Hoe ben je ooit op de Universiteit Twente terechtgekomen?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe ben je ooit op de Universiteit Twente terechtgekomen?"

Emiel Aerts
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 interview Tekst: Bas Roestenberg en ing. Dick Havenaar PROF. DR. IR. MARCEL TER BRAKE: Hoe ben je ooit op de Universiteit Twente terechtgekomen? Op welk onderwerp promoveerde je destijds? Marcel ter Brake op zijn werkkamer. 36

2 In 2010 werd je benoemd tot hoogleraar. Welke opdracht kreeg je daarbij? Hoeveel studenten specialiseren zich in onderwerpen die gerelateerd zijn aan supergeleiding? Wat is het maatschappelijk belang van onderzoek naar supergeleiding? Een opengewerkt transportvat voor vloeibaar helium, gebruikt als instructiemateriaal voor studenten. Welke kennis zou dat onderzoek op moeten leveren? CRYOGENICS SOCIETY OF EUROPE Onlangs stond Marcel ter Brake aan de wieg van de Cryogenics Society of Europe. Met de oprichting van deze vereniging wil hij alle groepen die in Europa onderzoek doen naar de ontwikkeling van cryogene technieken bij elkaar brengen: Het doel is uitwisseling van kennis, waar mogelijk elkaars netwerk en infrastructuur delen, personeel uitwisselen, een platformfunctie om beleidsbepalers te woord te staan, en de organisatie van workshops en congressen." juli/augsustus

3 interview Een andere medische toepassing van supergeleiding heeft met hersenonderzoek te maken. Kun je daar wat over vertellen? Blik op de laboratoriumruimte voor de ontwikkeling van sorptiekoelers voor gebruik in optische instrumenten. Hoe moeten die kleine elementjes worden gekoeld? De supergeleidende kabels die in het ITER-project worden gebruikt voor transport van elektrische energie, opgebouwd uit een grote hoeveelheid 'getwiste' losse draadjes. 38

4 Opstelling waarmee hogetemperatuur supergeleidende tapes worden onderzocht. Je onderzoeksgroep ontwikkelt ook koudetechnische innovaties die worden gebruikt voor astronomisch onderzoek. Om een andere toepassing aan te halen: er wordt ook onderzocht hoe supergeleiding kan worden ingezet in windmolens. Hoe werkt dat? SUPERGELEIDERS Conventionele supergeleiders zijn metallisch en krijgen een supergeleidende werking bij temperaturen onder ongeveer 20 kelvin (-253 C). In 1986 zijn bij IBM keramische supergeleiders ontwikkeld waar isolatoren in zitten. Dat levert een heel ander type supergeleiding op: waar de metallische variant isotroop is, speelt de keramische supergeleiding zich tweedimensionaal af. Kort daarna werd ontdekt dat een legering van yttrium, barium en koperoxide al supergeleidend wordt bij een temperatuur van 'slechts' 90 kelvin. In wetenschappelijke kring wordt daarbij gesproken over 'hoogtemperatuur'supergeleiding, maar 90 kelvin is nog altijd -183 C. Hoogtemperatuursupergeleiding is interessant omdat stikstof al vloeibaar wordt bij 77 kelvin (-196 C); hoogtemperatuursupergeleiders kunnen in plaats van met helium dus ook worden gekoeld met stikstof. Dit maakt kleinere, energiezuiniger installaties mogelijk die tot een factor 10 goedkoper zijn dan helium-installaties. juli/augsustus

5 interview Marcel ter Brake bij een sorptiekoeler die wordt ontwikkeld voor de E-ELT, de European Extremely Large Telescope in Chili. In het lab voor sterkstroom-supergeleiding hangen verschillende posters met toelichting. Deze poster beschrijft PACMAN, een techniek waarmee supergeleidiende draden op rek kunnen worden belast, en het effect van die mechanische belasting op de supergeleidende eigenschappen kan worden onderzocht. Er lopen wereldwijd demonstratieprojecten waarin enorme hoeveelheden energie worden getransporteerd via een supergeleidende elektriciteitskabel. Geloof je in dat concept? 40

6 Bij het ITER-project in Frankrijk wordt een experimentele kernfusiereactor gebouwd waarin supergeleiding wordt gebruikt voor energieopwekking. Wat is jullie onderzoeksrol daar? Meer informatie prof. dr. ir. H.J.M. ter Brake Energy, Materials and Systems Faculty of Science and Technology University of Twente T E h.j.m.terbrake@utwente.nl I Over de auteurs: Ing. Dick Havenaar is redactioneel coördinator van de KNVvK-beleidsgroep MarCom en technisch adviseur van de redactie van RCC K&L. Bas Roestenberg is hoofdredacteur van RCC K&L juli/augsustus

Vergelijkbare documenten

Supergeleiding ZX ronde 27 december 2015

Supergeleiding ZX ronde 27 december 2015 Sinds de ontdekking van supergeleiding in 1911 door de Nederlandse fysicus Heike Kamerlingh Onnes, merkte men dat dit speciale fenomeen alleen optrad bij extreem