v De familiearchieven Van Westreenen, Meerman en Van Damme Toegangen

Transcriptie

1 v De familiearchieven Van Westreenen, Meerman en Van Damme Toegangen Samengesteld door Gert Floor en Jos van Heel Inhoud 1 Inleiding 195 Herkomst en samenstelling van de familiearchieven 195 De archieven van de families Van Westreenen en Dierkens 195 De archieven van de familie Meerman 196 Het archief van Pieter van Damme 198 Het archief van de Haagse Confrerie van St. Joris 198 Het archief van Van Westreenen als raad en directeur van de Koninklijke Bibliotheek 198 Het archief van Van Westreenen als thesaurier-chartermeester van de Hoge Raad van Adel 199 De chartercollectie 199 Latere aanvullingen 200 Geschiedenis van de bewaring en bewerking van de familiearchieven 202 De periode De periode De periode De periode De periode Opmerkingen bij de huidige bewerking 207 Chronologisch geordende series 207 Foliëring 207 Keuze 207 Literatuurverwijzingen 208 Van Westreenen/Van Westreenen van Tiellandt 208 Nummering 208 Citeerinstructie Toegang tot het archief van de familie Van Westreenen, Persoonlijk 209 De familie Van Westreenen 209 Algemeen 209 Bijzonder

2 ` i Wouter van Westreenen ( ) 209 ii Gerrit van Westreenen ( ) en Anthonia Adriana Turnhout ( ) 210 Gerrit van Westreenen 210 Anthonia Adriana Turnhout 210 iii Gerrit van Westreenen ( ) en Maria Aletta de Joncheere ( ) 210 Gerrit van Westreenen 210 Maria Aletta de Joncheere 211 iv Wouter van Westreenen ( ) 211 v Gerrit Jacob van Westreenen ( ) 211 vi Johan Adriaan van Westreenen ( ) en Maria Catharina Dierkens ( ) 212 Opleiding 212 Persoonlijk en familieleven 212 Financiën en eigendommen 212 Maatschappelijke activiteiten 213 Reizen 213 Nalatenschappen van anderen 214 Stukken afkomstig van Maria Catharina Dierkens ( ) 214 vii Willem Hendrik Jacob van Westreenen van Tiellandt ( ) 214 Opleiding 214 Persoonlijk en familieleven 216 Financiën 217 Maatschappelijke activiteiten 220 Functies 220 Lidmaatschappen van genootschappen en andere organisaties 220 Verheffing in de adelstand 222 Onderscheidingen 223 Reizen 223 Collectievorming en -beschrijving 225 Algemeen 225 Handschriften en gedrukte werken 226 Overige werken op papier en perkament 228 Oudheden 229 Munten, penningen, gesneden stenen en zegels 229 Naturalia en overige verzamelingen 230 Onderzoek en publicaties 230 Algemeen, taalkunde en letterkunde

3 Boek- en bibliotheekwezen, in het bijzonder de geschiedenis van de boekdrukkunst 231 Geschiedenis, kunstgeschiedenis en archeologie 233 Numismatiek, in het bijzonder de collectie van Pieter van Damme 235 Willem Hendrik Jacob van Westreenen als erfgenaam van Johan Meerman en als mede-executeur van diens nalatenschap 237 Nalatenschap 238 Aanverwante families 239 De familie Dierkens 239 i Johan Dierkens ( ) 239 ii Salomon Dierkens ( ) 239 iii Tobias Dierkens ( ) 239 iv Nicolaas Dierkens ( ) 239 v Salomon Dierkens ( ) en Anna Elisabeth Merens ( ) 239 vi Willem Hendrik Dierkens ( ) en Jacoba Amarantha de Salis ( ) 239 vii Cornelis Dierkens ( ) 240 viii Johan Dierkens ( ) 240 ix Amarantha Antonia Dierkens ( ) 240 De familie De Salis 241 Zakelijk 241 Stukken met betrekking tot de zorg voor het archief 241 Documentatie Toegang tot het archief van de familie Meerman, Persoonlijk 243 De familie Meerman 243 Algemeen 243 Bijzonder 243 i Diederik Meerman ( ) 243 ii Johan Meerman ( ) 243 iii Gerard Meerman ( ) 243 iv Gerard Meerman ( ) 243 v Johan Meerman ( ) 243 vi Gerard Meerman ( ) en Maria Catharina Buys ( ) 245 Opleiding 245 Persoonlijk en familieleven 245 Maatschappelijke activiteiten 246 Functies

4 Lidmaatschappen 246 Adeldom 247 Onderscheidingen 247 Reizen 247 Collectievorming en ontsluiting 247 Onderzoek en publicaties 248 Financiën en eigendommen 249 Nalatenschappen van anderen 250 Nalatenschap 250 Stukken afkomstig van Maria Catharina Buys ( ) 250 vii Pieter Meerman ( ) 251 viii Johan Meerman ( ) en Anna Cornelia Mollerus ( ) 251 Persoonlijk en familieleven 251 Maatschappelijke activiteiten 252 Functies 252 Onderscheidingen 253 Reizen 253 Onderzoek en publicaties 253 Financiën en eigendommen 254 Nalatenschappen van anderen 254 Stukken afkomstig van Anna Cornelia Mollerus 254 ix Antonetta Meerman ( ) 255 Aanverwante families 256 De Bye 256 i Abraham van Almonde ( ) en Maria de Groot Huygensdr. ( ) 256 ii Joris de Bye (ca ) 256 iii Johan de Bye ( tussen ) 256 iv Willem de Bye (ca ) 256 v Jacob de Bye (fl. 1689) 256 Mollerus 256 i Adriaan Nicolaas Mollerus ( ) 256 ii Johan Hendrik Mollerus ( ) 257 iii Hendrik Cornelis Mollerus ( ) 257 iv Hendrik Mello Mollerus ( ) 257 Stukken met betrekking tot de zorg voor het archief 257 Documentatie

5 4 Toegang tot het archief van Petrus Bernardus (Pieter) van Damme, ( ) 259 Persoonlijk 259 Petrus Bernardus (Pieter) van Damme, Persoonlijk en familieleven 259 Munt- en penningkunde 259 Lidmaatschappen van genootschappen en andere organisaties 261 Stukken met betrekking tot de zorg voor het archief

