Naam: Datum van inleveren: 15 februari 2008 Begeleidende docent: P. Schep
|
|
- Andreas Gerrit van Loon
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Naam: Klas: 4kv Datum van inleveren: 15 februari 2008 Begeleidende docent: P. Schep
2 Blz. Inhoudsopgave 1 Planning 2 Logboek 3 Behandeling van hoofdstukken 4 Inleiding 5 1. Remsystemen Remsystemen Mechanisch remsysteem Hydraulisch remsysteem (bedrijfsrem) Hoofdremcilinder Rembekrachtiger 9 2. Pneumatisch remsysteem Handrem Motorrem Remconstructies Schijfrem Trommelrem Remkrachtbegrenzer ABS (Anti Blocking System / Anti Blokkeer Systeem) Wat is ABS? Hoe werkt het? BAS (Brake Assistent System) Wat is BAS? Hoe werkt het? EBD (Electronic Brakeforce Distribution) Wat is EBD? Hoe werkt het? SBC (Sensotronic Brake Control) Wat is SBC? Hoe werkt het? ESP (Elektronisch Stabiliteits Programma) Wat is ESP? Hoe werkt het? 33 Conclusies/samenvatting 34 Afsluiting 36 Informatiebronnen 37 1
3 Werkzaamheden Datum Tijd Waar Informatie opzoeken uur Thuis/bibliotheek Informatie opzoeken en lezen uur Thuis/bibliotheek Maken hoofdstuk uur Thuis Voorpagina maken uur Thuis Inleiding maken min Thuis 1 ste overlegmoment Week 51 Via de mail Informatie opzoeken min Thuis/bibliotheek Eerste hoofdstuk maken uur Thuis Informatie opzoeken ABS uur Thuis/bibliotheek Maken hoofdstuk 2 ABS uur Thuis Informatie opzoeken BAS uur Thuis/bibliotheek Maken hoofdstuk 3 BAS uur Thuis 2 de overlegmoment Week 4 Via de mail Informatie opzoeken EBD uur Thuis/bibliotheek Maken hoofdstuk 4 EBD uur Thuis Informatie opzoeken SBC uur Thuis/bibliotheek Maken hoofdstuk 6 SBC uur Thuis Informatie opzoeken ESP uur Thuis/bibliotheek Maken hoofdstuk 7 ESP uur Thuis Conclusies/samenvatting uur Thuis Informatie bronnen min Thuis Inleveren Op school Uiterlijke inleverdatum Week 7 Op school 2
4 Wat heb ik gedaan? Datum Tijd Waar Informatie opzoeken uur Thuis Informatie opzoeken en lezen uur Thuis Informatie lezen min Thuis Eerste hoofdstuk maken min Thuis Voorpagina maken uur Thuis Inleiding maken min Thuis Werken aan hoofdstuk uur Thuis Werken aan hoofdstuk uur Thuis (lezen/begrijpen/typen) Informatie opzoeken ABS/ BAS ,5 uur Thuis Hoofdstuk ABS gemaakt uur Thuis Hoofdstuk BAS begonnen m. maken min Thuis Hoofdstuk BAS gemaakt min Thuis Informatie opgezocht Rembekrachtiger en min Thuis remkrachtverdeler Stuk van hoofdstuk 4 gemaakt uur Thuis Hoofdstuk 1.4 Vacuüm Rembekr. gemaakt ,5 uur Thuis Naar de bibliotheek geweest maar niks uur Bibliotheek gevonden aan informatie. Hoofdstuk 1.4 Hydr. Rembekr. gemaakt uur Thuis Informatie opgezocht EBD/SBC/ESP uur Thuis Hoofdstuk EBD gemaakt uur Thuis Informatie opgezocht Motorrem, Pneumatisch ,5 uur Thuis remsysteem Hoofdstuken Motorrem, Pneumatisch ,5 uur Thuis remsysteem gemaakt Hoofdstuk SBC Gemaakt uur Thuis Hoofdstuk ESP Gemaakt uur Thuis Informatie opgezocht ,5 uur Thuis Hoofdstukken Pneumatisch remsysteem, uur Thuis Handrem en Motorrem gemaakt Info opgezocht over remconstructies uur Thuis Hoofdstuk remconstructies gemaakt ,5 uur Thuis Conclusiesamenvatting, afsluiting gemaakt uur Thuis Behandeling van hoofdstukken gemaakt min Thuis Alles netjes en in orde gemaakt min Thuis Verslag ingeleverd via mail min Via de mail 3
5 In dit verslag wil ik de volgende hoofdstukken maken: Remsysteem Hydraulisch remsysteem (bedrijfsrem) Hoofdremcilinder Rembekrachtiger Pneumatisch remsysteem Handrem Motorrem Remconstructies Schijfrem Trommelrem Remkrachtbegrenzer ABS (Anti Blocking System / Anti Blokkeer Systeem) BAS (Brake Assistent System) EBD (Electronic Brakeforce Distribution) SBC (Sensotronic Brake Control) ESP (Elektronisch Stabiliteits Programma) 4
6 Zaterdagavond, je rijdt over een landweggetje, lekker snel, radio hard, flink gassen, na elke bocht weer vol op het gas, voor elke bocht weer afremmen zodat je waarschijnlijk net niet uit de bocht gaat vliegen... bocht na bocht, heuvel na heuvel de 16 kleppen schreeuwen het uit, de uitlaat trompettert triomfantelijk en het rubber fluit de dodenmars op het asfalt... je trapt met je volle gewicht op het rempedaal maar er gebeurt niets... hoe kan dat? Hallo, Zoals u al snapt gaat dit over de remmen. In deze grote praktische opdracht wil ik u gaan uitleggen hoe de remmen werken. Daarbij wil ik meerdere systemen betrekken (zie pagina hierboven). Dit zijn systemen die grijpen in bij bepaalde momenten als er iets fout gaat. De bestuurder hoeft er bijna niks voor te doen om de auto weer goed onder controle te krijgen. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik er niet veel vanaf weet. Ik vind het wel leuk te weten wat er gebeurt als je op je rempedaal drukt. Ik heb ooit een trommelrem gedemonteerd en dat vond ik wel leuk. Nu wil ik de werking ervan gaan bekijken en uitleggen. Ik hoop dat u het een leerzaam verslag zal vinden. Met vriendelijke groet, 5
7 1.1 Remsystemen Er zijn verschillende soorten remsystemen om een auto stil te zetten of vaart te laten verminderen: Mechanisch Hydraulisch Pneumatisch Pneumatisch- Hydraulisch De bedrijfsrem wordt bij personen auto`s hydraulisch en de parkeerrem mechanisch bediend. Dat de parkeerrem mechanisch bediend word is verplicht volgens de wet. Als het hydraulische systeem helemaal uitvalt moet er nog een systeem overblijven wat de auto alsnog tot stilstand kan brengen. In de auto zit een hulprem. Dit is een rem die de auto af kan laten remmen als één van de remsystemen uitvalt of lek is. Doordat de hoofdremcilinder 2 zuigers heeft word dit mogelijk gemaakt. Elke zuiger heeft 1 kring, dus als kring 1 lek is doet kring 2 het nog. Als het gaat over veiligheid is het remsysteem een belangrijk systeem. Doordat er een remsysteem in de auto zit: kan de bestuurder de auto goed en gecontroleerd snelheid laten verminderen. kan de bestuurder de auto stil zetten. gaat een auto die stil staat niet zomaar bewegen. 1.2 Mechanisch remsysteem Een mechanisch systeem heeft alleen maar onderdelen heeft die aan elkaar zijn bevestigd, door scharnierpunten. Door het een voorwerp te bewegen, bewegen er nog meer voorwerpen. Er komt geen luchtdruk of vloeistof aan te pas. Een voorbeeld van een mechanisch remsysteem is de handrem. 6
8 1.3 Hydraulisch remsysteem (bedrijfsrem) Alle auto`s hebben een bedrijfsrem. Deze rem vermindert de vaart van de auto en brengt de auto tot stilstand. Bij personen auto`s hebben de voorwielen meestal schijfremmen, tegenwoordig wordt er ook bij de achterwielen de schijfrem toegepast. Het hydraulisch remsystemen werkt als volgt: De pedaalkracht wordt overgebracht op de hoofdremcilinder, in de hoofdremcilinder wordt er druk uitgeoefend op de remvloeistof. Deze onder druk gekomen remvloeistofleidingen gaan naar de wielremcilinders. De wielremcilinders drukken de remvoering tegen de remschijf of remtrommel. Hydraulische remsystemen oefenen druk uit op vloeistof die in een gesloten systeem zit. Deze druk gaat door alle leidingen. Het onder druk zetten van het vloeistof gebeurd door de hoofdremcilinder. De druk gaat door de leidingen naar de remzuigers in de wielremcilinders. De kracht waarmee de remblokken of voering tegen de remschijf of trommel gedrukt worden is de druk die op de vloeistof staat keer de oppervlakte van de remzuigers. De trommelrem is altijd uitgevoerd met een restdruk, dit is om te voorkomen dat het systeem gaat lekken. Doordat de remcups tegen de cilinderwanden worden gedrukt door de vloeistofdruk zorgt dit voor een goede afdichting. Omdat er bij schijfremmen al afdichtringen gemonteerd zijn is hier geen restdruk nodig. 7
9 1.4 Hoofdremcilinder 1 Bedieningszuiger/primaire zuiger 2 Secundaire cups 3 Compensatiegaatje 4 Aanslagschroef 5 Compensatiegaatje 6 Tussenzuiger/secundaire zuiger Afb. 5 Hoofdremcilinder 7 Primaire cups 8 Scheidingscups 9 Aanslaghuls/afstandsbus 10 Navulboring 11 Controle-opening m.b.t. lekkage cup 2 In een hydraulisch remsysteem, wordt in de hoofdremcilinder druk opgebouwd en druk afgelaten. De hoofdremcilinder heeft 2 zuigers. Als 1 kring lek is doet de andere kring het nog. Elke kring heeft voor een rem en achter 1 rem. Hoe werkt het? Als het rempedaal wordt ingedrukt, bewegen de bedieningszuiger (1) en de tussenzuiger (6) naar rechts. Wanneer de primaire cups (7) voorbij de compensatiegaatjes (3) en (5) zijn, begint de drukopbouw. Beide zuigers bewegen gelijktijdig naar rechts, omdat de veer tussen de bedieningszuiger en de tussenzuiger een grotere voorspanning heeft dan de veer rechts van de tussenzuiger. 8
