Postbus AA Lansingerland Berkel en Rodenrijs, 31 augustus 2014

Transcriptie

1 Postbus AA Lansingerland info@wmo-raadlansingerland.nl Berkel en Rodenrijs, 31 augustus 2014 Aan; Onderwerp; College van Burgemeester en wethouders van Gemeente Lansingerland. Pre-Advies Verordening Sociaal Domein Advies; Geacht College, Hierbij doet de Wmo-raad van Lansingerland u een gevraagd pre-advies toekomen naar aanleiding van het aan ons voorgelegde verzoek met kenmerk U tot advies ten behoeve van de verordening Sociaal Domein. De Wmo-raad komt tot het besluit om een pre-advies af te geven op het gegeven dat het voorliggende document Verordening Sociale Domein nog niet volledig is en op een aantal punten nog aangevuld moet worden. Daar per 1 januari 2015 de Wmo-raad en de Cliënten Adviesraad WWB samen opgaan in de nieuwe Adviesraad voor het Sociale Domein(ASD), wordt er door beide raden samen in een document advies gegeven. Dat impliceert dat dit document uit twee delen zal bestaan. Een deel is nog gericht op de Wmo en het andere deel is nog gericht op de CAR-WWB. De Wmo-raad staat ook achter het standpunt dat er één adviesraad gaat komen voor het sociale domein en dat er ook één verordening komt voor dit Sociale Domein De Wmo-raad en CAR-WWB hebben in een voorgesprek bij de gemeente aangegeven dat de tijd tussen advies aanvraag en oplevering van het advies toch weer aan de vrij krappe kant is, daar het nogal een lijvig stuk is en goed gelezen dient te worden, voor er een gedegen advies opgeleverd kan worden. Daarom is ook tijdens het vooroverleg met de beleidsambtenaren afgesproken dat er nu een pre-advies afgegeven wordt en in een later stadium een aanvullend advies. Wmo-raad Algemeen Wmo-raad Zoals ook door de CAR-WWB aangegeven zal worden vind ook de Wmo-raad dat de verordening het kader bepaalt en dat daaruit in een later stadium de beleidsregels gedestilleerd zullen worden. Wij willen in dat stadium dan ook betrokken blijven bij het opstellen van het beleid en een aantal van de in dit advies genoemde onderdelen zien wij dan ook graag terugkomen in de beleidsregels.

2 De opbouw is ingericht per hoofdstuk, waardoor er soms aanbevelingen/adviezen van zowel de CAR-WWB als de Wmo-raad door elkaar lopen. Er ontbreekt ook een paginanummering en de opbouw is niet logisch met de artikelnummering zoals; Hfdstk 4 Paragraaf Algemene bepalingen Artikel 4:1 enz. Paragraaf 4.2. procedure Artikel 4:3 enz t/m 4:7 Paragraaf 4.3 bijdrage Artikel 4.8. Enz. Geen logische opbouw Punten aangebracht door de CAR 1. De Verordening bepaalt het kader, op veel punten moeten hierna nog beleidsregels worden vastgesteld (zie bijlage 1). De CAR WWB zal graag advies geven over deze beleidsregels. De CAR WWB staat achter de keuze om de praktische uitwerking van de regelgeving vorm te geven in beleidsregels die het college van B&W vaststelt, waardoor een eventuele aanpassing op redelijk korte termijn is te realiseren. 2. De CAR WWB zal in dit advies veel aandacht vragen voor de uiteindelijke uitvoering door de gemeente van de Verordening en Beleidsregels die in de komende maanden worden vastgesteld. Uiteindelijk staat of valt veel met een goede uitvoering door deskundige medewerkers van zowel de gemeente als de eerstelijnsorganisaties die de gemeente inschakelt. Zo zijn er bijvoorbeeld veel klachten over het CAK en de wijze waarop zij de bijdragen innen voor de WMO. Het college vermeldt in de brief d.d. 11 augustus aan de CAR WWB (beleidskeuze 6) dat de gemeente niet om het CAK heen kan. De CAR WWB adviseert de gemeente om (indien mogelijk in regionaal verband) toch werk te maken van het aanspreken van het CAK op de uitvoering van hun taak. Als de inning van de eigen bijdragen niet correct verloopt, heeft dat ook invloed op de beleving van de toegekende voorziening en dus op de gemeente Lansingerland. Hetzelfde geldt voor de kwaliteit van de (telefonische) ingang van de gemeente. Ook daarover worden regelmatig signalen ontvangen bij de CAR WWB die zorgelijk zijn: empatisch vermogen, verstaanbaarheid etc. 3. De CAR WWB heeft bij het adviseren met name gelet op de uitwerking van de beleidskeuzes (zie advies van de CAR WWB d.d. 18 juni 2014). Mede gezien het feit dat de gemeente gebruik heeft gemaakt van de modelverordeningen van de VNG, en deze alleen waar nodig heeft aangepast aan de beleidskeuzes van Lansingerland. In hoofdstuk 6 en 7 is daarnaast veel regelgeving overgenomen uit bestaande verordeningen van Lansingerland. 4. De CAR WWB is positief gestemd over het streven om 1 Verordening vast te stellen voor het Sociale Domein, maar heeft bij het adviseren hierover tegelijk ook gemerkt dat de onderliggende regelgeving niet eenduidig is in terminologie. Dat maakt de leesbaarheid en de gebruiksvriendelijkheid voor de consulenten niet groter. Wellicht moet bij diverse definities of bepalingen toch onderscheid worden gemaakt voor de verschillende

