Met de hele klas naar het EcoNexis huis

Transcriptie

1 Handleiding voor docenten en decanen vmbo, havo/vwo, mbo Met de hele klas naar het EcoNexis huis Lesdoel en -opzet Bezoek op locatie Achtergrondinformatie Tips en suggesties

2 EcoNexis huis: op bezoek in het huis-van-nu De manier waarop we in Nederland energie maken, vervoeren en verbruiken, verandert als nooit tevoren. De rol die onze eigen huishoudens daarin spelen, wordt steeds groter. Als verbruiker, maar vooral ook als energieproducent. Sinds deze zomer kunt u in het EcoNexis huis met uw leerlingen zélf zien hoe je je eigen energie maakt. En hoe je niet meer afhankelijk hoeft te zijn van fossiele brandstoffen. En misschien nog wel belangrijker: het EcoNexis huis laat zien hoe alle energieproducerende en -verbruikende apparatuur in een smart grid samenwerkt om het energieverbruik zo laag mogelijk te houden. Een technisch hoogstandje. Iederéén kan het EcoNexis huis gratis bezoeken. Maar speciaal voor leerlingen van vmbo, havo, vwo en mbo stelde Enexis ook een onderwijsprogramma samen voor schoolbezoek aan het EcoNexis huis. Na een rondleiding verkennen uw leerlingen met behulp van ipads vol film, animatie en informatie het huis in groepjes aan de hand van lesopdrachten. Na afloop kunnen zij aan hun klasgenoten de uitkomsten van deze ontdekkingstocht presenteren. Het EcoNexis huis biedt u een locatie bij u in de buurt, in Zwolle. Een plek waar actuele abstracte thema s als energiebesparing, duurzame energie en een duurzamere leefomgeving tastbaar gemaakt zijn in een gezinswoning. Een bijzondere woning die de komende jaren wat Enexis betreft steeds vaker te zien zal zijn in Nederlandse woonwijken. Aansluiting op de kerndoelen Een bezoek aan het EcoNexis huis sluit aan op vier kerndoelen voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs, zoals die geformuleerd zijn door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap: - Kerndoel 30: De leerling leert dat mensen, dieren en planten in wisselwerking staan met elkaar en hun omgeving (milieu), en dat technologische en natuurwetenschappelijke toepassingen de duurzame kwaliteit daarvan zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden. - Kerndoel 33: De leerling leert door onderzoek kennis te verwerven over voor hem relevante technische producten en systemen, leert deze kennis naar waarde te schatten en op planmatige wijze een technisch product te ontwerpen en te maken. - Kerndoel 35: De leerling leert over zorg en leert zorgen voor zichzelf, anderen en zijn omgeving, en hoe hij de veiligheid van zichzelf en anderen in verschillende leefsituaties (wonen, leren, werken, uitgaan, verkeer) positief kan beïnvloeden. - Kerndoel 42: De leerling leert in eigen ervaringen en in de eigen omgeving effecten te herkennen van keuzes op het gebied van werk en zorg, wonen en recreëren, consumeren en budgetteren, verkeer en milieu. Aansluiting op de eindexamenprogramma s Een bezoek aan het EcoNexis huis sluit ook goed aan op de eindexamenprogramma s van het vmbo en havo/vwo, zoals die geformuleerd zijn door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Vooral mens & maatschappij, maatschappijleer en techniek vertonen in hun examenprogramma s brede raakvlakken met de leerdoelen van het bezoek aan het EcoNexis huis. Voor het mbo geldt dat het EcoNexis huis vooral interessant is voor technische opleidingen, als praktijkvoorbeeld van de inzet van nieuwe techniek voor een duurzame toekomst. Opzet lesmaterialen Het lesmateriaal bestaat uit de volgende onderdelen: - De docentenhandleiding. Deze ligt vóór u. Hierin vindt u de onderwijstechnische informatie, tips en suggesties, achtergrondinformatie en méér over het bezoek en het onderwijsprogramma van het EcoNexis huis. - De poster van het EcoNexis huis. Met deze illustratie krijgt u een voorproefje van wat u met uw leerlingen kunnen zien en beleven in het EcoNexis huis. U kunt de poster ophangen in de klas, en gebruiken bij een voorbereidende les voorafgaand aan het bezoek. Voor uw leerlingen is de poster