OP LEIDING EN GIDS. PCVO Maasland. HBO - Graduaat. Elektromechanica. Industriële Informatica

Transcriptie

1 OP LEIDING EN GIDS HBO - Graduaat PCVO Maasland Industriële Informatica Elektromechanica

2

3 Korte inhoud Woord vooraf...3 Wie is wie binnen PCVO Maasland...4 Secretariaat...6 Inschrijvingsgeld en cursuskosten...7 Praktische informatie...7 Plafonnering inschrijvingsgeld...8 Toekenning premies...9 HBO praktisch...10 Europese kwalificatiestructuur...11 De eerste stappen naar een opleiding HBO...12 Mentoraat...13 Industriële informatica...15 Elektromechanica...29 Gecombineerd onderwijs...49 PCVO Maasland organiseert ook de volgende opleidingen...59 Bijlagen

4 Woord vooraf Beste cursist Je hebt de opleidingsgids HBO van PCVO Maasland in handen. In deze gids vind je alle praktische informatie die van belang is voor het volgen van de HBO-opleidinge aan het Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs Maasland. Op de volgende pagina s vind je een overzicht van het onderwijsaanbod, de onderwijsorganisatie en het opleidingsprogramma van de opleidingen die je aan PCVO Maasland kan volgen. Studeren als volwassene vraagt een groot engagement. Bij PCVO Maasland zijn we ons daar zeer goed bewust van. Daarom streven we ernaar kwalitatief hoogstaande opleidingen te verstrekken. In een cultuur waar levenslang leren steeds belangrijker wordt, is onderwijs immers een belangrijke factor voor persoonlijke ontplooiing en betere kansen op de arbeidsmarkt. Wij hopen dat deze gids je helpt bij het maken van je studiekeuze. Veel leesplezier en succes met je studies. Koen Coenen, directeur PCVO Maasland 4

5 OPLEIDINGSGIDS HBO Wie is wie binnen PCVO Maasland? Leerkrachten in de volgende opleidingsniveaus: BSO2, BSO3, TSO3, RG1, RG2, RG3 en HBO* Algemene vakken Praktische vakken Technische vakken Secretariaat Ellen Daniëls Inge Puchnatzi Jan D Hoore Ruth Vandewal Reinhilde Venken Ria Dexters Sonja Das Coördinatoren Luc Doumen Coördinatie informatisering, automatisering cursistenadministratie en ondersteuning werking secretariaat Hilde Geusens Coördinatie personeelsadministratie Coördinatie overzichtsdocumenten (onder andere: opdrachten personeel en ziektestaten) gevraagd door het departement onderwijs en de inrichtende macht Ombudsdienst Jan Venken Gert Venken ICT - coördinatoren campus Eisden Leon Schonkeren ICT - coördinator campus Dilsen 5

6 Adjunct-directeurs Jacky Doumen Ondersteuning algemeen beleid Coördinatie infrastructuur, werken en werkplaatsen Coördinatie financiën (inkomsten, uitgaven) Begrotingsopmaak en opvolging Coördinatie bestellingen, aankopen en leveringen Jan Engelen Coördinatie pedagogische en didactische ondersteuning leerkrachten Coördinatie opleidingen Coördinatie vakgroepwerking Kwaliteitscoördinator Mentoraat startende leerkrachten Directeur Koen Coenen Algemeen beleid Organisatie van het centrum Coördinatie en kwaliteitscontrole Personeelsbeleid, uurroosteropmaak & opdrachtenverdeling Communicatie en publiciteit * BSO = Beroepssecundair Onderwijs TSO = Technisch Secundair Onderwijs RG = Richtgraad (taalonderwijs) HBO = Hoger Beroeps Onderwijs (Graduaatopleidingen) 6

7 OPLEIDINGSGIDS HBO Secretariaat Zowel op de campus Dilsen (gebouwen Stedelijke Humaniora Dilsen, Europalaan 10, 3650 Dilsen- Stokkem) als op de campus Eisden (gebouwen Provinciale Technische School, Europaplein 36, 3630 Eisden-Maasmechelen) is er een secretariaat waar je met alle mogelijke vragen kan aankloppen. De secretariaatsmedewerkers geven je er met plezier informatie over cursusaanbod, cursusgeld, opleidingscheques, kredieturen en zo verder. Je kan ook steeds onze website raadplegen op het webadres: Opgelet! Je inschrijving kan enkel persoonlijk gebeuren in een secretariaat naar keuze. Om het inschrijven vlot te laten verlopen vragen we je het volgende mee te brengen: Je identiteitskaart Een kopie van je diploma secundair onderwijs Een kopie van eerder gevolgde cursussen Eventueel een attest voor vermindering inschrijvingsgeld Het verschuldigde cursusgeld De openingsuren van de secretariaten zijn te Eisden voormiddag elke werkdag en zaterdag: 9.00 uur tot 12 uur namiddag elke werkdag: uur tot uur avond elke werkdag: uur tot uur tel te Dilsen dinsdag en woensdag: uur tot 22 uur tel

8 Inschrijvingsgeld en cursuskosten Het inschrijvingsgeld voor de in deze opleidingsgids beschreven opleidingen is afhankelijk van de gevolgde module(s). Het totale inschrijvingsgeld kan niet meer bedragen dan 400 euro per schooljaar. Handboeken en cursusmateriaal zijn hier niet inbegrepen. Deze kosten staan apart op je inschrijvingsformulier vermeld. De juiste bedragen zijn bekend op het secretariaat. Korting op het inschrijvingsgeld In bepaalde gevallen hoef je niet het volledige cursusgeld te betalen. Zo kan je als werkzoekende of als persoon met een handicap (ten minste 66%) een korting krijgen. Je moet dan wel het juiste attest meebrengen bij de inschrijving. Dit is respectievelijk een VDAB-attest of een attest van arbeidsongeschiktheid. Opleidingscheques Met een opleidingscheque betaalt de Vlaamse overheid de helft van de opleidingskosten. Je bespaart dus vijftig procent. Je vraagt persoonlijk de opleidingscheques voor werknemers aan. Vraag het exacte bedrag aan. PCVO Maasland kan immers nooit geld teruggeven op een opleidingscheque. De opleidingscheques worden bij overhandiging op het secretariaat contant terugbetaald en gelden als betaling van de cursus. Voor meer informatie over deze opleidingscheques kan je surfen naar of bellen naar het nummer Praktische informatie Regelmatig cursist De provincie Limburg en de Vlaamse Overheid investeren heel wat middelen in het volwassenenonderwijs van het PCVO Maasland. Zij waken er dan ook over dat de geïnvesteerde middelen doelmatig worden aangewend. Aanwezigheid is een belangrijke parameter om de financiering van een PCVO vast te leggen. In principe mag van een cursist, die zich ingeschreven heeft voor een opleiding aan het PCVO Maasland, verwacht worden dat hij/zij maximaal participeert aan de opleiding. Er kunnen echter omstandigheden zijn die een cursist verhinderen aanwezig te zijn. In principe wordt elke afwezigheid gestaafd, maar uitzonderlijk kan een afwezigheid zonder staving aanvaard worden. Het centrumreglement Voor allerlei praktische zaken, onder andere de richtlijnen inzake de aan- of afwezigheden, het huishoudelijk regelment e.d., verwijzen wij naar ons centrumreglement. Een schriftelijk exemplaar van dit centrumreglement is beschikbaar op het secretariaat. Het kan ook geraadpleegd worden op onze website: be 8