10 1.5 Rembekrachtiger Om de kracht die door de bestuurder op het rempedaal moet worden uitgeoefend te verminderen, wordt vóór de hoofdcilinder een rembekrachtiger geschakeld. De rembekrachtiger is er in 2 soorten: - Luchtdruk (vacuüm- rembekrachtiger) - Vloeistofdruk (hydraulische rembekrachtiger) Luchtdruk (vacuüm rembekrachtiger) Vacuüm- rembekrachtigers werken met behulp van luchtdrukverschil. In afbeelding 6 zie je een vacuümrembekrachtiger. De bekrachtigingcilinder wordt door de werkzuiger in twee ruimtes verdeeld. Bij het remmen is er aan de linkerkant van de werkzuiger een hogere druk dan aan de rechterkant. Daardoor zal aan de rechterkant van de werkzuiger een kracht (druk) komen te staan. Deze druk helpt de kracht die op het rempedaal word uitgeoefend. Zo wordt de druk op de werkzuiger 2 keer vergroot als de bekrachtiger optimaal werkt. Hier een paar voorbeelden: Motor draait, er wordt niet geremd - De rechter en de linkerruimte van de bekrachtigingcilinder staan via het vacuümkanaal met elkaar in verbinding. Aan beide zijden van de werkzuiger heerst een onderdruk die bij de benzinemotoren vanuit het inlaatspruitstuk afkomstig is en bij Dieselmotoren vanuit een vacuümpomp. - Veer (2) in de bekrachtigingcilinder duwt de werkzuiger zo ver mogelijk naar links. 9
11 Motor draait en er word begonnen met remmem. De drukstift en de ventielzuiger bewegen naar rechts. Veer (1) achter het schotelventiel duwt het schotelventiel mee naar rechts. Het vacuümkanaal wordt afgesloten. Vervolgens komt de linkerzijde van de ventielzuiger vrij van het schotelventiel (afb. 8). Er kan buitenlucht toestromen naar de ruimte links van de werkzuiger. De druk aan de linkerzijde van de werkzuiger neemt toe. De toestromende lucht oefent een naar rechts gerichte kracht uit op de werkzuiger. (Afbeelding 8 volgende blz.) Door deze kracht en de pedaalkracht beweegt de werkzuiger naar rechts. Hierdoor zal de zuiger in de hoofdremcilinder naar rechts worden verplaatst, zodat de remmen in werking worden gesteld. De pedaalkracht wordt bij het remmen dus door het drukverschil ondersteund. 10
12 Gewenste remkracht (Deelremming( Deelremming) Bij het bereiken van de gewenste remkracht wordt het pedaal niet verder ingedrukt. - Het schotelventiel wordt door veer (1) naar rechts gedrukt. De toevoeropening van buitenlucht wordt afgesloten (afb. 9). - Er stroomt nu geen buitenlucht meer naar de ruimte links van de werkzuiger. - Links van de werkzuiger heerst nu een druk die lager is dan de buitenluchtdruk, maar hoger dan het vacuüm. De bekrachtiging is in dit geval nog niet maximaal maar hetzelfde met de pedaaldruk. 11
13 Volledige remming Bij een volledige remming wordt het rempedaal stevig ingedrukt (afb. 10). - De doorgang tussen het schotelventiel en de ventielzuiger blijft daardoor open. - De druk in de ruimte links van de werkzuiger wordt gelijk aan de buitenluchtdruk. - Het drukverschil tussen de linker- en rechterzijde van de werkzuiger is nu maximaal. - De maximale bekrachtiging is bereikt. Er kan nu alleen nog harder geremd worden door een nog grotere kracht op het pedaal uit te oefenen. De bekrachtiging zelf neemt niet meer toe. Rempedaal los Als het rempedaal wordt losgelaten: - drukt veer (2) de werkzuiger naar links - het vacuümkanaal verbindt de ruimtes links en rechts van de werkzuiger met elkaar - aan beide zijden van de werkzuiger heerst het motorvacuüm (bij dieselmotoren: het vacuüm van de vacuümpomp). 12
14 Vloeistofdruk (hydraulische rembekrachtiger) De hydraulische rembekrachtiger werkt in principe hetzelfde als de vacuümbekrachtiger. Door de rembekrachtiger word de druk op de hoofdremcilinder groter. Bij dit systeem is word er niet door lucht bekrachtigd maar door remvloeistof. Hydraulische rembekrachtiger`s kunnen in voertuigen worden toegepast, die over een hoogdrukoliepomp beschikken. Het hydraulische rembekrachtigingsysteem heeft de volgende onderdelen: - Pomp (1) - Reservoir (2) - Accumulator (4) - Doorstroomregelaar (3) - Hydraulische rembekrachtiger (6) Afb 10 Onderdelen hydraulische rembekrachtigingsysteem 13
15 Wanneer het rempedaal wordt ingedrukt zal er hydrauliek-olie vanuit de accumulator via aansluiting A van de doorstroombegrenzer naar aansluiting R van de hydraulische rembekrachtiger stromen. Deze vloeistof helpt de pedaalkracht. Afhankelijk van de kracht op het rempedaal stelt zich een evenwichtssituatie in, zodat remmen met 'gevoel' mogelijk blijft. Een paar voorbelden van deze rembekrachtiger. - Ruststand - Deelremming - Volledige remming - Loslaten van het rempedaal Afb. 11 Ruststand Ruststand Afbeelding 11 is een tekening van de rembekrachtiger in ruststand. De werkzuiger (7) wordt door terugdrukveer (4) naar rechts gedrukt. Aansluiting R is verbonden met de accumulator. De druk van de accumulator gaat tot aan de regelplunjer (6). Ruimte A is drukloos. Aansluiting B staat in verbinding met het reservoir. 14
16 Deelremming Wanneer het rempedaal wordt ingedrukt, bewegen de bedieningsplunjer (5) en de regelplunjer (6) naar links (afb. 12). Links van de regelplunjer sluit de regelopening (3) de verbinding naar de ruimte links van de werkzuiger (7) af. Direct daarna ontstaat er een verbinding tussen de stuuropeningen (1) en (2). Er stroomt nu hydrauliek-olie naar ruimte A. De hydrauliek-olie beweegt de werkzuiger zover naar links tot de verbinding tussen de stuuropeningen (1) en (2) weer sluit. Dit is het geval als de kracht op de bedieningsplunjer (5) gelijk is aan de kracht op de het rempedaal. Neemt de kracht op het rempedaal verder toe, dan beweegt de regelplunjer (6) verder naar links, zodat er opnieuw een verbinding ontstaat tussen de stuuropeningen (1) en (2). Er kan weer hydrauliek-olie naar ruimte A stromen. Er stelt zich opnieuw een evenwichtssituatie in. Afb. 12 Deelremming 15
17 Volledige remming Bij een volledige remming is de doorgang tussen de stuuropeningen (1) en (2) volledig vrij (afb. 13). In ruimte A heerst de volledige druk van de accumulator. De bekrachtiging is maximaal. Verhoging van de remkracht is alleen mogelijk door de pedaalkracht te vergroten. Afb. 13 Volledige remming Loslaten rempedaal Bij het loslaten van het rempedaal duwt de veer (9) de regelplunjer (6) naar rechts. Daardoor sluit de verbinding tussen de stuuropeningen (1) en (2). Vervolgens opent aan de linkerzijde van de regelplunjer (6) de regelopening (3). De veer (4) duwt de werkzuiger (7) weer naar de ruststand. Het hydraulische rembekrachtigingsysteem heeft de volgende onderdelen: - Pomp (1) - Reservoir (2) - Accumulator (4) - Doorstroomregelaar (3) - Hydraulische rembekrachtiger (6) De hydraulische rembekrachtiger staat hierboven uitgelegd. 16
18 De Pomp De pomp heeft als taak de hydraulische rembekrachtiger van vloeistofdruk voorzien. Het komt vaak voor dat de pomp meerdere systemen van druk voorziet, bijv. stuurbekrachtiging, hoogteregeling, hydropneumatische vering. Soms heeft het hydraulische rembekrachtigingsysteem een eigen pomp. De pomp word meestal aangedreven door en elektromotor of een riem. Als je de pomp moet controleren van het hydraulische rembekrachtigingsysteem, let dan op de volgende punten: - Als de pomp word aangedreven controleer dan de riem. - Als de pomp word aangedreven door een elektromotor controleer dan de bedrading, zekering en relais. Het Reservoir Het reservoir is een opslag tankje waar hydrauliek-olie (of ATF-olie) opgeslagen wordt. Ook het reservoir kan voor meerdere systemen hydrauliek-olie opslaan en zonodig olie aan het systeem toevoegen. De Accumulator Een accumulator is eigenlijk ook een opslagtankje. Hier word allen de olie onder hoge druk opgeslagen. Z`n 3600 tot 5700 kpa, dat is bar. Tijdens het remmen zorgt deze olie voor de bekrachtiging. De accumulator bestaat uit een bol, met daarin een membraan (afb. 14). Aan de ene zijde van het membraan bevindt zich gas, aan de andere zijde hydrauliek-olie. Bij het vullen van de accumulator wordt het gas samengeperst. Het gas oefent daardoor druk uit op de hydrauliek-olie. Door deze druk stroomt er tijdens het remmen hydrauliek-olie naar de rembekrachtiger. Als de accumulator wat ouder is kan het zijn dat deze een kleine hoeveelheid gas verliest. Hierdoor wordt het aantal remmingen tussen Afb. 14 Accumulator de vulperioden kleiner. Met andere woorden: de minimale druk in de accumulator wordt na een kleiner aantal remmingen bereikt. Er word dan nog wel bekrachtigd. 17
