Romeinse Tempelarchitectuur

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Romeinse Tempelarchitectuur"

Transcriptie

1 Romeinse Tempelarchitectuur De Ontwikkelingen van de Romeinse Tempelarchitectuur gedurende de Romeinse Republiek van v.chr. Afbeeldingen Tale Idske Wolthuis Masterscriptie Archeologie Rijksuniversiteit Groningen, April 2014 Eerste Begeleidster: dr. E. van t Lindenhout Tweede Lezer: prof. dr. P.A.J. Attema

2 Afbeeldingen hoofdstuk 1 Figuur 1.1: Kaart van Italië met het onderzoeksgebied (

3 Afbeeldingen hoofdstuk 2 Figuur 2.1: Voorbeeld van een klassieke peripteros tempel ( Peripteros.svg.png). Figuur 2.2: Voorbeeld van een tholos tempel (

4 Figuur 2.3: De Toscaanse tempel volgens Vitruvius (Stamper 2005, 20).

5 Figuur 2.4: Voorbeelden van een tempel met open alae (links) en gesloten alae (rechts) (Stamper 2005, 41;

6 Afbeeldingen hoofdstuk 3 Figuur 3.1: Rome, kaart van het oude Rome met in het rood de locatie van de verschillende tempels die in deze periode zijn gebouwd (

7 Figuur 3.2: Rome, kaart van het oude Rome met in het rood de tempel van Jupiter Optimus Maximus (

8 Figuur 3.3: Rome, reconstructie van de tempel van Jupiter Optimus Maximus volgens Gjerstad (1962) met archeologische resten gearceerd (Stamper 2005, 24).

9 Figuur 3.4: Rome, reconstructie van de opstand van de tempel van Jupiter Optimus Maximus volgens Gjerstad (1962) (Stamper 2005, 25).

10 Figuur 3.5: Rome, kaart van het Forum Romanum met in het rood de tempel van Saturnus ( man_empire_large.png). Figuur 3.6: Rome, reconstructie van de plattegrond van de tempel van Saturnus (Stamper 2005, 36).

11 Figuur 3.7: Rome, Kaart van het Forum Romanum met in het rood de tempel van Castor en Pollux ( man_empire_large.png). Figuur 3.8: Rome, reconstructie van de tempel van Castor en Pollux volgens Frank (1925) getekend door Stamper (2005, afb. 37).

12 Figuur 3.9: Rome, het Forum Boarium met in het rood de tempels van Mater Matuta (rechts) en Fortuna (links) met bovenin het Capitolium, rechts bovenin de tempel van Saturnus en links de Tiber naar Stamper (2005, 40).

13 Figuur 3.10: Rome, Tempels van Mater Matuta (bovenste) en Fortuna (onderste), reconstructie van de tempels (Stamper 2005, 41).

14 Afbeeldingen hoofdstuk 4 Figuur 4.1: Kaart van Italië met de nederzettingen waar in deze periode tempels zijn gebouwd. 1- Rome, 2-Segni en 3-Alba Fucens (

15 Figuur 4.2: Rome, Largo Argentina, kaart van het Largo di Torre Argentina met de tempel van Feronia (C) en verder de tempels van Juturnia (A), Fortuna Huiusce Diei (B) en Lares Permarini (D) ( Figuur 4.3: Rome, Largo Argentina, resten van de tempel van Feronia (foto: Wknight94;

16 Figuur 4.4: Rome, reconstructie van de tempel van Feronia (Stamper 2005, 44).

17 Figuur 4.5: Rome, kaart met de tempel van Janus in het rood ( Figuur 4.6: Rome, reconstructie van de tempel van Janus (Stamper 2005, 60).

18 Figuur 4.7: Rome, reconstructie van de opstand van de tempel van Janus (Stamper 2005, 59). Figuur 4.8: Rome, Forum Holitorium, de plattegronden van de tempels van het Forum Holitorium met de San Nicola in Carcere kerk daar bovenop (

19 Figuur 4.9: Rome, Forum Holitorium, de overblijfselen van de tempel van Janus met zuilen van de tempel geïncorporeerd in de noordelijke muur van de San Nicola in Carcere kerk (

20 Figuur 4.10: Rome, Kaart met de tempel van Spes in het rood ( Figuur 4.11: Rome, reconstructie van de tempel van Spes (Stamper 2005, 60).

21 Figuur 4.12: Rome, reconstructie van de opstand van de tempel van Spes (Stamper 2005, 59). Figuur 4.13: Rome, Forum Holitorium, de zuilen van de tempel van Spes geïncorporeerd in de zuidelijke muur van de San Nicola in Carcere kerk (foto: Zanner;

22 Figuur 4.14: Rome, Largo Argentina, kaart van het Largo di Torre Argentina met de tempel van Juturnia (A) en verder de tempels van Fortuna Huiusce Diei (B), Feronia (C) en Lares Permarini (D) ( Figuur 4.15: Rome, Largo Argentina, resten van de tempel van Juturnia (

23 Figuur 4.16: Rome, reconstructie van de tempel van Juturnia (Stamper 2005, 44).

24 Figuur 4.17: Alba Fucens, kaart van het oude Alba Fucens met in het rood tempel C naar Boëthius (1978, 182).

25 Figuur 4.18: Alba Fucens, schets van het podium van Tempel C (Mertens 1969, 9). Figuur 4.19: Alba Fucens, detail schets van de resten van Tempel C. 1 - het podium, 2 - resten van de trap, 3 - mogelijk stond hier een zuil, 4 - resten van de midden muur en 5 - resten van de cella vloer (Mertens 1969, 10).

26 Figuur 4.20: Alba Fucens, reconstructie van Tempel C (Mertens 1969, 11).

27 Figuur 4.21: Segni, kaart van het huidige stadsgebied van Segni met in het rood de tempel van Juno Moneta (Coarelli 1982, 173).

28 Figuur 4.22: Segni, plattegrond van de tempel van Juno Moneta (Lake 1935, 109).

29 Figuur 4.23: Segni, de San Pietro kerk die gebouwd is op de plek van de Juno Moneta tempel (

30 Afbeeldingen hoofdstuk 5 Figuur 5.1: Kaart van Italië met alle nederzettingen waar in deze periode tempels zijn gebouwd: 1- Cosa, 2-Ostia, 3-Rome, 4-Tivoli, 5-Gabii, 6-Cori, 7-Alba Fucens, 8-Pompeii en 9-Paestum (

31 Figuur 5.2: Rome, kaart met in het rood de tempel van Juno Sospita ( Figuur 5.3: Rome, reconstructie van de plattegrond van de tempel van Juno Sospita (Stamper 2005, 60).

32 Figuur 5.4: Rome, artistieke reconstructie van de opstand van de tempel van Juno Sospita (Stamper 2005, 59).

33 Figuur 5.5: Rome, kaart van de Capitolijnse heuvel met in het rood de tempel van Veiovis ( Figuur 5.6: Rome, plattegrond van de resten van de tempel van Veiovis (Steinby 2000, afb 60).

34 Figuur 5.7: Rome, reconstructie van de plattegrond van de tempel van Veiovis (Marta 1985, 125). Figuur 5.8: Rome, reconstructie van de opstand van de tempel van Veiovis (

35 Figuur 5.9: Rome, kaart van het oude Rome met in het rood de Porticus Metelli/Octaviae (

36 Figuur 5.10: Rome, reconstructie van de plattegrond van de tempels van Juno Regina (A) en Jupiter Stator (B) omringt door de Porticus Metelli (Stamper 2005, 55).

37 Figuur 5.11: Rome, reconstructie van de plattegrond Porticus Octaviae met de tempels van Juno Regina (A) en Jupiter Stator (B) (Stamper 2005, 124).

38 Figuur 5.12: Rome, kaart met de ronde tempel bij de Tiber in het rood naar Stamper (2005, 40).

39 Figuur 5.13: Rome, foto van de ronde tempel bij de Tiber ( 1T6jtUDJQHc/T8YiQ9tAuDI/AAAAAAAAAOE/QU2w-ga8Kvg/s1600/DSC02827.JPG).

