Burn out: De gesel van onze tijd

Transcriptie

1 Oktober - November 2014 GEZONDHEIDSMAGAZINE Burn out: De gesel van onze tijd In de wurggreep van ademnood Zwanger? Drinken taboe! Kan je genezen van CVS? SANA nr 45 1

2 COLOFON I-SANA MAGAZINE i-sana een uitgave van Advies Media Voorwoord Sterke weerstand Bestellen? Web-en Gezondheidsmagazine Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw Redactieadres: Wegvoeringstraat 66a B-9230 Wetteren Uitgave: Tweemaandelijks elektronisch nummer (behalve de maanden juli en augustus) Verantwoordelijk uitgever: Monique Kmita Gedelegeerd bestuurder: Danny Zeegers Verantwoordelijke marketing, promotie en advertenties België: Verantwoordelijke regie Nederland: Kees Martens Hoofdredacteur: Jan van Bercken Art-Director: Ellen Drenth Artistiek advies: Alvin Bamps Documentatie & secretariaat: Klaudia Pauwels Abonnementen: Losse nummers : 3,20 Jaarabonnement: 32,00 Copyright 2014 Alle in de advertenties en redactionele stukken opgenomen gegevens, alsook foto s door derden aangeleverd, vallen onder verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, instelling of dienst die aanlevert aan Advies Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de rechten van die gegevens kan de uitgever niet aansprakelijk worden gesteld. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud (teksten en advertenties) van I-sana is geen medisch advies en kan een consult bij een arts niet vervangen. Bij medische problemen of twijfel moet altijd een geneesheer worden geraadpleegd. Ondanks het warme weer van de laatste weken glijden we toch langzaam naar de winter toe. De onzichtbare vijand dreigt weer: het griepvirus, amper een vijfduizendste van een millimeter groot, sterker dan een professioneel leger en bedreigt miljoenen vooral jonge, oude en zwakke personen, gewoon omdat we ademen. Per dag haalt een rustig mens keer adem. Met iedere ademteug komen er honderden tot miljoenen bacteriën, schimmels en virussen mee naar binnen. Eén ingeademd virusdeeltje kan al een verkoudheid veroorzaken. Maar het feit dat zulks niet altijd gebeurt, danken we aan onze afweer. Mond, neus en keel vormen een stevige barrière tegen vreemde indringers. Soms gaat het toch eens mis en schiet onze afweer te kort, de munitie is op: te veel vrije radicalen als gevolg van stress, vitaminetekorten, vermoeidheid, emotionele factoren, want ziel en lichaam zijn één. Daardoor heeft een volwassene jaarlijks gemiddeld driemaal een luchtweginfectie. Kinderen zijn vaker verkouden, bijna continu lijkt het soms, maar gemiddeld wel een keer of zes. Hun afweersysteem is nog niet gevormd. Er leven miljarden bacteriën op onze huid en in mond-, keel- en neusholte. De belangrijkste bescherming tegen infecties ligt daarom in de neusholte. De slijmvliezen zijn er niet alleen om deeltjes vast te kleven. Via een goede doorbloeding wordt de lucht opgewarmd en bevochtigd, een ideale airconditioning, zodat de kwetsbare longblaasjes worden beschermd. Stof en micro-organismen die groter zijn dan 5 micrometer (een duizendste millimeter) blijven in het slijmvlies vastzitten. Kleinere deeltjes maken kans in de longen terecht te komen. De meeste bacteriën blijven in de neus wel steken, maar de honderdmaal kleinere virussen die meestal in de lucht voorkomen, kunnen doorgaans dieper komen. De trilharen werken bacteriën met slijm naar buiten, waar het wordt ingeslikt en door maagzuur onschadelijk worden gemaakt. Bacteriën kunnen niet veel uitrichten zolang het slijmvlies niet door een virusinfectie is aangetast. Er zijn tegen de tweehonderd virussen die ergens tussen neus en longen een infectie kunnen veroorzaken. Niezen en hoesten is een manier van het lichaam om virussen en bacteriën snel het lichaam uit te werken. Waarom worden sommigen doodziek, sterven ze er aan en anderen niet? Omdat ze hun weerstand hebben opgebouwd. Vitamine C en Echinacea kunnen daar bij helpen! Gezond leven en stress vermijden zijn ook de beste middelen om de weerstand op te bouwen. Het beste wat je kunt doen, met de winter in aantocht. Jan van Bercken Hoofdredacteur 2 SANA nr 45 SANA nr 45 3

3 06 10 nhoud Burn-out: De gesel van onze tijd Als de steunpilaren van je leven instorten... Zwanger? Drinken taboe! Alcohol schaadt de foetus 14Kan je genezen van CVS? Stress: belangrijke factor bij Chronisch Vermoeidheids-Syndroom In de wurggreep van ademnood CARA en astma nemen toe, ook bij jongeren 38Omschakeling winteruur: minder belastend dan zomertijd Raakt ook jouw bioritme van slag? 40Heilzame planten en hun toepassing Ginseng: revitaliseert en herstelt 18Elektrisch poetsen Beter voor gebit en gezondheid Hoe aderverkalking 20voorkomen? Stress, voeding en vuile lucht veroorzaken hartziekten 26 Hormonen: Vrouwen hebben meer last, maar zijn ook beter! Waarom vrouwen gevoeliger zijn en langer leven 32Ben jij ook een snoeper van medicijnen? Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven Perentaartje met vanille 46De groene vingers van Ivo Pauwels MELOEN: heerlijke najaarsplant Het geheim om gezond en 50langer te leven Wetenschap bevestigt: onze voeding bepaalt onze leeftijd Onze maatschappij wordt gemedicaliseerd 4 SANA nr 45 SANA nr 45 5

4 De gesel van onze tijd Als de steunpilaren van je leven instorten... Als een stromijt in brand staat, slaan er felle vlammen in het rond, maar na een poos is alles opgebrand, de energie is weg, de vlam dooft, de koelte slaat toe en de grote leegte gaapt waar tevoren een grote voorraad stro was. Dat is een beetje zoals bij burn-out: alle energie er heftig doorvlammen tot je opgebrand raakt en de grote leegte toeslaat: er is niets meer om je aan te warmen, niets interesseert je nog, je leeft als het ware op automatische piloot. Je slaapt slecht, de weerstand vermindert, hoofdpijn slaat toe, spanning in de spieren, wazig zien, darmproblemen en een gevoel van uitputting en concentratieproblemen, vergeetachtigheid nemen de plaats in van het enthousiasme dat er tevoren was. Vooral bij jongeren lijkt de kwaal toe te nemen: ze zien geen toekomst meer, ze raken opgebrand vooraleer ze echt moeten presteren: de uitzichtloosheid, de hardheid en het egoïsme van de maatschappij heeft hun enthousiasme opgebrand. Opgebrand vooraleer het leven echt begint. Misschien klinkt het als een modewoord, maar het is geen goed teken als je er mee geconfronteerd wordt, want burn-out is ernstig en als het niet tijdig en grondig wordt aangepakt, word je nog meer kwetsbaar en kunnen zowel de psychische als fysieke schade groot worden en nog moeilijker te behandelen. Waar moet je op letten? Iedereen heeft wel eens een dipje, een dagje dat het niet meezit. Af en toe bekruipt iedereen wel eens de lust weg te vluchten van het kantoor of de werkplaats, of de studieboeken gewoon dicht te gooien, want... het heeft toch allemaal geen zin meer. - Als je begint te twijfelen aan jezelf en oordeelsvermogen om aan te pakken verdwijnt - Als je erg prikkelbaar wordt en heftig reageert op terechte of vermeende opmerkingen - Als je het gevoel hebt dat je je eigen leven niet meer in handen hebt, maar dat anderen alles bepalen - Als je s morgens doodmoe opstaat en de dag met tegenzin en angstig begint - Als je geen zin meer hebt om onder de mensen te komen - Als je moeite hebt om je te concentreren en concrete plannen te maken - Als je werk of je studie je tegensteekt en je er de zin niet van inziet dan is de kans groot dat je met een burn-out te maken hebt. Het woord geeft het al aan: opgebrand zijn. De energie is weg, de fut is er uit, je bent overgevoelig en prikkelbaar en reageert dan ook overmatig op de minste kleinigheid. Je kan zelfs van aangename en leuke dingen niet meer genieten. Het kan jou ook overkomen Doorgaans komt burn-out voor bij mensen die altijd klaar stonden voor 6 SANA nr 45 SANA nr 45 7

