Informatiepakket Dyslexie voor ouders/ verzorgers. september 2008, herzien in september 2012
|
|
- Geert Christiaens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Informatiepakket Dyslexie voor ouders/ verzorgers september 2008, herzien in september 2012
2 Wat is dyslexie? In groep 3 leren kinderen vormen herkennen als letters, ze leren deze letters te koppelen aan klanken. Dit is het begin van het technisch leesproces. Bij technisch leren lezen gaat het er om dat de hersenen in staat zijn om letters vlot aan klanken te kunnen koppelen. Dit wordt uitgebreid met het combineren van letters tot woorden en later weer tot zinnen. Bij sommige kinderen verloopt dit proces erg moeizaam. Het kost hen veel moeite om de namen van letters te leren en om eenvoudige woorden en zinnen te lezen. De problemen blijven meestal niet beperkt tot het spellen en lezen. Veel kinderen ondervinden ook problemen in het schrijfproces. Wanneer een kind ondanks gerichte oefening en begeleiding, moeite heeft met foutloos en vlot leren lezen en spellen, kan er sprake zijn van dyslexie. Dyslexie is een leerstoornis. Het woord dyslexie is afkomstig uit het Grieks, dys staat voor stoornis en lexie betekent woord. Met het woord dyslexie wordt dus gedoeld op kinderen of volwassenen die ernstige problemen ondervinden in het lezen en/of spellen. Kinderen met dyslexie zijn goed in staat om het gesproken woord te volgen en om te luisteren naar verhalen, maar zij kunnen diezelfde woorden niet ontcijferen wanneer ze op papier staan. Dyslectische mensen hebben moeite om van letters en woorden op papier spraakklanken te maken. Oftewel, dyslectische mensen zien een woord, maar kunnen het niet meteen hardop zeggen. Definitie van dyslexie Er zijn in de loop van de tijd verschillende opvattingen over dyslexie geweest. De huidige definitie van dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (2008) is: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. In de praktijk betekent dit dat dyslexie gekenmerkt wordt door een ernstige lees- en/of spellingsachterstand, die hardnekkig is en moeilijk te beïnvloeden is door de in het onderwijs gebruikelijke didactische maatregelen en remediërende hulp. Het automatiseren van het lezen (woordidentificatie) en/of spellen (schriftbeeldvorming) ontwikkelt zich niet dan wel zeer moeizaam. Kenmerken van dyslexie Omdat kinderen met dyslexie extra veel oefening en instructie nodig hebben om het lezen en spellen aan te leren, is het van groot belang dat dyslexie zo vroeg mogelijk wordt ontdekt. Hoe eerder gestart kan worden met een gerichte aanpak van lees- en spellingsproblemen, hoe groter de kans op succes. Er zijn een aantal kenmerken waar op gelet kan worden in verband met de diagnose dyslexie: - Het belangrijkste kenmerk van dyslexie is dat er een hardnekkig probleem is bij het aanleren en vlot toepassen van het lezen en spellen op woordniveau. Gedurende het gehele leven kan men last ondervinden van de gevolgen van dyslexie. - Kinderen met dyslexie kunnen moeite hebben met: het verschil te horen tussen klanken als eu, u en ui
3 de aandacht te houden bij klankinformatie (gesproken woord) de klanken in volgorde te zetten, zoals bij dorp en drop het inprenten van reeksen, als tafels of spellingsregels (automatiseren) het onthouden van vaste woordcombinaties, uitdrukkingen of gezegdes (automatiseren) het onthouden van losse gegevens, als rijtjes, woordjes en jaartallen (automatiseren) - De leesproblemen vallen het meest op bij hardop lezen. Sommige dyslectische kinderen lezen traag en lezen de woorden door hardop te spellen. Andere kinderen hebben een hoog leestempo en raden naar woorden waardoor zij veel fouten maken. Dyslectische kinderen kunnen ook beide strategieën hanteren. - Het handschrift is vaak onleesbaar. Kinderen die wel leesbaar schrijven, hebben vaak een traag schrijftempo. - Er is een verschil tussen de cognitieve capaciteiten van het kind en de prestaties bij lezen en spellen. Dyslectische kinderen presteren bij andere vakken, zoals rekenen, gezien hun cognitieve niveau, maar bij lezen en spellen presteren zij onder hun niveau. - Dyslectische kinderen hebben meer kans op gedrags- en emotionele problemen. De moeite met lezen en spellen kan bijvoorbeeld voor frustraties, faalangst en een laag zelfvertrouwen zorgen. - Er zijn verschillende maten van ernst wat betreft de lees- en spellingsproblemen. Niet alle kinderen zijn even ernstig dyslectisch. Op de volgende site wordt informatie gegeven van de kenmerken van dyslexie per leeftijdsgroep. Komt dyslexie vaak voor? Dyslexie komt inderdaad vaak voor. Er wordt geschat dat bij 5 tot 10% van de Nederlandse bevolking dyslexie voorkomt. Dit betekent dat er in elke klas van 20 kinderen