40 Figuur 5.14: Rome, plattegrond van de ronde tempel bij de Tiber (Stamper 2005, 71).

41 Figuur 5.15: Rome, reconstructie van de opstand van ronde tempel bij de Tiber (Stamper 2005, 71).

42 Figuur 5.16: Rome, Largo Argentina, kaart van het Largo di Torre Argentina met de tempel van Fortuna Huiusce Diei (B) en verder de tempels van Juturnia (A), Feronia (C) en Lares Permarini (D) ( Figuur 5.17: Rome, Largo Argentina, resten van de tempel van Fortuna Huiusce Diei (

43 Figuur 5.18: Rome, reconstructie van de plattegrond van de tempel van Fortuna Huiusce Diei (Stamper 2005, 81).

44 Figuur 5.19: Rome, kaart met de tempel van Portunus in het rood naar Stamper (2005, 40).

45 Figuur 5.20: Rome, foto van de tempel van Portunus ( KGmodV97DHA/UPTdNmOhyOI/AAAAAAAAAPU/Pp0COso9IqA/s1600/Temple+of+Portunus.jpg). Figuur 5.21: Rome, plattegrond van de tempel van Portunus (Stamper 2005, 64).

46 Figuur 5.22: Rome, artistieke reconstructie van de opstand van de tempel van Portunus (Stamper 2005, afb 67).

47 Figuur 5.23: Cosa, kaart van het oude Cosa met in het rood de tempel van Concordia (Brown, Richardson & Richardson 1993, Plan I).

48 Figuur 5.24: Cosa, resten van de tempel van Concordia (Brown 1980, afb 41).

49 Figuur 5.25: Cosa, reconstructie van de plattegrond en opstand van de tempel van Concordia (Brown, Richardson & Richardson 1993, afb 56).

50 Figuur 5.26: Cosa, kaart van het oude Cosa met in het rood de tempel van Mater Matuta (Brown, Richardson & Richardson 1993, Plan I). Figuur 5.27: Cosa, resten van de tempel van Mater Matuta (Brown, Richardson & Richardson 1960, pl II.2).

51 Figuur 5.28: Cosa, reconstructie van de plattegrond van de tempel van Mater Matuta fase 1 (links) en fase 2 (rechts) (Brown, Richardson & Richardson 1960, pl LXIII).

52 Figuur 5.29: Cosa, reconstructie van de opstand van de tempel van Mater Matuta fase 1 (links) en fase 2 (rechts) (Brown, Richardson & Richardson 1960, pl LXIV).

53 Figuur 5.30: Cosa, kaart van Cosa met de haven en met in het rood de tempel van Portunus.

54 Figuur 5.31: Cosa, resten van de tempel van Portunus (Brown, Richardson & Richardson 1960, afb 106).

55 Figuur 5.32: Cosa, reconstructie van fase 1 (onder) en fase 2 (boven) van de tempel van Portunus (Brown, Richardson & Richardson 1960, afb 108).

56 Figuur 5.33: Cosa, reconstructie van de opstand met fase 1 (links) en fase 2 (rechts) van de tempel van Portunus (Brown, Richardson & Richardson 1960, afb 108).

57 Figuur 5.34: Cosa, kaart van het oude Cosa met in het rood het Capitolium (Brown, Richardson & Richardson 1993, Plan I).

58 Figuur 5.35: Cosa, resten van het Capitolium met rechts onder de tempel van Mater Matuta (Brown 1980, afb 53).

59 Figuur 5.36: Cosa, reconstructie van de plattegrond van het Capitolium met het voorplein en het altaar (Brown, Richardson & Richardson 1960, afb 71).

60 Figuur 5.37: Cosa, foto van de cisterne in het Capitolium (Brown, Richardson & Richardson 1960, pl 9).

61 Figuur 5.38: Cosa, reconstructie van de opstand van het Capitolium (Brown, Richardson & Richardson 1960, afb 73). Figuur 5.39: Cosa, reconstructie van het dak met de opening voor de cisterne (Brown, Richardson & Richardson 1960, afb 74).

62 Figuur 5.40: Cosa, reconstructie van het dak met de opening voor de cisterne (Brown, Richardson & Richardson 1960, afb 75).

63 Figuur 5.41: Gabii, satellietfoto van de Gabii site met in het rood de tempel van Juno (Googlemaps). Figuur 5.42: Gabii, resten van de tempel van Juno (Melis & Vardaro 1993, afb 21).

64 Figuur 5.43: Gabii, reconstructie van de plattegrond van de tempel van Juno met de portico s, het theater en de zuilen om de tempel (Melis & Vardaro 1993, afb 19).

65 Figuur 5.44: Gabii, reconstructie van de tempel van Juno en het complex (Melis & Vardaro 1993, afb 18). Figuur 5.45: Gabii, foto van de favissa (Melis & Vardaro 1993, afb 21).

66 Figuur 5.46: Tivoli, kaart van Tivoli met links in het rood de tempel van Hercules Victor (Coarelli 1982, 75). Figuur 5.47: Tivoli, plattegrond van de gevonden resten van de tempel van Hercules Victor (Coarelli 1984, 77).

67 Figuur 5.48: Tivoli, plattegrond van de gevonden resten (links) met de gereconstrueerde plattegrond (rechts) (Coarelli 1984, 81). Figuur 5.49: Tivoli, reconstructie van het heiligdom met de tempel van Hercules Victor (Coarelli 1984, 78).

68 Figuur 5.50: Tivoli, kaart van Tivoli met rechtsboven in het rood de arx van de stad met de tempel van Sibille en Vesta (Coarelli 1982, 75).

69 Figuur 5.51: Tivoli, resten van de tempel van de Sibille (Delbrueck 1912, afb 15). Figuur 5.52: Tivoli, reconstructie van de plattegrond van de tempel van de Sibille (Stamper 2005, 65).

70 Figuur 5.53: Tivoli, resten van de Vesta tempel (

71 Figuur 5.54: Tivoli, plattegrond van de Vesta tempel (Stamper 2005, 75). Figuur 5.55: Tivoli, reconstructie van de opstand van de Vesta tempel (Delbrueck 1912, afb 20).

72 Figuur 5.56: Pompeii, kaart van Pompeii met in het rood het Capitolium ( Figuur 5.57: Pompeii, resten van het Capitolium (

73 Figuur 5.58: Pompeii, reconstructie van het Capitolium aan het forum (Overbeck 1968, afb 45). Figuur 5.59: Pompeii, reconstructie van de opstand van het Capitolium en de rest van de noord kant van het forum (Overbeck 1968, 30).

74 Figuur 5.60: Ostia, kaart van het oude Ostia met in het rood de tetrastyle tempel ( Figuur 5.61: Ostia, resten van de tetrastyle tempel (Boos 2012, afb 5

75 Figuur 5.62: Ostia, plattegrond van de tetrastyle tempel (Pensabene 2007, afb 26). Figuur 5.63: Ostia, reconstructie van de opstand van de tetrastyle tempel (Pensabene 2007, afb 27).

76 Figuur 5.64: Ostia, kaart van het oude Ostia met in het rood de tempel van Hercules ( Figuur 5.65: Ostia, resten van de Hercules tempel (Boos 2012, afb 4).

77 Figuur 5.66: Ostia, plattegrond van de Hercules tempel (Pensabene 2007, afb 20). Figuur 5.67: Ostia, reconstructie van de opstand van de tempel van Hercules (Pensabene 2007, afb 21).

78 Figuur 5.68: Kaart van Ostia met in het rood, naast het theater, de vier tempels ( Figuur 5.69: Foto van de vier tempels in de achtergrond (Jan Theo Bakker:

79 Figuur 5.70: Foto van een altaar dat was gevonden bij de oostelijke Venus tempel (Eric Taylor:

80 Figuur 5.71: Plattegrond en reconstructie van de opstand (Pensabene 2007, afb 36). Figuur 5.72: Reconstructie van de plattegronden als tetrastyle tempels (Pensabene 2007, afb 39).

