ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU. Opleiding Facilitaire dienstverlener (Facilitair leidinggevende) 94180

Transcriptie

1 ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU Alfa-College te Groningen Opleiding Facilitaire dienstverlener (Facilitair leidinggevende) 94180

2 Plaats: Utrecht BRIN: 25LU Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd in: Oktober en november 2013 Conceptrapport verzonden op: 24 januari 2014 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 21 februari 2014

3 INHOUD 1 Inleiding Conclusie en vervolg Conclusie Vervolg Resultaten... 5 Bijlagen... 7 Bijlage I Normering kwaliteitsgebieden... 8 Bijlage II Beoordeling aspecten en indicatoren Naam opleiding (uitstroom) nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 1 van 11

4 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs voerde in november 2013 een onderzoek naar kwaliteitsverbetering uit bij het Alfa-College te Groningen. Dit onderzoek heeft betrekking op de kwaliteit van het onderwijsproces en de kwaliteit van de kwaliteitsborging. De volgende opleiding is onderzocht: Gebied Onderwijsproces en Kwaliteitsborging 94180, Facilitaire dienstverlener (Facilitaire leidinggevende) Leerweg, niveau, locatie leerweg bol, niveau 4, Kluiverboom 3, Groningen De aanleiding voor het onderzoek naar kwaliteitsverbetering is het vervolgtoezicht zoals is opgenomen in het rapport van de Staat van de instelling dat op 15 mei 2012 is vastgesteld. In het onderzoek naar de Staat van de instelling bleek er sprake te zijn van tekortkomingen bij de opleiding Facilitaire dienstverlener. Bij de Facilitaire dienstverlener zijn in de kwaliteit van het onderwijsproces en de kwaliteit van de kwaliteitsborging tekortkomingen geconstateerd. Geconcludeerd daarbij is dat er sprake is van zwak onderwijs en onvoldoende kwaliteitsborging. Niettegenstaande ruimschoots voldoende opbrengsten werd een aantal essentiële tekortkomingen in het onderwijsproces geconstateerd. Zo was de samenhang en de studieloopbaanbegeleiding onvoldoende, alsmede het maatwerk en de leertijd. Bovendien was de kwaliteitsborging onvoldoende omdat het cyclische en systematische verbeterproces nog in de implementatiefase verkeerde. Er was nog geen teamplan. Het systematisch verzamelen van evaluatiegegevens, deze vervolgens analyseren en vertalen naar een doelgericht verbeterplan was nog geen vanzelfsprekendheid. In dit onderzoek naar kwaliteitsverbetering hebben wij ons specifiek gericht op de indicatoren die eerder met een onvoldoende waren beoordeeld. Er zijn geen aanwijzingen dat de eerder met voldoende beoordeelde aspecten en indicatoren gewijzigd zijn. Wij hebben gesprekken gevoerd met studenten, docenten en management. Daarnaast hebben we documenten onderzocht en onderwijsactiviteiten geobserveerd. Ook maakte een gesprek met de directie deel uit van het onderzoek naar kwaliteitsverbetering. In hoofdstuk 2 leest u de conclusie waaronder ook het eventuele vervolg voor de instelling. De resultaten van het onderzoek naar kwaliteitsverbetering kunt u lezen in hoofdstuk 3. De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader bve Dit is te vinden op Hier is ook de werkwijze te vinden die de inspectie gebruikt bij onderzoeken naar kwaliteitsverbetering. De normering is als bijlage I toegevoegd aan dit rapport. nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 2 van 11

5 nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 3 van 11

6 2 Conclusie en vervolg In dit hoofdstuk geven we aan welke conclusie we trekken uit het onderzoek naar kwaliteitsverbetering en, indien van toepassing, het vervolg. 2.1 Conclusie Het onderzoek naar kwaliteitsverbetering heeft geleid tot het oordeel voldoende voor de onderzochte kwaliteitsgebieden. Dat betekent dat de inspectie geen aanleiding heeft vervolgonderzoek uit te voeren of afspraken met het management te maken voor deze opleiding. 2.2 Vervolg De beoordeling leidt niet tot vervolgtoezicht. nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 4 van 11