zeker 1 of 2 kinderen dyslexie heeft. Men dacht altijd dat dyslexie veel vaker bij jongens dan bij meisjes voorkwam. Maar de laatste jaren blijkt uit onderzoek dat wanneer elk kind afzonderlijk wordt getest, er vergelijkbare aantallen jongens en meisjes met dyslexie worden gevonden. Dyslexie komt vaak binnen een familie meerdere malen voor, wat er op wijst dat erfelijkheid een rol speelt bij het ontstaan van de stoornis. Een kind dat één ouder heeft met dyslexie, heeft 40 tot 50% kans er ook aanleg voor te hebben. Bij twee dyslectische ouders ligt dit percentage rond de 80%. Oorzaken dyslexie Al lang wordt de vraag gesteld hoe het komt dat sommige kinderen wel en andere kinderen geen dyslexie hebben. De precieze oorzaak van dyslexie is nog niet bekend. Dyslexie kan niet worden verklaard door lichamelijke of zintuiglijke handicaps, een intelligentietekort of ernstige emotionele stoornissen. De meest gangbare verklaring voor dyslexie is dat de problemen moeten worden toegeschreven aan het niet goed functioneren van de hersenen. Hierbij wordt er gekeken naar verklaringen voor dyslexie op biologisch niveau. De hersenen van de mens bestaan uit twee helften, een rechter en een linker hemisfeer. Elke hemisfeer bestuurt bepaalde gedragsfuncties. De rechter hersenhelft is met name gericht op het niet-verbale denken en het ruimtelijk waarnemen, waaronder het zien en
4 herkennen van lettertekens. In de linker hersenhelft is de taal of het taalcentrum geplaatst. Hiermee kunnen we de betekenis van woorden en zinnen herkennen en begrijpen. Uit onderzoek blijkt dat er bij dyslectische mensen sprake is van een kleinere hersenactiviteit in dat deel van de hersenen dat het lezen controleert. Daarnaast lijkt er iets niet goed te werken in het samenspel tussen de linker- en rechter hersenhelft. Tijdens het leesproces zijn twee fasen te onderscheiden. Tijdens de eerste fase (technisch lezen) ziet een kind letters en woorden als plaatjes of figuurtjes. Letters hebben nog weinig symbolische betekenis. Het is vooral de rechter hersenhelft die in deze fase actief is. Tijdens de tweede fase leert het kind steeds sneller de vormen van letters waar te nemen, waadoor het een automatisme wordt. Bij een teken hoort een klank. Letters en woorden hebben een taalkundige betekenis. In deze fase is met name de linker hersenhelft actief. Uit onderzoek blijkt dat bij dyslectische mensen de verbinding of samenwerking tussen de linker- en rechterhersenhelft onvoldoende of te laat gaat functioneren, met als gevolg dat woorden en zinnen wel gezien en gehoord worden, maar er geen betekenis aan kan worden gegeven en niet kunnen worden benoemd. Naast verklaringen op biologisch niveau, zijn er ook verklaringen op cognitief niveau, waarbij in de dyslexieverklaring aandacht aan wordt besteed. Cognitieve factoren die in verband worden gebracht met het ontstaan van dyslexie zijn: Tekorten in het aanleren van de taak en/of de deelvaardigheden die daarbinnen zijn te onderscheiden (bv kennis van letters). Tekorten in de automatisering van de taak. Tekorten in de fonologische verwerking, waarbij het gaat om de auditieve verwerking van klanken en tekens van taal (bv hakken of plakken van woorden). Tekorten in de toegankelijkheid van de taalkennis, in het bijzonder de kennis ten aanzien van symbolen. De informatie (bv namen van letters, cijfers, kleuren) is wel aanwezig, maar minder gemakkelijk op te diepen uit het geheugen. Gevolgen voor het kind In onze talige maatschappij waarin veel wordt gelezen en geschreven, kan dyslexie grote gevolgen hebben. Naast de moeite met lezen en spellen ervaren dyslectische kinderen vaak ook problemen met andere schoolse vakken waarbij moet worden gelezen (bv het maken van verhaaltjessommen bij rekenen). Kinderen met dyslexie moeten in vergelijking met hun klasgenoten hier veel meer energie in steken. Naast de leerproblemen die het kind ervaart, spelen sociaal-emotionele problemen vaak ook een rol. Dyslexie is bij bijna alle kinderen van invloed op het zelfbeeld, het zelfvertrouwen en het gevoel van welbevinden. De problemen met het lezen en spellen zorgen voor teleurstellingen en frustraties. Kinderen ervaren dat hoe hard zij ook werken, zij weinig resultaat boeken, waardoor hun motivatie voor lezen en spelling afneemt. Kinderen willen niet meer naar school of ontwikkelen allerlei lichamelijke klachten (bv buikpijn) waardoor zij niet meer naar school kunnen. Daarnaast kunnen kinderen thuis ander gedrag laten zien, mogelijk laat het kind gedragsproblemen zien of wordt het juist een stil en teruggetrokken kind. Het blijkt dat er vaak een hele periode van stress vooraf gaat aan het moment waarop wordt vastgesteld dat er daadwerkelijk sprake is van dyslexie.