19 De Doorstroomregelaar De doorstroomregelaar zorgt ervoor dat de accumulator gevuld blijft. De pomp verplaatst hydrauliek-olie vanuit het reservoir naar de doorstroomregelaar. De doorstroomregelaar kent twee situaties: - De accumulator is gevuld (druk: 3600 tot 5700 kpa), de hydrauliek-olie stroomt vanaf de doorstroomregelaar naar de stuurbekrachtiger. - De druk in de accumulator is lager dan 3600 kpa. Druk lager dan 3600 kpa Als de druk in de accumulator beneden de 3600 kpa komt, laat de doorstroomregelaar ongeveer 10% van de vloeistofstroom door naar de accumulator. Dit komt neer op ca. 0,7 I/min. De rest van de vloeistof stroomt naar de stuurbekrachtiger. Als de druk in de accumulator een waarde bereikt van 5700 kpa, zorgt de doorstroomregelaar ervoor dat de gehele vloeistofstroom naar de stuurbekrachtiger gaat. Doordat er slechts een kleine vloeistofstroom naar de accumulator gaat, heeft het vullen van de accumulator geen invloed op de werking van de stuurbekrachtiger. Gevuld In afbeelding 15 is de accumulator gevuld (druk 3700 tot 5600 kpa). De druk van de accumulator staat ook boven op de plunjer van de schakelklep. De kogel onder de plunjer van de schakelklep wordt op de zitting gedrukt. Hierdoor is de doorgang van pompaansluiting (P) naar de accumulator afgesloten. De volledige vloeistofstroom van de pomp gaat via aansluiting B naar de stuurbekrachtiger. De ruimte rechts van de scheidingszuiger is drukloos. Deze ruimte staat via aansluiting R in verbinding met het reservoir. Wanneer de druk in de accumulator lager wordt dan 3700 kpa beweegt de schakelklep naar boven (afb. 16). De kogel onder de schakelklep geeft de doorgang naar de accumulator vrij, de accumulator wordt gevuld. De terugslagklep voorkomt dat er hydrauliek-olie vanuit de accumulator terug kan stromen. Afb. 15 Accumulator gevuld 18
20 Afb. 16 Accumulator vullen 1 Olie in accumulator 2 Scheidingszuiger 3 Schakelklep 4 Terugslagklep 5 Druksignaalschakelaar 6 Omloopdruksignaalschakelaar Regeling van de doorstroming De doorstroming naar de accumulator en de stuurbekrachtiger wordt geregeld met behulp van de scheidingszuiger. Doordat de kogel van de schakelklep de doorstroomopening vrijgeeft stroomt er hydrauliek-olie naar de ruimte links van de scheidingszuiger. De scheidingszuiger wordt daardoor naar rechts gedrukt, zodat de doorstroomopening naar de stuurbekrachtiging kleiner wordt. Er stroomt minder hydrauliek-olie naar de stuurbekrachtiger. Aansluiting (A) van de doorstroomregelaar is verbonden met de rembekrachtiger. Waarschuwingssignalen De omloopdrukschakelaar is een lampje dat aangaat bij een te lage omloopdruk. 19
21 Wat is Pneumatiek? Pneumatiek is samengeperst gas (in de praktijk meestal lucht), de daarmee mogelijke schakeltechnieken (ventielen) en de van door lucht aangedreven apparaten zoals pompen en cilinders. Pneumatiek valt onder het vakgebied werktuigbouwkunde. Pneumatiek werd vroeger veel toegepast in de regeltechniek onder meer voor de uitvoering van PID-regelaars. Tegenwoordig wordt pneumatiek nog veel gebruikt in klepstandsstellers om kleppen in een productieproces te besturen. Daarnaast wordt het op grote schaal toegepast in de machinebouw, waarbij pneumatische cilinders bewegingen en rotaties verzorgen. De grote voordelen van deze aandrijftechniek zijn de lage kostprijs, de betrouwbaarheid en de eenvoudige aansturing. Pneumatisch remsysteem Hoe werkt het? Een pneumatisch remsysteem werkt door middel van luchtdruk. Anders is het geen pneumatisch remsysteem Vaak moet een auto met een pneumatisch remsysteem eerst luchtdruk opbouwen voordat de auto kan gaan rijden. Met behulp van lucht onder druk worden dus de diverse componenten in dit systeem bediend. (afb. 17) Met behulp van luchtdrukmeters of manometers kun je controleren worden of de diverse componenten in het remsysteem goed functioneren. Afb. 17 Pneumatisch remsysteem 20
22 Bij auto's is de handrem vaak aanwezig tussen de twee voorstoelen. Door op de knop aan het uiteinde van de handel te drukken (het ontgrendelen) en de rem aan te trekken wordt een mechanisme in werking gesteld waarbij het voertuig wordt afgeremd. Het handremsysteem moet niet verbonden zijn met het normale remsysteem, zodat het ook in noodgevallen van weigerende remmen kan worden gebruikt. Daarom wordt het ook wel noodrem genoemd. De handrem werkt altijd mechanisch zodat er vrijwel geen storingen ontstaan. Volgens APK eisen moet de handrem anderhalf keer het totale wagengewicht kunnen afremmen. Hoe werkt het? Doordat de gele hefboom (1) word aangetrokken door de kabel (2) duwt hij de gele stang (3). De gele stang is bevestigd aan de remschoen. De remschoen word zo tegen de remtrommel aangedrukt. De hefboom duwt de andere remschoen tegen de remtrommel. Afb. 18 Handrem 21
23 Met de motorrem kan worden geremd zonder dat er bij de wielen geremd wordt. De motorrem wordt vaak gebruikt bij lange afdalingen, zodat de remvoeringen gespaard blijven. Doordat er met de motor geremd word is er geen slijtage. Met de motorrem kan de snelheid geleidelijk worden teruggebracht. De motorrem wordt in de uitlaat van een motor gebouwd. Hoe werkt het? Door een klep in de uitlaatbuis te monteren kan er druk worden opgebouwd in de motor. Met luchtdruk wordt deze klep in de uitlaat gesloten en wordt de brandstoftoevoer van de inspuitpomp stop gezet. De druk die er ontstaat werkt tegen daarom kunnen de uitlaatgassen niet weg. Hierdoor worden de zuigers tegen gewerkt en ontstaat er een vertraging op de aandrijfstang, motor krijgt dus een remmende werking. De remmen worden ontlast en vermindert dus de remslijtage. Door een druk op het voetventiel wordt de motorrem in werking gebracht en werkt zolang het voetventiel ingehouden wordt. Er wordt wel steeds schone lucht aangezogen, maar kan via de uitlaat niet weg. Auto s die uitgerust zijn met brandstof injectie kunnen op een andere manier ook werken als motor rem. Door de brandstoftoevoer te onderbreken kan er geen brandstof meer worden ontstoken. Hierdoor remt de motor. 22
24 Er worden twee remconstructies gebruikt voor het afremmen van de wielen. - Schijfrem - Trommelrem Schijfrem Een schijfrem is een rem, waarbij met het wiel van een voertuig een schijf meedraait. Deze remschijf wordt door middel van remblokken afgeremd. Door hydraulische cilinders de remblokken tegen de remschijf aandrukken. De schijfremmen zijn er in 2 soorten: - Schijfremmen met vaste remklauw - Schijfremmen met zwevende remklauw Hoe werkt de schijfrem? Door het aandrukken van de remblokken (bruine streepjes naast de blauwe remschijf) tegen de schijf ontstaat wrijving, daarmee wordt de schijf en wat daaraan verbonden is afgeremd. De energie die tenietgedaan wordt, wordt in warmte omgezet. Een remschijf van een auto of motorfiets kan bij een krachtige rembeweging dan ook roodgloeiend worden. Hieronder drie plaatjes van het bedienen van een zwevende remklauw. Rem in ruststand Begin van het remmen De rem helemaal ingedrukt Afb. 19 remschijf met zwevende remklauw 23
25 Een vaste remklauw is eigenlijk bijna hetzelfde. Alleen het verschil tussen een zwevende en een vaste remklauw is dat de vaste remklauw vast zit. Er worden dan wel aan beide kanten zuigers gemonteerd die de remblokken tegen de remschijf drukken. Bij de zwevende remklauw drukt een zuiger zijn remblok tegen de remschijf en trekt daarna het hele cilinderhuis/remklauw naar zich toe en drukt zo de andere remblok tegen de remschijf aan. Afb. 20 Remschijf met vaste remklauw De schijfrem wordt gekoeld door lucht. Dat kan op verschillende manieren. Op de tekening hiernaast is te zien dat de lucht door de schijfrem heen gaat en zo de warme lucht wegneemt. Er zijn ook schijfremmen met gaten erin. Hierdoor kan ook de lucht stromen en neemt zo ook de warme lucht weg. Een sportuitvoering van de remschijf is gaten in de remschijf, zoals op de tekening hiernaast. Hierdoor kan er meer warme lucht afgevoerd worden Afb. 21 Warmte afvoer De remblokken zijn gemaakt van materiaal dat op de remschijf een grote wrijvingskracht heeft, om de effectiviteit zo groot mogelijk te maken. Remblokken kunnen ongeveer km mee. De schijfrem wordt op veel voertuigen toegepast, van lichte fietsen tot zware treinen. Voordeel van de schijfrem is dat de remkracht evenredig met de drukkracht van de blokken en dat de dosering dus erg makkelijk is. Nadeel is dat de drukkrachten vrij groot moeten zijn om enige vertraging te hebben, zodat in auto's met schijfremmen altijd een 24
