Arteveldehogeschool - hoogpoort gent driemaandelijks magazine februari 2013 nummer 44. P Antwerpen X. themanummer. thuis in de wereld

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Arteveldehogeschool - hoogpoort 15-9000 gent driemaandelijks magazine februari 2013 nummer 44. P209280 - Antwerpen X. themanummer. thuis in de wereld"

Transcriptie

1 Arteveldehogeschool - hoogpoort gent driemaandelijks magazine februari 2013 nummer 44 P Antwerpen X themanummer thuis in de wereld

2 Themanummer: thuis in de wereld Internationaal beleid 4 Directeur onderwijs en studentenbeleid Guido Galle en verantwoordelijke internationalisering Séverine Van der Stighelen over de internationale mogelijkheden Studenten in de wereld 8 Op avontuur in Finland 10 Met het Arteveldekoor naar Spanje 12 It s time for Africa 14 Op Erasmus in eigen land 16 Stage en Erasmus combineren Wie is wie? 18 De gezichten van het Forum Internationalisering Docent in de wereld 20 docent gaat internationaal De wereld aan de Arteveldehogeschool 22 Cocao, creatief in de therapie 24 Les in het Engels 25 KOI, inclusief onderwijs in het Zuiden Ouders in de wereld 26 Weg van huis en thuis Na de opleiding 28 Kleuterleidster met Spaanse mentaliteit 30 werken in Londen 32 Een alumnus in Suriname In kaart 34 Waar in de wereld zitten onze studenten? Deze uitgave werd gerealiseerd door laatstejaarsstudenten Bachelor in de journalistiek Verantwoordelijke uitgever Johan Veeckman Hoogpoort Gent Redactie Immanuel Abraham Julie Bervoets Pieter-Jan Calcoen Janne Degryse Bart Dhooge Geoffry Missinne Barbara Quatacker Wouter Spillebeen Jarit Taelman Kim Vandenbroucke Simon Vanhauwaert Elisa Van Wonterghem EINDRedactie Lies Van den Berghe Fotografie en lay-out Steven Meert begeleidende lector Peter-Jan Bogaert Advertenties Kristine De Smet kristine.desmet@arteveldehs.be Contact arteveldemagazine@arteveldehs.be

3 Thuis in de wereld Beste lezer Met gepaste trots stel ik vast dat jaar na jaar steeds meer studenten van onze Arteveldehogeschool kiezen voor een buitenlandervaring. Hoewel de bestemming verschilt van student tot student, is de bagage vaak dezelfde: een grote portie moed, hoge verwachtingen en voor velen misschien ook een snuifje angst voor het onbekende. De Arteveldehogeschool wil zich profileren als een toekomstgerichte en internationaal georiënteerde hogeschool. Daarom doen we er alles aan om onze studenten zoveel mogelijk bij te staan en te adviseren: van de keuze van bestemming tot het financiële duwtje in de rug. Helaas staan wij als hogeschool soms ook machteloos. Mijn gedachten gaan bij het schrijven van dit voorwoord vooral uit naar de student die begin december het leven liet na een ongeval in Istanbul tijdens zijn semester Erasmus. het buitenland, maar ook hier in Gent wordt geïnternationaliseerd : workshops, summer courses, uitwisselingsprojecten en lessen in een andere taal. De opleidingen nodigen ook buitenlandse lesgevers uit. Dit laat toe dat zoveel mogelijk studenten kunnen proeven van internationalisering, Het personeel laat zich ook niet onbetuigd en is bijzonder actief in tal van internationale projecten, zowel in onderwijs als in onderzoek. Zij verzorgen tal van lessen, bijscholingen, lezingen of workshops aan partnerhogescholen en -universiteiten in het buitenland. De toegevoegde waarde voor de medewerkers is minstens even waardevol als voor de student. De Arteveldehogeschool staat zo garant voor kwaliteitsvol onderwijs, voor docenten én studenten, overal ter wereld. Naar goede gewoonte werd dit themanummer verzorgd door een ploeg laatstejaarsstudenten van onze eigen opleiding bachelor in de journalistiek. We zijn er trots op jullie dit resultaat van hun noeste inzet te kunnen voorstellen. Na drie jaren inzet is dit Arteveldemagazine voor hen de kers op de taart. Johan Veeckman, Algemeen directeur Arteveldehogeschool De uitwisseling van de studenten verloopt via diverse kanalen. Onze hogeschool heeft meer dan honderd bilaterale samenwerkingsakkoorden met hogescholen en universiteiten in de hele wereld. De nauwe banden die wij met deze partners onderhouden, zorgen ervoor dat onze studenten goed worden opgevangen en begeleid. De topbestemmingen voor onze studenten zijn divers. Het kan niet genoeg benadrukt worden hoe belangrijk het is voor studenten om een brede kijk op de wereld te ontwikkelen en een andere cultuur te proeven. Ik geloof steevast dat studeren of stage lopen in het buitenland de student positief verandert, zowel op professioneel als op menselijk vlak. Om haar strategische doelstelling als internationaal georiënteerde hogeschool te realiseren doet de Arteveldehogeschool er alles aan om buitenlandse programma s aan te bieden die nauw aansluiten bij de opleiding en persoonlijkheid van de student. Niet enkel in

4 Op zeven jaar tijd heeft de Arteveldehogeschool het aantal Erasmusstudenten verdubbeld. De hogeschool blijft zich intussen inzetten om de internationale programma s nog dichter bij haar studenten te brengen. De wereld op zijn kop De wereld is uitgegroeid tot een dorp, en de mogelijkheden om dat dorp te verkennen zijn legio. Het is dan ook niet meer dan logisch dat ook de Arteveldehogeschool een resem buitenlandse ervaringen voorschotelt aan zijn studenten. Welke meerwaarde kan zo n avontuur bieden? En hoe gaat dat allemaal precies in zijn werk? Directeur Onderwijs en Studentenbeleid Guido Galle en verantwoordelijke internationalisering, Dienst Onderwijsontwikkeling en Internationalisering Séverine Van der Stighelen geven een woordje van uitleg. Hoe weet een student wat de studiemogelijkheden in het buitenland zijn? En hoe maakt hij zijn keuze? Van der Stighelen: Al in de eerste twee jaren van de bacheloropleiding maken wij de student duidelijk wat zijn internationale mogelijkheden zijn, zodat hij in het laatste jaar effectief een keuze kan maken. We verwachten dan een top drie van bestemmingen, en de student maakt een dossier of De thuisblijvers vatten niet altijd wat een enorme invloed zo n reis op je persoonlijkheid heeft portfolio op waarin hij zijn top drie motiveert.. Daarop volgt een selectieprocedure. Zodra de student geselecteerd is, kan die zich inloggen in een online aanmeldingssysteem, waardoor hij alle info nodig voor verdere voorbereiding ontvangt. Galle: Ook de ouders kunnen bepaalde documenten raadplegen. Zij blijven dan wel thuis, maar zij zijn toch in een bepaald opzicht de rechterhand van de student. Zij dragen verantwoordelijkheid op het gebied van heel wat zakelijke aspecten. Van der Stighelen: Er zijn altijd heel wat vragen, onder meer over het ziekenfonds, de kinderbijslag of de terugbetaling van taalcursussen en beurzen. De school heeft verschillende diensten die daarop een antwoord bieden. Kan de student rekenen op een financiële tegemoetkoming van de Arteveldehogeschool? Galle: Als je reist in het kader van Erasmus, krijg je een beurs van 310 of 370 euro per maand het precieze bedrag hangt af van het feit of je al dan niet een Vlaamse studietoelage krijgt. Ga je naar het Zuiden, dan kan je een VLIR-UOS-reisbeurs van 1000 euro aanvragen. Die krijg je op basis van de kwaliteit van je samengestelde dossier. Daarnaast helpen we degenen die het financieel minder breed hebben: zij kunnen een aanvraag indienen bij de studentenvoorzieningen, waarna ze tot 240 euro per maand kunnen krijgen. Want we mogen daar niet naïef over doen: in het buitenland studeren is een dure aangelegenheid. Ook dat maken we al vanaf de eerste jaren duidelijk aan de studenten, om ze op die manier aan te sporen om een spaarpotje aan te leggen. Van der Stighelen: Via StuVo de studentenvoorzieningen, nvdr kan je ook je kot onderverhuren terwijl je in het buitenland zit, iets wat je veel geld kan besparen. Hoe bereidt een student zich het best voor op zijn buitenlands avontuur? Van der Stighelen: Hij kan een taalcursus volgen ook daar betalen we, bij voorleggen van een bewijs, een deel van terug. De opleiding zelf voorziet ook in voorbereidingstijd. Daarnaast worden de studenten ook voorbereid rond het thema interculturaliteit Studenten die naar het Zuiden trekken bijvoorbeeld, krijgen op de voorbereidingsdag NoordzUITwisseling concrete info over gezondheid op reis en workshops rond intercultureel leren. Kan de student ook in het buitenland op de nodige begeleiding rekenen? Van der Stighelen: Een contactpersoon ter plekke staat hem bij voor inhoudelijke zaken, en hij kan steeds via mail, telefonisch of Skype terecht bij de begeleider van zijn opleiding. Bij noodgevallen, zoals een ongeval, kan iedereen steeds terecht op een noodgsm, die 24 op 24 uur wordt beantwoord. Galle: Er zijn daarnaast mogelijkheden genoeg om contact met het thuisfront te houden. Denk maar aan Skype, maar ook aan blogs en foto s. Als ze geen informatie ontvangen, worden de thuisblijvers ongerust. Sommige ouders maken van de gelegenheid gebruik om hun dochter of zoon te gaan bezoeken: wij ondersteunen dat enthousiast. Maar veel studenten kiezen er bewust voor om het contact met het thuisland zo beperkt mogelijk te houden, juist omdat ze zich zo diep mogelijk willen onderdompelen in hun ervaring. Waar verblijven de studenten: moeten ze zelf voor een onderkomen zorgen? Van der Stighelen: De hogeschool kan helpen bij het vinden van een verblijfplaats, eens polsen bij andere studenten is ook altijd nuttig. Eigenlijk hangt dat allemaal wat af van de bestemming. In sommige landen wordt er bijvoorbeeld met gastgezinnen gewerkt. Galle: Met de buitenlandse onderwijsinstellingen wordt een bilaterale overeenkomst afgesloten, en dat vormt daar natuurlijk een onderdeel van: we zorgen voor elkaars studenten op het vlak van studentenhuisvesting, onthaal, onderwijsactiviteiten, praktijklessen of stages. Daar werkt duidelijk het principe van de wederkerigheid. Wat wacht de studenten bij thuiskomst? Van der Stighelen: Studenten met een Erasmusbeurs moeten eerst nog wat documenten in orde brengen. Voor alle studenten die in het buitenland hebben gestudeerd, 4

