Kijkwijzer 2.0. Datum: Naam leerkracht: Groep: Aantal leerlingen: Bezocht door:

Transcriptie

1 Kijkwijzer 2.0 Datum: Naam leerkracht: Groep: Aantal leerlingen: Bezocht door: Leeswijzer - Aandachtspunten: aandachtspunten voor het handelen van leerkrachten - Observeerbaar gedrag: vertaling naar handelingen die tijdens klassenobservatie kunnen worden waargenomen 1. Interpersoonlijk competent In de groep is door het handelen van de leerkracht een omgeving gecreëerd waarin ieder kind wordt gestimuleerd om zich te ontwikkelen, ongeacht capaciteiten of achtergrond. Kinderen voelen zich veilig en gehoord, er wordt op een open en constructieve wijze met elkaar gecommuniceerd en kinderen leren om met elkaar samen te werken. Aandachtspunten Observeerbaar gedrag zorgt voor een ontspannen sfeer spreekt leerlingen op een positieve manier aan accepteert dat leerlingen fouten maken maakt zodanig contact met leerlingen dat zij zich op hun gemak voelen 1.2 zorgt voor veiligheid maakt de sfeer in de groep en de omgang met elkaar indien nodig bespreekbaar treedt op wanneer er om leerlingen wordt gelachen voorkomt pestgedrag en reageert adequaat wanneer zich dat voordoet houdt rekening met verschillende (culturele, sociaaleconomische, etnische en taal-) achtergronden van leerlingen Kijkwijzer 2.0 versie

2 1.3 toont en bevordert respect voor leerlingen laat leerlingen uitspreken honoreert de inbreng van leerlingen luistert naar wat leerlingen te zeggen hebben stimuleert leerlingen naar elkaar te luisteren bevordert dat leerlingen interesse tonen in elkaar vermijdt rolbevestigende opmerkingen vormt zelf voorbeeld/rolmodel van respectvolle benadering 1.4 ondersteunt het zelfvertrouwen van koppelt vragen en opmerkingen van leerlingen op een positieve manier terug leerlingen maakt duidelijk bijdragen van leerlingen waardevol te vinden 1.5 zet passende pedagogisch interventies in maakt weloverwogen gebruik van complimenten en correcties anticipeert op gedrag van leerlingen spreekt leerlingen aan op ongewenst gedrag en stimuleert gewenst gedrag hanteert gedrags- en omgangsregels redelijk en consequent hanteert regels die duidelijk en zichtbaar zijn voor leerlingen hanteert regels die functioneel zijn voor leerlingen 1.6 bevordert dat leerlingen samenwerken geeft leerlingen de gelegenheid elkaar te helpen geeft opdrachten waarmee samenwerken mogelijk/nodig is geeft leerlingen de gelegenheid samen te spelen of samen opdrachten uit te voeren bevordert het zelf oplossen van ruzies of misverstanden 1.7 leert leerlingen op doelmatige wijze samenwerken 1.8 geeft leerlingen feedback op kwaliteit van samenwerking laat leerlingen samenwerken op een manier die functioneel is voor doel en/of proces laat leerlingen samenwerken op een manier waarin sprake is van wederzijdse afhankelijkheid stelt eisen aan de kwaliteit van de samenwerking en communiceert deze eisen naar de leerlingen geeft feedback op de mate van samenwerking geeft feedback op de individuele invulling van taken en rollen bij de samenwerking geeft feedback op de meerwaarde van samenwerking voor het resultaat Kijkwijzer 2.0 versie

3 Oordeel indicator Interpersoonlijk competent O Z V G 2. Pedagogisch competent De leerkracht heeft een uitdagende leeromgeving gecreëerd waarin het zelfvertrouwen van leerlingen wordt gestimuleerd en leerlingen worden uitgedaagd het beste uit zichzelf te halen, ongeacht hun achtergrond. Er zijn hoge verwachtingen van de leerlingen en er wordt tijdig gesignaleerd waar extra ondersteuning en begeleiding gewenst is. Aandachtspunten Observeerbaar gedrag geeft expliciet blijk van hoge verwachtingen 2.2 richt een leeromgeving in die uitdagend en rijk is 2.3 stemt instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen spreekt positieve verwachtingen uit naar leerlingen over wat zij aankunnen weet van iedere leerling wat hij van hen kan verwachten en communiceert dit naar hen bevestigt het als leerlingen verwachtingen waarmaken bemoedigt leerlingen als zij verwachtingen niet waarmaken zet ondersteunende en stimulerende materialen voor (methodisch) taalleesonderwijs in zet ondersteunende en stimulerende materialen voor (methodisch) reken- en wiskundeonderwijs in zet ondersteunende en stimulerende materialen voor het verkennen van de wereld in stimuleert de taalontwikkeling van leerlingen voortdurend en tijdens alle lessen, niet alleen tijdens het taalonderwijs OB: gebruikt hoeken en materialen voor het stimuleren van geletterdheid en gecijferdheid OB: richt speel- en werkhoeken thematisch in hanteert adequate en stimulerende soft- en hardware maakt leerlingen nieuwsgierig en overtuigt hen van de relevantie van leerinhouden zet leerlingen die minder instructie nodig hebben (alvast) aan het werk geeft aanvullende instructie aan groepjes of individuele leerlingen richt zich niet alleen op de middenmoot Kijkwijzer 2.0 versie