9 OPLEIDINGSGIDS HBO Het openleercentrum (OLC) Het openleercentrum is een plaats waar je in een rustige atmosfeer zelfstandig op je eigen tempo en op je eigen niveau kan werken en oefenen. Het OLC is er voor iedereen, voor cursisten én leerkachten. Je kan de computers gebruiken om iets op te zoeken op het internet, een taak te maken of gewoon om leerstof in te oefenen. Je kan er gebruik maken van programma s als Word, Excel, Access, Photoshop en Illustrator. In de kasten staan boeken, tijdschriften en DVD s die je kan raadplegen. Er kan geen materiaal uitgeleend worden. Het OLC is van maandag tot en met donderdag geopend van 17u45 tot 19 uur. Plafonnering inschrijvingsgeld Begrenzing op 400 euro inschrijvingsgeld per schooljaar per opleiding Je betaalt per schooljaar een maximum van 400 euro per gevolgde opleiding. Deze plafonnering per schooljaar is niet overdraagbaar naar een ander centrum. Begrenzing op 1200 euro inschrijvingsgeld per opleiding Je betaalt voor de volledige opleiding een maximum van euro. Deze plafonnering is geldig gedurende 4 schooljaren. De opleiding moet met andere woorden binnen deze periode van 4 schooljaren worden afgerond. Heb je meer schooljaren nodig geldt enkel de begrenzing van 400 euro per opleiding per schooljaar van toepassing. Indien je tijdens een periode van 4 schooljaren meerdere opleidingen volgt, dan betaal je per gevolgde opleiding een maximum van euro. Deze plafonnering per opleiding is overdraagbaar naar een ander centrum. Bewijslast bij de cursist Het is aan jou om te bewijzen dat je in aanmerking komt voor de toepassing van deze plafonnering per schooljaar en per opleiding. Je moet zelf aantonen welk bedrag aan inschrijvingsgeld je reeds betaald hebt voor een bepaalde opleiding. PCVO Maasland is verplicht bij de betaling van het inschrijvingsgeld steeds een betalingsbewijs te overhandigen. 9

10 Toekenning van premies Wanneer je een bepaald diploma of certificaat behaald hebt, wordt een premie uitbetaald. Aan cursisten die het certificaat behaald hebben van een opleiding, vermeld in bijlage IX van het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering betreffende de studiebekrachtiging in het volwassenenonderwijs wordt een premie toegekend die gelijk is aan 50 procent van het inschrijvingsgeld dat je voor deze opleiding hebt betaald. Voor het bepalen van deze premie wordt het inschrijvingsgeld dat je betaald hebt in rekening gebracht, rekening houdend met de volledige of gedeeltelijke vrijstelling van het inschrijvingsgeld waarvan je hebt genoten. Deze premies worden enkel toegekend voor de opleidingsonderdelen die gestart worden vanaf 1 september Om een premie te verkrijgen, moet je een aanvraagdossier indienen bij de afdeling Volwassenenonderwijs, schoolbeheer volwassenenonderwijs, secretariaat 6 C 20, Koning Albert II-laan 15 te 1210 Brussel. Dit aanvraagdossier bestaat uit: - jouw persoonsgegevens: voornaam, achternaam, adres en rekeningnummer waarop de premie moet gestort worden; - een kopie van het behaalde diploma of certificaat; - de originele bewijsstukken van het inschrijvingsgeld dat je voor de opleiding in kwestie hebt betaald, uitgereikt door het centrum of de centra waar je de opleiding geheel of gedeeltelijk heeft gevolgd. Je kan uiterlijk één jaar na het uitreiken van het diploma of certificaat een premie aanvragen. Hierbij wordt rekening gehouden met de datum vermeld op het diploma of certificaat. De afdeling Volwassenenonderwijs informeert je uiterlijk na 45 kalenderdagen of het aanvraagdossier voldoet aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een premie. Indien dit het geval is, informeert de afdeling Volwassenenonderwijs je ook over de betalingstermijn waarbinnen de premie zal worden uitbetaald. 10

11 OPLEIDINGSGIDS HBO HBO praktisch Classificatie van de opleidingen De graduaatopleidingen hebben allemaal dezelfde officiële classificatie. De cursussen situeren zich op het niveau van het Hoger Onderwijs. De opleidingen hebben een modulaire structuur. Modulaire structuur De opleidingen beschreven in deze gids bestaan uit verschillende modules. Je bepaalt zelf je leertraject en hoeveel modules je tegelijk volgt. Cursusmateriaal Het cursusmateriaal dat ter beschikking wordt gesteld, wordt gemaakt onder redactie van een vakgroep. Locaties van de lessen De graduaatopleidingen worden uitsluitend op de campus Eisden georganiseerd. In Eisden vind je het PCVO Maasland in de gebouwen van de Provinciale Technische School, Europaplein 36. Lesmomenten PCVO Maasland biedt deze opleidingen s avonds en op zaterdagvoormiddag aan. De exacte programmatie kan je vinden op het secretariaat. Evaluatie Op het einde van iedere module leg je een proef af, waarbij je de kennis en vaardigheden die je tijdens de cursus geleerd hebt, moet laten zien. Wanneer je slaagt, ontvang je een attest van iedere eenheid. Diploma Als je het volledige leertraject HBO succesvol aflegt, ontvang je een diploma van gegradueerde. 11