6 1 Inleiding Herkomst en samenstelling van de familiearchieven Van Westreenen overleed op 22 november Afgezien van enkele legaten had hij zijn huis, collectie en vermogen nagelaten aan de Staat der Nederlanden om als Museum Meermanno-Westreenianum voort te bestaan. Het duurde echter tot 2 juli 1849 voordat het Rijk de nalatenschap aanvaardde. Op 2 september van dat jaar kon de biblio - thecaris van de Koninklijke Bibliotheek, Jan Willem Holtrop, in zijn hoedanigheid van hoofdbestuurder van het museum beginnen met het inventariseren van de collectie. Op dat ogenblik bevonden zich in het huis diverse archieven en verzamelingen archiefstukken: het archief van de familie Van Westreenen en van de familie Dierkens; (resten van) het archief van de familie Meerman; (resten van) het archief van Pieter van Damme; het archief van de Haagse Confrerie van St. Joris, dat Van Westreenen als thesaurier en secretaris in bewaring had; het archief van Van Westreenen als raad en directeur van de Koninklijke Bibliotheek; het archief van Van Westreenen als thesaurier-chartermeester van de Hoge Raad van Adel; een verzameling van charters en andere archiefstukken. De archieven van de families Van Westreenen en Dierkens De aanwezigheid van het archief van de familie Van Westreenen mag geen verbazing wekken, die van stukken afkomstig uit de familie Dierkens is minder vanzelfsprekend. Normaliter vererfden familiearchieven, familieportretten enz. op de oudste zoon. Het had dan ook voor de hand gelegen dat Van Westreenens oom, Nicolaas Dierkens ( ) als enige man onder de drie kinderen van Willem Hendrik Dierkens ( ) en Jacoba Amarantha de Salis ( ), ze na het overlijden van zijn ouders onder zich gekregen gehad. De belabberde financiële situatie van Nicolaas Dierkens en het geringe vertrouwen dat hij bij zijn verwanten genoot (niet voor niets sloot Johan Meerman hem als enige van zijn verwanten als erfgenaam uit), leidden ertoe dat zijn zus Maria Catharina in 1803 de familieportretten van hem overnam, en dat ze de papieren wijselijk in het familiehuis hield. Het archief van baron Van Westreenen is zeer omvangrijk, en men zou kunnen denken dat hij elke snipper papier bewaarde. Toch zijn er opmerkelijk lacunes in het archief. Van de moeizame onderhandelingen met de andere erfgenamen van Meerman bijvoorbeeld die tussen 1821 en 1823 plaatsvonden en waarvan elders een omvangrijke schriftelijke neerslag bewaard is gebleven, 1 is hier geen spoor te bekennen. Maar ook van de 1 Zie J. van Heel, Baron van Westreenen en de Meerman-collectie, in: Jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen 10 (2002),

7 briefwisseling die Van Westreenen voerde met de Parijse bibliothecaris Van Praet, treffen we hier niet meer dan twee minuten van een antwoord aan. 2 De archieven van de familie Meerman Volgens de wens van Johan Meerman ( ) en zijn echtgenote Anna Cornelia Mollerus ( ) zouden na hun overlijden hun archieven, samen met de Meermanbibliotheek en de familieportretten in het Huis aan de Boschkant in Den Haag bewaard moeten blijven. Met dat oogmerk lieten zij het huis en de collecties na aan de stad Den Haag, die echter in 1821 het legaat weigerde. Op dat moment vielen de archieven en de familieportretten, net als de huisraad en de meubels, toe aan de enige erfgenaam van mevrouw Meerman, haar broer Johan Hendrik Mollerus ( ). Van het archief waren toen al enkele onderdelen afgedwaald: 1 Na het overlijden van Gerard Meerman ( ) bood Hendrik van Wijn de weduwe Meerman aan een levensbericht van de overledene op te stellen. Hij kreeg diens briefwisseling, familiegenealogie en dossiers over de verwerving van adellijke titels te leen, die hij pas na jaren onder grote druk teruggaf, maar niet volledig. De geleende documenten die bij hem achterbleven, kwamen in het midden van de negentiende eeuw met zijn archief naar de Koninklijke Bibliotheek. 2 In 1810 kreeg Hendrik Willem Tydeman ( ) van Johan Meerman de omvangrijke briefwisseling tussen de Spaanse rechtsgeleerde Gregorio Mayans y Siscar ( ) en Gerard Meerman te leen om er een editie van te verzorgen. Tydeman slaagde er niet in een uitgever te vinden die bereid was het werk uit te geven, maar maakte ook geen aanstalten om de brieven terug te sturen, ondanks dringende verzoeken van Meerman. Toen Tydeman overleden was, kwam de briefwisseling in 1865 ter veiling en werd door de Koninklijke Bibliotheek aangekocht en in het Museum Meermanno-Westreenianum geplaatst. 3 3 Één brief van Mayans met bijlage behoorde kennelijk niet tot deze uitgeleende verzameling. Hij kwam, in strijd met de bepalingen van het codicil van Johan Meerman, in de Meermanveiling van 1824 als handschrift onder de hamer. Koper was Willem Hendrik Jacob van Westreenen. 4 4 Johan Meerman had bepaald dat zijn briefwisselingen tot twintig jaar na zijn overlijden verzegeld bewaard moesten blijven. Door de afwijzing van het legaat door de stad Den Haag stonden de executeurs-testamentair voor de vraag hoe ze die bepaling praktisch moesten uitvoeren. Ze interpreteerden hem ruim en borgen de briefwisselingen van Gerard Meerman, Johan Meerman maar ook daarmee verwante onderzoeksdossiers in een verzegelde kist die bij de oudste van hen, Maarten Iman Pauw ( ), werd bewaard. In 1835 werd het zegel verbroken en 2 J. van Heel, J.Th. de Booy (red.), En faveur de mon zèle bibliographique, je dirais presque de ma Bibliomanie... : Lettres inédites du baron W.H.J. van Westreenen, fondateur du Museum Meermanno-Westreenianum (La Haye), à Joseph van Praet, conservateur à la Bibliothèque Impériale et Royale de France ( ). s-gravenhage Veilingcatalogus H.W. Tydeman (deel 5), s-gravenhage, M. Nijhoff en E.J. Brill, e.v., p. 65, nr Nu mmw, fa 260/ bm iv nr Nu mmw, 007 c

