Competentiemodel en competentiematrix van de opleiding bachelor secundair onderwijs van de KHLeuven.

Transcriptie

1 Competentiemodel en competentiematrix van de opleiding bachelor secundair onderwijs van de KHLeuven. Inleiding De beroepssituatie van een leraar secundair onderwijs is een complex gegeven dat niet zomaar in enkele competenties te vatten is. Een leraar dient over een heleboel algemene en specifieke competenties te beschikken die sterk met elkaar verweven zijn. Het feit dat het handelen van een leraar steeds gebonden is aan een context, een specifieke situatie, maakt het niet steeds eenvoudig of voorspelbaar. Factoren die de vorming van een leraar in opleiding bepalen, zijn steeds in beweging. Sturende factoren zijn het actuele vakconcept, eindtermen, leerplannen, maatschappijvisie op onderwijs, zorgbeleid binnen het onderwijs, De opleiding tracht een bachelor te vormen die voldoende gewapend is om degelijk te functioneren in zijn reële onderwijscontext. Competentiemodel In de opleiding ontwikkelden we op basis van decretaal opgelegde basiscompetenties en de KHLonderwijsvisie een werkbaar vereenvoudigd model (zie volgende bladzijde) om essentiële competenties en verbanden tussen verschillende rollen duidelijk weer te geven. De basis van het leraar-zijn is de professionele identiteit van de leraar. Het gaat hier over een aantal professionele houdingen die enerzijds te maken hebben met waarden (bezieling en respect), maar ook met beroepshoudingen (verantwoordelijkheid en engagement, samenwerken). Deze waarden en beroepshoudingen zijn ook terug te vinden in het opleidingsprofiel van de Khleuven en in de decretale basiscompetenties. Omdat elke leraar een taal-leraar is en communicatie belangrijk is in elke rol die een leerkracht zal opnemen heeft de opleiding gepaste communicatie toegevoegd aan de basis van het model. De opleiding wil levenslang leren bevorderen, waardoor leerhouding en reflectie ook een plaats hebben gekregen bij professionele identiteit. In de kern van dit model plaatsen we de rol van leraar als planner en realisator van een krachtige leeromgeving. De leraar dient alles in het werk te stellen om maximale ontwikkeling bij de leerlingen te genereren. Hij heeft als taak een leeromgeving te realiseren die constructieve leerprocessen bij de leerlingen uitlokt. Deze kernrol wordt gerealiseerd door te werken aan de 4 ondersteunende rollen. Om een krachtige leeromgeving te kunnen opzetten zal de leerkracht competent moeten functioneren binnen elk van deze 4 rollen (taken): de leraar als opvoeder de leraar als organisator de leraar als begeleider van leerprocessen de leraar als inhoudelijk expert We kiezen bewust voor deze functionele gehelen omdat deze rollen de bouwstenen zijn om te kunnen functioneren in een ruimere context dan de klassituatie. Inhoudelijke expertise is duidelijk een voorwaarde om leerprocessen te kunnen begeleiden. Elke rol bevat een aantal indicatoren die vaardigheden, kennis en attitudes in een leerlijn zetten en waarbij we de link met het opleidingsprogramma en de stage-activiteiten concretiseren. Omdat gepaste communicatie en leerhouding en reflectie in elke rol expliciet aanwezig zijn, wordt ook hiervoor een gedifferentieerde leerlijn uitgeschreven. Binnen dit model worden 3 professionele dimensies onderscheiden: Klas (= micro-niveau) : leraar in de klas School (= meso-niveau): leraar binnen de school Wereld (= macro-niveau): leraar als cultuurparticipant, partner van externen, ouders Wij bekijken leraren als individuen (met eigen historie, eigen waarden en normen) die zich dynamisch verhouden tot hun leerlingen, collega's en tot de bredere maatschappelijke context. Dit betekent dat leerkrachten niet alleen verantwoordelijk zijn om vanuit hun inhoudelijke expertise het leren van leerlingen te stimuleren. Zij zijn als leden van een onderwijsinstelling, evenzeer verantwoordelijk om een gemeenschappelijke visie op leren en onderwijzen te ontwikkelen en vervolgens waar te maken binnen hun lessen. Als partner van externen en lid van een cultuur dragen zij tot slot ook een ruimere verantwoordelijkheid binnen onze maatschappij. Om hun verantwoordelijkheden op deze 3 niveaus te kunnen waarmaken, moeten leraren beschikken over algemene en specifieke competenties.