5 iemand anders, die enthousiast en gedreven plannen konden smeden en anderen overtuigen mee te doen. Het zijn erg gedreven mensen, die carrière willen maken, of gemaakt hebben en door tegenkantingen onbegrip, en een overvol programma het niet meer zien zitten. Een dagje vrij nemen of een ontspannende vakantie kan er niets aan verhelpen, aangezien ze van rustige en aangename momenten niet meer kunnen genieten. Het gebrek aan energie maakt plaats voor onrust, onzekerheid, alles is opgebrand. Na de futloosheid, onzekerheid en gebrek aan energie volgen de fysieke verschijnselen: slapeloosheid, spierspanningen, darmproblemen, spijsverteringsstoornissen, oorsuizingen, misselijkheid, hoofdpijn, gebrek aan weerstand, diepe vermoeidheid, concentratiestoornissen, besluiteloosheid, verstrooidheid, geheugenproblemen, pessimisme, achterdocht, cynisme, verbale agressie, gekoppeld aan een laag zelfbeeld en een gevoel van totale leegte en zinloosheid van alles. Ook tieners en jongelui Afgaande op de klachten en het profiel van mensen die er mee te kampen hebben, zou je denken dat het een probleem is van volwassenen die te veel hooi op de vork hebben genomen en te ambitieus aan hun carrière hebben gewerkt. Maar uit onderzoek in Nederland blijkt dat driekwart van de tieners al van oordeel is dat er teveel druk op hun schouders wordt gelegd. Eén derde van hen heeft te maken met symptomen van stress, veroorzaakt door de combinatie van studie en naschoolse activiteiten. Zelfs meer dan een kwart van de scholieren heeft al een burn-out gehad! Deze jongeren voelen zich compleet uitgeput en zelfs eenvoudige taken zijn al te veel voor hen. Het Nederlandse SKB heeft ook onderzoek gedaan bij werkende jongeren en daaruit bleek dat jonge werknemers ook meer kans hebben om ziek te worden dan oudere werknemers. Hun werkvermogen is slechter dan bij de ouderen: ze hebben ook meer arbeidsongevallen, hun creativiteit is minder, ze missen zelfzekerheid en optimisme of visie voor de toekomst. Hun sociale vaardigheden gaan er ook op achteruit. Uit burn-out zou je kunnen afleiden dat iemand zijn werk niet aankan. Toch zijn jongeren doorgaans bij het begin van hun activiteiten enthousiast en gedreven en proberen ze zich energiek op een taak te gooien. Als ze goed gemotiveerd worden, ondersteund zijn en zich opgenomen voelen in een veilige en begripvolle groep, als ze voldoende gevarieerd en nuttig werk mogen doen en hun leidinggevende hen voldoende feedback geeft en op een positieve manier met hen omgaat, is de kans heel klein dat ze ooit te maken krijgen met een burn-out. Hetzelfde met tieners, op voorwaarde dat ze thuis goed opgevangen en ondersteund worden, een goede motivatie krijgen in een stabiel en harmonieus gezin. Werkdruk Bij jongvolwassenen is de situatie niet veel beter. De groep IDEWE, een dienst die actief is in de preventie en bescherming op het werk, heeft een steekproef gedaan bij Vlaamse en 842 Waalse werknemers. Bijna de helft, n.l. 45 percent van de ondervraagden gaf aan dat ze zich emotioneel uitgeput voelden. Dat betekent dat minstens 25 percent van de Belgische werknemers kans maakt op een burn-out. Voor de maatschappij en de economie is dat een ramp, maar ook de sociale, emotionele en persoonlijke schade is niet te overzien. Hoe hoger de werkdruk en de emotionele belasting, des te groter was het risico op een burn-out. Ruim 35 percent van de werknemers blijkt zich koeler, afstandelijker, cynischer en kouder op te stellen tegenover hun collega s en oversten, omdat ze zich emotioneel uitgeput voelen en een gevoel van depersonalisatie ervaren. Dat maakt dat de werknemers minder geëngageerd zullen zijn, kans maken op burn-out en voor de firma een groot verlies kan betekenen. Het is van het grootste belang dit tijdig te herkennen en chefs en leidinggevenden te leren omgaan met deze signalen, ze te herkennen en tijdig en op de gepaste wijze in te grijpen. Anders is de kans ook groot dat het personeelslid voor langere tijd wegvalt wegens ziekte, of gewoon het bedrijf verlaat omdat hij er niet meer in geïnteresseerd is. Levensstijl veranderen Als er teveel stress is en te weinig motivatie wordt het lichaam op veel manieren belaagd: cortisol wat een toxisch effect heeft op de hippocampus en de adrenaline om toch te kunnen presteren, maar op den duur het lichaam uitput. Concentratie en geheugen krijgen een deuk en er treden veranderingen op in de cortex van de hersenen. Als chronische stress blijft duren slaat negativisme en depressie toe. Burn-out is geboren. Het kan maanden duren eer de patiënt weer in staat is om goed te functioneren. Daarom beter voorkomen door: - Op tijd te ontspannen en te herbronnen. - Positieve gedachten stimuleren om te beletten dat hersencellen afsterven. - Een natuurlijk bioritme herstellen door een vast schema voor werk, ontspanning, slaap, studie. - Regelmatig een vakantie inbouwen om te ontstressen. - Geregeld aan zelfreflexie doen, grenzen afbakenen en zich niet laten leven door anderen. - Ook neen durven zeggen. - Dagelijks bewegen, zoals wandelen. - Stimulerende, roes- en pepmiddelen (koffie, cola, tabak) vermijden. - Nieuwe levensstijl bedenken en toepassen. - Een goed natuurlijk middel zoals Passibell en Stressbalans gebruiken. Jan van Bercken 8 SANA nr 45 SANA nr 45 9

6 Alcohol schaadt de foetus Eén tot twee glazen per week kunnen al nadelig zijn Van alle drugs is na koffie en thee, alcohol het meest gebruikte genotsmiddel. In matige hoeveelheden is het een sociaal aanvaarde drank, die evenwel snel in gewoonte en nadien in verslaving overgaat. Aangezien alcohol vaak in groep wordt gedronken, kent men veel sociale drinkers. Vrouwen zijn daarentegen meer thuisdrinkers. Vooral tijdens de zwangerschap is dat niet zonder gevaar. Zelfs kleine hoeveelheden alcohol kunnen de vrucht schaden. Volgens prof. Temmerman van de afdeling gynaecologie in het Gentse universitaire ziekenhuis kan men in de praktijk van de verloskundige in ons land bij twee op duizend levend geboren kinderen afwijkingen zien als gevolg van drankgebruik bij de zwangere moeder. Toch schat ze het aantal kinderen dat in Westerse landen sporen draagt van alcoholgebruik veel hoger: 0,5 percent. Als de foetus in de baarmoeder via de placenta en het bloed van de moeder alcohol te verwerken krijgt, kunnen er ernstige problemen optreden bij het ongeboren kind: zowel mentale problemen als gedragsproblemen worden frequent vastgesteld. Op latere leeftijd vertonen deze kinderen gemakkelijker leer- en concentratieproblemen, maar evengoed hyperactiviteit, moeilijk gedrag, impulsiviteit en gebrek aan sociale vaardigheden. Je mag het probleem niet omkeren en concluderen dat elk kind dat gedragsmoeilijkheden of leerproblemen heeft op school, het slachtoffer was van een drinkende moeder. Maar het probleem wordt onderschat. Eén zaak is wel zeker: geen alcohol is absoluut niet schadelijk, integendeel, aldus prof. Dr. Temmerman. Waar zitten de drinkers? Veel misbruik gebeurt verdoken en vooral bij vrouwen is dat het geval. Een huisarts uit Aalst: Vaak word je maar bij toeval geconfronteerd met het Zwanger? Drinken taboe! 10 SANA nr 45 SANA nr 45 11