8 kreeg Van Westreenen gelegenheid het materiaal te bekijken. 5 Toen Pauw overleden was, droeg diens zoon de stukken in 1847 over aan Van Westreenen als enige nog levende executeur. 6 Mogelijk zijn voorafgaand aan de overdracht de brieven van Pauw aan Johan Meerman verwijderd. De rest van het archief viel toe aan Johan Hendrik Mollerus, die echter minstens driemaal onderdelen ervan afstond of uitleende: 1 Van Westreenen, één van de executeurs-testamentair, had van de erven Meerman de opdracht gekregen de verwantschapsrelaties tussen de vele verre familieleden in kaart te brengen om zo de verdeelsleutel voor de opbrengst van de erfenis te kunnen vaststellen. Met dat doel werden hem door Mollerus omvangrijke delen van het Meerman-archief ter hand gesteld die hem daarbij van dienst zouden kunnen zijn. 2 Na de afwijzing van het legaat door de stad Den Haag verzocht Van Westreenen de mede-erfgenamen of hij een bod op de hele bibliotheek zou mogen doen. Dat werd hem toegestaan. In verband daarmee kreeg hij in het voorjaar van 1822 de catalogus tot zijn beschikking die Gerard Meerman eigenhandig had bijgehouden en waarin deze de aankoopprijzen had genoteerd (toegangsnr. 324). 3 Een derde maal verdween een stuk uit het archief, toen de regering in 1827 voorbereidingen trof om bronnen voor de Nederlandse geschiedenis te publiceren. Daartoe behoorden ook de journalen die Jean Vandenesse had bijgehouden van de reizen van keizer Karel v. Het was bekend dat Meerman vooral in zijn Parijse jaren aan een editie van die tekst met commentaar had gewerkt. Dankzij de bemiddeling van Van Westreenen stelde Mollerus in 1827 Meermans aantekeningen ter beschikking van de regering, die vervolgens professor Louis Vincent Raoul ( ) te Gent met de uitgave belastte. De afscheiding van België en gevolgen daarvan voor Raoul persoonlijk zorgden ervoor dat van de uitgave niets terechtkwam. Sindsdien is het handschrift van Meerman zoek, ondanks de pogingen die in 1851 op verzoek van de Belgische regering en in 1991 door Van Heel in het werk werden gesteld om het op te sporen. Van de stukken die bij Mollerus bleven, zijn in de familie en ook daarbuiten vrijwel geen resten teruggevonden. Ook van het archief van Mollerus is vrijwel alleen een verzameling ambtelijke en politieke stukken bewaard gebleven (Nationaal Archief, toegang ). Men krijgt de indruk dat Mollerus of zijn nakomelingen van opruimen hielden. Als opmerkelijke uitzondering kan genoemd worden de oorkonde van de verheffing van Gerard Meerman tot Vrijheer van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie uit 1769, 5 L. de Laborde, Débuts de l imprimerie à Mayence et à Bamberg, ou description des lettres d indulgence du pape Nicolas V, pro regno Cypri, imprimées en Paris 1840, Zie toegangsnr

9 die in 1950 aan het museum werd geschonken door mevr. Catharina Margaretha Sandberg ( ), weduwe van Dirk Mollerus. 7 Samenvattend kan gezegd worden dat Van Westreenen in 1821, 1822 en 1847 drie onderdelen van het Meermanarchief verwierf, terwijl via de collectie Van Wijn diverse stukken van Gerard Meerman in de Koninklijke Bibliotheek terecht kwamen. Één handschrift van een onuitgegeven historisch werk van Johan Meerman is zoek geraakt. De overige archiefstukken zijn vermoedelijk vernietigd. Het archief van Pieter van Damme De archivalia afkomstig van Van Damme bestaan uit brieven en verder uit stukken die betrekking hebben op zijn relatie met geleerde genootschappen. Volgens een bepaling in het codicil van de op 21 april 1805 overleden Pieter van Damme zouden de door hem reeds gesorteerde brieven tussen Van Westreenen en executeur-testamentair Jacobus Koning verdeeld moeten worden. Aangezien de meeste brieven de numismatiek betroffen, een onderwerp waarvoor Koning geen belangstelling had, viel de meerderheid aan Van Westreenen toe. De tweede groep stukken bestaat naast enkele oorkonden van het lidmaatschap van genootschappen uit twee versies van de beantwoording van een prijsvraag van Teylers Tweede Genootschap. Zij waren opgenomen in de veilingcatalogus van de bibliotheek van Pieter van Damme (1808), p. 32, als nr. 187, met de gedrukte aantekening: Comme ce volume a été legué par le défunt au redacteur de ce Catalogue, il ne sera pas vendu. Die redacteur was Van Westreenen. Zij maakten lange tijd onderdeel uit van de handschriftenverzameling van het museum, met de signatuur 007 b 012 (zie P.C. Boeren, Catalogus van de handschriften van het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum. s-gravenhage 1979, ), maar werden in 2006 overgebracht naar het archief. Het archief van de Haagse Confrerie van St. Joris Als thesaurier en secretaris van de Haagse Confrerie van St. Joris had Van Westreenen het archief van dit schuttersgilde in bewaring. Na zijn overlijden besloten de vier hoogbejaarde overgebleven leden in 1850 de confrerie te ontbinden en het archief aan één van hen, baron G.C.J. van Lynden van Sandenburg in bezit en bewaring te geven. Via zijn kleinzoon kwam het in 1915 als bruikleen naar het huidige Haags Gemeentearchief. Het archief van Van Westreenen als raad en directeur van de Koninklijke Bibliotheek De stukken die de in 1829 benoemde raad en latere honorair-directeur van de Koninklijke Bibliotheek Van Westreenen onder zich had, bestaan vrijwel geheel uit correspondentie. Zij zijn door de eerste hoofdbestuurder van het museum en tevens bibliothecaris van de Koninklijke Bibliotheek, Jan Willem Holtrop, naar de Koninklijke Bibliotheek overgebracht, waar zij thans deel uitmaken van het archief van die instelling. 7 Verslagen s Rijks verzamelingen van geschiedenis en kunst, 72 (1950), 92. Zie toegangsnr

10 Het archief van Van Westreenen als thesaurier-chartermeester van de Hoge Raad van Adel De stukken die Van Westreenen als thesaurier-chartermeester van de Hoge Raad van Adel ambtshalve onder zich had, zijn na zijn overlijden in het museum gebleven en in de archiefinventaris van Kernkamp uit 1948 beschreven als onderdeel van zijn particulier archief. 8 In 2003 werden zij, na verkregen ministeriële goedkeuring, overgedragen aan de Hoge Raad van Adel. Zij zijn inmiddels beschreven in J.C. Kort en E.J. Wolleswinkel, Het archief van de Hoge Raad van Adel (1809) en de gedeponeerde archieven. s-gravenhage 2006, p. 40, inv.nrs , 863, en p. 42, inv.nrs De chartercollectie Ten behoeve van zijn onderzoek op het gebied van de genealogie en de geschiedenis bracht Van Westreenen een omvangrijke verzameling charters en andere archiefstukken bijeen waarvan slechts een zeer summiere beschrijving bestaat (zie toegangsnr. 157). Een deel van dit materiaal werd als bewijsstuk gevoegd in de genealogische dossiers van het archief van Van Westreenen. Deze verzameling ging in 1893 naar het Algemeen Rijksarchief om daar door de adjunct-archivaris, mr. A Telting, te worden geïnventariseerd. Hij keerde het volgend jaar terug, vergezeld van een inventaris. Helaas is noch in het museum, noch in het Nationaal Archief een exemplaar van deze inventaris bewaard gebleven. Veel van deze stukken zijn nu niet meer aanwezig. In het verleden zijn stukken (waaronder originele charters) uit het archief verwijderd. 9 Na verkregen ministeriële toestemming werd in 1946 een zestal charters afkomstig uit het Archief van de Nassause Domeinraad naar het Algemeen Rijksarchief overgebracht. In 1953 vond, eveneens na verkregen ministeriële toestemming, een operatie plaats waarbij via het Algemeen Rijksarchief een groot deel van de charters werd geretourneerd naar de archieven waaruit zij afkomstig waren, echter zonder dat aan de status van langdurig bruikleen en aan nauwkeurige registratie van de overdracht voldoende aandacht werd geschonken. Het gevolg is dat sommige van deze stukken nu niet meer te vinden zijn. In het kader van die actie werden onder meer vijf charters afkomstig uit het Kar - thuizerklooster St. Andries bij Amsterdam overgedragen aan het Gemeentearchief aldaar en werden 185 charters in bruikleen overgedragen aan het Kapittel van de Duitse Orde, Balije van Utrecht. 10 In 1986 vond op kleinere schaal een soortgelijke actie plaats, nadat dr. J. C. Kort van het Algemeen Rijksarchief van verscheidene van de overgebleven charters had kunnen vaststellen dat zij afkomstig waren uit de archieven van de heren van 8 J.H. Kernkamp, Inventaris der familiepapieren Meerman, Van Westreenen, Dierkens en Van Damme aanwezig in het Museum Meermanno- Westreenianum. s-gravenhage 1948, p. 70, inv.nrs Zo noemt Willem Hendrik Jacob van Westreenen in een nota over zijn collecties uit ca een testament van Gerard van Westreenen uit 1312, dat nu niet meer aanwezig is (fa 114/ a; afgedrukt bij J. Euwals, Baron van Westreenen als verzamelaar van vroege Italiaanse schilderkunst, in: Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek 32 (1981), 247, noot 1). 199