een handige geheugensteun bij de presentatie van hun groepsopdracht in de klas, na het bezoek. U kunt de poster ook online vinden op de onderwijspagina van Ideaal voor het digitale schoolbord! - De opdrachten. Tijdens het bezoek aan het EcoNexis huis wordt de klas in groepjes verdeeld. Elk groepje krijgt een opdracht mee. Daarmee kunnen leerlingen groepsgewijs het huis zelfstandig verkennen. Zij krijgen tijdens die zoektocht een ipad vol informatie mee. De bedoeling is dat zij hun bevindingen na afloop van het bezoek op school met hun eigen groep presenteren aan klasgenoten. - De website. Op vindt u achtergrondinformatie over het EcoNexis huis. Op de speciale onderwijspagina staat onder meer de interactieve digitale versie van de poster, die u op het digitale schoolbord kunt gebruiken. Bijvoorbeeld bij een les voorafgaand aan uw bezoek. Onderwijskundige informatie Lesdoel Het doel van het bezoek aan het EcoNexis huis is om leerlingen bewuster te maken van de veranderende manier waarop we met energie omgaan, nu en in de toekomst. Concreet gaat het om drie zaken: - De energievraag beperken: hoe kun je thuis zuiniger omgaan met energie? En wat voor technieken maken dat mogelijk? - Steeds meer duurzame energie opwekken: voors en tegens van nieuwe en bestaande energiebronnen, en hun inpassing in onze eigen huishoudens. Zonnecellen en zonnecollectoren bijvoorbeeld, maar ook aardwarmte. - Fossiele energiebronnen zo efficiënt mogelijk gebruiken: nieuwe manieren om het maximale te halen uit de bestaande energieproductie. Bijvoorbeeld door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen met slimme netwerken. Docentenhandleiding Poster Opdrachten Website

3 Naar het EcoNexis huis Lesopbouw U bent uiteraard vrij om uw bezoek aan het EcoNexis huis op úw manier in te passen in uw lesprogramma. Hieronder vindt u een suggestie hoe u het bezoek kunt koppelen aan uw lessen. - Vóór het bezoek. Bereid het bezoek aan het EcoNexis huis klassikaal voor met een korte introductieles in de klas. U kunt bijvoorbeeld vertellen over de enorme verandering die we in Nederland doormaken in de manier waarop we energie maken, vervoeren en verbruiken. Of over de drie manieren waarop we proberen dat proberen zo snel mogelijk te doen (de Trias energetica, waar we u verderop meer over vertellen). En de rol die nieuwe technieken spelen om deze energietransitie mogelijk te maken. Verder kunt u leerlingen meegeven hoe we in onze thuissituaties steeds meer kunnen doen om onze energievraag te beperken, energie efficiënter te gebruiken en om duurzame energie op te wekken. Tip: vraag uw leerlingen wat zij thuis eventueel al aan energiebesparende of -producerende techniek hebben. Ook kunt u leerlingen aan de hand van de poster voorbereiden op het bezoek aan het EcoNexis huis zelf. De poster is op beschikbaar voor het digitale schoolbord. Vergeet niet om leerlingen alvast te vertellen dat zij tijdens het bezoek een opdracht krijgen, waarvan de antwoorden te vinden zijn in het EcoNexis huis. Het bezoek is dus de basis van een sterke groepspresentatie na terugkomst! Leg ook van tevoren duidelijke spelregels vast. Bijvoorbeeld over tijdsduur van de opdracht, eisen aan de presentatie na afloop, het meenemen van voldoende notitieblokken voor aantekeningen, etc. - Tijdens het bezoek. Aankomst. Bij aankomst ontvangt een medewerker van Enexis u en uw leerlingen. In het EcoNexis huis is een afsluitbare ruimte voor het opbergen van tassen, jassen, etc. Rondleiding. U krijgt met de klas een korte rondleiding door het pand, en ziet enkele filmpjes in de diverse kamers. Hier ontdekken uw leerlingen hoe het huis in elkaar steekt, welke technieken er zijn, en waarom het EcoNexis huis überhaupt gebouwd is. Na voorafgaand overleg kan Enexis tijdens uw bezoek ook aandacht besteden aan beroepenvoorlichting. Groepsopdracht. Vervolgens deelt u de klas op in groepjes. Elk groepje krijgt een opdracht: er zijn vijf verschillende energiethema s uitgewerkt tot opdracht. Met deze opdrachten kunnen zij zelfstandig aan de