2

3 Wat verstaan we onder de professionele identiteit in BASO? De professionele grondhoudingen bestaan uit: Bezieling *: Met hart en ziel zijn / haar job opnemen. Zich echt betrokken voelen in de rol die men heeft ten aanzien van jongeren, collega s, ouders. Verantwoordelijkheidszin en engagement *: Zich verantwoordelijk voelen voor zijn / haar studie, zich verantwoordelijk voelen tegenover jongeren, zich verantwoordelijk voelen tegenover medestudenten bij een groepswerk, zich verantwoordelijk voelen tegenover de school, waar men stage loopt. Het engagement aangaan om taken, lespraktijk, groepswerk, projecten, enz. tot een goed einde te brengen. Het engagement aangaan om een positieve ontwikkeling van jongeren te bevorderen. Gepaste communicatie: Een open communicatie kunnen aangaan met medestudenten, leerlingen, stagementoren, lectoren, studietrajectbegeleider, directies, enz. Mondelinge taal: correct gebruik van AN (formulering, woordkeuze, uitspraak, zinsbouw), genuanceerd kunnen communiceren Met een gepast taalregister communiceren met medestudenten, leerlingen, lectoren, stagementoren, trajectbegeleider, directies, anderstalige leerlingen en ouders. Schriftelijke taal: correcte schriftelijke taal hanteren met expliciete aandacht voor zinsbouw en spelling. Teksten beoordelen op hun toegankelijkheid en complexiteit voor leerlingen, taalzwakke leerlingen en anderstalige leerlingen. Mailverkeer weten aan te passen aan de persoon tot wie men zich richt (medestudent, lectoren, stagementoren, ouders, directies, enz. ) Lichaamstaal: non verbale communicatie juist gebruiken ter ondersteuning, een dynamisch expressieve houding aannemen in de klas. Samenwerken: Kunnen werken in een team vanuit een positieve basishouding tegenover anderen, respecteren van andere meningen en visies, bereid zijn om tot een compromis te komen, actief meewerken tijdens overlegmomenten, afgesproken taakverdeling naleven, constructief omgaan met conflictgedrag in de groep, verantwoordelijkheid opnemen voor groepsbeslissingen. Respect*: Handelen vanuit een positieve basishouding tegenover zichzelf, anderen, het materiële, andere visies en waarden. Leerhouding: Met een open visie op zoek gaan naar situaties om zijn / haar competenties te verbreden en te verdiepen in functie van de eigen professionele en persoonlijke ontwikkeling. Reflectie: Zichzelf en zijn / haar handelen in vraag stellen in functie van persoonlijke groei, zelf een lerende en onderzoekende houding aannemen, het eigen kunnen realistisch inschatten, op een constructieve wijze kunnen omgaan met eigen sterktes en zwaktes, zich bewustzijn van de mogelijkheden om eigen beperkingen te compenseren. Stiptheid: Tijdig aanwezig zijn op alle activiteiten (contacturen, onderwijspraktijk, groepswerk), deadlines respecteren van (administratieve) taken * Dit zijn ook KHL competenties Bron voor de meeste grondhoudingen : Kristin Carnel en Ine Bogaerts : competentiematrix bachelor in het onderwijs : lager onderwijs, ACCO Leuven, 2008