3 onderdelen/hoofdstukken. De CAR WWB heeft begrepen dat er door juristen nog extra goed naar de teksten wordt gekeken en zal op dit punt dus ook verder geen aanbevelingen doen in het advies. Door zowel Wmo als CAR ingebracht Hoofdstuk 2 Toegang In artikel 2.1 wordt onder a aangegeven ; beperking: aan de persoon verbonden factoren die er toe leiden dat deze niet (volledig) in staat is tot deelnemen aan het maatschappelijke verkeer en/of werken in een reguliere baan; Het gearceerde deel graag vervangen door ; deels of niet volledig Artikel 2.3 De Cliëntondersteuning geldt niet voor alle onderdelen van de Verordening. Wat gaat de gemeente doen als er toch een beroep wordt gedaan op cliëntondersteuning, bijvoorbeeld bij een aanvraag van een uitkering op grond van de Participatiewet? Artikel 2.5 Bij het gesprek dat deel uitmaakt van het onderzoek () wordt gesproken over voor zover nodig zijn familie. De CAR WWB adviseert om dit breder te maken en dit te wijzigen iemand uit het sociaal netwerk van betrokkene. De familie is niet altijd beter in staat om mee te doen aan het onderzoek dan bijvoorbeeld een directe buurman. Artikel 2.6. Bij het gesprek) kan gebruik gemaakt worden van een deskundige. Niet duidelijk wordt waar deze deskundige vandaan komt. En waarom deze niet genoemd wordt bij het onderzoek in artikel 2.5. Artikel 2.7 wordt gesproken over het verslag van het onderzoek, waarbij de CAR WWB denkt dat verslag van het gesprek wordt bedoeld. De verwijzing naar een vorig artikel in de Verordening is ook niet in overeenstemming met de tekst. Artikel 2.9 Hier wordt gesproken over het ondervragen van personen, waar bevragen wordt bedoeld. Dat ook blijkt uit de toelichting op de Verordening. De CAR WWB zou deze tekst graag aangepast zien worden. Toelichting verordening artikel 2: 5. Onderzoek Er staat: "In het derde lid is een bepaling opgenomen ter voorkoming van onnodige bureaucratie. Als de gemeente al een dossier heeft van de inwoner, en... de inwoner geeft toestemming om dit dossier te gebruiken.." Vraag: Hoe lang mogen de gegevens aangaande het onderzoek bewaard blijven? Er staat ergens dat dit in het kader van de jeugdwet, WMO en wet bescherming persoonsgegevens is, mogelijk kan in de beleidsregels duidelijkheid komen over deze termijn.