81 Figuur 5.73: Cori, satellietfoto van het huidige Cori met in het rood de tempel van Hercules (HERE (Nokia)).

82 Figuur 5.74: Cori, resten van de tempel van Hercules (

83 Figuur 5.75: Cori, reconstructie van de plattegrond en opstand van de tempel van Hercules (zelfde schaal)(stamper 2005, afb 46).

84 Figuur 5.76: Afbeelding met de afwijkingen van de pronaos van de tempel (Delbrueck 1912, afb 31).

85 Figuur 5.77: Alba Fucens, kaart van het oude Alba Fucens met de tempel Apollo in het rood naar Boëthius (1978, 182).

86 Figuur 5.78: Alba Fucens, plattegrond van de tempel van Apollo zoals deze in situ aanwezig zijn (Mertens 1969, afb 6). Figuur 5.79: Alba Fucens, reconstructie van de plattegrond van de tempel van Apollo waarbij de latere uitbreiding van de pronaos ook is te zien (Mertens 1969, afb 10). Figuur 5.81: Alba Fucens, afbeelding van de graffiti die is gevonden over de reparaties aan het dak (Mertens 1969, afb 11).

87 Figuur 5.81: Paestum, kaart van Paestum met in het rood de tempel van Mens Bona ( Figuur 5.82: Paestum, resten van de tempel van Mens Bona (

88 Figuur 5.83: Paestum, plattegrond van de tempel van Mens Bona (Stamper 2005, 47). Figuur 5.84: Paestum, reconstructie van de opstand van de tempel van Mens Bona (Stamper 2005, 47).

89 Afbeeldingen hoofdstuk 6 Figuur 6.1: Voorbeeld van Tempeltype A1: de tempel van Jupiter Optimus Maximus volgens Gjerstad (Stamper 2005, 24).

90 Figuur 6.2: De tempels van het type A2 met (1) de tempel van Saturnus, (2) de tempel van Castor en Pollux, (3) de tempel van Juno Moneta en (4) het Capitolium van Cosa.

91 Figuur 6.3: Tempels van het type A3: boven de tempel C en onder de tempel van Apollo (Mertens 1969).

92 Figuur 6.4: Tempels van het type B1 met boven de tempel van Mater Matuta en onder de tempel van Fortuna (Stamper 2005, 41).

93 Figuur 6.5: Tempels van het type B2 met (1) de tempel van Feronia, (2) de tempel van Hercules (Tivoli), (3) de tempel van Mens Bona, (4) de tempel van Juno (Gabii) en (5) de tempel van Janus. Figuur 6.6: Tempels van het type B3 met (1) de tempel van Juno Sospita, (2) de tempel van Spes en (3) de tempel van Jupiter Stator.

94 Figuur 6.7: Tempels van het type B4 met (1) de tempel van Juturnia, (2) de tempel van Concordia, (3) de tempel van Mater Matuta en (4) de tempel van Portunus. Figuur 6.8: Tempel van het type B5: de tempel van Veiovis.

95 Figuur 6.9: Tempels van het type B6: (1) de tempel van Juno Regina, (2) het Capitolium in Pompeii, (3) de tempel van Sibille, (4) de tempel van Portunus, (5) de tempel van Hercules in Ostia, (6) de tempel van Hercules in Cori, (7) de vier tempels en (8) de tetrastyle tempel. Figuur 6.10: Tempels van het type B7 met (1) de ronde tempel bij de Tiber, (2) de tempel van Fortuna Huiusce Diei en (3) de tempel van Vesta (Tivoli).

96 Tempeltype A1 Lengte Breedte Oppervlakte Rome, Tempel van Jupiter Optimus Maximus 62,28 m 53,5 m 3332 m² Tabel 1: Tempel van het type A1. Tempeltype A2 Lengte Breedte Oppervlakte Rome, Tempel van Saturnus 30 m 20 m 600 m² Rome, Tempel van Castor en Pollux 37 m 27,5 m 1017 m² Segni, Tempel van Juno Moneta 40 m 25 m 1000 m² Cosa, Capitolium 31,67 m 23,24 m 736 m² Tabel 2: Tempels van het type A2. Tempeltype A3 Lengte Breedte Oppervlakte Alba Fucens, Tempel C 20,775m 14,49 m 301 m² Alba Fucens, Tempel van Apollo 17,3 m 14,5 m 251 m² Tabel 3: Tempels van het type A3. Tempeltype B1 Lengte Breedte Oppervlakte Rome, Mater Matuta 30 m 21 m 630 m² Rome, Fortuna 30 m 21 m 630 m² Tabel 4: Tempels van het type B1. Tempeltype B2 Lengte Breedte Oppervlakte Rome, Tempel van Feronia 30,5 m 17,1 m 522 m² Rome, Tempel van Janus 24,5 m 14,5 m 355 m² Paestum, Tempel van Mens Bona 25,6 m 13,42 m 344 m² Gabii, Tempel van Juno 23,62 m 17,7 m 418 m² Tivoli, Tempel van Hercules Victor 42 m 25 m 1050 m² Tabel 5: Tempels van het type B2. Tempeltype B3 Lengte Breedte Oppervlakte Rome, Tempel van Spes 19,7 m 10,97 m 216 m² Rome, Tempel van Juno Sospita 26,7 m 14,99 m 400 m² Rome, Tempel van Jupiter Stator 41,5 m 19,7 m 818 m² Tabel 6: Tempels van het type B3. Tempeltype B4 Lengte Breedte Oppervlakte Rome, Tempel van Juturnia 16 m 9,5 m 152 m² Cosa, Tempel van Concordia 16,28 m 9,77 m 159 m² Cosa, Tempel van Mater Matuta 14,43 m 11,03 m 159 m² Cosa, Tempel van Portunus 13,85 m 10,6 m 147 m² Tabel 7: Tempels van het type B4. Tempeltype B5 Lengte Breedte Pronaos Oppervlakte Rome, Tempel van Veiovis 8,9 m 15 m 5 x 6,5 m 166 m² Tabel 8: Tempels van het type B5.

97 Tempeltype B6 Lengte Breedte Oppervlakte Rome, Tempel van Juno Regina 42,5 m 18,5 m 786 m² Rome, Tempel van Portunus 25,6 m 11,87 m 304 m² Cori, Tempel van Hercules 17 m 7,96 m 135 m² Ostia, Tetrastyle tempel 14,8 m 8,1 m 120 m² Ostia, Tempel van Hercules 31,2 m 16 m 499 m² Ostia, Vier tempels (Venus) 9,55 m 6,53 m 62 m² Ostia, Vier tempels (Ceres) 9,55 m 6,53 m 62 m² Ostia, Vier tempels (Fortuna) 9,55 m 6,53 m 62 m² Ostia, Vier tempels (Spes) 9,55 m 6,53 m 62 m² Pompeii, Capitolium 37 m 16,98 m 628 m² Tivoli, Tempel van de Sibille 15,9 m 9,15 m 145 m² Tabel 9: Tempels van het type B6. Tempeltype B7 Diameter Oppervlakte Rome, De ronde tempel bij de Tiber 16,5 m 214 m² Rome, Tempel van Fortuna Huiusce Diei 19,2 m 260 m² Tivoli, Tempel van Vesta 14,25 m 159 m² Tabel 10: Tempels van het type B Grafiek 1: Het aantal tempels verdeeld over de drie periodes.

98 2, v.chr. 2 1,5 1 0,5 0 A1 A2 B1 Grafiek 2: Aantal tempels van de periode v.chr. per type. 2, v.chr. 2 1,5 1 0,5 0 A2 A3 B2 B3 B4 Grafiek 3: Aantal tempels van de periode v.chr. per type.

99 v.chr A2 A3 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Grafiek 4: Aantal tempels van de periode v.chr. per type A1 A2 A3 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B v.chr v.chr v.chr. Grafiek 5: Aantal tempels per periode en per type.