4 LERAAR ALS INHOUDELIJK EXPERT Elementair niveau Doorgroeiniveau Integratieniveau Expertniveau Inhoudelijke expertise bezitten. Leerinhouden (kennis en vaardigheden) beheersen. (cfr. Eindtermen, leerplannen per vakgebied) Een methodische aanpak kunnen verantwoorden en toepassen. Zoekvaardigheden beheersen om bijkomende informatie en achtergrondinformatie in verschillende bronnen te raadplegen Hoofd en bijzaken kunnen onderscheiden. Vertalen van leerinhouden in opdrachten die aansluiten bij de leefwereld, de actualiteit, de motivatie en de capaciteiten van de leerlingen. Leerinhouden op een creatieve manier kunnen vertalen. Interesse tonen voor nieuwe ervaringen en ideeën. Met behulp van uiteenlopende bronnen thema s die aan bod komen inhoudelijk diepgaand uitwerken. Kennis hebben van de mogelijkheden van permanente vorming. Vernieuwingen integreren binnen het eigen vakgebied. Beseffen dat onderwijs steeds in evolutie is In situaties waarin men niet kan terugvallen op reeds aanwezig didactisch materiaal, erin slagen om zijn/haar kennis en vaardigheden gepast te gebruiken. Basiskennis en deskundigheid in het eigen vakgebied bevorderen door begeleiding, zelfstudie en bijscholing. expertise delen met collega s in team navorming volgen / inhouden uitdiepen en in staat zijn om hierover in discussie te treden Probleemoplossend kunnen denken. Een foutenanalyse kunnen maken. Leerinhouden systematisch kunnen actualiseren Opdrachten op een bondige, verstaanbare manier formuleren met aandacht voor de essentie en met correcte vaktaal. Flexibel omgaan met de voorbereide leerinhoud. Leerlinggericht omgaan met leerinhouden. Vakoverstijgend en vakkenintegrerend werken. Een helder beeld van de opdracht schetsen. ICT-basisvaardigheden beheersen. ICT kunnen inzetten om eigen vakexpertise te vergroten. Vernieuwingen op gebied van ICT integreren binnen het eigen vakgebied. Horizontale en verticale samenhang in het programma- ICT en multimedia op een veilige en ethisch verantwoorde manier gebruiken. Op de hoogte zijn van de onderwijsstructuren ((vakoverschrijdende eindtermen). Vakoverschrijdende eindtermen in de lessen integreren, communiceren en realiseren. Vakoverschrijdende thema s en projecten ondersteunen met collega s Kansen tot integrerend werken afstemmen op de hele school. Samenwerken met collega s van

5 aanbod kennen Kennis hebben van de opbouw van de leerplannen binnen het eigen vakgebied. opeenvolgende jaren om de leerinhouden op elkaar af te stemmen. Zelf het voortouw kunnen nemen om vakoverschrijdende eindtermen op een bepaald domein (bv ICT) in het onderwijsaanbod van de school te integreren.

6 LERAAR ALS BEGELEIDER VAN LEERPROCESSEN Elementair niveau Doorgroeiniveau Integratieniveau Expertniveau Inspelen op de beginsituatie van individuele leerlingen en van de groep De beginsituatie grondig bevragen, observeren en concreet beschrijven. Rekening houden met de verschillende factoren die deel uitmaken van de beginsituatie van leerlingen (intelligentie, motivatie, belevingswereld, gender, leerstijl, ). Betrokkenheid van leerlingen verhogen door flexibel in te spelen op hun beginsituatie Gegevens over leervorderingen van leerlingen correct beoordelen en interpreteren. Adequate STICORDI maatregelen nemen wanneer de vereiste beginsituatie nog niet blijkt te bestaan. In overleg met het schoolteam ouders in contact brengen met hulpverleners (externe en interne diensten). Doelgericht werken: Duidelijk voor ogen hebben wat men met de leerlingen wil bereiken en dit kenbaar maken. Leerbedreigde leerlingen herkennen in een klascontext. Het lesgebeuren flexibel afstemmen op de vooropgestelde doelstellingen. Rekening houden met de individuele beginsituatie van bepaalde leerlingen. Basisdoelen en differentiële doelen onderscheiden. Afwegen of belangen van individuen of van de groep moeten doorwegen in een gegeven situatie Het evenwicht bewaken tussen kennis, inzicht, vaardigheden, attitudes Verantwoorden waarom men kiest voor bepaalde werkvormen, leerinhouden, denkstappen. Leerdoelen differentiëren vanuit inzicht in leerstrategieën van leerlingen. Uitdagende en haalbare leer- / oefenstof selecteren: richten op succesbeleving Werkvormen variëren ifv de beginsituatie, doelstellingen die men wil bereiken en inhouden. Werkvormen hanteren die optimale kansen bieden aan interactief en samenwerkend leren. Via een gerichte vraagstelling de leerinhouden samen met de leerlingen opbouwen. Probleemoplossend denken stimuleren bij leerlingen. Gericht inzetten van media, met inbegrip van ICT, om informatie duidelijk en aantrekkelijk voor te stellen. Leerprocessen van leerlingen ondersteunen door middel van ICT. ICT doelgericht gebruiken bij het ontwikkelen van een krachtige leeromgeving. Adequaat omgaan met leerlingen uit de B-stroom en Weet hebben van het bestaan van de B-stroom en van de verschillende onderwijsniveaus. Op de hoogte zijn van de specificiteit van de BSO-populatie, van de didactische aanpak. Op de hoogte zijn van het gelijke kansenbeleid. Onderwijskansen van BSOleerlingen optimaliseren in overleg met het schoolteam.