11 Voorne, van de Ontvangers van het Geestelijk kantoor, en van het klooster van St. Anna (Rijksarchief Zuid-Holland); de archieven van de bisschoppen, en van de Dom (Rijksarchief Utrecht); het archief van de Grote Kerk (Gemeentearchief Alkmaar); de archieven van het St. Barbaraconvent, en van de armenpot (Gemeentearchief Amersfoort); de collectie Schaap (Gemeentearchief Amsterdam); het archief van heerlijkheid Borsele (Gemeentearchief Goes); het archief van het gasthuis (Gemeentearchief Haarlem); het archief van het klooster Maria Magdalena (Gemeentearchief Nijmegen); het archief van de heerlijkheid Albrandswaard (Gemeentearchief Rotterdam); de archieven van de stad, en van vermoedelijk het klooster Nazareth (Gemeentearchief Utrecht); en het Kapittel van de Duitse Orde, Balije van Utrecht. 11 Latere aanvullingen In 2003 werden bij het Van Westreenenarchief stukken gevoegd die tot dan toe als onderdeel van het archief van het Fonds van het museum in een kluisje bij de abn-amro en zijn rechtsvoorgangers op de Kneuterdijk waren bewaard: stukken betreffende de eigendom en het beheer van het pand Prinsessegracht 30 (toegangsnr. 285, fa 182/ ); stukken van de executeurs-testamentair van Van Westreenen (toegangsnr. 261, fa 143/ ). Ook werden in 2012 enkele geschreven documenten van de collectie gedrukte werken overgebracht naar het archief: toegangsnr. 198; fa 183/ (losgemaakt uit 116 c 007) toegangsnr. 222; fa 183/ (olim 115 e 075). Het archief Van Westreenen werd tussen 1991 en 2012 verder verrijkt door schenking en aankoop. 10 Van Westreenen, die in 1807 al een werkje had gepubliceerd over de oude ridderorden in de Nederlanden [bvw ], werkte in overleg met landcommandeur Volkier Rudolph baron Bentinck, heer van Schoonheeten en Yrst, aan een publicatie over het verleden en heden van de Orde (zie toegangsnr. 218). In 1811 werd de Orde opgeheven. Nog in 1812 schonk Bentinck Van Westreenen een handschrift betreffende de Orde (Vande opkomst, voortgang en bevestiginge vande ordre der broeders van het Duytse Huis van Onse Lieve Vrouwe van Ierusalem. Reglement der Duitse Orde, vastgesteld door aartshertog Maximiliaan in Nu mmw 007 b 017). In de inleiding van de Inventaris van het archief van de Ridderlijke Duitsche Orde Balije van Utrecht. Utrecht 1982, 16 suggereert de samensteller Ph.J.C.G. van Hinsbergen dat Van Westreenen de 185 charters van de Orde op onrechtmatige wijze verkregen zou hebben. Dat is één van de mogelijkheden waaraan men zou kunnen denken, maar zeker niet de enige. De opheffing van de Orde in 1811, en de goede betrekkingen tussen (voormalig) landcommandeur Bentinck en Van Westreenen geven voldoende aanleiding om ook andere mogelijkheden in overweging te nemen. Niet voor niets schreef mr. F.J.W. Fabius, secretaris van de Orde, op 25 februari 1952 aan de hoofdbestuurder van het museum: Hoewel de charters uit het archief van de Duitsche Orde afkomstig zijn, is het juridisch eigendom van deze charters door de Orde moeilijk aan te tonen. 11 De rijksarchivaris in Zuid-Holland, H.M. Brokken aan de conservator van het museum, R.E.O. Ekkart, 2 augustus

12 In 1991 schonk drs. G.J. Keyser het museum een brief van Van Westreenen aan de firma Payne & Foss te Londen, 1824 (toegangsnr. 80; fa 169/ ). 12 In 1999 werd aangekocht een brief van Van Westreenen aan een onbekende, 1847 (toegangsnr. 80; fa 170/ ). 13 In 2000 ontving het museum, dankzij bemiddeling van de Koninklijke Bibliotheek, als geschenk van mevr. dr. L. Hellinga-Querido brieven van Van Westreenen aan A.J. van Tetroode en D. Groebe, beiden te Amsterdam, (toegangsnr. 80; fa 169/ ). 14 In 2006 werden aangekocht: een brief van Van Westreenen aan Abraham Hendrik Verster van Wulverhorst, 1848 (toegangsnr. 80, fa 170/ ); 15 een brief van Van Westreenen aan Joseph Romain Louis de Kerckhove van der Varent, 1848 (toegangsnr. 80, fa 170/ ). 16 Verder werd het Meermanarchief tusssen 1950 en 1992 verrijkt met enkele stukken. In 1950 schonk mevr. Catharina Margaretha Sandberg ( ), weduwe van Dirk Mollerus, de oorkonde van de verheffing van Gerard Meerman tot Vrijheer van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie uit 1769 (toegangsnr. 321; fa 304/ ). 17 In 1967 ontving het museum via het Nederlands consulaat te Bordeaux een schenking van François Meerman aldaar, die naast enkele oude gedrukte werken ook archivalia en documentatie omvatte: een testament van Diederik Meerman, 1680 (toegangsnr. 291, fa 306/ ); een beschikking van het stadsbestuur van Delft ten gunste van Johan Fransz Meerman, 1681 (toegangsnr. 292, fa 306/007); een transportakte mede ondertekend door Johan Meerman, 1721 (toegangsnr. 296, fa 306/008); een brief van Johan Meerman aan Jona Willem te Water, 1806 (toegangsnr. 359, fa 305/ ); 12 Afkomstig uit een nog niet geïdentifceerde Engelstalige antiquariaatscatalogus, pp , nr Zie Een boekenmuseum verzamelt. Aanwinsten verworven tijdens het directoriaat van dr. J. Offerhaus (Den Haag 1992), p. 22 en 24, afb Antiquariaat Frits Knuf (Oss), cat. Old and rare bibliography, 1999, nr Vermeld in de veilingcatalogus P. Labrijn e.a., Amsterdam, H.G. Bom, 23 november 1892, p. 47, nr en Antiquariaat Fokas Holthuis, Den Haag. 16 Veiling J.J.W.R. van Dijck, Haarlem, Bubb Kuyper, 31 mei 2006, nr [Jaarverslag 1950], in: Verslagen s Rijks verzamelingen van geschiedenis en kunst, 72 (1950),