100 v.chr A1 A2 A3 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Grafiek 6: Aantal tempels van de periode v.chr. per type niet wel v.chr v.chr v.chr. Grafiek 7: Het voorkomen van anten per periode.

101 wel niet A1 A2 A3 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Grafiek 8: Het voorkomen van anten per type toscaanse ionische dorische korinthische v.chr v.chr v.chr. Grafiek 9: De ontwikkeling van de zuilenorde.

102 Tempels: 30 Noord Zuid Grafiek 10: De Noord-Zuid oriëntatie verhouding. Tempels: 28 Oost West Grafiek 11: De Oost-West oriëntatie verhouding.

103 forum arx heilig gebied buiten Grafiek 12: Locatie van de tempel forum arx heilig gebied buiten v.chr v.chr v.chr. Grafiek 13: Locatie van de tempel per periode.

104 forum arx heilig buiten A1 A2 A3 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Grafiek 14: Locatie van de tempel per type.

Romeinse Tempelarchitectuur

Romeinse Tempelarchitectuur Romeinse Tempelarchitectuur De Ontwikkelingen van de Romeinse Tempelarchitectuur gedurende de Romeinse Republiek van 509-80 v.chr. Tale Idske Wolthuis Masterscriptie Archeologie Rijksuniversiteit Groningen,

Nadere informatie

2. Het Forum Romanum 2. DE ROMEINSE KUNST

2. Het Forum Romanum 2. DE ROMEINSE KUNST Pl a t t e g r o nde nui the tte ks t bo e ke noe f e nbo e k o mt epr i nt e n 2. DE ROMEINSE KUNST 2. Het Forum Romanum Rome groeide van een klein, onbetekenend dorpje uit tot een wereldstad, het centrum

Nadere informatie

Inleiding. 1 Robertson 1983; Sear Adamy 1883; Ward Perkins 1974

Inleiding. 1 Robertson 1983; Sear Adamy 1883; Ward Perkins 1974 Inleiding Naar aanleiding van het vak Thematisch Literatuur Onderzoek eerder dit jaar, ben ik mij gaan verdiepen in de Romeinse tempelarchitectuur. Gedurende het opzetten van de historiografie viel het

Nadere informatie

Rome <> Tablet versie 1. Rome. Forum Romanum

Rome <> Tablet versie 1. Rome. Forum Romanum Rome Forum Romanum Het Forum Romanum was het centrum van het publieke leven in het Romeinse keizerrijk wat blijkt uit de vele overblijfselen van triomfbogen, tempels en basilicas. Ondanks dat er van de

Nadere informatie

Romeinen. Bouwkunst. Beeldhouwkunst. Schilderkunst

Romeinen. Bouwkunst. Beeldhouwkunst. Schilderkunst Romeinen Romeinen Bouwkunst Beeldhouwkunst Schilderkunst Tijdlijn 750 0 500 Het Romeinse rijk De Romeinen hadden hun opkomst, bloei en ondergang tussen de jaren 750 v. Chr. en 500 n. Chr. Het Romeinse

Nadere informatie

Over het St Nikolaasaltaar boven de grafkelder van Heyendal waar Pothast de mis deed

Over het St Nikolaasaltaar boven de grafkelder van Heyendal waar Pothast de mis deed Over het St Nikolaasaltaar boven de grafkelder van Heyendal waar Pothast de mis deed Uit tekeningen en teksten hierna ontstaat het volgende idee hoe de garfkelder uitzag in het zuid transept; -Staande

Nadere informatie

RUG HOVO-college 2 - donderdag 5 februari 2015 docent: Dr. Thea L. Heres. HET ROME VAN ROMULUS: van huttendorp naar stadsvorming

RUG HOVO-college 2 - donderdag 5 februari 2015 docent: Dr. Thea L. Heres. HET ROME VAN ROMULUS: van huttendorp naar stadsvorming 1 RUG HOVO-college 2 - donderdag 5 februari 2015 docent: Dr. Thea L. Heres HET ROME VAN ROMULUS: van huttendorp naar stadsvorming Romulus stichtte Rome. Dit is kort samenvat wat wij vroeger op school leerden

Nadere informatie

Romeinen. Bouwkunst. Beeldhouwkunst. Schilderkunst

Romeinen. Bouwkunst. Beeldhouwkunst. Schilderkunst Romeinen Romeinen Bouwkunst Beeldhouwkunst Schilderkunst Tijdlijn 750 0 500 Het Romeinse rijk De Romeinen hadden hun opkomst, bloei en ondergang tussen de jaren 750 v. Chr. en 500 n. Chr. Het Romeinse

Nadere informatie

VAN NEDERZETTING TOT WERELDSTAD

VAN NEDERZETTING TOT WERELDSTAD VAN NEDERZETTING TOT WERELDSTAD Bekijk dit schilderij op zaal Op deze kaart uit 1538 is Amsterdam nog een kleine stad midden in de polder. Zoek op de kaart de volgende drie gebouwen Nieuwe kerk Oude kerk

Nadere informatie

De Griekse Bouwkunst

De Griekse Bouwkunst De Oude Grieken De Oude Grieken Het land Griekenland ligt in het zuidoosten van Europa. Het bestaat uit een groot stuk vastland en een heleboel kleine eilandjes. Griekenland bestond uit allerlei staatjes.

Nadere informatie

Examen VMBO-BB. wiskunde CSE BB. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-15.00 uur. Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje.

Examen VMBO-BB. wiskunde CSE BB. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-15.00 uur. Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Examen VMBO-BB 2008 tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-15.00 uur wiskunde CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 25 vragen. Voor dit examen

Nadere informatie

Wat is Archeologie? ROME, Centrum van een beschaving Elisabeth van t Lindenhout 13 oktober : ARCHEOLOGIE = Inhoud

Wat is Archeologie? ROME, Centrum van een beschaving Elisabeth van t Lindenhout 13 oktober : ARCHEOLOGIE = Inhoud ROME, Centrum van een beschaving Elisabeth van t Lindenhout 13 oktober 2016 Inhoud 1. Inleiding: wat is archeologie? 2. Het begin van Rome: a. Geschreven bronnen: i. de mythe ii. De koningen van Rome iii.

Nadere informatie

Werkstuk Latijn Tempels

Werkstuk Latijn Tempels Werkstuk Latijn Tempels Werkstuk door een scholier 5394 woorden 31 mei 2003 5,9 191 keer beoordeeld Vak Latijn. INLEIDING: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik tempels heel interessant en mooi vind, omdat

Nadere informatie

Scriptie KCV Ostia 7,1. Scriptie door een scholier 3093 woorden 8 september keer beoordeeld

Scriptie KCV Ostia 7,1. Scriptie door een scholier 3093 woorden 8 september keer beoordeeld Scriptie KCV Ostia Scriptie door een scholier 3093 woorden 8 september 2010 7,1 9 keer beoordeeld Vak KCV Ostia Inhoudsopgave 1. Inleiding pagina 3 2. Geschiedenis van Ostia Pagina 4 3. Wat was het culturele

Nadere informatie

Rome 2013 VWO 5 en 6. Markenhage

Rome 2013 VWO 5 en 6. Markenhage Rome 2013 VWO 5 en 6 Markenhage Begeleiders: Mw Kremers Mw Lucassen Dhr Van den Heuvel Dhr Vos (mentor V5) Dhr Alberts (mentor V6) Uitgangspunten Ter lering ende vermaeck Cultuur snuiven op een Dalton

Nadere informatie

In Egypte zijn houten panelen met realistische portretten gevonden, omdat de droge lucht het hout bewaard heeft.

