken. De Commissie hecht groot belang aan investeringen in grensoverschrijdende infrastructuur en de mogelijkheid om op de interconnectiepunten aardgas in twee richtingen te kunnen doen stromen. Steun voor trans-europese infrastructuurprojecten. Met haar economisch herstelplan wil de Europese Commissie de investeringen opvoeren en de Europese infrastructuur moderniseren. In die context heeft de Commissie een enveloppe van 2 1,4 miljard vrijgemaakt voor de financiële steun aan trans-europese projecten zoals LNG-projecten en versterkingen van interconnecties tussen de vervoersnetten (zie pagina s 32 en 33: Versterking van de oost/west-vervoersas en Versterking van de noord/zuid-vervoersas). 22 FLUXYS nieuwe infrastructuur

23 3. Indicatief investeringsprogramma >

24 Indicatief investeringsprogramma Globale aanpak van het investeringsprogramma Het indicatief investeringsprogramma van Fluxys bedraagt vandaag iets meer dan 2 2 miljard. Voor de periode alleen al zijn voor 2 1,7 miljard uitgaven gepland, circa 80% van de volledige enveloppe. Fluxys actualiseert jaarlijks zijn indicatieve tienjaren-investeringsprogramma. Die actualiseringen houden rekening met de evolutie van de behoeften inzake aardgasbevoorrading, aanvragen voor nieuwe aansluitingen en nieuwe behoeften van de netgebruikers zoals die onder meer blijken uit marktbevragingen. Om zijn investeringsprogramma te actualiseren, voert Fluxys op de bestaande configuratie van zijn net simulaties uit met de gegevens voor de verwachte ontwikkeling van de vraag naar vervoerscapaciteit en de inschatting van de evolutie voor de ingangszones. Er worden verschillende scenario s onderzocht om rekening te houden met de verschillende mogelijke configuraties van de stromen, het piekverbruik in België en het maximale onevenwicht van het net. Bij elk scenario onderzoekt Fluxys welke investeringen nodig zijn om in te staan voor de continuïteit van de geleverde diensten tegen economisch verantwoorde voorwaarden. Tegelijk besteedt Fluxys ruim aandacht aan overleg met de operatoren van de buurnetten. Voor sommige projecten in het Fluxys-net is immers afstemming nodig over de aard en de timing van de investeringen die daartoe in de buurnetten nodig zijn. Op basis van die aanpak streeft Fluxys ernaar om zo goed mogelijk in te spelen op de marktbehoefte en tegelijk rekening te houden met de tijdsspanne die nodig is om een project te realiseren. In België duurt het ongeveer vijf à zes jaar om een infrastructuurdossier van enige omvang af te werken. 24 FLUXYS nieuwe infrastructuur

25 3.2 krachtlijnen van het indicatieve investeringsprogramma Vervoer 88% Het net ontsluiten naar zoveel mogelijk aardgasbronnen om tot een zo ruim mogelijke diversificatie te komen en zo bij te dragen tot de bevoorradingszekerheid. Nieuwe capaciteit ter beschikking stellen om de verwachte evolutie van de binnenlandse vervoerscapaciteit op te vangen (verhoging van de capaciteit met ongeveer 20% tot 30% tegen 2019). De draaischijfrol van het Fluxys-net in Noordwest-Europa versterken door nieuwe grens-tot-grens vervoerscapaciteit ter beschikking te stellen die met de netgebruikers in langetermijncontracten is overeengekomen. De evolutie naar een virtuele marktplaats voor de Belgische markt. De capaciteit en de inzetbaarheid van de ondergrondse aardgasopslag in Loenhout verhogen. De milieu-impact van de activiteiten systematisch verminderen. De veiligheid, integriteit en betrouwbaarheid van de infrastructuur. Verdeling per activiteit Opslag LNG-terminalling 2 meer dan miljard w Het net in goede staat houden Diensten / ICT 6% 4% 6% Verdeling per type investering 20% 2% Andere (gebouwen, aankoop terreinen, klein materiaal) Uitbreiding / versterking van het net 74% Indicatief investeringsprogramma Fluxys : % Beslist, Gepland, Nog niet toegewezen Gepland 60% Beslist Nog niet toegewezen 17% Beslist 23% Projecten goedgekeurd voor uitvoering. Gepland Projecten waarvan de uitvoering nog moeten worden goedgekeurd maar waarvoor al voorafgaandelijke uitgaven worden gedaan. Nog niet toegewezen Het budget in het investeringsprogramma voor projecten die nog niet geïdentificeerd zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de bouw van drukreduceerstations. Op vandaag dekken de concrete projecten voor drukreduceerstations maar een gedeelte van de looptijd van het investeringsprogramma. Voor de overige jaren berekent Fluxys een indicatief budget op basis van historische gegevens >

26 Indicatief investeringsprogramma Raming van de toekomstige capaciteitsvraag Capaciteit naar de leveringspunten Twee verbruiksprofielen. Bij de raming van de toekomstige vraag naar binnenlandse vervoerscapaciteit maakt Fluxys een onderscheid in het verbruiksprofiel van de verschillende categorieën eindverbruikers: Huishoudelijke eindverbruikers aangesloten op de netten van de openbare distributie hebben een verbruiksprofiel dat afhankelijk is van de temperatuurschommelingen. Industriële verbruikers en elektriciteitscentrales hebben een verbruiksprofiel dat minder afhankelijk is van de temperatuurschommelingen. Openbare distributie: voldoende capaciteit voor piekdagverbruik. Voor de openbare distributie berekent Fluxys de capaciteit die in zijn net beschikbaar moet zijn om de nodige hoeveelheden aardgas te vervoeren voor een verbruiksdag met een equivalente temperatuur van -11 C in Ukkel (berekend daggemiddelde). Het verbruik dat ermee overeenstemt, wordt piekdagverbruik genoemd. Om de vraagevolutie van de openbare distributie in te schatten, baseert Fluxys zich in zijn indicatieve investeringsprogramma op de volgende elementen: het jaarlijkse groeipercentage (namelijk 1,4%) dat de CREG hanteert in haar studie (F) CREG-874 over de behoefte aan aardgasvoorziening, de bevoorradingszekerheid en de infrastructuurontwikkeling ; de vooruitzichten van de distributienetbeheerders: in het kader van hun samenwerkingsovereenkomsten met Fluxys wisselen de distributienetbeheerders hun groeivooruitzichten voor de volgende vijf jaar uit; een winteranalyse: Fluxys maakt jaarlijks een analyse van de afnames van de openbare distributie tijdens de afgelopen winter. 26 FLUXYS nieuwe infrastructuur

27 Industriële verbruikers en elektriciteitscentrales: capaciteit volgens marktvraag. Om de evolutie van de nodige capaciteit voor de industriële verbruikers en elektriciteitscentrales in te schatten, gaat Fluxys uit van de vraag naar nieuwe aansluitingen, capaciteitsverhogingen en afkoppelingen van het netwerk. Voor het tijdstip waarop nieuwe capaciteit beschikbaar moet zijn, baseert Fluxys zich op de datum van ingebruikneming die door de eindverbruikers wordt gevraagd. Die moet uiteraard rekening houden met de vereiste termijn om de aansluiting en de eventuele netversterkingen uit te voeren. De meeste nieuwe capaciteitsaanvragen waarover Fluxys beschikt, slaan op de periode Raming van de vraaggroei Openbare distributie Industrie, elektriciteitscentrales en warmtekrachtkoppeling Totaal Capaciteit (in duizend m 3 /u) De grafiek toont de evolutie van de gemiddelde uurcapaciteit die beschikbaar moet zijn tijdens een dag van piekverbruik. In het referentiescenario van Fluxys stijgt de capaciteitsvraag van de openbare distributie, de industrie en de elektriciteitscentrales over tien jaar met circa 30%. Het referentiescenario houdt rekening met alle projecten voor capaciteitstoename of nieuwe aansluitingen die voldoende gevorderd zijn. Als alleen de projecten die vandaag in uitvoering zijn worden meegeteld, dan stijgt de capaciteitsvraag over 10 jaar met ongeveer 20% >