7 het BSO Adequaat kunnen omgaan met de heterogeniteit van de BSOpopulatie. Proces en product evalueren met het oog op bijsturing en differentiatie Veelvoorkomende fouten van leerlingen klassikaal bijsturen. Doorheen de les en naar het einde toe terugblikken op verloop, werkwijze en resultaat om te controleren of en in hoeverre de vooropgestelde doelen bereikt zijn. Leereffecten controleren waarbij een evenwicht bewaard wordt tussen klassikale en individuele feedbackmomenten. Verschillende evaluatievormen op een doordachte en efficiënte manier kunnen inzetten in de klaspraktijk. Prestaties van leerlingen correct en zo objectief mogelijk interpreteren en beoordelen. Gepaste rapporteringsvormen selecteren voor een optimale begeleiding van leerlingen. Evaluatiegegevens aanwenden om het eigen didactisch handelen bij te sturen. Leerling- en kindvolgsysteem kunnen interpreteren en hanteren. In overleg met het schoolteam en de vakwerkgroep een toetsbeleid opstellen.

8 LERAAR ALS OPVOEDER (omgaan met en begeleiden van leerlingen in ontwikkeling) Elementair niveau Doorgroeiniveau Integratieniveau Expertniveau Een positief leefklimaat creëren Zelfontplooiing en emancipatie van leerlingen bevorderen Adequaat inspelen op de specifieke ontwikkelingsnoden van leerlingen Fysiek welzijn van leerlingen bevorderen Inzicht hebben in voorwaarden die belangrijk zijn voor een gezonde socio-emotionele ontwikkeling. Hoorbaar en voelbaar aanwezig blijven. Oog hebben voor de eigenheid van leerlingen. Openstaan voor participatie van leerlingen in de klas. Op de hoogte zijn van de ontwikkelingslijnen van kinderen en jongeren. Openstaan voor een gezonde levenswijze. Het belang van veiligheidsmaatregelen inzien en deze respecteren. Leerlingen bevestigen en aanmoedigen. Een aangename, dynamische klassfeer bevorderen waarin leerlingen zich thuis voelen. Leerlingen zelf actief laten deelnemen aan het leerproces. Respectvol en flexibel omgaan met diversiteit binnen de klasgroep. Leerlingen stimuleren om veilig en ethisch verantwoord om te gaan met ICT en multimedia. Op de hoogte zijn van leer- en ontwikkelingsstoornissen. Aandacht opbrengen voor het bevorderen van de gezondheid en de fysieke ontplooiing van kinderen en jongeren. Basisprincipes van eerste hulpverlening beheersen. Een klimaat scheppen waarin leerlingen elkaar respecteren en accepteren zoals ze zijn. Inspelen op signalen van persoonlijke problemen bij leerlingen. Creatieve denkprocessen van leerlingen bevorderen / leerlingen voor uitdagingen plaatsen. Leerlingen laten verantwoordelijkheden nemen op klasniveau. In de klascontext waarden bespreekbaar maken, waarden ontwikkelen en ook via voorbeeldgedrag stimulerend optreden. Ontwikkelingsbedreigde leerlingen herkennen in een klascontext. De hulpvraag van ontwikkelingsbedreigde leerlingen kunnen expliciteren. Rekening houden met stressverhogende factoren in de klasen thuissituatie. Gepast kunnen omgaan met kinderen met gezondheidsproblemen of fysieke beperkingen. Als lid van een team meewerken aan de opbouw van een positief leefklimaat op school. Maximale kansen inbouwen om leerlingen te stimuleren tot mondigheid, participatie, zelfstandigheid, eigen initiatief en verantwoordelijkheid. Leerlingen aanzetten te reflecteren over eigen leer- / leefgedrag. Ondersteuning aan ontwikkelingsbedreigde leerlingen integreren in de eigen klaspraktijk. Initiatief nemen tot gesprekken met ouders over problemen met betrekking tot het functioneren van hun kinderen. Bijdragen aan een actief gezondheidsbeleid op school.