7 3 Resultaten In dit hoofdstuk geven we het oordeel over de onderzochte kwaliteitsgebieden. Daarna geven we hierop een toelichting. Het onderzoek naar kwaliteitsverbetering heeft geleid tot de volgende oordelen. Kwaliteitsgebied Goed Voldoende Onvoldoende 1. Onderwijsproces 4. Kwaliteitsborging Slecht Oordeel per aspect Hieronder geven we het oordeel over de aspecten van de onderzochte kwaliteitsgebieden weer. De oordelen voor de aspecten die tijdens het vorig onderzoek al voldoende waren beoordeeld, zijn overgenomen. Een detaillering van het oordeel vindt u in bijlage II. Daarin is de beoordeling van de onderzochte indicatoren weergegeven. Kwaliteitsgebied Voldoende Aspect Gebied 1: Onderwijsproces Programma 1.1 Samenhang 1.2 Maatwerk Leren in de onderwijsinstelling 1.3 Didactisch handelen* 1.4 Leertijd 1.5 Leeromgeving Begeleiding 1.6 Intake & plaatsing 1.7 Studieloopbaanbegeleiding* 1.8 Zorg Leren in de beroepspraktijk 1.9 Beroepspraktijkvorming* Gebied 4: Kwaliteitsborging 4.1 Sturing* 4.2 Beoordeling* 4.3 Verbetering en verankering* 4.4 Dialoog en verantwoording Onvoldoende De aspecten met een * zijn kernaspecten, zie bijlage 1 voor normering per gebied. Beschouwing Algemeen De kwaliteit van het onderwijsproces bij de opleiding Facilitaire dienstverlener is verbeterd en wij beoordelen deze nu als voldoende. De tekortkomingen van de vorige keer, waaronder een aantal essentiële zaken zoals de samenhang in de opleiding en de studieloopbaanbegeleiding zijn doeltreffend veranderd en verbeterd. Er is een duidelijke visie op waar het naar toe moet. Het verbeterproces gaat stapje voor stapje en bepaalde ontwikkelingen zijn nog niet af. nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 5 van 11

8 Af in de zin dat bereikt is wat men uiteindelijk nastreeft. Om dit te bereiken is een strakke aansturing nodig. Wij beoordelen de huidige kwaliteit van het onderwijs als voldoende en hebben er vertrouwen in dat deze nog beter zal worden. De tekortkomingen op het terrein van de kwaliteitsborging zijn als gevolg van effectieve maatregelen opgeheven. De kwaliteitsborging is nu eveneens voldoende. Onderwijsproces Het onderwijsproces beoordelen wij nu als voldoende. De samenhang is kritisch onder de loep genomen en er zijn bewuste en weloverwogen keuzes gemaakt om de tekortkomingen zoals die door de inspectie tijdens het vorige onderzoek zijn geconstateerd, te verbeteren. Zo zijn geïntegreerde opdrachteenheden (goe s) geïntroduceerd die de inhoud van de opleiding structureren. Ook is de programmering van de opleiding nu veel duidelijker voor de studenten omdat de inhoud van het programma geconcretiseerd is in het bouwsteenboek, de studiewijzer en het bpv-werkboek. Per studiejaar wordt de inhoud en programmering weergegeven in deze documenten. Een bijbehorende (jaar)planning completeert het geheel. Ook de studieloopbaanbegeleiding is onder handen genomen. Tijdens het vorige onderzoek van de inspectie in maart 2012 bleek dat aan de informatievoorziening het nodige schortte. Ook uit de eigen tevredenheidsmeting van december 2012 onder de studenten, bleek eenzelfde lage score. Er waren dus verbeteringen nodig met als doel de student optimaal te informeren over het hoe en wat van de opleiding. Daartoe zijn de volgende maatregelen genomen: 1. een heldere indeling van het programma in vijfweekse blokken met specifieke informatie, 2. één aanspreekpunt (docent) per blok, 3. monitoring van de resultaten (cijfers) door een cijfercoördinator, en 4. handhaving van deadlines en afspraken door docenten. Het gedeelde uitgangspunt in het kader van de studieloopbaanbegeleiding voor het docententeam is: van geleid werken, via begeleiding, naar zelfstandig werken. De docenten zijn zich er in dit kader meer en meer van bewust dat een pro- actief en signalerend optreden gewenst is. Er moet actief gecoacht worden. Om de studieloopbaanbegeleiding meer effect te laten sorteren, hebben de docenten coachingscursussen gevolgd. Ook is momenteel een orthopedagoge van de Deelnemersbegeleiding en Loopbaan Expertise (DLE) actief in het proces van studieloopbaanbegeleiding. Zij vervult een ondersteunende rol door het monitoren van de concrete activiteiten van de coaches en het evalueren van de effecten. Dit wordt vervolgens met elkaar besproken en leidt tot eventuele bijsturing. De verslaglegging van de begeleidingsactiviteiten wordt vastgelegd in AcTIE, het intranet van het Alfa-college. Wij constateren dat er duidelijk meer aandacht is voor de studieloopbaanbegeleiding en dat deze nu ook effect sorteert. Wij beoordelen de studieloopbaanbegeleiding daarom als voldoende. Wij wijzen er tegelijkertijd op dat blijvend inspanningen nodig zijn om het maximale effect te bereiken. Het maatwerk is nu ook voldoende. Er zijn meerdere instroommomenten en op basis van de vooropleiding is versnelde instroom in het tweede leerjaar mogelijk. Ook vindt er in het laatste (derde) leerjaar eerder uitstroom plaats. In het geval van achterstand wordt extra ondersteuning gegeven. De tekortschietende techniek waar tijdens het vorige onderzoek sprake van was en wat maakte dat de benutting van de leertijd als onvoldoende was beoordeeld, is verleden tijd. Er zijn geen opstartproblemen meer. De leertijd wordt daarom als voldoende beoordeeld. nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 6 van 11