4 2.4 stemt de verwerking van de leerstof af op relevante verschillen tussen leerlingen 2.5 biedt zwakke leerlingen extra leer- en instructietijd 2.6 laat zijn taalgebruik aansluiten op de taalbehoeften van de leerlingen Oordeel indicator Pedagogisch competent laat zijn 1 instructie aansluiten op de wijze waarop een leerling leert maakt tussen leerlingen verschil in de omvang van opdrachten laat sommige leerlingen gebruik maken van hulpmaterialen geeft niet alle leerlingen dezelfde tijd voor de opdracht geeft leerlingen verwerkingsopdrachten die aansluiten op de wijze waarop zij leren geeft zwakke leerlingen extra leertijd geeft zwakke leerlingen extra oefeningen geeft zwakke leerlingen voor - of na -instructie laat zijn taalgebruik aansluiten op de regels van de standaardtaal laat zijn taalgebruik overeenstemmen met het ontwikkelingsniveau van de groep stemt zijn taal af op het niveau van individuele leerlingen brengt responsieve interactie op gang (interactie die de taalverwerving bevordert) O Z V G 1 Voor de leesbaarheid gebruiken we in dit document de mannelijke vorm; in alle gevallen moet hier uiteraard hij/zij gelezen worden Kijkwijzer 2.0 versie

5 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent De leerkracht heeft een krachtige en talige leeromgeving gecreëerd, waarin leerlingen ongeacht hun achtergrond een optimaal leerrendement bereiken. Het lesaanbod is afgestemd op de doorlopende leerlijnen en doelen zoals die zijn vastgesteld binnen het (Amsterdamse) onderwijs en de eigen school. Er wordt in de groep gewerkt met groepsplannen, gevarieerde werkvormen en leerlingen krijgen directe instructie. Aandachtspunten Observeerbaar gedrag maakt duidelijk hoe de les aansluit aan bij voorgaande lessen 3.2 verduidelijkt bij aanvang van de les de lesdoelen 3.3 maakt voor leerlingen de opbouw van de les inzichtelijk 3.4 geeft duidelijke uitleg van de leerstof en opdrachten 3.5 geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen bespreekt het voorgaande werk met betrekking tot hetzelfde onderwerp haalt relevante voorkennis op en vat deze samen vermeldt hoe de les aansluit bij wat voorafgegaan is noteert voorkennis op het bord ( wat weten we al? ) informeert de leerlingen bij de aanvang van de les over de lesdoelen noteert de lesdoelen op het bord ( wat gaan we leren? ) maakt duidelijk wat het doel van de opdrachten is en wat de leerlingen ervan zullen leren gebruikt duidelijk herkenbare componenten in de les (bijvoorbeeld uitleg, begeleid inoefenen, zelfstandig verwerken) maakt aan kinderen duidelijk volgens welke stappen de les gaat verlopen maakt bij iedere nieuwe stap in de les duidelijk hoe deze past in het totaal legt uit in opeenvolgende stappen stelt vragen die door leerlingen worden begrepen vat van tijd tot tijd de leerstof samen zet aanschouwelijke en ondersteunende middelen in die leerdoelen ondersteunen vertelt elke leerling wat hij/zij moet doen maakt duidelijk welke materialen en didactische hulpmiddelen gebruikt kunnen worden 3.6 betrekt alle leerlingen bij de les geeft opdrachten die leerlingen aanzetten tot actieve deelname stelt vragen die leerlingen aanzetten tot nadenken ziet er op toe dat leerlingen tijdens de instructie goed luisteren en tijdens de verwerking doorwerken Kijkwijzer 2.0 versie