9 LERAAR ALS ORGANISATOR Elementair niveau Doorgroeiniveau Integratieniveau Expertniveau Planning Administratieve taken op correcte wijze uitvoeren en daarbij op doordachte wijze gebruik maken van ICT. Op een efficiënte manier klasadministratie / beoordelingsgegevens registreren. Een persoonlijk administratief systeem uitwerken. Voordeel halen uit het opstellen van een realistisch werkplanning (extra oefenmomenten inlassen, halen van deadlines bij taken en projecten, studietijd ) Reflectie op werkplanning en eventuele bijsturing Initiatief nemen om bijkomende (school)taken op te nemen Initiatief nemen om deel te nemen aan (vakoverschrijdende)projecten in communicatie met collega s Een efficiënt lesverloop kunnen ontwerpen met aandacht voor een realistisch lestempo. Hoeveelheid leerstof in een les realistisch kunnen inschatten Leerstof goed kunnen selecteren ifv de voorziene tijd de te realiseren lesdoelen. de eigenheid van de groep. Meewerken aan een evenwichtige taakverdeling binnen de school Jaarplanning kunnen opmaken van de leerinhouden in communicatie met collega s Reflectie op jaarplanning en eventuele bijsturing. Klasmanagement Leerlingen en materiaal efficiënt (pre-)organiseren/ klaar zetten. Inzicht hebben in basisregels van goed klasmanagement: afspraken maken, leiding nemen. Een veilige en overzichtelijke leeromgeving creëren. Een globaal klasoverzicht hebben. Gemaakte afspraken laten naleven door consequent optreden. Sturend optreden tegen storend gedrag. Flexibel organiseren (ruimte / tijd / werkvormen / media) Zelfstandig een klas leiden. Optimaal werken met verschillende doelgroepen in verschillende onderwijsvormen Eigen klasregels en routines afstemmen op het opvoedingsproject van de school. Afspraken maken in overleg met leerlingen zodat ze zich mee verantwoordelijk voelen voor de werksfeer. Afspraken maken met collega s voor optimaal klasmanagement

10 LERAAR ALS PROFESSIONAL: GEPASTE COMMUNICATIE Elementair niveau Doorgroeiniveau Integratieniveau Expertniveau Eigen taalvaardigheid en non-verbale communicatie [elke student Bachelor] Taalvaardigheid als leerkracht [specifieke beroep als leerkracht] Gepaste non-verbale houding. Verstaanbaar spreken, goed spreektempo, een gevarieerde en genuanceerde woordenschat gebruiken. Boodschappen duidelijk structureren. Inzicht hebben in doelpubliek, onderwerp, tekstsoorten. Het Standaardnederlands beheersen. Gepast communiceren binnen de onderwijsinstelling en met de stagescholen. De volgende competenties voor de lespraktijk beheersen: voorlezen (Doel 8), vertellen (Doel 7), een mondelinge opdracht geven en het geven van instructies (Doel 3). Een uiteenzetting geven met schriftelijke ondersteuning voor medestudenten (Doel 5) 1. Het schrijven van korte werkgerelateerde teksten. (Doel 11) Wetenschappelijke teksten kunnen lezen (Doel 12). Gepast communiceren binnen de klas en de context van het lerarenteam. De volgende competenties voor de lespraktijk beheersen: een schriftelijke evaluatie geven (Doel 6), schriftelijke vragen en opdrachten formuleren (Doel 4). Eigen mening presenteren over werkgerelateerde discussiepunten, met inbreng van goede argumenten (Doel 10, Doel 13). Het schrijven van langere teksten met aandacht voor vakjargon. (Doel 11) Verslagen schrijven van vakvergaderingen, bijscholingen (Doel 11). Gepast communiceren met ouders en externen. De volgende competenties beheersen: (slecht-nieuws) gesprekken voeren met ouders (Doel 9). Een uiteenzetting geven met schriftelijke ondersteuning aan collega s en externen over specifieke onderwerpen (Doel 10, Doel 13). Schrijven over je vakgebied voor een breed publiek. (Doel 11) Gepast communiceren in een (interculturele) context met een specifieke problematiek. Aandacht hebben voor de taal en het taalniveau van leerlingen Mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid van de leerlingen verbeteren en controleren. Aandacht hebben voor Nederlands als onderwijstaal, voor vakjargon en schooltaalwoorden. Beoordelen van de toegankelijkheid van teksten voor de lespraktijk (Doel 2). Stimuleren van taalvaardigheid bij leerlingen. De leerkracht zorgt voor een rijk taalaanbod, voor interactie tussen de leerlingen en voor doelgerichte feedback (Doel 1). Onderwijstaal afstemmen op het niveau van de leerlingen (leeftijd en instroom) tijdens de lesrealisatie. Lesmateriaal toegankelijk maken voor leerlingen. Herschrijven van actuele teksten naar het niveau van de leerlingen (Doel 2). Lesmateriaal toegankelijk maken voor taalzwakke leerlingen. Eigen lesmateriaal en remediëringstrajecten ontwikkelen. Inzicht hebben in het taalbeleid van een school en daaraan kunnen meewerken. 1 Dertien Doelen. Een referentiekader voor taalcompetenties van leraren in Nederland en Vlaanderen. Nederlandse Taalunie, Den Haag, 2006