9 Kwaliteitsborging Het besef dat het van belang is om de kwaliteit van het onderwijs te baseren op het systematisch verzamelen van relevante data, deze data te analyseren en vervolgens te beoordelen met het oog op het treffen van maatregelen is momenteel is duidelijk aanwezig. Hiervoor geldt nu dat dit meer dan vanzelfsprekend wordt gevonden; het wordt noodzakelijk geacht en het wordt als onmisbaar gezien. Binnen deze context is het kwaliteitszorgsysteem de afgelopen periode verder geïmplementeerd. Er zijn instrumenten ontwikkeld die data opleveren voor een goede beoordeling van de onderwijskwaliteit, tot en met met het niveau van het lesgeven. De data die deze instrumenten opleveren, zoals de gegevens uit eigen jaarlijkse tevredenheidsonderzoeken en uit lesobservatieformulieren, worden op teamniveau gebruikt om de stand van zaken te monitoren. Deze ontwikkeling betekent een belangrijke verbetering ten opzichte van de stand van zaken tijdens het vorige onderzoek. De resultaten van de ontwikkelde vragenlijst Vragen die er toe doen zijn vertaald in een teamverbeterplan. Er is een zelfevaluatie opgesteld en er is een audit uitgevoerd, waarbij externe auditoren (onafhankelijk deskundigen) zijn betrokken. De resultaten van deze audits hebben geleid tot een aantal verbetermaatregelen. Er is momenteel de beschikking over veel en gedetailleerde informatie. De actuele en relevante sturingsinformatie wordt gepresenteerd op een teamresultatenkaart. Tijdens ons onderzoek is ons gebleken dat de streefwaarden op deze kaart steeds completer en preciezer worden, waardoor een beter effect gesorteerd wordt. De vorige keer werd zowel de beoordeling, als de verbetering en verankering als onvoldoende beoordeeld omdat er op het moment van het onderzoek nog geen sprake was van een cyclisch en systematisch verbeterproces. Uit ons onderzoek blijkt dat er momenteel een systematisch, cyclisch kwaliteitszorgsysteem in werking is. De opleidingsmanager gebruikt de geaggregeerde informatie om op het terrein van hrm maatregelen te nemen. Bijvoorbeeld door het faciliteren van scholingsactiviteiten of door docenten individuele deskundiheidsbevorderende trajecten te laten volgen. De kwaliteitsborging beoordelen wij nu als voldoende. nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 7 van 11