12 12 Europese kwalificatiestructuur inzake diploma s

13 OPLEIDINGSGIDS HBO De eerste stappen naar een opleiding HBO Afspraak met leerkracht uit de opleiding of directie Vooraleer je aan een opleiding Industriële informatica of een opleiding Elektromechanica begint, is het belangrijk je te informeren over de opleiding. Via het secretariaat kan je een gesprek regelen met de directeur of met een leerkracht/coördinator uit de opleiding. In dit gesprek wordt nagegaan hoe je voorkennis en je verwachtingen aansluiten bij de opleiding. Je krijgt alle detailinformatie en je vragen worden in de mate van het mogelijke beantwoord. EVC/EVK De opleidingen HBO werden recent omgevormd tot een modulaire structuur. Op basis van EVC s en/of EVK s kan je recht hebben op vrijstellingen voor bepaalde modules. Er kan ook beslist worden dat je voor bepaalde modules een toelatingsproef aflegt. EVC = eerder verworven competentie Er wordt gekeken naar werkervaring, leerervaring, vrije tijd,... met andere woorden competenties die je verworven hebt, maar die niet formeel erkend kunnen worden. EVK = eerder verworven kwalificatie Er wordt gekeken naar de diploma s, attesten en creditbewijzen die je al behaalde. Er wordt beoordeeld of deze aan het niveau van de beoogde opleiding beantwoorden waardoor je eventueel vrijstellingen kan krijgen in deze opleiding. Je hebt al competenties verworven in de praktijk of je hebt reeds een diploma? Tijdens het gesprek wordt er gepeild naar jouw voorkennis en kan je je kwaliteiten in de verf zetten. Op basis van je EVC of EVK kan je in aanmerking komen voor een opleiding op maat. Jouw competenties en/of kwalificaties zullen getoetst en beoordeeld worden door de directeur. Hij neemt hierin de eindbeslissing. 13

14 Mentoraat Cursistenbegeleiding Omdat een studie in het hoger onderwijs niet altijd vlekkeloos verloopt en je dikwijls een beroepscarrière en/of gezinsleven dient te combineren met deze studies biedt PCVO Maasland mentoraat aan. Het kan zijn dat je tijdens je studie bepaalde problemen tegenkomt of specifieke vragen hebt. Als cursist kan je preventief extra begeleiding krijgen om zo je studieresultaten te verbeteren. Je kan hiervoor bij een studiebegeleider terecht. Tijdens de eerste lesweken stelt je studiebegeleider zich aan je voor. Hij zal je helpen bij: de opvolging van het studietraject, zoals de keuze tussen de verschillende studietrajecten, de verschillende opties of de combinatie van verschillende modules. vragen rond de specifieke inhoud van de vakken en/of de aansluiting van de verschillende vakken in het modulaire structuurschema. de studiebegeleiding in verband met aangepaste studiemethoden. extra begeleiding voor specifieke vakken, zoals toegepaste wiskunde. de bespreking van individuele studie- of examenresultaten. het zoeken naar een gepaste oplossing indien de studiebelasting in de loop van het jaar te groot wordt. Je kan de studiebegeleider René Caelen bereiken via mail: 14

15 OPLEIDINGSGIDS HBO 15

16 HBO INDUSTRIËLE INFORMATICA Industriële informatica Optie: automatisering Optie: organisatie & zorgsystemen 16

17 OPLEIDINGSGIDS HBO Industriële Informatica De verschillende modules binnen industriële informatica Basis Toegepaste wiskunde 1 Toegepaste wiskunde 2 Basis Elektriciteit Labo Elektriciteit/Elektronica Basis Elektronica Computer Computertechniek Besturingssystemen 1 Besturingssystemen 2 Datacomm. & Netwerken Netwerken 1 Netwerken 2 Programmeren Programmeren 1 Software-ontwikkeling Databanken Datapresentatie Optie: automatisering Toegepaste wiskunde 3 Sensoren en actoren PLC PLC 2 Projectwerk automatisering Optie: organisatie en zorgsystemen Toegepaste statistiek Bedrijfsorganisatie Zorgsystemen Industrieel management Projectwerk org. & zorgsyst. Startmodule waarin geëvalueerd wordt of GO wenselijk is Deze modules kunnen gevolgd worden o.v.v. gecombineerd onderwijs De functie van technicus wordt steeds belangrijker en veelzijdiger. Als cursist Hoger BeroepsOnderwijs krijg je een praktische opleiding, onderbouwd door een brede theoretische achtergrond. Je leert hierbij verbanden leggen tussen theorie en labo door de theorie te koppelen aan praktische toepassingen. Als je afstudeert, kan je informaticaoplossingen ontwerpen, realiseren, onderhouden en beheren, zowel op automatisatie- als op managementniveau. Binnen de optie automatisatietechniek leer je mechanische en elektronische systemen begrijpen, analyseren, ontwerpen en afregelen. De optie organisatie en zorgsystemen geeft je, naast de technische aspecten, inzicht in de voornaamste taken van modern management. 17

18 Leertraject Industriële Informatica Modelleertraject over drie studiejaren 1 e jaar Basis Toegepaste wiskunde 1 Toegepaste wiskunde 2 Basis Elektriciteit Labo Elektriciteit/Elektronica Basis Elektronica Computer Computertechniek Besturingssystemen 1 Programmeren Programmeren 1 2 e jaar Computer Programmeren Besturingssystemen 2 Software-ontwikkeling Datacomm. & Netwerken Optie: Introductie modules 3 e jaar Computer Netwerken 1 Netwerken 2 Programmeren Databanken Datapresentatie Optie: vervolg modules projectwerk 18

19 OPLEIDINGSGIDS HBO Basis Toegepaste wiskunde 1 Toegepaste wiskunde 2 Basis Elektriciteit Labo Elektriciteit/Elektronica Basis Elektronica Toegepaste wiskunde 1 (40 lestijden) Aangezien niet iedereen dezelfde basiskennis wiskunde bezit, vangt de cursus aan met de elementaire begrippen. Er wordt vooral gewerkt aan de praktische kant van de wiskunde. De theorie wordt beperkt tot een noodzakelijk minimum en de nadruk wordt gelegd op het maken van oefeningen. Een basis wiskunde is immers onmisbaar. De verworven wiskundige vaardigheden helpen bij het oplossen van technische problemen. Als je deze module afgewerkt hebt, kan je rekenkundige bewerkingen uitvoeren, algebraïsch rekenen, machten en wortelvormen correct uitrekenen, eerste-, tweedegraadsvergelijkingen en ongelijkheden opstellen, interpreteren en oplossen. Je weet in welke context complexe getallen toegepast worden en je kan elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren. Je kan lineaire stelsels oplossen met de substitutie-, combinatie- en gelijkstellingsmethode, de grafische methode en met behulp van matrices. Toegepaste wiskunde 2 (40 lestijden) Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Je leert een opgave analyseren en bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Je kan berekeningen uitvoeren en inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening. Je kan een probleem meetkundig analyseren. Je leert eenvoudige begrippen meetkundig voorstellen (poolcoördinaten en cilindrische coördinaten). Daarnaast kan je reële functies analyseren en grafisch voorstellen. Je leert logaritmische en exponentiële functies analyseren en je kan gebruik maken van limieten alsook afgeleiden berekenen. Je kan het onderscheid maken tussen bepaalde en onbepaalde integralen en deze integralen aanwenden om technische problemen op te lossen. Basis elektriciteit (40 lestijden) Als voorbereiding op de studie van de elektrische apparatuur, komen elektromagnetisme en elektrostatica aan bod. Je verwerkt eerst het gelijkstroomgedeelte als voorbereiding op de wisselstroomtheorie. Je leert logisch redeneren en structureren, probleemoplossend denken en de principes van de elektriciteit correct toepassen. Na het volgen van deze module kan je de basiswetten van de elektriciteit reproduceren, de basisgrootheden opnoemen, het begrip weerstand en de gelijknamige component in de verschillende schakelingen gebruiken. 19

