Bijlagenboek - afstudeerverslag:

Transcriptie

1 Bijlagenboek - afstudeerverslag: Trainingscomplex voor Fürstentum Liechtenstein Auteur: Bedrijf: Opleiding: J.J. van Soest Haagen Werktuigbouwkunde, Avans Hogeschool Breda

2 Titelpagina Student Student: J.J. van Soest Studentnummer: Onderwijsinstelling School: Avans Hogeschool, Breda Academie: Academie voor Technologie en Management (ATM) Opleiding: Werktuigbouwkunde Adres: Lovensdijkstraat 6-63 Postcode: 488 AJ, Breda Telefoonnummer +3 (0) Website: Docentbegeleider: P. Haex Bedrijfsgegevens Bedrijf: Haagen Adres: Industrieweg 5 Postcode: 5 ND, Baarle-Nassau Telefoonnummer: +3 (0) Fax: +3 (0) Website: Praktijkbegeleider: I. van Tilburg Telefoonnummer: +3 (0) i.vantilburg@haagen.eu Constructief begeleider: L. Schutte Telefoonnummer: +3 (0) l.schutte@haagen.eu Project Opdracht: Opdrachtgever: Het ontwerpen van een Aardgas gestookt containercomplex Fürstentum Liechtenstein Einer erdgasbefeuerten Brand-Simulationsanlage in Container-Bauweise für die Feuerwehren des Fürstentums Liechtenstein

3 Bijlagen Bijlage Bijlage Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6 Bijlage 7 Bijlage 8 Bijlage 9 Bijlage 0 Bijlage Project Management Document Procesbeschrijving Pflichtenheft Engineerings Checklist GA-tekeningen Container tekeningen Kokerberekening Kozijn en Boerendeur tekeningen Warmteberekening isolatie Installatietekening Ventilatieberekening II

4 Bijlage Project Management Document In deze bijlage is het Project Management Document te vinden, het zogenaamde PMD. In het PMD is beschreven hoe het project is aangepakt door de afstudeerder. Daarbij is beschreven hoe de communicatie heeft plaatsgevonden en welke documenten er zijn opgesteld. Dit document is bedoeld om het project procesmatig te begeleiden. - -

5 FIRE TRAINING PRODUCTS Project Management Document Project: Containerpark Liechtenstein Versie: 4.0 Startdatum: Einddatum: Akkoord Bedrijf Akkoord School Opsteldatum: Praktijkbegeleider: Docentbegeleider: Student: Igor van Tilburg Peter Haex Jochen van Soest Laatste revisie datum Afstudeerstage Jochen van Soest

6 FIRE TRAINING PRODUCTS Inhoudsopgave 0. Uitvoeringsgegevens...3. Situatiebeschrijving...4. Bedrijfskarakteristiek...4. Product Markt Beleid Probleemstelling Afbakening project...6. Doelstelling Relevante documenten Werkzaamheden Eisen Externe voorwaarden Functionele eisen Bedrijfseigen beperkingen Risico analyse Kwaliteitsbewaking Tijd Geld Organisatie Informatie... 7 Afstudeerstage Jochen van Soest

7 FIRE TRAINING PRODUCTS 0. Uitvoeringsgegevens Bedrijfsgegevens: Haagen Fire Training Products Industrieweg 5 5 ND Baarle-Nassau Tel: +3(0) Fax: +3(0) Website: Praktijkbegeleider: Constructief: Igor van Tilburg +3(0) i.vantilburg@haagen.eu Luc Schutte +3(0) l.schutte@haagen.eu Onderwijsinstelling: Avans Hogeschool (Breda) Academie voor Technologie en Management (ATM) Lovensdijkstraat AJ Breda Tel: +3(0) Website: Docentbegeleider: Peter Haex Tel: +3(0) Mobiel: +3(0) pmgm.haex@avans.nl Student: Jochen van Soest Houtakker 5 XX Baarle-Nassau +3(0) Jochen_van_Soest@hotmail.com j.vansoest@haagen.eu Afstudeerstage 3 Jochen van Soest

8 FIRE TRAINING PRODUCTS. Situatiebeschrijving. Bedrijfskarakteristiek Jac Haagen zat bij het brandweerkorps van Baarle-Nassau. Bij het korps kwam hij het probleem tegen dat er geen van de bestaande trainingsmiddelen voldeed. Daarom besloot hij om in 986 zelf een rookgenerator te maken voor zijn korps. Zo is het bedrijf HAAGEN ontstaan vanuit de noodzaak om realistische trainingen te creëren voor de brandweer. Deze eenmalige noodzaak is in de loop der jaren uitgegroeid tot een bloeiende onderneming: HAAGEN Fire Training Products. Tegenwoordig is HAAGEN gespecialiseerd om realistische trainingsoplossingen voor brandweer en bedrijfshulpverlening te creëren. Het bedrijf is hierin gespecialiseerd doordat het alle disciplines in huis heeft: ontwikkelen, produceren en onderhouden van Fire Training Products. Hierbij overkoepelt HAAGEN het scala van: ontwerp tot installatie; product innovatie tot onderhoud; en advisering tot constructie. HAAGEN heeft inmiddels al bijna 0 jaar ervaring met deze tak van sport en door het nauwe contact met de brandweerwereld, zijn de producten goed doorontwikkeld. Ook komen vanuit deze contacten vragen vanuit het veld, waardoor diverse producten ontwikkeld werden. Tot op de dag van vandaag volgen de medewerkers van HAAGEN technologische ontwikkelingen op de voet. Naast de contacten met de brandweerwereld, wisten ook trainers in bedrijfshulpverlening de weg naar het bedrijf te vinden. Zij waarderen de producten met name vanwege het realisme en het bedieningsgemak. Vanuit de technologische ontwikkelingen is de afdeling Research & Development ontstaan. Hier werken specialisten aan nieuwe producten en toepassingen van nieuwe technologieën. Aan de hand van tests en proefopstellingen worden producten doorgelicht en zo mogelijk verbeteringen doorgevoerd, bijvoorbeeld op het vlak van realisme, veiligheid of bedieningsgemak. Een andere afdeling bij HAAGEN is Custom Build. Deze afdeling ontstond in de negentiger jaren om niet alleen standaard producten te kunnen aanbieden, maar ook maatwerk projecten. Hiermee specialiseerde HAAGEN zich in ontwerp en bouw van complete trainingsunits, bijvoorbeeld in een container of trailer maar ook in een compleet huis of oefencomplex. Inmiddels staan deze trainingscentra verspreid over de hele wereld en is de naam HAAGEN verbonden met exclusieve simulaties. Afstudeerstage 4 Jochen van Soest

