Hoe hoger de energieprijzen,

Transcriptie

1 HET GOEDKOOPSTE VERWARMINGSSYSTEEM Wat is de winnende combinatie? O. Lesage en R. Vanparys De stookolieprijs staat de laatste tijd erg hoog en dat doet pijn in de portemonnee. Ook de aardgastarieven zijn de hoogte ingegaan. En elektriciteit is allesbehalve goedkoop. Waarmee moet u dan verwarmen? Heeft de liberalisering iets veranderd? Een nieuwe studie geeft u de antwoorden. Hoe hoger de energieprijzen, hoe groter de interesse wordt voor de juiste keuze van ssysteem. Alhoewel, die keuze is sowieso altijd belangrijk. Vandaar een nieuwe studie. Voor een goed begrip: we richten ons op wie een woning bouwt of grondig renoveert. In een apart kaderstukje gaan we niettemin even in op de vraag of het de moeite loont om in een bestaande woning een goed werkende maar dure installatie buiten te kieperen. Deze keer hebben we in onze vergelijking ook de gevolgen van de liberalisering voor de energiefactuur in Vlaanderen nagegaan. Meer dan alleen Het is overigens correcter te stellen dat we energiesystemen met elkaar vergelijken, dus meer dan louter skosten. We maken namelijk een berekening van de totale jaarlijkse kosten voor de centrale alsook voor de productie van warm water en de kookkosten. De energiekeuze voor de heeft immers noodzakelijkerwijs financiële gevolgen voor de energiekosten van de andere zaken. Wie bv. met aardgas verwarmt, zal deze energie doorgaans ook gebruiken voor de aanmaak van warm water en/of het koken, wat voordeliger kan uitvallen. Om de vergelijking tussen de systemen te maken, hebben we voor elk van hen alle posten samengeteld. Zo zijn er de vaste kosten: de aankoop van het materiaal voor de en de aanmaak van warm water, het onderhoud van de sinstallatie, de aansluitingskosten en de eventuele jaarvergoedingen. De brandstofprijzen: slechts één van de aspecten Boven op de vaste kosten komen de verbruikskosten. Nu zijn de prijzen van stookolie en propaan aan zeer sterke schommelingen onderhevig, terwijl aardgas en elektriciteit een geleidelijke prijsevolutie kennen. Wie bv. zijn tank met stookolie laat vullen, kan aldus soms profiteren van een lagere prijs, maar een andere keer dreigt hij dieper in de buidel te moeten tasten Om uiteindelijk alle brandstoffen op gelijke voet te plaatsen, hebben we de gemiddelde prijs van de brandstoffen genomen over de periode augustus juli Voor bv. stookolie bedraagt die 43 eurocent per liter, voor propaan in bulk 42 eurocent per liter. Maar zelfs met prijzen van 60 eurocent per liter blijven onze conclusies grosso modo geldig. Staar u echter niet blind op de brandstofprijs. Die is niet allesbepalend in uw keuze van ssysteem, zoals we verderop zullen zien. Zeven typecombinaties Zoals gezegd bekijken we niet alleen de kosten voor de centrale, maar ook die voor de aanmaak van warm water en voor de bereiding van maaltijden. Daarbij zijn, althans in theorie, talloze combinaties mogelijk tus- 37

2 Vergelijking van de prijzen van de diverse brandstoffen (in eurocent per kwh) elektriciteit dagtarief elektriciteit exclusief nachttarief propaan in bulk (meer dan l) elektriciteit nachttarief stookolie (meer dan l) sen de bestaande systemen, toestellen en brandstoffen. Concreet maakten we een selectie van zeven voor de hand liggende typecombinaties, die overigens ook na de berekening van talloze andere combinaties zowat de goedkoopste van hun soort blijken te zijn: 3 een ssysteem op aardgas met een vloermodel van een klassieke (lagetemperatuur)ketel + een boiler in combinatie met de ketel + een fornuis op aardgas; 3 een ssysteem op aardgas met een klassieke gesloten wandketel + warm water via het doorstroomsysteem van de ketel zelf + een fornuis op aardgas; aardgas (tarief voor ) Alle klassieke brandstoffen vervuilen! Om de impact van de diverse brandstoffen op het milieu te kennen, moet worden gekeken naar alle effecten die ze hebben: broeikaseffect, zure regen, schadelijke uitstoot voor de gezondheid, kernafval enz. Voor stookolie is het wellicht evident dat ze CO 2 uitstoot. Maar ook aardgas en elektriciteit zijn niet brandschoon. 