5 We mogen daar niet naïef over doen: in het buitenland studeren is een dure aangelegenheid 5

6 volgt een debriefing. Daar wordt er gepolst naar hun persoonlijke ervaringen en worden ze aangespoord om hun verhaal te delen met een nieuwe generatie kandidaten. Zo organiseren sommige opleidingen dit in de vorm van een verhalenmarkt of beurs waar geïnteresseerde studenten terecht kunnen. Galle: Die markt is natuurlijk pure pr, maar voor de student zelf is dit toch belangrijk. Hij is meestal zo vol van zijn reis, zijn verhaal, en moet zijn ballon ergens kunnen lossen voordat hij ontploft. Van der Stighelen: Zij krijgen zo de kans om hun ervaringen te delen met mensen die hetzelfde meegemaakt hebben. De thuisblijvers vatten niet altijd wat een enorme invloed zo n reis heeft op je persoonlijkheid. Kunnen de studenten die uit het buitenland komen, nog wel wennen aan het leventje in België? Van der Stighelen: Veel studenten ervaren inderdaad een omgekeerde cultuurschok bij hun terugkeer. Ze hebben het moeilijk om zich aan te passen aan het grijze, triestige België waar nooit iets gebeurt en alles afgevlakt is. Dat is normaal, ze hebben net een ongelofelijke ervaring opgedaan, met een enorme impact. Plus, ze hebben veel nieuwe dingen en mensen leren kennen. Terug in België keert alles terug naar het oude. We kunnen daarom het belang van een platform waarop ze hun ervaringen kunnen delen, niet sterk genoeg benadrukken. Galle: Heel wat studenten gaan zich nadien dan bijvoorbeeld inzetten voor de plaats waar ze al die tijd hebben verbleven. Van der Stighelen: Ze zamelen dan geld in voor hun stageschool in Zuid-Afrika bijvoorbeeld. Of zien hun ervaring als een opstap naar nog meer internationalisering en proberen zo snel mogelijk opnieuw te vertrekken. Galle: En ja, nogal wat studenten ontmoeten er hun toekomstige partner, dit vaak tot grote schrik van de mama s. Dat moet je er bijnemen. Hoe dan ook, aan die buitenlandse ervaring houdt iedereen een internationaal netwerk over. En je houdt er beter rekening mee dat de ervaring je leven wel eens op een erg ingrijpende wijze zou kunnen veranderen. Janne Degryse Elisa Van Wonterghem Internationaal gaan? Dat kan ook gewoon in Gent! Top 10 favoriete bestemmingen Vlaamse studenten volgen samen met internationale studenten Engelstalige opleidingsonderdelen tijdens internationale semesterprogramma s en intensive programs. Op die manier integreert de buitenlandse student beter in de campus en kan de Vlaamse student kennismaken met een veelvoud aan culturen. Vorig jaar startten enkele opleidingen met de voorbereiding om een semesterprogramma in een andere taal te organiseren. Dit jaar zal de lerarenopleiding in februari een veertig internationale studenten opvangen in een semesterprogramma, en ook in de opleidingen Gezondheidszorg en Bedrijfsmanagement staan deze programma s op punt. In het academiejaar zullen andere opleidingen volgen. Suriname Spanje Finland Nederland Frankrijk Zuid-Afrika Zweden Portugal Nepal Duitsland Aantal studenten academiejaren 2010 tot

7 Sinds de start van het Erasmusprogramma in 1987 namen wereldwijd al zo n 3 miljoen studenten deel aan dit unieke project. Al 25 jaar gaan jonge mensen op reis onder de Erasmusvlag om zich intensief onder te dompelen in een andere cultuur, context, taal en/of andere onderwijsvorm. Door middel van bilaterale overeenkomsten kunnen studenten vertrekken naar talrijke locaties in 33 landen. Ook op de Arteveldehogeschool wordt deze vorm van uitwisseling steeds populairder. Op slechts zeven jaar tijd verdubbelde het aantal deelnemers: van 99 in 2004 naar 222 vandaag. De stijging is het duidelijkst bij de niet-erasmusprogramma s van het Zuiden. Daar evolueerden de cijfers van 60 naar 138 avonturiers. 7

8 Studeren in het buitenland? Het hoeft niet altijd in Spanje of Turkije te gebeuren. Dat bewijst studente vroedkunde Liesbet Cornelis: zij zal twaalf weken stage lopen in Helsinki. Het Finse avontuur tegemoet Laatstejaarsstudente vroedkunde Liesbet Cornelis (20) is van nature ambitieus en avontuurlijk. De beslissing om stage te lopen in het buitenland was dan ook snel genomen. En de keuze viel op de Finland, want de Scandinavische landen hebben haar altijd al aangetrokken. Ik wil Finland leren kennen en mij onderdompelen in zijn cultuur. Bovendien staan ze daar op technologisch vlak veel verder dan hier. Ik wil er veel ervaring opdoen om in België mijn job perfect te kunnen uitvoeren. Naast de verwachtingsvolle spanning kent de studente ook de stress en angst die bij zo een beslissing komen kijken. Ze laat ons graag meelezen in haar dagboek. 27 januari 2012 Ik moest vandaag mijn motivatiebrief indienen en daar kwam toch wat stress bij kijken. De brief moest zowel in het Nederlands als in het Engels geschreven zijn. Ik hoop echt dat ze de inhoud goed vinden, want ik heb recht uit mijn hart geschreven. Mijn ouders duimen mee. Ik ben echt blij met de steun die ze mij geven. Al vanaf mijn eerste jaar vertellen ze mij dat een buitenlandse stage een unieke kans is, die ik maar één keer in mijn leven zal krijgen. Ik heb nog iets meer dan een week om mij voor te bereiden op het sollicitatiegesprek. Fingers crossed! 7 februari 2012 Vandaag was het zover: het sollicitatiegesprek. Ik ben blijkbaar niet de enige van mijn richting die op buitenlandse stage wil. Iedereen zat nerveus op zijn stoel te wriemelen. We wisten allemaal dat het gesprek in het Engels zou zijn en dat maakte iedereen nerveus. Ik had veel opgezocht over Finland, wat mij toch vertrouwen gaf. Toen ik binnenkwam in het lokaal, was er toch weer de stress: vijf lectoren zaten naar mij te kijken. Gelukkig waren ze allemaal heel vriendelijk. Achteraf had ik een heel goed gevoel: dat is goed verlopen. Afwachten februari 2012 Een leuk mailtje gekregen: ik mag naar Finland! Ik kijk er echt hard naar uit. Natuurlijk ben ik ook bang: ik zal in een vreemd land zitten, ken de taal niet, het openbaar vervoer is daar anders, en ga zo maar verder. Bovendien heb ik nog nooit op kot gezeten, terwijl ik in Helsinki drie maanden lang zelfstandig zal moeten leven. Ik bekijk het van de positieve kant: ik zal veel zelfstandiger worden. Het wordt een ervaring die mij zal veranderen als mens. 30 augustus 2012 Het komt nu wel echt dichtbij. Vandaag heeft de school mij verteld in welke ziekenhuizen in Helsinki ik stage zal lopen. Ze vertelden me dat ze daar veel verwachten van een laatstejaarsstudente. Als dat maar goed komt. Maar toch ben ik enthousiast. Ik zal in het Finse ziekenhuis veel leren en zien, en zal de kans krijgen om daar dingen te doen die ik in België amper zou mogen doen. Ik ben er zeker van: ik zal als een zelfstandige, meer zelfzekere en betere vroedvrouw terugkomen. 20 oktober 2012 Naar Finland gaan vraagt toch enige voorbereiding. Gisteren zocht ik even op hoe koud het daar is: s nachts tot -15 graden Celsius. Vandaag dan maar winterkledij gaan kopen! Winterjas, muts, stevige schoenen? Check! 5 november 2012 Mijn vliegtuigticket is geboekt. Alle voorbereidingen zijn nu getroffen. Ik moet alleen nog een slaapplaats vinden. Over een kleine twee maanden vertrek ik. Ik vraag mij af wat ik in Helsinki allemaal zal missen. Mijn vriendje natuurlijk, maar ook mijn ouders, het lekkere eten van mama en de sociale contacten met mijn vrienden. Maar het is maar voor drie maanden en ik wil deze kans echt niet laten liggen. Finland, here I come! Kim Vandenbroucke 8