26 rembekrachtiger moet zitten. Bij de trommelrem is dit juist precies andersom. Deze heeft juist een zelfversterkend effect. Hierdoor kan de bedieningskracht minder zijn De bediening van de schijfrem vanaf het bedieningshandel of het rempedaal kan pneumatisch, hydraulisch, mechanisch (met kabels) of elektrisch/elektromagnetisch zijn. In de afgelopen jaren is de ontwikkeling van de schijfrem aanzienlijk toegenomen. Vroeger was de schijfrem een loodzwaar en bijna niet geziene rem. Tegenwoordig wordt de schijfrem steeds populairder. De schijfremmen zijn meestal bij de voorwielen gemonteerd, maar ze komen ook steeds vaker bij de achterwielen voor. Trommelrem Een trommelrem is een type rem die veelal in auto's zit en soms in fietsen. Een trommelrem bestaat uit twee halvemaan-vormige remschoenen (ook wel remsegmenten genoemd), die zijn gemonteerd op een vaste remankerplaat, die niet kan meedraaien met het wiel. Daaromheen zit de remtrommel, een ronde metalen 'pot', die is bevestigd aan het wiel en dus meedraait. De rem wordt bediend door een mechanisch of hydraulisch systeem. Hoe werkt het? Het mechanische systeem heeft een eivormig nokje op een hulpasje, als het hulpasje verdraaid wordt worden de remschoenen naar buiten gedrukt. Het hydraulische systeem bestaat uit een hoofdremcilinder en de wielremcilinders, die met elkaar verbonden zijn door remleidingen. Het gehele systeem is gevuld met remvloeistof. Als het rempedaal wordt ingetrapt perst de zuiger in de hoofdremcilinder de remvloeistof door de remleiding naar de wielremcilinders. De wielremcilinder (1) is geplaatst tussen de twee remschoenen en duwt deze uiteen. Wanneer het rempedaal wordt ingetrapt, worden de remschoenen/remvoering (3) naar buiten geduwd door de werkcilinder (1), zodat ze in contact komen met de remtrommel. Door de wrijving, die dan ontstaat, wordt het wiel afgeremd. Wanneer het rempedaal wordt losgelaten worden de remschoenen door veren weer naar binnen getrokken. Afb. 22 Trommelrem (zonder trommel) De remschoenen zijn bekleed met een materiaal met een hoge wrijvingsweerstand. De trommelremmen zijn vrijwel altijd achter gemonteerd, enkele klassiekers kunnen deze ook aan de voorzijde hebben. Trommelremmen gaan tussen de en km mee. 25
27 Remkrachtbegrenzers zijn onderdelen die in de remkring van de achteras worden ingebouwd. Ze bestaan voornamelijk uit een huis waarin zich een klep en een regelveer bevinden. De regelveer bepaalt de hoogte van de toelaatbare druk. De klep staat onder invloed van de druk in het remsysteem. Zolang die kracht kleiner is dan de tegenkracht van de regelveer, blijft de klep geopend. Wanneer de druk stijgt en daardoor de kracht groter wordt dan wordt de klep gesloten door de kracht van de regelveer, de druk in de remkring kan niet verder stijgen, in deze bedrijfstoestand echter ook niet dalen. Hierdoor wordt de kans op te veel slijtage en beschadigen van de remmen voorkomen. 26
28 7.1 Wat is ABS? Vanaf 1 juli 2004 worden er voor de Europese markt geen auto's meer gebouwd zonder ABS. Het is nog geen wet dat ABS in een auto moet zitten, maar de Europese, Japanse en Koreaanse auto-industrie zijn er wel toe verplicht alleen auto`s te produceren met ABS. Het Anti Blokkeer Systeem zorgt ervoor dat de wielen niet blokkeren bij het remmen. Zodat je dus niet gaat slippen. Het voertuig blijft daardoor bestuurbaar, zodat je om een hindernis heen kunt sturen. Zonder ABS, en je zou te hard remmen zouden de wielen blokkeren en glijdt je auto rechtdoor en heb je geen controle meer over je voertuig. Als ABS in werking treedt voel je een trilling bij het rempedaal. Dit is een goed teken, raak dus niet in paniek als dit gebeurt. ABS zorgt niet voor een kortere remweg, bestuurders die zonder ABS op een vlakke ondergrond goed tegen blokkeren aan kunnen remmen (hard remmen maar net niet slippen) zullen een kortere remweg bereiken. Echter, zodra de wielen onder deze omstandigheden volledig blokkeren is het ABS systeem weer in het voordeel: een nog net rollende band levert meer wrijving op dan een geblokkeerde glijdende band. Ook in situaties waarin er op een losse ondergrond (zoals grind) geremd wordt, zal zonder ABS een kortere remweg bereikt worden. ABS verkort niet de remweg (die wordt zelfs langer op een droog wegdek) en het voorkomt ook het slippen in de bochten niet. Het zorgt voor een controleerbaar voertuig bij hard remmen. 27
29 7.1 Hoe werkt het? Een magnetische sensor (EPD) detecteert via een metalen ring met uitsparingen of het wiel nog draait. Wanneer het wiel plotseling stopt met draaien schakelt de elektronica kort de remmen uit. Nu kan het wiel een stukje draaien. Dan springen de remmen weer aan en gaat het wiel eventueel weer blokkeren en begint de cyclus weer opnieuw. Als je in een slip raakt worden de remmen elektronisch geregeld. Iedere keer dat het wiel begint te slippen wordt het remmen kort onderbroken. Deze techniek wordt ook wel "pompend remmen" genoemd, maar het elektronische ABS kan dit veel sneller dan een mens. Het onderbreken van het remmen wordt door de bestuurder als een (soms hevig) trillen van het rempedaal ervaren. Het trillen van het rempedaal kan een verkeerde reactie uitlokken om minder hard of zelfs pompend te gaan remmen. Dit is fout: blijf stevig remmen tot de wagen voldoende is vertraagd. De auto of de remmen gaan niet stuk van het trillen. Het systeem heeft als voordeel dat de auto makkelijker onder controle gehouden kan worden als er bijvoorbeeld een noodstop gemaakt moet worden. Sturen tijdens een noodstop blijft mogelijk. Tip: Het is aan te raden om het gevoel van het "klapperende" rempedaal een keer onder gecontroleerde omstandigheden te ervaren, zodat de schrikreactie op dit klapperende pedaal in een noodsituatie voorkomen kan worden. 28
30 8.1 Wat is BAS? BAS (Brake Assistent System) is een systeem dat je helpt bij het maken van een noodstop. Het blijkt dat in de praktijk bestuurders te voorzichtig remmen. Richting een obstakel trapt de bestuurder de rem zachtjes in, maar naarmate het obstakel dichterbij komt word de remdruk verhoogt. Het risico dat je alsnog te laat stilstaat, is groot. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je meteen alle remkracht moet gebruiken die jouw auto bezit. BAS helpt hierbij. 8.2 Hoe werkt het? De elektronica merkt een noodsituatie op aan de manier waarop de chauffeur het rempedaal indrukt (als de voet snel van het gaspedaal naar het rempedaal gaat of als de rem sneller wordt ingedrukt dan gewoonlijk) en zal wanneer de chauffeur onvoldoende remt bijspringen om toch maximaal te remmen. De remafstand wordt verkort doordat BAS de fout van te zachtjes remmen corrigeert. 29
31 9.1 Wat is EBD? EBD zorgt voor een elektronische remkrachtverdeling. De remkracht over de voor- en achteras wordt door dit systeem optimaal verdeeld. Een remkrachtverdeler, (ze noemen het ook wel: EBD (Electronic brakeforce distribution)) is een systeem dat bepaalt hoeveel remkracht er naar de voorste remmen gaan en hoeveel naar de achterste. De naam zegt het al, dit systeem bepaalt de remkracht op elke as. Er bestaan 2 soorten remkrachtverdelers: Elektronisch Mechanisch (mechanische die worden aangestuurd door de invering van de achteras.) Normaal wordt de remkrachtverdeling voor/achter afgeregeld door een mechanisch werkende remdrukregelaar. EBD zorgt er elektronisch voor, dat bij elke remmanoeuvre de remkracht gelijk is voor iedere as. Dit systeem komt in de plaats van de remdrukregelaar. Auto's remmen vooraan altijd harder dan achteraan omdat bij het remmen het gewicht van de auto naar voren 'leunt'. Dit naar voren leunen word ook wel dynamische aslastverplaatsing genoemd. Omdat de auto naar voren leunt is er minder druk op de achterwielen. Bij remmen in een bocht worden de buitenste wielen sterker belast dan de binnenste. Hierdoor kunnen de wielen gaan spinnen. EBD voorkomt dit spinnen. In een wagen zonder EBD wordt de balans zo verdeeld dat de achterste remmen niet blokkeren wanneer de wagen leeg is, met als Afb. 23 De auto remt gevolg dat wanneer de auto volgeladen is men niet de volle remkracht kan gebruiken. De neiging tot blokkeren van de achterwielen kan worden verminderd door daar wielremcilinders te gebruiken met een kleinere diameter, die bij een zelfde hydraulische druk minder kracht kunnen overbrengen. Daarbij kan de druk in de wielremcilinders van de achterwielen worden begrensd of geregeld. 30
32 9.2 Hoe werkt het? Als een auto in de bocht remt leunt de auto dan het meest op de buitenste wielen waardoor de binnenste wielen kunnen gaan slippen. EBD merkt dit. EBD regelt dan elektronisch de goede rem druk op elk wiel. De normale remkrachtverdeler zorgt allen voor een druk naar de voor en achterwielen. Hierdoor krijgen de wielen voor of achter een gelijke druk op elk wiel. Het elektronische remkrachtverdelingssysteem regelt per wiel de remdruk. Hierdoor ontstaat er een veel beter remresultaat onder alle omstandigheden. Ook is de auto veel meer stabiel als je hard remt, dus het naar voren leunen heb je nog maar nauwelijks. 31