slag in en om het huis om meer informatie op te sporen over hun eigen thema. Hierbij krijgen zij een ipad mee, die boordevol film, animatie en informatie staat. Over het huis, de werking van de energietechniek in het huis, en over de noodzaak van duurzame energie. Ook zijn her en der bordjes met informatie te vinden, en kan de rondleider helpen met aanwijzingen. - Na het bezoek. Laat elk groepje na afloop van het bezoek in de klas de resultaten van zijn groepsopdracht presenteren. Op staat een beeldbank met foto s en film. Die kunnen uw leerlingen gebruiken voor het maken van bijvoorbeeld een PowerPoint- of Prezi-presentatie. De (digitale) overzichtsposter van het huis kan daarbij als geheugensteun dienen om het verhaal te vertellen. U kunt ervoor kiezen om voor deze opdracht een cijfer te geven. U kunt zelf bepalen hoeveel tijd u de groep geeft om onder schooltijd of als huiswerk de presentatie voor te bereiden. Over de groepsopdrachten Hieronder vindt u alvast de opdrachten die uw leerlingen krijgen in het EcoNexis huis. Er zijn vijf verschillende opdrachten, die elk op twee niveaus uitgewerkt zijn (vmbo en havo/vwo). De opdrachten worden in het EcoNexis huis ingeleid met achtergrondinformatie, en voorzien van tips waarmee uw leerlingen ter plekke aan de slag kunnen. U kunt de presentaties na afloop beoordelen aan de manier waarop uw leerlingen de vragen uit de opdracht beantwoord hebben. Opdrachten vmbo Groepsopdracht 1, vmbo Geef over het thema Duurzame stroom in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Je docent weet hoe lang de presentatie moet duren. - Wat is duurzame stroom? - Hoe wordt in het EcoNexis huis duurzame stroom gemaakt? - Maakt het EcoNexis huis alleen stroom voor eigen gebruik, of ook voor andere gezinnen of bedrijven? Groepsopdracht 2, vmbo Geef over het thema Ondergrondse warmte en het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Je docent weet hoe lang de presentatie moet duren. - Wat is aardwarmte? - Hoe haalt het EcoNexis huis warmte uit de aarde? - Leg uit of een warmtepomp ook geschikt om het huis te koelen in de zomer. Groepsopdracht 3, vmbo Geef over het thema Water in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Je docent weet hoe lang de presentatie moet duren. - Waar haalt het EcoNexis huis het drinkwater vandaan? En waarvandaan het water om de wc door te spoelen? - Waar wordt het water uit de ondergrondse opslagtank allemaal voor gebruikt? - Gebruikt douchewater is nog warm. Die warmte wordt hergebruikt voor warm schoon water. Hoe doet het EcoNexis huis dat? Wat betekent dat voor het energieverbruik van het huis? Groepsopdracht 4, vmbo Geef over het thema Warmte binnenhouden in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Je docent weet hoe lang de presentatie moet duren. - De ligging van het EcoNexis huis (alle ramen naar het zuiden) is heel bewust gekozen. Waarom? - Hoe is de isolatie van de muren, plafonds en vloeren opgebouwd? - Gebruikt douchewater is nog warm. Die warmte wordt hergebruikt voor warm schoon water. Hoe doet het EcoNexis huis dat? Wat betekent dat voor het energieverbruik van het huis? - De gebruikte (warme) lucht die het huis uitgeblazen wordt, verwarmt verse (koude) lucht. Leg uit hoe dat werkt. Groepsopdracht 5, vmbo Geef over het thema Energie opslaan in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Je docent weet hoe lang de presentatie moet duren. - Het EcoNexis huis maakt soms meer stroom (met zonnecellen) dan het gebruikt. Wat er over is, wordt aan het elektriciteitsnet verkocht. Want elektriciteit kun je niet opslaan voor later, behalve in accu s. Zoals in de elektrische auto. Het slimme netwerk bepaalt wanneer die accu opgeladen wordt. Bij wat voor weer zou dat bijvoorbeeld goed kunnen? - Op welke manieren slaat het EcoNexis huis warmte op (bovengronds én ondergronds)? - Het slimme netwerk in het EcoNexis huis bepaalt wanneer apparaten aan gaan (energievraag) en ziet hoeveel energie gemaakt wordt (energieaanbod). Welke apparaten zijn aangesloten op het netwerk?

