hen geleden staat er, een woord dat we verder uit het lijdensverhaal van Jezus kennen. De vrouw is aan de rand van haar bestaan gekomen. Ze hoort over

Transcriptie

1 Verkondiging bij het thema aanraken (Jesaja 11, 6-9, Markus 5, 24b-34 en Johannes 20, 11-17) 19 juli 2015 Maartenskerk Teun Kruijswijk Jansen I In de genezingen van Jezus zien we voor ons, hoe diep God reiken moet om ons mensen nog te vinden. Of hoe diep mensen moeten gaan, om God te zoeken en te vinden. Een vriendelijke raad, een wijze spreuk en beleefde conversatie is dan niet meer voldoende. Er is een need : een noodzaak. Kyrie Eleison, Heer ontferm U toch! En vanmorgen is die noodzaak een zaak van leven en dood. Het hele lichaam doet daarin mee. De kerkelijke traditie moest van dit lichamelijke niet al teveel hebben. Het lichaam werd al gauw als zondig bestempeld, en het verhaal van de bloedvloeiende vrouw haalde daarom nooit het voorgeschreven leesrooster van de oude kerk. Vandaag krijgt ze al weer meer aandacht, maar wordt ze nog nauwelijks gezien als centrale figuur in het verhaal van de lichamelijke Jezus. Haar naam wordt trouwens niet genoemd. Ze is er erg aan toe. Al twaalf jaar lijdt ze aan bloedvloeiingen. Het is een wonder dat ze er nog is! Het getal twaalf valt niet voor niets: twaalf jaar staat voor een jongere die rijp wordt, en die rijpingstijd is hier verspild, verbloed, voorbijgegaan. Misschien bedoelt Markus dan ook te zeggen dat twaalf staat voor de twaalf stammen van Israël, die een bloedeloze weg gaan, en zonder aanraking met de Heer ten dode zijn opgeschreven? Al haar geld heeft ze aan artsen besteed. Ze heeft zelfs onder

2 hen geleden staat er, een woord dat we verder uit het lijdensverhaal van Jezus kennen. De vrouw is aan de rand van haar bestaan gekomen. Ze hoort over Jezus spreken. Hij schijnt in de buurt te zijn. Misschien kan hij genezing brengen? Zwijgend baant ze zich een weg door de menigte. Ze denkt: als ik zijn kleren maar aanraak, zal ik gered worden (5,28). Het lukt haar. Ze raakt de mantel van Jezus aan. Meteen voelt zij in haar lichaam dat ze genezen is. Wonderlijk! Door de aanraking met de onreine vrouw, wordt niet Jezus op zijn beurt onrein. Precies het tegenovergestelde gebeurt. De onreine vrouw wordt rein. De dode wordt weer levend. Het contact met Jezus maakt een mens schoon. Jezus is de bron van leven. Wie hem aanraakt, leeft. Toch is ze op dit ogenblik nog niet tot een persoonlijk geloof gekomen. Dat gebeurt in het tweede gedeelte van het verhaal. Jezus keert zich om. Hij vraagt wie hem heeft aangeraakt. De vrouw voelt zich betrapt. Ze is bang. Want als wettisch onreine vrouw mocht ze zich niet zomaar tussen de mensen begeven. Ze zou kunnen vluchten maar doet het niet. Ze neemt opnieuw een risico. Zo is het altijd met Jezus. Wanneer je naar hem op zoek gaat, blijkt telkens dat hij ook naar jou op zoek was. Zijn kracht, zijn liefde, is - God dank! - aanstekelijker dan haar leed. De vrouw werpt zich voor Jezus neer en bekent hem de hele waarheid. Dat is een veelzeggende zin. Aan hem spreekt ze zich uit, bij hem durft ze echt te zijn.. eindelijk gehoor. Ze heeft hem aangeraakt en nu raakt hij haar aan door haar niet af te wijzen en haar verhaal te beluisteren. II

3 Ze was een onaanraakbare. Alleen, geïsoleerd, verkommerd, vervreemd geraakt in zichzelf. Door haar aanraking krijgt ze een band, ontstaat er weer een verband, mag ze er helemaal zijn, en ze raakt weer aangesloten bij de mensenwereld. Het woord voor aanraken is in het grieks haptomai. Wij kennen dat woord bij een vorm van therapie: de haptonomie. Een mens verkommert, zegt die vorm van genezing zoeken, als het niet aangeraakt wordt. Baby s moeten voelen: dit is een goede plek om te zijn. Als je zintuigen niet gewekt zijn, kun je niet aarden, op aarde zijn. Als je als mens lichamelijk verwaarloosd bent bijvoorbeeld, niet echt aangeraakt, of mishandeld of misbruikt, verlies je contact en vertrouwen, en je lichaam heeft een uitstekend geheugen daarvoor. Wat in het lichaam gebeurt wordt door de ziel, de mens die jij bent, ervaren. Het lichaam als verhaal is de titel van een mooi boek hierover. Zoals goede gebeurtenissen hun sporen nalaten in het stralende, blozende gezicht, zo laten pijnlijke en kwetsende ervaringen ook hun sporen na. Jammer genoeg is het lichamelijke in het kerkelijke denken altijd weggemoffeld ten gunste van het geestelijke dat meer zou zijn. Maar als schepsels, die beeld van God mogen zijn, mogen we erop vertrouwen dat ons lijf, helemaal mee doet in de manier waarop de liefdevolle God ons tevoorschijn wil kijken. Ook, en misschien juist wel, als we ons tekort, onze geschondenheid en verwording voelen. Jezus weet dat juist ons lijf de vindplaats van God al is. In wie we nu zijn, met onze schoonheid, ons fysieke ongemak

4 of wat wij als lelijkheid ervaren. Jezus weet dat we als mensen al met elkaar verbonden zijn, en raakt mensen aan, of laat zich aanraken, om die verbondenheid te herstellen. Jij, jij ja, hoort er bij, hoe de anderen, of misschien zelfs jijzelf, zich ook van je afgekeerd hebben! En hij brengt zo de vrouw, en wie anders ook, tot haar bestemming. III Hoe komt het dan toch dat Jezus in de evangeliën na de opstanding zich niet meer wil laten raken, zoals met Maria in de tuin? En even verderop als de Opgestane Heer Thomas uitnodigt om hem juist wel te betasten in zijn wondplekken. Het blijkt voor Thomas niet meer nodig als hij hem herkend heeft. Het fysieke van de Jezus uit de genezingsverhalen lijkt hier afwezig te raken. Is het niet meer nodig dat de Heer mensen aanraakt, en zich aan laat raken? Het lijkt er wel op. Maria en de leerlingen worden nu, na de Opstanding, aan elkaar toevertrouwd. Geloven is veel meer dan in je hart vrome gevoelens koesteren, of een rijtje geloofswaarheden uit je hoofd kunnen zeggen. Het is hopen op beter, verlangen naar verbinden en verbonden worden, het gaan van een weg daarnaartoe. De zuigeling zal spelen bij het nest van de slang, zegt het visioen. Geloven is niet op zoek naar het menselijk vermogen om anderen te isoleren, weg te zetten, weg te kijken; geloven ziet dat meer als een onmacht om relaties aan te gaan. Het is, te beginnen bij de vroegste jeugd en te eindigen bij de laatste adem: jij, met alles wat je bij je draagt mag er in deze

5 Jezus- gemeenschap zijn. Mensen onderling, mens en natuur: we zijn elkaar gegeven om elkaar en de aarde te behoeden en bewaren. Geloven is geloven in her-scheppen: wat er niet meer kon zijn, mag er opnieuw, anders, wezen. In dit verhaal zegent Jezus de vrouw niet met zijn handen, maar met zijn ogen. Als het om aanraking gaat is de zegen het mooiste wat jou gegeven is, en wij aan elkaar kunnen geven. Je raakt elkaar even aan met ogen of handen en ervaart de verbondenheid door alle gescheidenheid heen: daarom zijn we er. Een woord en een gebaar gaan dan gelijk op. Als een samenballing van alle goeds dat God een mens via mensen wil meegeven. Dat zijn indrukwekkende momenten bijvoorbeeld: met de hand op het kinderhoofdje of bij een ouder iemand bij de doop: "gezegend je ogen dat ze diep in ieder mens het beeld van God mogen zien met beide handen op de hoofden van een geknield bruidspaar: "opdat jullie in vrede en vreugde mogen samen gaan tot zegen van velen" met de hand op het hoofd van een stervende: "De HERE zegene u en Hij behoede u" Maar zeker ook de kleine gebaren die wij hier aan elkaar schenken. Bijbelse haptonomie is dat. Zo doen we het sinds eeuwen in de kerk en dat is goed. Daarvoor houden we deze deuren open. En zo worden we geroepen om ook in die wonderlijke en vaak pijnlijk verscheurde wereld van 2015 te leven. Te leven uit de genade voor ieder mensenkind, geschonden en geheeld.

6 Te leven met elkaar als levend, aards, teken van de Levende Heer, tot zegen van velen. Wij zijn het lichaam om aan te raken om aangeraakt te worden. literatuur: Het lichaam als verhaal- Dieuwke Talma, Amsterdam 2010 De terugkeer van het lichaam Elisabeth Moltmann-Wendels, Hervormd Nederland, Pasen 1994