33 10.1 Wat is SBC? Sensotronic Brake Control is een modern systeem dat een groot aantal mechanische onderdelen heeft vervangen door elektronica. Het is duur en nog niet volledig probleemloos, dus blijft het SBC van Bosch een zeldzaamheid, alleen in de Mercedessen E, SL en CL te vinden. De remmen werken bij SBC nog hydraulisch, maar de aansturing is puur elektronisch. Een elektrische pomp voedt een hydraulisch hogedrukremsysteem. Achter het rempedaal zit een elektronisch gestuurd compensatiesysteem om normaal tegendrukgevoel in het pedaal te geven. Een sensor op het pedaal maakt van deze bewegingsenergie elektronische remsignalen. Mocht de elektronica in een noodgeval uitvallen, kan het hydraulisch systeem achter het rempedaal nog mechanisch via het pedaal bediend worden Hoe werkt het? Het hydraulische unit van het Sensotronic Brake Control systeem bestaat uit vier wieldruk-modulatoren. Ze meten de remdruk. De microcomputer in dit systeem heeft een aantal eisen waaraan dit systeem zich moet houden. Dit kan door het meten van de remdruk afzonderlijk van elk wiel. De microcomputer kan elk wiel apart meer of minder laten remmen om een optimale stabiliteit te krijgen. Een hoge druk reservoir en elektronisch bedienbare afsluiters zorgen dat maximale remdruk veel eerder beschikbaar is. 32
34 11.1 Wat is ESP? Het Electronic Stability Program (ESP) is een actief rijveiligheidssysteem. Het helpt de bestuurder van een voertuig bij het rijden. Wanneer hij of zij terechtkomt in een kritieke situatie: bij plotse uitwijkmanoeuvres voor hindernissen, bij verkeerd ingeschatte bochten of bij een veranderlijk wegdek. Het eerste ESP-systeem is ontwikkeld door Mercedes- Benz. ESP wordt tegenwoordig standaard geleverd op de wat duurdere en krachtigere modellen. De meest merken hebben hun eigen naam ontwikkeld voor dit systeem Hoe werkt het? In een auto met ESP zijn ESP-sensoren aangebracht. De microprocessor controleert de signalen van de ESP-sensoren en vergelijkt 25 keer per seconde of het stuur ten opzichte van de richting waarin de auto rijd overeenkomen. Als het voertuig zich in een andere richting beweegt dan de stuurrichting van de bestuurder aangeeft, reageert ESP onmiddellijk. ESP gaat dan doelgericht de afzonderlijke wielen afremmen waardoor het voertuig gestabiliseerd wordt en in de juiste richting gestuurd wordt. Doordat een bijv. een wiel aan de rechterkant geremd word en de aan de linkerkant niet, rijd het ene wiel harder dan het andere wiel. Zo word de auto weer in de goede rijrichting gestuurd. Een wagen met ESP beschikt automatisch ook over twee andere actieve veiligheidssystemen: ABS en ASR. Het antiblokkeersysteem (ABS) voorkomt dat de wielen blokkeren bij het remmen, de antislipregeling (ASR) voorkomt dat de wielen blijven doordraaien bij het wegrijden. Terwijl ABS en ASR de lengtedynamica (lengterichting) van het voertuig beïnvloeden, verbetert ESP daarnaast de dwarsdynamica (dwarsrichting). ESP verzekert daardoor een stabiel rijgedrag in alle richtingen. 33
35 Conclusies/samenvatting Een remsysteem kan uit twee kringen bestaan. Dit is om de auto nog te kunnen laten remmen als een kring lek is. Er bestaan verschillende soorten remsystemen om het voertuig stil te laten zetten: Hydraulisch Mechanisch Pneumatisch Pneumatisch- Hydraulisch Een hoofdremcilinder is een apparaat dat de remdruk opwekt door middel van remmen. Daarvoor zit een rembekrachtiger. Met een rembekrachtiger word de kracht die moet worden uitgeoefend op het pedaal verminderd. De rembekrachtiger bestaat in 2 soorten: - Vacuümbekrachtiger - Hydraulische rembekrachtiger Een vacuümbekrachtiger werkt door middel van het vacuüm maken van een ruimte in de bekrachtigingcilinder. Door lucht aan de andere kant van de zuiger te laten stromen wil de zuiger het vacuüm gedeelte kleiner maken, zo bekrachtigd de vacuümbekrachtiger. De hydraulische rembekrachtiger werkt door een werkzuiger in de rembekrachtiger die aan gesloten staat op de volgende componenten: - Pomp - Reservoir - Accumulator - Doorstroomregelaar De pomp heeft als taak de hydraulische rembekrachtiger van vloeistofdruk voorzien. Het reservoir is een opslag tankje waar hydrauliek-olie (of ATF-olie) opgeslagen wordt. Een accumulator is eigenlijk ook een opslagtankje. Hier word allen de olie onder hoge druk opgeslagen. Tijdens het remmen zorgt deze olie voor de bekrachtiging. De doorstroomregelaar zorgt ervoor dat de accumulator gevuld blijft. Een pneumatisch remsysteem werkt door middel van luchtdruk. De luchtdruk moet eerst opgebouwd worden voordat er gereden kan worden. Een handrem is een rem die de auto stil kan laten staan zonder heel de tijd iets in te drukken of vast te houden. Het word ook wel de parkeerrem genoemd. De handrem kan ook in noodgevallen gebruikt worden. 34
36 Met de motorrem kan worden geremd zonder dat er bij de wielen geremd wordt. Door een klepje in de uitlaat kunnen de uitlaatgassen niet weg. Hierdoor wordt druk opgebouwd en remt de motor. Remconstructies bestaan er in twee soorten: - Schijfrem - Trommelrem De schijfrem is een schijf die met het wiel meedraait. Door remblokken tegen de remschijf wordt het wiel afgeremd. De remtrommel werkt doormiddel van een remvoering en remtrommel. Doordat er geremd word wordt de remvoering tegen de remtrommel gedrukt, hierdoor remt het wiel. In de remkring van de achteras kan een remkrachtbegrenzer zitten. De remkrachtbegrenzer bestaat uit een klep en een regelveer. De regelveer regelt een toelaatbare druk. Het Anti Blokkeer Systeem (ABS) zorgt ervoor dat de wielen niet kunnen gaan slippen. BAS (Brake Assistent System) is een systeem dat je helpt bij het maken van een noodstop. EBD (Electronic Brakeforce Distribution)is een systeem dat zorgt voor een elektronische remkrachtverdeling. De remkracht over de voor- en achteras wordt door dit systeem optimaal verdeeld. Sensotronic Brake Control (SBC) is een modern systeem dat een groot aantal mechanische onderdelen heeft vervangen door elektronica. Het Electronic Stability Program (ESP) rijveiligheidssysteem. Het helpt de bestuurder van een voertuig bij een kritieke situatie. 35
37 Zo, u bent weer aan het einde van mijn verslag gekomen, ik hoop dat u het een leerzaam verslag vindt. Zelf heb ik er erg veel van geleerd. Ik heb bijv. geleerd hoe de remmen werken. Voor ik aan dit verslag begon wist ik wel wat een schijfrem was, maar hoe werkt deze nou precies? Dat heb ik geleerd. De trommelrem wist ik wel wat vanaf. Doordat ik een jaar geleden stage heb gelopen bij een bedrijf waar ik de trommelrem uit elkaar heb gehaald. De werking van een hoofdremcilinder of een rembekrachtiger was voor mij ook geheel onbekend. Door dit verslag (en ook op school omdat we juist met de remmen bezig waren) heb ik dat allemaal geleerd. Op school heb ik een praktijkopdracht over de remmen gedaan samen met mijn buddy. Hierbij moesten we de remklauw van de schijfrem demonteren en monteren, en de schijfrem controleren op slijtage en vuil. Dat vond ik wel een interessante opdracht. Tot zover, met vriendelijke groet, 36
38 =1&q=Pneumatisch+remsysteem&spell=
Remmen van personenauto s
Remmen van personenauto s Gebruikte remsystemen: Trommelremmen Schijfremmen Bediening: Mechanisch Hydraulisch 1 Trommelremmen Systemen: Simplex = Dubbelwerkende remcilinder. 1 bekrachtigde en 1 onbekrachtigde
Nadere informatieRemmen. Werking en onderhoud. Jaap Blijleven. Volvo Classic Academy 2013 Amersfoort
Remmen Werking en onderhoud Jaap Blijleven Volvo Classic Academy 2013 Amersfoort www.volvo-classic.com 1. Inleiding Remmen zijn er voor om de snelheid van de auto te vertragen. Voor onze auto s geldt een
Nadere informatieREMMEN. Informatie voor de bestuurder. Haal het beste uit uw wagen
REMMEN i Informatie voor de bestuurder Haal het beste uit uw wagen STOPPEN VANAF HET BEGIN Hoe werken moderne hydraulische systemen In de begindagen bestonden voertuigremmen uit een mechanisch geheel,
Nadere informatieHYDROVAC B E N D I X
I. Wat is een HYDROVAC? HYDROVAC B E N D I X Het is een servo-remsysteem dat werkt met onderdruk die de remmen door hydraulische druk bekrachtigen. Wanneer we een remsysteem gebruiken dat op het principe
Nadere informatie& U UW GIDS REMSYSTEEM
& U UW GIDS REMSYSTEEM HET REMSYSTEEM: CRUCIAAL ELEMENT VOOR UW VEILIGHEID Het moet onmiddellijk en nauwgezet reageren wanneer u daarom vraagt. De belangrijkste elementen zijn de remtrommels, remblokken,
Nadere informatieRemmen Vragen en antwoorden
Remmen Vragen en antwoorden Autotechniek niveau 2-3 MK Publishing Fokkerstraat 39, 3905 KV Veenendaal Telefoon (0318) 52 42 92 e-mail info@mkpublishing.nl www.mkpublishing.nl Delta Press is een merknaam
Nadere informatieOmdat er steeds meer mensen komen met schijfremmen op hun Puch, en er duidelijk vraag is naar een FAQ, maak ik deze dus maar.
Schijfrem op puch bouwen Omdat er steeds meer mensen komen met schijfremmen op hun Puch, en er duidelijk vraag is naar een FAQ, maak ik deze dus maar. Ik zal in deze FAQ zo goed mogelijk proberen uit te
Nadere informatieRemvloeistof vervangen
Remvloeistof vervangen Interval: Remvloeistof: twee jaarlijks 0,5 liter DOT4 Hoe werkt het? De V50 Nato is voorzien van drie schijfremmen: twee die het voorwiel afremmen en één die het achterwiel afremt.