4 Daarnaast is het verzoek om goed te beschrijven wat er voor toestemming is gegeven en hoe het gebruik ervan wordt gewaarborgd tot dat gebruik waar het voor bestemd is. Artikel 2.1 Melding: waarin staat dat mensen behoefte hebben aan een OPLOSSING voor hun hulpvraag. Er is niet voor alle hulpvragen een oplossing. Bovendien als je met een oplossing komt, doe je geen recht aan de eigen kracht van de cliënt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen melding en gesprek maar je kan nog steeds een individuele voorziening aanvragen voor jeugd, voorwaarden voor toekenning art 2.8. Doet dit voldoende recht aan eigen kracht, participatie en dergelijke? In het gesprek is het vanzelfsprekend dat informatie wordt verstrekt om de hulpvraag te kunnen beoordelen, maar ik vind dat er te weinig aandacht is voor de privacy van de cliënt. Artikel 2.7 de verslaglegging van het gesprek is vorm vrij. Wij denken dat het goed is om toch een format te gebruiken. Hoofdstuk 2 focust op de toegang tot voorzieningen, echter nergens in hoofdstuk 2 noch in de toelichting op hoofdstuk 2 is vermeld wat onder een voorziening wordt verstaan. Advies is om in hoofdstuk 2 het begrip voorziening toe te lichten. In hoofdstuk 5 (Jeugd) van de Toelichting Verordening Sociale Domein artikel 5.1 wordt het begrip voorziening wel toegelicht. Hoofdstuk 3 zal in een later stadium ingevuld worden op basis van overleg tussen de gemeente en de CAR-WWB eb Wmo-raad. Zowel de huidige Wmo-raad en de CAR-WWB verwachten daar een nieuwe adviesvraag over. Hoofdstuk 4 Maatschappelijke ondersteuning De definitie van hulpvraag verandert door het document heen. A Hulp bij een probleem B Behoefte hebben aan een oplossing C In art. 4.1 E behoefte aan maatschappelijke ondersteuning. Kan er gekeken worden of dit een eenduidige definitie neergezet kan worden? De mantelzorger krijgt in dit document weinig aandacht en wordt uitgesloten van hulp. Mantelzorgers van buiten de gemeente komen helemaal nergens voor in aanmerking. Hoe wordt dat straks in de beleidsplannen opgevangen en komen daar regelingen voor? Artikel 4.1 j Persoonlijk plan en ondersteuningsplan worden genoemd. Is de cliëntondersteuning erop gericht om te helpen bij het opstellen van zo'n plan? Is er een format hoe het ondersteuningsplan eruit moet zien? Artikel 4:3 1a Wat wordt precies verstaan onder niet voldoende in staat. en naar het oordeel van het college? Dit zijn zeer subjectieve begrippen!