6 3.7 hanteert bij uitleg werkvormen die leerlingen activeren wacht na het stellen van vragen voldoende lang om leerlingen te laten nadenken geeft ook leerlingen de beurt die niet hun hand opsteken maakt gebruik van gespreks- en discussievormen zorgt voor geleide (in)oefening laat leerlingen in groepen/hoeken werken maakt gebruik van ICT 3.8 geeft feedback aan leerlingen gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen gaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier uitvoeren refereert bij feedback expliciet aan de doelen refereert bij feedback expliciet aan de fasering van de les of van de opdracht geeft feedback op de wijze waarop leerlingen tot hun antwoord komen geeft feedback op het sociaal functioneren bij de uitgevoerde taak (groepsgebeuren) 3.9 gaat na of de lesdoelen bereikt zijn laat de leerlingen vertellen wat ze geleerd hebben vat samen (op het bord) wat kinderen hebben geleerd grijpt expliciet terug op doelen laat leerlingen vertellen wat goed ging, wat niet goed ging en wat ze de volgende keer anders gaan doen gaat na wat de prestaties van de leerlingen zijn 3.10 stimuleert reflectie door middel van interactieve instructie- en werkvormen is niet alleen zelf aan het woord maar stimuleert reflectie door middel van interactie met leerlingen gebruikt werkvormen waarbij interactie tussen leerlingen leidt tot reflectie 3.11 laat leerlingen hardop denken geeft leerlingen de gelegenheid hardop oplossingen te bedenken vraagt leerlingen oplossingen te verbaliseren 3.12 leert leerlingen strategieën voor denken en leren leert leerlingen oplossingsmethodieken (algoritme, analogie, regeltoepassing) leert leerlingen het gebruik van ordeningsmiddelen aan Kijkwijzer 2.0 versie

7 geeft leerlingen aanwijzingen voor het oplossen van problemen biedt leerlingen checklists voor het oplossen van problemen demonstreert denkstrategieën door modeling of hardop denken vereenvoudigt problemen door ze in stukken te hakken 3.13 laat leerlingen reflecteren op (diverse) laat leerlingen verschillende oplossingsstrategieën met elkaar vergelijken oplossingsstrategieën brengt structuur aan in de verschillende oplossingsstrategieën laat leerlingen de handigste oplossingsstrategie bepalen evalueert de bruikbaarheid van oplossingsstrategieën geeft leerlingen niet alleen feedback op het resultaat maar ook op het proces 3.14 stimuleert het hanteren van schenkt aandacht aan schattend rekenen / voorspellend lezen controleactiviteiten laat oplossingen relateren aan de context stimuleert het gebruik van alternatieve oplossingen en strategieën 3.15 bevordert het toepassen van het geleerde plaatst de leerstof in een betekenisvolle context vraagt leerlingen waarvoor het geleerde (ook) gebruikt kan worden daagt leerlingen uit het geleerde in andere (verschillende) leergebieden toe te passen 3.16 biedt leerlingen een structuur om zelfstandig te werken laat leerlingen werken met dag-, week- of maandtaken biedt leerlingen een stappenplan voor het zelfstandig werken laat leerlingen een eigen planning maken 3.17 biedt leerlingen keuzemogelijkheden laat de leerlingen eigen leervragen formuleren laat leerlingen kiezen tussen alleen werken of samenwerken laat leerlingen zelf volgorde, tijdstip, aanpak, plaats of hoeveelheid oefenstof bepalen 3.18 stelt zich coachend op en helpt op geeft leerlingen de gelegenheid eerst zelf oplossingen te bedenken aanvraag geeft leerlingen de gelegenheid van hun fouten te leren laat leerlingen zelfstandig oplossingen uitproberen Kijkwijzer 2.0 versie

8 3.19 benut middelen die zelfstandig werken en leren mogelijk maken 3.20 leert leerlingen hun leerproces en leerresultaat zelfstandig evalueren 3.21 geeft leerlingen feedback op getoonde zelfstandigheid Oordeel indicator Vakinhoudelijk en didactisch competent reageert adequaat op hulpvragen van leerlingen en sluit aan op uiteenlopende niveaus van zelfstandigheid gebruikt zelfcorrigerende materialen biedt diverse leermiddelen aan om één probleem op te lossen gebruikt methoden die tot zelfstandig werken uitnodigen laat leerlingen hun eigen werk corrigeren laat leerlingen samen elkaars werk corrigeren en bespreken laat leerlingen conclusies trekken uit het gecorrigeerde werk laat leerlingen hun eigen werkwijze en die van klasgenoten evalueren geeft feedback op de door de leerling gekozen aanpak geeft feedback op de door de leerling gekozen planning geeft feedback op de door de leerling gekozen mate van ondersteuning O Z V G 4. Organisatorisch competent De leerling leert effectief en efficiënt om te gaan met het lesaanbod. Het lesaanbod zelf is gericht op het behalen van de (Amsterdamse en school) lange termijn- en lesdoelen. Er is sprake van ordelijk klassenmanagement en de ontwikkeling en leerprestaties van leerlingen worden gemonitord, vastgelegd en geanalyseerd. Indien de uitkomsten hier aanleiding toe geven wordt actie ondernomen. Aandachtspunten Observeerbaar gedrag begint op tijd met de les stimuleert leerlingen op tijd te beginnen handhaaft schoolregels over op tijd beginnen spreekt ouders/verzorgers die leerlingen te laat brengen daarop aan spreekt leerlingen die te laat komen daarop aan 4.2 besteedt de geplande tijd daadwerkelijk aan het lesdoel laat geen tijd verloren gaan tijdens de les laat geen dode momenten ontstaan Kijkwijzer 2.0 versie