9 FIRE TRAINING PRODUCTS. Product Haagen ontwerpt en maakt steeds klant-specifieke producten. Hierdoor heeft het bedrijf een breed scala aan producten ontwikkeld. Deze producten kunnen een complete en realistische training mogelijk maken. Onder deze producten vallen zowel rookgeneratoren als diverse vuurhaarden. Daarnaast zijn er ook vuurgordijnen, brillen die rook simuleren, crackling boxes die het geluid van een brand nabootsen, lampen om vlammen te projecteren en nog veel meer. Verder biedt het bedrijf ook producten aan om andere soorten trainingen te realiseren, zoals ademlucht-oefening, explosiegevaar en gaswaardes meten. Kortom Haagen produceert zoveel mogelijk naar de wens van de klant. Bij al deze producten wordt er gewerkt naar een zo realistisch mogelijke training. Daarbij is de veiligheid een belangrijk punt, zodat er geen gewonden vallen tijdens trainingen met Haagen producten. Verder worden de producten gebruiksvriendelijk opgesteld om de klant de totale controle over de producten te geven..3 Markt Haagen heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot marktleider in het creëren van realistische trainingsoplossingen voor brandweer en bedrijfshulpverlening. Het bedrijf heeft deze positie verkregen omdat het alle disciplines in huis heeft: ontwerp, constructie, installatie, product innovatie, advisering en onderhoud. Door het specialisme dat Haagen aan de klant kan bieden, zijn ze wereldwijd actief. Ze leveren klantgerichte installaties in allerlei landen. Voor deze klantgerichte installaties is de afdeling Custom Build verantwoordelijk..4 Beleid Aangezien Haagen zich gespecialiseerd heeft in trainingsoplossingen en in deze branche aan de top staan, willen ze deze positie graag behouden. Hier draagt de afdeling Research & Development een steentje bij. Hier proberen ze de nieuwste ontwikkelingen te implementeren in de bestaande producten. Deze producten testen ze en zo wordt gekeken of de bestaande producten verbeterd kunnen worden. Zo willen ze marktleider zijn en blijven, op het gebied van trainingsoplossingen voor brandweer en bedrijfshulpverlening. Afstudeerstage 5 Jochen van Soest

10 FIRE TRAINING PRODUCTS.5 Probleemstelling In het vorstendom Liechtenstein wil de brandweer graag een trainingscomplex. Dit trainingscomplex willen ze uit verschillende containers opgebouwd hebben. In deze containers willen ze diverse brandsimulatoren. Door de combinatie van meerdere containers met diverse simulatoren zijn er verschillende trainingsmogelijkheden. Om het complex goed te ontwerpen, wordt er goed gecommuniceerd met de klant. Tijdens dit proces komen alle mogelijkheden en wensen naar voren. Hieruit volgt het uiteindelijke plan voor het trainingscomplex..6 Afbakening project Het trainingscomplex wordt gedurende schoolsemester afgerond, naar de wensen van de klant en van Haagen. Als afstudeerder Werktuigbouwkunde wordt voornamelijk het constructieve deel van het complex bekeken. Installatie- en besturingstechniek wordt hierbij enkel globaal beschouwd. Om het project goed af te ronden worden interne deadlines en eisen opgesteld door de projectmanagers. Hieraan moet voldaan worden. Toelichting: omdat het om een klantgericht project gaat, wordt deze uitgevoerd op de afdeling Custom Build. Afstudeerstage 6 Jochen van Soest

11 FIRE TRAINING PRODUCTS. Doelstelling In Liechtenstein zorgt de brandweer voor de brandveiligheid van de bewoners. Om brandweerlieden zo goed mogelijk voor te bereiden, is het nodig om te blijven trainen. Door deze trainingen zo realistisch mogelijk te maken, kunnen de brandweerlieden bij een echte brand adequaat reageren. Bij het trainingscomplex in Liechtenstein zijn diverse vuurhaarden met verschillende mogelijkheden. Deze variatie is er om zo veel mogelijk oefeningen uit te voeren. De opstelling van het complex is in overleg, tussen de klant en Haagen, globaal opgesteld. Voor mijn afstuderen luid het doel: Het containercomplex, conform de criteria van zowel de klant als van Haagen, wordt voor eind juni 03 tot in detail uitgewerkt. Om dit hoofddoel te kunnen behalen, worden er ook subdoelen opgesteld. - Bekend worden met Haagen en Inventor In de eerste twee weken het bedrijf leren kennen en hoe het in elkaar zit. Daarnaast zullen de belangrijkste functies van Inventor bekend zijn. - Eisen en wensen verzamelen Hiervan ligt al een pakket, dit wordt ook in dezelfde eerste twee weken op een rijtje gezet en uitgezocht wat belangrijk is. Dit wordt samengevat in een document. - Voorstel maken Het globale voorstel zal na één week (na drie stageweken) verschijnen. - Voorstel intern bespreken en goedkeuren. - Voorstel naar klant sturen. Na de vierde stageweek moet het voorstel intern goedgekeurd zijn en naar de klant worden gestuurd. - Geheel gedetailleerd uitwerken Het grootste gedeelte van de stage bestaat uit het uitwerken van de werktekeningen. Hier zal gelijk mee gestart worden als het voorstel is verstuurd en dit zal in de zestiende stageweek ver afgerond worden. - Opstelling bouwen en testen Dit zal samengaan met het maken van de werktekeningen. Zodra de eerste tekeningen definitief klaar zijn, kan er al begonnen worden. Dit zal ergens rond de tiende stageweek beginnen. Afstudeerstage 7 Jochen van Soest

12 FIRE TRAINING PRODUCTS 3. Relevante documenten Rien Elling, Bas Andeweg, Jaap de Jong, Christine Swankhuisen, Rapportagetechniek, 004, Wolters Noordhoff, Luc Schutte Dictaat: tekeningenbeheer, stijlen en opbouw L.A. De Bruijn, F.J. Siers Technisch tekenen volgends Nederlandse normen 003, Wolters Noordhoff J. van Gemerden Technische informatie voor werktuigbouwkundigen 000, wolters Noordhoff Softwarepakket Autodesk Inventor 03 Autodesk product help. Afstudeerstage 8 Jochen van Soest