5 Wat als personen vanuit het sociaal netwerk van de cliënt niet in staat zijn of niet willen meewerken om als mantelzorger / hulp e.d. voor de cliënt te zijn of ingezet worden? In hoeverre hebben deze mensen de vrijheid om niet als mantelzorger / hulp voor iemand te kunnen en willen zijn? 1b zie opmerking hierboven. 2 goedkoopst compenserende voorziening. Zijn de criteria vastgelegd wat een verantwoord niveau is? Artikel 4:4 1b Wat als personen vanuit het sociaal netwerk van de cliënt niet in staat zijn of niet willen meewerken om als mantelzorger / hulp e.d. voor de cliënt te zijn of ingezet worden? In hoeverre hebben deze mensen de vrijheid om niet als mantelzorger / hulp voor iemand te kunnen en willen zijn? 1h tekort schietend besef van verantwoordelijkheid > niet iedereen heeft een voor zichzelf duidelijk besef van verantwoordelijkheid 3e wat zijn de criteria voor meest geschikte woning? 3f voorzienbaarheid > dit kan niet altijd van tevoren worden vastgelegd, bv. vaak wordt geld sparen als een voorzienbaarheid geacht maar sparen is bij veel mensen (inkomens op bijstandsniveau) niet aan de orde! 4 beperkingen e.d. die het gebruik van een collectief systeem onmogelijk maken > zijn er criteria voor deze beperkingen opgesteld of is dit naar een subjectief oordeel van iemand? Artikel 4:5 2c door het college gehanteerde uitgangspunten > waar zijn deze terug te vinden? 3f zie opm. 2c Artikel 4.6 pgb Van belang is dat een pgb alleen wordt verstrekt indien de cliënt dit gemotiveerd vraagt (zie artikel 2.3.6, tweede lid, onder b). Met behoud van de motivatie-eis wordt geborgd dat duidelijk is dat het de beslissing van de aanvrager zelf is om een pgb aan te vragen (zie de toelichting op amendement Voortman c.s., Kamerstukken II 2013/14, , nr. 103). Hoe zit het als mantelzorgers behoefte hebben aan pgb en cliënt kan dat niet motiveren? Kan daar iets over in het beleid worden opgenomen? 1 is 80 % van de kostprijs in natura toereikend en reëel voor PGB hulpverleners? 4 Vreemd dat een persoon uit iemands eigen sociaal netwerk, die ook een professional kan zijn, lager krijgt uitbetaald omdat hij of zij uit het sociaal netwerk van de cliënt komt. Wat als een familielid een vrijgevestigde maatschappelijk werker is en zich aanbied voor hulp en ondersteuning. Krijgt hij dan betaald als professional of als mantelzorger? Artikel 4:7 2 Wat zijn die nadere regels > hierover kan je dus ook op dit moment geen advies geven! Artikel 4:8 6 nader in te vullen > hierover kan je dus ook op dit moment geen advies geven! Artikel 4:12 Jaarlijkse waardering mantelzorgers is opgenomen in de wet artikel moet nader worden ingevuld

6 Artikel 4:13 Tegemoetkoming meerkosten beperking of chronische problemen Artikelen 12 en 13 moeten nog verder ingevuld worden en daar verwachten wij dan ook een aanvullende adviesaanvraag over Artikel 4:16 1 art. 150 gemeentewet > Hier wordt hetzelfde beschreven zoals in Hoofdstuk 3 ook al neergezet gaat worden 2 vroegtijdig > definieer vroegtijdig als een objectief begrip in weken, maanden etc. 4 Wat zijn die nadere regels > hierover kan dus ook op dit moment geen advies gegeven worden! Hoofdstuk 5 Jeugdwet Hieronder een aantal opmerkingen betreffende het hoofdstuk jeugdwet Opmerking 1 Titel: hierin de leeftijdsrange noemen wat verstaan wordt onder jeugd Of in ieder geval in het inleidende stuk van de toelichting vermelden wat onder jeugd wordt verstaan. Opmerking 2 In de eerste alinea van de toelichting op de verordening worden de begrippen jeugdigen en jongeren door elkaar gebruikt. Dit is verwarrend voor de lezer. Graag een eenduidige terminologie gebruiken. In Toeleiding naar de jeugdhulp (Document toelichting op de verordening) Toegang via de huisarts, de jeugdarts en de medisch specialist Opmerking 3 T.a.v. toegang jeugdhulp via huisarts, de jeugdarts en de medisch specialist is de vraag in hoeverre deze artsen op de hoogte zijn en worden gehouden welke jeugdhulpaanbieders de gemeente heeft ingekocht. m.a.w. in hoofdstuk 5 van de verordening is een beschrijving nodig over dàt de gemeente een informatieplicht heeft t.a.v. het informeren van ingekochte zorg aan huisartsen, jeugdartsen en medisch specialisten. Wellicht kan dit in een nieuw artikel in hoofdstuk 5.