9 9

10 Buitenlandse ervaringen hoeven niet altijd lang te duren. De lerarenopleiding Secundair Onderwijs trok voor het vak muzikale opvoeding een week naar Spanje om er te zingen met het Arteveldekoor. Zingen onder de Spaanse zon Wouter Van den Broeck (20) wil graag leerkracht worden en volgt daarom een bachelor in het onderwijs. Als keuzevak koos hij voor muzikale opvoeding. Met het Arteveldekoor Endless Voices trad Wouter twee keer op in Spanje: in Salamanca en Segovia. Hij blikt tevreden terug: De groep is nog hechter geworden. Het koor zong al meermaals in Spanje. Barcelona, Sevilla en Granada kwamen al aan de beurt, dit jaar werd er gekozen voor Salamanca. Wouter: We openden er het academiejaar van het plaatselijke conservatorium. Met in totaal veertig zangers trokken we naar Spanje, voor een hele week. Een van de koorzangers aan het woord. Ik hou van U We hebben nog urenlang gerepeteerd in Salamanca, soms in de polyvalente zaal van het hotel, dan weer lukraak op een pleintje. Zo konden we ineens nog wat reclame maken. Na een drietal dagen was het dan zover: we moesten optreden in de concertzaal van het conservatorium. Ons repertoire bestond De reis is echt een keerpunt in de opleiding uit vier delen. We begonnen met Vlaamse en Latijnse liedjes. Ik hou van U van Noordkaap, bijvoorbeeld. In het tweede deel zongen we Spaanstalige songs, waarna de leerkrachten het derde stuk voor hun rekening namen. Het kwam ons goed uit dat we even konden pauzeren want meer dan een uur zingen is best lastig. De leerkrachten zorgden voor de nodige variatie in ons optreden, onze prof is een van de beste tenoren in België. Het laatste deel bestond uit Engelstalige muziek. Kerk Na het optreden trakteerden de leerkrachten ons op een geslaagd avondje uit. Toch mochten we het niet al te laat maken, want de dag nadien stond er alweer een optreden op het programma. Met de bus reden we naar Segovia, een stad in het centrum van Spanje, waar we in een romaanse kerk zongen. Er was geen reclame gemaakt voor ons optreden, maar toch was er heel wat volk aanwezig. We waren aangenaam verrast. Eigenlijk is dat koor echt plezant. Het heeft iets om voor veel volk te spelen: dat bezorgt je echt kippenvel. Samen zingen komt de sfeer in de klas ook ten goede. Dankzij de repetities was die al erg goed, maar de groep is nu nog hechter geworden. Dat motiveert iedereen om door te gaan. Die studiereis was voor mij in elk geval een keerpunt in de opleiding. Ik moest me echt aanpassen in het begin, nu voel ik me wel op mijn plaats. In het eerste jaar was de relatie met de leerkrachten eerder afstandelijk, maar in Spanje waren ze erg aangenaam. Nu zijn ze veel persoonlijker, vriendelijker ook. Engagement Aanvankelijk stond ik er niet echt voor open om in een koor te zingen, maar je beleeft er zoveel mooie momenten samen. De repetities zijn nochtans zwaar. We repeteren elke donderdag in Gent. Zingen in een koor levert heel wat voordelen op: je leert bijvoorbeeld werken in groep. Teamwork is belangrijk, net als engagement. Inzet tonen is echt wel nodig. Pieter-Jan Calcoen Reis maakt studenten als leerkracht assertiever Luc Dewolf ging als coördinator mee naar Salamanca. Hij legt de bedoeling van het koor Endless Voices en van de reis uit. Een samenhorigheidsgevoel is essentieel om later als leraar voor een groep te staan. Concerten voorbereiden, samen optreden en de reacties van een enthousiast publiek: dat levert een grote meerwaarde op als student, als leerkracht én als mens. Het is belangrijk dat onze leerlingen leren om het beste van zichzelf te geven voor een groep. Dat maakt hen als leerkracht assertiever. Een buitenlandse reis maakt die impulsen veel tastbaarder. 10

11 Zingen in een koor levert heel wat voordelen op 11

12 De Arteveldehogeschool is thuis in de wereld. Ze brengt haar studenten van Amerika tot in Afrika, wat garant staat voor onvergetelijke ervaringen. Oudstudente Sociaal Werk Femke Decoster getuigt over haar ingrijpende stage in Zambia. It s time for Africa Toen Femke Decoster (24) de middelbare school verliet, trok ze voor enkele weken naar Ecuador. Een reis die haar tekende voor het leven. In Ecuador besefte ik pas dat er een wereld buiten Europa bestond. Die reis greep me zodanig aan dat ik de drang voelde om zelf iets te gaan veranderen, dus ging ik op zoek naar een opleiding die mij de kans gaf om aan ontwikkelingssamenwerking te doen én die een algemene basis bood zodat ik me later nog kon specialiseren. De opleiding Sociaal Werk aan de Arteveldehogeschool was perfect, want biedt een ruime waaier van internationale stages aan. Na haar avontuur in Zuid- Amerika wou Femke naar Afrika, ze wou het verschil tussen de twee continenten aan den lijve ondervinden. Ik koos voor Zambia. Hakuna Matata Ik liep aanvankelijk stage bij Sables, een project van de ngo Kara Counseling in Kabwe. Zij hielden kinderen van de straat door hen een educatief alternatief aan te bieden. Maar een dag na mijn aankomst hoorde ik dat de ngo moest sluiten door een corruptieschandaal, dus ik moest op zoek naar een alternatief. Mijn stagementor liet vanuit België weten dat ik zelf een nieuwe stageplaats mocht zoeken en die vond ik bij de organisatie Unisport in Makululu, een van de grootste sloppenwijken van Zambia. Voetballen en leren Die organisatie deed ongeveer hetzelfde als Sables, het initiatief kwam van een voetballer die zelf in de sloppenwijken was opgegroeid. Hij wist dat die kinderen dikwijls in een negatieve spiraal en de criminaliteit terechtkomen, omdat ze niks te doen hebben. Wij probeerden de kinderen bezig te houden door te sporten, maar ik wou hen ook echt iets leren. Ik vatte het idee op om een vorm van niet-formele educatie te geven aan de hand van een mobiel schooltje dat ik helemaal zelf in elkaar knutselde. Als de kinderen s ochtends goed meewerkten, werden ze beloond met sport, en omgekeerd. Zo leerden ze dat school belangrijk is. Veel van die kinderen hebben heel wat Op een dag hoop ik echt een verschil te maken talenten en dromen ervan om een beroemde voetballer te worden, maar de structurele problemen zijn er groot. Ik heb geprobeerd om die kinderen een vorm van structuur bij te brengen, al is dat bijna onmogelijk. Bij ons moet alles snel en tijdig gebeuren, daar heerst meer de mentaliteit van we zien wel. Is het vandaag niet, dan zal het morgen wel gebeuren. Heimwee In het begin ben ik erg ziek geweest. Ik moest de hele tijd braken en verloor steeds meer gewicht. Mijn stagementor was op de hoogte en bleef erop aandringen dat ik naar een ziekenhuis zou gaan, maar dat is daar echt geen evidentie. Na tal van onderzoeken bleek dat ik allergisch was aan de malariapillen die ik moest nemen. Mijn ouders en mijn vriendje waren op de hoogte van mijn ziekte. Maar toen mijn mama me na 2,5 maanden kwam opzoeken, zag ze pas welke impact de ziekte op mij had gehad: ik was sterk vermagerd. Het afscheid deed toen echt pijn, maar we hielden contact via sms en Skype. De cultuurshock kwam pas achteraf. Ik droomde s nachts dat ik water uit de waterput moest halen, terwijl ik dat daar nooit heb moeten doen. Toen ik voor het eerst weer naar de supermarkt ging, sloeg ik helemaal tilt. Waarom heb je hier 27 soorten melk? Daar heb je er maar een! Ik begreep dat echt niet. Door mijn avontuur in Zambia ben ik veel bewuster gaan leven. Ik ga ook veel bewuster met voeding om. En ja, op een dag hoop ik echt een verschil te maken. Barbara Quatacker Bij ons moet alles snel en tijdig gebeuren, daar heerst meer de mentaliteit van we zien wel 12