28 Indicatief investeringsprogramma Capaciteit aan de ingangszones Om in te schatten welke capaciteitsverhogingen nodig zullen zijn voor de verschillende ingangszones, houdt Fluxys zo veel mogelijk rekening met de beschikbare informatie over de stroomopwaartse capaciteit, de geplande investeringen in de buurlanden en de evolutie van de gereserveerde capaciteit in België. In 2008 en 2009 heeft Fluxys gepeild naar de interesse van de markt voor binnenlandse vervoerscapaciteit op korte en middellange termijn. Voor grens-tot-grensvervoerscapaciteit organiseert Fluxys marktbevragingen die in de mate van het mogelijke in samenwerking met de betrokken beheerders van aangrenzende netten worden opgezet. Aan de hand van die marktbevragingen wordt gepeild naar de interesse om in een bepaalde richting op lange termijn nieuwe grens-tot-grensvervoerscapaciteit te boeken. Leidt zo n marktbevraging tot nieuwe contracten voor een voldoende pakket bijkomende capaciteit, dan is daarmee de basis gelegd voor een nieuw project. 28 FLUXYS nieuwe infrastructuur

29 +90 Zeebrugge Zelzate Zandvliet Loenhout Poppel s-gravenvoeren Eynatten 2010 Hoogcalorisch net 2010 Laagcalorisch net 2016 De kaart geeft het globale gewicht van de verschillende ingangszones voor alle huidige contracten. In de verwachte evolutie van de capaciteit op de ingangszones van het hoogcalorisch net blijft het aandeel van Zeebrugge belangrijk en neemt het aandeel van Eynatten en Zandvliet substantieel toe. In Zelzate is er recent een vast ingangspunt bijgekomen. Evolutie van de capaciteit aan de ingangszones (in duizend m³/u) 2010 >

30 Indicatief investeringsprogramma Minder balanceringszones voor binnenlands vervoer Met de investeringen die Fluxys heeft gepland, kan voor de Belgische markt worden geëvolueerd naar een virtuele marktplaats. Momenteel is het vervoersnet voor hoogcalorisch aardgas van Fluxys onderverdeeld in drie balanceringszones met een welbepaalde transfercapaciteit tussen die zones. Ten behoeve van de markt zullen de drie balanceringszones worden geïntegreerd in één enkele balanceringszone. Gedeeltelijke aanpassing van het vervoersnet voor laagcalorisch aardgas: gebruik voor vervoer van hoogcalorisch aardgas Het Fluxys-net bestaat uit twee gescheiden netten: een net voor het vervoer van laagcalorisch aardgas afkomstig uit Nederland en een net voor het vervoer van hoogcalorisch aardgas uit de Noordzee, Rusland en de LNG-bronnen. De toekomstige bevoorrading van laagcalorisch aardgas voor België hangt onder andere af van de evolutie van de aankoopcontracten van de leveranciers en de resterende exploitatieduur van het Nederlandse Groningenveld. In die context heeft de Federale Overheidsdienst Economie een Task Force opgericht waaraan Fluxys, de distributienetbeheerders, de aardgasleveranciers en de overheid deelnemen. Die Task Force moet voor het laagcalorisch aardgas in België op middellange termijn de stand van zaken opmaken van de bevoorradingszekerheid. Op basis van de stand van zaken zullen verschillende pistes worden bestudeerd. 30 FLUXYS nieuwe infrastructuur

31 3.4 Belangrijkste investeringsprojecten op de hoofdassen Maldegem Alveringem Desteldonk Opwijk Winksele s-gravenvoeren Berneau Eynatten Saint-Amand Ben-Ahin Bras 2010 >

32 Indicatief investeringsprogramma Versterking van de oost/west-vervoersas Opwijk EYNATTEN In februari 2009 besliste Fluxys nieuwe capaciteit te bouwen op de oost/west-vervoersas Zeebrugge-Zelzate/ Eynatten (VTN). De nieuwe capaciteit maakt het Fluxys-net klaar voor de vraagevolutie op de Belgische markt, verbreedt de interconnectie naar zo veel mogelijk aardgasbronnen en versterkt de draaischijfrol van de infrastructuur. Voor grens-tot-grensvervoer werd bij een marktbevraging gelanceerd in juni 2005 bijkomende capaciteit op lange termijn geboekt voor ongeveer 10 miljard kubieke meter per jaar op de oost/west-as. Het project omvat de aanleg van een bidirectionele leiding van 170 km tussen Eynatten en Opwijk (VTN2- project), parallel met de bestaande leiding Zeebrugge Zelzate/Eynatten. De aanleg van de VTN2-leiding is begin 2010 van start gegaan. Het grootste gedeelte zou eind 2010 klaar moeten zijn en in 2011 volgt het overblijvende gedeelte. Aangezien de capaciteitsverhoging op de oost/west-as een belangrijke stap betekent in de versterking van de bevoorradingszekerheid voor Europa heeft de Europese Commissie VTN2 opgenomen in de lijst met prioritaire projecten voor de ontwikkeling van trans-europese energienetwerken. Het VTN2-project is ook weerhouden voor medefinanciering via het Europees energieprogramma voor herstel. De nieuwe vervoerscapaciteit maakt het ook mogelijk om de liquiditeitsgroei op Hub Zeebrugge verder te verbeteren. Die impact is positief voor zowel de internationale spelers als de leveranciers op de Belgische markt. De nieuwe infrastructuur biedt de leveranciers op de Belgische markt overigens ook meer flexibiliteit om aardgas in te voeren vanuit het ingangspunt van hun keuze. Europees energieprogramma voor herstel In deze publicatie wordt slechts de mening van de auteur weergegeven. De Europese Unie is niet aansprakelijk voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de informatie in deze publicatie. 32 FLUXYS nieuwe infrastructuur

33 Versterking van de noord/zuid-vervoersas Saint-Amand Winksele Berneau De marktbevraging gelanceerd in 2005 rond bijkomende oost/west-vervoerscapaciteit leerde dat er ook interesse was voor nieuwe capaciteit tussen België en Frankrijk. Om die specifieke behoefte aan nieuwe noord/zuid-capaciteit te evalueren, lanceerde Fluxys in april 2007 een nieuwe marktbevraging met de naburige netbeheerders. In december 2008 werd de marktbevraging met succes afgesloten. Verschillende netgebruikers reserveerden nieuwe capaciteit vanuit Zeebrugge, s-gravenvoeren, (Belgisch-Nederlandse grens) of Eynatten (Belgisch-Duitse grens) naar Blaregnies (Frans-Belgische grens). Intussen hebben sommige netgebruikers hun gevraagde capaciteit verminderd, zowel in België als stroomafwaarts in het net van GRTgaz. Fluxys heeft dan ook de initiële reikwijdte van het noord/ zuid-project herzien om overinvesteringen te vermijden. In die nieuwe configuratie voorziet het indicatieve investeringsprogramma van Fluxys voor het noord/zuid-project de aanleg van een nieuwe leiding tussen het compressiestation van Winksele en Saint-Amand. Het project omvat ook capaciteitsuitbreidingen in de compressiestations van Winksele en Berneau. Doordat de leiding Winksele Sint-Amand gekoppeld zal zijn aan de VTN-leidingen zal het noord/zuid-project zorgen voor een betere diversificatie van aardgasbronnen en een grotere bevoorradingszekerheid. Bovendien zal het project de ontwikkeling van de aardgasmarkt in Wallonië ondersteunen doordat langs het tracé nieuwe injectiepunten voor de openbare distributie kunnen worden voorzien. De Europese Commissie heeft ook de versterking van de noord/zuid-capaciteit opgenomen op de lijst met prioritaire projecten voor de ontwikkeling van trans-europese energienetwerken. Het project is tevens weerhouden voor medefinanciering via het Europees energieprogramma voor herstel. Europees energieprogramma voor herstel In deze publicatie wordt slechts de mening van de auteur weergegeven. De Europese Unie is niet aansprakelijk voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de informatie in deze publicatie >