13 een brief van Johan Meerman aan een onbekend persoon, 1807 (toegangsnr. 360, fa 305/005); Généalogie Meerman ou Merman door Anthonie Abraham Vorsterman van Oyen (toegangsnr. 400, fa 307/ ). In 1992 schonk het Gemeentearchief Rotterdam een brief van Johan Meerman aan A.M. Jansen, 1809 (toegangsnr. 361; fa 305/ ). Op een onbekend tijdstip, vermoedelijk tussen 1976 en 1993, verwierf het museum vier brieven van Gerard Meerman aan Pieter de la Court, twee brieven van een chevalier De Bye aan Cornelis van Citters, met een minuut van een antwoord, alle betreffende de genealogie van de familie de Bye, en z.d. (toegangsnr. 305, fa. 304/ ). 18 Geschiedenis van de bewaring en bewerking van de familiearchieven De periode Toen de kersverse hoofdbestuurder van het museum, J.W. Holtrop, op zondag 2 september 1849 samen met onderbibliothecaris M.F.A.G. Campbell de collecties van het museum in ogenschouw mocht nemen, was hun eerste werk de collecties te controleren tegen de door Van Westreenen aangelegde registraties. Daarin treft men dan ook diverse potloodaantekeningen van beide heren aan, van toen en later datum. Zie de toegangsnrs 146, 158 en 165 (fa 136/00I-600; 137/ t; 138/ ). Afgezien van de afstoting van archieven die elders thuis hoorden, en de acquisitie van de correspondentie van Gerard Meerman en Gregorio Mayans y Siscar in de veiling Tydeman van 1865, beide reeds in het voorafgaande vermeld, zijn er geen activiteiten met betrekking tot de archieven uit deze periode bekend. De periode Vrijwel de gehele periode dat Campbell hoofdbestuurder van het museum was ( ), werden de middelen voor opluistering van het museum tegen zijn uitdrukkelijke wens aangewend voor een reproductieproject van miniaturen dat op een mislukking uitliep. 19 Dit project was doorgedrukt door referendaris Victor de Stuers, hoofd van de afdeling Kunsten en Wetenschappen van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Op verzoek van de minister maakte de in 1890 nieuw aangetreden hoofdbestuurder T.C.L. Wijnmalen plannen voor de publicatie van de catalogus van de collecties van het museum. Hij stelde voor te beginnen met de catalogus van de handschriften en gedrukte werken. Er kwam een post voor het drukken van het deel met de beschrijving van de handschriften op de begroting, maar als gevolg van de werkdruk, zijn ziekte en zijn overlijden in 1895 kon hij dat niet realiseren. 18 Deze brieven werden ooit verkocht als kavel 2310 in een niet geïdentificeerde veiling. 19 Zie W.A. Laseur, Het Museum Meermanno- Westreenianum. Een bijdrage tot de geschiedenis van het museum en zijn bewoners. s-gravenhage 1998,

14 Aantekeningenboekje van Holtrop met een verslag van zijn eerste verrichtingen in het museum. mmw, Oud-archief, correspondentie , nr. 31. Zijn opvolger W.G.C. Byvanck wilde zich eerst vergewissen in hoeverre die catalogus werkelijk voor de druk gereed was, en stelde in 1896 voor de catalogus te beperken tot alleen de handschriften. Daartoe rekende hij ook de familiearchieven: Daar komt bij dat het Museum Meermanno Westreenianum een reeks van portefeuilles met brieven bezit uit de 17.e, 18.e en begin der 19.e eeuw. Grootendeels zijn het correspondentien met geleerden, met Kunstkoopers en Kunstenaars uit de 18.e eeuw, maar ook familiebrieven, en staatkundige correspondentien zijn daaronder, reisbeschrijvingen worden gegeven enz. Men vindt er brieven van Louis Napoleon, van Bilderdijk, van G.K. van Hogendorp, Klopstock, v. Humboldt om van de 18.e eeuwsche geleerden als Reiske, L. Valckenaer en tutti quanti te zwijgen. Een enkele inventaris met nummers van die overgroote collectie die men gerust op zoo niet meer kan schatten heeft geen zin. Een korte vermelding van 203