13 13

14 Waarom verre landen opzoeken als je in eigen land grenzen kan oversteken? Erasmus Belgica biedt alle mogelijkheden van een gewone buitenlandse ervaring aan, met het pluspunt dat je niet ver hoeft te reizen. OntLUIKen: op Erasmus in Wallonië Op Erasmus gaan is het ultieme doel van veel studenten. Al dobberend in een taalbad de confrontatie met een compleet andere cultuur aangaan, het klinkt erg aanlokkelijk, zeker in een zuiderse setting. Sommigen gaan het echter niet zo ver zoeken. Laatstejaarsstudente Office Management Julie Crombé (21) studeert een semester in Luik. Ik wou mijn Frans bijschaven, maar wist dat in Frankrijk de Erasmuslessen vooral in het Engels gegeven worden. Ik heb met mijn lectoren Frans overlegd wat mijn opties waren en zij hebben me aangeraden om in Wallonië te gaan studeren, legt Crombé haar ietwat onorthodoxe keuze uit. Bij een Erasmus Belgica-aanvraag komt geen administratieve rompslomp kijken. Na enkele bijeenkomsten en powerpointpresentaties was alles duidelijk. Een week na onze inschrijving wisten we onze definitieve bestemming al, dus dat was goed geregeld. De opleiding die ze volgt, bestaat voornamelijk uit taalvakken en enkele managementvakken die in het Frans gegeven worden. Exotische liefde Alle vooroordelen op een stokje zijn er toch wel cultuurverschillen tussen Vlaanderen en Wallonië. De mensen leven in Wallonië meer buiten, al zijn de straten niet van de properste. Walen zijn echt vriendelijke mensen. In Gent zijn de buschauffeurs meestal nogal nors, maar hier verwelkomen ze je uitbundig. Als je een probleem hebt en niet uit je woorden geraakt, staan mensen steeds klaar om je te helpen. Over cultuurshocks heeft Crombé eigenlijk niks meer of toch niet veel te leren. Op haar achttiende vertrok ze voor een jaar naar Honduras, een van de gevaarlijkste landen ter wereld, om er Spaans te leren. Dat ze er haar huidige vriend leerde kennen, was mooi meegenomen. Op Erasmus vertrekken als je een lief hebt, is voor sommigen een hinderpaal, maar dat maakt voor haar weinig uit. Of ik nu in Luik zit of niet, dat maakt de afstand tussen ons niet minder klein, lacht ze. Dubbel gediplomeerd Ze hoopt na deze studie uiteraard een vlotte conversatie te kunnen voeren in het Frans, maar zou ook graag een extra diploma op zak hebben. Als ik hier afstudeer, krijg ik twee diploma s voor office management: een van de Nederlandstalige en een van de Franstalige Gemeenschap. Op drie jaar tijd twee diploma s! Tijdens een stage op een humanresourcesafdeling leerde Crombé dat zo n extra diploma best handig kan zijn op de arbeidsmarkt. Cv s met de vermelding van een internationaal of extra talencredit houdt men sneller bij. Walen zijn echt vriendelijk en behulpzaam Een andere wereld Dat er ook plezier gemaakt mag worden op Erasmus Belgica, spreekt voor zich. In verschillende groepjes elkaar en Luik leren kennen, kajaktochten maken en stevig uitgaan in de Carréwijk: het hoort er allemaal bij. Maar de wekker die om kwart over zes s morgens de pret bederft en ervoor zorgt dat je op tijd in de les zit, dat moet je erbij nemen. Het leukste is dat ik in de week even in een andere wereld ben en geen woord Nederlands spreek. In het weekend ga ik gewoon terug naar Lochristi om er te werken. Ik kan studenten die zin hebben om de communautaire grens over te steken, één goede raad geven: sta stevig in je Franstalige schoenen en ga er volledig voor. Ik heb er nog geen seconde spijt van gehad. Immanuel Abraham 14

15 Als ik hier afstudeer, heb ik twee diploma s op zak 15

16 Sommige studenten gaan niet alleen op Erasmus, maar nemen bovendien de beslissing om nog in datzelfde jaar een stage te lopen in het buitenland. Student Bedrijfsmanagement Mathias Lasoen is een van hen. Erasmus en buitenlandse stage combineren Mathias Lasoen (21) spendeerde zijn volledige derde jaar in het buitenland: nog tijdens zijn Erasmusperiode in Lyon besloot hij om zijn stage in het buitenland te doen het werd Slovenië. Dat resulteerde in een buitenlandse ervaring van meer dan zeven maanden. Hij ontdekte dat wat je doet, veel belangrijker is dan waar je het doet. Die combinatie van buitenlandse verblijven was zeker geen bewuste keuze toen ik het schooljaar startte. Ik was oorspronkelijk van plan om na mijn Erasmusperiode in Lyon, stage te doen in België bij een verzekeringskantoor waar ik al heb gewerkt. Mijn ervaringen in Lyon deden me echter snel van mening veranderen. Door mijn late beslissing ben ik in Slovenië beland. Had ik eerder voor een stage in het buitenland gekozen, dan was ik ongetwijfeld ergens anders in de wereld beland. Door mijn buitenlands jaar weet ik wie ik ben Begeleiding Voor degenen die geïnteresseerd waren om op Erasmus te gaan, bood mijn richting een oriënteringssessie aan. In die sessies werd ons duidelijk gemaakt dat de school Erasmus of een buitenlandse stage zeer waardevol vond, maar ik had niet het gevoel dat mijn medestudenten die mening deelden. De Arteveldehogeschool heeft me geholpen bij het kiezen van een stad. Lyon was mijn eerste keuze en ik heb er een van de vijf beschikbare plaatsen kunnen bemachtigen. Ik werd er meteen goed opgevangen door een meter die de school daar had aangesteld. Zo goed zelfs dat ze mij de eerste twee weken onderdak heeft aangeboden toen de elektriciteit op mijn kot niet bleek te werken. Discussiëren in de les Wat mij het meest verwonderde in Lyon, was de andere manier van lesgeven, hoewel de lessen in Lyon grotendeels dezelfde waren als die in Gent. Maar hier zijn de examens het belangrijkste, terwijl er in Lyon veel gediscussieerd werd in de les en we meer specifieke taken kregen. Er heerste een sfeer van professionaliteit die ik soms wel miste in Gent. Eigenlijk zou ik het liefst een combinatie zien van hoe er wordt lesgegeven in Lyon en hoe dat gebeurt in Gent. Studeren, maar ook bespreken en discussiëren in de lessen. Op dat vlak was Erasmus echt een verrijking. Zonder houvast Tijdens mijn stageperiode in Slovenië had ik een grote zelfstandigheid. Ik deed stage bij een vrij jong bedrijf in Slovenië dat zich gespecialiseerd heeft in internetbeveiliging. Ik moest adviezen schrijven over hoe de communicatie tussen de verschillende diensten kon verbeteren. Omdat het zo n klein bedrijf was, kon ik echt iets doen dat mij interesseerde. Ik leerde er te leven en te werken zonder het houvast van vertrouwde situaties en routines. Zelfvertrouwen Door mijn buitenlands jaar weet ik wie ik ben, los van de omstandigheden of invloeden van buitenaf. Tijdens die zeven maanden heb ik geleerd dat het niet helpt om veel op voorhand te plannen. Het leven verandert toch constant, je kunt niets voorspellen. Als ik later de kans krijg om in het buitenland te gaan werken, dan zal ik die zeker grijpen. Geoffry Missinne 16