34 Indicatief investeringsprogramma Bijkomende compressie en tweede drukreduceerinstallatie in Berneau Berneau De uitbreidingswerken in Berneau zijn erop gericht om de aardgasstromen op de oost/west- en de noord/zuid-assen vlotter te combineren. In worden in Berneau bijkomende compressieinstallaties gebouwd. De nieuwe installaties zullen het mogelijk maken om aardgas uit de leiding s-gravenvoeren-blaregnies (SEGEO-leiding op 66 bar) op te drukken om het verder te vervoeren in de leidingen VTN (Zeebrugge-Zelzate/Eynatten) en VTN2 (Opwijk-Eynatten) op 84 bar. In 2010 werd al de bouw van een tweede drukreduceerinstallatie voltooid. De nieuwe installatie verhoogt de drukreduceercapaciteit om transfers te kunnen uitvoeren vanuit de VTN-leiding (Zeebrugge-Zelzate/Eynatten) naar de SEGEO-leiding ( s-gravenvoeren-blaregnies). De investeringen in Berneau passen ook in het kader van de komende overgang naar een virtuele marktplaats voor de uitwisseling van hoogcalorisch aardgas voor de bevoorrading van België. Op termijn kan op het ingangspunt s-gravenvoeren tevens bijkomende vaste ingangscapaciteit worden aangeboden. Desteldonk Opwijk leiding Opwijk - Desteldonk Om te voldoen aan de bijkomende vraag naar capaciteit plant Fluxys ook een bijkomende leiding langs het VTN-traject tussen Opwijk en Desteldonk. Het leidingstuk Gent Zeehaven van die leiding wordt in aangelegd en de andere leidingstukken zijn gepland tussen 2012 en Afhankelijk van de marktbehoefte overweegt Fluxys om de leiding later te verlengen tussen Desteldonk en Zomergem. 34 FLUXYS nieuwe infrastructuur

35 Alveringem westhoek Maldegem leiding Alveringem - Maldegem Eind mei 2010 hebben Fluxys en de Franse netbeheerder GRTgaz een marktbevraging gelanceerd om te peilen naar de interesse voor vaste aardgasvervoerscapaciteit op lange termijn van Frankrijk naar België. Op de interconnectie tussen de netten van Fluxys en GRTgaz in Blaregnies/Taisnières wordt vandaag immers alleen vaste vervoerscapaciteit aangeboden in de richting naar Frankrijk. Het project hangt gedeeltelijk af van het project voor de bouw van een LNG-terminal in Duinkerke. In een eerste fase hebben de netgebruikers voldoende interesse getoond om de bindende fase van de marktbevraging te lanceren. Afhankelijk van de capaciteit die de netgebruikers op lange termijn onderschrijven, kan in Alveringem (West-Vlaanderen) een nieuw interconnectiepunt tussen Frankrijk en België worden gebouwd en een leiding worden aangelegd tussen Alveringem en Maldegem (Oost-Vlaanderen) om het nieuwe interconnectiepunt met de zone Zeebrugge te verbinden. De opzet van Fluxys en GRTgaz bestaat erin om de nieuwe capaciteit in 2015 voor de markt ter beschikking te hebben. Niettemin dient rekening gehouden te worden met de omvang en het type van de vereiste nieuwe infrastructuur en van de termijnen voor het verkrijgen van vergunningen en toelatingen in Frankrijk en België. Ben-Ahin Bras Versterking van de vervoersas naar het Groothertogdom Luxemburg In juni 2009 lanceerde Fluxys een marktbevraging om de vraag in te schatten naar toekomstige vervoerscapaciteit in de richting van het Groothertogdom Luxemburg. Bij de afsluiting van de marktbevraging eind februari 2010 had Fluxys voor de periode capaciteitsreserveringen ontvangen die de aanleg rechtvaardigen van een leiding tussen Ben-Ahin en Bras op de vervoersas in de richting van het Groothertogdom Luxemburg. De aanleg van de leiding is gepland voor Met de investering kan de bevoorradingszekerheid van het Groothertogdom Luxemburg op lange termijn worden gewaarborgd en kunnen in Wallonië langs het tracé nieuwe aansluitingsmogelijkheden worden aangeboden voor de distributienetbeheerders. aardgasspecificaties De samenstelling van het geleverde aardgas op de interconnectiepunten en de geldende normen in dat verband verschillen van het ene Europese land tot het andere en dat vormt een belemmering voor het vrije verkeer van de grensoverschrijdende stromen. In die context van uiteenlopende normen plant Fluxys een installatie om het gebruik van zijn net te optimaliseren. Maar op lange termijn moet de interoperabiliteit van de netten worden gewaarborgd door de harmonisering van de specificaties voor aardgas op de interconnectiepunten. Binnen de Europese gasindustrie blijft Fluxys een van de pioniers in die harmonisering >

36 Indicatief investeringsprogramma Belangrijkste investeringsprojecten op de regionale en lokale assen leidingen In zijn indicatief investeringsprogramma voorziet Fluxys de aanleg van bijna 300 km leidingen om de bevoorradingscapaciteit in verschillende regio s van het land te verhogen. Leidingen Dilsen Boslaan (2010), Olen Ham (2013) en Tongeren-Genk (2013) om de bevoorradingscapaciteit in de Limburgse Kempen te versterken en onder meer de elektriciteitscentrale in Dilsen te kunnen aansluiten. Leidingen Lommel Ham Tessenderlo (2010) en Tessenderlo Diest (2013) om de bevoorradingscapaciteit in Limburg te versterken en ook een nieuwe STEG-centrale op de vestiging van Tessenderlo Chemie te kunnen aansluiten. Met de leidingen kan de provincie Limburg ook gedeeltelijk worden omgeschakeld naar hoogcalorisch aardgas (zie pagina 30). Leiding Warisoulx Vedrin Namen (2010) om het net in de Maasvallei te versterken. Leiding Péronnes Leernes Dampremy ( ) in de regio van La Louvière en Charleroi voor de aansluiting van een elektriciteitscentrale in Marcinelle. Leiding Wilsele Loenhout ( ) om de bevoorradingszekerheid in hoogcalorisch aardgas van de Antwerpse regio op peil te houden en om meer capaciteit te kunnen aanbieden voor het vervoer van aardgas naar en vanuit de ondergrondse opslag in Loenhout. Tegelijk zal de leiding ervoor zorgen dat de bevoorrading van de Antwerpse regio en Loenhout vanuit twee verschillende leidingsystemen zal kunnen gebeuren. 36 FLUXYS nieuwe infrastructuur

37 Oosterweel Loenhout Brugge Zwijnaarde Kruibeke Denderleeuw Olen Ham Lommel Balen Dilsen Beringen Tessenderlo Boslaan Genk Diest Wilsele Leuven Tongeren Lixhe Quevaucamps Beloeil Warisoulx Angleur-Belle-Ile Manage Obourg Namen Aisemont Péronnes Leernes Dampremy 2010 leidingen: > 2019 lokale versterkingen 37

38 Ingebruiksnemingsdatum Capaciteit in m 3 /u Naast nieuwe aansluitingen voor industriële eindverbruikers en warmtekrachtkoppelingsinstallaties voorziet het indicatief investeringsprogramma ook in de bouw van nieuwe drukreduceerstations om de verbruiksgroei van de openbare distributie te dekken en de bevoorrading ervan veilig te stellen. 38 Nieuwe aansluitingen voor industriële eindverbruikers en warmtekrachtkoppelingsinstallaties FLUXYS nieuwe infrastructuur

39 Capaciteit in m 3 /u In zijn indicatieve investeringsprogramma neemt Fluxys ook de projecten voor nieuwe elektriciteitscentrales op, rekening houdend met de beperkingen inzake netbalancering. De investeringsbeslissing wordt echter pas genomen als voor een centrale een aansluitingsovereenkomst is afgesloten met bijbehorende reservering van vaste capaciteit. De weergegeven aansluitingen zijn aansluitingen waarvoor de investeringsbeslissing is genomen. Een van de grootste uitdagingen voor de onderneming blijft de duur van de vergunningsprocedures die beduidend langer is dan de duur om de centrales te bouwen Aansluitingen > 2019 voor nieuwe elektriciteitscentrales 39

40 Indicatief investeringsprogramma Opslagprojecten uitbreiding capaciteiten ondergrondse opslag Loenhout Sinds 2007 voert Fluxys werken uit om de nuttige opslagcapaciteit in Loenhout over een periode van 4 jaar ( ) met 15% uit te breiden van 600 tot 700 miljoen kubieke meter (totaal volume 1,4 miljard kubieke meter). In 2010 is de nuttige opslagcapaciteit al opgetrokken tot 675 miljoen kubieke meter. Voorts wordt de flexibiliteit in het gebruik van de ondergrondse opslag versterkt: de uitzendcapaciteit wordt verhoogd van tot kubieke meter per uur en de injectiecapaciteit wordt verhoogd van naar kubieke meter per uur. 40 FLUXYS nieuwe infrastructuur

41 onderzoek mogelijkheden ondergrondse opslag in Limburgse Kempen Samen met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de Limburgse Reconversiemaatschappij (LRM) onderzoekt Fluxys potentiële plaatsen voor ondergrondse aardgasopslag in de Limburgse Kempen. In november 2007 werd een seismische studie uitgevoerd in Bree, Maaseik, Kinrooi en Dilsen-Stokkem om de diepe ondergrond in kaart te brengen. Intussen is uit het seismisch onderzoek van de VITO-geologen gebleken dat er mogelijke opslagstructuren aanwezig zijn. Om de karakteristieken van de ondergrond te bevestigen en de reservoirstructuren te analyseren overwegen Fluxys en VITO om een exploratieboring uit te voeren in >

42 Indicatief investeringsprogramma LNG-terminallingprojecten Bouw hervergasser met zeewater In het kader van de milieuvergunning voor de werken bij de eerste capaciteitsuitbreiding van de LNG-terminal in Zeebrugge heeft Fluxys de afgelopen jaren onderzocht of het mogelijk is de hervergassingsinstallaties aan te vullen met een tweede warmtekrachtkoppelingsinstallatie of een reeks verdampers met zeewater (Open Rack Vaporizers, ORV). Die gebruiken de warmte van zeewater om LNG te hervergassen en kunnen het energieverbruik sterk verminderen en tegelijkertijd de emissie van koolstof- en stikstofdioxide verlagen en de geluidsproductie reduceren. In 2009 heeft Fluxys beslist om te investeren in de bouw van een Open Rack Vaporizer op de LNG-terminal in Zeebrugge en is daartoe besprekingen begonnen met de verschillende betrokken federale en gewestelijke autoriteiten. De milieuvergunning voor het ORV-project werd in juli 2010 door de bevoegde overheid uitgereikt en de werken zijn in de herfst gestart. De installatie kan ten vroegste eind 2011 in gebruik worden genomen. Project voor nieuwe capaciteitsuitbreiding LNG-terminal Zeebrugge Eind 2007 lanceerde Fluxys LNG een marktbevraging om te peilen naar interesse voor een tweede capaciteitsuitbreiding op de LNG-terminal in Zeebrugge. Verschillende actoren in de LNG-sector hebben niet-bindende interesse getoond. In 2010 heeft Fluxys LNG in nauwe samenwerking met het Havenbestuur Brugge en de bevoegde administraties de technische en economische haalbaarheid en de veiligheids- en nautische aspecten van het project onderzocht. Afhankelijk van de mogelijke contracten voor langetermijn-capaciteitsreservering overweegt Fluxys LNG om in twee stappen over te gaan tot de capaciteitsuitbreidingen die uit de marktbevraging kunnen voortvloeien. Aangezien het project voor de nieuwe capaciteitsuitbreiding op de LNG-terminal in Zeebrugge afhangt van beslissingen in onze buurlanden over de ontwikkeling van nieuwe hervergassingscapaciteit acht Fluxys immers dat het van belang is zijn investeringen in stappen uit te voeren om stranded costs te vermijden. 42 FLUXYS nieuwe infrastructuur

Persbericht 16 november 2011

Persbericht 16 november 2011 Tussentijdse verklaring Toelichting bij de markante feiten sedert 1 januari 2011 en de impact ervan op de financiële toestand van Fluxys Investeringsbudget 2011: 270 miljoen Nieuwe leiding Opwijk-Eynatten

Nadere informatie

Infosessie Overijse Hoeilaart 10 september Aan de slag voor de bevoorrading van morgen

Infosessie Overijse Hoeilaart 10 september Aan de slag voor de bevoorrading van morgen Infosessie Overijse Hoeilaart 10 september 2015 Aan de slag voor de bevoorrading van morgen Leidingproject in Overijse en Hoeilaart Waarom is de leiding nodig? versterking van het distributienetwerk van

Nadere informatie

Persbericht 19 november Tussentijdse verklaring. 1. Facturatie aan de klanten. Gereglementeerde informatie: tussentijdse verklaring

Persbericht 19 november Tussentijdse verklaring. 1. Facturatie aan de klanten. Gereglementeerde informatie: tussentijdse verklaring Tussentijdse verklaring Toelichting bij de markante feiten sedert 1 juli 2009 en de impact ervan op de financiële toestand van de Fluxys Groep Uitvoering van het investeringsprogramma voortgezet De CREG

Nadere informatie

Persbericht 11 mei Tussentijdse verklaring. 1. Facturatie aan de klanten. Gereglementeerde informatie: tussentijdse verklaring

Persbericht 11 mei Tussentijdse verklaring. 1. Facturatie aan de klanten. Gereglementeerde informatie: tussentijdse verklaring Tussentijdse verklaring Toelichting bij de markante feiten sedert 1 januari 2010 en de impact ervan op de financiële toestand van de Fluxys Groep Facturatie aan de klanten: 179 miljoen in het eerste trimester

Nadere informatie

Gewone algemene vergadering van Fluxys 13 mei 2008 Toespraak van Sophie Dutordoir Voorzitter van het Directiecomité en CEO

Gewone algemene vergadering van Fluxys 13 mei 2008 Toespraak van Sophie Dutordoir Voorzitter van het Directiecomité en CEO Gewone algemene vergadering van Fluxys 13 mei 2008 Toespraak van Sophie Dutordoir Voorzitter van het Directiecomité en CEO Pagina 1 van 8 Dames en heren, Voor Fluxys kan het jaar 2007 in vijf punten worden

Nadere informatie

Persbericht. Inhoud. 30 september Fluxys NV Kunstlaan 31 B-1040 Brussel Fax: +32 (0) Page 1 of 6

Persbericht. Inhoud. 30 september Fluxys NV  Kunstlaan 31 B-1040 Brussel Fax: +32 (0) Page 1 of 6 Vanaf 1 november 2002: nieuwe Fluxys-tarieven voor transport-, opslag- en LNG-terminallingdiensten: CREG keurt nieuwe Fluxys-tarieven 2002 goed Tarieven transportdiensten dalen gemiddeld met ca. 7% Fluxys

Nadere informatie

Persbericht 17 november Tussentijdse verklaring. 1. Afnames in België. 2. Verkoop van capaciteit

Persbericht 17 november Tussentijdse verklaring. 1. Afnames in België. 2. Verkoop van capaciteit Tussentijdse verklaring Toelichting bij de markante feiten sedert 1 juli 2010 en de impact ervan op de financiële toestand van Fluxys 300 miljoen investeringen gerealiseerd in de periode januari september

Nadere informatie

Naar een sterke aardgasmarkt in Noordwest-Europa

Naar een sterke aardgasmarkt in Noordwest-Europa Naar een sterke aardgasmarkt in Noordwest-Europa Woord vooraf 4 Fluxys G in vogelvlucht 10 Aardgasdraaischijf 18 Uitdagingen 30 Onze projecten 38 2 FLUXYS G 2O11 FLUXYS G 2O11 3 We moeten blijven werken

Nadere informatie

Jaarl ijks financieel versl ag

Jaarl ijks financieel versl ag Jaarl ijks financieel versl ag 2010 82 e boekjaar - Verslagen aan de gewone algemene vergadering van 10 mei 2011 JAARVERSLAG 1 JAARVERSLAG 1.1 markante feiten 25 1.1.1 Resultaten...25 1.2.1 Wettelijk

Nadere informatie

Perscommuniqué. Financiële resultaten 2002: Geconsolideerd resultaat Fluxys: 41 mln. Nettodividend per aandeel: 31,5 (+5%) Commerciële activiteiten:

Perscommuniqué. Financiële resultaten 2002: Geconsolideerd resultaat Fluxys: 41 mln. Nettodividend per aandeel: 31,5 (+5%) Commerciële activiteiten: Financiële resultaten 2002: Geconsolideerd resultaat Fluxys: 41 mln. Nettodividend per aandeel: 31,5 (+5%) Commerciële activiteiten: Daling van de Fluxys-tarieven voor transport, opslag en LNG-terminalling:

Nadere informatie

GEWONE ALGEMENE GEMENE VERGADERING VAN 10 MEI

GEWONE ALGEMENE GEMENE VERGADERING VAN 10 MEI GEWONE A GEMENE VERGADERING GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN 10 MEI 2011 GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN 10 MEI 2011 #01 Daniël Termont Voorzitter van de raad van bestuur #02 Walter Peeraer Voorzitter van

Nadere informatie

GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN 11 MEI AGO NL

GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN 11 MEI AGO NL GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN 11 MEI 2010 2010120-AGO 11.05.2010-NL GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN 11 MEI 2010 Daniel Termont Voorzitter van de raad van bestuur 2010120-AGO 11.05.2010-NL AANDACHTSPUNTEN

Nadere informatie

GEWONE ALGEMENE VERGADERING FLUXYS 11 mei Gewone algemene vergadering Fluxys

GEWONE ALGEMENE VERGADERING FLUXYS 11 mei Gewone algemene vergadering Fluxys GEWONE ALGEMENE VERGADERING FLUXYS 11 mei 2004 2004091 - Gewone algemene vergadering Fluxys 11.05.04-1 FIRST MOVER: : FLUXYS EFFENT DE WEG VOOR DE VRIJE AARDGASMARKT Walter Peeraer Gedelegeerd bestuurder

Nadere informatie

België als aardgasdraaischijf voor Noordwest-Europa: de weg vooruit

België als aardgasdraaischijf voor Noordwest-Europa: de weg vooruit België als aardgasdraaischijf voor Noordwest-Europa: de weg vooruit 2 BELGIË ALS AARDGASDRAAISCHIJF VOOR NOORDWEST-EUROPA: DE WEG VOORUIT Inhoud 1. Vooraf 5 2. Het belang van de rol van België als aardgaskruispunt

Nadere informatie

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA

ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA ENERGIEPRIORITEITEN VOOR EUROPA Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 4 februari 2011 Inhoud 1 I. Waarom energiebeleid ertoe doet II. Waarom

Nadere informatie

Jaarlijks financieel verslag 2009

Jaarlijks financieel verslag 2009 Jaarlijks financieel verslag 2009 81 e boekjaar Verslagen aan de gewone algemene vergadering van 11 mei 2010 Fluxys nam eind 2008 het nieuwe compressiestation in Zelzate in gebruik. in 2009 werd de site

Nadere informatie

Gewone algemene vergadering van Fluxys 11 mei 2010 Toespraak van Daniel Termont, Voorzitter van de raad van bestuur

Gewone algemene vergadering van Fluxys 11 mei 2010 Toespraak van Daniel Termont, Voorzitter van de raad van bestuur Gewone algemene vergadering van Fluxys 11 mei 2010 Toespraak van Daniel Termont, Voorzitter van de raad van bestuur - 1 - Dames en heren, Walter Peeraer zal straks in zijn uiteenzetting met u de resultaten

Nadere informatie

EM - Algemene Vergadering ACTIVITEITEN EN RESULTATEN 2005

EM - Algemene Vergadering ACTIVITEITEN EN RESULTATEN 2005 2006148EM - Algemene Vergadering 09.05.06-1 ACTIVITEITEN EN RESULTATEN 2005 Gewone algemene vergadering Fluxys 9 mei 2006 2006148EM - Algemene Vergadering 09.05.06-2 Jean-Pierre Hansen Voorzitter van de

Nadere informatie

Brussel, 24/12/2004. Persbericht

Brussel, 24/12/2004. Persbericht Brussel, 24/12/2004 Persbericht PUBLICATIE VAN DE BELANGRIJKSTE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT HET VERVOERSNET EN DE OPSLAGINSTALLATIES VAN DE N.V. FLUXYS 1. De CREG heeft de belangrijkste voorwaarden

Nadere informatie

20 11 JaarliJks financieel verslag

20 11 JaarliJks financieel verslag 2011 Jaarlijks financieel verslag Gereglementeerde informatie 2 april 2012 83ste boekjaar Verslagen aan de gewone algemene vergadering van 8 mei 2012 JAARVERSLAG 01 6 JAARVERSLAG 1.1 markante feiten...23

Nadere informatie

Welkom op de Fluxys End Users Day

Welkom op de Fluxys End Users Day Fluxys End Users Day 5 mei 2011 2010339 Welkom op de Fluxys End Users Day #01 Fluxys: klaar voor de toekomst #02 In vogelvlucht: de tendenzen op de aardgasmarkt #03 Aansluitingsovereenkomst: stand van

Nadere informatie

INDICATIEVE VERGELIJKING VAN DE TARIEVEN VOOR DE OVERBRENGING VAN AARDGAS VAN FLUXYS NV EN VERSCHEIDENE EUROPESE OPERATOREN

INDICATIEVE VERGELIJKING VAN DE TARIEVEN VOOR DE OVERBRENGING VAN AARDGAS VAN FLUXYS NV EN VERSCHEIDENE EUROPESE OPERATOREN Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. 02/289.76.11 Fax 02/289.76.99 PERSCONFERENTIE Brussel - 5 april 2002 INDICATIEVE VERGELIJKING VAN

Nadere informatie

EEN STRATEGISCHE TROEF GAS: CRUCIAAL VOOR DE ENERGIETOEKOMST VAN BELGIË

EEN STRATEGISCHE TROEF GAS: CRUCIAAL VOOR DE ENERGIETOEKOMST VAN BELGIË EEN STRATEGISCHE TROEF GAS: CRUCIAAL VOOR DE ENERGIETOEKOMST VAN BELGIË INHOUD I. Gas: cruciaal voor de energietoekomst van België 5 II. Klimaat, energie en luchtkwaliteit: waartoe heeft België zich verbonden?

Nadere informatie

ALGEMENE VERGADERING FLUXYS NV

ALGEMENE VERGADERING FLUXYS NV ALGEMENE VERGADERING FLUXYS NV 14 MEI 2002 Jean-Pierre Hansen Voorzitter van de raad van bestuur Walter Peeraer Gedelegeerd bestuurder 2002101 NL - 1 Jean-Pierre Hansen Kernrealisaties 2001 Relatie Fluxys-regulator

Nadere informatie

NIEUWE INFRASTRUCTUUR VOOR HET AARDGASVERBRUIK VAN MORGEN

NIEUWE INFRASTRUCTUUR VOOR HET AARDGASVERBRUIK VAN MORGEN NIEUWE INFRASTRUCTUUR VOOR HET AARDGASVERBRUIK VAN MORGEN Gewone algemene vergadering 8 mei 2007 2007085EM - Algemene vergadering 08.05.07-2 1. Geconsolideerde winst groeit 2. Veilige exploitatie eerste

Nadere informatie

Fluxys Jaarlijks financieel verslag 2010

Fluxys Jaarlijks financieel verslag 2010 Fluxys Jaarlijks financieel verslag 2010 2 Fluxys jaarlijks financieel verslag 2010 82ste boekjaar Verslagen aan de gewone algemene vergadering van 10 mei 2011 82ste boekjaar 3 Inhoud Woord vooraf 6 Gids

Nadere informatie

ADVIES DIENST REGULERING. het ontwerp van indicatief plan van bevoorrading in aardgas 2004-2014. betreffende

ADVIES DIENST REGULERING. het ontwerp van indicatief plan van bevoorrading in aardgas 2004-2014. betreffende DIENST REGULERING ADVIES SR- 20040528-19 betreffende het ontwerp van indicatief plan van bevoorrading in aardgas 2004-2014 gegeven op vraag van de Staatssecretaris voor Energie 28 mei 2004 Dienst Regulering

Nadere informatie

Persbericht Fluxys Belgium 28 September 2016 Gereglementeerde informatie

Persbericht Fluxys Belgium 28 September 2016 Gereglementeerde informatie Resultaten eerste semester 2016 Toelichting bij de markante feiten in het eerste semester van 2016 en de impact ervan op de financiële toestand van Fluxys Belgium Gereguleerde omzet daalt afname vloeit

Nadere informatie

Gewone algemene vergadering van Fluxys 13 mei 2008 Toespraak van Jean-Pierre Hansen, Voorzitter van de Raad van Bestuur

Gewone algemene vergadering van Fluxys 13 mei 2008 Toespraak van Jean-Pierre Hansen, Voorzitter van de Raad van Bestuur Gewone algemene vergadering van Fluxys 13 mei 2008 Toespraak van Jean-Pierre Hansen, Voorzitter van de Raad van Bestuur Pagina 1 van 5 Dames en heren, Mevrouw Dutordoir heeft in haar toespraak de geconsolideerde

Nadere informatie

Project Stevin & project Nemo in Zeebrugge Elia investeert in een zekere en duurzame elektriciteitsbevoorrading

Project Stevin & project Nemo in Zeebrugge Elia investeert in een zekere en duurzame elektriciteitsbevoorrading Project Stevin & project Nemo in Zeebrugge Elia investeert in een zekere en duurzame elektriciteitsbevoorrading ELIA Project Stevin & project Nemo in Zeebrugge Het project Stevin tussen Zeebrugge en Zomergem

Nadere informatie

Fluxys realiseert ambitieus investeringsprogramma en stelt een nettodividend van 52,50 per aandeel voor

Fluxys realiseert ambitieus investeringsprogramma en stelt een nettodividend van 52,50 per aandeel voor Fluxys realiseert ambitieus investeringsprogramma en stelt een nettodividend van 52,50 per aandeel voor In een context van onzekerheden omtrent het regulerend kader bedraagt het voorgestelde nettodividend

Nadere informatie

Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012

Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012 Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen 2011-2020 10 september 2012 Agenda Doelstelling en algemene context Methodologie PV WKK Wind Resultaten Aansluiting Transformatiecapaciteit Capaciteit

Nadere informatie

JAARLIJKS FINANCIEEL VERSLAG 2013 FLUXYS BELGIUM

JAARLIJKS FINANCIEEL VERSLAG 2013 FLUXYS BELGIUM JAARLIJKS FINANCIEEL VERSLAG 2013 FLUXYS BELGIUM Gids van de aandeelhouder Aandelen Fluxys Belgium De maatschappelijke aandelen van Fluxys Belgium noteren op de gereglementeerde markt van NYSE Euronext

Nadere informatie

Persbericht. Inhoud. Nettoresultaat: 22 mln. (daling van 6 mln.)

Persbericht. Inhoud. Nettoresultaat: 22 mln. (daling van 6 mln.) Nettoresultaat: 22 mln. (daling van 6 mln.) Invoering van gereguleerde tarieven voor de transport-, opslagen LNG-terminallingdiensten leidt tot een daling van de omzet uit die activiteiten; die daling

Nadere informatie

Smart Grids. Situering Eandis in energiemarkt. Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september Producenten elektriciteit

Smart Grids. Situering Eandis in energiemarkt. Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september Producenten elektriciteit Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september 2012 Situering Eandis in energiemarkt Producenten elektriciteit CREG / VREG Invoerders aardgas Elia Fluxys Distributienetbeheerders Leveranciers Klanten

Nadere informatie

nr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen

nr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen Ten gevolge van de

Nadere informatie

Beersel wekt op. Klimaatneutraal Beersel 2040?

Beersel wekt op. Klimaatneutraal Beersel 2040? Klimaatneutraal Beersel 2040? 2013-2014: participatief traject 100 acties voor klimaatplan 2014-2015: inspelen op bestaande initiatieven en acties 2017-2018: Beersel wekt op De zon is van iedereen Zonnelaan

Nadere informatie

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME INHOUD Voorstelling van Synergrid en de rol van de netbeheerders Integratie van elektrische voertuigen

Nadere informatie

Persbericht Fluxys Belgium 20 September 2017 Gereglementeerde informatie

Persbericht Fluxys Belgium 20 September 2017 Gereglementeerde informatie Resultaten eerste semester 2017 Toelichting bij de markante feiten in het eerste semester van 2017 en de impact ervan op de financiële toestand van Fluxys Belgium Omzet neemt toe, met name dankzij de start

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

NOTA (Z)140109-CDC-1299

NOTA (Z)140109-CDC-1299 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS NOTA

Nadere informatie

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ADVIES (BRUGEL-ADVIES-201801205-275) Betreffende het Federaal ontwikkelingsplan van Elia voor de periode 2020-2030 en het bijbehorende

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2010 60%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2010 60% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2010 20% 80% 60% 40% Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat 50 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Nadere informatie

Samenvatting voor beleidsmakers

Samenvatting voor beleidsmakers Road book towards a nuclear-free Belgium. How to phase out nuclear electricity production in Belgium? rapport door Alex Polfliet, Zero Emissions Solutions, in opdracht van Greenpeace Belgium Samenvatting

Nadere informatie

Bevoorradingszekerheid

Bevoorradingszekerheid Bevoorradingszekerheid Commissies Bedrijfsleven en Binnenlandse Zaken van de Kamer van volksvertegenwoordigers 23.09.2014 23 september 2014 1 Meer over FEBEG Inhoud Niets nieuws onder de zon Veel partijen

Nadere informatie

STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM

STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM Januari 2015 2 De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt

Nadere informatie

CO 2 -uitstootrapportage 2011

CO 2 -uitstootrapportage 2011 Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding

Nadere informatie

Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid

Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 1930 Vragen van het lid

Nadere informatie

2012 cfr. beslissing van de CREG (*) 2014 (*) INGANGSCAPACITEITEN

2012 cfr. beslissing van de CREG (*) 2014 (*) INGANGSCAPACITEITEN Door de CREG op 13 September goedgekeurde tarieven voor de vervoersdiensten van Fluxys Belgium NV voor de regulatoire periode -2015, INGANGSCAPACITEITEN 2014 Vast 8,79 9,07 /m³(n)/u/jaar (**) Backhaul

Nadere informatie

De ondergrondse aardgasopslag in Loenhout

De ondergrondse aardgasopslag in Loenhout De ondergrondse aardgasopslag in Loenhout Onmisbare schakel in de aardgasvoorziening Fluxys zorgt in België voor de bouw en de exploitatie van infrastructuur voor het vervoer en de opslag van aardgas en

Nadere informatie

Goedkeuring plan Wathelet door kern

Goedkeuring plan Wathelet door kern Staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie, Mobiliteit en Staatshervorming Secrétaire d Etat à l'environnement, à l'energie, à la Mobilité et aux Réformes institutionnelles Melchior Wathelet Goedkeuring

Nadere informatie

Gewone algemene vergadering Fluxys 8 mei 2007 Toespraak van Vincent Wittebolle, gedelegeerd bestuurder

Gewone algemene vergadering Fluxys 8 mei 2007 Toespraak van Vincent Wittebolle, gedelegeerd bestuurder Gewone algemene vergadering Fluxys 8 mei 2007 Toespraak van Vincent Wittebolle, gedelegeerd bestuurder Pagina 1 van 16 Dames en heren Het voorbije boekjaar is voor Fluxys op diverse punten een opmerkelijk

Nadere informatie

Kerngegevens eerste semester 2007

Kerngegevens eerste semester 2007 Kerngegevens eerste semester 2007 Geconsolideerde winst: 42,0 miljoen (eerste helft 2006: 40,5 miljoen) Eenmalige toekenning van een interimdividend van 47 bruto per aandeel Infrastructuur - 64 miljoen

Nadere informatie

11 JULI 2003 VOORSTEL VAN BELANGRIJKSTE VOORWAARDEN IN BESPREKING, VANDAAG NIET VAN TOEPASSING

11 JULI 2003 VOORSTEL VAN BELANGRIJKSTE VOORWAARDEN IN BESPREKING, VANDAAG NIET VAN TOEPASSING 4 AANVRAAG TOT GOEDKEUR ING DOOR DE COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS (CREG) VAN DE BELANGRIJKSTE VOORWAARDEN VOOR TOEGANG TOT HET VERVOERSNET VAN FLUXYS VOOR HAAR DOORVOERACTIVITEIT

Nadere informatie

Gezamenlijke mededeling van de energieregulatoren CREG, CWaPE en VREG. Liberalisering van de gasmarkt op distributieniveau

Gezamenlijke mededeling van de energieregulatoren CREG, CWaPE en VREG. Liberalisering van de gasmarkt op distributieniveau Gezamenlijke mededeling van de energieregulatoren CREG, CWaPE en VREG Liberalisering van de gasmarkt op distributieniveau Inleiding De snelle liberalisering van de gasmarkt op distributieniveau confronteerde

Nadere informatie

Uitdagingen voor het distributienet. Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013

Uitdagingen voor het distributienet. Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013 Uitdagingen voor het distributienet Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013 Situering Eandis in energiemarkt CREG / VREG Producenten elektriciteit Invoerders aardgas Elia

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0341/45. Amendement. Roger Helmer, David Coburn namens de EFDD-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0341/45. Amendement. Roger Helmer, David Coburn namens de EFDD-Fractie 9.12.2015 A8-0341/45 45 Overweging H H. overwegende dat klimaatverandering, niet-concurrerende energieprijzen en de bijzonder grote afhankelijkheid van onbetrouwbare leveranciers uit derde landen een bedreiging

Nadere informatie

Gewone algemene vergadering Fluxys 9 mei 2006 Toespraak van Vincent Wittebolle, gedelegeerd bestuurder

Gewone algemene vergadering Fluxys 9 mei 2006 Toespraak van Vincent Wittebolle, gedelegeerd bestuurder Gewone algemene vergadering Fluxys 9 mei 2006 Toespraak van Vincent Wittebolle, gedelegeerd bestuurder 05-06\2006_Speech_CEO_V_Wittebolle_NL.doc - Pagina 1 van 12 Dames en heren Zo meteen zal ik met u

Nadere informatie

Datum 22 mei 2017 Betreft Beantwoording vragen over de winning van hoog- en laagcalorisch gas

Datum 22 mei 2017 Betreft Beantwoording vragen over de winning van hoog- en laagcalorisch gas > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

TOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010

TOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010 UPDATE CIJFERS TOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010 Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Verwerking: Stad Genk, Dienst Beleidsplanning Aankomsten en overnachtingen

Nadere informatie

Kerngegevens eerste semester 2008

Kerngegevens eerste semester 2008 Kerngegevens eerste semester 2008 100 miljoen investeringen gerealiseerd in de loop van het eerste halfjaar, waarvan 60% voor vervoer in België Verdubbeling van de capaciteit van de LNG-terminal in Zeebrugge

Nadere informatie

20 11 JaarliJks financieel verslag

20 11 JaarliJks financieel verslag 2011 Jaarlijks financieel verslag Gereglementeerde informatie 2 april 2012 83ste boekjaar Verslagen aan de gewone algemene vergadering van 8 mei 2012 JAARVERSLAG p. 21 Woord vooraf...4 Gids van de aandeelhouder...8

Nadere informatie

Persbericht Fluxys Belgium

Persbericht Fluxys Belgium Dalende interestvoeten wegen op toegelaten rendement en dus op nettoresultaat Nettodividend van 1,20 per aandeel Voor 106 miljoen investeringen in infrastructuur gerealiseerd in 2012 Vlotte invoering van

Nadere informatie

Consultatie volumebepaling strategische reserve

Consultatie volumebepaling strategische reserve Consultatie volumebepaling strategische reserve Samenvatting Een consultatie aangaande de volumebepaling in het kader van de strategische reserve is georganiseerd. Dit document omvat feedback van Elia

Nadere informatie

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort Historisch perspectief 1945-1970 Keerpunten in de jaren 70 oliecrisis en milieu Tsjernobyl (1986) ramp door menselijke fouten Kyoto protocol (1997) (CO 2 en global warming problematiek) Start alternatieven

Nadere informatie

(Z) mei Opgesteld met toepassing van art.23, 2, 2 van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt

(Z) mei Opgesteld met toepassing van art.23, 2, 2 van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt (Z)1752 17 mei 2018 Reactie op de openbare raadpleging die de N.V. ELIA SYSTEM OPERATOR organiseert over de methodologie, hypotheses en gegevensbronnen voor de dimensionering van de volumes voor de strategische

Nadere informatie

Fluxys End Users Day. 9 juli 2010

Fluxys End Users Day. 9 juli 2010 Fluxys End Users Day 9 juli 2010 AGENDA 14u00 15u00 15u30 Fluxys in de Belgische en Europese context Pascal De Buck, Commercial Director Vervoer: tarieven en capaciteitsonderschrijving Huberte Bettonville,

Nadere informatie

Provincie Vlaams Brabant

Provincie Vlaams Brabant 170 Provincie Vlaams Brabant ENERGIE Energie is een relatief nieuw thema. De opgave om klimaatneutraal te worden, vraagt dat we vandaag nadenken over hoe we in de toekomst onze energiebehoefte gaan invullen.

Nadere informatie

De Algemene Raad van de CREG neemt kennis van het rapport van Cambridge Economic Policy Associates over de Belgische aardgasmarkt

De Algemene Raad van de CREG neemt kennis van het rapport van Cambridge Economic Policy Associates over de Belgische aardgasmarkt Persbericht ALGEMENE RAAD Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. 02/289.76.11 Fax 02/289.76.09 De Algemene Raad van de CREG neemt kennis

Nadere informatie

ADVIES DIENST REGULERING. Het door de distributienetbeheerder voorgestelde investeringsplan voor gas voor de periode

ADVIES DIENST REGULERING. Het door de distributienetbeheerder voorgestelde investeringsplan voor gas voor de periode DIENST REGULERING ADVIES DR-20061110-49 betreffende Het door de distributienetbeheerder voorgestelde investeringsplan voor gas voor de periode 2007-2011 gegeven in toepassing van artikel 10 van de ordonnantie

Nadere informatie

Kerngegevens eerste semester 2011

Kerngegevens eerste semester 2011 Kerngegevens eerste semester 2011 Geconsolideerd halfjaarlijks nettoresultaat: 59 miljoen 142 miljoen investeringen Mei 2011: recordmaand op LNG-terminal in Zeebrugge Verschillende projecten voor versterking

Nadere informatie

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ADVIES op eigen initiatief (BRUGEL-ADVIES-20180823-269) Betreffende de organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt teneinde

Nadere informatie

Kerngegevens Infrastructuur: 132 miljoen investeringen gerealiseerd in 2007: 73% voor vervoer, 5% voor opslag en 21% voor LNG-terminalling

Kerngegevens Infrastructuur: 132 miljoen investeringen gerealiseerd in 2007: 73% voor vervoer, 5% voor opslag en 21% voor LNG-terminalling Kerngegevens 2007 Resultaten: De stijging van het resultaat uit niet-gereguleerde activiteiten, voornamelijk door de eerste volledige jaarbijdrage van de investering in de BBL-leiding tussen Nederland

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statistische gegevens, van marktgegevens, van de databank

Nadere informatie

Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030

Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030 IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk

Nadere informatie

GEWONE ALGEMENE VERGADERING FLUXYS 10 mei 2005 2005117EM - AGO-GAV - 10.05.05-1

GEWONE ALGEMENE VERGADERING FLUXYS 10 mei 2005 2005117EM - AGO-GAV - 10.05.05-1 GEWONE ALGEMENE VERGADERING FLUXYS 10 mei 2005 2005117EM - AGO-GAV - 10.05.05-1 Jacques Laurent Voorzitter van de raad van bestuur Vincent Wittebolle Gedelegeerd bestuurder 2005117EM - AGO-GAV - 10.05.05-2

Nadere informatie

Regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten,

Regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten, PERSCOMMUNIQUÉ 2014-07-18 Links BelgoStat On-line Algemene informatie Regionale verdeling van de Belgische in- en uitvoer van goederen en diensten, 1995-2011. De drie Gewesten en de Nationale Bank van

Nadere informatie

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 216 Samenvatting EINDVERSIE - OKTOBER 218 1. Samenvatting van de energiebalans 216 Elk jaar stelt Leefmilieu Brussel de energiebalans van het Brussels