5 De gevolgen van dyslexie spelen niet alleen in de kindertijd, ook later, tijdens een studie, beroepsopleiding of het werk ondervinden mensen problemen door de dyslexie. In de huidige maatschappelijk kan dyslexie dan ook een serieuze handicap zijn. Behandeling Wanneer eenmaal door een gespecialiseerde orthopedagoog of psycholoog is vastgesteld dat er bij een kind sprake is van dyslexie, volgen er een aantal maatregelen. Er zijn geen medicijnen om dyslexie te verminderen of te genezen. Er zijn echter wel een aantal hulpmiddelen/ werkwijzen die kinderen in staat stellen beter te leren lezen en spellen. Dyslectische kinderen kunnen op school of buiten school Remedial Teaching ontvangen. De behandeling is gericht op het vergroten van de leesvaardigheid, het verminderen van de beperking, het leren omgaan met de beperking en het voorkomen van nadelige gevolgen hiervan. De duur van de behandeling wordt bepaald door de ernst van de problemen en de inzet van ouders en kind. Geen enkele behandeling zorgt er voor dat de dyslexie verdwijnt, echter door middel van het aanleren van nieuwe vaardigheden en het gebruik maken van verscheidene hulpmiddelen, is een dyslectisch kind in staat beter te kunnen functioneren in het dagelijkse leven. Rol van ouders Ouders spelen thuis een belangrijke rol door het kind te blijven motiveren en te ondersteunen bij het leren omgaan met dyslexie. Het is fijn voor een kind als het thuis kan ontspannen en het idee heeft dat zijn ouders hem begrijpen en naar hem luisteren. Ouders spelen daarnaast een rol bij het oefenen en trainen. Hulp van ouders is het meest effectief wanneer: Er regelmatig wordt geoefend, ongeveer vier keer in de week 10 tot 15 minuten. Waarbij wordt gesproken over de inhoud van het boekje door vooraf vragen te stellen (waar zou het over gaan?), plaatjes te benoemen, hoofd- en bijzaken te bespreken en naderhand vragen te stellen (wat vond je van het boekje?). Er afstemming is met wat er op school gebeurt, bijvoorbeeld door boekjes op hetzelfde AVI-niveau te lezen en contact te onderhouden hierover met de leerkracht. De extra hulp op een leuke en ontspannen manier gebeurt, zodat het kind gemotiveerd blijft. Geef het kind daarnaast positieve feedback, zoals complimenten. Het kind zelf meedenkt over extra oefeningen, bijvoorbeeld door samen naar de bibliotheek te gaan. Er voldoende afwisseling is in de oefeningen, bijvoorbeeld door leesboeken af te wisselen met stripboeken en informatieve boeken. Maatregelen en hulpmiddelen Aanpassingen en vrijstellingen voor dyslectische kinderen op het basis- en voortgezet onderwijs kunnen bestaan uit: vrijstellingen bij voorleesbeurten en spellingstoetsen; een mildere beoordeling van spellingsfouten en het gebruik maken van beeldmateriaal bij werkstukken. Compenserende maatregelen zijn gericht op het inschakelen van hulpmiddelen, waardoor een kind beter in staat is te lezen en te spellen. Tegenwoordig wordt er steeds vaker gebruik gemaakt van digitale hulpmiddelen (bv de Daisy-speler). Bij dispenserende maatregelen krijgt het kind ontheffingen van bepaalde opdrachten, bijvoorbeeld een toets mondeling in plaats van schriftelijk afnemen.
6 Hulpmiddelen bij lezen Daisy-speler (Digital Accessible Information System) Met behulp van de Daisy-speler kan een leerling digitale boeken lezen (luisterboeken). De teksten worden ingesproken op een Daisy cd-rom en kunnen met de Daisy-speler of met speciale software voor op de pc worden afgespeeld. De cd-roms zijn bij Dedicon verkrijgbaar ( Om lid te kunnen worden is een dyslexieverklaring noodzakelijk. Fluency leeshulp Met Fluency leeshulp kun je een stuk tekst selecteren en dit laten voorlezen. Het werkt direct vanuit Internet Explorer (versie 4 of hoger). Kurzweil 3000 Het programma kan met behulp van een standaardscanner teksten voorlezen. Dit kunnen digitale documenten zijn (Word, pdf, txt, internet), maar de versie van Kurzweil met scanmogelijkheid kan ook gedrukte documenten voorlezen (boeken, kranten, tijdschriften, toets- en werkbladen). Hulpmiddelen bij spelling AlphaSmart 3000 De AlphaSmart is een draagbare tekstverwerker met spellingcontrole. In het geheugen kunnen honderd pagina's worden opgeslagen. LetMe Type LetMe Type is een gratis te downloaden programma voor woordvoorspelling ( Het programma voorspelt steeds welk woord een kind op de computer wil gaan typen, wat het spellen gemakkelijker maakt. Dragon Naturally Speaking Preferred Dit is een programma voor spraakherkenning. Een kind spreekt een tekst in via een microfoon, die door de computer wordt omgezet in tekst. Van Dale Spellingscorrecter MS-Word Met de corrector kan de spelling in Word-documenten worden gecontroleerd. Op de website van Balans is aanvullende informatie te vinden over de genoemde en andere hulpmiddelen voor kinderen met dyslexie. Informatie voor kinderen Informatieve boeken - Breeman, J. (1998). Een 2 voor dictee; een verhaal over dyslexie. Bilthoven: Balans. - Cooreman, A. & Bringmans, M. (2002). Ik ben niet (b)dom. Leuven: Acco. - De Vos, C. (2001). Dyslexie. Houten: Van Holkema & Warendorf.
7 Leesboeken - Dahl, R. (1992). Dominee van Dreutelen. Baarn: De Fontein. - Noort, S. (2005). Stomme oen. Tilburg: Swijsen B.V. - Slee, C. (1999). De smoezenkampioen. Houten: Van Holkema & Warendorf. - Van de Coolwijk, M. (2003). Ik ben niet bom! Baarn: De Fontein. - Van den Bossche, I. (2005). Een zoen voor Zeno. Waasmunster: Abimo. - Van der Werff, H. (2001). Schatkasten. Voorschoten: De Vier Windstreken. - Vriens, J. (2002). Ga jij maar op de gang. Houten: Van Holkema & Warendorf. Websites (klik aan dyslexie) - Informatie voor ouders Boeken - Braams, T. (2004). Kinderen met dyslexie: een gids voor ouders. Amsterdam: Boom. - Davis, R.D. & Braun, E.M. (1998). De gave van dyslexie: waarom zelfs hele slimme mensen soms niet kunnen lezen en hoe ze het kunnen leren. Rijswijk: Elmar. - Hellinckx, H. & Ghesquière, P. (2000). Als leren pijn doet: opvoeden van kinderen met een leerstoornis. Leuven-Amersfoort: Acco. - Shaywitz, S. (2005). Hulpgids Dyslexie: een nieuw en volledig, op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd programma om leesproblemen te overwinnen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. Websites - (Steunpunt Dyslexie onderdeel van Balans: vereniging voor ouders van kinderen met leer-, ontwikkelings- en gedragsstoornissen.) (Regionaal Instituut voor Dyslexie) - (Stichting Dyslexie Nederland) - (Dedicon, voorheen FNB: Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken: informatie over o.a. luisterboeken en Daisyspeler) Literatuur Ghesquière, P. & Dewitte, I. (2006). Dyslexie: informatie voor ouders. Psychopraxis, 8, Risselada, G., Tiggeler, P., & Wewerinke, B. (2002). Dyslexiemap: voor onderzoek en begeleiding van dyslexie. Leeuwarden: Eduforce Uitgeverij. Shaywitz, S. (2005). Hulpgids Dyslexie: een nieuw en volledig, op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd programma om leesproblemen te overwinnen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. Steunpunt Dyslexie (onderdeel van Balans, vereniging voor ouders van kinderen met leer-, ontwikkelings- en gedragsstoornissen), Geraadpleegd op 13 mei 2008.