17 Ik leerde in Slovenië te leven en te werken zonder het houvast van vertrouwde situaties en routines 17

18 De Arteveldehogeschool doet er alles aan om de studenten die de stap (willen) zetten naar het buitenland optimaal te begeleiden. Het Forint-team (Forum Internationalisering) bestaat uit heel wat enthousiaste medewerkers. Via onderstaande gegevens kunt u ze probleemloos bereiken. Griet Naeyaert Bedrijfsmanagement Opdrachthouder Internationalisering griet.naeyaert@arteveldehs.be Marjan Libeer Office Management Opdrachthouder Internationalisering marjan.libeer@arteveldehs.be Marc Velghe Ergotherapie Opdrachthouder Internationalisering marc.velghe@arteveldehs.be Geert Demesmaeker Verpleegkunde Opdrachthouder Internationalisering geert.demesmaeker@arteveldehs.be Hilde De Grave Vroedkunde Opdrachthouder Internationalisering hilde.degrave@arteveldehs.be Hanne Messely Audiologie Opdrachthouder Internationalisering hanne.messely@arteveldehs.be Hans Walgraeve Podologie Opdrachthouder Internationalisering hans.walgrave@arteveldehs.be Morgane Evard Kleuteronderwijs Opdrachthouder Internationalisering morgane.evard@arteveldehs.be Marc Houtekier Logopedie Opdrachthouder Internationalisering marc.houtekier@arteveldehs.be Pieter Demeyer Lager Onderwijs & BANABA in het onderwijs Opdrachthouder Internationalisering pieter.demeyer@arteveldehs.be Mia Mussche Secundair Onderwijs Opdrachthouder Internationalisering mia.mussche@arteveldehs.be 18

19 Hilde Eeckhout Communicatiemanagement Opdrachthouder Internationalisering Sofie De Backer Pedagogie van het jonge kind Opdrachthouder Internationalisering Linda Musch Sociaal Werk Opdrachthouder Internationalisering Séverine Van der Stighelen Medewerker Dienst onderwijsontwikkeling en internationalisering arteveldehs.be Joke Knockaert Sociaal Werk Opdrachthouder Internationalisering Ellen Robyn Medewerker Dienst onderwijsontwikkeling en internationalisering Linda Bogaert Grafische en Digitale Media Opdrachthouder Internationalisering Roos Quintyn Journalistiek Opdrachthouder Internationalisering Anne Van Autryve Medewerker Dienst onderwijsontwikkeling en internationalisering arteveldehs.be Inge Piryns Medewerker Dienst onderwijsontwikkeling en internationalisering Hilde Van der Cruyssen Medewerker Dienst onderwijsontwikkeling en internationalisering arteveldehs.be 19

20 Ook de medewerkers van Arteveldehogeschool trekken geregeld naar het buitenland. Volgens verpleegkundedocent Christine De Bosschere is een internationale ervaring even boeiend voor docenten als voor studenten. Docent gaat internationaal Christine De Bosschere gaat elk jaar naar het buitenland om er les te geven over haar expertise: palliatieve zorg. Dit jaar ging ze spreken, lesgeven en vergaderen in de Portugese stad Setubal. Ze probeert ook haar Belgische studenten te prikkelen om naar het buitenland te gaan. Wie naar het buitenland trekt, verhoogt zijn interculturele competenties. Anderzijds probeert ze ook studenten een internationale ervaring at home te bezorgen door het volgen van een internationale keuzemodule in Gent en Dworp. Studenten van een 7-tal Europese landen en ook de laatste jaren Amerikaanse studenten leren er samen 10 dagen lang verdiepend en intensief over levenseindezorg. Portugal is een ontzettend hartelijk en gastvrij land. Lectoren en studenten glimlachen er voortdurend. Ondanks de crisis dansten en zongen ze tijdens de opening van het congres dat is iets wat je niet snel ziet in België. Het is heel boeiend om de verschillen in cultuur te zien. Als het in Portugal bijvoorbeeld over bejaardenzorg gaat, dan trekken zij grote ogen wanneer het woord rusthuis valt. Portugezen zorgen voor hun ouderen en brengen niet snel iemand naar een rusthuis. Daarom is het zo interessant om met mensen uit andere culturen te spreken. Ik ging naar Portugal om er studenten en mensen uit het werkveld te informeren en sensibiliseren over palliatieve zorg. België is op dat vlak een pionier. Wij staan al een stuk verder dan veel andere landen. Daarom worden wij zo frequent gevraagd als spreker. Hard werken op reis De eerste keer dat ik gevraagd werd in het buitenland, was naar aanleiding van een prijs die was uitgereikt aan mijn cursus palliatieve zorg. In Litouwen vond er een congres over dat onderwerp plaats en Arteveldehogeschool vroeg me of ik niet wou gaan. Ik moet zeggen dat ik dat niet meteen zag zitten. Zo lange tijd weg van huis, mijn Engels was niet denderend en ik had nog nooit gevlogen. Ik heb vijf kinderen, dan neem je niet zo snel het vliegtuig. Maar ik heb me erop gegooid. En nu zijn de buitenlandse werkreizen de hoogtepunten van mijn jaar. Er volgde na deze eerste positieve ervaring de geboorte van een nieuwe internationale interdisciplinaire keuzemodule welke in januari voor de zesde maal doorging. Arteveldehogeschool geeft bij dit alles een goede begeleiding. Ik moet me niet veel aantrekken van de omkadering van het project. Alles wordt voor me geregeld. Zo kan ik me volledig op het inhoudelijke concentreren. Als dat niet zo was, zou ik 20

21 het waarschijnlijk niet zo graag doen. Nu voelt het een beetje aan als een reisje. We zitten op hotel en gaan s avonds goed lekker eten. Maar overdag is het natuurlijk hard werken. En ik word minder uren betaald dan dat ik ervoor werk. Maar als ik denk aan de ervaringen die ik opdoe, de fijne mensen die ik al heb leren kennen, dan is het me dat zeker waard. Absolute meerwaarde Ik vertel mijn Belgische studenten veel over mijn buitenlandse ervaringen. Ik denk dat het voor studenten een absolute meerwaarde is om zelf naar het buitenland te trekken. Het heeft natuurlijk voor- en nadelen. Het nadeel is dat je de competenties die je hier aangeleerd krijgt, vaak minder oefent. Maar je leert wel heel zelfstandig te zijn. In het buitenland sta je echt op eigen benen: je moet je plan trekken en daarom moet je je openstellen voor een andere cultuur. Dat is niet altijd even gemakkelijk. De taal kan soms een barrière vormen, maar op het einde van de rit bieden zelfs die barrières alleen maar voordelen, want je leert met een andere cultuur omgaan. Wie in een ziekenhuis gaat werken, moet ook met verschillende culturen om kunnen. De houding ze moeten zich maar aanpassen aan ons systeem is niet bepaald een interculturele visie. Julie Bervoets Ik vertel mijn Belgische studenten veel over mijn buitenlandse ervaringen 21

22 De internationale cursus COCAO overgiet de ergotherapie jaarlijks met flink wat creativiteit. Het team ergotherapie van de Arteveldehogeschool verwelkomt dan zeven dagen lang studenten uit binnen- en buitenland. Creatief in de therapie COCAO staat voor: Course On the use of Creative Arts within Occupational therapy is een zevendaagse internationale cursus in het Vlaams-Brabantse Dworp over creativiteit binnen de ergotherapie. De cursus, die al vijftien jaar bestaat, staat onder leiding van Filip Dejonckheere. Elk jaar zakken mensen van binnen en buiten Europa naar België af om aan COCAO deel te nemen. Creativiteit binnen de ergotherapie is iets wat in Vlaanderen sterk is ontwikkeld en dat hier nog veel in de praktijk wordt toegepast, vertelt Filip. Ergotherapie is immers geëvolueerd van een praktisch naar een academisch beroep. Wij willen het creatief denken verder versterken. Grote organisatie Achttien buitenlandse stafmedewerkers en zes Vlaamse medewerkers staken tijdens de cursus een handje toe. We verwelkomden dit jaar vijfenzeventig deelnemers uit zowat heel Europa, met voor het eerst ook deelnemers uit Chili en de Verenigde Staten. Kortom, een grote organisatie om op poten te zetten. COCAO vindt plaats in het vormingscentrum van de Vlaamse Gemeenschap in Destelheide, Dworp. De accommodatie en creatieve ruimtes zijn er uitstekend. Vernieuwend COCAO is voor de meeste buitenlanders van begin tot einde heel vernieuwend. Verschillende buitenlandse scholen geven aan de studenten een basiscursus, zodat ze hier in België een geavanceerdere cursus kunnen volgen. De studenten betalen op zich veel om deel te nemen aan dit evenement. Tijdens COCAO zijn er verschillende workshops: beeldende kunst (drama, muziek, dans en beweging), filmpjes rond creativiteit maken De workshop met inclusieve dans, waarbij de studenten en medewerkers de cliënten gedurende twee dagen beter leren kennen en een dansvoorstelling opzetten, was zeer bijzonder. De eerste twee dagen besteden we altijd aan een introductie en een kennismaking met de creatieve media. Op de derde dag wordt er samen met kinderen rond creatief spel en bewegingstechnieken gewerkt. Het laatste deel van de cursus is de toepassing van de therapie bij cliënten. Deze cliënten zijn mensen met een fysieke, psychische, verstandelijke of mentale beperking, een ontwikkelingsachterstand of sensorische stoornissen. Het is altijd een mooi moment als mensen tranen in de ogen krijgen omdat ze hun grenzen hebben verlegd. Goede dynamiek Dit jaar werd het een uitzonderlijk goede editie dankzij het team dat er stond. Een nieuwe instroom van jonge mensen heeft voor een goede dynamiek gezorgd. Ook de studenten waren laaiend enthousiast. Het is voor jonge mensen vaak verrassend wat ze over zichzelf leren tijdens deze cursus. Ook de vele medewerkers kunnen genieten van het hele gebeuren, al zijn er vanzelfsprekend wel stressmomenten. Ondertussen zijn de voorbereidingen voor volgend jaar al bezig. We maken ieder jaar een analyse en gaan alleen door met de beste workshops. Dat aanbod is intussen groot, want we organiseren COCAO al enkele jaren. Ja, in Vlaanderen staan we met deze internationale cursus op een niveau dat uniek is in Europa. Simon Vanhauwaert 22