7 Daarnaast moet duidelijkheid komen over de manier waarop de gemeente huisartsen, jeugdartsen en medisch specialisten op de hoogte brengt, dit gedeelte kan dan wellicht verder uitgewerkt worden in de beleidsregels. Toegang via gecertificeerde instelling Opmerking 4 Het is niet duidelijk om welke gecertificeerde instellingen het hier gaat In de alinea toegang via de gecertificeerde instelling.. ontstaat onduidelijkheid bij de zin ook hier geldt dat de gecertificeerde instelling in beginsel gebonden is..etc. Graag toelichten wat gecertificeerde instelling betekent Artikel 5:2. Toegang Jeugdhulp via de huisarts, medisch specialist of jeugdarts Opmerking 5 Kan jeugdhulp ook aangevraagd worden via het toekomstige wijkteam/ professional vanuit scholen en kind centra etc.? Opmerking 6 In de toelichting staat: Een inwoner kan op dat moment terecht bij de jeugdhulpaanbieders die de gemeente heeft ingekocht. Er is in de verordening niet aangegeven hoe wordt omgegaan met individuen die al een (langdurig) zorgtraject hebben lopen bij een andere (ambulante) aanbieder. Bijvoorbeeld zorg bij een psycholoog waarbij geen zorg is ingekocht maar waar door de inwoner wel een vertrouwensband mee is opgebouwd. Kan deze ambulante zorg gecontinueerd worden? En in welke gevallen wel/wanneer niet? Hoe gaat men om met wachtlijsten? Als een inwoner al op een wachtlijst voor individuele zorg is geplaatst maar deze jeugdhulp is uiteindelijk niet gecontracteerd? Artikel 5:4. Regels voor persoonsgebonden budget Opmerking 7 PGB budget is dit ook voor ouders te gebruiken of alleen door derden? Belangrijk dat er controle is op de juiste kwaliteit en de vraag of het resultaatgericht is. Indien wenselijk kunnen ouders dan ondersteuning krijgen bij de aanvraag en zo ja van wie? Wellicht is artikel 2:3 Clientondersteuning hierop van toepassing. Hierin staat echter niet expliciet vermeld of ouders/verzorgers er een beroep op kunnen doen.

8 Opmerking 8 Artikel 5:4 lid 5 Sociale netwerk wordt weggezet als inferieur aan overige aanbieders. Wat als iemand uit het sociale netwerk de volledige kwalificaties voor de te bieden zorg heeft en als zzp-er werkt? Geldt dan nog steeds dat deze minder vergoeding krijgt? Artikel 5:5 Inhoud beschikking Opmerking 9 Op een gegeven moment staat er bij de toelichting op artikel 5:5 ook de weigering of het te lang uitblijven van een beschikking, geeft de burger etc. etc.. Graag specificeren wat er met te lang wordt bedoeld. Artikel 5:8: Vertrouwenspersoon Opmerking 10 Vertrouwenspersoon dient ook echt onafhankelijk te zijn, maar dat spreekt wellicht voor zich. Graag straks in de beleidsregels expliciet maken op welke manier de gemeente de onafhankelijkheid garandeert. Artikel 5:8 lid 2 Opmerking 11 De vraag is op welke manier bekendheid wordt gegeven aan de mogelijkheid om beroep te kunnen doen op een vertrouwenspersoon. Kan de gemeente volstaan met inactief informeren, dwz ergens op de website de mogelijkheid van een beroep op een vertrouwenspersoon vermelden, of zal de gemeente straks de inwoners/aanvragers actief informeren, dwz in een persoonlijke brief of mondeling de mogelijkheid noemen. Wellicht komt dit straks in de beleidsregels naar voren? Artikel 5:10. Evaluatie Opmerking 12 In de toelichting wordt gesproken over Centraal niveau graag specifieker maken wat hiermee wordt bedoeld. Verder is onduidelijk of de evaluatie die eenmaal per twee jaar plaatsvindt om een evaluatie door de gemeente zelf gaat of dat het wordt uitgevoerd door een onafhankelijk bureau. Hoofdstuk 6 Inkomen 1. In onder andere artikel 6.7 wordt vastgelegd welke verlaging van de uitkering aan de orde is voor een uitkeringsgerechtigde. Gezien de complexiteit van deze maatregelen is het voor zowel de consulenten als voor de uitkeringsgerechtigden van groot belang dat de informatie hierover opgenomen wordt in de informatie(map) die aan uitkeringsgerechtigden wordt uitgereikt bij de toekenning van een uitkering. De informatie moet ook voor uitkeringsgerechtigden die al langer een uitkering hebben goed vindbaar zijn, bijvoorbeeld op internet. De CAR WWB vindt het belangrijk dat vooraf duidelijk is voor uitkeringsgerechtigden wat de consequenties zijn van bepaalde