8 Van der Leij, A. (2003). Leesproblemen en Dyslexie: beschrijving, verklaring en aanpak. Rotterdam: Lemniscaat. Van der Leij, A., Struiksma, A.J.C., Ruijssenaars, A.J.J.M, Verhoeven, L., Kleijnen, R., Henneman, K., Pasman, J., Ekkebus, M., Van den Bos, K.P. & Paternotte, A. (2004). Diagnose van dyslexie: Brochure van de Stichting Dyslexie Nederland.
Richtlijnen Dyslexie. Voor
Richtlijnen Dyslexie Voor De Divi Divi School Prinsenlaan 3 September 2018 INHOUDSOPGAVE Dyslexie blz. 02 Kenmerken van dyslexie blz. 03 Kwaliteiten en talenten blz. 03 Aanpassingen blz. 04 Normering blz.
Nadere informatieDyslexie. "een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau"
Dyslexie Dyslexie betekent letterlijk niet kunnen lezen. Bij dyslexie kunnen zowel lees- als spellingsproblemen voorkomen, maar deze komen ook los van elkaar voor. "een hardnekkig probleem met het aanleren
Nadere informatieNeem er even de tijd voor!
DYSLEXIE Neem er even de tijd voor! Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs heeft problemen met lezen en spellen als gevolg van dyslexie. Een deel van deze kinderen
Nadere informatieDyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs. De Meent
DE DE DE DE MEENT MEENT MEENT MEENT MAARN MAARN MAARN MAARN Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs De Meent Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Wat is dyslexie... 1 3. Van signaleren tot
Nadere informatieHet ABC van de leerstoornissen
Het ABC van de leerstoornissen 23 oktober 2012 K.A. Redingenhof Leuven Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud Leerstoornissen, dyslexie, dyscalculie een beknopt overzicht
Nadere informatieDyslexieprotocol PCB de Schakel
Dyslexieprotocol PCB de Schakel Hoe herken je vroegtijdig dyslexie? Een handreiking voor leerkrachten en ouders. B.Vos en C.Bulk 15-4-2007 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Dyslexie in het kort...3
Nadere informatieDyslexie, S c r e e n i n g B e g e l e i d i n g. F a c i l i t e i t e n
Dyslexie, onze aanpak S c r e e n i n g B e g e l e i d i n g F a c i l i t e i t e n Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is dyslexie? 3 Beeld van dyslexie 3 Ontdekken en vaststellen van dyslexie 3 Screening
Nadere informatieDraaiboek voor de begeleiding van leerlingen met DYSORTHOGRAFIE of SPELLINGSproblemen en dyslexie (schrijven)
Draaiboek voor de begeleiding van leerlingen met DYSORTHOGRAFIE of SPELLINGSproblemen en dyslexie (schrijven) Naam leerling: Klas:.. Wat is het? DYSORTHOGRAFIE Moeizame automatisatie aan de klank-tekenkoppeling.
Nadere informatieEffectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling
Effectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling In elke klas zitten wel een aantal kinderen die veel moeite hebben met het leren lezen en spellen. Voor een groot deel
Nadere informatieHoe herkennen we dyslexie?... 2 De oorzaken van dyslexie... 2 Algemene kenmerken... 2 Dyslexie indicatoren... 3 Signalen per leeftijdsgroep...
Dyslexie protocol Inhoudsopgave Hoe herkennen we dyslexie?... 2 De oorzaken van dyslexie... 2 Algemene kenmerken... 2 Dyslexie indicatoren... 3 Signalen per leeftijdsgroep... 3 1. Signalen op kleuterleeftijd...
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie mbo
Studiesucces met dyslexie mbo Karin Lukassen, APS Marga Kemper, Cinop Oktober 2012 Wat is dyslexie? Wat is dyslexie? Definitie en kenmerken Vaardigheidsniveau Criterium van de didactische resistentie Criterium
Nadere informatieZorg om je toekomst. Wat is. dyslexie?
Zorg om je toekomst Wat is dyslexie? 2 Inleiding Dyslexie is een complex probleem. Dyslectische leerlingen zijn niet dom of lui, hun falen is geen onwil. Deze leerlingen doen vaak extra hun best, besteden
Nadere informatieDyslexie Onderzoek vergoed vanuit de Jeugdwet INFORMATIE VOOR OUDERS
Dyslexie Onderzoek vergoed vanuit de Jeugdwet INFORMATIE VOOR OUDERS Voorwoord In samenwerking met Onderwijszorg Nederland (ONL) bieden wij vergoede zorg voor kinderen met ernstige enkelvoudige dyslexie.
Nadere informatieVoorwoord. Inhoud : 1. Wat is dyslexie 2. Onderzoek 3. Hulp middelen 4. Logopedie 5. Mijn dyslexie 6. Nawoord
Voorwoord Ik hou mijn spreekbeurt over Dyslexie. Zelf heb ik ook dyslexie. Ik hoop dat jullie mij beter begrijpen wat dyslexie is en wat het betekent om dyslexie te hebben. Ook waarom ik een laptop en
Nadere informatieDyslexie. Beatrijs Brand
Dyslexie Beatrijs Brand Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c)
Nadere informatieOnderwijs op Lariks - Dyslexie. M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog
Onderwijs op Lariks - Dyslexie M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog Definitie dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat
Nadere informatieVragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider
Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Gegevens leerling Naam leerling :.. 0 jongen 0 meisje Geboortedatum Groep
Nadere informatieDyslexiebeleid op Wolfert Lyceum
Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum Inleiding Volgens de meest gangbare definitie is dyslexie een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen)
Nadere informatie1. Wat is dyslexie? Hoe wordt dyslexie vastgesteld? Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling Wat kan de school doen?
Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. Hoe wordt dyslexie vastgesteld? 3 3. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling 3 4. Wat kan de school doen? 4 5. Wat doen de docenten? 5 6. Wat doet de leerling? 6
Nadere informatiePROTOCOL DYSLEXIE OP HET KAJ MUNK COLLEGE. Wat is dyslexie?
PROTOCOL DYSLEXIE OP HET KAJ MUNK COLLEGE Wat is dyslexie? Een definitie: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012
Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo Bert de Vos Marga Kemper - b.devos@aps.nl - mkemper@cinop.nl Juni 2012 Vraag bij binnenkomst Wat zie je in de klas, waarbij je denkt: dit zou door dyslexie
Nadere informatieDyslexie. Ingrid van de Meerendonk Jeffrey ter Meulen
Dyslexie Ingrid van de Meerendonk Jeffrey ter Meulen Dyslexie is een stoornis in het voldoende snel koppelen van codes b = de klank b En niet p, d, q Boom = Snel moeten handelen, vooral in sociale of
Nadere informatieWat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?
Augustus 2014 Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat
Nadere informatieWorkshop Dyslexie. Opbouw. Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg.
Workshop Dyslexie Nina Willemse nwillemse@hetabc.nl Opbouw Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg. Zorg op niveau 3; leestechnieken
Nadere informatieDyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch
Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch Inhoudsopgave 1.1 Uitgangspunten pag. 2 2.1 Definitie dyslexie pag. 3 2.2 Kenmerken van dyslexie pag. 3 2.2.1 Problemen bij lezen pag. 3 2.2.2 Problemen bij spellen pag.
Nadere informatieVoorwoord. Dyslexie is lastig, maar er valt goed mee te leven!
Voorwoord Dyslexie is lastig, maar er valt goed mee te leven! Als uw kind dyslexie heeft, is de rol van u als ouder van belang. Dyslexie kan namelijk grote impact hebben op het kind en zijn omgeving. Door
Nadere informatieLeesproblemen en dyslexie
Leesproblemen en dyslexie Bijeenkomsten Bijeenkomst 1- dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Bijeenkomst 2- groep 1-2 : signaleren en begeleiden van potentiele zwakke lezers Bijeenkomst 3:
Nadere informatieOSB PROTOCOL DYSLEXIE
OSB PROTOCOL DYSLEXIE Amsterdam, 25 februari 2016 Vastgesteld door de schoolleiding Open Schoolgemeenschap Bijlmer 1 INHOUDSOPGAVE Wat is dyslexie? De OSB & de begeleiding van leerlingen met dyslexie Wederzijdse
Nadere informatieHoofdstuk 14 - Sneller en beter een tekst schrijven
Hoofdstuk 14 - Sneller en beter een tekst schrijven 14.1. Inleiding 199 14.2. Sneller typen met woordvoorspelling 201 14.3. Beter spellen en schrijven zonder typen 203 Deel 4 - ICT als brug tussen capaciteit
Nadere informatieLEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE.
LEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE. Leren lezen is een ingewikkeld proces, waarbij heel wat vaardigheden moeten worden ontwikkeld. OBS Dijkerhoek heeft daarom heel bewust gekozen voor de Davis leerstrategie
Nadere informatieBegeleidingswijzer Dyslexie
Begeleidingswijzer Dyslexie Dyslexie Ongeveer 5% van de studenten in het mbo heeft dyslexie. Dit is één op de twintig studenten. Iedereen die bij Rijn IJssel werkt, kan dus te maken krijgen met studenten
Nadere informatieDyslexie protocol Het Talent Inhoudsopgave
Protocol dyslexie Dyslexie protocol Het Talent Inhoudsopgave Wat is dyslexie? 2 Kenmerken van dyslexie 3 Wat te doen bij dyslexie? 5 Algemeen schoolprotocol 6 Spil 9-12 7 Lezen 8 Spellen 9 2 Wat is dyslexie?
Nadere informatieDyslexieprotocol 2013
Dyslexieprotocol 2013 Waar hebben we het over? Officieel hebben we het bij dyslexie over "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau.
Nadere informatieWat is een dyslecticus? Dyslexie zal altijd wel hebben bestaan. Een oogafwijking?
Wat is een dyslecticus? Dat is iemand met dyslexie. Dyslexie is een woord uit het Grieks dat slecht lezen betekent. Dyslectici, dat is het meervoud van dyslecticus, hebben niet alleen moeite met lezen,
Nadere informatieDyslexieprotocol Pallas Athene College
Dyslexieprotocol Pallas Athene College 1. Inleiding Doel en uitgangspunten Het Pallas Athene College wil alle leerlingen met dyslexie die ondersteuning en begeleiding bieden die zij nodig hebben om de
Nadere informatieWat zijn dyslexie hulpmiddelen? Waar moet ik op letten? door onze psychologe Marrith
Wat zijn dyslexie hulpmiddelen? Waar moet ik op letten? door onze psychologe Marrith Hulpmiddelen bij dyslexie zijn niet meer weg te denken uit het onderwijs, duizenden leerlingen hebben er al profijt
Nadere informatieDyslexiewijzer. Waarom deze dyslexiewijzer? De rol van de logopedist bij dyslexie
Dyslexiewijzer Dyslexiewijzer Waarom deze dyslexiewijzer? Voordat kinderen met het leesonderwijs in aanraking komen, kunnen ze al verwezen worden naar een logopedist. Zij hebben dan een logopedische stoornis
Nadere informatie2014 Protocol dyslexie
Protocol dyslexie 2014 Protocol dyslexie Inleiding Dyslexie betekent letterlijk: niet kunnen lezen 1. De term komt uit het latijn, want dys = niet goed functioneren, lexis = taal of woorden. Bij dyslexie
Nadere informatieAls je op de school in Heeten dyslexie hebt kun je kiezen voor begeleiding door Obalo.