7 drankgebruik van vrouwen. De patiënt komt zelden naar de praktijk met de boodschap dat er een drankprobleem is. Soms is dat wel de familie, een van de gezinsleden, of ook omdat er andere problemen zijn: een valpartij, een verwonding, een longziekte die moeilijk geneest. Bij vrouwen valt het nog minder op, omdat ze vaak stiekem in de beslotenheid van de huiskamer stil drinken, genieten, of willen vergeten. Vrouwen drinken meestal porto, sherry, long drinks, maar ook wel jenever. Sommige vrouwen gaan met een opgevuld flesje hoestsiroop in hun handtas naar buiten, om af en toe stiekem een slok te nemen: ze tappen over van de grote fles... Waarom gevaarlijker voor vrouwen? Alcohol wordt in het bloed opgenomen door maag en darmen. Via de bloedbaan komt alcohol overal in het lichaam terecht. Alcohol verdooft. Het heeft effect op de overdracht van signalen in zenuwen en hersenen. De alcohol verlaat het lichaam weer grotendeels doordat de lever het afbreekt. De afbraak van de alcohol van 1 consumptie duurt ongeveer anderhalf uur. Dit afbraakproces is niet te versnellen, ook niet met bijvoorbeeld koffie of een snack. Het maakt niet uit of iemand bier of bijvoorbeeld jenever heeft gedronken. Het percentage alcohol van jenever is weliswaar veel hoger, maar een jeneverglas is veel kleiner. Per glas krijg je ongeveer 10 gram pure alcohol binnen. Hoe meer alcohol iemand in korte tijd drinkt, hoe hoger de concentratie in het bloed en hoe groter de effecten. Als alcohol op de nuchtere maag wordt gedronken, komt het eerder en directer in de bloedbaan dan wanneer er voedsel in de maag zit: de alcoholconcentratie in het bloed stijgt dus sneller, het effect is dan ook groter. Het effect is niet bij iedereen hetzelfde. Dat heeft te maken met lichaamsgewicht en het vochtgehalte in het lichaam. Hoe minder vocht, hoe meer effect alcohol heeft. Iemand van 50 kilo heeft minder vocht in zijn lichaam dan iemand van 100 kilo en ondervindt dus veel sneller het effect van alcohol. Alcohol heeft daarom ook sneller effect bij vrouwen, want zij zijn gemiddeld lichter van gewicht en hebben naar verhouding minder lichaamsvocht dan mannen. Risico s bij zwangerschap Drinken tijdens de zwangerschap kan leiden tot een kleinere herseninhoud en een lager geboortegewicht van de baby. Veel drinken tijdens de zwangerschap is beslist nadelig, want het kan een ernstige geboorteafwijking doen ontstaan die bepalend is voor de rest van het leven. Tot de typische vrouwelijke gevolgen van drankmisbruik behoren de mogelijke relatie met borstkanker, de ontregeling van de menstruele cyclus, de verhoogde kans op miskraam, en het zogenaamde Foetaal Alcoholsyndroom. Een gynaecoloog: Tal van onderzoeken bevestigen dat overmatig alcoholgebruik schadelijke effecten kan hebben op de foetus, gaande van een licht afwijkend geboortegewicht tot ernstige afwijkingen van het centrale zenuwstelsel, groeiachterstand, karakteristieke gelaatsafwijkingen, orgaanafwijkingen, en zelfs doodgeboorte. Als een aanstaande moeder alcohol drinkt, wordt de alcohol in het bloed opgenomen en dat bloed gaat rechtstreeks via de moederkoek naar het ongeboren kind. Bij zwangere vrouwen die regelmatig drinken, is de baby vaak wat kleiner bij de geboorte. Men heeft zelfs een duidelijke relatie gevonden tussen een hoge alcoholconsumptie in de zwangerschap en het gedrag van het kind op 5-jarige leeftijd. Kinderen waarvan de moeders meer dan één glaasje per dag gedronken hadden, liepen tienmaal meer kans op hyperactief gedrag dan kinderen waarvan de moeder niet had gedronken in de zwangerschap. Taboe voor zwangere vrouw? Prof. Dr. Temmerman: Niemand tilt zwaar aan het matig gebruik van alcohol, maar eerlijk gezegd als vrouwen zwanger zijn, kunnen ze beter totaal geen alcohol gebruiken. Het is niet zo eenvoudig om de gevolgen van het alcoholgebruik van de zwangere vrouw op het kindje precies vast te leggen er is nl. een grote 'grijze zone', maar wie tijdens de zwangerschap helemaal van alcohol afblijft, kan uiteraard op zijn twee oren slapen voor wat de invloed ervan op zijn kindje aangaat. Het is wel zeker dat wie zes tot acht glazen alcohol per dag drinkt kans maakt op een baby met het Foetaal Alcohol Syndroom. Daar tussenin is niets zeker, maar er is reden om aan te nemen dat wekelijks één tot twee glazen al nadelig kunnen zijn. Het is begrijpelijk, want als de moeder alcohol verbruikt, is het alcoholgehalte bij de foetus even hoog als in haar bloed. De placenta filtert de alcohol niet weg uit het bloed van de moeder. Bovendien zijn zelfs kleine beetjes alcohol schadelijk omdat het de bloedvaten vernauwt en daardoor de foetus minder bloed en zuurstof krijgt toegevoerd. De ongeboren baby voelt al binnen de vijftien à dertig minuten de weerslag van een glas alcohol. Gevaarlijk Alcohol heeft op elk moment van de zwangerschap schadelijke gevolgen in de maanden waarin de foetus gevormd wordt en de organen zich ontwikkelen maar ook later in de zwangerschap omdat dan de hersenontwikkeling doorgaat. Als de foetus in de baarmoeder alcohol te verwerken krijgt, kunnen er ernstige stoornissen optreden als gevolg van veranderingen in de hersenstructuur. De kinderen vertonen mogelijk leer- en geheugenstoornissen maar ook hyperactiviteit, impulsief gedrag en moeizame sociale omgangsvormen. Alcohol en zwangerschap gaan dus niet samen. Rond de tijd van de conceptie heeft alcohol het minst invloed maar het kan beter worden vermeden als de foetus zich ontwikkelt en gaat groeien. Zelfs tijdens de borstvoeding is alcohol ook geen aanrader. De baby wordt er slaperig van en drinkt dan niet goed. Paniek is niet nodig, wel voorzichtigheid. Jan van Bercken SUIKERVRIJ ook geschikt voor diabetici dills digestive mints Zachtverfrissende muntjes met essentiële oliën uit kruiden en vruchten. Verkrijgbaar in de apotheek met CNK-bestelcode: dills digestive mint Maakt de dingen verteerbaar! voor meer info: 12 SANA nr 45 SANA nr Advertentie

8 Stress: belangrijke factor bij Chronisch Vermoeidheids-Syndroom Dat je moe bent na een inspannende dag, of na een week van zorgen en van hot naar her haasten, is normaal. Een paar nachten goed slapen of een ontspannende vakantie kunnen dat wel oplossen. Maar dat je maandenlang moe blijft zonder duidelijke oorzaak, dat je daarbij ook spierpijn hebt, dat elke inspanning te veel wordt en dat zelfs medicijnen niet helpen, is een fenomeen dat bij tienduizenden Belgen en Nederlanders voorkomt: CVS of chronisch vermoeidheidssyndroom. Tachtig percent vrouwen en twintig per cent mannen is de verhouding van mensen die op onverklaarbare wijze, meestal vanaf de middelbare leeftijd vanuit hun actief leven plots in een totale onmacht en gebrek aan energie vervallen en van de morgen tot de avond doodmoe zijn. Er waren er die beweerden dat het wonderpoeder gevonden was: gedragstherapie, anderen schreven het toe aan verbeelding, aan psychische problemen, maar het is meer dan dat: ontstekingen, parasieten, een overgevoelig zelfbeeld, zelfbeklag, gebrek aan zelfvertrouwen, ontstekingen, kortom CVS heeft niet één oorzaak maar talrijke oorzaken die op een ongelukkig moment samenkomen in één patiënt. Er bestaat dan ook niet één oplossing maar er moet langs verschillende kanten gewerkt worden aan de beterschap. Kan je genezen van CVS? CVS is een complex probleem waar tienduizenden landgenoten mee sukkelen, vooral vrouwen. Het kan voorkomen op jong volwassen leeftijd en op middelbare leeftijd. Doorgaans waren het erg actieve mensen die plots in een burnout sukkelen, als springplank naar CVS, of meteen de grote mokerslag krijgen. Doordat er dikwijls geen fysiek aspect kan worden gevonden staat de buitenwereld er wantrouwig tegenover, vinden familie en vrienden het niet geloofwaardig, wordt het probleem geminimaliseerd, wordt een behandeling niet terugbetaald door het RIZIV en worden ze van het kastje naar de muur gestuurd. Veel artsen zijn van mening dat het probleem tussen de oren zit, dat ze zich aanstellen, of gewoon lui zijn, terwijl deze patiënten zich echt doodmoe voelen en niet meer in staat zijn om zelfs maar hun huisgezin te runnen. Ze liggen dan ook meestal van de morgen tot de avond op de zetel of in bed en slapen bovendien ook nog slecht. Er zijn er die beweren dat ze zichzelf genezen hebben van CVS, schrijven er boeken over, terwijl dat verhaal absoluut 14 SANA nr 45 SANA nr 45 15