Nadere informatieRemmen WERKINGSPRINCIPE. Rempedaal. Rembekrachtiging. Remblokken. Natte rijomstandigheden
WERKINGSPRINCIPE Rempedaal WAARSCHUWINGEN Tijdens het rijden mag u uw voet niet op het rempedaal laten rusten. Hierdoor kunnen de remmen oververhit raken, kan hun doeltreffendheid verminderen en kan er
Nadere informatiePilot vmbo TWT BAT Beroepstaken. Luchtdrukremsysteem aansluiten
Pilot vmbo TWT BAT Beroepstaken Luchtdrukremsysteem aansluiten Naam: Klas: 2 Beroepstaak Bedrijfsauto: Luchtdrukremsysteem aansluiten Personenauto s hebben een hydraulisch remsysteem. Bedrijfsauto s zijn
Nadere informatie5 Bediening van een koppeling
5. Mechanische bedieningssystemen 5 Bediening van een koppeling 5. Mechanische bedieningssystemen 5.. Werking In voertuigen met een voetbediende droge enkelvoudige platenkoppeling is een mechanisme noodzakelijk
Nadere informatieHERHALING VAN DE WERKING VAN
HERHALING VAN DE WERKING VAN EEN KLASSIEKE REMKRACHTVERSTERKER Om het rijcomfort te verbeteren worden alle huidige remsystemen uitgerust met een remkrachtversterker die als doel heeft de kracht op het
Nadere informatieABS 244 - DUCATO
pagina 1 van 5 ABS 244 - DUCATO pagina 2 van 5 ABS - BESCHRIJVING Het elektronische anti-blokkeersysteem regelt de remdruk op de wielen om slippen te voorkomen ongeacht de conditie van de banden of het
Nadere informatieRem- en slipgedrag (1)
Rem- en slipgedrag (1) E. Gernaat (ISBN 978-9-8897-7-) 1 Remtechnologie 1.1 Functieoverzicht van de rijdynamische systemen Remsystemen zijn momenteel onlosmakelijk verbonden met ABS, ASR en ESP 1. Hier
Nadere informatieNL ESP-Systeem
603.83.515 NL ESP-Systeem ESP-SYSTEEM (Electronic Stability Program) Dit systeem bewaakt de stabiliteit van de auto als de wielen hun grip verliezen, waardoor de auto beter op koers blijft. De werking
Nadere informatieNASK1 - SAMENVATTING KRACHTEN en BEWEGING. Snelheid. De snelheid kun je uitrekenen door de afstand te delen door de tijd.
NASK1 - SAMENVATTING KRACHTEN en BEWEGING Snelheid De snelheid kun je uitrekenen door de afstand te delen door de tijd. Stel dat je een uur lang 40 km/h rijdt. Je gemiddelde snelheid in dat uur is dan
Nadere informatieTOELATINGSEXAMEN NATIN 2009
MINISTERIE VAN ONERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING EXAMENUREAU TOELATINGSEXAMEN NATIN 2009 VAK : TEHNISH INZIHT ATUM : INSAG 07 JULI 2009 TIJ : 09.45.5 UUR EZE TAAK ESTAAT UIT 30 ITEMS. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken
Motorcross Inleiding Ik doe mijn werkstuk over motorcross omdat ik zelf ook aan motorcross doe want ik vind het echt leuk om te doen! Hoofdstukken 1. Motorcross 2. Bescherming 3. Wedstrijden 4. Wat is
Nadere informatiePraktijk Vragen over auto
Praktijk Vragen over auto BANDEN: Wat moet je controleren op Auto banden 1- spannig: Meters/Lampjes Juiste banden spanning hangt af: Auto (merk, Type, gewicht) maat Gewicht lading (of aantal personen).
Nadere informatiePilot vmbo TWT BAT Beroepstaken. Tweewielers; Onderhoud Remsysteem
Pilot vmbo TWT BAT Beroepstaken Tweewielers; Onderhoud Remsysteem Naam: Klas: 2 Beroepstaak Onderhoud Remsysteem De mountainbike van Peter remt niet goed meer. Zijn mountainbike heeft hydraulische schijfremmen.
Nadere informatieREMSYSTEEM REMSY STEEM. Inhoud. Bladzijde Algemene beschrijving 2 Principe van werking 4 Afstellingen en controle bij onderhoudsbeurten 5
REMSY STEEM Inhoud Bladzijde Algemene beschrijving 2 Principe van werking 4 Afstellingen en controle bij onderhoudsbeurten 5 Identificatie van speciale gereedschappen 8 Technische gegevens Januari 1974
Nadere informatie- Verlichting. Uiteraard is het van groot belang dat je tijdig wordt gezien. De volgende lampen moet je op hun juiste werking controleren:
- Verlichting Uiteraard is het van groot belang dat je tijdig wordt gezien. De volgende lampen moet je op hun juiste werking controleren: Dimlicht en ongedimd licht. Seinlicht. Achterlicht. Remlicht, van
Nadere informatieGemotoriseerde Tweewielers Motorfietsen. Banden, remmen en aandrijving
Gemotoriseerde Tweewielers Motorfietsen Banden, remmen en aandrijving Naam: Klas: Beroepstaak Banden, remmen en aandrijving van motorfietsen Deeltaken Deeltaak 1 Deeltaak 2 Deeltaak 3 Deeltaak 4 Banden
Nadere informatieToolbox-meeting Rijden met aanhangwagens
Toolbox-meeting Rijden met aanhangwagens Unica installatietechniek B.V. Schrevenweg 2 8024 HA Zwolle Tel. 038 4560456 Fax 038 4560404 Rijden met aanhangwagens Het gebruik van aanhangwagens in de bouw en
Nadere informatieREMMING VAN DE TREINEN BASISPRINCIPES
REMMING VAN DE TREINEN BASISPRINCIPES Publicatiedatum: 04/02/2015 NMBS B-TR.2 Inhoud 1. Werkingsprincipes van de rem 3 Blz. 2. Werking van de automatische rem 6 3. Werking van de rechtstreekse rem 8 4.
Nadere informatiePraktijk Vragen over auto
Praktijk Vragen over auto 1 BANDEN: Wat moet je controleren op Auto banden 1- spannig: Meters/Lampjes Juiste banden spanning hangt af: Auto (merk, Type, gewicht) maat Gewicht lading (of aantal personen).
Nadere informatieRem- en slipgedrag (3)
Rem- en slipgedrag (3) E. Gernaat (ISBN 978-9-8897-7-) 1 Asbelasting, remkracht en remkrachtverdeling 1.1 Remkrachten en remkoppels We bekijken nu de natuurkundige principes waarop het remmen is gebaseerd
Nadere informatieWat is pneumatiek? A B C. Tip Zie de woordenlijst voor een verklaring van de gebruikte uitdrukkingen.
Wat is pneumatiek? Wat betekent het woord pneumatiek? Het Nederlandse woord pneumatiek komt van het Grieks woord pneumatikos, dat van de wind komend betekent Tegenwoordig duiden we met het woord pneumatiek
Nadere informatieGaragekrik 3 ton + assteunen 3 ton Handleiding
Garagekrik 3 ton + assteunen 3 ton 9706554 Handleiding Gebruiksaanwijzing en onderdelenlijst Lees voor uw eigen veiligheid de instructies, voor gebruik, goed door Onderdeel Omschrijving Aantal A Krik 1
Nadere informatie5 Elektronische sturing (VSE) 5.1 Werking Schema. Tractor
5 Elektronische sturing (VSE) 5.1 Werking 5.1.1 Schema 9 10 M 4 Tractor 8 2 7 7 5 1 5 1 6 3 3 62 1. Cilinders 2. ECU 3. Hoeksensor 4. Kingpensensor 5. Hydrauliek unit 6. Centreerleiding 7. Stuurleidingen
Nadere informatieExamen VMBO-GL 2005 VOERTUIGENTECHNIEK CSE GL. tijdvak 1 maandag 23 mei 9.00-11.00 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen VMBO-GL 2005 tijdvak 1 maandag 23 mei 9.00-11.00 uur VOERTUIGENTECHNIEK CSE GL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Het gebruik van een symbolenboekje is toegestaan. Dit examen bestaat uit 64
Nadere informatieModerne hydraulische. Schijfrem systemen. Chris Mayer & Mikis van Es
Moderne hydraulische Schijfrem systemen Chris Mayer & Mikis van Es Voorwoord Deze tekst gaat over één van de belangrijkste onderdelen van een motorfiets. Namelijk het remsysteem. Een motorfiets haalt enorme
Nadere informatieProvinciaal Technisch Instituut EEKLO. Automatiseringstechnieken. Hydraulica toepassingen
Provinciaal Technisch Instituut EEKLO Automatiseringstechnieken Hydraulica toepassingen Moerman P. 7S TSO CMP/Regeltechniek 2 1. Verband tussen debiet en druk. Aan de hand van de proefopstelling gaan we
Nadere informatieKlepspeling stellen mm, bij koude motor
Klepspeling stellen Interval: Inlaat: Uitlaat: 3000 km. 0.10 mm, bij koude motor 0.15 mm, bij koude motor Hoe werkt het? De V50 Nato is een viertakt motor. Dat betekent dat de zuiger in een cilinder twee
Nadere informatieSTUREN, STABILITEIT, BOCHTENTECHNIEK
Remmen in een bocht In het borrelcircuit hoor je wel eens dat je met een motor niet hard of zelfs helemaal niet kunt remmen in een bocht. Niets is minder waar. In een bocht kan je véél harder remmen dan
Nadere informatieRemmen: blokken, schijven, klauwen, slangen, remolie verversen en ontluchten
Remmen: blokken, schijven, klauwen, slangen, remolie verversen en ontluchten 31/01/2013 : Copyright BMW 7-Series Club Nederland Deze procedure geldt voor de 740 en de 750, de 735 heeft andere remklauwen.