20 Je kan afgeleide eenheden benoemen en omschrijven (arbeid, vermogen en rendement), het verschijnsel magnetisme beschrijven en verklaren. Je kan het begrip elektromagnetische inductie uitleggen, de afzonderlijke delen van een gelijkstroomkring kwalitatief en kwantitatief analyseren, een gelijkstroomkring theoretisch en numeriek oplossen. Ook kan je de basisbegrippen van wisselstroom omschrijven en wiskundig bepalen en analyseren. Je begrijpt de basisregels van driefasige systemen en kan hierin berekeningen maken. Labo Elektriciteit/Elektronica (40 lestijden) In het labo raak je vertrouwd met de meetapparatuur. Verschillende meetmethodes worden aangeleerd en aan de hand van een aantal opdrachten krijg je een beter inzicht in de werking van de verschillende elektrische en elektronische componenten. Hiertoe gebruiken we de PC-voeding als schakel tussen theorie en praktijk. Je leert werken met basisapparatuur uit de elektrometrie en de elektronica. Je kan toelichting geven omtrent de nauwkeurigheid van een meting. Je leert rekening houden met de inwendige weerstand van een meettoestel. Je kan bij metingen in een gelijkstroomkring of wisselstroomkring de theoretische wetmatigheden verifiëren. Je kan de nauwkeurigheid van een meting bepalen. Je analyseert schakelingen met diodes. Je kan de werking van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen. Je kan schakelingen opbouwen. Informatiebronnen zoals datasheets kan je probleemloos gebruiken. Basis Elektronica (40 lestijden) In het dagelijkse leven komen we in contact met continu veranderende signalen zoals het zonlicht, temperatuursveranderingen, stemvibraties en dergelijke. De analoge technologie kan deze continue signalen interpreteren en vertalen naar elektrische signalen, zodat ze begrijpbaar worden voor machines. Inzicht in de analoge elektronische componenten is dus een absolute must om machines en computers correct te laten functioneren. Dit vak heeft in eerste instantie tot doel je vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. Je bestudeert de eigenschappen en basistoepassingen van de halfgeleidercomponenten, de diode en de transistor. Je verwerft inzicht in enkele elementaire schakelingen met deze componenten. Je kan de verschillende weerstanden bespreken en hun karakteristieken opzoeken en gebruiken in toepassingen. Je kan weerstanden indelen volgens opgegeven criteria. Je weet hoe een spoel en een condensator zijn opgebouwd. Je leert schakelingen van spoelen en condensatoren analyseren en je kan het verloop van stroom en spanning berekenen in kringen met spoel en/of condensator. Je weet de werking van de halfgeleiderdiode te verklaren en je kan de halfgeleiderdiode als component beschrijven. Je kan de karakteristieken van een diode opzoeken en gebruiken in toepassingen. Je kan de werking van een transistor verklaren. Je kent de kenmerken van bipolaire en unipolaire transistoren en begrijpt eenvoudige geïntegreerde schakelingen. 20

21 OPLEIDINGSGIDS HBO Computer Computertechniek Besturingssystemen 1 Besturingssystemen 2 Datacomm. & Netwerken Netwerken 1 Netwerken 2 Computertechniek (80 lestijden) In deze module wordt de hardware van computers besproken. In het eerste deel van deze module leer je binair rekenen. Alle computers werken immers binair. In het tweede, uitgebreider deel van de cursus, behandelen we elke hardwarecomponent van de computer in detail. Zo bespreken we o.a. de verschillende hedendaagse processoren, de soorten geheugens, moederborden enz. Ook is er de nodige aandacht voor de werking van randapparatuur e.d. Na deze module heb je voldoende basiskennis om te beslissen welke hardware je voor een bepaald doel moet aanschaffen. Besturingssystemen 1 en 2 (2x80 lestijden) In de module besturingssystemen 1 leer je uitgebreid hoe je Windows kan installeren en configureren. Ook leer je hoe je met meerdere gebruikers de computer kan gebruiken. Hierbij wordt de nodige aandacht besteed aan de beveiliging van het je computersysteem. Zo worden NTFS-machtigingen, firewalls, virusscanners e.d. uitgebreid besproken. Ook leer je hoe je hardware en software installeert. Zelfs het register wordt besproken. Na deze module heb je een uitgebreide kennis over Windows die je kan aanweden om Windows te installeren en computerproblemen met betrekking tot dit besturingssysteeem op te lossen. In de module besturingssystemen 2 leer je hetzelfde, maar dan in Linux (Ubuntu). Datacommunicatie en netwerken (60 lestijden) JIn deze theoriemodule leer je diepgaand hoe netwerken functioneren. Deze module helpt je de praktijk van hedendaagse computernetwerken beter te begrijpen. Eerst zullen we je leren welke transmissiemedia (draad, lucht, glasvezel) gebruikt worden in de communicatie. Daarna leer je achtereenvolgens hoe de communicatie in een klein netwerk (LAN) en in een groot netwerk (WAN) functioneert. Daarna leer je hoe een internet werkt. Hierbij bespreken we het hedendaagse protocol TCP/IP dat zowel bij Windows, Linux als bij OS X gebruikt wordt. Hierbij besteden we veel aandacht aan het OSI en TCP/IP referentiemodel om meer inzicht te bekomen in hedendaagse netwerken. Ook de beveiliging van netwerken komt aan bod. Netwerken 1 (80 lestijden) In de module Netwerken 1 leer je de basis van netwerken met Windows. Na enkele lessen waarbij toestellen zoals routers, switchen en gateways beknopt worden besproken leer je mappen en printers te delen in je netwerk. Ook leer je hoe je een internetverbinding deelt. Tegenwoordig 21