9 niet herkend wordt door andere patiënten. Je kan een burn-out niet vergelijken met de hel van CVS... Geen gemakkelijk probleem dus. Complex In België werd het probleem goed onderzocht door prof. De Meerleir. Hij is van oordeel dat de groep patiënten een heterogene organische basis heeft. Het zijn vaak mensen die veel gewerkt hebben, actief en gedreven waren en plots tot niets meer in staat zijn. Er zitten complexe oorzaken achter en je kan de therapie dan ook niet veralgemenen. Het gaat bijvoorbeeld niet op aan iedereen die koorts heeft, hetzelfde medicament te geven. We hebben in de geneeskunde toch al lang geleerd dat je oorzakelijk moet behandelen. C.V.S. is trouwens een toestand, en geen ziekte. Men mag elke vorm van vermoeidheid toch niet verwarren met CVS. Helpt gedragstherapie? Psychiater Wesley heeft als eerste de gedragstherapie onderzocht en aangeraden: Mensen motiveren om elke dag wat meer te doen. Hen fixeren op het doen en niet op het piekeren. En inderdaad, gedragstherapie helpt vermoeide mensen, die anders misschien CVS zouden gekregen hebben. Er wordt te weinig of geen onderscheid gemaakt tussen mensen met of zonder depressie. Er is ook weinig of niets bekend over de effecten op lange termijn. Er zijn proeven gedaan met de zogenaamde actigraf, een toestel dat rond het been van de patiënt wordt bevestigd en dat de lichamelijke bewegingen en activiteit meet. Welnu, men zag helemaal geen verschil bij mensen die een gedragstherapie hadden meegemaakt. Virus of psychisch? Het mirakelmiddel is dus nog niet gevonden, hoewel deze therapie gunstig is bij chronisch vermoeide mensen, maar zeker niet bij CVS. Voor sommigen is het zelfs gevaarlijk. Wetenschappers moeten de blik open houden en alle kanten van een proces bekijken, ook als dat niet goed is. In Nederland wordt er inderdaad anders mee omgesprongen dan in België. Het gevaar is dat mensen die hier bedlegerig zijn, afhankelijk van anderen, alle legale procedures hebben doorlopen, uiteindelijk geen uitkering meer zouden krijgen. Ze worden gewoon als luiaards bestempeld. Het is onwetenschappelijk niet te willen kijken naar de oorzaken van CVS en geen opsplitsing te maken tussen de mensen die plots en anderen die geleidelijk ziek zijn geworden. Wie plots ziek werd, heeft gewoonlijk een virale oorzaak, terwijl mensen die geleidelijk ziek werden eerder psychische problemen hadden. Meerdere oorzaken Omdat de ziekte niet door iedereen in medische kringen wordt aanvaard, is het ook moeilijk om er zowel een therapie als een verklaring voor te vinden. Gelukkig wordt in universitaire middens de zaak wel beter bestudeerd, hoewel niet elk universitair centrum het op dezelfde wijze bekijkt en aanpakt. Als patiënten worden doorverwezen naar een psychiater of een klinisch psycholoog voelen ze zich verongelijkt en wordt gemakkelijk gesproken over ondeskundigheid en gebrek aan belangstelling voor de patiënt. Geen twee patiënten zijn trouwens dezelfde en dat maakt het probleem zo complex en moeilijk op te lossen. Sommigen voelen zich beter door omgang met vrienden en vriendinnen, door een nieuw doel te kiezen in het leven, door weer licht werk te doen en daar progressief verandering in te brengen, terwijl anderen beweren dat ze daar totaal de kracht voor missen en niet in staat zijn om ook maar één uur met vriendinnen door te brengen, laat staan hun leven op een hoger plan te brengen. Een burn-out of een depressie is niet hetzelfde als chronische vermoeidheid of CVS. De oorzaken kunnen trouwens bij de meeste patiënten verschillend zijn, of de combinatie van factoren kan anders zijn: - In elk geval gaat een periode van verhoogde stress aan het probleem vooraf. Die stress kan veroorzaakt worden door persoonlijke problemen, de relatie, het werk, de communicatie met collega s, met klanten. - Niet in staat zijn om oplossingen te bedenken voor de invloed van stress: geen vakantie kunnen nemen, niet willen veranderen van werk, niet willen stoppen met de zaak waar men mee bezig was, aan de relatie niet willen werken enz... - Ontstekingen die moeilijk onder controle te krijgen zijn waardoor men een permanent gevoel van ziekte heeft, zonder dat er verandering in het beeld komt, ondanks patentmedicijnen. - Sterk verlaagde immuniteit, zodat de patiënt de minste ontsteking of infectie meepikt. - Gebrek aan zelfvertrouwen en onmogelijkheid zich te affirmeren. Oplossing Patiënten die het slachtoffer zijn van CVS moeten absoluut proberen elke vorm van negatieve stress te vermijden. Dat wordt hen in de huidige maatschappij niet gemakkelijk gemaakt, want uw kwaliteiten worden afgelezen van uiterlijke kenmerken zoals een mooi huis, minstens één dure wagen, kinderen die in sportclubs en kunstacademies presteren, paard rijden in het weekend of op cruise vakantie nemen, in chique restaurants gaan eten, meerdere vakanties per jaar nemen enz... Het is niet vol te houden. Je leeft niet voor het oog van de andere, maar voor jezelf. De dag dat dit programma wordt aanvaard, is het begin van beterschap in zicht. Patiënten moeten leren relativeren en voor zichzelf leven volgens een goede waardenschaal en niet voor het oog van de omgeving. Daarnaast is het wel belangrijk van gezond te eten, voldoende vitamines (vooral C) te gebruiken en op tijd te ontspannen. Het zijn wel geen mirakelmiddelen, maar wel goede richtlijnen. Monique van Hasselt 16 SANA nr 45 SANA nr 45 17

10 Elektrisch poetsen: beter voor gebit en gezondheid Advertentie Pas als je last hebt met de tanden, of een prothese moet gebruiken, weet je hoe groot het comfort van gezonde tanden is. Door slechte poetstechniek of verkeerde tandenborstels loopt niet enkel het gebit gevaar, ook de gezondheid van het hele lichaam. Bacteriën door ziek tandvlees of slechte tanden kunnen het spijsverteringsstelsel belasten, maar ook hartziekten en zelfs kanker veroorzaken. Goed poetsen is belangrijk! Een goede tandenborstel moet comfortabel in de mond zitten. De kop moet klein genoeg zijn, zodat er overal in de mond gepoetst kan worden. Zo is een afmeting van 2,5 cm voor volwassenen en 1,5 cm voor kinderen het meest geschikt. Een goede borstelkop is niet breder dan 1 cm. De borstelhaartjes moeten een lengte van mm hebben en allemaal tegelijk meebewegen. De haartjes moeten bovendien een rond uiteinde hebben, zodat ze het tandvlees niet beschadigen. De haartjes van de tandenborstel moeten zo zacht zijn dat het tandvlees niet beschadigd wordt. Elektrisch poetsen is in. Het heeft ook heel wat voordelen. Tandartsen bevestigen dat iemand die minstens twee minuten per poetsbeurt elektrisch poetst, zichtbaar minder last heeft van tandplak en paradentose. Een elektrische borstel heeft als voordeel dat hij automatisch de juiste poetsbewegingen maakt. Je kan met de hand onmogelijk zoveel poetsbewegingen maken als elektrisch. Het gebit is dan ook grondiger gereinigd. Maar hoe je het ook aanpakt: preventie is de enige manier om zowel cariës, als loszittende tanden, ontstekingen en tandbederf te vermijden. Een goede gebitshygiëne is hierbij van uiterst groot belang. Monique van Hasselt Echinacea4 Winterkwalen effectief aanpakken max Viervoudige krachtpatser voor uw weerstand Met vier verschillende extracten, dus viermaal sterker. De superbooster voor uw immuniteit in elk seizoen. Bij winterse indringers, bij zomerse aanvallen: EchinaceaMax4 helpt u er zo weer bovenop! Dosering: 3 x 1 capsule per dag EchinaceaMax4 van AlkPharma is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met CNK bestelcode: PET-verpakking van 60 capsules. Prijs 24,95 PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/ SANA nr 45 SANA nr 45 19