Nadere informatieHoe maak je jack-up van een auto (of
Hoe maak je jack-up van een auto (of vrachtwagen) Veilig verhogen uw voertuig voor het onderhoud met behulp van een vloer jack en jack stands. Geschreven door: Jeff Suovanen ifixit CC BY-NC-SA /Www.ifixit.com
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7, Krachten
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7, Krachten Samenvatting door een scholier 1845 woorden 20 juni 2008 6,1 99 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Natuurkunde samenvatting hoofdstuk
Nadere informatieUitdeukset hydraulisch 4 ton Handleiding
Uitdeukset hydraulisch 4 ton 9706155 Handleiding Gebruiksaanwijzing en onderdelenlijst Lees voor uw eigen veiligheid de instructies, voor gebruik, goed door. Nummer Omschrijving Aantal 1 Kunststof kist
Nadere informatieDe Sprinter Mobility. Technische informatie
De Sprinter Mobility Technische informatie Modelserie Sprinter Mobility 33 Sprinter Mobility 23 2 Technische gegevens Maten Mobility 23 Mobility 33 Lengte 5910 mm 6945 mm Breedte 1993 mm 1993 mm Hoogte
Nadere informatieWerking van de koppeling in het kort en het wegrijden.
Auteursrechtinformatie Dit document is bedoeld voor eigen gebruik. In het algemeen geldt dat enig ander gebruik, daaronder begrepen het verveelvoudigen, verspreiden, verzenden, herpubliceren, vertonen
Nadere informatieHet hydraulische systeem opnieuw bekeken
Het hydraulische systeem opnieuw bekeken Door Rob Wilde Deel 1, een nieuwe ontwikkeling. In 1965 was het dan eindelijk zover. De nieuwe Rolls-Royce Silver Shadow en Bentley T werden vol trots aan de wereldpers
Nadere informatieVriendelijke bedankt voor de aanschaf van de NRGBike loopfiets. We hopen dat het u verder brengt!
Inleiding Vriendelijke bedankt voor de aanschaf van de NRGBike loopfiets. We hopen dat het u verder brengt! Mochten er vragen zijn omtrent gebruik, onderhoud of reparatie dan verwachten wij dat deze handleiding
Nadere informatieDe RENAULT ONDERHOUDSBEURT
Pagina 5. De Renault onderhoudsbeurt 6. Motor 7. Benzine en dieselmotor / roetfilter 8. Turbo & intercooler 9. Smeersysteem 10. Koelvloeistof systeem 11. In- & uitlaatsysteem 12. Aandrijflijn 13. Handgeschakelde
Nadere informatiePompen AOC OOST Almelo Groot Obbink
AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2013 Fietspomp. 1. Waar komt bij deze pomp de lucht binnen? Geef deze plaats aan in de tekening met een pijl. 2. Wanneer komt er lucht onder het manchet bij de zuigslag
Nadere informatieAutomatische transmissie
Automatische transmissie TRANSMISSIEHENDEL H3916 De CommandShift transmissie kan als automaat en als handbak worden gebruikt. Automatische bediening Normaal staat de transmissie op 'automatisch'. Nadat
Nadere informatiePneumatiek 1 AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2013
AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2013 Inleiding Het woord pneumatiek is afgeleid van het Franse woord pneu. Dit betekent lucht. Je zou kunnen zeggen dat pneumatiek het werken met perslucht is. In het
Nadere informatieDIVERSE GAS EN REMSYSTEMEN
DIVERSE GAS EN REMSYSTEMEN ZELFRIJ SITUATIE Inleiding Als men problemen ondervindt bij het bedienen van het gas- of rempedaal zijn er meerdere oplossingen mogelijk. Er bestaat de mogelijkheid om het gas
Nadere informatie"De meest gebruikte pomp is de zuigerpomp, legt Fred uit aan Karel. "Weet jij een voorbeeld van zo n pomp?
Van zuigen tot pompen "De meest gebruikte pomp is de zuigerpomp, legt Fred uit aan Karel "Weet jij een voorbeeld van zo n pomp? Karel denkt even na Een zuigerpomp "Een vetspuit misschien? Karel gokt op
Nadere informatieBotsing >> Snelheid >> Kracht
Botsing >> Snelheid >> Kracht Voorwoord; Allemaal hebben we wel eens na zitten denken. Hoe hard reed ik óf juist die ander nou? Hoe groot is de impact nou eigenlijk geweest? etc.etc. Dat is ook wel logisch
Nadere informatiePneumatic info. Al duizenden jaren gebruikt de mens lucht als hulpmiddel, bijvoorbeeld om vuur te maken met een blaasbalg.
Pneumatic info Een stukje geschiedenis Al duizenden jaren gebruikt de mens lucht als hulpmiddel, bijvoorbeeld om vuur te maken met een blaasbalg. De Griek Ktesibios bouwde ca. 260 voor Christus het eerste
Nadere informatieNaam:.. Klas: Datum:..
Naam:.. Klas: Datum:.. Vragen over motoren: 1 Wat is een rootscompressor? Een Roots type supercharger of Rootsblower vindt zijn toepassing in auto's en vrachtwagens in alternatief van een turbolader. Een
Nadere informatieRem- en slipgedrag (2)
Rem- en slipgedrag (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-7-0) 1 Normaalkracht, wrijving en slip 1.1 Normaalkracht, wrijvingkracht en wrijvingscoëfficiënt Remmen, accelereren en sturen kunnen alleen maar plaatsvinden
Nadere informatieHet praktijkexamen leerboek. Hoe slaag ik in 1 keer?
Het praktijkexamen leerboek Hoe slaag ik in 1 keer? Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Het praktijkexamen Opstarten schakelen afsluiten Snelheid Kijktechniek Knipperen Plaats op de
Nadere informatieHoofdstuk 2: HYDROSTATICA
ysica hoofdstuk : Hydrostatica e jaar e graad (uur) - 95 - Hoofdstuk : HYDROSTTIC. Inleiding: Bouw van een stof.. ggregatietoestanden De zuivere stoffen die we kennen kunnen in drie verschijningsvormen
Nadere informatie1 Mechanisch geregelde hogedrukinspuitpompen
Dieselmanagement (3) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-03-1) 1 Mechanisch geregelde hogedrukinspuitpompen In de inspuittechniek dienen we de verstuivers, de leidingen en de diverse pompen te onderscheiden
Nadere informatieBijzondere Verrichtingen CBR
Bijzondere Verrichtingen CBR Lopend achteruit parkeren De motor afzetten en aan de linker zijde van de motor lopen met 2 handen aan het stuur. Voorrem bedienbaar houden en eventueel gedoseerd bedienen.
Nadere informatieSamenvatting Techniek Techniek H4 Overbrengingen Par. 1,2,3,4,5,7
Samenvatting Techniek Techniek H4 Overbrengingen Par. 1,2,3,4,5,7 Samenvatting door een scholier 1429 woorden 19 juni 2013 5,5 107 keer beoordeeld Vak Techniek Techniek 1 vwo Hoofdstuk 4 Overbrengingen
Nadere informatieHANDLEIDING. Gebruiker Voor installatie en gebruik van levelingssysteem HPC112 & HPC124
HANDLEIDING Gebruiker Voor installatie en gebruik van levelingssysteem HPC112 & HPC124 HPC HYDRAULICS B.V. Edisonstraat 18-20 7575 AT Oldenzaal Tel: 00-31-(0)541 222444 Fax: 00-31-(0541) 533431 E-mail:
Nadere informatieDoor de diverse stappen in deze montagehandleiding te doorlopen zorg je ervoor dat he in een handomdraai klaar bent met de montage.
Gefeliciteerd met je nieuwe Popal fiets! We hebben de fiets met veel zorg ontworpen, samengesteld en verpakt, zodat je veel plezier hebt aan je nieuwe fiets. Heb je een vraag over de fiets? Neem dan contact
Nadere informatieDuurzaam rijden, samen met ECOdrive
Duurzaam rijden, samen met ECOdrive Beknopte gebruiksaanwijzing Algemene versie 07-2014 Introductie Het duurzaam ondernemen wordt steeds belangrijker. Veel bedrijven zijn verplicht CO 2 -doelstellingen
Nadere informatieRC030/RC035 Pneumatisch (handmatig) vloeistof afzuigapparaat. Instructies
RC030/RC035 Pneumatisch (handmatig) vloeistof afzuigapparaat Instructies Deze kunnen worden gebruikt voor het afzuigen van: Motorolie Versnellingsbak- en transmissieolie Koelvloeistof Remvloeistof Andere
Nadere informatieVervangen remschijven en -blokken voorzijde Musso & Korando (PBR-systeem).
Vervangen remschijven en -blokken voorzijde Musso & Korando (PBR-systeem). Dit document is bedoeld om aanvullende (foto)informatie te geven bij het vervangen van de remschijven en remblokken aan de voorzijde
Nadere informatieSchuif vervolgens het afstelgereedschap van achter vandaan onder een van de schijven tot het hart van de schijf (ashoogte dus). Bij de achterstabi
Stap 1: stabi Bij een nieuwe contrast wordt standaard stabi geleverd. Dit is de dunnere uitvoering die wat meer geschikt is voor minder ervaren rijders. Zodra de coureur er aan toe is, kan het stabi vervangen
Nadere informatieHANDELING Nr. H : Werkzaamheden aan de voorremmen. VERVANGING VAN EEN REMTROMMEL
HANDELING Nr. H78.451-1: Werkzaamheden aan de voorremmen. 1 VERVANGING VAN EEN REMTROMMEL NB: Met ingang van februari 1967, zijn de remtrommels van een ander materiaal gemaakt. Het is noodzakelijk om twee
Nadere informatieDoor de diverse stappen in deze montagehandleiding te doorlopen zorg je ervoor dat he in een handomdraai klaar bent met de montage.
Gefeliciteerd met je nieuwe Highlander fiets! We hebben de fiets met veel zorg ontworpen, samengesteld en verpakt, zodat je veel plezier hebt aan je nieuwe fiets. Heb je een vraag over de fiets? Neem dan
Nadere informatieOpdrachten voortgezet onderwijs
Opdrachten voortgezet onderwijs Opdracht 1 Wat is veilig? Je ziet hier een kruispunt. Er staan nog geen verkeersborden, stoplichten of markeringen op het kruispunt. Hoe zou jij dit plein veilig maken voor
Nadere informatieAanwijzingen bij het gebruik van dit bestand.
en differentieel Inhoudsopgave Blz. 1 en differentieel Het planeetwiel-mechanisme Automatische versnelling Overeenkomsten? Blz. 2 Het differentieel Werking Vraagje Blz. 3 Porsche Cayenne Doorsnede-tekening
Nadere informatie1) Demonteer het wiel. 2) Verwijder de remblokken en druk de remzuiger met het juiste gereedschap terug in de cilinder.
