Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015

Transcriptie

1 Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 Een onderzoek naar de economische aspecten van interieurarchitectuur in Nederland Uitgevoerd in juni 2016 Samengesteld door Kees Spanjers In opdracht van Bureau Architectenregister en Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten BNI Met ondersteuning door Beroepsvereniging Nederlandse Ontwerpers BNO Branchevereniging Nederlandse Architecten BNA

2

3 Inleiding De Nederlandse regering heeft in het Nationaal actieplan gereglementeerde beroepen 1 aangegeven in 2017 te willen bezien of titelbescherming voor interieurarchitecten nog passend is. In dit kader is door het Bureau Rijksbouwmeester opdracht gegeven voor een onderzoek naar de stand van zaken in de interieurarchitectuur. De resultaten van dit onderzoek, uitgevoerd door Dr. Barbara Heebels en Prof. Dr. Robert C. Kloosterman, zijn neergelegd in het rapport "Van Binnen naar Buiten, een onderzoek naar de rol van de wettelijke titelbescherming voor interieurarchitecten" 2. Dit rapport werd op 6 juli 2016 aangeboden aan Hermineke van Bockxmeer, directeur Media en Creatieve Industrie bij OCenW en aan Rijksbouwmeester Floris Alkemade. Het rapport van Heebels en Kloosterman kwam tot stand na intervieuws met stakeholders in de interieurarchitectuur en onderzoek van diverse bronnen. Het economische belang van de discipline bleek echter moeilijk vast te stellen; mede vanwege de bescheiden omvang van de beroepsgroep bestaan er geen recente betrouwbare gegevens over de economische aard en omvang van de werkzaamheden van Nederlandse interieurarchitecten. Het meest recente economisch onderzoek dateert uit 2004, uitgevoerd door de Vrije Universiteit te Amsterdam 3. Daarnaast is door Heebels en Kloosterman gebruik gemaakt van de BNO Branchecijfers 2012 en de BNA conjunctuurmeting 2015, doch die geven slechts beperkt inzicht in wat specifiek is voor interieurarchitectuur. Bureau Architectenregister en BNI hebben zich dat aangetrokken, en hebben gezamenlijk het initiatief genomen voor een flitsenquete die meer inzicht moet geven in de economische prestaties van de branche. De enquete is uitgevoerd met behulp van SurveyMonkey, een internettool waarmee eenvoudig enquetes kunnen worden opgesteld en uitgevoerd. De enquete geeft geen wetenschappelijk onderbouwd beeld van de interieurarchitectuur branche in Nederland, maar beoogd wel een momentopname te zijn van de belangrijkste kerncijfers van de discipline in het (boek)jaar De enquete is uitgezet onder alle in het Architectenregister ingeschreven Interieurarchitecten middels een uitnodiging per door Bureau Architectenregister op 7 juni Door beroepsverenigingen BNI en BNO zijn de aldaar aangesloten interieurarchitecten nogmaals benaderd met de oproep mee te doen. Door Bureau Architectenregister zijn ca uitnodigingen verzonden; niet alle ingeschrevenen konden per worden bereikt omdat een behoorlijk aantal (125) de enquete niet wenste te ontvagen en/of de mailadressen niet meer klopten. De enquete was beschikbaar van 7 juni tot 1 juli In totaal reageerden 733 respondenten, ofwel een respons van 44,5%, waarmee de resultaten voldoende representatief geacht mogen worden om een beeld te geven van de branche. De enquete is bijgevoegd als Bijlage 1. 1 Brief van Minister Kamp (EZ) aan de Tweede Kamer, 23 maart 2015, 2 Van binnen naar buiten, Een onderzoek naar de rol van de wettelijke titelbescherming voor interieurarchitecten Centre for Urban Studies/GPIO, Universiteit van Amsterdam, 21 juni Interieurarchitectuur in Nederland Prof. Dr. Enno Masurel, Economisch en Sociaal Instituut van de Vrije Universiteit te Amsterdam, februari 2004, in opdracht van BNI. Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 2 van 13

4 De discipline Op 31 december 2015 waren 1891 personen ingeschreven in het Architectenregister als Interieurarchitect (bron: Concept Jaarverslag 2015, Bureau Architectenregister). Dat was 13,3% van het totaal aantal ingeschrevenen. Van hen was 47% man en 53% vrouw. De eerste enquetevraag betrof de aansluiting bij een beroepsvereniging. Van de respondenten is 36% lid van een branche- of beroepsvereniging. Opvallend is dat een groot aantal respondenten (enkele tientallen) aangaf ook lid te zijn van Bureau Architectenregister. Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 3 van 13