13 FIRE TRAINING PRODUCTS 4. Werkzaamheden Vanuit de doelstellingen, van hoofdstuk, kunnen de werkzaamheden bepaald worden. Hierbij wordt er per subdoel gekeken wat er moet gebeuren. Naast deze werkzaamheden moet er ook rekening mee gehouden worden dat het voor Liechtenstein is en dus alle communicatie met de klant in het Duits verloopt. Ook de eisen en wensen van de klant staan in het Duits vermeld. Bekend worden met Haagen en Inventor: In het begin worden wat eenvoudige opdrachten uitgevoerd, zodat er wat ervaring ontstaat met Inventor. Hierbij worden de opdrachten goed begeleid, zodat duidelijk wordt hoe ze zo n opdracht bij Haagen uitgewerkt willen zien. Eisen en wensen verzamelen: Om de stage-opdracht goed uit te kunnen voeren, moet er eerst op een rij gezet worden wat de klant verwacht. Als dit duidelijk is, kan er pas een goed product ontstaan. Om de eisen te controleren, wordt er ook gekeken naar de offerte die Haagen heeft opgesteld. Voorstel maken: Vanuit de eisen wordt er een globale opzet gemaakt voor de containeropstelling met de gewenste componenten erin. Dit is een zogenaamde GA (General Acceptance). Deze geeft globaal aan hoe het complex eruit zal komen te zien. Hierin wordt veel tekst geplaatst om het een goed beeld te schetsen. Deze teksten zullen in het Duits moeten zijn. Per vuurhaard wordt ook een GA gemaakt om aan te geven hoe deze eruit komt te zien. Hierbij staat veel tekst om duidelijk te maken waaraan de vuurhaard voldoet. Voorstel intern bespreken en goedkeuren: Tijdens het maken van de GA s worden deze intern regelmatig besproken. Hieruit komen dan punten naar voren die nog even de aandacht nodig hebben. Uiteindelijk moeten de GA s intern goedgekeurd worden door de verschillende afdelingen: verkoop en engineering. Voorstel naar klant sturen: Als het voorstel intern goedgekeurd is, kan het naar de klant gestuurd worden. Hieruit kunnen eventuele aan- en opmerkingen volgen. Deze kunnen in overleg doorgevoerd of weerlegd worden. Uiteindelijk ontstaat er een voorstel waar beide partijen mee instemmen. Geheel gedetailleerd uitwerken: De volgende fase gaat pas in werking als de GA s zijn goedgekeurd. Dit is namelijk het uitwerken van het voorstel. Hierbij worden werktekeningen per onderdeel gemaakt, zodat het geheel opgebouwd kan worden. In deze tekeningen moet dus duidelijk worden hoe elk onderdeel gemaakt kan worden en uit wel materiaal. Daarnaast wordt ook aangegeven hoe het geassembleerd moet worden. Opstelling bouwen en testen: Tijdens het uittekenen van de onderdelen kunnen waarschijnlijk al wat componenten besteld en gemaakt worden. Dit om het proces sneller te laten verlopen. Daarbij moet ook het fabricageproces in de gaten gehouden worden, om te kijken of er problemen zijn en hoe deze ontstaan zijn. Daarnaast moeten er ook oplossingen bedacht worden als er problemen zijn. Uiteindelijk wordt de hele opstelling getest, voor het naar de klant wordt opgestuurd. Afstudeerstage 9 Jochen van Soest

14 FIRE TRAINING PRODUCTS Bovenstaande werkzaamheden kunnen onderverdeeld worden in verschillende (ontwerp)fases: - Probleem definiërende fase - Werkwijzebepalende fase - Vormgevende fase - Realisatiefase Onder de probleem definiërende fase vallen de volgende werkzaamheden: - Eisen en wensen verzamelen De werkwijzebepalende fase bevat de werkzaamheden rond het voorstel: - Voorstel maken - Voorstel intern bespreken en goedkeuren - Voorstel naar klant sturen De vormgevende fase omvat: - Geheel gedetailleerd uitwerken En tot slot de realisatiefase: - Opstelling bouwen en testen Afstudeerstage 0 Jochen van Soest

15 5. Eisen FIRE TRAINING PRODUCTS Omdat deze opdracht een geheel complex beslaat, zijn er heel veel eisen. In het eisenpakket staan beschreven hoeveel lampen, schakelaars, noodstoppen e.d. in welke ruimte moeten komen. Het eisenpakket voor het project is in het Nederlands samengevat tot een document van pagina s. Hierin is per onderwerp opgesomd waaraan het complex moet voldoen. Deze eisen hebben echter betrekking tot het product en niet zozeer het proces. Eisen met betrekking tot het proces kunnen onder verdeeld worden in: - Externe voorwaarden - Functionele eisen - Bedrijfseigen beperkingen Daarnaast moet er ook rekening worden gehouden met: - Risico analyse 5. Externe voorwaarden Avans heeft de volgende data bepaald voor het inleveren van de volgende documenten: 8 Februari: projectplan (PMD) April: tussenverslag 0 Mei: conceptverslag 5 Juni: eindverslag Verder wordt in de week van 7 t/m Juni het afstudeerproject verdedigd met een presentatie. 5. Functionele eisen Om de opdracht goed uit te kunnen voeren is er een bureau en een compleet systeem ter beschikking gesteld. Bestanden worden opgeslagen op het netwerk van Haagen. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen een schijf voor projecten en een schijf voor persoonsgebonden bestanden. Communicatie met de docentbegeleider gebeurd per telefoon en/of . Communicatie met de praktijkbegeleider gebeurd direct, daarvoor zullen regelmatig vergaderingen ingepland worden. 5.3 Bedrijfseigen beperkingen Haagen heeft een eigen methode om projecten te realiseren. Deze methode wijkt af van methodisch ontwerpen van J.C.F. de Beer. De fases komen in grote lijnen overeen, maar worden anders aangepakt. In dit project zal vooral de methode van Haagen worden toegepast. Voor tekeningen en berekeningen heeft Haagen zijn eigen templates. Deze zullen worden toegepast. Afstudeerstage Jochen van Soest

16 FIRE TRAINING PRODUCTS 5.4 Risico analyse Tijdens het project moet er regelmatig afgevraagd worden: Heeft het zin om door te gaan? Hieronder worden wat punten genoemd, waardoor het project in gevaar zou kunnen komen en in het uiterste geval afgeblazen zou moeten worden. - Risico s: De klant tekent de GA s niet Hierdoor zou het project geannuleerd kunnen worden. Er wordt te veel van het project afgedwaald, waardoor ernstige tijdsnood ontstaat Dan zou gekeken moeten worden hoe de verloren tijd ingehaald kan worden Verandering Projectteam Dit zou betekenen dat iedereen op de hoogte gesteld moet worden. Hier kan het project vertraging mee op lopen. Scope verandering Als de scope veranderd, moet eerst op een rijtje gezet worden wat anders moet en begint het project weer bijna van voor af aan. Andere projecten krijgen voorrang Hierdoor kan het project vertraging oplopen, met name in de productie Afstudeerstage Jochen van Soest

17 FIRE TRAINING PRODUCTS 6. Kwaliteitsbewaking Op de afdeling engineering is er een verdeling van de taken wat betreft installatie en constructie. Om de kwaliteit te waarborgen worden installatietechnische zaken besproken met en gecontroleerd door de desbetreffende mensen. Aangezien de afstudeeropdracht vooral constructief is, wordt dit voornamelijk besproken met de constructeurs. Hiervan is I. van Tilburg het hoofd en houd zich vooral bezig met de grotere lijnen. Voor specifieke punten komt de begeleiding van L. Schutte. Om de uiteindelijke kwaliteit van het product te waarborgen worden alle werktekeningen door L. Schutte gecontroleerd. De tekeningen gaan pas naar de werkplaats als ze zijn goedgekeurd. Wat betreft de documenten, deze worden besproken met de praktijkbegeleider. Zo wordt gecontroleerd dat de geheimhouding niet overschreden wordt. Vanuit Avans Hogeschool te Breda wordt het afstuderen ondersteund door een docentbegeleider, in dit geval P. Haex. Deze zal de documenten van de afstudeerder controleren en daarop feedback geven. Uiteindelijk bepaald de docentbegeleider de beoordeling van het afstuderen. Afstudeerstage 3 Jochen van Soest