Meike Gerritsen groep 6a Ik koos het onderwerp dyslexie om dat ik dyslexie heb. Twee jaar geleden heb ik een onderzoek gedaan en daar kwam uit dat ik dyslectisch ben. Nu lees ik er meer over zodat ik ook
Nadere informatieProbleem bij: Komt tot uiting bij: Consequentie: Fonetische uitspraak (= een woord uitspreken zoals het klinkt)
DYSLEXIEPROTOCOL Dit dyslexieprotocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat (dyslectische)leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op De RSG Tromp Meesters. Dyslexie Het woord
Nadere informatieDyslexiebeleid van het Ludger College
Dyslexiebeleid van het Ludger College Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Kenmerken van dyslexie 2 2 De procedure 4 2.1 Ouderavond 2.2 Een vermoeden van dyslexie 2.3 De screening 2.4 De
Nadere informatieMijn kind heeft moeite met lezen en spellen. Is het misschien dyslectisch? En wat nu?
Mijn kind heeft moeite met lezen en spellen. Is het misschien dyslectisch? En wat nu? voorlichtingsfolder voor ouders R.K. basisschool De Wingerd Zwaag Inleiding In deze folder willen we u iets vertellen
Nadere informatieDyslexie. Een grote tegenvaller. Een vervelend probleem
Dyslexie Een grote tegenvaller Als iemand dyslexie heeft heet dat een dyslecticus. Het meervoud van een dyslecticus is dyslectici. Dyslexie is een woord uit de Griekse taal, het betekent `slecht lezen`.
Nadere informatieStudieochtend Dyslexie
Studieochtend Dyslexie Hoe ziet de ochtend eruit? Welkomstwoord Introductie dyslexie (praktische opdracht) Beleidskader dyslexie Theoretisch kader Koppeling naar de praktijk (praktische opdracht) 10.35-10.45
Nadere informatieDyslexieprotocol Oranje Nassauschool
Dyslexieprotocol Oranje Nassauschool Protocol bij ernstige leesproblemen en dyslexie 1. Inleiding Het protocol Ernstige leesproblemen en dyslexie is onderdeel van ons zorgbeleid op de Oranje Nassauschool.
Nadere informatiedyslexie en dyslexiebeleid
Inleiding Dit document is specifiek geschreven voor de Bloemcampschool. Het sluit aan bij de landelijke protocollen die er op het gebied van leesproblemen en dyslexie zijn. Daarnaast sluit het aan bij
Nadere informatieHoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas
Hoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas 18.1. Voorleessoftware compenserend inzetten voor leerlingen met een ernstige beperking 235 18.2. Voorleessoftware leerondersteunend inzetten
Nadere informatieDyslexie. Dyslexieprotocol Sweelinck College 2015-2016
Dyslexie Dyslexieprotocol Sweelinck College 2015-2016 Wat is dyslexie? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van
Nadere informatieDyslexiebeleid. Scholengemeenschap Sint Ursula. Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen. Schooljaar 2015-2016
Dyslexiebeleid Scholengemeenschap Sint Ursula Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen Schooljaar 2015-2016 In het kader van passend onderwijs streeft Scholengemeenschap Sint Ursula voor elke
Nadere informatieVeilig leren lezen Kern 1: ik - maan - roos vis
Kern 1: ik - maan - roos vis Letters: m - r - v - i - s - aa - p - e Woorden: ik - maan - roos - vis - sok aan pen en Aan de hand van deze woorden leert uw kind de letters. Deze letters spreekt uw kind
Nadere informatieDyslexiebeleid Oranje Nassau College (locatie Parkdreef)
Dyslexiebeleid Oranje Nassau College (locatie Parkdreef) We spreken van dyslexie als er sprake is van een ontwikkelingsstoornis als gevolg waarvan bij een kind sprake is van een niet, onvolledig of zeer
Nadere informatieDyslexieprotocol De Wegwijzer
Dyslexieprotocol De Wegwijzer 2010 1 Inhoud A. Wat is dyslexie? B. Wie doet binnen de school uitspraken over dyslexie? C. Hoe spreken we over dyslexie met de ouders? D. Strategie voor de begeleiding van
Nadere informatieDyslexieprotocol ZUIDWESTHOEK COLLEGE OSSENDRECHT KARIN VAN OEVELEN IMANDT
2016 Dyslexieprotocol ZUIDWESTHOEK COLLEGE OSSENDRECHT KARIN VAN OEVELEN IMANDT INHOUDSOPGAVE Inleiding 2 Wat is dyslexie? 3 Waar kan de dyslectische leerling last van hebben? 4 Signalering dyslexie 5
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten in
Nadere informatieInleiding. Dyslexieprotocol
Inleiding Dyslexieprotocol Dit dyslexieprotocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat dyslectische leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Technisch College Velsen &
Nadere informatieProtocol. dyslexie. Insula College, Koningstraat
Protocol dyslexie Insula College, Koningstraat versie oktober 2016 1 Inleiding Dit dyslexieprotocol van het Insula College vmbo-tl, locatie Koningstraat is opgesteld ten behoeve van de leerlingen die een
Nadere informatieHoe is uw gezinssamenstelling op dit moment? Vul eerst de gegevens van u en uw partner in en daarna de gegevens van uw kinderen, van oud naar jong.
Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij dyslexieonderzoek Ingevuld door: U wordt vriendelijk gevraagd deze
Nadere informatieDYSLEXIESOFTWARE VOORLICHTING & DEMONSTRATIE
DYSLEXIESOFTWARE VOORLICHTING & DEMONSTRATIE Voor ouders van kinderen met dyslexie Marjolein Smit Marjolein van Etten Heleen van der Velde INHOUD I. Verschillende informatiekanalen II. Doel van hulpmiddel
Nadere informatieWaar dyslexie precies vandaan komt, kun je bij de oorzaak van dyslexie lezen.