5 Activiteit van interieurarchitecten De tweede vraag betreft de wijze waarop het vak interieurarchitect wordt uitgeoefend. Teneinde de enquete zo kort mogelijk te maken werden de respondenten afhankelijk van de beantwoording van deze vraag direct doorgestuurd naar voor hun categorie relevante vervolg vragen. 63% van de respondenten geeft aan het vak interieurarchitect voltijds uit te oefenen, hetzij als zelfstandig ondernemer, hetzij als Zelfstandige Zonder Personeel, in dienstverband of in het (interieurarchitectuur-)onderwijs. Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 4 van 13

6 Activiteit part-time interieurarchitecten 25% geeft aan hoofdzakelijk (belangrijkste bron van inkomsten) in deeltijd werkzaam te zijn. Deze part-timers werd gevraagd aan te geven hoe hun werkzaamheden in tijd verdeeld zijn; 12% van de respondenten geeft aan niet werkzaam te zijn als interieurarchitect of is niet langer actief (gepensioneerd). Deze groep is niet verder in het onderzoek betrokken. Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 5 van 13

7 Interieurarchitecten in dienstverband 84 respondenten (12%) gaven aan voltijds in dienstverband werkzaam te zijn, 29 respondenten (4%) gaven aan een part-time dienstbetrekking te hebben. Zij zijn werkzaam in de volgende sectoren: Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 6 van 13

8 Zelfstandigen Zonder Personeel In het onderzoek is gevraagd onderscheid te maken tussen werkzaam zijn als zelfstandig ondernemer en als zelfstandige zonder personeel (ZZP er). Dit onderscheid werd als volgt omschreven: Indien u opdrachten uitvoert voor clienten (eindgebruikers of institutionele opdrachtgevers) kies dan 'zelfstandig'. Indien u als opdrachtnemer opdrachten uitvoert voor bijvoorbeeld een interieurbureau of architectenbureau, kies dan ZZP'er. Zelfstandigen werden vervolgens doorgeleid naar vragen omtrent hun honorariumomzet, terwijl ZZP ers alleen gevraagd werd naar de totaalomzet van hun werkzaamheden en de soort opdrachtgevers die ze hadden. Vooral bij degenen die aangaven in deeltijd te werken (en daarnaast soms ook zelfstandig ontwerp-opdrachten uitvoerde) leidde dit nog wel tot misverstanden. Gezien de beknoptheid van de enquete was moeilijk vast te stellen wat de omzet uit ZZP activteiten en die uit overige activiteiten was. Daarom zijn bij de resultaten alleen de gegevens van de voltijds werkende ZZP ers meegenomen. In totaal gaven 128 respondenten aan voltijds als Zelfstandige Zonder Personeel actief te zijn, en 74 respondenten verleenden diensten op part-time basis als ZZP er. 103 personen die voltijds als ZZP er actief zijn deelden hun omzetgegevens. Dat resulteert in een gemiddelde jaaromzet per ZZP er van Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 7 van 13

9 Interieurarchitecten ondernemers 227 respondenten gaven aan voltijds actief te zijn als zelfstandig interieurarchitect, d.w.z. voor eigen rekening en risico diensten verrichten op het gebied van interieurarchitectuur in opdracht van eindgebruikers of verantwoordelijk opdrachtgevers. Gezamenlijk genereerden zij een omzet van Dat betekent dat per deelnemend interieurarchitectenbureau de gemiddelde honorariumomzet bedraagd. Die omzet werd gegenereerd door de interieurarchitect zelf, meewerkende interieurarchitecten in dienstverband, overige medewerkers in dienstverband, ingehuurde krachten en ZZP ers en stagiaires. Het gemiddelde aantal FTE s bedraagt 2,58 (inclusief de ondernemende interieurarchitect, exclusief stagiaires). In totaal waren 617 personen (koppen) werkzaam, deels full-time, deels part-time, ofwel gemiddeld 2,71 personen per geregistreerde zelfstandig werkende interieurarchitect. Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 8 van 13