18 FIRE TRAINING PRODUCTS 7. Tijd Het afstuderen begint op 8 Januari 03 en eindigt op Juni. Binnen deze periode dienen de werkzaamheden te gebeuren. Hiervoor is een planning in Excel gemaakt. Planning Maand Kalenderweek Weeknummer Dag. Project Management Document Januari Februari ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo 0 Maart 6 7. Bekend worden met Haagen en inventor 3. Eisen en wensen verzamelen 4. Voorstel maken (GA's) 5. Gedetailleerd uitwerken 6. Rapportage 9. Presentatie ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo Mei ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo Juni Mei Conceptverslag inleveren Pinksteren Pasen Carnaval Maart Presentatie en verdediging afstudeerproject Presentatie en verdediging afstudeerproject Presentatie en verdediging afstudeerproject Koninginnedag Inleveren eindverslag en samenvatting Inleveren tussenverslag Goede vrijdag Terugkomdag Presentatie en verdediging afstudeerproject Presentatie en verdediging afstudeerproject Carnaval Inleveren PMD April April Hemelvaart Hemelvaart Afstudeerstage 4 Jochen van Soest

19 8. Geld FIRE TRAINING PRODUCTS Wat het project voor de klant gaat kosten wordt door een andere afdeling bepaald. Verder worden de onderdelen die besteld moeten worden ook door anderen geregeld. Hierdoor is het moeilijk om als afstudeerder te weten wat het project gaat kosten. Verder is het niet noodzakelijk om kosten te maken aan een stagiaire. Maar om een beeld te geven wat een engineer zou kosten voor dit project is een globale berekening gemaakt. Hierbij worden ook vergaderingen en begeleiding meegenomen. Ingenieur: Ga uit van een uurtarief van: 0,- Aantal ingenieurs: Aantal uur per week: 38 Aantal weken: 0 x Kosten: 5.00,- Vergaderingen: Ga uit van een uurtarief van: 30,- Gemiddeld aantal ingenieurs: 4 Aantal uur per week: Aantal weken: 0 x Kosten: 4.800,- Begeleiding: Ga uit van een uurtarief van: 0,- Aantal ingenieurs: Aantal uur per week: Aantal weken: 0 x Kosten:.600,- Totaal: 5.00, , ,- =.600,- Afstudeerstage 5 Jochen van Soest

20 FIRE TRAINING PRODUCTS 9. Organisatie Afstudeerder, Jochen van Soest, zorgt voor tekeningen en zo nodig berekeningen. De aanpak hiervan wordt besproken met de praktijkbegeleider, Igor van Tilburg, tevens de scope -bepaler voor de Mechanical Engineers. Daarnaast worden constructieve en teken technische items besproken met constructiebegeleider, Luc Schutte. Deze controleert uiteindelijk de tekeningen en keurt ze goed. Overkoepelend is Randy Delivorias als afdelingsleider van Custom Build. De afdelingsleider stuurt de projectleiders aan. Hieronder is een organigram weergegeven van de afdeling Custom Build. Hierbij zijn de namen weggelaten en is het vooral om aan te geven hoe de hiërarchie is Voor elk project wordt er wekelijks een meeting georganiseerd. Tijdens zo n meeting wordt er besproken wat de aandachtspunten zijn en worden beslissingen gemaakt. Daarnaast wordt er elke week op maandagochtend een meeting gehouden met de mechanische afdeling, waarbij Igor verteld wat er die week op de planning staat en verdeeld daarbij de taken. Afstudeerstage 6 Jochen van Soest

21 FIRE TRAINING PRODUCTS 0. Informatie Om het project goed bij te houden, worden regelmatig documenten uitgeprint en in een map gestopt, zo kan er eenvoudig getoond worden wat is gebeurd. Daarbij is ook eenvoudig te zien wat nog moet gebeuren. Verder zal de praktijkbegeleider wekelijks op de hoogte worden gehouden omtrent de werkzaamheden. Daarbij worden ook problemen besproken die zich in die week hebben voorgedaan. Mochten de begeleiders er niet zijn, worden andere werknemers van dezelfde afdeling aangesproken over de werkzaamheden. Richting de docentbegeleider zal er elke tot 3 weken een voortgangsrapport verstuurd worden. Hiermee kan de docentbegeleider de gang van zaken in de gaten houden. Afstudeerstage 7 Jochen van Soest

22 Bijlage Procesbeschrijving In deze bijlage zal beschreven worden hoe het proces van een project binnen Haagen verloopt. Daarbij zal kort aangegeven worden wat bij het project voor Liechtenstein van toepassing is geweest. Dit hoofdstuk is bedoeld om onderstaand diagram, uit hoofdstuk van het verslag, te verduidelijken. - -

23 Procesbeschrijving. Verkrijgen project Een project kan op twee manieren aan een bedrijf uitbesteed worden. Volgens een aanbesteding, ook wel tender genoemd. Of door een offertetraject te volgen. Daarbij is een eis, dat wanneer de kosten van een project boven de 5.000,- uitkomen, het sowieso via een tender verloopt.. Tendertraject Het tendertraject begint bij de klant, ze lopen tegen een probleem aan of ze willen nieuwe trainingsmogelijkheden. Intern omschrijven ze het probleem en wat voor oplossing ze willen, met bijbehorende voorwaarden. Alle eisen, wensen en voorwaarden worden omschreven in een tender. Deze tender wordt gepubliceerd, waarna bedrijven, die aan de voorwaarden voldoen, zich kunnen inschrijven. Hier gaat het er vooral om dat bedrijven aangeven wat hun sterke kanten zijn en voor welke prijs ze dat kunnen leveren, dit wordt omschreven in een offerte. Dit dient echter wel binnen een door de klant vastgesteld tijdsbestek te gebeuren. Vervolgens zal de klant alle aanbiedingen bekijken en het bedrijf uitzoeken, welke het beste aan hun voorwaarden voldoet. Dit bedrijf zal de order ontvangen en mogen uitvoeren. De tender van de klant en de offerte van het bedrijf, zijn de leidraad voor de volgende fases in het project.. Offertetraject Bij het offertetraject heeft de klant de wens om een nieuw product aan te schaffen. Hiervoor schrijven ze een bedrijf aan, die ze geschikt vinden voor hun project. Het bedrijf stelt een offerte op aan de hand van de producten en installaties die de klant zich wenst. Ook zal naast het pakket van eisen een budgetofferte opgesteld worden. De budgettering en de offerte worden zowel mondeling als schriftelijk toegelicht. Zo wordt per onderdeel/onderwerp toegelicht wat het bedrijf aan de klant aanbied. Deze documenten zullen door de klant bekeken worden en eventuele op- en aanmerkingen kunnen in een volgende versie van de offerte meegenomen worden. Als beide partijen overeenkomen wat in de offerte staat, zal het bedrijf het project volgens de offerte mogen maken. De kosten die bij de offerte zijn inbegrepen is het bedrag dat de klant voor de aangeboden diensten dient te betalen. Mochten er naderhand nog extra wensen komen, dan kan dit tegen extra vergoeding gemaakt worden. Dit wordt in een apart document vastgelegd. In dit traject is niet de tender maar de offerte de grootste leidraad voor de volgende fases in het project. Bij het project Liechtenstein betreft het een project dat boven de grens van 5.000,- uitkomt. Dit betekend dat het project via het tendertraject is verlopen. De klant heeft alle eisen en wensen in een tender geplaatst, daarbij hoort het document het Pflichtenheft. Na het afwegen van de verschillende aanbiedingen van bedrijven, kwam die van Haagen als beste naar voren. Haagen is dan ook het bedrijf geworden dat het project mag uitwerken. Hierbij is het Pflichtenheft de leidraad in het project. - -