10 Bijlagen Bijlage I Normering kwaliteitsgebieden Op basis van het onderzoek spreekt de inspectie oordelen uit waarbij zij gebruik maakt van een normering. Deze bestaat uit: 1. Een normering per indicator: wanneer wordt voldaan aan de indicator? Hiervoor gebruikt de inspectie portretten: de aangetroffen situatie voldoet aan de indicator indien deze over het geheel genomen voldoet aan de beschrijving in het portret. Het gaat hier om een weging van het geheel met hantering van toleranties. 2. Een normering per aspect. 3. Een normering per kwaliteitsgebied. Deze normering wordt hieronder toegelicht. Voor de normering van het gebied Onderwijsproces zijn drie kernaspecten benoemd. De kernaspecten zijn: aspect 1.3 Didactisch handelen, aspect 1.7 Studieloopbaanbegeleiding en aspect 1.9 Beroepspraktijkvorming. Normering Onderwijsproces Goed Aan acht van de negen aspecten is voldaan. Aan alle kernaspecten is voldaan; daarbij is tevens aan alle indicatoren voldaan. De elementen in het portret worden op een uitstekende wijze uitgevoerd. Voldoende Aan zeven van de negen aspecten is voldaan. Aan alle kernaspecten is voldaan. Voor elk aspect aan alle indicatoren is voldaan, daarbij mag 1 indicator onvoldoende zijn als een aspect meer dan 2 indicatoren omvat. Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen. Onvoldoende Aan één of meer kernaspecten is niet voldaan. Aan drie, vier of vijf aspecten is niet voldaan. Slecht Aan geen van de kernaspecten is voldaan. Aan zes of meer aspecten is niet voldaan. nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 8 van 11

11 Voor de normering van het gebied Kwaliteitsborging zijn drie kernaspecten benoemd. De kernaspecten zijn 4.1 Sturing, 4.2 Beoordeling en 4.3 Verbetering en verankering. Deze kernaspecten moeten alle drie voldoende zijn om een voldoende beoordeling te krijgen. Bij één of meer onvoldoende kernaspecten is de kwaliteitsborging onvoldoende. Normering Kwaliteitsborging Goed Aan alle aspecten is voldaan. Aan alle indicatoren is voldaan. De elementen in het portret worden op een uitstekende wijze uitgevoerd. Voldoende Aan alle kernaspecten is voldaan. Aan alle indicatoren van deze aspecten is voldaan. Er wordt voor het grootste deel aan de omschrijving van de portretten van deze indicatoren voldaan, waaronder de essentiële onderdelen. Onvoldoende Aan twee aspecten is niet voldaan. Aan één of twee kernaspecten is niet voldaan. Slecht Aan drie of vier aspecten is niet voldaan. nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 9 van 11

12 Bijlage II Beoordeling aspecten en indicatoren Facilitaire dienstverlener Gebied 1: Onderwijsproces Voldoende Onvoldoende Aspecten Indicatoren Programma 1.1 Samenhang Inhoud Programmering 1.2 Maatwerk Differentiatie Leren in de onderwijsinstelling 1.3 Didactisch Interactie handelen* Ondersteuning en begeleiding van de leeractiviteiten Feedback op de leeractiviteiten en de leerresultaten 1.4 Leertijd Benutting Werkdruk 1.5 Leeromgeving Schoolklimaat Materiële voorzieningen Begeleiding 1.6 Intake & Voorlichting plaatsing Intake en plaatsing 1.7 Studieloopbaan Informatievoorziening begeleiding* Studieloopbaanbegeleiding 1.8 Zorg Eerste- en tweedelijnszorg Derdelijnszorg Leren in de beroepspraktijk 1.9 Beroepspraktijkvorming* De aspecten met een * zijn kernaspecten Voorbereiding studenten en bedrijven Plaatsing Begeleiding door het bedrijf Begeleiding door de opleiding nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 10 van 11

13 Gebied 4: Kwaliteitsborging Voldoende Onvoldoende Aspecten Indicatoren 4.1 Sturing * Plannen Informatie Continuïteit 4.2 Beoordeling * Monitoring Evaluatie 4.3 Verbeteringen Verbeteraanpak verankering * Deskundigheidsbevordering Verankering 4.4 Dialoog en Intern verantwoording Extern De aspecten met een * zijn kernaspecten nderzoek naar kwaliteitsverbetering mbo Alfa-college pagina 11 van 11