23 In Vlaanderen staan we met deze internationale cursus op een niveau dat uniek is in Europa 23

24 Zelfs op donderdagochtend om kwart over acht waait er een internationale wind door de Arteveldehogeschool. Dan vindt de les voor buitenlandse studenten plaats, die in het Engels wordt gegeven. Les in het Engels De groepssfeer is fantastisch In het derde jaar krijgen studenten Bedrijfsmanagement dankzij het RIBAuitwisselingsproject de kans om kennis te maken met andere culturen en talen. Dit jaar kozen vijftien buitenlandse studenten om les te volgen aan de Arteveldehogeschool. De les gaat beginnen. Silence please. We schrijven acht uur tien, op een koude donderdagochtend. Op de tweede verdieping van campus Kantienberg is het gezellig druk. Van de RIBA-studenten zit voorlopig maar één iemand te wachten op de gang. Victoria Hartmann komt uit Duitsland. Ik vind het RIBA-project fantastisch. De lessen zijn van een hoog niveau en de Belgische mensen zijn allemaal heel vriendelijk. Ik leer hier veel over Europese politiek, iets wat in mijn thuisland vaak ontbreekt. Gevarieerde groep Drie andere RIBA-studenten sluiten zich bij Victoria aan: allemaal meisjes uit Nederland. Wij hebben ervoor gekozen om in België te studeren omdat het een buurland is van Nederland. Bovendien is Gent een prachtige stad. Ook het project zelf vinden ze heel aantrekkelijk. Wij houden echt van buitenlandse ervaringen. Om acht uur twintig komt ook lector Wim De Bruyn toe en kan de les EU-instellingen beginnen. De teller staat op vijf studenten. Stilte graag. De sfeer tijdens de les is los en gezellig. Wim De Bruyn spreekt zijn studenten toe in het Engels. De taal vormt voor de meeste RIBAstudenten geen probleem. Alleen Alexandre Sperber, een Fransman uit Lyon, raakt af en toe de draad kwijt. Ik ben heel stil als er in het Engels wordt gesproken, maar als er in het Frans wordt gepraat, ben ik niet te stoppen. Dankzij het RIBA-project kan ik mijn Engels verbeteren. Respect Het is voor lesgever De Bruyn het eerste jaar dat hij het vak EU-instellingen aan RIBA-studenten geeft. Ik zou dit volgend jaar graag opnieuw doen. Het is leuk om aan een gevarieerde groep les te geven. Ik heb enorm veel respect voor de keuze die ze maken om in het buitenland te studeren. De vorm is hier belangrijker dan de inhoud. Het is een nieuwe ervaring, een nieuwe cultuur, een vreemde taal voor hen. Om acht uur dertig komt Thang Thao Nguyen, studente van Hoa Sen University Vietnam, binnen en legt meteen haar bandrecorder op tafel. Ze wil niets missen van de les. In vergelijking met Vietnam is België een droom. De opleiding is hier fantastisch. Ik heb echt geluk gehad, mijn school in Vietnam heeft in het kader van het ASEM- DUO programma een overeenkomst met de Arteveldehogeschool. Zonder dat akkoord zou ik mijn verblijf en studies in Europa nooit kunnen betalen. Studentenvoorzieningen Acht uur veertig. Maoual Fagrach klopt voorzichtig op de deur en komt binnen. Haar accent verraadt haar Nederlandse roots. Ze zit op kot in het centrum van de stad: dat heeft ze voornamelijk aan de dienst studentenvoorzieningente danken. Ze lacht: Zij hebben echt enorm hun best gedaan om een slaapplaats voor de RIBA-studenten te regelen. Ik zou niet weten waar ik nu zou slapen zonder de dienst studentenvoorzieningen. Terwijl de studenten een tekst lezen over de economische crisis in Europa, is het muisstil. Allen zitten ze geconcentreerd te lezen, niemand probeert aan de leesopdracht te ontkomen. Volgens Wim De Bruyn zijn alle studenten zeer gemotiveerd. Als je iets vraagt, dan doen ze het ook. Geen gemopper. De groepssfeer is fantastisch. Na het lezen van de tekst en het beantwoorden van inhoudelijke vragen zit de les erop. In hun beste Nederlands zeggen ze dankjewel en gaan ze naar hun voorlopige thuis in Gent. Kim Vandenbroucke en Pieter-Jan Calcoen 24

25 Met een Kort Opleidingsinitiatief, kortweg KOI, nodigen de bacheloropleidingen Buitengewoon Onderwijs en Zorgverbreding en Remediërend Leren dit jaar van 19 tot 29 november collega s uit vijf partnerlanden uit om samen te professionaliseren en bij te leren. Het Zuiden inclusief Met z n zeventien zijn ze, een erg kleurrijk gezelschap uit vijf landen verspreid over het zuidelijke halfrond. Deelnemers uit Ecuador, Zuid-Afrika, Suriname, Vietnam, Zambia en Zimbabwe die op het eerste gezicht niet veel meer dan een exotisch tintje met elkaar delen. Ondanks de verschillen in cultuur en taal hebben ze iets dat hen bindt: hun rol in het zorgen voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften, die veelal achter het onderwijsnet dreigen te vissen. Stuk voor stuk brengen deze professionals hun eigen expertise mee aan de tafel. Want hoewel ze hier zijn voor een intensieve training, is zo n KOI geen eenrichtingsstraat. De docenten leren zelf ook bij. Snoepreisje De internationale agenten van de Arteveldehogeschool klappertanden terwijl ze vol ongeduld de aankomst van hun delegatie op Zaventem afwachten, want wat hun gasten deze novemberzaterdag duidelijk niet hebben meegebracht is de zuiderzon. Opleidingsdirecteur Mark Pâquet vertelt dat We streven naar inclusie, maar sluiten nog steeds uit de deelnemers voor de reis niet in eigen buidel moeten tasten. Het overgrote deel van hun reis- en verblijfskosten wordt betaald door VLIR-UOS, een Vlaamse instelling die de partnerschappen tussen universiteiten en hogescholen in Vlaanderen en het Zuiden ondersteunt en zo de internationalisering van ons hoger onderwijs in de hand werkt. Dat dit geen vrijblijvend snoepreisje wordt mag dus duidelijk zijn, al is de ontvangst in de aankomsthal er niet minder ongedwongen om. Morgen begint het echte werk, lacht Henry Esajas, een hartelijke Surinamer. Hands-on Uit de officiële voorstelling bij de start van het twee weken durende programma blijkt snel dat dit voor de kandidaten een echte hands-onervaring moet worden. Het weekend is dan wel gereserveerd voor uitstapjes in Brussel en Gent, de weekdagen staan bol van workshops, lezingen en bezoeken aan scholen voor buitengewoon onderwijs en zorgvoorzieningen. Opleidingscoördinator Marijke Wilssens vertelt iets meer over het waarom van dit initiatief: Overal ter wereld hebben kinderen onderwijs en zorg nodig, kinderen met een verstandelijke of fysieke beperking niet het minst. Toch krijgen kinderen met een beperking of andere moeilijkheden nog niet altijd de zorg op maat die ze verdienen. Bij deze sessies betrekken we studenten, gastsprekers en ouderverenigingen van partnerscholen, dit alles in de hoop hiermee de deskundigheid van de deelnemers op te krikken. Ontwikkeling Met een winters uitzicht over heel Gent presenteren de gasten hun vooruitgang van deze twee weken op de tiende verdieping van de Kantienbergtoren. Vo Thi My Dung, een van de zes Vietnamese genodigden, licht kort haar persoonlijke ontwikkelingen toe: Als je praat over inclusie, praat je over diversiteit. En meer divers dan deze groep van verschillende landen zal het niet worden. Ik heb veel opgestoken van anderen hun standpunten en ervaringen. Met dit kader zal ik thuis veel inhoudelijk werk kunnen verrichten, ook al is er op structureel vlak nog veel werk aan de winkel in Vietnam. Terug in Suriname wil Henry Esajas vooral kinderen met autisme betrekken door middel van inclusie. Zowel in België als Suriname gebruiken we nog steeds exclusie om tot inclusief onderwijs te komen: we denken soms dat we aan inclusie doen door kinderen bijvoorbeeld op te nemen in gewone scholen, maar we behandelen hen nog te veel als anders. Wanneer de gasten zich klaarmaken voor een laatste diner op Belgische bodem, nemen ze allen afscheid met dezelfde lovende woorden aan het adres van de Arteveldehogeschool. Iedereen is hier heel bereikbaar, aanspreekbaar. En dat ze erin slagen deze grote groep in deze twee weken op geen enkel ogenblik verloren te laten lopen, getuigt van een bijzonder organisatievermogen. Nog een laatste maal trotseert het gezelschap de winterkou, in de wetenschap dat ze binnen een etmaal hun opgedane kennis in warmere oorden uit de doeken kunnen doen. Bart Dhooge 25