24 . Voorstel richting klant Zodra er een overeenkomst is bereikt tussen klant en bedrijf, staat het vast dat het betreffende bedrijf de opdracht uit mag voeren. Vervolgens worden er GA s (General Acceptance) opgesteld. Dit zijn Dtekeningen waarop alle aandachtspunten staan. Op deze manier wordt de bedoeling van het geheel duidelijker.. Schets containercomplex Vanuit de eisen van de klant wordt eerst bedacht hoe het geheel er uit moet komen te zien. Dit kan gebeuren met een snelle schets of een korte omschrijving. Bij het project Liechtenstein was dit niet nodig. In de tender was al een afbeelding toegevoegd met een opzet. Hierin is al duidelijk gemaakt welke componenten gebruikt moeten worden en hoe de grote lijnen er uit zien.. Globaal 3D-model containeropstelling Vanuit de afbeelding uit de tender wordt een globaal model opgebouwd. Doordat Haagen al veel projecten heeft gedaan zijn er veel bestaande modellen voorhanden. Zo zijn er al modellen van containers en vuurhaarden. Voor het globale model worden deze samengevoegd in een samenstelling. Door de bestaande modellen te gebruiken, kan heel snel duidelijk worden gemaakt hoe het geheel er uit komt te zien. Deze modellen worden na het maken van de GA s beter bekeken en uitgewerkt..3 D-tekeningen van het model In de vorige paragraaf is beschreven hoe snel een duidelijk model gevormd wordt. Vervolgens worden vanuit dit model tekeningen gemaakt. De tekeningen laten duidelijk zien hoe de opstelling voor het complex wordt en waar welke componenten worden geplaatst. Daarnaast wordt er ook per vuurhaard een tekening gemaakt, zodat de klant een duidelijk beeld krijgt..3. Tekst toepassen Bij deze tekeningen is het belangrijk dat alle aandachtspunten duidelijk worden, om discussiepunten achteraf te vermijden. Hiervoor wordt voornamelijk tekst gebruikt. Bij de vuurhaarden wordt beschreven uit welke onderdelen ze opgebouwd zijn en wat de specificaties zijn. Daarbij wordt ook de capaciteit vermeld. Daarnaast worden ook belangrijke punten beschreven die juist niet in de vuurhaard zitten. Ook bij de overzichtstekeningen wordt veel met tekst gewerkt. Zo worden bepaalde eigenschappen van onderdelen verduidelijkt. Een voorbeeld hiervan: bij het project Liechtenstein willen ze een deur die horizontaal gedeeld is. Als op de plattegrond gekeken wordt zie je alleen maar een deur, maar de tekst die er bij staat legt uit dat de deur horizontaal gedeeld is. Op deze manier worden alle punten verduidelijkt. Mochten er ook dingen zijn die niet aan de offerte voldoen, wordt dit ook vermeld. Er zijn niet veel van deze punten, maar de offerte moest in korte tijd opgesteld worden, waardoor sommige punten niet goed overgedragen zijn. Wat leid tot mogelijke aanpassingen op de GA s..3. Maatvoering In de overzichtstekening worden de belangrijkste maten aangegeven. Zo krijgt de klant een goed beeld hoe groot alles wordt en op welke plekken de componenten staan. Bij deze afmetingen wordt echter wel de opmerking gemaakt dat het nog iets kan afwijken als dat beter uitkomt met installeren. Dit doet Haagen om discussies te vermijden. - -

25 .4 Intern afronden GA s Zodra de eerste GA-tekeningen klaar zijn, wordt dit intern besproken. Hierbij is het belangrijk dat alle clusters aanwezig zijn. Als alles qua constructie klopt, is het niet altijd het geval dat het gunstig is voor installatie of elektra. Aan de hand van deze interne besprekingen worden de tekeningen aangepast, totdat alle clusters akkoord gaan. Op deze manier wordt er vastgelegd hoe het geheel uitgewerkt gaat worden. Wanneer alle clusters akkoord gaan met de tekeningen, kunnen deze klaar gemaakt worden om naar de klant te versturen. Er wordt een begeleidende opgesteld en de tekeningen worden naar PDF geconverteerd. Deze PDF bestanden worden als bijlage per mail verzonden..5 GA s bespreken met klant De laatste fase, wat betreft de GA s, is het overeenkomen met de klant. De klant zal de GA s aandachtig bekijken en op- en aanmerkingen geven. Dit doet de klant zorgvuldig, omdat de GA s na goedkeuring het leidende document zullen zijn. De op- en aanmerkingen formuleert de klant in een apart document, zodat eenvoudig is terug te vinden wat wanneer is vermeld. Dit document zal naar Haagen worden verstuurd, waaraan gehoor zal worden gegeven. De aanmerkingen worden of geaccepteerd en aangepast of weerlegd met onderbouwing. Deze antwoorden zullen ook weer in een nieuw document geformuleerd worden. Daarnaast kan het zijn, wanneer opmerkingen geaccepteerd worden, dat de GA s aangepast worden en een nieuwe revisie krijgen, welke eerst weer intern worden besproken. Deze antwoorden zullen met een nieuw setje van de GA s terug gestuurd worden naar de klant. Mocht de klant dan weer wat op- en aanmerkingen hebben herhaald het bovenstaande proces zich weer. Zodra de klant het eens is met wat er op de GA s wordt getoond, zullen deze ondertekend worden. Dit gebeurd met een bezoek aan de klant. Hierbij worden de GA s op ware grootte geprint en geplot en meegenomen naar de klant. Daarbij konden, tijdens het bezoek, de laatste onduidelijkheden uitgelegd worden. Als de GA s door beide partijen ondertekend zijn, kan de volgende fase van het proces van start gaan. Dit is het uitwerken van het model en maken van het engineeringspakket. 3. Uitwerken Engineeringspakket Als klant en bedrijf uiteindelijk tot overeenstemming zijn gekomen, wordt het vervolg traject ingezet. Dit is het geheel uitwerken, zodat het daadwerkelijk gemaakt kan worden. Hierbij wordt gekeken naar constructie, installatie en elektra. Van alle onderdelen worden tekeningen en zo nodig berekeningen gemaakt. De tekeningen worden regelmatig bekeken door alle clusters, zodat er geen miscommunicaties en problemen ontstaan. Voor de GA s is een globaal model gemaakt, deze worden per onderdeel uitgewerkt. Ten slotte worden de tekeningen naar de werkvloer toe gecommuniceerd. Het gebeurd regelmatig dat de eerste tekeningen al naar de vloer toe worden gecommuniceerd, terwijl andere tekeningen nog gemaakt moeten worden. Dit is om het proces sneller te laten verlopen. Risico is wel, dat als er veranderingen komen, deze lastiger zijn door te voeren