9 gedragingen. 2. In artikel 6.14 wordt de beleidskeuze uitgewerkt ten aanzien van misdragingen jegens instanties en personen, college en ambtenaren. De CAR WWB heeft in het advies d.d. 18 juni al aangegeven dat hierbij de bejegening door de instanties en personen, college en ambtenaren richting de cliënt ook een belangrijke rol speelt. De CAR WWB vraagt daarom grote aandacht voor de houding van allen die bij een hulpvraag betrokken zijn: respect, empathie. 3. De individuele inkomenstoeslag (voorheen langdurigheidstoeslag) is bij de rechthebbenden veelal bekend, zo is de ervaring van de gemeente. Desalniettemin vraagt de CAR WWB ook op dit punt aandacht voor de informatievoorziening. Zodat inwoners die recht hebben op deze toeslag, deze ook echt aanvragen. Dat de inkomenstoeslag is afgestemd met andere gemeenten in de regio vindt de CAR WWB een goede zaak. 4. In onderdeel 6.4 (artikel 6,29 en verder) wordt de individuele studietoeslag nader uitgewerkt. Zoals eerder aangegeven bij de beleidskeuzes is het voor de CAR WWB moeilijk te beoordelen of deze regeling inderdaad leidt tot een goede ondersteuning bij een studie. Dit punt zal na het eerste jaar zeker onderdeel moeten vormen van een evaluatie. Hoofdstuk 7 Re-integratie en tegenprestatie 5. Ook hierbij verwijzen we naar het advies d.d. 18 juni rond de beleidskeuzes. Uitgangspunt wat betreft de CAR WWB is: investeren met kans op rendement en leren van eerdere ervaringen met (dure) trajecten. Maatwerk is belangrijk. Tijdige evaluatie is ook hier belangrijk Over de no-risk polis (artikel 7.13) adviseert de CAR WWB graag na vaststelling van de definitieve tekst, die nog wordt vastgesteld door het college. 7. Onderdeel 7.3 over de tegenprestatie (vanaf artikel 7.20) bevestigt voor de CAR WWB dat de beleidskeuze die hier is gemaakt vooralsnog niet de juiste lijkt. Zo kan een tegenprestatie voor maximaal 13 weken worden opgedragen: staat dat in verhouding tot de voorbereiding en de inzet die nodig is om tot een tegenprestatie te komen? De CAR WWB wil daarom graag nogmaals de argumenten bij de beleidskeuze-notitie onder de aandacht brengen: * Over welke groep hebben we het? Uitgangspunt: de meeste cliënten willen graag aan het werk, doen hun best al * Mensen die niet meewerken blijken vaak sociaal probleem te hebben (psychisch bijv) * Lang niet alle cliënten zijn geschikt voor vrijwilligerswerk; begeleiding kost dan extra veel geld en vrijwilligerswerk wordt opgezadeld met probleem (screening?) * Kost meer dan het oplevert * Bij 14c is meer doelgericht: als tegenprestatie een goed middel is, kan deze worden ingezet. Is ook duidelijker en meer werkbaar voor de consulent.

10 * bij 14-c is er een gerichte motivatie, geen algemene maatregel die moet worden toegepast: maatwerk! Past beter in geheel van maatregelen. Aangezien er nog beleidsregels zullen worden vastgesteld over dit onderdeel, zal de CAR WWB hier bij de advisering t.z.t. ook nog op terug komen. De CAR WWB adviseert om bij het vaststellen van de beleidsregels bovengenoemde aandachtspunten mee te nemen. 8. In de reactie van het college d.d. 11 augustus op beleidskeuze 15 wordt gesproken over een mogelijke controle op het aantal uren mantelzorg bij de mogelijke vrijstelling voor de tegenprestatie. De CAR WWB denkt dat hierbij de privacy te veel in het geding komt en dat dit standpunt niet op deze wijze in beleidsregels kan worden opgenomen. Ook dit punt is voor de CAR WWB aanleiding om het college te adviseren de beleidskeuze ten aanzien van de tegenprestatie alsnog te herzien of aan te passen. Namens de Wmo-raad Lansingerland Sjaak van der Pluijm Voorzitter