3 Aardgas produceert CO 2 zoals alle fossiele brandstoffen, zij het minder dan stookolie. Bij de productie van aardgas komt overigens ook methaan vrij bij de winning en het vervoer ervan. En voor een zelfde hoeveelheid versterkt methaan meer het broeikaseffect dan CO 2. 3 Bij elektriciteit betekent de afwezigheid van rook thuis niet dat er geen mi lieu effect is. Ten eerste komt er bij de productie van stroom in de centrale CO 2 vrij. Daarnaast is er een probleem van kernafval. Uiteindelijk moet u in de eerste plaats proberen om minder, of liever, beter te verwarmen. Het heeft geen zin te wachten op een mirakeloplossing. Het komt er integendeel op aan om het huis degelijk te isoleren, bij een nieuwbouw te opteren voor een goede ligging en constructie zodat optimaal kan worden geprofiteerd van de zonnewarmte en het eigen gedrag qua energieverbruik wat aan te passen. 3 een ssysteem op aardgas met een gesloten wandmodel van een condensatieketel + warm water via het doorstroomsysteem van de ketel zelf + een fornuis op aardgas; 3 een ssysteem met een vloermodel van een klassieke stookolieketel + een boiler in combinatie met de ketel + een fornuis op gas uit flessen; 3 een systeem met een wandketel op propaan + warm water via het doorstroomsysteem van de ketel zelf + een fornuis op propaan in bulk; 3 een systeem van (op tweevoudig uurtarief, met alleen convectors) + een elektrische boiler + een elektrisch fornuis; 3 een systeem van elektrische met accumulatie (accumulatoren op exclusief nachttarief, naast convectors op tweevoudig uurtarief) + een elektrische boiler + een elektrisch fornuis. Voor alle duidelijkheid: in dit artikel hanteren we de term "klassieke" ketel voor een doeltreffende ketel die op lage temperatuur werkt maar geen condensatiemodel is. Zo n condensatieketel verbruikt trouwens minder dan de andere ketels omdat hij meer warmte uit de verbrandingsgassen recupereert; hij kost ook wel meer bij de aankoop. Weet tot slot dat voor aardgas en propaan wandketels intussen populairder zijn dan vloermodellen. Aardgas opnieuw de winnaar Voor de zeven combinaties hanteerden we dezelfde hypothese, met name een verbruik van een zelfde gezin van 3-4 personen dat woont in een alleenstaande, goed geïsoleerde doorsneewoning. Veranderingen in deze hypothese kunnen uiteraard leiden tot andere resultaten, en niet alleen in het verbruik. Zo zal in een grotere woning wellicht een krachtiger ketel nodig zijn, meer radiatoren ook en dus zal de installatie duurder uitvallen. Het komt er echter op aan om de systemen onderling te vergelijken. Om onze studie begrijpelijk te houden, zijn we uitgegaan van twee concrete scenario s inzake verbruik ("netto energiebehoeften") voor en aanmaak van warm water. Aldus onderscheiden we: 3 een scenario met een verbruik van l stookolie (of een equivalent van kwh elektriciteit of grosso modo m³ gas); 3 een scenario met een verbruik van l stookolie (of een equivalent van kwh elektriciteit of grosso modo m³ gas). De eindresultaten voor de zeven typecombinaties hebben we in grafiekvorm weergegeven. Let wel: in een eerste fase geven we de resultaten voor de niet-vrijgemaakte markt in Brussel en Wallonië, waar de prijzen van gas en elektriciteit, op kleine verschillen in de taksen na, gelijk zijn voor elke inwoner van beide gewesten. Verderop bekijken 38 test-aankoop. nr november 2005