15 inhoud bij de brieven die zich daartoe leenen, met woordelijke extracten van de allervoornaamsten zou een beeld geven van het patricisch leven van een Hollander der xviii.e eeuw en men zou een catalogus verkrijgen in den zin van de catalogussen der familiepapieren, zoo als ze door de Engelsche Historical Manuscripts Commission thans gemaakt en uitgegeven worden van de Engelsche private archieven der 17.e en 18.e eeuw; en zulk een publicatie zou blijvend nut hebben, daar zij den historischen onderzoeker den juisten weg wees waar hij voor zijn detailstudie verdere nasporingen moest doen. 20 In 1897 werd de neerlandicus dr. Gerard Morre ( ) aangetrokken om gedurende negen maanden onder leiding van Byvanck de bestaande beschrijvingen van handschriften en archivalia te uniformeren, aan te vullen, uittreksels te maken, passages af te schrijven en het materiaal te ordenen. Hiervoor ontving hij ƒ 750. De groote reeks der portefeuilles die de familiepapieren der Meermans en van den Baron van Westreenen bevatte, werd zorgvuldig doorloopen, het onbelangrijke apart gehouden, het belangrijke zoo geordend dat het gemakkelijk was te raadplegen. 21 De deelinventarissen waarnaar Kernkamp in zijn Inventaris der familiepapieren (1948) verwijst, zijn van Morres hand. 22 In 1900 werd voor ƒ 100 een proef gedrukt van het eerste vel van de Catalogue du Museum Meermanno- Westreenianum. Manuscrits. I ère Partie. 23 Het bevat een zeer gedetailleerde beschrijving van stukken betreffende oudere generaties van de familie Meerman uit het familiearchief. De post Voorbereiden en drukken van de Catalogus bleef tot en met 1905 op de begroting staan, verdween met de begroting van 1906, kwam terug in 1908 en bleek tenslotte te zijn gebruikt voor de Gids voor de bezoekers van het Museum Meermano-Westreenianum uit Hij was vervaardigd door Byvancks zoon, de kunsthistoricus Alexander Willem, en behandelde de familieportretten en Egyptische, Griekse en Romeinse oudheden. De archieven en handschriften leken uit het vizier verdwenen. De periode Het laatste decennium van Byvancks hoofdbestuurderschap stond in het teken van de herinrichting van de achterzaal door zijn zoon en de vervaardiging van de catalogus der incunabelen door pater Bonaventura Kruitwagen o.f.m. en mej. R. Pennink. Onder zijn opvolger P.C. Molhuysen werd sinds 1921 met alle macht gewerkt aan de catalogisering van de overige gedrukte werken. Een catalogus van de gedrukte werken onder redactie van custos A.J. de Mare verscheen van in drie delen. Het lag in de lijn der verwachting dat daarna de handschriften aan de beurt zouden komen. De opslag en evacuatie van de handschriften in verband met de oorlogsdreiging en de oorlogssituatie 20 W.G.C. Byvanck aan de Minister van Binnenlandse Zaken mr. S. van Houten, Den Haag, [ ]. Archief mmw. 21 [Jaarverslag 1905, retrospectief deel], in:verslagen omtrent s Rijks verzamelingen van geschiedenis en kunst, 28 (1905), Zie de toegangsnrs. 287 (fa 184/ ), 397 (fa 184/ ) en 413 (fa 184/ ). Een fragment van de uittreksels vindt men in toegangsnr. 397 (fa 184/ ). 23 Toegangsnr. 397 (fa 307/ ). 204

16 maakten dat echter onmogelijk. De nieuwe custos J.H. Kernkamp richtte zich toen vooral op het verder ordenen en beschrijven van de familiepapieren. De inventaris van deze familiepapieren, grotendeels gereed in 1945, verscheen pas in 1948 doordat de bewerker inmiddels een nieuwe werkkring had gevonden. De archivalia zoals Kernkamp ze aantrof, waren voor een deel geordend, maar bevonden zich ten dele (...) nog in een chaotische toestand. 24 Zijn werkzaamheden richtten zich vooral op die onderdelen van de familiearchieven die nog niet eerder waren bewerkt: de stukken betreffende de oudere generaties van de familie Meerman en het archief van Van Westreenen. De uitsluitend op chronologie geordende series brieven (toegangsnr. 71 (fa 088/ /287) 25 of toegangsnr. 357 (fa 200/ /017) 26 ) en kwitanties (bijvoorbeeld de toegangsnrs 46 en 90 (fa 001/ /009)) kwamen hoogstwaarschijnlijk door hem of onder zijn toezicht tot stand. 27 Met de reeds in kaart gebrachte delen heeft hij zich niet of nauwelijks beziggehouden, en hij verwijst de gebruiker van de inventaris bij die delen naar de handgeschreven deelinventarissen van Morre. Deze aanpak enerzijds en de beperkingen van de bergruimte in het museum anderzijds leidden ertoe dat de volgorde van de nummers in zijn inventaris en die van de fysieke ordening van de stukken niet met elkaar sporen. Voor het eerst horen we over materiële zorg voor het archief. De brievenseries, voorheen staand geborgen in portefeuilles, werden nu, net als een groot deel van de overige stukken, liggend geborgen in kartonnen stapeldozen. Sommige stukken, zoals de reeks registers van aankoop van boeken, werden ingebonden (toegangsnr fa 154/ ; 155/ ; 156/ ; 157/ ). In de vakpers verschenen twee recensies van de inventaris die stevig van inhoud, maar gematigd van toon waren. 28 De belangrijkste kritiekpunten waren dat de inventaris zeer summier was, tegen het herkomstbeginsel zondigde dit werd Kernkamp als gewaardeerd bibliothecaris niet te hard aangerekend, alsof hij niet beter wist, en zich schuldig maakte aan de door de archiefoeconomie gewraakte keuze (hij streefde op het gekozen niveau van ontsluiting geen volledigheid na). De periode Wat de tekortkomingen en beperkingen van Kernkamps werk ook mogen zijn, door zijn inventaris werden onderzoekers op deze belangrijke historische bron attent gemaakt. Ze maakten er ook ruimschoots gebruik van. Er werden enkele nieuwe deelinventarissen gemaakt, waarvan die van de chronologisch geordende brieven gericht aan Johan Meerman uit 1984 wel de belangrijkste is (toegangsnr. 399; fa 184/ ). Nu 24 Kernkamp, Inventaris, Gericht aan diverse leden van de familie Dierkens en Van Westreenen. 26 Bijna alle gericht aan Johan Meerman, maar brieven die bijlagen bij brieven aan hem gericht vormden, zijn door de puur chrono logische herordening daarvan losgeraakt. 27 Zie toegangsnr. 287 (fa 287/047). 28 E.C.M. Prins in Het boek, 30 ( ), ; R. van Roijen in Museum. Maandblad voor filologie en geschiedenis 54 (1949),

17 deze nieuwe inventaris er was, konden alle grote brievenseries uit de familiearchieven worden ingevoerd in de electronische Catalogus epistolarum neerlandicarum. De stapeldozen, gemaakt van strokarton, bleken op den duur schadelijk voor de archieven. Zij werden omstreeks 1980 door stapeldozen van kunststof vervangen. De periode In de loop van 1999 werden voorbereidingen getroffen voor een nieuwe bewerking van de familiearchieven. De doelstellingen daarbij waren: 1 de berging van de archieven te verbeteren in overeenstemming met moderne normen (gebruik van zuurvrije materialen, berging in een geklimatiseerde ruimte); 2 de bestaande fysieke ordening van de archieven zoveel mogelijk te handhaven om verwijzingen in de literatuur en in interne documentatiesystemen van het museum niet onbruikbaar te maken; 3 een nummering in te voeren die individuele folia van elkaar onderscheidt en daarmee het verwijzen naar stukken, het lichten en terugplaatsen van stukken, en het bestellen van foto-opnamen sterk vereenvoudigt; 4 een toegang te ontwerpen die a op archivistische leest zou zijn geschoeid; b gedetailleerd zou zijn; c uniform van diepte van ontsluiting zou zijn; d aparte indices zou bevatten van alle in de archieven aanwezige brieven, ook van de brieven die zich buiten de brievenseries bevinden; 5 een digitale toegang te maken in een isad-format. Met het door Gert Floor, toen student aan de Archiefschool, ontwikkelde Archiefbewerkingsplan voor het archief van W.H.J. van Westreenen van Tiellandt, mede omvattende de archieven van de families Meerman en Van Westreenen, alsmede het archief van Pieter van Damme (1999) meende het museum ook de digitale kant van het plan goed te hebben voorbereid. De zaken namen in 2000 echter een onverwachte wending toen het door de Archiefschool in het vooruitzicht gestelde computerprogramma eerst niet beschikbaar bleek te zijn en vervolgens niet naar behoren functioneerde. Een geschikt en betaalbaar alternatief was op dat moment niet voorhanden. Medio 2000 moest daarom worden besloten op een conventionele inventaris aan te koersen. Van 2000 tot en met 2006 heeft Gert Floor, inmiddels afgestudeerd aan de Archiefschool en in deeltijd bij het museum aangesteld, de archieven herverpakt en genummerd, er een plaatsingslijst van gemaakt, en de brieven, voor zover dat nog niet gedaan was, in databases geregistreerd. Als vertrekpunt voor de samenstelling van de plaatsingslijst dienden de inventaris van Kernkamp en de beschikbare deelinventarissen, waarvan vrijwilliger drs. Pauline van Moorsel, oud-werknemer van het museum, in 1996 digitale versies had vervaardigd. De plaatsingslijst is tot archieftoegangen omgewerkt door Jos van Heel die daarbij dankbaar gebruik kon maken van adviezen van dr. Marijke Bruggeman. Mart van Duijn en Ingrid Jongeneel-Bouwens hebben zich veel moeite getroost om 206