11 Stress, voeding en vuile lucht veroorzaken hartziekten Hart- en vaatziekten blijven de tweede doodsoorzaak in ons land en in de geïndustrialiseerde wereld. Het jammerlijke is dat het zich steeds meer op jongere leeftijd manifesteert. De levenswijze heeft daar alles mee te maken, want het aantal blijft stijgen en kan recht evenredig worden geacht met de manier van eten, werken, leven en denken. Die levensstijl is verantwoordelijk voor het vernauwen van de bloedvaten aderverkalking genoemd, dichtslibben van de aders, hart- en herseninfarct. Wie moeite ondervindt bij het stappen, lopen, trappen klimmen of het uitvoeren van een eenvoudige klus kan zich maar beter laten onderzoeken voor het te laat is. Maar begin vandaag nog met stress te vermijden, gezonder te eten en te bewegen. Uiteraard blijft roken hoog op het taboelijstje staan. Hoe aderverkalking voorkomen? Hart- en vaatziekten zijn niet het gevolg van een blinde loterij of het toeval. Wel komt het meer in bepaalde families voor en kun je spreken over een erfelijke gevoeligheid, niet van een overerfbaarheid, want niemand wordt geboren met verkalkte bloedvaten. Als op tijd de levensstijl wordt aangepast en je let op de alarmtekens, dan kan in de meeste gevallen een cerebraal accident, een hartinfarct of gewoon aderverkalking zoals dat populair wordt genoemd, worden voorkomen. Een van de eerste mogelijke tekenen dat er wat hapert met de bloedsomloop is ademnood: moeilijk trappen lopen, buiten adem tijdens een kleine fietstocht, als je moet blijven staan terwijl je in de stad rondloopt en pijn in de borst, of de benen krijgt. De Duitsers hebben er een mooi woord voor: Schaufensterkrankheit, of anders gezegd etalageziekte. Dat zie je als mannen van middelbare leeftijd plots voor een etalage blijven staan kijken zogenaamd uit belangstelling, terwijl de winkel artikels etaleert die hen niet of nauwelijks kunnen interesseren. Vuile lucht en lawaai Hart- en vaatziekten zijn een modern beschavingskenmerk. Het probleem kwam vijftig jaar geleden minder voor en het is in de loop der jaren alleen maar toegenomen. Het probleem is quasi onbekend in natuurgebieden waar mensen nog dicht bij en in de natuur leven: Afrika, Zuid-Amerika, het hoge Noorden. Eskimo s kennen geen hartinfarct, maar dat heeft te maken met hun voeding: veel Omega-3 dat ontstekingsremmend werkt en weinig Omega-6 dat ontstekingen in de bloedvaten doet toenemen. Uiteraard zijn in natuurgebieden fenomenen als lawaai en luchtvervuiling minder of niet bekend. Uit Duits onderzoek blijkt dat mensen die in de buurt van een druk kruispunt of langs een drukke autoweg wonen, meer onderhevig zijn aan hart- en vaatziekten dan personen op het platteland. Luchtvervuiling met vooral fijn stof dat diep in de longen doordringt beschadigt niet enkel de luchtwegen, maar de fijne partikels beschadigen ook de bloedvaten. 20 SANA nr 45 SANA nr 45 21

12 De beste zorgen uit de natuur! GEHEEL VERNIEUWDE SITE! Advertentie Uw online gezondheidsadviseur Werkstress verdubbelt risico De economische crisis heeft de werkdruk in de hele maatschappij verhoogd. Overal moet met minder werkkrachten meer worden gepresteerd. Gebrek aan waardering, ontoereikende bezoldiging, verminderde empathie en vervluchtiging van de collegialiteit maken dat stress op het werk toeneemt. Fins onderzoek dat 25 jaar lang werknemers heeft geobserveerd en de werkdruk, prestatiedrang, beloning, waardering, motivering, omgang enz... onder de loep nam, kwam met de onthutsende conclusie dat werkstress het risico op hart- en vaatziekten gewoon verdubbelt. Door stress gaat namelijk ook het homocysteïnegehalte in het bloed naar omhoog en dat blijkt een grote risicofactor te zijn. Ontstressen, extra vitamine B12 en B6 kunnen hier hulp geven. Uiteraard is gezonde voeding ook een eersterangshulp. Voeding en cholesterol In verband met de preventie van hart- en vaatziekten zijn we te veel gefocust op hoge cholesterolwaarden. Natuurlijk moeten die niet extreem hoog worden en in dat geval is het beter naar een natuurlijk middel te grijpen om er wat aan te doen, zoals gegiste rode rijst. (Cholefort). Een natuurlijk middel heeft niet de nadelen van sommige cholesterolverlagers die in een aantal gevallen de kans op diabetes en Alzheimer vergroten en versnellen. Maar cholesterol op zich is niet de grote boosdoener: het is de geoxideerde vorm van cholesterol die zich als plaque neerzet op de binnenkant van de bloedvaten. Dat is een reddingsoperatie van het intelligent geconcipieerde lichaam. Cholesterol hebben we broodnodig, anders zou het lichaam er zelf geen 90 percent van het totale lichaamscholesterol van produceren in de lever. Slechts 10 percent komt uit de voeding. Als je de voeding aanpast, dan zorgt het lichaam zelf voor een hogere productie. Je moet veeleer zorgen dat de HDL (de goede) hoger wordt door meer te bewegen, niet te roken en er voor te zorgen dat het lichaam over voldoende antioxidanten beschikt: fruit, groenten en vooral blauwe bessen zijn de grote leveranciers. Wie dagelijks een handjevol walnoten eet, vermindert zijn kans op hartziekten al met meer dan 40 percent en ook groene thee is een uitstekende bron van antioxidanten, tevens een uitstekende preventie tegen kanker. Wat moet je dan? - Niet roken. - Geen geraffineerde producten (wit brood, pasta, witte rijst). - Geen suiker of suikerhoudende producten. - Meer fruit, groenten en noten vanwege de antioxidanten. - Goed slapen. - Stress vermijden. Jan van Bercken BOVERTE is een moderne internetwinkel. Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd en een goede service. U koopt bij Boverte omdat U toegang heeft tot het complete assortiment producten van Fytobell, Nutribell, Ellen Dee en Kilonorm. U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt. U met korting op uw bestelling kan aankopen. De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd. U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft. Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze klantenservice terecht. Wij garant staan voor een optimale service. Wij u helder en duidelijk over de producten informeren via de website, per telefoon en via info@boverte.com - tel.: 00/31 (0) SANA nr 45 SANA nr 45 23

13 Bij acné: Zink, Echinacea en Calendula Advertentie De huid is het grootste orgaan van ons lichaam. Het is wel degelijk een volwaardig orgaan en niet zomaar een soort verpakking voor de rest van het organisme. Het vernieuwt zich, het kan verouderen, het kan ziek zijn, het kan ernstige signalen geven. Wie het geluk heeft over een mooie, gladde, gave en frisse huid te beschikken mag gelukkig zijn,want dat betekent ook dat de barometer van de rest het organisme op mooi en gunstig staat. Elk vervelend verschijnsel is daarom nog niet ernstig. Zo is het doodnormaal dat tijdens de puberteit de huid er anders uitziet dan in de vroege kinderjaren, of tijdens de volwassenheid en op oudere leeftijd. Acné is daar één van die vervelende vertoningen van. Je kan de klok niet versnellen of vertragen, dus zit er veelal niet anders op dan te wachten tot deze voor jongeren een beetje moeilijke periode voorbij is. Het is maar zelden dat acné langer duurt dan de puberteit. Maar je kan er wel op letten dat het lichaam goede voedingsstoffen aangeboden krijgt, dat belastende stoffen worden geweerd (suiker, alcohol, tabak, coladranken), dat irritante cosmetica wordt gebannen, dat de huid dagelijks wordt schoongemaakt. Jongeren zouden daarom ook beter afstappen van junkfood, maar wel meer belang hechten aan vers fruit, dagelijks verse groenten en volkoren in de plaats van koeken en gebak. Bij acné kan worden nagegaan of er voldoende zink in de voeding wordt aangeboden, want veel jongeren hebben er een tekort aan, wat de kwaal verergert. Zink heeft een sleutelrol in de cellulaire groei en het helpt om toxines en vrije radicalen te elimineren. Vaak herken je zinkgebrek aan vermoeidheid, veel verkoudheden, sluimerende infecties enz... Daarom meer vis, om tekorten aan te vullen. Verzorgende crèmes En natuurlijk moet je de huid dagelijks verzorgen en eventueel een verzorgende crème gebruiken die tegelijk ontstekingen de pas afsnijdt zoals Calendula met jojobaolie en Echinacea. Ellen Dee heeft twee uitstekende crèmes die daarvoor van toepassing zijn. Monique van Hasselt Huidverzorgingcrème met panthenol Bij ruwe en schrale huid Een natuurlijke basisverzorging voor de hele familie, in het bijzonder voor de droge, ruwe en schrale huid. De crème werkt op de huidstructuur en helpt bij kleine huidbeschadigingen, maar is ook geschikt voor de bijzonder droge huid, bijvoorbeeld bij de voeten, handen en ellebogen. Ze verzacht en kalmeert de huid, helpt de huid om vocht vast te houden en vult de vochtopslag aan. Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter kunnen helpen. Voor meer info: Potje 100 ml - Prijs 5,95 24 SANA nr 45 SANA nr 45 25