4 Opdrachten havo/vwo Groepsopdracht 1 Geef over het thema Duurzame stroom in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Jullie docent vertelt je hoe lang jullie presentatie ongeveer moet duren. - Op welke manieren wordt in het EcoNexis huis stroom gemaakt? - Hoe werkt de techniek die het EcoNexis huis gebruikt voor het maken van stroom? - Maakt het EcoNexis huis alleen stroom voor eigen gebruik, of ook voor andere gebruikers? - Hoeveel stroom maakt het EcoNexis huis per jaar? Groepsopdracht 2 Geef over het thema Aardwarmte- en -koude in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Jullie docent vertelt je hoe lang jullie presentatie ongeveer moet duren. - Welke energiebronnen gebruikt het EcoNexis huis voor het verwarmen van water? - Hoe werkt de techniek die het EcoNexis huis gebruikt om warmte en koude uit de grond te halen? - Waar wordt de warmte en koude voor het EcoNexis huis opgeslagen totdat de bewoners het nodig hebben? - Hoeveel aardgas verbruikt het EcoNexis huis per jaar? Groepsopdracht 3 Geef over het thema Water in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Jullie docent vertelt je hoe lang jullie presentatie ongeveer moet duren. - Welke twee bronnen gebruikt het EcoNexis huis voor het water dat bewoners in het huis gebruiken? - Deze twee bronnen blijven gescheiden van elkaar. Welke bron wordt waarvoor gebruikt in het huis? - De warmte uit gebruikt douchewater wordt niet weggegooid, maar hergebruikt. Hoe werkt de techniek die het EcoNexis huis hier voor gebruikt? - Des te minder water je van het leidingwaternet gebruikt, des te minder energie je verbruikt. Hoe kan dat? Lestips en -suggesties Een paar tips en suggesties voor uw bezoek aan het EcoNexis huis willen we u niet onthouden: - Het EcoNexis huis gaat over de inzet van nieuwe technieken om de energievoorziening in ons land duurzamer te maken. Maar in overleg kunnen we aan de hand van die technieken ook aandacht besteden aan beroepsvoorlichting. Enexis heeft diverse opleidingscoördinatoren en stagebegeleiders (mbo, hbo en wo) die ervaring hebben met beroepsvoorlichting. - Grijp het bezoek aan voor een voorbereidende of afsluitende gastles over energie bij u op school. Bijvoorbeeld over duurzame energie, of over de veranderende manier waarop we met onze energieproductie en ons energieverbruik omgaan. Aan een gastles zijn geen kosten verbonden. - Is de reisafstand een drempel voor u? Combineer het bezoek aan het EcoNexis huis dan met een andere bestemming in Zwolle. Zo slaat u twee vliegen in één klap. Denk daarbij aan een aansluitende bestemming, zoals de workshops en lessen over ecologie die door vrijwilligers in de naastgelegen Nooterhof gegeven worden. Of een totaal andere maar daarom niet minder interessante bestemming. Bijvoorbeeld het museum De Fundatie, het Stedelijk Museum of één van de vele toegankelijke rijksmonumenten. - Gebruik het bezoek aan het EcoNexis huis als opening van een projectweek over (de toekomst van) energie. Leerlingen kunnen dan inspiratie opdoen, die ze inzetten om het project zo geslaagd mogelijk te maken. - Enexis heeft diverse voorlichtingsmaterialen over werken bij het bedrijf beschikbaar. Deze geven uw leerlingen een prima beeld van het soort werk en de opleidingen die je in de energie kunt doen. U vindt ze op Wellicht kunt u deze materialen inzetten in een voorbereidende of afsluitende les bij het bezoek. Uw leerlingen ontdekken aan de hand van animaties op een ipad hoe de techniek in het EcoNexis huis werkt. Groepsopdracht 4 