10 Omzet Interieurarchitecten (zelfstandig ondernemers) Exclusief stagiaires (waaraan in principe geen verdiencapaciteit wordt toegerekend) waren in totaal 531,8 FTE werkzaam. Dat betekent dat de gemiddelde productiviteit per FTE is. Daarnaast waren stagiaires goed voor 52,8 FTE, of ca. 9% van de totale arbeidskracht. Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 9 van 13

11 Buitenland 18% van de respondenten gaven aan een deel van hun omzet buiten Nederland te halen. Het totaal aan buitenlandse omzet van deze respondenten bedraagt , ofwel 19,3% van hun omzet. Gemeten naar de totaalomzet van alle bureaus bedraagt de buitenlandse omzet 9,12% Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 10 van 13

12 Marktkapitalisatie 133 respondenten gaven een schatting van de totale waarde van de projecten waarover zij in 2015 honorarium declareerden (het totaal van bouwkosten, losse en vaste inrichting, stoffering, meubels, verlichting, technische installaties, etc., uitsluitend voorzover de dienstverlening daarop betrekking had). Die schattingen waren niet altijd realistisch. Na eliminatie van de extreem hoge en extreem lage waarden in verhouding tot de gegenereerde honorariumomzet bleven 90 betrouwbare schattingen over. De door deze groep gegenereerde gemidelde honorariumomzet bedraagt , hetgeen goed overeenkomt met de honorariumzet van alle zelfstandig ondernemers van (pagina 8). De gemiddelde waarde van de onderhanden projecten bedroeg , en de honorariumomzet als percentage van de projectwaarde 6,90%. Per 31 december 2015 waren 1891 interieurarchitecten ingeschreven in het register (bron: jaarverslag 2015 Bureau Architectenregister). Na extrapolatie van de enqueteresultaten is 32% van hen, ofwel 605 personen, voltijds als zelfstandig ondernemer werkzaam (pagina 4). Indien hun gemiddelde honorariumomzet bedraagt (pagina 8), dan genereren zij een totaal aan honorariumomzet van ca. 89 miljoen Euro. Uitgaande van een gemiddeld honorariumpercentage van 6,9% vertegenwoordigt dit een totale marktwaarde van ca. 1,25 miljard Euro waarop hun dienstverlening betrekking heeft. Extrapolatie van activiteiten en omzet: Percentage aantal omzet Totaal omzet Interieurarchitecten zelfstandig 32% gevestigd Interieurarchitecten in deeltijd 10% * zelfstandig werkzaam ZZP ers voltijds 18% ZZP ers in deeltijd 10% ** Interieurarchitecten in 12% 227 dienstverband, voltijds Interieurarchitecten in 4% 76 dienstverband, deeltijd Interieurarchitecten in het 1% 19 onderwijs, voltijds Interieurarchitecten in het 1% 19 onderwijs,in deeltijd Niet actief als interieurarchitect 7% 132 Gepensioneerd 5% 95 Totaal alle ingeschreven interieurarchitecten 100% * Interieurarchitecten in deeltijd geven aan 27% van hun tijdsbesteding als zelfstandige werkzaam te zijn. De gemiddelde omzet bedraagt bij voltijd (pag. 9) ** ZZP ers in deeltijd geven aan 11% van hun tijdsbesteding als ZZP er werkzaam te zijn. De gemiddelde jaaromzet bij voltijd is (pag. 7). Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 11 van 13

13 Werkgelegenheid Het gemiddelde aantal FTE s per voltijds zelfstandig werkende interieurarchitect is 2,58, uitgevoerd door 2,71 personen (pagina 8). Geëxtrapoleerd naar het aantal zelfstandig werkende interieurarchitecten komen we daarmee uit op een werkgelegenheid bij de bureau s van Daarvan zijn 794 interieurarchitect/ondernemer, en 897 werknemers (in dienstverband, ingeleend of ZZP er en stagiaires). Extrapolatie van werkgelegenheid geregistreerde interieurarchitecten; Percentage aantal personen Totaal werkgelegenheid Interieurarchitecten zelfstandig 32% 605 2, gevestigd Interieurarchitecten in deeltijd 10% 189 0,27* 51 zelfstandig werkzaam ZZP ers voltijds 18% ZZP ers in deeltijd 10% 189 0,11** 21 Interieurarchitecten in 12% dienstverband, voltijds Interieurarchitecten in 4% 76 0,64*** 49 dienstverband, deeltijd Interieurarchitecten in het 1% onderwijs, voltijds Interieurarchitecten in het 1% 19 0,06**** 1 onderwijs,in deeltijd Niet actief als interieurarchitect 7% 132 Gepensioneerd 5% 95 Totaal alle ingeschreven interieurarchitecten 100% * Interieurarchitecten in deeltijd geven aan 27% van hun tijdsbesteding als zelfstandige werkzaam te zijn (pag. 5). ** ZZP ers in deeltijd geven aan 11% van hun tijdsbesteding als ZZP er werkzaam te zijn (pag. 5). *** Om dubbeltelling te voorkomen zijn de interieurarchitecten die in dienstverband werkzaam zijn bij een interieurarchitectenbureau niet meegeteld. **** Part-timers geven aan 6% in het onderwijs te zijn (pag. 5). Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 12 van 13