14 Waarom vrouwen gevoeliger zijn en langer leven Vrouwen hebben driemaal meer last van migraine dan mannen. Ze klagen over ongemakjes: het eten verteert niet, ze hebben wat hoofdpijn of last van de gal, of de lever, of ze voelen zich depri, of hun voetjes zijn gezwollen, of ze sukkelen met aambeien, of cellulitis. Vrouwen zijn anders dan mannen, wat slapper, wat ronder, wat zachter. Ze sukkelen wat meer dan mannen, maar ze leven langer. En de oorzaak? De hormonen! Ze kunnen er niets aan doen... Hormonen: Vrouwen hebben meer last, maar zijn ook beter! Vooral tijdens de vruchtbare periode zijn vrouwen erg gevoelig en het slachtoffer en de slaaf van hun hormonen. Er is om te beginnen het oestrogeen, maar ook het progesteron, oorzaak van veel klachten. Ups en downs In de tweede helft van de vrouwelijke cyclus wordt het progesteron baas boven het oestrogeen hormoon. De gevoeligheid neemt toe en alle kwalen of ongemakjes die zich kunnen voordoen bij een vrouw, worden dan geaccentueerd. Dat verklaart ook waarom veel vrouwen zich beter beginnen te voelen van zodra ze in de menopauze komen. Het progesteron neemt af en de oestrogeenspiegel neemt toe, ook omdat het milieu en de voeding al heel wat xenooestrogenen aanvoert. De hormonen zijn de hoofdfactor voor de manier waarop iemand denkt en voelt. De geneeskunde houdt volgens sommige specialisten te weinig rekening met natuurlijke gegevens. In feite is de klassieke, moderne geneeskunde veel te grof voor de gevoelige vrouwelijke natuur. Vrouwen zijn veel fijner dan een scanner. Zij worden problemen gewaar terwijl een dokter - hoe goed en verfijnd hij ook mag zijn uitgerust - nog niets kan waarnemen of meten. Vrouwen voelen zich niet goed en de dokter concludeert grofweg dat het niet kan, of dat het ingebeeld is, toe te schrijven is aan emoties, psychosomatisch is, dat het maar... de zenuwen zijn. Op die manier wordt de vrouw verwaarloosd, worden haar klachten niet ernstig genomen en kan het gebeuren dat eenvoudige klachten over een moeilijke spijsvertering op den duur ongemerkt evolueren naar slokdarmkanker of maagzweren. Zwakke geslacht is sterk Vrouwen hebben geen gemakkelijk leven. Ze hebben hun lijf en hormonen tegen. Vandaar dat velen van hen zich stukken beter voelen als ze zwanger zijn: hun hormonen werken dan anders. Vooral als de eerste moeilijke weken voorbij zijn, voelen ze zich de koning te rijk. Sommigen willen zelfs vijf kinderen om opnieuw dat gelukzalige gevoel te kennen en zich goed te voelen in hun vel. Heel hun zogenaamd psychosomatische tralala valt weg. Dat is niet psychosomatisch, dat zijn echte klachten die ze misschien wat emotioneel verwoorden. Het zwakke geslacht is eigenlijk niet zwak, maar anders, dankzij de hormonen. Mannen denken met hun spierballen, maar een vrouw denkt met liefde, geduld, genegenheid, altruïsme, kunstzin. Kijk maar eens naar de inzet die een moeder kan opbrengen voor 26 SANA nr 45 SANA nr 45 27

15 Inspiratietuinen Herkenrode Advertentie haar kinderen. Ze is door haar natuur in staat meer voor anderen te zorgen. Ze is voorzichtiger dan een man, maar ook kwetsbaarder, gevoeliger, liever. Je moet ze dan ook met gevoelige vingers hanteren, want hun lastjes zijn echt. Twee derde van de vrouwen hebben die lastjes door de schuld van hun hormonen. Vooral de moederlijke types hebben er last van. Het zijn vrouwen die wat mollig zijn, wat ronder. Hun bloedsomloop is wat trager, hun bloeddruk wat lager, hun huid wat dikker, hun cellulitis wat opvallender, hun waterretentie wat duidelijker, ze hebben wat spatadertjes, hun lymfeafvoer is gestoord, ze zijn wat meer opgezwollen, ze voelen zich wat dikker, want vrouwen zijn helemaal anders. In alle opzichten verschilt een man van een vrouw. Ze heeft andere hormonen, andere organen, een andere gezondheid, maar ook andere methodes en ze heeft een andere logica. Bij mannen gaat alles direct. Zij zijn haantjes de voorste. Vrouwen kennen de kunst der omwegen. Maar ook voor haar gezondheid is dat zo. Haar hormonen zorgen voor heel wat disfuncties en vertragingen. Die onderlinge samenwerking tussen haar organische klachten en haar psyche maakt dat ze veel last heeft van migraine, want ze heeft vaak last van een algemeen zwakke circulatie, een trage lymfe-retour, een trage pols, een lage bloeddruk, koude voeten, dode vingers. Remedie? De hormonen bij de vrouw maken haar zogenaamd tot het zwakke geslacht omdat ze meer kwaaltjes heeft, meer afziet dan een man, maar tegelijk maakt het haar ook geduldiger, kunstzinniger, heeft ze meer zin voor detail, kan ze zelfs beter studeren. Ze zijn eigenlijk veel sterker dan een man. Ze weten het niet en ze zeuren er wel over. Sommige vrouwen willen dezelfde spieren als een man, spreken dezelfde stoere taal... maar daarmee geven ze hun kracht en sterkte prijs. Men probeert met pillen alles te regelen, de vraag is hoe goed dat wordt op termijn. We hebben zelfs de vruchtbaarheid geregeld dankzij de pil... maar het heeft veel vrouwen ook mannelijker gemaakt. Bovendien is er het nadeel dat voeding en milieu al een overlast aan oestrogenen oplevert. Daar komt de pil nog eens bij. Het lichaam is immens complex en de geneeskunde kan dat bijlange nog niet vatten. Er zijn de emoties, de hormonen, het immuunsysteem, de stress, de adrenaline, het cortisone... maar het lichaam is veel meer dan de som van de delen. Dus kan je ongemakken gewoon beter laten voorbij gaan of een goed natuurlijk middel zoals Menobell, een goed natuurlijk middel met respect voor de eigenschappen van de vrouw. De Inspiratietuin van Herkenrode is een hedendaags kruidenpark: exclusief en origineel, aantrekkelijk voor een gevarieerd publiek van professioneel geïnteresseerden en individuele bezoekers, ontspannend en educatief. Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij Hasselt Tel.: Fax: abdijsiteherkenrode@hasselt.be Web: Hotel t Buskruid Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg Erkend fietshotel vlakbij knooppunt 312 Hotel t Buskruid Dr. Vanderhoeydonckstraat Lummen Tel 013/ Fax 013/ Jan van Bercken info@tbuskruid.be 28 SANA nr 45 SANA nr Advertentie