18 de brievenlijsten te controleren, te corrigeren, aan te vullen en voor publicatie gereed te maken. Opmerkingen bij de huidige bewerking Chronologisch geordende series In het familiearchief Van Westreenen treft men enkele series aan waarbij de chronologie het enige ordeningsprincipe lijkt te zijn. Zo zijn de kwitanties, mogelijk ter voorbereiding van de bewerking door Kernkamp, op jaar geordend en vervolgens binnen een jaar per stuk genummerd. Het gevolg is dat bij de stukken van deze serie lang niet altijd eenvoudig is uit te maken op welke persoon zij betrekking hebben. In deze toegang zijn de kwitanties tot en met het overlijdensjaar van Johan Adriaan van Westreenen (1820) bij hem ondergebracht (toegangsnr. 46), hoewel er zich bij deze groep ook kwitanties van oudere generaties bevinden en van zijn zoon Willem Hendrik Jacob. De kwitanties vanaf 1821 zijn bij Willem Hendrik Jacob geplaatst (toegangsnr. 90), ook al zullen daarbij rekeningen van zijn moeder kunnen voorkomen. Een enigszins vergelijkbare situatie doet zich voor bij de brievenserie beschreven onder toegangsnr. 71. Hier zijn brieven in een chronologisch reeks bijeengebracht die gericht zijn aan of afkomstig zijn van verschillende leden van de familie Van Westreenen en Dierkens, al heeft het overgrote deel betrekking op Willem Hendrik Jacob van Westreenen. Dit laatste was reden om die serie bij hem te plaatsen. Mede vanwege de zeer talrijke concept-brieven van zijn hand die niet vermelden wie de geadresseerde is, is ervan afgezien deze serie in de alfabetische indices op de namen van de afzenders en ontvangers (hoofdstuk vi) te verwerken. Foliëring Bij de bewerking van het archief is ervoor gekozen de bestaande fysieke ordening van de stukken zoveel mogelijk te handhaven en de stukken van een foliëring te voorzien. Aangezien het aantal folia de omvang van stukken inzichtelijk maakt, is ervan afgezien de vorm en omvang ervan nader te beschrijven. Bij sommige series waarvan de stukken op jaar waren geordend en binnen een jaar per stuk waren genummerd (toegangsnrs. 46, 90 en 357), en bij sommige documenten die van een paginering waren voorzien (toegangsnrs 146, 158 en 165) is van foliëring afgezien, vooral omdat daardoor verwijzingen in de bestaande literatuur en documentatiesystemen onbruikbaar zouden worden. Keuze Van het gangbare principe dat men bij de beschrijving van de samenstelling van een dossier geen keuze maakt, maar alle onderdelen vermeldt, is hier enkele malen bewust afgeweken ( bevat onder meer ). Vasthouden aan dit lofwaardige beginsel zou bij dossiers van een soms zeer heterogene samenstelling, waarbij zonder uitvoerig onderzoek de aard en status van sommige onderdelen moeilijk kan worden vastgesteld, betekenen dat men zich beperkt tot een zeer algemene omschrijving van de inhoud, terwijl andere onderdelen van belang zijn zowel voor de kennis van de persoon als van de ontwikkeling 207

19 van de (museum)collectie. Als voorbeeld moge dienen toegangsnr. 297, een dossier dat oorspronkelijk was aangelegd vanwege de strijd om een fideicommissionaire nalatenschap, maar dat vanwege zijn sterk genealogische inslag vervolgens werd herbenut en uitgebouwd om de ouderdom en status van de familie aan te tonen. Literatuurverwijzingen Aan de beschrijvingen van dossiers die gediend hebben bij de totstandkoming van publicaties van de archiefvormers, zijn de bijbehorende nummers uit hun bibliografieën in hoofdstuk iv toegevoegd. Van Westreenen/Van Westreenen van Tiellandt Uit praktische overwegingen is ervoor gekozen Willem Hendrik Jacob van Westreenen van Tiellandt in de toegangen op de archieven slechts met Willem Hendrik Jacob van Westreenen of Van Westreenen aan te duiden. Nummering Net als bij de Inventaris van Kernkamp is de ordening in de toegangen geen weerspiegeling van de fysieke ordening van de stukken. De toegangen hebben een door - lopende nummering. Rechtsonder elke beschrijving is (zijn) in vet (een) aanvraagnummer(s) geplaatst. Bij het aanvragen dienen die laatste nummers altijd vermeld te worden. Citeerinstructie Volledig: Museum Meermanno Huis van het Boek, Den Haag. Coll. Museum Meermanno- Wes treenianum, familiearchieven, toegangsnr. 000, aanvraagnr. 000/000 Verkort: mmw, fa, toegangsnr. 000, 000/000 of mmw, fa 000/000 Het vermelden van het toegangsnr. is vooral van belang in gevallen waarin de toegang informatie geeft die niet in de stukken te vinden is. 208