22 zijn draadloze netwerken ook niet meer weg te denken. De beveiliging en configuratie van draadloze netwerken wordt dan ook uitvoerig besproken. Tegenwoordig zijn NAS-stations ook niet meer weg te denken in kleine netwerken. Ook deze worden uitvoerig besproken. Na deze module heb je voldoende basiskennis om een klein netwerk bij je thuis of op het werk in te stellen. Theoretische kennis zoals je die kan verwerven in de module datacommunicatie en netwerken is niet noodzakelijk om deze module aan te vatten. Sedert enige tijd worden thuis ook netwerken gebruikt. Hierbij ligt meer de nadruk op multimedia dan op beveiliging. Regelmatig wordt deze alternatieve module voor Netwerken 1 ingericht. De basis is in deze module hetzelfde als hierboven beschreven maar, zoals reeds aangegeven, ligt de nadruk meer op multimedia. Ook wordt Windows Home Server besproken. Deze variant wordt thuisnetwerken 1 genoemd. Netwerken 1 (80 lestijden) In deze module leer je hoe grote netwerken functioneren. Hierbij zijn servers zeer belangrijk. We werken hiervoor met Windows Server. Zo bouw je basiskennis op over de active directory. Hierdoor kan je accounts laten verifiëren via een server. Ook komen een DNS, DHCP en Webserver aan bod. Ook wordt er de nodige aandacht besteed aan de beveiliging van een groot netwerk. Hierbij denken we aan group policies en share en NTFS-machtigingen. Na deze module heb je voldoende basiskennis om een server te installeren en te onderhouden. Gezien de beperkte duur van deze module komen niet alle mogelijkheden aan bod maar krijg je toch voldoende basiskennis mee om aan de slag te gaan met Windows Server. Sedert enige tijd worden thuis ook allerlei servers ingezet. Zo kunnen computers op afstand worden overgenomen of kan een VPN worden ingezet. Zelfs een web of FTP-server wordt thuis geïnstalleerd. Ook wordt in deze module meer informatie gegeven over NAS-stations en Windows Home Server. Cloud Computing komt in deze module ook aan bod. Als variant voor de configuratie van grote netwerken wordt deze module aangeboden en deze module wordt thuisnetwerken 2 genoemd. Deze module is een vervolg op thuisnetwerken 1 maar mensen die de module netwerken 1 gevolgd hebben kunnen ook probleemloos inspringen in deze module. 22

23 OPLEIDINGSGIDS HBO Programmeren Programmeren 1 Software-ontwikkeling Databanken Datapresentatie Programmeren 1 (120 lestijden) In de module Programmeren 1 worden de methodologische principes behandeld, die nodig zijn om de analyse van een probleem aan te pakken, zowel voor datastructuren en controlestructuren. Tevens komen de basisvaardigheden van de implementatie aan bod. Hierbij wordt gebruik gemaakt van hetzij één, hetzij twee concrete programmeertalen, maar hierbij komt zowel het gestructureerd als het object georiënteerd programmeren aan bod. Je kan modellen voor goed programmeren beschrijven. Je kan de levenscyclus van een project beschrijven. Je kan het verschil tussen gestructureerd en objectgeoriënteerd programmeren aantonen. Je kan bij eenvoudige problemen de datastructuur en controlestructuur analyseren en met schematechnieken vastleggen. Je kan de belangrijkste algemene concepten in verband met programmeren toepassen. Je kan de basiselementen en structuren van één of twee programmeertalen beschrijven. Je kan de basiselementen en structuren van één of twee programmeertalen in eenvoudige applicaties toepassen. Je kan bij het analyseren en bij het ontwikkelen van programma s een vooraf vastgelegde methodologie volgen. Je kan de vereiste integriteit in acht nemen. Softwareontwikkeling (120 lestijden) In de module Software-ontwikkeling leer je een complex probleem analyseren en de oplossing ervan implementeren in één of twee programmeertalen. Hierbij komt zowel het gestructureerd als het object georiënteerd programmeren aan bod. Je kan analysetechnieken toepassen. Je kan de methodologie in analyse en ontwerp toepassen op complexere situaties. Je kan standaardalgoritmen voor ondermeer sorteren en zoeken, opbouwen en toepassen. Je kan de elementen en structuren van een programmeertaal grondig omschrijven. Je kan de elementen en structuren van een programmeertaal in complexere applicaties toepassen. Je kan de volledige levenscyclus van een eenvoudig project volgens een gepaste methodologie zelfstandig doorlopen. Je kan de datastructuren en controlestructuren ontwerpen en tot een volwaardig programma implementeren. Je kan de technieken gebruiken om met bestanden te werken. 23

24 Databanken (60 lestijden) In de module Databanken wordt de basiskennis over het werken met databanken aangeleerd. Je kan de verschillende soorten databanken en vooral de relationele situeren. Je kan de relevante data van een probleem definiëren. Je kan de recente ontwerptechnieken voor databanken beheersen en in de praktijk hanteren. Je kan de normalisatieregels en de normalisatie in de praktijk hanteren. Je kan door het aanmaken van indexen de performantie praktisch verhogen. Je kan data importeren en exporteren. Je kan relevante data uit een databank via een geconditioneerde zoekfunctie selecteren. Je kan rapporten met relevante gegevens vanuit een databank automatisch genereren. Datapresentatie (40 lestijden) De nadruk ligt op het programmeren van een website aan serverzijde. Je moet op het einde van deze module in staat zijn een basisapplicatie aan te maken over het web met gebruik van een database. Je kan een Object Database Model omzetten naar een Relationeel Database Model, waarna gegevens ondervraagd of uitgewisseld worden via het net. Typische voorbeelden zijn: een gastenboek, toegangsbeveiliging van webpagina s, een elementaire e- commerce site en andere niet complexe server toepassingen. Je kan een verantwoorde keuze maken inzake platformafhankelijke ontwerpen: Windows of web. Je kan de universele scripting- en markup languages XML gebruiken en presenteren in een webtoepassing. Je kan het onderscheid aantonen tussen client-site werking en server-side werking, tussen een statische en een dynamische website. Je kan grafische elementen manipuleren om een gebruiksvriendelijke userinterface te ontwikkelen. Je kan technieken aanleren om gegevens te presenteren. 24