In Egypte zijn houten panelen met realistische portretten gevonden, omdat de droge lucht het hout bewaard heeft. Romeinse bouwkunst. Etrusken: De Romeinse bouwkunst werd sterk beïnvloed door de Etrusken. De Etrusken stonden bekend om hun dodensteden, waar een dode een soort huisje had. De dode werd op een aanlig

Nadere informatie

Publieke architectuur en romanisering Communicatieve gebouwen in Cosa en Trier

Publieke architectuur en romanisering Communicatieve gebouwen in Cosa en Trier Publieke architectuur en romanisering Communicatieve gebouwen in Cosa en Trier Marc Koster Voorzijde: het Forum Romanum in Rome. Dit gehele forum is erg representatief voor de Romeinse publieke architectuur,

Nadere informatie

RAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein

RAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein RAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein I. Verslaggever: Sofie Debruyne Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed Koning Albert II-laan 19 bus 5 1210 Brussel 02-481 80 41 / 0473-96 70 71

Nadere informatie

De ligging van Rome De Tiber als aanvoerroute en bedreiging

De ligging van Rome De Tiber als aanvoerroute en bedreiging De ligging van Rome De Tiber als aanvoerroute en bedreiging Rome is gesticht aan de rivier de Tiber. Dit is een traagstromende rivier, althans in de zomer. In tijden van regen kan het waterpeil in de rivier

Nadere informatie

Hera 1 / basilica dorisch 6 e v.c., Paestum Archaïsche fase ( v.c.) Hera 2 / tempel poseidon dorisch 5 e v.c., Paestum

Hera 1 / basilica dorisch 6 e v.c., Paestum Archaïsche fase ( v.c.) Hera 2 / tempel poseidon dorisch 5 e v.c., Paestum Hera 1 / basilica dorisch 6 e v.c., Paestum Archaïsche fase (600480 v.c.) Hera 2 / tempel poseidon dorisch 5 e v.c., Paestum Archaïsche fase (600480 v.c.) 1 Hera tempel (dorisch) 6 e v.c., Olympia Archaïsche

Nadere informatie

1 Marcus Vitruvius Pollio

1 Marcus Vitruvius Pollio 1 Marcus Vitruvius Pollio Over het leven van Vitruvius is niet veel bekend, alleen datgene wat hij in zijn De Architectura heeft geschreven. Hij leefde in de eerste eeuw voor Christus en was behalve architect

Nadere informatie

S C.F.

S C.F. Ref. 3413 Lionard Luxury Real Estate Via dei Banchi, 6 - ang. Piazza S. Maria Novella 50123 Firenze Italia Tel. +39 055 0548100 Fax. +39 055 0548150 Assisi Fantastisch mooi pand te koop in Assisi BESCHRIJVING

Nadere informatie

De Ostia. PO over de havenstad van Rome. Door: Timme van Bergeijk (8569) Timme van Bergeijk (8569), PO Ostia 1

De Ostia. PO over de havenstad van Rome. Door: Timme van Bergeijk (8569) Timme van Bergeijk (8569), PO Ostia 1 De Ostia PO over de havenstad van Rome Door: Timme van Bergeijk (8569) Timme van Bergeijk (8569), PO Ostia 1 Inleiding Deze PO voor GLC gaat over Ostia, de antieke havenstad van het oude Rome. De reden

Nadere informatie

Dinsdagmiddag, Vittoriano, Piazza Venezia

Dinsdagmiddag, Vittoriano, Piazza Venezia Dinsdagmiddag, Vittoriano, Piazza Venezia Monument Victor Emanuel II Met een immense Korinthische zuilengallerij achter zich staat in het midden een ruiterstandbeeld van Victor Emanuel II. Dit 135 meter

Nadere informatie

Romeinen. Romeinen. Germanen

Romeinen. Romeinen. Germanen Romeinen Romeinen Grieken en Romeinen lijken op elkaar qua levensstijl. Het Romeinse rijk is ontstaan in Rome (753 v. Chr.). De Romeinen kwamen 50 v. Chr. naar Nederland. De Romeinen hebben het Latijns

Nadere informatie

woensdag 21 september Rotterdam Rome uur uur HV6037 donderdag 29 september Pisa Amsterdam uur uur HV5424 ROZE aald

woensdag 21 september Rotterdam Rome uur uur HV6037 donderdag 29 september Pisa Amsterdam uur uur HV5424 ROZE aald PROGRAMMA ITALIËREIS (VOORLOPIG) Vertrektijden vliegtuig woensdag 21 september Rotterdam Rome 17.40 uur 19.60 uur HV6037 donderdag 29 september Pisa Amsterdam 15.00 uur 17.10 uur HV5424 Programma Rome

Nadere informatie

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A ONDERWERP Inventarisatie DBH Abdissenbosch DATUM 4 september 2018 PROJECTNUMMER C05057.000164 ONZE REFERENTIE 079968180 A VAN Folkert Volbeda AAN Bodemzorg Limburg KOPIE AAN Frank Gierman en Piet Oudejans

Nadere informatie

Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem

Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem Munten uit de Byzantijnse tijd. Een archeologisch team onder leiding van dr. Eilat Mazar heeft in de buurt van de Tempelberg een

Nadere informatie

BIJLAGE 2 LESBRIEF BEZOEK DE KERK!

BIJLAGE 2 LESBRIEF BEZOEK DE KERK! EDE VROEGER EN NU Erfgoedleerlijn Ede BIJLAGE 2 LESBRIEF BEZOEK DE KERK! voor groep 5 t/m 8 EDE VROEGER EN NU Erfgoedleerlijn Ede MONUMENTEN bezoek de kerk Lesbrief Tijdens je bezoek aan de kerk onderzoek

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/26484

Nadere informatie

Brugge, Sint-Salvatorskathedraal

Brugge, Sint-Salvatorskathedraal Komvest 45 8000 Brugge T +32 [0]50 44 50 44 F +32 [0]50 61 63 67 E info@raakvlak.be www raakvlak.be Brugge, Sint-Salvatorskathedraal Dossiernr. 2010/067 onderzoek t.h.v. het koorgestoelte Elisabeth Van

Nadere informatie

Naam: Klas: a. Wat denk je betekent het begrip verticalisme in de architectuur?

Naam: Klas: a. Wat denk je betekent het begrip verticalisme in de architectuur? Naam: Klas: De Dom van Keulen Je bevindt je op het plein voor de Dom van Keulen. Best indrukwekkend, toch? Niet alleen de torens van deze kathedraal horen bij de hoogste kerktorens wereldwijd. De kerk

Nadere informatie

VORMTEKENEN VIJFDE KLAS ZUILEN

VORMTEKENEN VIJFDE KLAS ZUILEN VORMTEKENEN VIJFDE KLAS ZUILEN Luc Cielen EGYPTE : PALM Palmzuil Edfu Egypte Zo staat de tekening op het bord. Zonder de tekst 1-LC-vormtekenen-zuilen-5e klas-1 Eerste symmetrie-afwerking Tweede symmetrie-afwerking.

Nadere informatie

WERKBOEK REFLECTIE Klassieke Oudheid Griekse kunst Powerpoint: KG01_1_GRIEKS_BOEK.ppt REFLECTIE_WB_KG01_1_GRIEKS_BOEK_ppt.doc; v1: 0207; v2: 0407; v3:

WERKBOEK REFLECTIE Klassieke Oudheid Griekse kunst Powerpoint: KG01_1_GRIEKS_BOEK.ppt REFLECTIE_WB_KG01_1_GRIEKS_BOEK_ppt.doc; v1: 0207; v2: 0407; v3: WERKBOEK REFLECTIE Klassieke Oudheid Griekse kunst Powerpoint: KG01_1_GRIEKS_BOEK.ppt REFLECTIE_WB_KG01_1_GRIEKS_BOEK_ppt.doc; v1: 0207; v2: 0407; v3: Naam Klas Inleveren DOEN Lees in je (stencil)boek

Nadere informatie

3.1Griekse beeldhouwkunst

3.1Griekse beeldhouwkunst Samenvatting door een scholier 1497 woorden 13 december 2004 7 34 keer beoordeeld Vak Methode KCV Forum 3 Griekse kunst 3.1Griekse beeldhouwkunst de Griekse beeldhouwkunst bestaat uit drie perioden: de