26 4. Realisatie en testen complex Zodra de eerste tekeningen naar de werkvloer gecommuniceerd zijn, kan er begonnen worden met het realiseren. Hierbij ligt het aan het product waar het gemaakt wordt. Haagen heeft een werkplaats bij het bedrijf. Hier worden vaak containers bewerkt en de grotere constructieve onderdelen gemaakt. Onderdelen die gelaserd dienen te worden, worden uitbesteed aan andere bedrijven. Ook gebeurt het regelmatig dat, door drukte bij Haagen, constructies worden uitbesteed. Installatie gebeurt wel door Haagen zelf, dit doen ze bij het bedrijf of op locatie. Waar ze de installatie doen, heeft met name met de planning te maken. Over het algemeen bouwen ze het geheel bij Haagen op en testen het al een keer, voordat het naar de klant wordt verstuurd. Daarbij wordt gekeken of alle vuurhaarden goed functioneren en het complex voldoet aan de eisen. 5. Opleveren bij klant Als het bij Haagen is getest, gaat het geheel op transport. Voor transport worden losse onderdelen in zeecontainers verpakt, zodat het een internationaal handelbaar formaat betreft. Het transport vind grotendeels over de weg plaats. Maar het komt ook voor dat een gedeelte van het transport over het water gebeurd. Om de kosten te beperken, gebeurt het soms dat containers in de buurt van de klant worden bewerkt. Zo is er alleen transport over de weg nodig. Zodra alle losse containers zijn gearriveerd bij de klant wordt het geheel ter plaatse opgebouwd. Hierbij wordt ook alle installatie afgerond. Als het geheel opgebouwd is, wordt het getest. Dit is de uiteindelijke test voordat het geheel opgeleverd wordt. Bij de overdracht naar de klant hoort ook een handleiding. Daarnaast wordt er uitleg gegeven wat de mogelijkheden zijn en waar op gelet dient te worden tijdens het gebruik van het product. Hierbij worden ook extra tips gegeven wat de trainingen nog realistischer zouden kunnen maken. 6. Onderhoud en Service van het complex Wanneer het product volledig is overgedragen naar de klant, gaat de laatste fase van het project in, namelijk onderhoud en service. Welke service wordt verleend vanuit Haagen is per project verschillend. Het wordt van tevoren besproken en vastgelegd in de offerte. Hierin wordt beschreven voor welke punten de klant garantie heeft. Daarnaast wordt ook omschreven welke kosten voor de klant of voor Haagen zijn

27 Bijlage 3 Pflichtenheft Het Pflichtenheft is het document dat door de klant is opgesteld. Hierin zijn de eisen van de klant omschreven en het dient als controlelijst bij de afname van het project. Dit document is verschenen bij de tender. Het document is naderhand nog aangepast, door wijzigingen vanuit Haagen. Deze bijlage bevat de laatste versie van het document

28 AMT FÜR BEVÖLKERUNGSSCHUTZ FÜRSTENTUM LIECHTENSTEIN Pflichtenheft zur Lieferung einer erdgasbefeuerten Brand-Simulationsanlage in Container-Bauweise Variante vom 6.4.3

29 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein Inhalt. Übersicht Nähere Beschreibung zur Realisierung Die Container Brandstellen Verrauchungsanlage Be- und Entlüftungseinrichtung (Lüftungsanlage) Gasanlage Elektroanschluss, Verteilung, Installationen, Apparate Wasseranschluss und Installation Externe Anschlusskästen Sicherheitseinrichtungen Überwachung und Kommunikation Leitstand Ausführung und Abnahme Schulung, Unterweisung und Bediener-Anleitung Schlussdokumentation Wartung und Intervention Garantie Herstellerangaben... 4 von 4. Mai 0 / HAAL

30 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein. Übersicht Seite.. Modellfoto 7 Hangseite Übungsplatz (Betonplatte) = Leitstand = grosser Brandcontainer 3 = kleiner Brandcontainer 4 = Verbindungscontainer (Treppenhaus) 5 = Zugangscontainer OG 6 = bestehende Stützmauer 7 = Anschlüsse: Elektro, Erdgas, Wasser.. Grundriss EG OG OG = Technikraum EG mit Türe = Flammenwand EG 3 = Flashover-Brandstelle EG 4 = Küchenbrand EG 5 = Universalbrandstelle EG 6 = Universalbrandstelle EG 7 = Heisse Türe EG 8 = Treppe EG-OG 9 = Tor mit Zugangstüre kl. Brandcont. EG 0 = Mobile Wände kl. Brandcontainer EG = Fluchttüre kl. Brandcont. EG = Fluchttüre gr. Brandcontainer EG 3 = Externer Anschlusskasten EG 4 = Externer Anschlusskasten EG 5 = Fensterbrandstelle OG 6 = Eingang Zugangscontainer OG von Böschung aus 7 = Zugangstüre Treppenhaus im OG 8 = Verbindungstüre Zugangscont.-Treppenhauscont. im OG 3 von 4. Mai 0 / HAAL

31 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein. Nähere Beschreibung zur Realisierung.. Standort Westliche Seite des betonierten Übungsplatzes; Abstände zu Mauern ca..5 m 0,85m Zweigeschossige Containeranlage Lage Leitstand gemäss Skizze.. Anordnung und Ausstattung der Container und Übungsräume 40-Fuss-Container (m) als grosser Brandcontainer mit abgetrenntem Technikraum Obergeschoss (OG) ein 0`-Container (6m) längs mit Treppe Im EG Richtung Norden ein 0 -Container (kleiner Brandcontainer) 0 -Container quer auf kleinem Brandcontainer; auf Mauer abgestützt Abstützung erfolgt auftraggeberseitig.3. Bedienung Bedienung von einer Person vom Leitstand aus oder mittels drahtloser Fernbedienung In 30 Minuten einsatzbereit Ausserbetriebsetzung in 30 Min..4. Klimatische Vorgaben Umgebungs-Temperaturbereich von -0 bis +40 C Mittels automatisch geregelter Heizung alle Räume über 0 C Fernbedienungen 3. Die Container 3.. Konstruktionsmerkmale 3... Allgemein selbsttragenden geschweissten Stahl-Rahmen als Chassis; Stabilisierung und Verstärkung der Böden, Wände und Decken mit weiteren Träger möglich Verlad mit Kran Container müssen komplett vom Restwasser entleert werden können Befestigung auf dem Fundament gemäss Angaben Auftragnehmer Verbindung zwischen den Containern geschraubt und mit Twistlock Auflage auf hangseitiger Stützmauer erfolgt bauseitig vom Auftraggeber 3... Grössen und Masse ISO-Norm 0 ; Aussenmassen von ca. L-6,058 m / B-,438 m / H-,59 m ISO-Norm 40 ; Aussenmassen von ca. L-,9 m / B-,438 m / H-,59 m Böden Löschwasser gesammelt abfliessen Rutschfestes Material oder rutschfeste Beläge Zwischenboden für Gas-, Wasser- Strom- und Steuerungsleitungen etc. möglich Wände und Decken Aussenwände und Decken aus gesicktem Stahlblech Mit der Rahmenkonstruktion verschweisst Spezielle Verkleidung und Isolation bei beiden Brandcontainern Im Bereich der Brandstellen gegen Hitzeeinwirkung geschützt Verkleidungsplatten aus hitzebeständigen Stahlplatten 4 von 4. Mai 0 / HAAL