25 OPLEIDINGSGIDS HBO Apart opleidingstraject programmeren Je kan de opleiding programmeren ook apart volgen, los van de volledige opleiding Industriële Informatica. In dat geval volg je het onderstaande opleidingstraject. 1 e jaar Programmeren 1 2 e jaar Software-ontwikkeling 3 e jaar Datapresentatie Databanken Apart project Access De module project Access kan je als aparte module volgen op het niveau van HBO. Elke cursist definieert een eigen project dat door hem/haar tijdens de lesuren wordt uitgewerkt onder begeleiding van de docent. Het project heeft voor elke cursist een individuele context en kan betrekking hebben op hobby s, professionele doeleinden, enz Het project wordt uitgewerkt met de versie van Access Bij aanvang van deze jaaropleiding worden eerst de beginselen van gestructureerd programmeren met VBA aangereikt. 25

26 Optie automatisering Toegepaste wiskunde 3 PLC Sensoren en actoren PLC 2 Projectwerk automatisering Toegepaste Wiskunde 3 (40 lestijden) Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. In deze module wiskunde 3 dienen wiskundige vaardigheden ontwikkeld te worden die noodzakelijk zijn om complexere technische problemen op te lossen. De wiskundelessen helpen het analytisch vermogen en het probleemoplossend vermogen te vergroten. Je kan rekenen met differentialen en met integralen. Je kan deze differentialen en integralen grafisch voorstellen. Sensoren en actoren (40 lestijden) Het is van belang de sensoren en actoren in de automatisering op een correcte manier te besturen en uit te lezen. In deze module wordt dan ook de technologie en de toepassingsmogelijkheden van de verschillende actoren en sensoren in de automatisering behandeld. Je kan de technologische eigenschappen van elektropneumatische ventielen beschrijven. Je kan de 1-fasige en 3-fasige motoren vanuit PLC oogpunt beschrijven. Je kan de opbouw van de voornaamste digitale en analoge sensoren verklaren die gebruikt worden voor PLC toepassingen. Je kan de opbouw van pneumatische cilinders/motoren verklaren. PLC 1 (80 lestijden) Je kan het programma inbrengen en testen met behulp van een programmeertoestel. Je leert in de module PLC de werking van een PLC begrijpen en kan eenvoudige functiediagrammen opstellen en vertalen naar een PLC-programma. Je kan een PLC-systeem omschrijven en de structuur ervan analyseren.je kan een PLC-sturing ontwerpen en een PLC-programmering ontleden en uitvoeren. 26

27 OPLEIDINGSGIDS HBO PLC 2 (80 lestijden) In de module PLC2 leer je complexere PLC-programma s en programmeermethoden. Daarnaast leer je een programma inbrengen en testen. Je kan functiebouwstenen en databouwstenen opstellen. Je kan uitgebreide PLC-instructies gebruiken in toepassingen. Je kan sensoren aansluiten en gebruiken in toepassingen. Je kan periferiekaarten aansluiten en programmeren. Je kan een visualisatiepakket gebruiken en een bussysteem gebruiken. Projectwerk automatisering (80 lestijden) Deze eenheid sluit de optie automatiseringstechniek af. Bij de realisatie van je project krijg je de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere eenheden en disciplines wordt toegepast, dien je deze voldoende te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere aspecten uit de industriële informatica komen voor in het door jou behandelde project. In het algemeen komen in een eindwerk inhoudelijk de volgende thema s aan bod: analyse en omschrijving van het onderwerp, formulering van de doelstellingen, rekening houdend met de beschikbare tijd en middelen, beschrijving van de werkmethoden, rapportering van de theoretische en experimentele vaststellingen, analyse en interpretatie van de theoretische en experimentele vaststellingen, formulering van de besluiten. Het projectwerk kan zeer divers zijn, waardoor moeilijker algemene doelstellingen kunnen geformuleerd worden. Bij het uitwerken van je project wordt ernaar gestreefd je de volgende vaardigheden bij te brengen: de kennis uit de verschillende vakken toe te passen; logisch redeneren en structureren; problemen opsporen, analyseren en oplossen; het bewust maken van kwaliteitseisen, economische eisen. 27

28 Optie organisatie en zorgsystemen Georganiseerd als gecombineerd onderwijs.50% van de lessen volg je in het centrum en 50% verwerk je op eigen tempo thuis. Lees meer op pagina 54 Toegepaste statistiek Bedrijfsorganisatie Zorgsystemen Industrieel management Projectwerk org. & zorgsyst. Toegepaste statistiek (40 lestijden) Je kan op een correcte manier cijfergegevens verzamelen. Je kan in je eigen woorden de verschillende statistische grootheden verwoorden. Je kan cijfergegevens tabuleren. Je kan cijfergegevens op een grafische manier verwerken en voorstellen. Je kan deze statistische gegevens interpreteren en op eenvoudige cases toepassen. Bedrijsforganisatie (40 lestijden) In deze module worden de basisbegrippen, de verschillende afdelingen, verschillende soorten bedrijfsorganisatie en het belang van iedere afdeling binnen het bedrijf toegelicht. Je kan de organisatie van een onderneming analyseren en verwoorden. Je kan een bedrijfsstructuur opbouwen vanuit een aantal gegevens uit een bedrijf. Je kent de logistieke functies van een bedrijf. Je kan een strategisch management plannen en implementeren. Je kan een projectorganisatie opstarten. Je kan planningssoftware selecteren en gebruiken. Zorgsystemen (40 lestijden) Binnen deze module zorgsystemen verwerf je inzicht in de verschillende soorten beheers-, zorg- en kwaliteitssystemen. Je hebt inzicht in de totale kwaliteitszorg. Je kent de standaarden en beheersingssystemen voor kwaliteit, milieu en veiligheid. Je kent de ISO 9000 norm voor integrale kwaliteitszorg. Je krijgt inzicht in ergonomie, sociale wetgeving, milieuzorgsystemen. Je kan softwaretools gebruiken i.v.m. integrale kwaliteitszorg. Industrieel management (120 lestijden) In deze module krijg je inzicht in alle aspecten van kosten en kostprijsbepaling van producten en van de productie in een bedrijf en ook in de financiële structuur van een bedrijf. Je kent het kostenbegrip en de indeling van de kosten in een bedrijf en je kent de kostensoorten van de productie in een bedrijf. Je hebt inzicht in de standaardkostprijs en in kostenbeheersing. Je kent de soorten investeringen en investeringsbehoeften. 28