Nadere informatie

Les 1. Periode 2 Kunstgeschiedenis

Les 1. Periode 2 Kunstgeschiedenis Les 1 Periode 2 Kunstgeschiedenis 1 Overzicht Periode 2 * 3 Pedegrees + opdrachten Les * Perioden/stromingen: -Romeinen Deze Les -Vroegchristelijk -Romaans -Gotiek -Vroeg-Renaissance Pedegrees uitgeprint

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BEELD BEZOEK DE KERK in Ede

BIJLAGE 1 BEELD BEZOEK DE KERK in Ede BIJLAGE 1 BEELD BEZOEK DE KERK in Ede voor groep 5 t/m 8 1.1 DE OUDE KERK IN EDE IN 1910 Toelichting bij de praatplaten bij het thema ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN 1.1 DE OUDE KERK IN EDE IN 1910 1.2 EEN KERK

Nadere informatie

In het oude Rome De stad Rome

In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,

Nadere informatie

Deel 5: Romeinse Rijk Project: Bij de Gallo- Romeinen in de vicus Tienen. HB pg 138-141

Deel 5: Romeinse Rijk Project: Bij de Gallo- Romeinen in de vicus Tienen. HB pg 138-141 Deel 5: Romeinse Rijk Project: Bij de Gallo- Romeinen in de vicus Tienen. HB pg 138-141 I. Inleiding Schrijf bij elke afbeelding welke functie/doel het zou hebben gehad in de Gallo- Romeinse periode. Functie:

Nadere informatie

EN DE PUZZELOPLOSSINGEN TEKST EN TEKENINGEN VAN HET DTT

EN DE PUZZELOPLOSSINGEN TEKST EN TEKENINGEN VAN HET DTT EN DE PUZZELOPLOSSINGEN TEKST EN TEKENINGEN VAN HET DTT Nederlandse Uitgave Mei 2001 Oplossing puzzel 1: De snelste route naar het eten Lengte route I: 14.2cm Lengte route II: 16.4cm Lengte route III:

Nadere informatie

Rome. Rome. Via Appia Antica

Rome. Rome. Via Appia Antica Via Appia Antica De Via Appia Antica was een van de meest belangrijke wegen ter wereld en een van de bekendste van alle wegen die vanuit naar zowat alle uiteinden van het inse Rijk uitzwermden. Langs de

Nadere informatie

Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 [1]

Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 [1] Gepubliceerd op Willem-Jan van der Zanden (http://www.wjvanderzanden.nl) Home > Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 [1] Door wjvanderzanden[2]op vr, 07/24/2015-13:29 Tags:reizen

Nadere informatie

De bouw van het Misjkan

De bouw van het Misjkan De bouw van het Misjkan Laten wij nu eens een kijkje nemen op de plaats waar Betsalel en Oholiav en de overige mensen die hen helpen, bezig zijn met de bouw van het Misjkan, terwijl heel het volk hen steunt.

Nadere informatie

ART HISTORY Klassieke Oudheid. H 4 - profiel Grieken 500 v. Chr - 100

ART HISTORY Klassieke Oudheid. H 4 - profiel Grieken 500 v. Chr - 100 ART HISTORY Klassieke Oudheid H 4 - profiel Grieken 500 v. Chr - 100 De Griekse stadstaten Kreta is de bakermat van de Griekse beschaving. Door de ligging en handel met andere oudere culturen was hier

Nadere informatie

ONTDEK DE CHARMANTE BAAI VAN NAPELS

ONTDEK DE CHARMANTE BAAI VAN NAPELS ONTDEK DE CHARMANTE BAAI VAN NAPELS De Blauwe Vogel 1609 Reisfamilie Carlier De Baai van Napels: zon, zee, natuur, cultuur en een heerlijke Italiaanse keuken. Enkele pareltjes in de streek zijn Capri,

Nadere informatie

De belangrijkste producten waar men in handelde waren graan en olijfolie. De olijfolie werd uit Spanje gehaald. Het graan haalde men uit Egypte.

De belangrijkste producten waar men in handelde waren graan en olijfolie. De olijfolie werd uit Spanje gehaald. Het graan haalde men uit Egypte. Werkstuk door een scholier 2047 woorden 30 juni 2005 6 60 keer beoordeeld Vak KCV Inleiding: Ostia ligt 30 km ten Westen van Rome. Het lag aan de monding van de rivier de Tiber. Dit verklaard ook de naam

Nadere informatie

De klassieke oudheid

De klassieke oudheid De klassieke oudheid De klassieke oudheid is een benaming voor De Griekse en Romeinse beschaving. Grieken: 1000 - ca.200 v Chr. De Grieken waren idealisten en filosofen. Rond 550 vc werd rond Athene de

Nadere informatie

Examen VBO-MAVO-C. Wiskunde

Examen VBO-MAVO-C. Wiskunde Wiskunde Examen VBO-MAVO-C Voorbereidend Beroeps Onderwijs Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Vrijdag 24 mei 13.30 15.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord. Programma. Plattegrond. Regels & afspraken

Inhoud. Voorwoord. Programma. Plattegrond. Regels & afspraken Inhoud Voorwoord Programma Plattegrond Regels & afspraken 4 6 10 12 3 Voorwoord Behalve Rome is er bijna niets moois op de wereld. (Johann Joachim Winkelmann, 1756) Rome Navel van de wereld, Eeuwige Stad,

Nadere informatie

Klassieke reis HNL Rome

Klassieke reis HNL Rome Klassieke reis HNL 2019 Rome Praktische informatie Sociaal contract Programma Vragen? Praktische informatie: vervoer heenreis maandag 8 april 5.30 uur verzamelen voor school heenvlucht: 8 april Amsterdam-Rome

Nadere informatie

5,8. Praktische-opdracht door een scholier 2582 woorden 4 april keer beoordeeld. De geschiedenis van het Forum Romanum

5,8. Praktische-opdracht door een scholier 2582 woorden 4 april keer beoordeeld. De geschiedenis van het Forum Romanum Praktische-opdracht door een scholier 2582 woorden 4 april 2002 5,8 73 keer beoordeeld Vak KCV De geschiedenis van het Forum Romanum Volgens de legende belandde de Trojaanse prins Aeneas na de val van

Nadere informatie

TE KOOP - KERK Hauwert 95 - Hauwert. Vraagprijs:

TE KOOP - KERK Hauwert 95 - Hauwert. Vraagprijs: TE KOOP - KERK Hauwert 95 - Hauwert Vraagprijs: 265.000 www.reliplan.nl 1 2 Object Ligging - De locatie is gelegen aan de Hauwert 93 Hauwert. Op het terrein zijn ook aanwezig een begraafplaats, kosterswoning

Nadere informatie

Rhenen Buitenwal, Kavelpaspoort Kavel 1, westelijk plandeel

Rhenen Buitenwal, Kavelpaspoort Kavel 1, westelijk plandeel Kavel 1, westelijk plandeel Grondprijs: 159.720 Oppervlakte kavel: 350 m2 2- zijdige woning, voorkant gericht naar het westen als naar het zuiden; Ruimtelijk accent op de kop (zuidzijde). Oriëntatie en

Nadere informatie

Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï & Napels Kunstreis onder begeleiding van Arjen van Prooijen, Ronald van Laar en Educa travel

Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï & Napels Kunstreis onder begeleiding van Arjen van Prooijen, Ronald van Laar en Educa travel Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï & Napels Kunstreis onder begeleiding van Arjen van Prooijen, Ronald van Laar en Educa travel 9-daagse vlieg- en busreis naar Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï en Napels van zaterdag

Nadere informatie

Archeologisch onderzoek te Macharen Kerkstraat

Archeologisch onderzoek te Macharen Kerkstraat Archeologisch onderzoek te Macharen Kerkstraat T.D. Hamburg Archol briefrapport 15 Inleiding In opdracht van de gemeente Oss heeft Archeologische Onderzoek Leiden (Archol bv) op maandag 26 augustus een

Nadere informatie

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok Pruiken en revoluties Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over Pruiken en revoluties. De lesonderdelen beschreven