16 Weetjes Zonnebank doet sneller verouderen Ook Duitse huidartsen waarschuwen voor de grote misvatting onder toeristen: ze willen al met een tintje het vakantiestrand op en trekken in massa eerst naar het solarium of de zonnebank om zich op die manier voor te bereiden op de vakantie. De meeste zijn van oordeel dat hun licht gebruinde huid al een beveiliging geeft tegen de zon en dat ze op die manier minder gauw last zullen krijgen van zonnebrand. Niets is minder waar, waarschuwen de huidartsen. De zonnebank zendt enkel UV-A-licht uit. Deze lichtgolf dringt diep in de huid door en veroorzaakt wel degelijk een activering van het pigment en zorgt dus voor een bruine huid, maar absoluut niet voor een bescherming. Daarvoor zorgt enkel UV-B-licht. De zonnebank veroudert de huid wel en verhoogt de kans op huidkanker aanzienlijk. De elastinevezel breekt en er ontstaan ook vroegtijdig rimpels. De zonnebank is geen element van schoonheid, wel van vroegtijdige veroudering. Warmte helpt bij rugpijn Sommigen noemen het lumbago, anderen spreken over spit, maar het gaat in elk geval om lage rugpijn en het is niet prettig als je er door geplaagd wordt. Bij spit is er iets in de lage rug geschoten, waardoor men zich van de pijn niet of nauwelijks meer kan bewegen. Pijn van spit kan uitstralen naar de billen en naar de bovenbenen tot de knieën. Spit is iets heel anders dan ischias of hernia. Bij die laatste twee straalt de pijn ook uit, maar haast altijd in één been en tot voorbij de knie. We weten niet precies wat er aan de hand is en waar de problemen zitten. Hoe komt het? Het erin schieten kan ineens gebeuren bij het bukken, draaien en opstaan. Het kan ook zijn dat iemand in een uur tijd de pijn en het stijve gevoel voelt opkomen of dat hij ermee wakker wordt. Voor het gemak noemen we het allemaal maar spit of lumbago. Bij verkeerd tillen schiet het ook in de lage rug. De klachten lijken erg veel op die van spit en waarschijnlijk is het hetzelfde. Wat kunt u er zelf aan doen? Warmte is altijd goed. Het maakt niet uit of die nu komt van een smeersel, spray, een bad of douche, een rode lamp, speciale warmte (thermo) kleding of een elektrische deken. Als je het echt niet kunt uithouden, neem je een paar dagen bedrust. Maar als het kan, is het heel goed in beweging te blijven. Daarbij is fietsen gemakkelijker dan lopen. Pijnstillers maken je niet sneller beter, maar kunnen soms verlichting geven en het bewegen gemakkelijker maken. Maar in elk geval is warmte altijd gunstig. Ook acupunctuur, osteopathie en chiropraktijk kunnen helpen. Afrikaans plantje helpt tegen artrosepijn In een groot aantal gevallen kunnen patiënten met artroseklachten bevrijd worden van hun pijn en hun gewrichten beweeglijker maken dankzij een eenvoudige plant die in de thuislanden van de Afrikaanse woestijn gevonden wordt: duivelsklauw. Omdat het bijna onmogelijk is de plant in cultuur te brengen, moet ze in het wild geoogst worden, de zeldzaamheid zal dus nog toenemen. En toch heeft duivelsklauw ofte Harpago een helende werking op spierpijnen en gewrichtsaandoeningen, doordat het schadelijke enzymen kan neutraliseren, de zogenaamde collagenasen zoals die bij artrose vervormingen van het gewricht veroorzaken. Door Harpago kan de beweeglijkheid van een aangetast gewricht verbeterd worden, terwijl de pijn ook verminderd wordt. Duivelsklauw heeft ook de plezierige eigenschap de lever te helpen bij zijn ontgiftingswerk wie leverproblemen heeft, is dus ook gebaat bij een kuurtje met duivelsklauw. In tegenstelling tot heel wat synthetische reumaproducten, tast duivelsklauw het maagslijmvlies niet aan. Harpago of duivelsklauw zit bijvoorbeeld in het natuurlijke preparaat Articulan van Fytobell. Chauffeurs met smalle broeken minder vruchtbaar Het was al langer bekend dat hete baden de vruchtbaarheid van mannen nadelig kan beïnvloeden. De zaadklieren zitten precies daarom buiten het lichaam omdat ze een lagere temperatuur moeten hebben. Uit onderzoek is gebleken dat mannen die te smalle broeken dragen, vaak hete baden nemen of in een heet milieu moeten werken zoals metaalgieters, stokers, ook minder beweeglijk sperma hebben. Onderzoek in Frankrijk heeft uitgewezen dat nog meer beroepen in hetzelfde beddeke ziek zijn: buschauffeurs en truckers: ze zitten urenlang onbeweeglijk in een broeiend hete truckcabine, vaak met smalle broeken gekleed, terwijl de genitale zone dezelfde temperatuur aanneemt als de rest van het lichaam: fataal voor het zaad, dat minder beweeglijk wordt en ook in mindere mate wordt aangemaakt. Volgens hetzelfde onderzoek treedt dit fenomeen al op als de chauffeur drie uur ononderbroken aan het stuur zit. Regelmatig halt houden, een stapje in de wereld zetten en luchtige kleding dragen is derhalve zeer aangewezen. s Morgens in de plaats van een warm bad: liever een koele douche: gezonder voor de bloedsomloop en het hart en beter voor het nageslacht! 30 SANA nr 45 SANA nr 45 31

17 Ben jij ook een snoeper van Onze maatschappij wordt gemedicaliseerd medicijnen? Belgen zijn snoepers en dat hebben ze niet alleen te danken aan hun lekkere chocolade. Maar we snoepen te veel, niet enkel suikerhoudend voedsel, maar ook medicijnen en dat is een heel ander verhaal. Het verbetert er niet op, want vorige week werd een rapport gepubliceerd waaruit blijkt dat we dubbel zoveel terugbetaalde geneesmiddelen slikken als veertien jaar geleden. Medicijnen zijn consumptiegoederen geworden, een verandering van status die alarmerend is. Enerzijds een teken van de maatschappij waarin we leven, waarbij we de problemen zelf niet meer in de hand hebben, anderzijds een teken van medicalisering van de maatschappij waarbij het aanbod en het voorschriftgedrag de consumptie aanwakkeren. voorschrijven. Voor dit gedrag zijn ze afhankelijk van de informatie van de farma-concerns, want hun opleiding is te kort en niet diepgaand genoeg om alles te weten over de invloed en samenstelling van geneesmiddelen. Daar zijn botsende belangen bij: de patiënt wil genezen, de farmacie wil verkopen. Artsen zijn veelal aangewezen op informatie van vertegenwoordigers of van publicaties van farmaceutische bedrijven die in wetenschappelijke rapporten hun producten aanprijzen. Die onderzoeken hebben ze nota bene zelf laten uitvoeren en bekostigen, dus: welk rapport wil je en waarvoor wil je betalen. Zo zit dat een beetje in elkaar. Negatieve aspecten worden vaak verzwegen of verdoezeld, tot ze jaren later aan het licht komen zoals recent met Domperidon en Paracetamol. Denk aan Contergan, Softenon, de pil enz... Handeltje Dr. Matthias Rath, bekend Duits cardioloog vooral in Amerika actief, legde met zijn uitspraak de vinger op de wonde: "Als ziekten voorkomen kunnen worden door de gezondheid van de cel te optimaliseren met natuurlijke, niet-patenteerbare moleculen, dan bedreigt dit de basis van de complete farmaceutische handel in ziekte." Met andere woorden: ziekte is een han- De maatschappij boezemt angst in. De gebeurtenissen in de wereld maken dat we niet meer met vertrouwen de dag van morgen kunnen verwachten: er kan van alles gebeuren: het werk, de gezondheid, de financiën, de veiligheid, de zekerheid. Alles zit in vraag. We kunnen dat niet meer op menselijke maat opvangen en dus springt de industrie, of liever de farmacie ter hulp. Onze angsten moeten weg, we willen weer vertrouwen en zekerheid en dat halen we dan in de apotheek. Gevolg: een fenomenale stijging van het geneesmiddelengebruik: dubbel zoveel als veertien jaar geleden. Een teken des tijds. Wetenschappelijk onderzoek? Artsen zijn meestal te goeder trouw. Hun opleiding betreft ziektebeelden en het diagnosticeren. Hun functie meestal het doorverwijzen van de patiënt naar ziekenhuizen en specialisten. Voor de rest alleen maar wat 32 SANA nr 45 SANA nr 45 33

18 deltje geworden waar farma-concerns, therapeuten en instituten beter van worden. De vraag is of ook de patiënt daar belang bij heeft, of hij het doel, dan wel het middel geworden is. Niet dat de farmacie geen verdiensten heeft, niet dat de artsen niet te goeder trouw zijn en dat natuurgenezers alle krediet hebben, het omgekeerde is evenzeer waar: in de natuurgeneeskunde zitten ook kwakzalvers net zoals in de reguliere geneeskunde. De patiënt kan dat aftoetsen met de ene vraag: word ik er beter van, of wordt de andere er alleen maar rijker door. Dr. Michael Colgan die niet om een boude uitspraak verlegen zit schrijft dat we ons goed moeten realiseren dat de gezondheidsindustrie failliet zou gaan als ze enkel nog gezonde mensen te behandelen kreeg die maar af en toe ziek worden. Het is niet verwonderen dat Astra Zeneca in de USA veroordeeld werd voor het verlenen van financiële ondersteuning (lees omkoping) van meer dan 400 artsen. Artsen prezen middelen aan omdat ze onrechtstreeks of rechtstreeks voordeel hadden door een bepaald middel voor te schrijven. Dat gebeurde met prostaatmiddelen, maar ook met cholesterolverlagers enz... De winstmarge van farma-giganten is dan ook gigantisch. Niet te verwonderen dat ze hun handeltje in stand willen houden door goede natuurlijke middelen onder curatele te stellen, te dwarsbomen, te laten verbieden (denk aan vitamines) of verdacht te maken. Sommigen willen zelfs vitamines op voorschrift, of de dosis zo laag mogen houden dat er geen therapeutisch effect uit voort kan komen. Verkeerd medicijngebruik We gebruiken niet alleen te veel medicijnen, soms worden ze ook nog verkeerd gebruikt en dat kan fatale gevolgen hebben. Eén op de zes hospitalisaties van patiënten in de geïndustrialiseerde wereld is het gevolg van verkeerd gebruik van medicijnen. Dr. Gerald Cable van de dienst Volksgezondheid in de Verenigde Staten was verrast van dit hoge aantal. De helft van de opnames was dan ook nog eens te wijten aan het nemen van medicijnen die ver over datum waren. Sommige patiënten zijn ook erg onvoorzichtig, combineren middelen die niet samen mogen genomen worden zoals pijnstillers samen met stimulerende preparaten. Soms lopen patiënten verschillende apotheken af om aan middelen te komen waarvan de verpakking voor vrije verkoop te klein is om te voorzien in hun hoog gebruik. Waar je in elk geval nooit verkeerd kan mee doen: gezond blijven en daar aan werken. Gezond eten, gezond denken, gezond leven. Goed voedsel, beweging en een helder doel in het leven. Zo wordt de patiënt geen middel, maar een doel. Daar moeten we weer naartoe, bij voorkeur met natuurlijke middelen. Jos van Landuyt restaurant t Vlierhof Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel GSM info@vlierhof.be Bezoek onze website: Dominique Vreven natuurlijk smakelijk 34 SANA nr 45 SANA nr Advertentie 50 net.be De portaalsite voor de dynamische 50-plusser! Schrijf je nu in op onze Nieuwsflash Advertentie