29 OPLEIDINGSGIDS HBO Je hebt inzicht in het rendement van investeringen en in de financiële structuur van een onderneming en je kan ze analyseren. Je hebt inzicht in de financiering van de vaste en van de vlottende activa en in de markt van de vermogens. Projectwerk organisatie en zorgsystemen (80 lestijden) Deze eenheid sluit de optie organisatie en zorgsystemen af. Bij de realisatie van jouw project krijg je de kans om de opgedane kennis toe te passen. Aangezien tijdens het ontwerp de kennis van de andere modules wordt toegepast, dien je deze voldoende te beheersen. Het onderwerp van het project kan sterk variëren: één of meerdere aspecten uit de industriële informatica komen voor in het door jou behandelde project. In het algemeen komen in een eindwerk inhoudelijk de volgende thema s aan bod: analyse en omschrijving van het onderwerp; formulering van de doelstellingen, rekening houdend met de beschikbare tijd en middelen; beschrijving van de werkmethoden; rapportering van de theoretische en experimentele vaststellingen; analyse en interpretatie van de theoretische en experimentele vaststellingen; formulering van de besluiten. Het eindwerk kan zeer divers zijn, waardoor moeilijker algemene doelstellingen kunnen geformuleerd worden. Bij het uitwerken van jouw project wordt ernaar gestreefd je de volgende vaardigheden bij te brengen: de kennis uit de verschillende vakken toe te passen, logisch redeneren en structureren; problemen opsporen, analyseren en oplossen, het bewust maken van kwaliteits- en economische eisen. Bij het opmaken van het verslag leer je rapporteren (logische structuur opstellen, taal, spelling...) Je kan een probleem formuleren in samenhang met andere facetten in het bedrijf. Je kan de vaktechnische kennis verbreden, verdiepen en toepassen. Je kan spontaan waarnemen, rapporteren. Je leert zelfstandig werken, maar ook in teamverband. Je kan informatie verzamelen en verwerken. Je kan de vaktechnische kennis toepassen in een bedrijfssituatie. 29

30 HBO ELEKTROMECHANICA Elektromechanica Optie: procesautomatisering Optie: klimatisatie Optie: organisatie & zorgsystemen 30

31 OPLEIDINGSGIDS HBO Elektromechanica De verschillende modules binnen elektromechanica Basis Toegepaste wiskunde 1 Toegepaste wiskunde 2 Basis Elektriciteit Labo Elektriciteit/Elektronica Basis Elektronica Basis theoretische mechanica Tekenen en schema-analyse Mechanica Mechanica/sterkteleer Basis toegepaste mechanica Materiaalkunde Thermodynamica Pompen, ventilatoren en compressoren Pneumatica Toegepaste mechanica Elektrotechniek Analoge basisschakelingen Vermogenelektronica Elektrische machines Labo Elektrische machines Digitale combinatorische schakelingen Optie: procesautomatisering Meet- en regeltechniek PLC 2 PLC Projectwerk Procesautomatisering Optie: klimatisatie Verwarmings- en koeltechniek 1 Verwarmings- en koeltechniek 2 Klimatisatie 1 Klimatisatie 2 Projectwerk Klimatisatie Optie: organisatie en zorgsystemen Toegepaste statistiek Bedrijfsorganisatie Zorgsystemen Industrieel management Projectwerk org. & zorgsyst. Startmodule waarin geëvalueerd wordt of GO wenselijk is Deze modules kunnen gevolgd worden o.v.v. gecombineerd onderwijs 31

32 Leertraject Elektromechanica Modelleertraject over drie studiejaren 1 e jaar Basis Toegepaste wiskunde 1 Toegepaste wiskunde 2 Basis Elektriciteit Labo Elektriciteit/Elektronica Basis theoretische mechanica Tekenen en schema-analyse Mechanica Materiaalkunde Basis Elektronica Basis toegepaste mechanica Thermodynamica Pompen, ventilatoren en compressoren 2 e jaar Mechanica Mechanica/sterkteleer Pneumatica Elektrotechniek Analoge basisschakelingen Digitale combinatorische schakelingen Optie Introductie modules 3 e jaar Elektrotechniek Labo Elektrische machines Vermogenelektronica Elektrische machines Optie vervolg modules projectwerk 32

33 OPLEIDINGSGIDS HBO Basis Toegepaste wiskunde 1 Toegepaste wiskunde 2 Basis Elektriciteit Labo Elektriciteit/Elektronica Basis Elektronica Basis theoretische mechanica Tekenen en schema-analyse Toegepaste wiskunde 1 (40 lestijden) Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. Gezien de grote verscheidenheid van de voorkennis wiskunde, is het noodzakelijk de cursus aan te vangen met de elementaire begrippen (functies). Een eerste vereiste is immers om een grondige kennis van basisbegrippen, grafische voorstellingen en fundamentele berekeningswijzen goed te beheersen. Deze module richt zich daarom volledig op het aanleren en inoefenen van de elementaire wiskundige bagage. Anderzijds leer je abstract redeneren. Je leert een opgave analyseren en bepalen welke wiskundige oplossing nodig is. Je kan rekenkundige bewerkingen uitvoeren; je kan algebraïsch rekenen; je kan machten en wortelvormen correct uitvoeren; je kan eerste- en tweedegraadsvergelijkingen en ongelijkheden opstellen, interpreteren en oplossen; je weet in welke context complexe getallen toegepast worden en je kan elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren; je kan lineaire stelsels oplossen met de substitutiemethode, de combinatiemethode, de gelijkstellingsmethode, de grafische methode en met behulp van matrices. Toegepaste wiskunde 2 (40 lestijden) Je leert een opgave analysen en je kan bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Je leert berekeningen uitvoeren en inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening. Je kan een probleem meetkundig analyseren; je kan eenvoudige begrippen meetkundig voorstellen (poolcoördinaten en cilindrische coördinaten); je kan reële functies analyseren + grafisch voorstellen; je kan logaritmische en exponentiële functies analyseren; je kan gebruik maken van limieten en afgeleiden berekenen; je kan het onderscheid maken tussen bepaalde en onbepaalde integralen en kan integralen aanwenden om technische problemen op te lossen. 33