9 4.3 laat de les verlopen volgens een adequate planning laat de leerlingen niet wachten laat zich niet afleiden door irrelevante zaken of gebeurtenissen houdt zelf lestijd en lesdoel in de gaten heeft de les gepland stemt zijn planning van de les overeen met de doelen stimuleert leerlingen door te werken voorkomt irrelevante uitweidingen wisselt de afwisseling in instructie en begeleiding in de groep(en) evenwichtig af verdeelt in combinatiegroepen de instructie evenwichtig over beide groepen vertelt leerlingen aan welke opdracht/taak zij moeten werken vertelt leerlingen hoeveel tijd ze hebben voor taken geeft leerlingen relevante opdrachten als zij minder dan de geplande tijd nodig hebben 4.4 zorgt voor een ordelijk verloop van de les bewaakt dat het in- en uitgaan van de klas ordelijk verloopt treedt tijdig en passend op bij ordeverstoringen houdt overzicht over de groep heeft overwicht op de groep 4.5 zorgt voor een doelmatig klassenmanagement maakt duidelijk welke materialen kunnen worden gebruikt legt de lesmaterialen klaar organiseert de lesmaterialen ordelijk en toegankelijk in het lokaal stemt de lesmaterialen af op het niveau en de ontwikkeling van de leerlingen hanteert een organisatie die het mogelijk maakt aandacht te schenken aan individuele leerlingen of groepjes leerlingen 4.6 maakt de gewenste leerhouding duidelijk vertelt de leerlingen of ze een beroep op hem mogen doen vertelt de leerlingen of ze met andere leerlingen mogen overleggen vertelt de leerlingen of een actieve inbreng gewenst is Kijkwijzer 2.0 versie

10 4.7 voert een inzichtelijke en overdraagbare groepsadministratie 4.8 observeert regelmatig en neemt regelmatig toetsen af (methode gebonden en methodeongebonden toetsen, LVS) neemt in de groepsadministratie een jaarplanning op van de leerstof en registreert het gerealiseerde leerstofaanbod van het moment (onderbouw beredeneerd en gerealiseerd) registreert in de groepsadministratie op een toegankelijke manier leerlingengegevens legt de gegevens over klassenorganisatie, vorderingen van leerlingen en zorg aan leerlingen toegankelijk en overdraagbaar vast maakt gebruik van methodegebonden toetsen (onderbouw: observatielijsten van de gebruikte methodieken/ tussendoelen) neemt de methode gebonden toetsen af onder de afgesproken condities neemt de methodeonafhankelijke toetsen af onder de goede condities en volgens de toetskalender (LVS) registreert gegevens over de vorderingen bij het nakijken van werk (onderbouw: registratie van resultaten bij ontwikkelingsgerichte en gestuurde activiteiten) 4.9 volgt de sociaal-emotionele ontwikkeling bepaalt jaarlijks de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen legt informatie over de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen vast 4.10 analyseert gegevens over de vorderingen van leerlingen 4.11 administreert de vorderingen overzichtelijk in de groepsadministratie Oordeel indicator Organisatorisch competent maakt foutenanalyses van vorderingentoetsen en diagnostische toetsen bij de methodes voert regelmatig met leerlingen diagnostische gesprekjes om meer inzicht te krijgen in mogelijke oorzaken van stagnaties in hun ontwikkeling past de didactische aanpak voor de groep of individuele leerlingen aan op basis van de analyse past de pedagogische aanpak aan op basis van gedocumenteerde kennis op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling beschikt over groepsoverzichten van toetsresultaten in groepsmap (LVS) beschikt over leerlingprofielen in groepsmap (LVS) plant en registreert interventies naar aanleiding van toets- en observatiegegevens, van nagekeken werk en diagnostische gesprekken O Z V G Kijkwijzer 2.0 versie

11 Getekend voor gezien/besproken: Handtekeningen: [naam betrokken medewerker] Getekend voor akkoord: [naam en functie observant] Kijkwijzer 2.0 versie