3 we de impact van de liberalisering in Vlaanderen. In de grafieken zijn de conclusies duidelijk af te lezen. 3 Steeds blijkt aardgas de voordeligste oplossing te bieden. En dat heeft slechts lichtjes te maken met de prijs van de brandstof. Inderdaad, het zal u misschien verbazen dat aardgas als brandstof amper goedkoper is dan stookolie. Belangrijker is dat de kosten voor het koken, die voor het onderhoud van installaties op aardgas en de kosten van de installatie zelf van aardgassystemen lager liggen dan bij systemen op stookolie. Al bij al zijn vooral de aardgassystemen met een wandketel het goedkoopst. Daar zijn drie redenen voor: een wandketel is minder duur in aankoop, de installatie voor de gasafvoer kost veelal minder en het systeem is zeer zuinig voor de aanmaak van warm water. Overigens is het zinvol om een condensatiemodel te nemen in plaats van een klassieke (lagetemperatuur)ketel: door de verhoging van de energieprijzen in combinatie met de democratisering van condensatieketels wordt die oplossing de voordeligste. 3 Na aardgas komt stookolie. Zoals gezegd, stookolie is als brandstof op zich eigenlijk niet echt duurder dan aardgas, en in het verleden is ze gemiddeld zelfs goedkoper geweest. Het zijn de kosten voor de installatie en het onderhoud van een systeem op stookolie, alsook de grotere kosten voor het koken die de meerprijs verklaren. 3 Vervolgens komt propaan. We voe- Jaarlijkse kosten van de energiesystemen (, warm water, koken) voor een verbruik van l stookolie of equivalent per jaar aardgas condensatieketel aardgas vloermodel stookolie vloermodel elektrische met accumulatie Jaarlijkse vaste kosten afschrijving van de installaties onderhoud jaarvergoeding/aansluiting voor een verbruik van l stookolie of equivalent per jaar aardgas condensatieketel aardgas vloermodel stookolie vloermodel elektrische met accumulatie Jaarlijks verbruik keuken warm water Een duur bestaand systeem: veranderen? Onze studie gaat uit van de volledige installatie van een systeem in een nieuwbouwwoning. Maar wat als u nog met een vrij recente of goed werkende installatie zit? Zou het interessant zijn om van systeem te veranderen en over te schakelen op een goedkopere energie? Wel, u moet er dan toch rekening mee houden dat u misschien wint op het verbruik maar u wel nog een deel van uw bestaande systeem moet afschrijven. Stel dat u overschakelt van stookolie op aardgas, dan hebt u betaald voor een stookolietank die nog niet is afgeschreven. Bovendien zult u in dat geval wellicht ook nog moeten betalen om de tank te laten weghalen. Of ingeval u de elektrische liever laat voor wat ze is, worden de meter voor exclusief nachttarief of uw radiatoren wellicht nutteloos. Als u weet dat het verschil tussen wat u jaarlijks voor aardgas en voor stookolie betaalt, in onze studie oploopt tot hooguit 70 80, zult u bij een overschakeling van stookolie op aardgas niet meteen uw vervroegde investering in een nieuwe sketel kunnen terugwinnen. Bovendien was de stookolieprijs gemiddeld goedkoper dan aardgas over de laatste vijf jaar. Uiteindelijk is er slechts één situatie waarin u kunt overwegen om vervroegd van systeem te veranderen: met name bij en met een groot verbruik (bv. in een minder goed geïsoleerde woning) kunt u geld uitsparen door op aardgas of stookolie over te schakelen. De gulden regel is alvast dat u niet onbezonnen mag veranderen van systeem wanneer dat nog goed werkt. Vraag steeds een gedetailleerd bestek alvorens zo n beslissing te nemen. 39

4 En als huurder? Wie onze vergelijkende studie wil aanwenden om uit te maken welke woning hij het best huurt volgens de te verwachten skosten (al gebeurt de keuze meestal op basis van andere criteria), moet het deel van de afschrijving van de installaties (groen in de grafiek op de vorige bladzijde) weglaten. Dan blijken aardgas en stookolie relatief voordelig, terwijl propaan en elektriciteit duur uitvallen. Elektrische geniet helaas de voorkeur van sommige eigenaars, die minimaal investeren in materiaal, en de dure jaarlijkse factuur voor het verbruik op de huurder afwentelen. U dient dit te beseffen als u een woning huurt die met elektriciteit wordt verwarmd. Nog dit. De resultaten van onze studie zijn niet bruikbaar voor systemen van collectieve (appartementsblokken met een gezamenlijke ketel). De gehanteerde tarieven (bv. tarief C voor aardgas) zijn anders, alsook de gebruikte technieken. gen er wel meteen aan toe dat de recente prijsstijgingen minder sterk waren doorgerekend in het tarief voor propaan op het ogenblik van onze