32 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein Zwischenisolation resistent gegen Wasser und Feuchtigkeit Auswechselbarkeit der Hitzeschutzverkleidungen Bei ganztägigem Übungsbetrieb Temperatur an der Aussenhülle nicht über 60 o C Türen Türen mit solidem Stahlrahmen mit Verstrebungen Lichte Weite von 000 x 900 mm Alle Türe mittels Türkontakten überwacht Aussentüren mit Schlösser zur Aufnahme eines bauseitig gelieferten Schliesszylinders Anordnung der Türen laut Grundriss-Skizze Schlauchdurchführungen an Aussentüren Türen zu den Brandcontainern (Nr. + ) horizontal geteilt Verbindungen Vertikale und horizontale Verbindungen zwischen Containern rauch- und wasserdicht Lackierung Innen- und Aussenlackierung mit Grundierung als Korrosionsschutz Aussenhülle mit wetter- und alterungsbeständigen Decklack Farbe RAL 3000 (muss noch bewilligt werden) Beschriftung gemäss Angaben Auftraggeber Frostheizung Container sowie Leitstand mit stationär installierter Frostheizung Heizsysteme (ausser im Leitstand) gegen mechanische Beschädigungen und Löschwasser geschützt Energieträger : Erdgas Leistung xx kw laut Berechnung Ok Ok ±8kW 3.. Grosser Brandcontainer 3... Technikraum Tiefe von ca. 000 mm Zugang stirnseitig durch Tore Aussenwände gegen Frost isoliert Innenwände zum Brandraum gegen Wärmedurchschlag isoliert lm Technikraum sind folgende Anlagenkomponenten untergebracht: Gasversorgung und Verteilung Schaltelemente zu den Brandstellensteuerungen Steuerungseinheit zum Flashover Brandmodul Steuerungseinheit zur Brandstelle Flammenwand Probeentnahmesystem und Auswerteeinheit für die Gasüberwachung Elektroschaltschrank für die Verteilung und Steuerung Verrauchungsanlage für die Brandcontainer 3.3. Kleiner Brandcontainer Dreh oder Stellwände; einfach schwenk- und verriegelbar (ohne Werkzeug) 3.4. Verbindungscontainer EG-OG (Treppenhauscontainer) Treppe und Treppenhaus Metalltreppe aus rutschfesten Trittstufen mit beidseitigen Handläufen im Bereich des EG unten seitlich offen und ohne Setzstufen Treppenschacht im OG vom Boden bis zur Decke mit einer verstrebten Blechwand verkleidet Isolation im Bereich der oberen Türe 5 von 4. Mai 0 / HAAL

33 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein Fenster Fensteröffnung mit den Massen von ca. 000 x 00mm (BxH) Fensterbrandstelle auf Aussenseite gegen Hitze geschützt 3.5. Zugangscontainer Obergeschoss (OG) 0 -Container ist unverkleidet; Innenlackierung Verbindungstüre (Nr. 8) zum angebauten Treppenhaus-Container Stirnseitig ist eine Türe (Nr. 6 ) 000x Brandstellen 4.. Allgemein 4... Allgemein Brandstellen mit Erdgas betrieben; Anschluss an bauseitig bereitgestellten Erdgasanschluss Brandstellentechnik mit Wasserbad (ausser Flashover und Flammwand) Gasbrenner mit grosser Wärmentwicklung bei niedrigem Gasverbrauch, d.h. hohen Wirkungsgrad Gasleistung für Betrieb von drei Brandstellen inkl. Flashover berechnet Brandstellen aus hochwertigem Edelstahl mit sehr hoher Hitzebeständigkeit Auch bei längerer Brenndauer gegen Überhitzung und vor Deformation geschützt Servicefreundliche Bauart erlaubt einfache Demontage der Einzelkomponenten Flammenbild der Realität entsprechend, dh. wirklichkeitsnah in Form und Bewegung Wasserbadprinzip : Wasserzuleitungen mit gut zugänglichem Entleerungshahn Brandstellen sind betriebsfertig angeschlossen 4... Geeignete Löschmittel Geeignete Löschmittel: Wasser CO Löschdecke Schaum nur bedingt in kleinen Mengen Kein Pulver als Löschmittel Steuerung Alle Brandstellen werden vom Leitstand aus oder mittels Fernbedienung gesteuert Brandstellen können einzeln, gemeinsam (ausser Flashover) oder in verschiedenen Kombinationen zueinander betrieben werden Brandstellen werden mittels Kamera-System überwacht Brandstellen sind rasch rückzündbar und einzeln in der Intensität in Stufen einstellbar Löscherfolg wahlweise manuell oder automatisch feststell- und steuerbar Alle Brandstellen ausgerüstet (ausser Flashover) mit Sensoren für die automatische Steuerung des Brandablaufs Auswertungseinheit regelt die Grösse der Flamme bis zum Erlöschen Direktes Ablöschen der Gasflamme durch das verwendete Löschmittel ist konstruktiv ausgeschlossen Redundant überwachte Pilotflamme Ok Küchenbrand: Automatisch Universalbrand: Von Hand, ausser Universalbrand 6 von 4. Mai 0 / HAAL

34 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein 4.. Konstruktionsmerkmale der einzelnen Brandstellen 4... Brandstelle Küchenbrand im grossen Brandcontainer Kochherd mit Dunstabzugshaube; Wasserbad, Herdbrand mit Übergriff auf Dunstabzugshaube Friteusenbrand mit Fettbrandexplosion Masse gemäss Angebot Gasverbrauch NN m 3 /h 4... Brandstelle Flammenwand im grossen Brandcontainer Flammenwand an der Zwischenwand zum Technikraum Brandstellentechnik trocken Masse gemäss Angebot Gasverbrauch NN m 3 /h Brandstelle Flashover im grossen Brandcontainer Flashover an der Decke über der Flammenwand Brenner nicht direkt von den Auszubildenden einzusehen Reichweite bis max. 6 m und in Stufen regelbar Manuell über Fernbedienung oder über Leitstand gesteuert Brandstelle Heisse Türe im grossen Brandcontainer Zwischen grossem und kleinem Brandcontainer eingebaut Mit elektrischen Heizelementen aufgeheizt und regelbare Temperaturzonen Richtung der Türöffnung wird noch bestimmt Rauchaustritt aus Rahmen über zentrale Rauchverteilung 58,6 [m 3 /h] 33,5 [m 3 /h] Richtung grossen Brandcontainer Brandstelle Universalbrandstelle im grossen Brandcontainer (mit Zusatz-Attrappen) An Wand bei der Treppe im grossen Brandcontainer Baumass beträgt ca. 00 x 800 mm Zusatz-Attrappen Bett, Elektrokasten und Gasflasche Brandstelle ist mobil für Verwendung im Aussenbereich Anschluss an Aussenkästen leicht demontierbar (evt. Stecksystem) 3 Zusatz-Attrappen (z.b. Lagergestell, Papierkorb, TV-Monitor, etc.) nach Angabe Auftraggeber Gasverbrauch NN m 3 /h 0, [m 3 /h] Brandstelle Universalbrand im kleinen Brandcontainer (ohne Zusatz-Attrappen) Analog Universalbrandstelle Brandstelle Fensterbrand im Treppenhauscontainer Fensterbrandstelle im Fensterrahmen im OG Verbindungscontainer Brandstelle an Aussenseite des Fensters Flammen über die ganze Breite des Fensters Masse des Fensters beträgt ca. 000x00 mm Fensterflügel aus Metall, öffnen nach innen Fensterbrandstelle auf Aussenseite gegen Hitze geschützt Innenbereich des Containers entsprechend geschützt 000x Verrauchungsanlage Verrauchung sämtlicher Räume Steuerung vom Leitstand aus oder mit dem Fernsteuergerät Verrauchungsanlage besteht aus einem zentralen Rauchgenerator Tank mit dem Rauchfluid muss für einen 4-stündigen Übungsbetrieb reichen 7 von 4. Mai 0 / HAAL