26 26 Zij telt de dagen af tot ze vertrekt, haar vader zal de dagen aftellen tot ze terugkomt

27 Terwijl hun zonen en dochters in het buitenland een geweldige studie-ervaring opdoen, vragen de ouders zich thuis af hoe het met hun kinderen gesteld is. De dochter van Inge De Troyer vertrekt in februari voor drie maanden naar Finland, en dat zorgt voor grote en kleine zorgen. Weg van huis en thuis Steffi Van Den Bremt (20), dochter van Inge en Geert, studeert ergotherapie. Op vier februari laat zij huis en haard achter voor een drie maanden durend avontuur in het koude Oulo, Finland. Haar ouders hebben er alle vertrouwen in dat ze er het beste van zal maken. Ze trekt haar plan, dat zijn we gewoon, vertelt Inge. Het zal raar doen wanneer ze vertrekt, maar ik zal er niet aan kapotgaan. Ik heb alle vertrouwen in mijn dochter Als een van de kinderen weg is van huis, dan voel je dat als ouder natuurlijk. Maar het is niet zo dat mijn huis plots leeg zal zijn. Ik heb tenslotte nog twee dochters. Het zal wel stiller zijn en ik zal minder was en strijk hebben, dat zijn dan weer de kleine voordelen, lacht Inge. Maar natuurlijk zal ik haar missen. Steffi zit niet op kot, dus ik ben het gewoon dat zij de meeste avonden thuis is. Maar ik denk dat mijn man het moeilijker zal hebben dan ik. Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar hij zal haar verschrikkelijk missen. Zij telt de dagen af tot ze vertrekt, hij zal de dagen tellen tot ze terugkomt. Kidnapping Inge: We zijn van plan geregeld contact te houden. Ik zal op voorhand zeggen op welke momenten ik zal bellen. Als ze dan opneemt, is het voor mij in orde. Ik panikeer nu al als ze haar telefoon niet opneemt: ik denk dan meteen aan het ergste, een kidnapping of zo. Dat kan Steffi beamen: Ik schakelde gisteren mijn gsm uit toen ik naar de bioscoop ging. Toen ik hem weer aanzette, zag ik dat ik zes gemiste oproepen had. Inge: Eigenlijk maak ik me zorgen om stomme dingen. Ik ben bijvoorbeeld het meest bezorgd om de kledij van Steffi. Het zal in Finland vreselijk koud zijn, tot twintig graden onder nul. Wij hebben daar geen aangepaste kledij voor. Wat moeten we haar meegeven? In ons landje slaan ze al alarm als het eens -10 graden Celsius is, daar is het nog veel kouder. En het is al donker om vier uur in de namiddag. Lapland Steffi weet volgens Inge al van in haar eerste jaar dat ze naar het buitenland wil. Wij hebben haar gezegd dat dat voor ons geen probleem was als ze maar haar best deed op school. Tot nu toe heeft ze nog geen problemen gehad, dus we leggen ons erbij neer. Als dat is wat ze wil, dan is dat goed voor ons. Ik werk dertien uur per dag in onze winkel: ik doe dat ook niet voor niks, he. Daarnaast heeft Steffi zelf zes weken vakantiewerk gedaan en met het geld dat ze daarmee verdiend heeft, wil ze nog een week naar Lapland. Reken daar de verplichte congressen in het buitenland en de stage bij, en Steffi is in totaal vier maanden weg. Iemand graag zien is ook haar loslaten. Steffi wil een beetje van alles doen en dat gun ik haar. Dat geldt ook voor haar verblijf in Finland. Als je daar dan toch bent, moet je ervoor zorgen dat je alles gezien hebt. Ze is altijd wijs en verantwoordelijk genoeg. Ik heb alle vertrouwen in mijn dochter. Wouter Spillebeen 27

Erasmusbestemming: Stockholm... Academiejaar: 2013. - 2014. Één semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit

Erasmusbestemming: Stockholm... Academiejaar: 2013. - 2014. Één semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit Erasmusbestemming: Stockholm... Academiejaar: 2013. - 2014. Één semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? Er is éen grote campus voor alle universiteitsrichtingen

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Het leven zoals het is Rechtspraktijk, van CVO naar KHLeuven Klik hier voor meer informatie over Rechtspraktijk in het CVO Leuven-Landen

Het leven zoals het is Rechtspraktijk, van CVO naar KHLeuven Klik hier voor meer informatie over Rechtspraktijk in het CVO Leuven-Landen Het leven zoals het is Rechtspraktijk, van CVO naar KHLeuven Klik hier voor meer informatie over Rechtspraktijk in het CVO Leuven-Landen Ze zien dat wij over een ruimere juridische bagage beschikken dan

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Erasmusbestemming: University of Sheffield... Academiejaar: 2008-2009

Erasmusbestemming: University of Sheffield... Academiejaar: 2008-2009 Erasmusbestemming: University of Sheffield... Academiejaar: 2008-2009 Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? Sheffield is de derde grootste stad van

Nadere informatie

Erasmusbestemming: Universiteit

Erasmusbestemming: Universiteit Erasmusbestemming: Rijsel Academiejaar:2006-2007 Één semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? De univ ligt vrij dicht bij het centrum, maar als

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Taal In welke taal worden de cursussen aangeboden?

Taal In welke taal worden de cursussen aangeboden? Erasmusbestemming: Zagreb Kroatië... Academiejaar: 2014. - 2015. Één/twee semester(s) Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? De rechtenfaculteit is centraal

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

ID 370 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok

ID 370 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok ID 370 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok Bachelor derde studiefase (hoofdinschrijving) opleiding Pedagogische Wetenschappen optie: Orthopedagogiek Land (bestemming) Spanje Aan welke universiteit/onderwijsinstelling

Nadere informatie

Bundeling Stagerapporten ERASDU project Voorjaar 2019 Frankrijk

Bundeling Stagerapporten ERASDU project Voorjaar 2019 Frankrijk Bundeling Stagerapporten ERASDU project Voorjaar 2019 Frankrijk 5 jongeren uit diverse opleidingen van SPECTRUM school, GOTALENT en CLW Turnhout liepen een buitenlandse werkstage in Arras, Portugal. URMA

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Algemene Informatie. id 430 Ik ben student in : Studiefase op het moment dat je op Erasmus

Algemene Informatie. id 430 Ik ben student in : Studiefase op het moment dat je op Erasmus Algemene Informatie id 430 Ik ben student in : Leuven Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok (hoofdinschrijving) Bachelor derde studiefase opleiding Psychologie optie: Klinische- en Gezondheidspsychologie

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki?

Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 7. Bijlage Resultaten enquête Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 1. Waarom ben je aan het project begonnen? (Για ποιό λόγο ξεκίνθςεσ να ςυμμετζχεισ

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

ID 343 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok. Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) Pedagogische Wetenschappen.

ID 343 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok. Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) Pedagogische Wetenschappen. ID 33 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) opleiding Pedagogische Wetenschappen optie: Land (bestemming) Aan welke universiteit/onderwijsinstelling

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Stageverslag Michaël Deslypere

Stageverslag Michaël Deslypere Stageverslag Michaël Deslypere MANPOWER Stagementor: Valerie Milissen Stagebegeleider: Pieterjan Bonne 2 Inhoudsopgave 1.Voorwoord... 3 2.Situering/voorstelling van de stageplaats... 4 3.Beschrijving van

Nadere informatie

Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis

Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 4 Eigenwaarde Inhoud 2 1. Hoe zit het met je gevoel van eigenwaarde? 3 2. Welke talenten van jezelf ken je al? 4 3. Verborgen talenten & bewondering 6 4. Verborgen talenten & feedback

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Academiejaar 2014/2015. bachelor. ergotherapie. ergotherapie. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen

Academiejaar 2014/2015. bachelor. ergotherapie. ergotherapie. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Academiejaar 2014/2015 bachelor ergotherapie ergotherapie Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor ergotherapie ergotherapie Je ideale opleiding kiezen uit het ruime aanbod aan onze hogeschool is

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Taal In welke taal worden de cursussen aangeboden? Frans. Waar en wanneer heb jij een taalcursus gevolgd? Ik heb geen taalcursus gevolgd.