Geef over het thema Warmte binnenhouden in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Jullie docent vertelt je hoe lang jullie presentatie ongeveer moet duren. - Het EcoNexis huis is een passief huis. Wat betekent dat voor het energieverbruik van de verwarming? - Hoe is de isolatie van de muren, plafonds, ramen en vloeren opgebouwd? - De warmte uit gebruikt douchewater wordt niet weggegooid, maar hergebruikt. Hoe werkt de techniek die het EcoNexis huis hier voor gebruikt? - Ventilatie: wat gebeurt er met de warme lucht die het huis uitgeblazen wordt? Groepsopdracht 5 Geef over het thema Energie opslaan in het EcoNexis huis op school aan je klasgenoten een presentatie. Jullie docent vertelt je hoe lang jullie presentatie ongeveer moet duren. - Elektriciteit kun je niet opslaan. Het EcoNexis huis levert de door zonnecellen geproduceerde stroom die niet gebruikt wordt, terug aan het net. Toch is er een kleine buffer: de elektrische auto. Hoe gebruikt het slimme netwerk de autoaccu s als buffer? - Hoe slaat het EcoNexis huis warmte en koude op (bovengronds én ondergronds)? - Hoe kan het slimme netwerk voorkómen dat je elektriciteit over hebt, die je ergens kwijt moet (aan de auto, of terugleveren aan het net)?

5 Achtergrondinformatie De wereldwijde vraag naar energie stijgt dankzij de bevolkingsgroei en toegenomen welvaart. Daar tegenover staat dat de manieren waarop we die energie kunnen maken, eindig zijn. Het overgrote deel van onze energieproductie (in Nederland bijvoorbeeld 82 procent) leunt op niet-hernieuwbare bronnen. Voor die bronnen zijn we afhankelijk van fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas, steenkool) of kernenergie (uranium). Die brandstoffen worden steeds schaarser. Het verbruik van al deze fossiele brandstoffen levert ook vervuiling op: vooral koolstofdioxide, een restproduct bij de verbranding van deze brandstoffen. Koolstofdioxide is een ongevaarlijk gas, maar het heeft één groot nadeel: teveel ervan in de lucht levert een grote bijdrage aan klimaatverandering. In Nederland betekent die klimaatverandering nattere winters en drogere zomers. En een stijgende zeespiegel, want ook het poolijs smelt. Het is dus hoog tijd om kritisch te kijken naar de manier waarop we energie maken, vervoeren en verbruiken. En hoe we die kunnen veranderen. Dat noemen we energietransitie. Trias energetica Energietransitie rust op drie pijlers, die we samen de Trias energetica noemen: - De energievraag beperken. Zorgen voor een zo laag mogelijk energieverbruik, door energiebesparende nieuwe technieken, zuinige apparaten, etc. - Steeds meer duurzame energie opwekken. Het maken van energie uit bronnen die hernieuwbaar of onuitputtelijk zijn. - Fossiele energiebronnen zo efficiënt mogelijk gebruiken. Door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, verliezen bij transport te beperken, etc. Met de ipad op onderzoek in de technische ruimte. Gedragsverandering nodig Om de energietransitie van oude naar nieuwe energie mogelijk te maken, is ook een gedragstransitie nodig. We moeten met zijn allen anders leren denken, en anders omgaan met stroomverbruik. Door vooruit te plannen. Bijvoorbeeld door je elektrische auto op te laden op momenten dat er weinig energie van het net gevraagd wordt. Dat betekent dat je ruimer van tevoren de beslissing moet maken om dat te doen. Én de gegevens hebt om te bepalen wanneer dat het beste kan. EcoNexis huis: slimme woning De vele afzonderlijke inspirerende mogelijkheden voor duurzaam wonen zijn door Enexis