Nadere informatie

6,1. Samenvatting door Luca 1586 woorden 15 september keer beoordeeld. De beeldhouwkunst

6,1. Samenvatting door Luca 1586 woorden 15 september keer beoordeeld. De beeldhouwkunst Samenvatting door Luca 1586 woorden 15 september 2016 6,1 2 keer beoordeeld Vak Latijn De beeldhouwkunst Ontwikkeling Griekse beeldhouwkunst 1. Archaïsche periode ~650-500 v.c. 2. Klassieke periode ~500-323

Nadere informatie

29 april - 7 mei 2017

29 april - 7 mei 2017 Meer informatie Waar? Veerweg 1,, Opheusden, Gelderland Telefoon: 0900 6363 888 E-mail: info@rivierenland.biz Website: http://www.rivierenland.nl Wanneer? 29 april 2017 30 april 2017 1 mei 2017 2 mei 2017

Nadere informatie

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen Pax Romana = Romeinse vrede, in 3 e eeuw n. Chr. onder druk door: 1. Invallen door Germaanse stammen 2. Conflicten om de macht (235 284 meer dan 50 soldatenkeizers ) 3. Waardevermindering van het geld

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Geschiedenis van de Bouwkunst zie Wikipedia, LOI, Pinterest, Esthetica e.a voor Christus tot 1000 na Christus

Hoofdstuk 1. Geschiedenis van de Bouwkunst zie Wikipedia, LOI, Pinterest, Esthetica e.a voor Christus tot 1000 na Christus 2000 voor Christus tot 1000 na Christus Hoofdstuk 1 1 De Griekse en Romeinse cultuur liggen aan de basis van de huidige westerse cultuur. Op het gebied van architectuur is de invloed van deze basis door

Nadere informatie

2000 jaar geleden liepen ze hier al! (Jong en oud lopen 5km door oud-rome)

2000 jaar geleden liepen ze hier al! (Jong en oud lopen 5km door oud-rome) 2000 jaar geleden liepen ze hier al! (Jong en oud lopen 5km door oud-rome) Zondag de 19e oktober gaat de wekker om 7 uur. Buiten is het nog donker, maar met 18 graden is het zeker niet koud. Het wordt

Nadere informatie

De opkomst van het christendom

De opkomst van het christendom De opkomst van het christendom Goden in het Romeinse Rijk Net als de Egyptenaren, Grieken en Germanen geloofden de Romeinen in veel goden. Apollo De belangrijkste waren de staatsgoden zoals Jupiter en

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Ontstaan, groei en uiteindelijk Romeinse rijk.

Werkstuk Geschiedenis Ontstaan, groei en uiteindelijk Romeinse rijk. Werkstuk Geschiedenis Ontstaan, groei en uiteindelijk Romeinse rijk. Werkstuk door een scholier 2320 woorden 3 maart 2010 5,7 231 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Dit werkstuk gaat over het ontstaan

Nadere informatie

Prima Forum, het centrum van de stad

Prima Forum, het centrum van de stad Samenvatting door Emily 976 woorden 4 december 2017 9,5 2 keer beoordeeld Vak Latijn Prima Forum, het centrum van de stad Zeven heuvels in laaggelegen dal, vlakbij de rivier de Tiber Rivier Tiber trad

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Beoordelingsmodel VMBO BB 2008-I Wintersport 1 maximumscore 1 ( ) 24, 2 maximumscore 3 Iris heeft 1 uur en 15 minuten (of 75 minuten) geskied 1 Voor 15 minuten verlenging: (15 0,30 =) ( ) 4,50 1 Iris moet

Nadere informatie

Architectuur Oud en Nieuw Klassiek en Neo

Architectuur Oud en Nieuw Klassiek en Neo Architectuur 1810-1840 Oud en Nieuw Klassiek en Neo Klassiek: Oorsprong Antieke Wereld Klassieke Architectuur Ca. 500 voor Christus tot 476 na Christus De Wereld van de Grieken en Romeinen Tempelvormen

Nadere informatie

Week 1. Voorbeelde van Profane gebouwen uit de tijd van de grieken zijn de Stoa, Prytaneion en bijvoorbeeld theaters.

Week 1. Voorbeelde van Profane gebouwen uit de tijd van de grieken zijn de Stoa, Prytaneion en bijvoorbeeld theaters. Week 1 De eerste Griekse tempels werden uit houten elementen opgebouwd. Omdat hout niet duurzaam genoeg was en de tempels relatief snel in verval raakte werd er al snel gezocht naar een nieuw en duurzaam

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

De Eerste Ingenieur. Image not found or type unknown. Image not found or type unknown

De Eerste Ingenieur. Image not found or type unknown. Image not found or type unknown De Eerste Ingenieur. Vanaf de 9e eeuw verschenen er in Europa plotseling grote kathedralen. Deze grote godshuizen of basilieken werden in eerste instantie in de romaanse bouwstijl opgetrokken en pas naderhand

Nadere informatie

Periode Bouwkunde, klas 10

Periode Bouwkunde, klas 10 , klas 10 JAN DE BOER KLAS 10H1 PLUSDOCUMENT HAVO-PLUS. De opdracht. In deze periode heb ik samen met Kees een eengezinswoning ontworpen. Hierbij gingen we uit van een set schetsen en een idee. We dachten

Nadere informatie

Rome, begin december 2005. Rome, 2005.

Rome, begin december 2005. Rome, 2005. Rome, begin december 2005 Rome, 2005. Rome, begin december 2005 2 Maandag: wachten De taxi levert de bagage en ons bij Auckland International Airport af. En dan begint het wachten in de rij. Hier de incheckbalie

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/26480

Nadere informatie

Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï & Napels

Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï & Napels Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï & Napels Kunstreis onder begeleiding van Arjen van Prooijen, Ronald van Laar en Educa travel 9-daagse vlieg- en busreis naar Rome, Tivoli, Paestum, Pompeï en Napels van zaterdag

Nadere informatie

Nieuw licht op Nehalennia

Nieuw licht op Nehalennia Nieuw licht op Nehalennia Over een Zeeuwse Moedergodin uit de vaderlandse geschiedenis Dr. Annine E.G. van der Meer Inhoudsopgave 9 13 14 18 19 20 27 27 28 28 Woord vooraf 1 Nehalennia en de wateren 1.1

Nadere informatie

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VMBO-KB 2014 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur wiskunde CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 24 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 75 punten te behalen.

Nadere informatie

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 maandag 19 mei 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 maandag 19 mei 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VMBO-KB 2014 tijdvak 1 maandag 19 mei 13.30-15.30 uur wiskunde CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 26 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 75 punten te behalen.

Nadere informatie

TENTAMEN ELEKTROMAGNETISME (8N010)

TENTAMEN ELEKTROMAGNETISME (8N010) TENTAMEN ELEKTROMAGNETISME (8N010) 25 april, 2008, 14.00-17.00 uur Opmerkingen: 1. Dit tentamen bestaat uit 4 vragen met in totaal 18 deelvragen. 2. Het is toegestaan gebruik te maken van bijgeleverd formuleblad

Nadere informatie

Architectuur. Hoe beleven we architectuur? Hoe gaan we onze voorkeuren ontdekken? Hoe gaan we kijken? 7 thema s: Vandaag: Machtsvertoon

Architectuur. Hoe beleven we architectuur? Hoe gaan we onze voorkeuren ontdekken? Hoe gaan we kijken? 7 thema s: Vandaag: Machtsvertoon Architectuur Architectuur Hoe beleven we architectuur? Hoe gaan we onze voorkeuren ontdekken? Hoe gaan we kijken? 7 thema s: Vandaag: Machtsvertoon Egypte Periode: rond 3000-30 vchr. Opdrachtgever: De

Nadere informatie

Rome. Vrijdag 19 februari t/m woensdag 24 februari 2016

Rome. Vrijdag 19 februari t/m woensdag 24 februari 2016 Rome Vrijdag 19 februari t/m woensdag 24 februari 2016 Dagprogramma vrijdag Per touringcar van Hoornaar naar Schiphol en aansluitend vliegreis naar Rome. Vliegen om 7.00 uur. Transfer naar uw hotelaccommodatie,