19 CARA en astma nemen toe, ook bij jongeren In de wurggreep van ademnood Steeds meer mensen, maar vooral jongeren krijgen te maken met ademhalingsproblemen. Want COPD of chronisch obstructief longlijden is de derde doodsoorzaak in Europa, na kanker en hart- en vaatziekten. Roken is één van de belangrijkste veroorzakers. Ook chronische en astmatische bronchitis nemen bijzonder snel toe: kortademigheid, piepende geluiden, verhoogde slijmproductie. Maar er zijn ook andere factoren dan roken, want steeds meer jongeren worden met ademhalingsmoeilijkheden geconfronteerd. Aandoeningen van de luchtwegen nemen toe. Astmatische bronchitis ontstaat gewoonlijk in de jeugd. Meestal heeft emotionele overgevoeligheid er mee te maken. Natuurlijk spelen allergische factoren een rol: huismijt, stof, pollen, maar ook tabaksrook, scheikundige stoffen, bepaalde voedingsproducten of sterke geuren en zelfs medicijnen kunnen een aanval uitlokken. Maar emotionele kortsluitingen liggen toch in veel gevallen aan de basis van een plotselinge aanval. CARA Naast hooikoorts en allerlei allergische reacties, kan de patiënt ook te maken krijgen met CARA, de afkorting van Chronische Aspecifieke Respitaroire Aandoeningen. In deze ziektebeelden treffen we vooral astma, chronische bronchitis, emfyseem en astmatiforme bronchitis. Alle vier de aandoeningen tasten het ademhalingssysteem aan en ze hebben één gemeenschappelijk kenmerk: de luchtpijpen worden er door vernauwd. De patiënt kan het daardoor erg benauwd krijgen en heeft voortdurend last van hoest. Men beschouwt iets als chronisch als het probleem zich gedurende minstens twee jaar heeft voorgedaan en op zijn minst gedurende drie maanden per jaar optreedt. Deze vier aandoeningen uiten zich op een aparte manier. Bij astma is het vooral de kortademigheid die van belang is. Er kan ook hoest bij zijn en slechts op het einde van de aanval kan er wat taai slijm bij zijn. Daarentegen is er bij astmatiforme bronchitis een blijvende kortademigheid die in de loop van het jaar erg kan variëren. Hun last is -in tegenstelling tot de echte astmapatiëntenwel blijvend en het hele jaar door, terwijl de echte astmapatiënten vaak maandenlang klachtenvrij kunnen zijn. Bij chronische bronchitis is er vooral hoest en slijm. Niet iedereen die chronische bronchitis heeft, is ook kortademig. Als ze verkouden zijn, hebben ze wel last van kortademigheid. Tenslotte is emfyseem een probleem dat meestal op latere leeftijd optreedt. Ze hebben permanent last van kortademigheid en vooral last bij het uitademen. Natuurlijk zijn deze ziektebeelden niet altijd mooi afgelijnd en ze kunnen vloeiend in elkaar overgaan of door elkaar lopen. In elk geval is het hoofdkenmerk van CARA een veralgemeende vernauwing van de luchtpijpen. Er is ook een overmatige aanmaak van slijm. Daardoor worden ook de luchtwegen vernauwd. Soms kunnen bij astma zelfs de volledige luchtpijptakjes worden afgesloten. Ook de spiertjes rond de luchtwegen komen in kramp en gaan samentrekken, zodat de luchtwegen nog meer vernauwd worden. Emfyseem is meer een ziekte van de longblaasjes, die hun elasticiteit verliezen, de normale structuur verdwijnt. Langdurige ontsteking van de luchtpijpvertakkingen kan emfyseem doen ontstaan. Een gezonde leefwijze met emotionele rust en goed voedsel zal er toe bijdragen dat de problemen verminderen. Niet roken is uiteraard een must. Suiker en zuivelproducten kunnen beter worden vermeden omdat ze leiden tot een hogere slijmproductie. Fastfood is geen voedsel en is nadelig voor mensen met problemen aan de luchtwegen. Tijm of een preparaat op basis van tijm geeft verlichting. Jos van Landuyt 36 SANA nr 45 SANA nr 45 37

20 Binnenkort stappen we van de zomertijd weer in het winteruur. Gewoon een tik op de grote wijzer van de klok? Voorstanders verlangen al naar de volgende zomertijd, omdat het een uurtje langer licht blijft, langer op het terras zitten, langer in de tuin genieten, langer licht om te klussen of te werken. Tegenstanders argumenteren dat de bioklok van streek raakt en dat door de tik op de grote wijzer, jijzelf ook een tik krijgt. Maar is dat zo? Tot op heden is er nog altijd geen wetenschappelijk rapport dat helder aantoont of we er nu voor- of nadeel bij hebben. Los van het economisch aspect is er uiteraard ook een gezondheidsluik. De vraag is: schaadt die omschakeling of is dat te verwaarlozen? Omschakeling winteruur: minder belastend dan zomertijd Je sterft er niet van Jetlag bestaat ook. Als je met het vliegtuig van oost naar west vliegt (naar Amerika bijvoorbeeld) dan duurt de dag langer omdat je tegen de aardrotatie ingaat. Je gaat op die manier later naar bed en hebt minder slaap gehad in dat etmaal. Voor sommigen is het effect bijkomstig want één nacht later zijn ze weer fit, terwijl anderen er een week ongemak van ondervinden. Die ongemakken zijn te vergelijken met de omschakeling van wintertijd naar zomertijd en omgekeerd. In de lente kan de hinder het grootst zijn, omdat we dan een uur minder slapen, de klok wordt vooruit gezet. In de winter is het andersom en wordt de klok een uur teruggedraaid, wat maakt dat we theoretisch een uurtje langer in bed kunnen blijven als we volgens het horloge op hetzelfde tijdstip opstaan. Het klinkt allemaal erg indrukwekkend, maar in feite is het dat niet. Je sterft er niet van, je krijgt er hoogstens een paar dagen ongemak van. Raakt ook jouw bioritme van slag? Bioritme Maar het bioritme verschuif je niet zoals de wijzers van de klok. Ons lichaam leeft volgens een eigen ritme. Dat wordt het circadiaans ritme genoemd en heeft een cadans van 24 uur. In die periode is er ruimte voor slaap, werk en ontspanning. De slaaptijd wordt vooral hormoonmatig geregeld en gewoontematig. Die twee zijn eigenlijk op elkaar afgesteld. De productie van melatonine, het slaaphormoon, begint op het moment dat het licht afneemt, de avond valt. Als we de duisternis vervangen door kunstmatig licht of door een vliegtuigreis, of door het verschuiven van de wijzers van de klok, is ons bioritme een beetje van streek. Sommigen vallen moeilijker in slaap of worden op een ongewoon uur wakker. Dat merk je vooral bij baby s en bij dieren. Zelfs planten hebben last van het verschuiven van zomertijd en wintertijd. Het is telers bekend dat planten het meest water nodig hebben op het middaguur. Dat is het moment waarop de zon het hoogst staat. Ze passen ook dan de meeste irrigatie toe. Als de klok verschuift, trekt de zon zich daar niets van aan en dus moeten de plantenkwekers hun procedure van bevloeiing aanpassen aan de zon en niet aan het winter- of zomeruur. Koeien die moeten gemolken worden of eten vragen doen dat niet volgens het uurritme van de overheid, maar volgens hun eigen bioritme. De mens kan ze dwingen zoals hij zichzelf dwingt, maar dat gaat ten koste van een weekje ongemak. Er zijn er bij wie de last meerdere weken of maanden kan aanslepen. We kunnen dat wat bijsturen door creatiever om te gaan met het open en dicht schuiven de gordijnen in de slaapkamer en door elke dag het eetmaal een kwartiertje te verschuiven. Neem geen slaapmiddelen, dat doet meer kwaad dan goed. Je kan wel een natuurlijk steuntje aanwenden zoals Escholcin, op basis van Escholtzia. Dat laat geen sporen na en helpt alleen de natuur een beetje. Maar voor de rest: pieker niet te veel over het winteruur en geniet een uurtje meer van je slaapkamer. Jan van Gendt 38 SANA nr 45 SANA nr 45 39