onder één dak gebracht in het EcoNexis huis. Een huis dat volledig zelfvoorzienend is en onafhankelijk van fossiele brandstoffen. We laten u graag zien hoe slim omgaan met energie voor iedereen haalbaar en betaalbaar kan zijn! In het EcoNexis huis kunt u zien hoe we met alle drie aspecten van de Trias energetica grote energiewinst kunnen behalen. - De energievraag beperken. In het EcoNexis huis ziet u hoe slimme apparaten en systemen samenwerken in een slim netwerk. Dat bepaalt hoe energie zo efficiënt mogelijk gebruikt kan worden, en de energievraag zo laag mogelijk blijft. Zo wordt bijvoorbeeld restwarmte uit het douchewater gebruikt om vers warm water te verwarmen, en de restwarmte uit gebruikte lucht ingezet als voorverwarming of - koeling voor frisse lucht. Dat scheelt behoorlijk wat energieverbruik. - Steeds meer duurzame energie opwekken. Verwarming en koeling van het EcoNexis huis gebeurt met een warmtepomp en aardwarmte, uit putten van 120 meter diep. Ook heeft het huis zonnecollectoren en zonnecellen. Die laatste leveren voldoende om het huis van stroom te voorzien, en nog over te houden voor de elektrische auto. Ongebruikte elektriciteit wordt teruggeleverd aan het stroomnet, zodat andere woningen het kunnen gebruiken. - Fossiele energiebronnen zo efficiënt mogelijk gebruiken. Het EcoNexis huis is niet aangesloten op het aardgasnetwerk. En het maakt zijn eigen elektriciteit en warmte. De enige fossiele brandstoffen die nog gebruikt worden in dit huishouden, is de brandstof die de actieradius van de elektrische auto aanvult. Ook het slimme netwerk speelt een grote rol in het efficiënter gebruiken van energie. Hierop kunt u eenvoudig aflezen wanneer het bijvoorbeeld voordelig is om een was te draaien, of de elektrische auto op te laden. Verder bekijkt Enexis regelmatig haar hele netwerk om te zien waar vernieuwingen mogelijk zijn om het netverlies te beperken. Netverlies is de hoeveelheid stroom die verloren gaat tijdens het vervoer van de plek waar het gemaakt wordt, naar mensen thuis. Dat netverlies komt bijvoorbeeld door de weerstand van het netwerk. Door die te verlagen (andere verbindingen bijvoorbeeld), heb je minder stroom nodig om aan de vraag te voldoen. Feiten over het EcoNexis huis - Het EcoNexis huis is zelfvoorzienend, en niet afhankelijk van fossiele brandstoffen voor energievoorziening. - Meer dan 100 m 2 zonnepanelen zorgen voor kwh elektriciteit per jaar. Genoeg om de hele woning van elektriciteit te voorzien, en de elektrische auto op te laden voor tot kilometer per jaar. - Er is geen cv-systeem. Het huis gebruikt aardwarmte en een warmtepomp voor koeling en verwarming. - Het huis heeft een smart grid, een slim netwerk. Alle apparatuur en techniek zijn op dit netwerk aangesloten. Het netwerk bepaalt de meest efficiënte manier om energie te gebruiken. - De warmteterugwininstallatie gebruikt afgevoerd warm douchewater om vers water voor te verwarmen. Zo wordt ook het laatste restje restenergie gebruikt. - De muurisolatie van het huis is 30 centimeter dik. Die van het dak zelfs 45 centimeter. De ramen zijn drielaagsglas. Zo lekt er geen warmte of koelte weg naar buiten. - Het waterverbruik is drastisch omlaag gebracht dankzij een opvangtank van liter voor regenwater. Dit wordt na filtering hergebruikt voor het toilet, de was en het kraantje in de tuin. - Het EcoNexis huis is een passief huis. Dat betekent dat de ligging van het huis geörienteerd is op het zuiden, om zoveel mogelijk energie van de zon te gebruiken als verwarming.