20 2 Toegang tot het archief van de familie Van Westreenen persoonlijk de familie van westreenen algemeen Zie ook de toegangsnrs. 34, 41, 74, 97 en Stukken betreffende de genealogie van het geslacht Van Westreenen en aanverwante geslachten, merendeels in afschrift, medio 19de eeuw. 101/ , Genealogieën en genealogische aantekeningen betreffende de familie Van Westreenen, meest van de hand van Willem Hendrik Jacob van Westreenen, en z.d. 100/ , Kwartierstaten en wapenkaarten van leden van de familie Van Westreenen en aanverwante geslachten, met een genealogie van het geslacht Van Westreenen, merendeels vervaardigd door resp. in opdracht van Willem Hendrik Jacob van Westreenen, [midden 18de eeuw-vóór 1820]. 100/ , Genealogie van het geslacht Van Westreenen, samengesteld door Willem Hendrik Jacob van Westreenen, met een stamboom, en bijlagen, 1810-[1816]. 101/ / / /005 Bevat: Genealogie van het geslacht Van Westreenen, samengesteld door Willem Hendrik Jacob van Westreenen, [1814]. (101/ ) Stamboom van het geslacht Van Westreenen, [1814]. (161/005) Stukken dienende als bijlagen bij de genealogie van het geslacht Van Westreenen, , bijeengebracht tussen Afschriften. (103/ ) Aanvulling op de stukken dienend als bijlagen bij de genealogie van het geslacht Van Westreenen, , bijeengebracht rond Merendeels afschriften. (104/ ) nb. Bij de aanvulling bevindt zich een lijst van stukken (104/ ) Genealogie van de afstammelingen van Dirk, buitenechtelijke zoon van Floris V, graaf van Holland, z.d. 161/006 nb. Hier aanwezig omdat het geslacht Van Westreenen van deze Dirk zou afstammen. bijzonder i wouter van westreenen ( ) Wouter van Westreenen, heer van Tiellandt, was een zoon van Dirck Woutersz. van Westreenen (?-1668) en Adriana Mabeuge 29 Niet alle daar genoemde stukken zijn nog aanwezig. Zie de inleiding. 209

21 van Royesteyn (?-1689). Hij trouwde met Adriana Meerman ( ). Hij was kanunnik van St. Pieter te Utrecht. 6 Brief waarin Wouter van Westreenen aan Huybert van Velthuysen, burgemeester van Utrecht, verzoekt om uit de gevangenis vrijgelaten te worden, 1706 november 27. Expeditie. 141/001 ii gerrit van westreenen ( ) en anthonia adriana turnhout ( ) Gerrit van Westreenen, heer van Tiellandt, was een zoon van Wouter van Westreenen en Adriana Meerman. Hij trouwde (1) met Maria de Visser ( ) en (2) met Anthonia Adriana Turnhout, die na zijn overlijden hertrouwde met Jacobus Canter Visscher ( ). Gerrit was gouverneur van de kust van Coromandel en tevens raad extra-ordinaris van Nederlands-Indië. gerrit van westreenen 7 Inventaris van de nalatenschap van Gerrit van Westreenen, / anthonia adriana turnhout 8 Verklaring van Anthonia Adriana Turnhout, weduwe van Gerrit van Westreenen, betreffende de verdeling van diens nalatenschap ten overstaan van haar schoondochter Maria Aletta de Joncheere en de tweede echtgenoot van deze, Jacobus Mersen, / Staat van de uitgaven gedaan door Anthonia Adriana Turnhout, en na haar overlijden in haar naam, ten behoeve van haar kleinkinderen Johan Adriaan van Westreenen en Gerrit Jacob van Westreenen, / Stukken betreffende de nalatenschap van Anthonia Adriana Turnhout, en z.d. 063/ , Inventaris van de nalatenschap van Anthonia Adriana Turnhout, opgemaakt te Batavia, Authentiek afschrift. 179/ iii gerrit van westreenen ( ) en maria aletta de joncheere ( ) Gerrit van Westreenen, heer van Tiellandt, was een zoon van Gerrit van Westreenen en Anthonia Adriana Turnhout. Hij trouwde met Maria Aletta de Joncheere, die na zijn overlijden hertrouwde met Jacobus Mersen ( ). Gerrit was pakhuismeester van de Verenigde Oost-Indische Compagnie op de kust van Coromandel. gerrit van westreenen 12 Stukken van Gerrit van Westreenen betreffende het beheer van zijn goederen en vermogen, / Rekeningen van Gerrit van Westreenen, / nb. Zie ook bij Wouter van Westreenen (toegangsnr. 26) 14 Akte waarbij Gerrit van Westreenen verklaart dat hij zijn legitieme portie in de nalatenschap van zijn vader Gerrit van Westreenen heeft ontvangen, Authentiek afschrift. 108/ Stukken betreffende een vordering van Johan Gerard de Joncheere en zijn echtgenote Aletta Vreem, ten bedrage van ƒ 3000, op Jan Fredrik Teekman te Amsterdam en de pogingen van hun schoonzoon Gerrit van Westreenen om via Pieter Schrick, procuratiehouder te Amsterdam, ervoor te zorgen dat deze schuld afgelost zou worden, / Akte waarbij procureur Joan Godfried de Haen gemachtigd wordt in alle zaken 210

22 namens Gerrit van Westreenen op te treden, Afschrift. 056/ maria aletta de joncheere Zie ook toegangsnr Stukken betreffende de goederen van Maria Aletta de Joncheere, / / Stukken van Maria Aletta de Joncheere betreffende het beheer van haar goederen en vermogen, / Brieven, gericht aan Maria Aletta de Joncheere en haar echtgenoot Jacobus Mersen, / / , nb. Alfabetisch geordend op naam van de afzender. 20 Testament van Maria Aletta de Joncheere en Jacobus Mersen, Afschrift. 060/ Overeenkomst tussen Maria Aletta de Joncheere en Jacobus Mersen enerzijds en Bartholomeus Visscher anderzijds betreffende een vordering op laatstgenoemde uit de nalatenschap van Gerrit van Westreenen, / Register met overzicht van het effectenbezit van Maria Aletta de Joncheere en Jacobus Mersen, / Testament en inventaris van de nalatenschap van Maria Aletta de Joncheere en Jacobus Mersen, / Staten van de rekening courant van Maria Aletta de Joncheere, wed. Mersen, bij Richard Muilman en John Berends te Londen, / Memorie van geveilde goederen uit de nalatenschap van Maria Aletta de Joncheere, / iv wouter van westreenen ( ) Wouter van Westreenen was een zoon van Gerrit van Westreenen en Anthonia Adriana Turnhout. Hij was raad van justitie in dienst van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. 26 Rekeningen van Wouter van Westreenen, / nb. Zie ook toegangsnr Verklaring van Wouter van Westreenen dat hij, op het punt staand naar Batavia te vertrekken, van Joan Carel de Roo 100 geslagen zilveren ducatons in bewaring heeft genomen om die ten behoeve van De Roo in Batavia te gelde te maken, 1735 maart / Inventaris van de nalatenschap van Wouter van Westreenen, door de klerk Pieter Demagen opgemaakt ten overstaan van weesmeesters te Batavia, 1735 oktober 10. Authentiek afschrift, / Rekening van de nalatenschap van Wouter van Westreenen. Authentiek afschrift, / v gerrit jacob van westreenen ( ) Gerrit Jacob van Westreenen, heer van Tiellandt, was een zoon van Gerrit van Westreenen en Maria Aletta de Joncheere. 30 Door de klerk Pieter Demagen afgeschreven uit de weeskamerboeken te Batavia. 211