studie; bij propaan kan dat soms namelijk met enige vertraging gebeuren. U kunt zelf ook merken dat de jaarlijkse energiefactuur voor propaan (het rode deel van de staaf in de grafieken op blz. 39) aardgas condensatieketel aardgas vloermodel van klassieke ketel stookolie vloermodel van klassieke ketel elektrische met accumulatie duidelijk hoger ligt dan die voor stookolie. Nog dit. Een plaatsje voor een stookolietank is vrij gauw gevonden. Maar om een propaantank te plaatsen, moet u over wat ruimte beschikken omdat zo n reservoir op voldoende, veilige afstand van de woning(en) moet komen. Totale kosten van de energiesystemen met een verbruik van l stookolie (of equivalent) en kwh elektriciteit voor het huishouden minimum in Vlaanderen Brussel/Wallonië maximum in Vlaanderen Elektrisch verwarmen is, ondanks de duidelijk lagere begininvestering, een erg dure oplossing. Wat u bij de installatie niet moet betalen, betaalt u later dubbel en dik aan verbruik, zeker bij de. Valt er nog meer te besparen? Behalve de zeven typecombinaties hebben we nog andere bestudeerd. Maar de typecombinaties bleken veelal de goedkoopste in hun soort. Er zijn niettemin enkele uitzonderingen. 3 Als u bij elektrische de elektrische boiler op exclusief nachttarief kunt laten draaien (in plaats van op tweevoudig uurtarief), kunt u jaarlijks nog enkele tientallen euro s winnen. 3 Inzake stookolie hebben we in de marge ook een nog weinig voorkomende combinatie bestudeerd met een gesloten condensatieketel (wandmodel) + warm water via het doorstroomsysteem van de ketel + een fornuis op gas in flessen. Ondanks de hogere begininvestering blijkt die combinatie enkele tientallen euro s per jaar interessanter dan die met een vloermodel van een klassieke ketel. Als de energieprijzen hoog blijven, is dit een te volgen optie. 3 Met een klassieke stookolieketel kunt u jaarlijks enkele tientallen euro s besparen als u een gasgeiser installeert (in plaats van de boiler van de ketel het warm water te laten produceren) en u op aardgas kookt (in plaats van op gas uit flessen). Maar in een nieuwbouw zou u dan beter meteen ook op aardgas verwarmen 3 Pas op: omgekeerd zou een combinatie van een vloerketel op aardgas + een elektrische boiler op tweevoudig uurtarief + een elektrisch fornuis bijna net zo duur uitvallen als de oplossing met een klassieke stookolieketel. In die zin is het fout te stellen dat aardgas op zich de goedkoopste oplossing is; u moet de gepaste combinatie nemen van, warm water en koken. En bij een spelletje hoger lager? Wat als het verbruik lager of hoger ligt dan in de twee bovenstaande verbruiksscenario s, bv. door een betere of zwakkere isolatie, minder aanwezigheid van de bewoners,? 40 test-aankoop. nr november 2005

5 3 Als het verbruik nóg hoger ligt, blijft de rangschikking zonder meer overeind: eerst aardgas, vervolgens stookolie, daarna propaan en tot slot elektriciteit. Wel worden de systemen met dure energie zoals propaan en vooral elektriciteit snel duurder ten opzichte van aardgas en stookolie; de kloof wordt dus breder. 3 Als het verbruik lager ligt, blijft aardgas voordeliger. Rond een verbruik van liter stookolie per jaar (of kwh gas of grosso modo m³ gas) wordt de condensatieketel wel lichtjes duurder dan de klassieke wandketel. En rond een verbruik van l stookolie per jaar (= grosso modo m³ gas of ca kwh elektriciteit) vallen elektriciteit en propaan al bij al toch te overwegen. Zo kunnen ze een oplossing zijn voor een tweede verblijf, waar slechts een beperkte tijd van het jaar wordt gestookt. Let wel: dat betekent niet dat uw energiefactuur die u periodiek krijgt, bv. lager zou uitvallen voor elektriciteit dan voor stookolie. Met een zult u elk jaar opnieuw nog zowat dubbel zoveel betalen als voor stookolie (met een klassieke ketel). Impact van de liberalisering In Vlaanderen verschillen de gas- en elektriciteitstarieven volgens de energieleverancier (sommige leveranciers bieden zelfs meerdere tarieven aan), de netbeheerder en het verbruik. Zo