11 DE LERAAR ALS PROFESSIONAL : REFLECTIE EN LEERHOUDING Leer- en reflectiehouding als basis voor professionele groei. Elementair niveaur niveau Doorgroeiniveau Integratieniveau Expertniveau Geloven in de veranderbaarheid van het eigen kunnen en de rol van reflectie hierin zien. Zichzelf in vraag durven stellen. Reflectie spontaan inzetten na een (leer)ervaring. Openstaan voor levenslang leren. Met lectoren / stagementoren op zoek gaan naar sterke en zwakke punten binnen de eigen lessen en op basis hiervan zijn handelen bijsturen. Zichzelf realistisch kunnen inschatten en vervolgens op een constructieve wijze omgaan met eigen zwaktes en sterke punten. Zinvol en systematisch en reflecteren in functie van professionele groei. Initiatief durven nemen om hulp te vragen bij blijvende moeilijkheden. Vertrekkende van een aangereikte of eigen casus, een reflectie kunnen opbouwen en hierbij een reflectiemodel als hulpmiddel inzetten. Initiatief nemen om te werken aan de eigen werkpunten. Zichzelf op een systematische wijze kritisch bevragen in een reflectie en vanhieruit komen tot nieuwe inzichten, concrete actiepunten of kritische vragen voor zichzelf. Zelfstandig initiatief nemen om eigen professionaliteit te verbeteren. Voor zichzelf uitdagingen creëren om professioneel te kunnen groeien. Reflectie inzetten om persoonlijke werkpunten te ontdekken. Persoonlijk relevante thema s in reflectie kiezen. Breed relevante thema s in reflectie kiezen. De zinvolheid van reflectie kunnen verduidelijken aan de eigen leerlingen. Kritisch reflecteren over onderwijsopvattingen in functie van professionele groei. De zin van reflectie kunnen benoemen, erkennen en koppelen aan concrete ervaringen. Openstaan voor verschillen in onderwijsstijlen en visies. De reflectie funderen vanuit gepaste onderwijsgerelateerde kaders. Door dialoog met medestudenten, lectoren en stagementoren en eigen onderzoek komen tot een eigen kritische onderwijsopvatting. In dialoog met anderen nadenken over het beroep van leraar en de plaats van het onderwijs in de samenleving. Reflectie inzetten als middel om kaders in vraag te stellen. Zijn subjectieve onderwijsopvattingen en taakopvatting expliciteren en vergelijken met andere onderwijsopvattingen. Reflectie inzetten als middel om zicht te krijgen op zijn subjectieve onderwijsopvattingen en taakopvatting. Reflectie inzetten als middel om het lesgeven / de onderwijsrealiteit te toetsen aan de eigen onderwijsopvattingen. Reflectie inzetten als middel om, vertrekkende vanuit de concrete onderwijsrealiteit, de eigen onderwijsopvattingen in vraag te stellen.

12 Zicht krijgen op de technische, morele, politieke en emotionele dimensie van het lesgeven. Reflectie inzetten als middel om de invloed van de technische, morele, politieke en emotionele dimensie bij het eigen lesgeven te benoemen. Eigen onderwijsopvattingen kritisch afstemmen op het opvoedings-project van de stage en werkplek. Reflectie inzetten als middel om genomen beslissingen kritisch te bekijken vanuit de verschillende dimensies. Eigen visie op het beroep uitdragen en kritisch bespreekbaar maken in en buiten de school.