34 Basis elektriciteit (40 lestijden) Als voorbereiding op de studie van de elektrische machines, komen elektromagnetisme en elektrostatica aan bod. Je verwerkt eerst het gelijkstroomgedeelte als voorbereiding op de wisselstroomtheorie. Je leert logisch redeneren en structureren, probleemoplossend denken en de principes van de elektriciteit correct toepassen. Na het volgen van deze module ken je de basiswetten van de elektriciteit, kan je de basisgrootheden opnoemen, het begrip weerstand en de gelijknamige component in de verschillende schakelingen gebruiken. Je kan afgeleide eenheden benoemen en omschrijven (arbeid, vermogen en rendement), het verschijnsel magnetisme beschrijven en verklaren. Je kan het begrip elektromagnetische inductie uitleggen, de afzonderlijke delen van een gelijkstroomkring kwalitatief en kwantitatief analyseren, een gelijkstroomkring theoretisch en numeriek oplossen. Ook kan je de basisbegrippen van wisselstroom omschrijven, wiskundig bepalen en analyseren. Je begrijpt de basisregels van driefasige systemen en kan hierin berekeningen maken. Basis Elektronica (40 lestijden) In het dagelijkse leven komen we in contact met continu veranderende signalen zoals het zonlicht, temperatuursveranderingen, stemvibraties en dergelijke. De analoge technologie kan deze signalen interpreteren en vertalen naar elektrische signalen, zodat ze begrijpbaar worden voor machines. Inzicht in de analoge elektronische componenten is een absolute must om machines en computers correct te laten functioneren. Het doel van dit vak is je vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. Je bestudeert de eigenschappen en basistoepassingen van de halfgeleidercomponenten, de diode en de transistor. Je verwerft inzicht in elementaire schakelingen met deze componenten. Je kan de verschillende weerstanden bespreken en hun karakteristieken opzoeken en gebruiken in toepassingen. Je kan weerstanden indelen volgens opgegeven criteria. Je weet hoe een spoel en condensator zijn opgebouwd. Je leert schakelingen van spoelen en condensatoren analyseren en het verloop van stroom en spanning berekenen in kringen met spoel en/of condensator. Je weet de werking van de halfgeleiderdiode te verklaren en hem als component beschrijven. Je kan de karakteristieken van een diode opzoeken en gebruiken in toepassingen. Je kan de werking van een transistor uitleggen. Je kent de kenmerken van bi- en unipolaire transistoren en begrijpt eenvoudige geïntegreerde schakelingen. Labo Elektriciteit/Elektronica (40 lestijden) In het labo worden aan de hand van een aantal opdrachten de theoretische wetmatigheden, behandeld in de modules basiselektriciteit en basiselmektronica geverifieerd. Je raakt vertrouwd met de meetapparatuur en verschillende meetmethodes.je kan de nauwkeurigheid van een meting bepalen. Daarnaast meet je de karakteristieken van de halfgeleidercomponenten en realiseert en optimaliseert schakelingen. Je kan schakelingen opbouwen en de werking van de schakelingen proefondervindelijk 34

35 OPLEIDINGSGIDS HBO vaststellen. Je analyseert schakelingen met diodes. Informatiebronnen zoals datasheets kan je probleemloos gebruiken. Je leert je labo-proeven in een gestructureerd verslag te schrijven. Basis theoretische mechanica (40 lestijden) Je maakt kennis met de statica, kinematica en de dynamica die in de techniek veelvuldig worden gebruikt. Deze kennis is noodzakelijk om zonder problemen de meeste modules van het samenhangende deel B. Mechanica te kunnen beginnen. Er wordt naar gestreefd om je de volgende vaardigheden bij te brengen: logisch redeneren en structureren, zin voor orde, probleemoplossend denken, oog hebben voor details, het belang inzien van het gebruik van de juiste SI - eenheden van grootheden bij het oplossen van vraagstukken, inzicht in verschillende begrippen en grootheden die regelmatig bij mechanica gebruikt worden en verbanden leggen tussen deze begrippen en grootheden. Je kan de logica en de opbouw van de eenheden van kracht en moment, positie, snelheid en versnelling, arbeid en vermogen toelichten. Je kan een kracht ontbinden en de resultante van samenlopende krachten grafisch en analytisch bepalen. Je kan moment van een kracht en van een koppel bepalen. Je kan niet-samenlopende krachten in een vlak samenstellen en resultante en resulterend moment analytisch bepalen. Je kan de ligging van de werklijn van de resultante bepalen. Je bepaalt het zwaartepunt van een samengestelde vlakke figuur en van een eenvoudig samengesteld voorwerp. Je kan het onderscheid tussen stabiel en instabiel evenwicht toelichten. Je kent de eigenschappen van de verschillende steunpunten en de evenwichtsvoorwaarden in een vlak en in de ruimte. Je kan de reactiekrachten in de steunpunten van een lichaam, onderworpen aan een stelsel krachten, bepalen. Je kent de wrijvingswetten. Je kan de grenswrijvingskracht bepalen. Je kent het verband tussen positie, tijd, afgelegde weg, snelheid en versnelling. Je kan een éénparig rechtlijnige beweging berekenen volgens de bewegingsrichting. Je kent het verband tussen tangentiële snelheid en hoeksnelheid. Je kan een éénparig cirkelvormige beweging berekenen. Je kan omvorming hoeksnelheid en toerental berekenen. Je kan een éénparig veranderlijke rechtlijnige beweging berekenen volgens de bewegingsrichting. Je kent de begrippen i.v.m. samengestelde beweging. Je kan een éénparig rechtlijnige beweging volgens een rechte berekenen als een samengestelde beweging volgens de coördinaatassen. Je kan een schuine worp berekenen als een samengestelde beweging volgens horizontale en verticale coördinaatassen. Je kent de wetten van Newton en het evenwicht van krachten bij een veranderlijke beweging. Je bepaalt de arbeid en het vermogen van een bewegende kracht, zowel lineair als bij rotatie. Je kent het begrip mechanisch rendement van een machine en de wet van het behoud van energie. Je kan de omvorming tussen kinetische en potentiële energie berekenen. Je kent het verband tussen hoeksnelheid, normaalversnelling en centripetale kracht. Je bepaalt de centripetale kracht op een lichaam in een gebogen baan. Tekenen en schema-analyse (40 lestijden) Technische tekeningen zijn niet weg te denken in de richting elektromechanica. Je verwerft inzicht in technisch tekenen en kan hierbij gebruik maken van een CAD programma. Bij dit vak wordt ernaar gestreefd dat je aan de hand van tekenopdrachten tekeninzicht en ruimtelijk inzicht verwerft waarbij er oog is voor details en zin voor orde. 35

36 Je kan een eenvoudige 2D-tekening maken in een universeel tekenpakket. Je kan een tekenpakket instellen voor het gemakkelijk tekenen van schema s. Je kan bibliotheekelementen oproepen en invoegen in een tekening. Je kan bibliotheekelementen aanmaken. Je kan grafische symbolen in pneumatische, hydraulische, elektrische, processchema s correct interpreteren; je kan bestaande schema s wijzigen en nieuwe schema s aanmaken. Je kan eenvoudige schema s analyseren. 36