Wat is dyslexie? Dat zoeken we op! Van Dale zegt het volgende: Of dyslexie hetzelfde is als woordblindheid, valt te betwisten (zie kopje dyslexie of woordblind? ), maar moeite met lezen, schrijven en spellen
Nadere informatieDyslexieprotocol. Taken van de dyslexiecoach
Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid scheppen wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een school
Nadere informatieDyslexieprotocol. Het dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach.
Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een
Nadere informatieAls het leren lezen niet zo soepel gaat
Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren
Nadere informatieDyslexie valt als voldaan wordt aan de criteria onder de zorgverzekeringswet, waardoor kinderen gebruik kunnen maken van de vergoedingsregeling voor
Inhoudsopgave 1 Introductie 4 2 Het belang van psycho-educatie 6 3 Het herkennen van dyslexie 8 4 Diagnose dyslexie 10 5 Vergoedingsregeling 12 6 De dyslexieverklaring 13 7 Dyslexie: herkomst en hersenwerking
Nadere informatie1. Wat is dyslexie? 2. 2. Hoe kun je dyslexie vaststellen? 3. 3. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling 4. 4. Wat doet de school?
Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. Hoe kun je dyslexie vaststellen? 3 3. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling 4 4. Wat doet de school? 4 5. Wat doen de docenten? 6 6. Wat doet de leerling? 8 7.
Nadere informatieDyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014
Dyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014 1. Inleiding De meest geaccepteerde definitie van dyslexie is: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren
Nadere informatieInhoudsopgave: Bijlagen: 1. Signalen c.q. kenmerken van dyslexie 2. Format dyslexiekaart
Dyslexiebeleid Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Definitie van dyslexie 3. De procedure binnen onze school met betrekking tot zorg t.a.v. de leesontwikkeling. 4. Overdracht aan Voortgezet Onderwijs Bijlagen:
Nadere informatieDyslexieprotocol. Beekdal Lyceum 2012-2013
Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 versie november 2012 Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving leerlingen. Vandaar
Nadere informatieDyslexiebeleid. Greijdanus Enschede
Dyslexiebeleid Greijdanus Enschede 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding dyslexie Pag. 3 1.1. Wat is dyslexie? 1.2. Hoe uit dyslexie zich? 2. Dyslexiescreening en onderzoek Pag. 5 2.1. Screening in klas 1 2.2.
Nadere informatiePROTOCOL DYSLEXIE OP HET KAJ MUNK COLLEGE. Wat is dyslexie?
PROTOCOL DYSLEXIE OP HET KAJ MUNK COLLEGE Wat is dyslexie? Een definitie: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen
Nadere informatieDyslexiegids
Dyslexiegids 2017-2018 Woord vooraf Beste ouders, Onze school zet hoog in op passend onderwijs. Want niet ieder kind leert op dezelfde manier en heeft behoefte aan dezelfde dingen. Dat vinden wij heel
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018
DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018 1- Wat is dyslexie 2- Signalen 3- Planmatig handelen 4- Handelingsplan 5- Remediëring. compensatie en dispensatie 6- Didactische principes/ aandachtspunten 1.Wat is
Nadere informatieHoe is uw gezinssamenstelling op dit moment? Vul eerst de gegevens van u en uw partner in en daarna de gegevens van uw kinderen, van oud naar jong.
Orthopedagogenpraktijk Athena drs. Simone Verhoeven W.M. Dudokweg 10 a-b 1703 DB Heerhugowaard info@athenaweb.nl Intake vragenlijst bij dyslexieonderzoek Ingevuld door: U wordt vriendelijk gevraagd deze
Nadere informatieAdviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.
1 2 INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring
Nadere informatieHet dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach.
Dyslexiebeleid Inleiding Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). Dit betekent
Nadere informatietoetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8
onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid
Nadere informatieProtocol dyslexie Vechtstede College 1-5-2013. A. Verhulst Remedial Teacher
Protocol dyslexie Vechtstede College 1-5-2013 A. Verhulst Remedial Teacher INHOUDSOPGAVE Wat is dyslexie 3 Begeleiding van leerlingen met dyslexie 3 Faciliteiten voor leerlingen met dyslexie 4 Afspraken
Nadere informatieDit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie.
1. Inleiding Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie. De volgende punten komen aan de orde: Wat is dyslexie? Signaleringsprocedure dyslexie
Nadere informatieHandboek Dyslexie 2015-2016
Handboek Dyslexie 2015-2016 INHOUD INHOUD... 2 1. KORTE OMSCHRIJVING EN TOELICHTING... 3 2. BELEID EN WERKWIJZE VESPUCCI COLLEGE... 3 3. FACILITEITEN DYSLECTISCHE LEERLINGEN... 4 4. EINDEXAMEN... 5 BIJLAGE
Nadere informatieVoorwoord. Letters uitspreken zoals de leerkracht dat doet.
Voorwoord In groep 3 leert uw kind lezen en schrijven. Uw kind begint niet vanaf nul, want tegenwoordig wordt in groep 1 en 2 al veel gedaan aan voorbereiding. Sommige leren als kleuter al lezen en schrijven.
Nadere informatiePLD de Spindel, bijlage 4
Checklist Onderkenning Dyslexie Edux Beoordeling van de ernst en hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblemen t.b.v. de continuïteit van de zorg in het primair en voortgezet onderwijs Naam leerling
Nadere informatieBeleid Dyslexie. Lorentz Casimir Lyceum
Beleid Dyslexie Lorentz Casimir Lyceum 1 Dyslexiebeleid op het Lorentz Casimir Lyceum Het Lorentz Casimir Lyceum is een school met ambitie, die talenten maximaal wil ontplooien in een goede werk- en leeromgeving
Nadere informatieDyslexie. Protocol. April Expertisecentrum Innoord Breedveld PZ Amsterdam
Protocol Dyslexie April 2018 1 Expertisecentrum Innoord Breedveld 7 1025 PZ Amsterdam Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Samenwerking met ouders 4. Signaleren van dyslexie 5. Diagnostiek/onderzoek
Nadere informatie7. DYSLEXIE. Hoe voelt dyslexie aan?