14 Samenvatting resultaten en conclusies 1891 interieurarchitecten ingeschreven in het Architectenregister 36% aangesloten bij een beroepsvereniging (BNI, BNO, BNA) 63% voltijds werkzaam als interieurarchitect (zelfstandig, in dienstverband of ZZP) 42% zelfstandig gevestigd (32% voltijds, 10% part-time) 28% werkzaam als ZZP er (18% voltijds, 10% part-time) 22% werkzaam in dienstverband (12% voltijds, 10% part-time) Gemiddelde jaaromzet ZZP er Gemiddelde honorariumomzet bureau Gemiddelde aantal FTE s per bureau 2,58 Gemiddelde productiviteit per FTE Gemiddeld 2,71 personen per bureau Stagiaires vormen 9% van de totale arbeidskracht Ca. 9% van de omzet wordt buiten Nederland gerealiseerd Gemiddelde projectwaarde 2,1 miljoen Honorariumomzet is 6,9% van de projectwaarde Totale omzet alle ingeschreven interieurarchitecten ca. 111 miljoen Totale werkgelegenheid ca personen Flitsenquete Interieurarchitectuur 2015 pagina 13 van 13

15 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 U bent ingeschreven als Interieurarchitect in het Nederlands Architectenregister. De Nederlandse regering heeft in het 'Nationaal actieplan gereglementeerde beroepen' aangegeven in 2017 te willen bezien of titelbescherming voor interieurarchitecten nog passend is. In dit kader is door de Rijksbouwmeester opdracht gegeven voor een onderzoek naar de stand van zaken in de interieurarchitectuur. De resultaten van dit onderzoek, uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam, worden binnenkort verwacht. Afgezien van het aantal ingeschrevenen in het Architectenregister bestaan er weinig 'harde' gegevens over de aard en de omvang van de interieurarchitectuur discipline in Nederland. Daarom hebben BNI en Bureau Architectenregister het initiatief genomen tot deze 'flits enquete', waarmee we meer zicht willen krijgen op het economisch belang van de discipline. In deze enquete vragen we u om gegevens over de aard van uw werkzaamheden in 2015 en de daarmee gemoeide omzet. Het is dus handig om uw jaarrekening bij de hand te hebben. De enquete is anoniem. Uw antwoorden worden niet gekoppeld aan uw naam of IP adres. Uw medewerking wordt zeer op prijs gesteld! 1

16 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 1. Bent u aangesloten bij een beroeps- of branchevereniging? (meerdere antwoorden mogelijk) Nee Ja, bij de BNI Ja, bij de BNO Ja, bij de BNA Ja, anders, namelijk 3

17 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 2. Was u in 2015 voltijds of hoofdzakelijk* in deeltijd werkzaam als interieurarchitect: Voltijds, zelfstandig gevestigd Voltijds, zelfstandige zonder personeel (ZZP'er)** Voltijds, in dienstverband Voltijds, in het (interieurarchitectuur-) onderwijs In deeltijd zelfstandig In deeltijd zelfstandige zonder personeel (ZZP'er)** In deeltijd in dienstverband In deeltijd in het (interieurarchitectuur-) onderwijs Nee, andere werkzaamheden Nee, gepensioneerd * Geef aan wat uw belangrijkste bron van inkomsten was in 2015 ** Indien u opdrachten uitvoert voor clienten (eindgebruikers of institutionele opdrachtgevers) kies dan 'zelfstandig'. Indien u als opdrachtnemer opdrachten uitvoert voor bijvoorbeeld een interieurbureau of architectenbureau, kies dan ZZP'er. 4