35 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein Verrauchungssystem umfasst alle notwendigen Anlagenteile zum Transport des Rauchs (Lüfter mit Antriebsmotor, Kanalverteilsystem, Klappen, Software-Steuerung) Anlage ist montiert, verkabelt und betriebsfertig angeschlossen 6. Be- und Entlüftungseinrichtung (Lüftungsanlage) 6.. Allgemeines Bedienung vom Leitstand aus oder über die Fernbedienung Be- und Entlüftungseinrichtung erfüllt die Anforderungen nach DIN 4097 (Teil u. ) Die Be- und Entlüftungseinrichtung besteht aus folgenden Anlagekomponenten: a) Zu- und Abluft für alle Container b) Frischluftzufuhr für die Brandstellen (Aussenluft) 6.. Zu- und Abluftanlage (Lüftungssystem) für die Container Zu- und Abluftanlage so dimensioniert, dass in einem maximal verrauchten Raum nach Minute freie Sicht (Personen und Gegenstände müssen erkennbar sein) herrscht Nach Minuten muss der Raum rauchfrei sein Mindestens 80-facher Luftaustausch pro Stunde Die Komponenten der Zu- und Abluftanlage müssen temperaturbeständig sein (Lüftungsgeräte, Verteilerkanäle, Wetterschutzgitter, Klappen, Lüftungsgitter, Regelung) Lüftungsanlage besteht aus zentralen Ventilationsgerät; Ausblasrichtung Richtung Vorplatz (weg von Strasse) Lüftungsanlage schaltet bei Überschreiten der zulässigen Gaskonzentration oder Maximaltemperaturen ein Lüftungsanlage manuell vom Leitstand oder Fernsteuergerät aus betrieben 6.3. Frischluftzufuhr Brandstellen optimales Verbrennungsluftsystem für jede Brandstelle (ausser Flashover) Frischluft in Brandräumen Verbrennung mit grösstmöglicher Sicherheit Start der Verbrennungslüfter automatisch mit dem Startbefehl der Brandstelle 7. Gasanlage Gasversorgung über die bauseitig vorhandene Erdgasleitung der Liechtensteinischen Gasversorgung (LGV) Anschlusspunkt ist manueller Kugelschieberhahn NW 50mm mit Flansch; neben Technikraum auf ca. m Höhe ab Terrain Verbindung zwischen Anschlusspunkt und Verbraucher als fest installierte Leitung Anschlusswert Erdgasnetz: 4'000 kw bei 4 bar. Hauptgasregelstrecke und Verteilung im Technikraum Gasversorgungstechnik für gleichzeitigen Betrieb von drei Brandstellen inkl. Flashover Rohrleitungen sowie elektrische Steuer- und Überwachungsleitungen ohne Wärmebeanspruchung verlegt 8. Elektroanschluss, Verteilung, Installationen, Apparate 8.. Hauptanschluss und Hauptverteilung Elektrische Versorgung über bauseitig vorhandene Kraftsteckdose CEE 3 (400 V/3 A) Steckdose im Schutzkasten neben dem Erdgasanschluss Elektrische Zuleitung ab Kraftsteckdose ist vom Auftragnehmer zu installieren 8 von 4. Mai 0 / HAAL

36 Ausschreibung Brandsimulationsanlage Fürstentum Liechtenstein Hauptverteilungsschrank mit Hauptschalter im Technikraum Sicherungsschrank im Technikraum Elektrischen Installationen und Verbraucher sind mit Leitungsschutzschaltern einzeln oder gruppenweise abgesichert und auf mehrere Fehlerstromschutzschalter-Gruppen (FI 30 ma) aufgeteilt 8.. Elektroinstallationen und Apparate Alle Räume mit zweckmässigen Beleuchtungskörpern ausgerüstet; Beleuchtungsstärke in Übungsräumen mind. 00 lx, im Leitstand mindestens 300 lx Eigener Stromkreis je Raum Elektrische Installationen gegen Löschmittel, Wärmeeinwirkung und mechanische Beschädigungen geschützt Schutzart IP 65 nach DIN EN 6059 (VDE 0470 Teil ) Pro Raum ein Leitungsschutzschalter und ein FI-Schalter 30 ma Jede Brandstelle, sowie die externen Anschlusskästen, haben einen eigenen Stromkreis mit FI-Schalter 30 ma. Alle elektrischen Betriebsmittel in Übungsräumen zentral vom Leitstand aus geschaltet Schaltzustand muss am Leitstand angezeigt werden Container leitend verbunden und für Potentialausgleich an die Fundamentplatte angeschlossen; grossflächige Metallteile (zb. Heizkörper, Gitter, Bodenabläufe) in den Potenzialausgleich einbezogen NOT-AUS -Taster in den Containern beleuchtet und gegen unabsichtliche Betätigung mechanisch geschützt 9. Wasseranschluss und Installation Bauseitiger Wasseranschluss mit ca. 8 bar Eingangsdruck Anschlusspunkt als Kugelschieberhahn im Bereich des Erdgasanschlusses mit den Dimensionen XX Verteilung mit den notwendigen Armaturen (Schieber, Druckreduzierung etc.) im Technikraum Wasser-Installationen müssen gut entleert werden können (Frostschutz). Wasserleitungen im Zuleitungs- und Verteilungsbereich mit Begleitheizung (Heizkabel) 0. Externe Anschlusskästen Spritzwassersicherer Anschlusskasten bei der Zugangstüre zum Technikraum und an der Aussenwand des kl. Brandcontainers für die mobilen Brandsimulationsgeräte Anschlüsse für Gas, Wasser, Starkstrom (6 A/400v) und Steuerungsbefehle Dimensionen der Anschlüsse richten sich nach dem Bedarf der Universalbrandstellen. Sicherheitseinrichtungen 0.. Gesamtumfang Zu den Sicherheitseinrichtungen gehören: Notabschaltung über NOT-AUS -Taster Explosionsschutz durch Gasüberwachung Temperaturbegrenzung im Brandraum Redundante Flammenüberwachung der Brandstellen Zu- und Abluftventilatoren für den Luftaustausch (DIN 4097-) Not-Beleuchtung im Brandraum 9 von 4. Mai 0 / HAAL