Uitbouwen 1. Uitbouwen 1) Demonteer het wiel 2) Verwijder de remblokken en druk de remzuiger met het juiste gereedschap terug in de cilinder. 3) Maak de remtang los van zijn steun, waarbij de remleiding
Nadere informatieTandwielen. Katrollen
Met tandwielen kun je beweging van het ene apparaat overbrengen op een ander. Er zijn veel verschillende soorten tandwielen en de meeste apparaten maken er gebruik van. Met het aantal tandwielen kun je
Nadere informatieRIJVAARDIGHEID CATEGORIE A
RIJVAARDIGHEID CATEGORIE A Manoeuvres op het privé-terrein vanaf 5/9/2005 Goca 01-05-05 Fol A-N Zijn voertuig beheersen is een noodzakelijke stap, maar dit is niet voldoende, men moet er de grenzen van
Nadere informatieMontagehandleiding zijspanrem
Montagehandleiding zijspanrem Een woord vooraf. 1. Bent u niet bekend met het werken aan remmen, en heeft u nog nooit remvloeistof vervangen en remmen ontlucht e.d. begin dan niet aan deze klus, maar laat
Nadere informatieEBAT-144 Diagnose luchtdrukremmen 1
EBAT- Diagnose luchtdrukremmen Zelfstudie en huiswerk 0-08 Inhoud INTRODUCTIE 3 DOELSTELLING LUCHTDRUKREMSYSTEMEN 5 REMSYSTEEM VAN DE VOLGWAGEN 5 EBAT- DIAGNOSE LUCHTDRUKREMMEN 3 Introductie Met dit zelfstudiepakket
Nadere informatieHandleiding: Rupsdumper vaste kipbak. Veiligheidsvoorzieningen
Handleiding: Rupsdumper vaste kipbak. Veiligheidsvoorzieningen Draag de nodige beschermmiddelen: een veiligheidshelm, veiligheidsbril, anti-slip werkschoenen, werkhandschoenen, gehoorbescherming. Draag
Nadere informatieDAFTrucks SLEEPAS,H EFI N RIC HTI NG ELECTRO.HYDRAULISCH ERKPLAATSINSTRUCTIES
ERKPLAATSINSTRUCTIES DAFTrucks SLEEPAS,H EFI N RIC HTI NG ELECTRO.HYDRAULISCH Beschrijving systeem en komponenten Werking van de hefinstallatie. Heffen. Hiervoor moet de schakelaar in het dashboard op
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-GL 2004
Examenopgaven VMBO-GL 2004 tijdvak 1 maandag 24 mei 9:00-11:00 uur VOERTUIGENTECHNIEK CSE GL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Het gebruik van een symbolenboekje is toegestaan. Dit examen bestaat
Nadere informatieStarten, schakelen & wegrijden:
Auteursrechtinformatie Dit document is bedoeld voor eigen gebruik. In het algemeen geldt dat enig ander gebruik, daaronder begrepen het verveelvoudigen, verspreiden, verzenden, herpubliceren, vertonen
Nadere informatie1 Hydraulische systemen 9 1.1 Hydraulische overbrengingen 10 1.2 Kracht, snelheid en vermogen 15 1.3 Afsluiting 18
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Hydraulische systemen 9 1.1 Hydraulische overbrengingen 10 1.2 Kracht, snelheid en vermogen 15 1.3 Afsluiting 18 2 Hydraulische onderdelen 19 2.1 Oliereservoir 19 2.2 Pompen
Nadere informatie928 Tech Talk: Remvloeistof verversen bij een 928 (by Theo Jenniskens)
928 Tech Talk: Remvloeistof verversen bij een 928 (by Theo Jenniskens) Alweer het zesde deel van een serie tech talks, en deze keer gaat het weer over regulier onderhoud: Remvloeistof vervangen. Het vervangen
Nadere informatieBBRAAVVOK. Ezelsbruggetje
BBRAAVVOK Ezelsbruggetje Om de onderhouds- en controlepunten voor de motor makkelijk te onthouden, is het volgende ezelsbruggetje bedacht: BBRAAVVOK. Dit staat, zoals in het menu te lezen is, voor: Banden,
Nadere informatieAL-KO ATC Trailer-Control Kwaliteit en veiligheid
AL-KO ATC Trailer-Control Kwaliteit en veiligheid Het Anti-Slinger-Systeem voor caravans en aanhangwagens Veilig rijden in iedere situatie Elektronische stabilisatie voor noodsituaties Veilig rijden bij
Nadere informatiekrukas of as) waar de kracht de machine ingaat.
We hebben geprobeerd om de woordenlijst zo begrijpelijk mogelijk te maken zonder ingewikkelde vergelijkingen en lange verklaringen. Voor een gedetailleerder beeld van ingewikkelde begrippen als Kracht,
Nadere informatieKart Afstellingen. Uit- spoor en toe- spoor
Kart Afstellingen Een goed afgesteld kart chassis is een van de belangrijkste vereisten om snelle tijden te kunnen rijden. Een goede stuurmanskunst, banden met veel grip en een perfect afgestelde motor
Nadere informatieTweeassige trekkers juli 2008
Tweeassige trekkers juli 2008 Inhoud Inleiding 5 1 Veiligheid en milieu 1.1 Lekkage van brandstof, olie of koelvloeistof 1.2 Wettelijke regels 7 7 7 2 Starten, wegrijden en stoppen 2.1 Starten 2.2 Wegrijden
Nadere informatieVragen en opdrachten bij de Technische Leergang Pneumatiek
Vragen en opdrachten bij de Technische Leergang Pneumatiek RBH 2015 Hoort bij: ISBN 978-90-6674-060-0 Technische Leergang Pneumatiek Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 Wat is pneumatiek? 1 Als je overstapt van het
Nadere informatieMechanische Schijfremmen
(Dutch) DM-BR0007-03 Dealerhandleiding RACE MTB Trekking Stads-toer/ comfort-fiets STADS-SPORT E-BIKE Mechanische Schijfremmen BR-TX805 BR-M375 INHOUD BELANGRIJKE MEDEDELING... 3 VEILIGHEID VOOROP... 4
Nadere informatieAT-241 Remsystemen en ABS
AT-241 Remsystemen en ABS Zelfstudie en huiswerk 10-08 2 Inhoud INTRODUCTIE 3 DOELSTELLINGEN 4 REMSCHIJVEN EN REMTROMMELS CONTROLEREN/METEN 5 REMSCHIJF BEWERKEN 7 TROMMELREMSYSTEEM CONTROLEREN 8 REMSCHOENEN
Nadere informatieVOERTUIGENTECHNIEK CSE GL
Examen VMBO-GL 2006 tijdvak 1 vrijdag 19 mei 9.00-11.00 uur VOERTUIGENTECHNIEK CSE GL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Het gebruik van een symbolenboekje is toegestaan. Dit examen bestaat uit 60
Nadere informatieVoer de vervanging in de volgende volgorde uit:
Hoe de voorste remblokken van schijfremmen vervangen op Voer de vervanging in de volgende volgorde uit: 1 Voer de vervanging van remblokken volledig uit voor elke as. Hierdoor verkrijgt u effectieve remkracht.
Nadere informatieAuto Alarm FM5000 FM500 FM600 FM700 LCD MINI
Auto Alarm FM5000 FM500 FM600 FM700 LCD MINI I. Functies FM 2-weg autoalarm. 2. Alarm aan (stil) Druk nogmaals 1x op de knop van de afstandbediening om alarm in AUTO Localiseren status te activeren, indien
Nadere informatieHet hydraulische systeem opnieuw bekeken
Het hydraulische systeem opnieuw bekeken Door Rob Wilde Deel 3, de remmen In deel één is uitvoerig beschreven hoe de hydraulische schema s van de Silver Shadow en Bentley T zijn opgebouwd, wat er zoal
Nadere informatieRem- en slipgedrag (6)
Rem- en slipgedrag (6) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-7-0) 1 Anti-slipregeling (ASR) 1.1 Inleiding Remkrachten en acceleratiekrachten zijn tegengesteld aan elkaar maar volgen hetzelfde patroon (fig. 1)
Nadere informatieRekenmachine met grafische display voor functies
Te gebruiken rekenmachine Duur Rekenmachine met grafische display voor functies 100 minuten 1/5 Opgave 1. Een personenauto rijdt met een beginsnelheid v 0=30 m/s en komt terecht op een stuk weg waar olie
Nadere informatieAIRBAGS EN GORDELSPANNERS
AIRBAGS EN GORDELSPANNERS Airbag In een moderne carrosserie komen we tegenwoordig een aantal voorzieningen tegen die de actieve en de passieve veiligheid van de auto verhogen. Een goed voorbeeld hiervan
Nadere informatieDe tweeslagmotor AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2013
AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2013 . is een eenvoudiger soort verbrandingsmotor. Op het titelblad zag je een doorsnede van een tweeslagmotor De drijfstang is letter. De zuiger is letter. De krukas
Nadere informatieEXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1977 MAVO4
1 M 4-12 EXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1977 MAVO4 Woensdag 11 mei, 9.30-11.30 uur NATUUR- EN SCHEIKUNDE I (Natuurkunde) Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie
Nadere informatieOVERBRENGINGEN II Hoofdstuk 4.5 t/m 4.10
Schooljaar: 2015-2016 OVERBRENGINGEN II Hoofdstuk 4.5 t/m 4.10 KLAS 1A 1B 1C 1D 1E 1F Algemene Techniek H.H. Baromeo INHOUDSOPGAVE Inleiding 4.5. Van Rotatie naar Translatie 4.6. Van Translatie naar Rotatie
Nadere informatieBEWEGING HAVO. Raaklijnmethode Hokjesmethode
BEWEGING HAVO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven staan op natuurkundeuitgelegd.nl/uitwerkingen
Nadere informatie