Taal In welke taal worden de cursussen aangeboden? Frans. Waar en wanneer heb jij een taalcursus gevolgd? Ik heb geen taalcursus gevolgd. Erasmusbestemming: Toulouse, Frankrijk. Academiejaar: 2015 2016. Één semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? De universiteit is zeer centraal

Nadere informatie

Erasmus + 2015 2016. Mobiliteitsproject van de EU 2014 2020 en andere exchange mogelijkheden. 10-12-2014 pag. 1

Erasmus + 2015 2016. Mobiliteitsproject van de EU 2014 2020 en andere exchange mogelijkheden. 10-12-2014 pag. 1 Erasmus + 2015 2016 Mobiliteitsproject van de EU 2014 2020 en andere exchange mogelijkheden 10-12-2014 pag. 1 Erasmus+ 2015-2016 Erasmus + beleid door IRMO administratie door SAC 10-12-2014 pag. 2 Erasmus

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Vroeg Interventiedienst Drugs

Vroeg Interventiedienst Drugs VRIND Vroeg Interventiedienst Drugs Als aan ouders gevraagd wordt wat hun grootste bekommernissen zijn voor hun kinderen in de toekomst, dan scoort 'drugs' zeer hoog. Ouders maken zich zorgen over drugs.

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Dit portret gaat over H., een vrouw die met een evoluerende spierziekte nog lang voor de klas heeft gestaan in het lager

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB december 2013

Nieuwsbrief SHIB december 2013 Nieuwsbrief SHIB december 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB Terug- en vooruitblik Als maakster van deze nieuwsbrief sta ik verbaasd, het

Nadere informatie

Academiejaar 2014/2015. bachelor. verpleegkunde. verpleegkunde. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen

Academiejaar 2014/2015. bachelor. verpleegkunde. verpleegkunde. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Academiejaar 2014/2015 bachelor verpleegkunde verpleegkunde Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor verpleegkunde verpleegkunde Je ideale opleiding kiezen uit het ruime aanbod aan onze hogeschool

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Non smoking sponsor. Posted on 4 december 2012 by Yvonne

Non smoking sponsor. Posted on 4 december 2012 by Yvonne Non smoking sponsor Posted on 4 december 2012 by Yvonne Hoe geweldig het ook is op Orchid Garden, het heeft natuurlijk twee kanten.. Deze school had er niet hoeven zijn als er niet zo verschrikkelijk veel

Nadere informatie

Interview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht

Interview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht 1 Interview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht Betty: Ik ben Betty Cerda de Palou. Ik woon in Maastricht al 32 jaar. Ik ben 63 jaar. Ik ben arts, maar

Nadere informatie

nee Ja, ook Engels gedeeld appartement

nee Ja, ook Engels gedeeld appartement ID 124 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok Bachelor derde studiefase (hoofdinschrijving) opleiding Psychologie optie: Klinische- en Gezondheidspsychologie Land (bestemming) Spanje Aan welke

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Keuze bacheloropleiding:

Keuze bacheloropleiding: Aanmeldingsformulier toelating op basis van buitenlands diploma voor Nederlandstalige bacheloropleiding of bachelor na bacheloropleiding AJ 2017 2018 (Niet van toepassing voor Vlaamse studenten met een

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren BRUSSEL t Master in het tolken Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

HC zd. 22 nr. 32. dia 1

HC zd. 22 nr. 32. dia 1 HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste

Nadere informatie

Departement gezondheidszorg - BANABA Zorgmanagement Geaccrediteerde opleiding door VHLORA* en NVAO*

Departement gezondheidszorg - BANABA Zorgmanagement Geaccrediteerde opleiding door VHLORA* en NVAO* Page1 Geachte mevrouw, heer Beste collega, Je bent werkzaam in de zorg als verpleegkundige, vroedvrouw, kinesist, ergotherapeut, diëtist, medisch secretaresse, laborant, maatschappelijk werker en je wilt

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

Aan de ouders van de leerlingen van TSO/KSO/7BSO 2011-11-17

Aan de ouders van de leerlingen van TSO/KSO/7BSO 2011-11-17 Aan de ouders van de leerlingen van TSO/KSO/7BSO 2011-11-17 Beste ouders Beste opvoedingsverantwoordelijke Als ouder bent u nauw betrokken bij de studiekeuze van uw zoon of dochter. Ook de school en het

Nadere informatie

Erasmusbestemming: Sevilla, Spanje Academiejaar: 2013 2014 Eén semester

Erasmusbestemming: Sevilla, Spanje Academiejaar: 2013 2014 Eén semester Erasmusbestemming: Sevilla, Spanje Academiejaar: 2013 2014 Eén semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? De rechtsfaculteit is sinds een aantal

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Guido Gezelle. De school die nooit slaapt. Lusthovenlaan 12-2640 Mortsel - 03/449.77.41- www.dierenschool.be

Guido Gezelle. De school die nooit slaapt. Lusthovenlaan 12-2640 Mortsel - 03/449.77.41- www.dierenschool.be Guido Gezelle De school die nooit slaapt Lusthovenlaan 12-2640 Mortsel - 03/449.77.41- www.dierenschool.be 1ste leerjaar Op dinsdag 8 mei bleven de kinderen van het eerste leerjaar een nachtje op school

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

Master in de meertalige communicatie

Master in de meertalige communicatie BRUSSEL t Master in de meertalige communicatie Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Introductie

Hoofdstuk 1. Introductie Hoofdstuk 1 Introductie Wat kan dit boek voor jou betekenen? Als je dit boek leest, sta je op het punt een enorm succes te maken van je bedrijf. Dat vind ik geweldig cool. Welkom! Mijn naam is Marielle

Nadere informatie

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala

Nadere informatie

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs!

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! De D1 van SV Baarn is met Pinksteren vier dagen naar Parijs geweest. Dit was een onvergetelijke ervaring voor de spelers uit het team. De ploeg van Jacco Engelsman,

Nadere informatie

Kilometers van hier zijn ze soms mijlen verder

Kilometers van hier zijn ze soms mijlen verder Kilometers van hier zijn ze soms mijlen verder Studie of stage in het buitenland? wilweg.nl Studie of stage in het buitenland? Wil jij je horizon verbreden? Een onvergetelijke tijd beleven? Vrienden hebben

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015 Najaarsactiviteiten GZB Concerten Psalm Project De GZB organiseert samen met The Psalm Project twee concerten: op 3 oktober in Nijkerk en 10 oktober in Waddinxveen. De avonden staan in het teken van het

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam Basisonderwijs Voorbereidende les (1) Introductie (2) Huiswerkopdracht (3) Bijlage 1 (4) Bijlage 2 Educatieteam Het educatie team bestaat uit jonge, gemotiveerde en bevlogen medewerkers die dichtbij de

Nadere informatie

DETENTIE EN HET GEZIN

DETENTIE EN HET GEZIN DETENTIE EN HET GEZIN klachten en krachten 7 november 2014, Veenhuizen Hans Barendrecht, db mijn zoontje heeft veel vragen, maar ík ook. praktijk als wetenschap geloof in herstel voor mensen die achter

Nadere informatie

13/10/2014. Erasmus + Waarom exchange?

13/10/2014. Erasmus + Waarom exchange? Erasmus + 2015 2016 Erasmus+ 2015-2016 Erasmus + beleid door IRMO Mobiliteitsproject van de EU 2014 2020 en andere exchange mogelijkheden administratie door SAC 13-10-2014 pag. 1 13-10-2014 pag. 2 Waarom

Nadere informatie

maart 2014 nr 120 www.maks.be PROTEST

maart 2014 nr 120 www.maks.be PROTEST maart 2014 nr 120 www.maks.be PROTEST Jens Mollenvanger 6 PROTEST Jonathan deelt GAS-beloningen uit 11 LEERLINGENKAART Ontwerp ze zelf 18 BETERE PUNTEN Scoren met google 20 BRUSSEL Rappen over probleemwijken

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen?

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Resultaten enquête Little People Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Via internet Via kennissen/vrienden/bekenden Anders nl. 33% 24% 43% Anders nl. Via directeur Paesacker Advertentie krant Via

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Mijn buitenlandse studie-ervaring

Mijn buitenlandse studie-ervaring Mijn buitenlandse studie-ervaring Waarom niet in het buitenland studeren? Al tijdens het secundair onderwijs kriebbelde het al bij mij om ergens anders verder te studeren. Namelijk, op mijn 17 jaar had

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Contacten die het verschil maken

Contacten die het verschil maken n ie u w s b r ie f Spotlight on Anke Van Der Heijden, Case Manager FOCUS VAN DE MAAND: Contacten die het verschil maken de best doctors stichting: in Mei 2014 Ik hoor regelmatig van patiënten dat ze het

Nadere informatie

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie