Fietsen in Nederland. Wat maakt de Nederlandse fietscultuur?

Transcriptie

1 Fietsen in Nederland Wat maakt de Nederlandse fietscultuur? Tom Godefrooij > s-hertogenbosch, 22 mei 2013

2 Inhoud > Nederlandse context: wat statistieken > Fiets-inclusieve beleidsontwikkeling > Planning en ontwerp voor fietsverkeer > Ontwerpwijzer > Fietsparkeren > Intermodaliteit > Andere aspecten Nederlandse fietscultuur

3 Nederlandse context: wat statistieken

4 Nederlandse context > Traditioneel hoog aandeel fietsen > Afname fietsgebruik > Herwaardering fietsen vanaf 1970 s > Structuurschema Verkeer en Vervoer 1989 > Evenwicht bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid > Masterplan Fiets > Fiets-inclusieve planning > Integraal onderdeel lokale & regionale verkeers- en vervoersplanning > Herbevestigd in Nota Mobiliteit 2006 en Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte 2012

5 Fietsgebruik in Europese steden 20 ste eeuw

6 Mobiliteit in Nederland Nederland, hoge autodichtheid / km 2 Gemiddeld 3.2 verplaatsingen (rit) per dag: > 1 rit autobestuurder > 0.8 rit fiets > 0.6 rit te voet > 0.5 rit autopassagier > 0.2 rit openbaar vervoer > 0.1 rit anders In Top-5 verkeerveiligste landen

7 Mobiliteit in Nederland Nederland Delft Amsterdam Auto Openbaar vervoer Fiets Te voet

8 Ontwikkeling modal split in Amsterdam Ontwikkelingen in modal split inwoners Amsterdam Openbaar vervoer Fiets Auto Te voet

9 Modal split naar afstandsklasse (km s) < 7,5 7,5-15 > 15 totaal Auto 35% 74% 79% 48% Bestuurder 23% 50% 54% 32% Passagier 12% 24% 25% 16% Openbaar vervoer 2% 7% 14% 5% Trein 0% 1% 9% 2% Bus/tram/metro 2% 6% 5% 3% Fiets 35% 15% 3% 27% Te voet 26% 0% 0% 18% Anders 2% 3% 4% 2% Afstandsklasse 70% 12% 18%

10 Faqs and figures > Netherlands Modal split naar afstandsklasse Source: RWS/AVV 2005 /MON 2005

11 Vervoerswijzekeuze auto / fiets (< 7,5 km) Nooit auto Soms auto, soms fiets Nooit fiets Winkelen 12% 59% 30% Vervoer kinderen 6% 70% 24% Sport & visite 28% 41% 30% Uitgaan 12% 48% 39% Woon-werk 29% 40% 31%

12 Fiets-km pppj Fietsdoden per miljard fiets-km Veiligheid en fietsgebruik Ontwikkelingen in de tijd nu: - Suburbanisatie - Autogebruik + Verkeersbeleid + Schoon & gezond : - Suburbanisatie - Autogebruik - Verkeersbeleid - Ouderwets Fietsgebruiik Fietsdoden

13 Safety by numbers

14 Faqs and figures > Netherlands Aantal fietsen per inwoner 1,2 1 1,11 Meer fietsen dan mensen 0,8 0,83 0,77 0,67 0,63 0,6 0,4 0,50 0,45 0,40 0,40 0,34 Aantal fietsen per inwoner 0,2 0,18 0

15 Fiets-aandeel in Europese landen 30% 27% 25% 20% 19% 15% 10% 10% 9% 9% 8% 7% 5% 5% 5% 2% 0%

16 Fiets-inclusieve beleidsontwikkeling

17 Wettelijke context > Regelement Verkeersrergels en Verkeerstekens > Verkeersborden > Gedragsregels weggebruikers > Besluit Administratieve Bepalingen Wegverkeer > Procedures voor wegbeheerders > Planningswet Verkeer en Vervoer > Definieert relatie tussen nationale, provinciale en locale verkeers- en vervoersplannen

18 Plan-hiërarchie Essentiële onderdelen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (nationaal) Provincial Verkeers- en VervoersPlan Regionaal Verkeers- en VervoersPlan Gemeentelijk verkeers en vervoersbeleid

19 Essentiële Onderdelen > Bevordering fietsgebruik(7,5 km) > Hoofdvervoerswijze > Deel van ketenverplaatsingen > Fietsnetwerken > Moeten voldoen aan kwaliteiseisen > Passende fietsparkeervoorzieningen > Locatie, kwaliteit & kwantiteit > In stand houden bestaande verbindingen

20 Hoeksteen Nederlands fietsbeleid > Fietsen: volwaardige vervoerswijze > Bevorderen 'optimale mix' > Benut sterktes van alle vervoerswijzen > Bied alternatieven voor 'problematisch gebruik'

21 De optimale mix

22 Waarom fietsen? Maak onderscheid tussen > Samenleving > Beleidsmakers / politici > Individuen

23 Beleidsmakers / politici Maatschappelijke voordelen: > Stedelijke kwaliteit > Verlichting congestie > Verbetering bereikbaarheid > Voor alle categorieën weggebruikers > Milieu & klimaat > Kosten volksgezondheid > Economie >

24 Impact (in rate units) Rendabiliteit investeringen in stedelijk vervoer, fiets versus OV 400 Ec. Benefits Social Benefits Env. Impr ovements With Investment ATH BRU HEL LYON MAD VI T&W STU ZCH MAN VAL BRA DELFT metro Source: Transecon-project S-Bahn tram bicycle

25 Individuen > fietsen niet voor het milieu!! > Practisch, efficiënt en makkelijk (en leuk!) > Veiligheidsbeleving > Kan hinderpaal zijn > Gezondheid en conditie > (Goedkoop)

26 Dus de uitdaging is > maak fietsen > Gemakkelijk > Practisch > Veilig

27 Planning en ontwerp voor fietsverkeer

28 Functioneel wegontwerp > Wegfuncties > Stroomwegen > Gebiedsontsluitingswegen > Erftoegangswegen > Evenwicht functie, vorm en gebruik

29 functie evenwicht gebruik lok uit pas aan vorm

30 Fietser als uitgangspunt > Spierkracht > Evenwichtsvoertuig > Kwetsbaar > Geen (of: weinig) vering > Open lucht > Sociaal wezen > Grenzen aan complexiteit > Profiel van vrije ruimte

31

32

33

34 Hoofdeisen > Samenhang > Directheid > Aantrekkelijkheid > Veiligheid > Comfort

35 Samenhang > Verbinding > Herkomst > bestemming > Compleetheid > Herkenbaarheid > Continuiteit > Vindbaarheid (bewegwijzering)

36

37 Directheid > Minimaliseer omrijdfactor > Fijnmazig fietsnetwerk > Tweerichtingsverkeer voor fietsers > Minimaliseer oponthoud > Oversteekbaarheid > Optimalisering verkeerslichtafstelling

38

39 Aantrekkelijkheid > Plezierige omgeving > Kleinschalig & gevarieerd > Schaduw > Minimaliseer stress > Sociale veiligheid > Sociale controle (mensen op straat) > Verlichting

40

41

42 Veiligheid > Minimaliseer aantal conflicten > Bijv. scheiding verkeerssoorten > Minimaliseer afloop conflicten > Bijv. lagere snelheden > Maak interactie tussen weggebruikers mogelijk > Zorg dat ze elkaar kunnen zien > Zorg voor veiligheidsmarges > Geen optelling van minimum-breedtes

43 Basis principes voor fietsveiligheid > Hoge snelheden en intensiteiten > scheiden > Geen scheiding > snelheid remmen > Voorspelbare / eenvoudige manoeuvres > Vermijd complexiteit

44

45

46

47

48 Comfort > Minimaliseer energiegebruik > Aantal stops > Glad wegdek > Minimaliseer hellingen > Maak fietsen gemakkelijk > Voorkom oncomfortabele manoeuvres

49

50 kwaliteit fietsinfrastructuur Meer kwaliteit infra, meer fietsgebruik 0-0,2-0,4-0,6-0,8-1 -1, fietsaandeel (%)

51

52 Inhoud ontwerpwijzer > Principes van functioneel wegontwerp > Basis informatie > Netwerken en routes > Wegvakken > Kruispunten > Ontwerp, onderhoud en aankleding > Fietsparkeren > Evaluatie en beheer

53 Fietsparkeren

54

55 Waarom fietsparkeerbeleid? > Geen fietsen zonder fietsparkeren > Service aan huidige fietsers > Goede voorzieningen op de juiste plaats > Kwaliteit openbare ruimte > Preventie fietsdiefstal en vandalisme > Bevorderen fietsgebruik > Goede voorzieningen: meer fietsers

56 Kwaliteitseisen Gebruikerswensen > Juiste lokatie (dicht bij huis of bestemming) > Gemakkelijk te gebruiken (ergonomie) > Geen verwonding gebruiker > of beschadiging fiets > Bescherming tegen diefstal > Bescherming tegen vandalisme > Beschutting tegen weer en wind > Duurzaam, degelijk > Bij voorkeur gratis of goedkoop

57 Geef keuzemogelijkheden > Beveiligd > Bewaking > Kluizen > Geautomatiseerde systemen > Onbeveiligd vrij parkeren > Gebruikers maken afweging > Kosten, loopafstand, mate van beveiliging

58 Kwaliteitseisen Eisen van de beheerder > Efficiënt gebruik van ruimte > Gemakkelijk te onderhouden > Aanzien publieke ruimte

59 Efficiënt ruimtegebruik is van belang

60 Beveiligd fietsparkeren Overdekt bewaakt

61 Verbeterde systemen

62 Verbeterde systemen Gerenoveerde stalling: betere ergonomie

63 Beveiligd fietsparkeren Fietskluizen & fietstrommels

64 Beschutting tegen weer en wind

65 Keurmerk fietsparkeersystemen

66 Enkele voorbeelden van goedgekeurde systemen

67 Intermodaliteit

68 Kwaliteit van deur tot deur

69 Fiets & Openbaar vervoer > Complementaire vervoerswijzen > Alleen kunnen alleen in combinatie concurreren met privé-auto

70 Karakteristieken fietssysteem Sterktes > Flexibel > Hoog penetratievermogen (toegang tot individuele adressen) > Snel op korte afstanden > Vraagt weinig (parkeer)ruimte Zwaktes > Beperkte actieradius

71 Karakteristieken OV-systeem Sterktes > Geschikte voor massavervoer > Geschikt voor langere afstanden > Ruimte-efficiënt Zwaktes > Weinig flexibel > Laag penetratie vermogen > Vraagt voor- en natransport

72 Concept van rit-keten > Mensen reizen van-deur-tot-deur Iedere OV-rit is een keten...met tenminste drie schakels

73 Voor- en natransport naar NL stations Voortransport (huis station) Natransport (stationbestemming) Te voet 24,2 % 47,7 % Fiets 38,9 % > 60% 12 % Bus 23,2 % 26 % Autopassagier 5,9 % 7,7 % Autobestuurder 7,2 % 2,3 % Taxi 0,5 % 1% Overig 0,4 % 3,4 % totaal 100 % 100 %

74 Vergroting invloedsgebied Per fiets 2500 m. 500 m m m. Te voet

75 Schakels rit-keten voortransport overstap openbaar vervoer rit overstap natransport > Verplaatsing naar station > Overstap fiets > openbaar vervoer > fietsparkeren > fiets mee in OV > Openbaar vervoer verplaatsing > Overstap openbaar vervoer > fiets > Verplaatsding naar bestemming

76 Keten zo sterk als zwakste schakel Verbeteren concurrentiepositie fiets en openbaar vervoer Versterken van iedere schakel in de keten

77 Voorzieningen t.b.v. inter-modaliteit > Juiste mix van fietsparkeervoorzieningen > Onbetaald > Beveiligd > Mogelijkheden fietsvervoer per trein > Buiten de spits > Vouwfietsen gratis > OV-fiets > Natransport is de grootste uitdaging

78

79

80

81

82 OV-fiets > Nationaal publieke fietsen systeem > Meer dan abonnees > Meer dan ritten > Verbeterde fietsbeschikbaarheid voor natransport

83 Andere aspecten Nederlandse fietscultuur

84

85

86 Zo doen we dat!

87 Grote variëteit aan accessoires!

88 Conclusies

89 Nederland > Fietstraditie. > jong & oud, man & vrouw, arm & rijk > moet gekoesterd worden! > Gericht beleid > Fiets-infrastructuur > Groeiende aandacht voor fietsparkeren > Openbaar vervoer heeft belang bij fietsen > Fietsen en accessoires weerspiegelen utilitair karakter NL fietscultuur

90