6 Over Enexis Enexis brengt stroom en gas tot in huizen en bedrijven in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. Via onze eigen kabels en leidingen; het wegennet voor energie. We zorgen voor onderhoud en leggen nieuwe verbindingen aan wanneer dat << nodig achterpagina is. Zodat onze >> klanten altijd beschikken over de energie die ze nodig hebben en storingen tot een minimum beperkt blijven. Bovendien maken we ons netwerk geschikt voor steeds weer nieuwe toepassingen. Stroom tanken Praktische voor elektrische informatie auto s bijvoorbeeld. Of transport van zonne-energie als onze klanten zelf teveel hebben opgewekt. Het EcoNexis huis is vrij de plek toegankelijk. waar we Legitimatie u laten zien is welke niet nodig, toepassingen vooraf een er nú afspraak al mogelijk maken zijn. wel. Groepen van meer dan 20 mensen vergen extra begeleiding. Het EcoNexis huis is open op maandag, woensdag en donderdag. Voor vragen kunt u Online contact achtergrondinformatie opnemen met Kea Broeksema op (06) Wilt u meer informatie ter voorbereiding van uw les? Dan hebben we een paar webtips voor u: Bereikbaarheid U vindt het EcoNexis huis aan de Marsweg 5 in Zwolle. Aan de Weteringkade is een ruime parkeerplaats en ingang speciaal Handige voor site bezoekers. met veel Melden praktische bij de informatie portier in over het het hoofdgebouw EcoNexis huis. aan Hier de Marsweg vindt u ook is niet de nodig. digitale Het versie EcoNexis van de huis ligt op poster een van half het uur huis. lopen Deze vanaf kunt NS-station u op het Zwolle. digitaal De schoolbord bus is ook gebruiken een optie: als enkele onderdeel bushaltes van een liggen introductieles op korte afstand vóór van Marsweg het bezoek. 5. Plan Ook uw bevat route de op site een beeldbank met foto s en filmpjes voor uw leerlingen. Deze kunnen zij gebruiken << bij met de groepspresentatie google maps kaartje na het locatie, bezoek inclusief aan het station EcoNexis >> huis. Praktische informatie Het EcoNexis huis is vrij toegankelijk. Legitimatie is niet nodig, vooraf een afspraak maken wel. Groepen van meer dan 20 mensen vergen extra begeleiding. Het EcoNexis huis is open op maandag, woensdag en donderdag. Voor vragen kunt u contact opnemen met Kea Broeksema via econexis@enexis.nl. Bereikbaarheid U vindt het EcoNexis huis aan de Marsweg 5 in Zwolle. U kunt u melden bij de portier in het hoofdgebouw aan de Marsweg. Het EcoNexis huis ligt op een half uur lopen vanaf NS-station Zwolle. De bus is ook een optie: enkele bushaltes liggen op korte afstand van Marsweg 5. Plan uw route op << colofon >> Contact Leerzame site over energietransitie, voor uzelf. Met een kort filmpje en een Energy Mixer waarin u kunt zien welke Het factoren EcoNexis invloed huis hebben is een initiatief op de manier van Enexis, waarop de we netbeheerder energie maken, in Noord-, vervoeren Oost- en en verbruiken. Zuid-Nederland. Enexis brengt stroom en gas bij in huis. Enexis Online B.V. spel van Enexis. Leuk als bonus voor uw leerlingen. U kunt het spel inzetten bij de voorbereiding van het << bezoek, logo met zodat pay-off leerlingen >> het EcoNexis huis in een bredere context zien. E: econexis@enexis.nl I: De website van Enexis. en Met onder meer achtergrondinformatie over het bedrijf zelf. Op het bedieningspaneel zien uw leerlingen hoe alle apparatuur in het huis samenwerkt. (c) Enexis, Rosmalen 2012 Dit Website materiaal van Enexis gedrukt waar op u kunt Revive-papier. zien wat voor Dit papier werk je is allemaal verantwoord kunt geproduceerd doen bij Enexis. van duurzame grondstoffen. Achtergrondinformatie over de techniek van de energiesector, en het werk wat er te doen is. Website van Enexis waar u kunt meedoen aan twee proeven waarin Enexis samen met consumenten het smart grid in de praktijk toetst. Website van Enexis waar u alles ontdekt over het thuis produceren van energie. Bijvoorbeeld met zonnepanelen, windturbine, HRe-ketel of aardwarmte.

7 Dit materiaal is gedrukt op Revive-papier. Dit papier is verantwoord geproduceerd van duurzame grondstoffen. Contact Het EcoNexis huis is een initiatief van Enexis, de netbeheerder in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. Enexis brengt stroom en gas bij u in huis. Enexis B.V. E: econexis@enexis.nl I: Enexis, Rosmalen 2012