Nadere informatie

5.1 Diependaalselaan - Zeverijnstraat - Kerkelandenlaan

5.1 Diependaalselaan - Zeverijnstraat - Kerkelandenlaan 5.1 Diependaalselaan - Zeverijnstraat - Kerkelandenlaan Beschrijving In de huidige situatie is hier een rotonde. De capaciteit van de rotonde wordt uitgebreid door het aanleggen van een bypass: er ontstaat

Nadere informatie

Terugblik op de Romereis 2012 (VWO 6) Door Sanne van Erp, leerling VWO 6 Dag 1

Terugblik op de Romereis 2012 (VWO 6) Door Sanne van Erp, leerling VWO 6 Dag 1 Terugblik op de Romereis 2012 (VWO 6) Door Sanne van Erp, leerling VWO 6 Dag 1 Eindelijk was het dan zo ver, vandaag was de dag waar iedereen al heel lang naar uitkeek. We gingen naar Rome! Om kwart voor

Nadere informatie

Gamma dagen groep 8 Wereldverkenning Griekenland & Italië

Gamma dagen groep 8 Wereldverkenning Griekenland & Italië Gamma dagen groep 8 Wereldverkenning Griekenland & Italië 1 Vooraf Beste groep 8 leerlingen, welkom bij het vak wereldverkenning. Dat is een combinatie van aardrijkskunde, klassieke cultuur en geschiedenis.

Nadere informatie

Ontstaan van Rome: 1 * Aeneas en de Trojaanse oorlog sticht Alba Longa * Mars x Sylvia Rheia = Romulus + Remus * moeder is dochter van Numitor koning

Ontstaan van Rome: 1 * Aeneas en de Trojaanse oorlog sticht Alba Longa * Mars x Sylvia Rheia = Romulus + Remus * moeder is dochter van Numitor koning DE ROMEINEN Ontstaan van Rome: 1 * Aeneas en de Trojaanse oorlog sticht Alba Longa * Mars x Sylvia Rheia = Romulus + Remus * moeder is dochter van Numitor koning van Alba Longa * Numitor afgezet door zijn

Nadere informatie

Bouwstijlen van kerken in Nederland. De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal:

Bouwstijlen van kerken in Nederland. De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal: Bouwstijlen Bouwstijlen van kerken in Nederland De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal: Oudste stenen gebouw Romaans Gotiek Neogotiek Renaissance Neorenaissance Classicisme

Nadere informatie

Les 2. Periode 2 Kunstgeschiedenis

Les 2. Periode 2 Kunstgeschiedenis Les 2 Periode 2 Kunstgeschiedenis 1 Opdracht Deze Les 2 Wat? 1. Ontwerp je eigen Monogram. Een ontwerp voor je eigen geloof. Zoek uit wat een Monogram is en maak je eigen monogram/symbool. Maak daar een

Nadere informatie

Tijd van Grieken en Romeinen. 2.4 De late oudheid. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen

Tijd van Grieken en Romeinen. 2.4 De late oudheid. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten Pax Romana = Romeinse vrede, in 3 e eeuw n. Chr. onder druk door: 1. Invallen door Germaanse stammen 2. Conflicten

Nadere informatie

wiskunde CSE GL en TL

wiskunde CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2014 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 13.30-15.30 uur wiskunde CSE GL en TL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 23 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten

Nadere informatie

Praktische opdracht Grieks De akropolis met het parthenon

Praktische opdracht Grieks De akropolis met het parthenon Praktische opdracht Grieks De akropolis met het parthenon Praktische-opdracht door een scholier 2180 woorden 16 november 2002 5,6 159 keer beoordeeld Vak Grieks Inleiding Het onderwerp van dit werkstuk

Nadere informatie

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen Pax Romana = Romeinse vrede, in 3 e eeuw n. Chr. onder druk door: 1. Invallen door Germaanse stammen 2. Conflicten om de macht (235 284 meer dan 50 soldatenkeizers ) 3. Waardevermindering van het geld

Nadere informatie

Deelnemerslijst Rome Senatoren

Deelnemerslijst Rome Senatoren Deelnemerslijst Rome Senatoren Johan Diderik Ettje Jannie Jelke Attie Karlijn Hotel Ciampino, Via A. Grandi 2, 00043 Ciampino Tel. Vanuit Nederland: Tel. 0039-06-79321151 http://www.ciampinohotel.com Contact

Nadere informatie

Les 2 Het huis van God in onze tijd

Les 2 Het huis van God in onze tijd Les 2 Het huis van God in onze tijd Intro Het huis van God noemen we in onze tijd de kerk. We spreken over de kerk met een kleine k en over de Kerk met een grote K. Met de kerk bedoelen we het stenen gebouw,

Nadere informatie

KLASSIEK ROME Ciao tutti City Walk #2

KLASSIEK ROME  Ciao tutti City Walk #2 KLASSIEK ROME www.ciaotutti.nl Ciao tutti City Walk #2 klik op de plattegrond voor een digitale weergave in Google Maps (let op: hiervoor maak je gebruik van internet) KLASSIEK ROME Ciao tutti City Walks

Nadere informatie

4,9. Samenvatting door Rubien 1966 woorden 6 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Geschiedenis 3.1 Van stad tot wereldrijk

4,9. Samenvatting door Rubien 1966 woorden 6 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Geschiedenis 3.1 Van stad tot wereldrijk Samenvatting door Rubien 1966 woorden 6 februari 2017 4,9 44 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis 3.1 Van stad tot wereldrijk - Rome eerste stad met koning - Ze jagen de koning

Nadere informatie

Waarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat)

Waarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat) Waarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat) (28 en 29 oktober 2009) Oudenburg, 2009 Colofon Archeologisch Rapport Oudenburg 4 Waarderend archeologisch Onderzoek te

Nadere informatie

Deelnemerslijst Rome groep Vesta s

Deelnemerslijst Rome groep Vesta s Deelnemerslijst Rome groep Vesta s Mevr. A Rienks Dhr. M Mulder Mevr. L Poiesz Lisse Dieuwke Jara Rianne Denice Anna Marije Marjolein Melina Tjesse Douwe Silke Machteld Karen Cecilia Michiel Merel Hotel

Nadere informatie

Je kunt in de grafiek aflezen wat de gewichtstoename is van schapen die zwanger zijn van één, twee of drie lammetjes.

Je kunt in de grafiek aflezen wat de gewichtstoename is van schapen die zwanger zijn van één, twee of drie lammetjes. Zwanger schaap Een schaap is gemiddeld 147 dagen (21 weken) zwanger. Tijdens de zwangerschap neemt het gewicht van het schaap toe. Je kunt in de grafiek aflezen wat de gewichtstoename is van schapen die

Nadere informatie

Drenthe Drenthe is de provincie waar de minste mensen op een vierkante kilometer wonen. In heel Drenthe wonen ongeveer mensen.

Drenthe Drenthe is de provincie waar de minste mensen op een vierkante kilometer wonen. In heel Drenthe wonen ongeveer mensen. Meander Samenvatting groep 6 Thema 3 De aarde beweegt Samenvatting Dag en nacht De aarde draait om haar as. De zon kan dus maar een helft van de aarde verlichten. Daardoor is het licht en donker, dag en

Nadere informatie

het noordelijk deel (nabij de woningen) en het zuidelijk deel. Vanwege de invloed naar de omgeving is alleen het noordelijk deel beschouwd.

het noordelijk deel (nabij de woningen) en het zuidelijk deel. Vanwege de invloed naar de omgeving is alleen het noordelijk deel beschouwd. partner in bouwputadvies en grondwatertechniek 1/5 Project : HT140056 Park Waterrijk Hekelingen Datum : 1 September 2014 Betreft : Nota waterhuishouding Opsteller : M. (Marco) Zieverink, MSc Documentstatus

Nadere informatie