gelden er soms andere tarieven volgens de schijf van verbruik. Bovendien is er in Vlaanderen sprake van een hoeveelheid gratis kwh volgens het aantal personen in het gezin. Daarom hebben we de totale energiefactuur bekeken, met inbegrip van het stroomverbruik van de overige elektrische toestellen en de verlichting. In die optiek voegen we in de elektriciteitsfactuur een extra toe van kwh (boven op het eventuele verbruik voor de sketel en voor de aanmaak van warm water) bij een gezin van 3 personen. Op die manier hebben we voor de diverse combinaties uitgezocht wat u op de Vlaamse geliberaliseerde markt minimaal en maximaal moet betalen. En die resultaten hebben we dan telkens vergeleken met de toestand in Brussel/ Wallonië (zie de grafiek op blz. 40 voor bv. een verbruik van l stookolie of equivalent). Daaruit blijkt dat u niet sowieso minder betaalt in Vlaanderen. Het is mogelijk om de totale energiefactuur te verlichten ten opzichte van de niet-geliberaliseerde markt in Brussel en Wallonië, maar bij een foute keuze dreigt u omgekeerd duurder uit te komen. Dat is bv. zeer duidelijk bij het elektrische systeem met gemengd tarief, dus met accumulatoren op exclusief nachttarief. Het betreft hier weliswaar de rekening voor een groot verbruik, dus voor een woning die zich eigenlijk niet leent om elektrisch te worden verwarmd. En nogmaals, de minimale en maximale factuur kunt u slechts op bepaalde plekken bereiken. Zo zal bv. met PBE, een kleine netbeheerder uit Brabant, geen enkel elektrisch systeem op exclusief nachttarief goedkoper uitvallen dan het resultaat voor Brussel en AARDGAS EERSTE KEUZE, VOOR ZOVER DAT BESCHIKBAAR IS 3 De rekenmodules Wie wordt uw stroomleverancier en Wie wordt uw gasleverancier op onze website helpen u de voordeligste tarieven te vinden. Wallonië. En wat betreft de opbrengst van de liberalisering inzake systemen op aardgas zult u bij Sibelgas maximaal 45 per jaar kunnen uitsparen tegenover de factuur in Brussel en Wallonië, terwijl de winst bij IGAO tot 184 per jaar kan oplopen! Hoe dan ook blijft de relatieve rangschikking van de combinaties zoals die geldt voor Brussel en Wallonië, overeind. En maak zeker gebruik van de rekenmodule op onze website om de voor u meest voordelige elektriciteits- en gasleverancier te vinden; ga dus op zoek naar de voor u voordeligste tarieven. 3 Als u bouwt of uw woning grondig renoveert, is aardgas de voordeligste oplossing voor centrale, en dat des te meer in de geliberaliseerde markt. U doet er goed aan om aardgas dan ook te gebruiken voor de aanmaak van warm water een doorstroomsysteem is goedkoper dan een boiler en in de keuken. In de vrije Vlaamse markt is het ook zaak om de meest voordelige gasleverancier te vinden. 3 Maar niet iedereen kan over aardgas beschikken. In dat geval is stookolie de voordeligste oplossing. Stookolie is des te interessanter naarmate het verbruik oploopt. 3 Daarna komt propaan. Propaan is vooral interessant bij een laag verbruik of in afwachting dat u de woning kunt aansluiten op aardgas (de omschakeling is niet zo duur want u hoeft niet van ketel te veranderen, enkel van brander). U dient wel wat plaats te hebben in uw tuin om de pro paantank vaak te huur in alle veiligheid een plaatsje te geven. 3 Elektrisch verwarmen is en blijft een duur systeem, wegens de hoge verbruikskosten die de lagere begininvestering helemaal tenietdoen. Het blijft toch een energie die enkel voor een bijzonder laag verbruik, zoals bv. in een klein tweede verblijf, te overwegen is. Een systeem met accumulatoren op exclusief nachttarief is dan goedkoper dan een systeem van (met alleen convectors). 3 Weet tot slot dat als de energieprijzen nog verder de pan zouden uitswingen, ze dan de neiging hebben om dat op middellange termijn in zekere mate alle te doen en de rangschikking onveranderd zou blijven. Het is hoe dan ook nooit goed om te panikeren. Een plotse stijging van de prijzen mag u niet laten verleiden om overhaast op een ander systeem over te schakelen. 41