Nadere informatie

ENERGIEPRIJZEN VAN ELEKTRICITEIT EN AARDGAS VOOR KMO S EN ZELFSTANDIGEN PER LEVERANCIER EN PER PRODUCT

ENERGIEPRIJZEN VAN ELEKTRICITEIT EN AARDGAS VOOR KMO S EN ZELFSTANDIGEN PER LEVERANCIER EN PER PRODUCT ENERGIEPRIJZEN VAN ELEKTRICITEIT EN AARDGAS VOOR KMO S EN ZELFSTANDIGEN PER LEVERANCIER EN PER PRODUCT - - - overzicht jongste 6 maanden met vergelijking tov duurste/goedkoopste product op de Belgische

Nadere informatie

Buisleiding Industrie Gilde 12 november 2014

Buisleiding Industrie Gilde 12 november 2014 ALVERINGEM-MALDEGEM Marc Simoen & Tom Pinnock Fluxys Fluxys Project Alveringem - Buisleiding Industrie Gilde Brugge 12/11/2014 Nederlandstalig Buisleiding Industrie Gilde 186 Complexe projecten Projecten

Nadere informatie

TOEGANGSREGLEMENT VOOR VERVOER. Bijlage F BE : Plan voor Incidentbeheer

TOEGANGSREGLEMENT VOOR VERVOER. Bijlage F BE : Plan voor Incidentbeheer TOEGANGSREGLEMENT VOOR VERVOER Bijlage F BE : Plan voor Incidentbeheer 2015 1 van 15 Inhoud 1. Inleiding...3 2. Definities...3 3. Eerste reactiefase...6 4. Incidentbeheer: crisisniveaus...7 4.1. Niveau

Nadere informatie

Gewone algemene vergadering van Fluxys Belgium 9 mei Toespraak van Pascal De Buck, Voorzitter van het directiecomité en CEO

Gewone algemene vergadering van Fluxys Belgium 9 mei Toespraak van Pascal De Buck, Voorzitter van het directiecomité en CEO Gewone algemene vergadering van Fluxys Belgium 9 mei 2017 Toespraak van Pascal De Buck, Voorzitter van het directiecomité en CEO Dames en heren, Het is met trots dat ik deze algemene vergadering toespreek.

Nadere informatie

vragen naar telefoonnummer datum /02/2018 Bijdrage Vlaams Gewest uit zon en wind in het kader van het Energiepact.

vragen naar telefoonnummer datum /02/2018 Bijdrage Vlaams Gewest uit zon en wind in het kader van het Energiepact. Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 2 bus 17 1 BRUSSEL T 2 553 46 F 2 553 46 1 www.energiesparen.be NOTA De heer Bart Tommelein Vlaams minister van Begroting, Financiën en Energie ons kenmerk bijlagen

Nadere informatie

Indicatief investeringsprogramma op 10 jaar Fluxys Belgium & Fluxys LNG FLUXYS BELGIUM & FLUXYS LNG

Indicatief investeringsprogramma op 10 jaar Fluxys Belgium & Fluxys LNG FLUXYS BELGIUM & FLUXYS LNG Indicatief investeringsprogramma op 10 jaar Fluxys Belgium & Fluxys LNG 2017-2026 FLUXYS BELGIUM & FLUXYS LNG Indicatief investeringsprogramma op 10 jaar Fluxys Belgium & Fluxys LNG 2017-2026 12.2016 -

Nadere informatie

Voorlopige tarieven voor de gereguleerde activiteiten van Overbrenging en Opslag van de NV FLUXYS. Deze tarieven zijn van toepassing vanaf 6 juni 2008

Voorlopige tarieven voor de gereguleerde activiteiten van Overbrenging en Opslag van de NV FLUXYS. Deze tarieven zijn van toepassing vanaf 6 juni 2008 OVERBRENGING INGANG (Capaciteit) Tarieven Vaste 7,8 /m³(n)/u/jaar Onderbreekbare Niv 1 6,2 /m³(n)/u/jaar Operationeel onderbreekbare 4,7 /m³(n)/u/jaar Voorwaardelijke 7,0 /m³(n)/u/jaar "Day ahead" onderbreekbare

Nadere informatie

Uw energiefactuur onder de loep: aardgas

Uw energiefactuur onder de loep: aardgas Uw energiefactuur onder de loep: aardgas Verschenen in Proeftuinnieuws 4, jaargang 24 (2014) In de glastuinbouwsector wordt in grote mate gebruik gemaakt van aardgas om op een economisch verantwoorde manier

Nadere informatie

Proces-verbaal van de overlegvergadering tussen de CREG enerzijds, en Fluxys Belgium en Fluxys LNG anderzijds,

Proces-verbaal van de overlegvergadering tussen de CREG enerzijds, en Fluxys Belgium en Fluxys LNG anderzijds, Proces-verbaal van de overlegvergadering tussen de CREG enerzijds, en Fluxys Belgium en Fluxys LNG anderzijds, Over de tariefmethodologie voor het beheer van het aardgasvervoersnet, het beheer van de opslaginstallatie

Nadere informatie

(B) juni Artikel 21bis, 4, van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. Niet-vertrouwelijk

(B) juni Artikel 21bis, 4, van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. Niet-vertrouwelijk (B)1764 14 juni 2018 Beslissing over de vaststelling van het door Infrax West toe te wijzen bedrag aan federale bijdrage elektriciteit voor de periode 1 januari 2009 tot 31 december 2017 Artikel 21bis,

Nadere informatie

j a a r v e r s l a g 2 0 0 7

j a a r v e r s l a g 2 0 0 7 jaarverslag 2007 20 jaar LNG-terminal 30 jaar succesvolle privaat- publieke samenwerking en projecten tussen operatoren om nieuwe aardgasinfra structuur te ontwikkelen 31 augustus 2007 De LNG-terminal

Nadere informatie

Het project Mercator-Horta

Het project Mercator-Horta ELIA Mercator-Horta project 1 Het project Mercator-Horta Vernieuwing van een cruciale hoogspanningslijn De vernieuwing van de lijn Mercator-Horta is noodzakelijk voor de bevoorradingszekerheid en de economische

Nadere informatie

Persinformatie. Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen. Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten

Persinformatie. Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen. Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten Persinformatie Uitdagende marktomgeving biedt ook kansen Nieuwe directievoorzitter wil groei voortzetten Mario Mehren: strategie Wintershall blijkt succesvol 2 juni 2015 Michael Sasse Tel. +49 561 301-3301

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 24 oktober 2012

PERSBERICHT Brussel, 24 oktober 2012 PERSBERICHT Brussel, 24 oktober 2012 De regionale inkomensverschillen onder de loep Hoe verhoudt de inkomensevolutie zich ten opzichte van de inflatie? In welke regio liggen de gemiddelde inkomens het

Nadere informatie

ENERGIEPRIJZEN VOOR DE RESIDENTIELE CONSUMENT VAN ELEKTRICITEIT EN AARDGAS PER LEVERANCIER EN PER PRODUCT

ENERGIEPRIJZEN VOOR DE RESIDENTIELE CONSUMENT VAN ELEKTRICITEIT EN AARDGAS PER LEVERANCIER EN PER PRODUCT ENERGIEPRIJZEN VOOR DE RESIDENTIELE CONSUMENT VAN ELEKTRICITEIT EN AARDGAS PER LEVERANCIER EN PER PRODUCT - - - overzicht jongste 6 maanden met vergelijking tov duurste/goedkoopste product op de Belgische

Nadere informatie

Toerisme in Cijfers Tourism in Figures. Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016

Toerisme in Cijfers Tourism in Figures. Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016 2016 Toerisme in Cijfers Tourism in Figures XL Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016 Juli 2017 AANTAL AANKOMSTEN PER MAAND, 2016 Tabel P. Table NUMBER OF ARRIVALS BY MONTH,

Nadere informatie

Duurzame energie in balans

Duurzame energie in balans Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag

Nadere informatie

STUDIE (F)050908-CDC-455

STUDIE (F)050908-CDC-455 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS STUDIE

Nadere informatie

JAARLIJKS FINANCIEEL VERSLAG

JAARLIJKS FINANCIEEL VERSLAG Versterking rol Fluxys-net als draaischijf van de West-Europese aardgasstromen 198 miljoen investeringen in infrastructuur Waaier bijkomende diensten voor netgebruikers 92 nieuwe personeelsleden 52,5 nettodividend

Nadere informatie

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 3 de kwartaal 2012 Inleiding Hoewel de CREG (de federale regulator) bevoegd is voor de tarieven, publiceert Brugel elk

Nadere informatie