18 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 3. U geeft aan in deeltijd werkzaam te zijn. Kunt u aangeven welk percentage van uw tijd u in 2015 werkzaam was als zelfstandig interieurarchitect als zelfstandige zonder personeel (ZZP'er) in dienstverband in het (interieurarchitectuur) onderwijs met andere werkzaamheden (geen interieurarchitectuur) 5

19 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 4. Welke rechtsvorm had uw bureau in 2015: Eenmanszaak Zelfstandige Zonder Personeel (ZZP, met VAR verklaring) BV of NV Anders, namelijk: 6

20 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 5. Wat was uw honorarium-omzet in 2015 in Euro's We bedoelen de omzet ten gevolge van advieswerkzaamheden op basis van 'de Nieuwe Regeling', de 'Consumentenregeling', de 'Basisvoorwaarden' of een gelijkwaardige honorarium overeenkomst, dus niet een ZZP contract. Niet meetellen de omzet uit de verkoop van goederen of nevenactiviteiten, of inkomsten uit andere werkzaamheden zoals onderwijs. * 6. Door hoeveel arbeidskracht (FTE's) werd die omzet gegenereerd? Geregistreerde Interieurarchitecten Overige medewerkers met dienstverband (vast of tijdelijk) Inleenkrachten of uitbesteed werk (bijv. aan ZZP'ers) Stagiaire's We bedoelen het aantal medewerkers incl. eigenaren/directeuren, waarvan de (bruto-)loonkosten ten laste komen van de netto omzet, in FTE's (Full Time Equivalenten). Een FTE bestaat uit 52 weken van 40 uur (ook als u veel meer uren maakt is het maximum 40), incl. vakantie, ziekte etc. Parttimers tellen dus voor x/40 mee, waarbij x staat voor het aantal uren. Wie niet het hele jaar meewerkte telt mee voor y/52, waarbij y staat voor het aantal weken in dienst, incl. vakantie ziekte etc. Bijvoorbeeld; u werkt alleen, maar had gedurende 6 maanden een stagiaire die 4 dagen per week werkte. Dan vult u bij 'Geregistreerde Interieurarchitecten' in 1, en bij 'Stagiaire's' 0,4 (26/52 x 32/40 x 1). En bij de volgende vraag is het antwoord dan 2, u was immers met twee personen. * 7. Hoeveel personen (koppen) waren dat? 7

21 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 8. U geeft aan als ZZP'er werkzaam te zijn. Wat was uw omzet in 2015? * 9. Welk percentage van die omzet was u werkzaam als: interieurarchitect overige werkzaamheden in de architectuur overige werkzaamheden gerelateerd aan interieur andere werkzaamheden (geen interieur) 8

22 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 10. Wat was de aard van uw werkzaamheden als percentage van de honorarium omzet Particuliere woningen Andere woningbouw Kantoren Detailhandel Horeca Gezondheidszorg Overheid/cultuur/openbar e gebouwen Onderwijs Industrie Standbouw of decorbouw Meubel- of industrieel ontwerp Overige * 11. Welk percentage van uw honorarium omzet werd betrokken uit werkzaamheden in het buitenland 12. Kunt u de totale waarde aangegeven van de projecten waarover u in 2015 honorarium declareerde (het totaal van bouwkosten, losse en vaste inrichting, stoffering, meubels, verlichting, technische installaties, etc., uitsluitend voorzover uw dienstverlening daarop betrekking had), in Euro's excl. BTW 9

23 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 * 13. In welke branche was u in dienstverband werkzaam: Interieurarchitectenbureau Architectenbureau Ander ontwerp bureau Bouwbedrijf Interieurbouw (harde afbouw) Stoffering (zachte afbouw) Meubelindustrie of handel Overige toelevering (keuken, sanitair, bouwmaterialen) Anders, te weten 10

24 Flitsenquete interieurarchitectuur 2015 Hartelijk dank voor deelname aan dit onderzoek. 14. Deelname is anoniem, maar indien u de resultaten van dit onderzoek wilt ontvangen, geef dan uw naam en adres op. Alle gegevens zullen vertrouwelijk behandeld worden. Voornaam Achternaam 15. adres 11