7. DYSLEXIE Hoe voelt dyslexie aan? Testje voorlezen (klassikaal lezen is geen goed idee, tenzij het koorlezen is). Voor de persoon met dyslexie: genant, frustratie, gokken of raden, opgeven, niet begrijpen
Nadere informatieDyslexieprotocol Bibit mei 2013
Inhoudsopgave 1. Uitgangspunt 2. Het lees- en spellingonderwijs 3. Signalering 4. Diagnose 5. Hoe gaan we om met dyslectische kinderen? De aanpak. 6. Tips voor ouders en kinderen Uitgangspunt Als we het
Nadere informatie. In een notendop. . Over de auteur
Boek : DYSLEXIE Een complex taalprobleem Auteur : Tom Braams Vierde herziene druk 2007, Boom ISBN: 9789053527191 Bespreker : Peter Bauwens, vrijwillige medewerker Die- s-lekti-kus Datum : december 2010.
Nadere informatieLeerkrachtcommunicatie - Effectieve feedback aan leerlingen
Doelen Leerkrachtcommunicatie - Effectieve feedback aan leerlingen Congres OinO Donderdag 6 november 2014 Apeldoorn t.stokhof@oino-advies.nl U kent de algemene definitie van feedback. U weet dat een duidelijk
Nadere informatieInformatie dyslexie. CS De Hoven. Locatie Calvijn. Hardinxveld-Giessendam
Informatie dyslexie CS De Hoven Locatie Calvijn Hardinxveld-Giessendam Inhoudsopgave Dislexie fraagt eve aandagt. 3 Dyslexie krijgt aandacht.. 4 Dyslexieprotocol CS De Hoven, locatie Calvijn 5 Opzet begeleiding
Nadere informatieZORGPLAN AOC TERRA ASSEN 2012-2013
ZORGPLAN AOC TERRA ASSEN 2012-2013 Versie: Vensters voor Verantwoording en Schoolkompas, januari 2013 Overzicht Leerlingbegeleiding AOC Terra Assen Mentor De mentor is de eerste persoon om alles aan te
Nadere informatieInformatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS
Informatie en advies voor docenten SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten
Nadere informatieDyslexiebeleid van het Ludger College
Dyslexiebeleid van het Ludger College Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Kenmerken van dyslexie 2 2 De procedure 4 2.1 Ouderavond 2.2 Een vermoeden van dyslexie 2.3 De screening 2.4 De
Nadere informatieHULPMIDDELEN bij DYSLEXIE
HULPMIDDELEN bij DYSLEXIE Ruurdje van Laar en Tom Braams Braams&Partners bv, Deventer-Apeldoorn-Zwolle www.tbraams.nl September 2011 Wanneer? Als ondersteuning nodig is, omdat: Er een leerachterstand ontstaat
Nadere informatieDyslexieprotocol. Inhoudsopgave. Inleiding. Hoofdstuk 1: Wanneer spreken wij van dyslexie? Hoofdstuk 2: Signalering
Dyslexieprotocol Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1: Wanneer spreken wij van dyslexie? Hoofdstuk 2: Signalering Hoofdstuk 3: Interventies Lees- en spellingsonderwijs Diagnosestelling Interventie na diagnose
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, mei 2014 Wat is dyslexie? De definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen of spellen
Nadere informatie3. Gevolgen van dyslexie Veel voorkomende belemmeringen die als gevolg van dyslexie kunnen voorkomen zijn:
Dyslexiebeleid Berlage Lyceum 1. Inleiding Het Berlage Lyceum is een school waar volop kansen worden geboden. Wij streven ernaar het maximale uit de leerlingen te halen zodat zij hun talenten ten volle
Nadere informatieVoor ouders van kinderen met dyslexie ICT VOORLICHTING. Marjolein Smit Marjolein van Etten Heleen van der Velde
ICT VOORLICHTING Voor ouders van kinderen met dyslexie Marjolein Smit Marjolein van Etten Heleen van der Velde AANBOD ICT HULPMIDDELEN www.masterplandyslexie.nl www.balansdigitaal.nl www.ikhebdyslexie.nl
Nadere informatieLeestips! Tip 2: Zoek een gezellige plek om samen te lezen.
Leestips! Tip 1: Thuis lezen moet leuk zijn voor uw kind. Het gaat erom om samen met uw kind op een ontspannen manier bezig te zijn. Moedig Uw kind tijdens het lezen aan en geef een complimentje als het
Nadere informatieAlles wat je wilt weten over dyslexie!
Alles wat je wilt weten over dyslexie! Is het lastig om dyslexie te hebben? Ja. Betekent dit dat je nooit kunt leren lezen en schrijven? Nee. Dyslexie heb je voor altijd. Er zijn geen medicijnen of operaties
Nadere informatieHoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen
Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen 16.1. Inleiding 215 16.2. Woorden, zinnen, in een vreemde taal laten voorlezen 217 16.3. Uitspraak van woorden leren en controleren 219 16.4. Woorden vertalen
Nadere informatieGedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten:
Pakket van maatregelen bij Dyslexie en Dyscalculie Dyslexie Algemeen: Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Stimuleren Schriftelijk
Nadere informatieProtocol dyslexie en dyscalculie Christelijke Scholengemeenschap Walcheren per 1 augustus 2012
Hks12.0214 DyslexieDyscalculieprotocolCSW Protocol dyslexie en dyscalculie Christelijke Scholengemeenschap Walcheren per 1 augustus 2012 1. Definities dyslexie en dyscalculie, doelstelling protocol Centraal
Nadere informatie