Niertransplantatie, donatie en wachtlijst
|
|
- David Verbeke
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Factsheet Nieren en nierschade deel 7 Niertransplantatie, donatie en wachtlijst In geval van nierfalen, is niertransplantatie vaak de beste nierfunctievervangende behandeling. Dit levert veel meer levenskwaliteit en resterende levensverwachting op dan dialyse. Transplantatie kan met een nier van een overleden donor (postmortale transplantatie) of met een nier van een levende donor (donatie bij leven). Het heeft de voorkeur om te transplanteren als de nieren nog net genoeg functioneren om niet te hoeven starten met dialyse (pre-emptieve transplantatie), met een nier van een levende donor. Maar er is niet altijd een levende donor beschikbaar. Meer dan de helft van de transplantaties in Nederland vindt plaats met nieren van levende donoren. Ons land loopt daarmee voorop in Europa. Donatie bij leven is van levensbelang, want er is een groot tekort aan postmortale donornieren. Transplantatie: met nier van levende of overleden donor Een donornier kan afkomstig zijn van een levende of een overleden donor (postmortale nierdonatie). De levende donor kan familie zijn (verwante donor), maar ook niet-verwante donaties komen voor: bijvoorbeeld van partners en vrienden. In Nederland is het ook mogelijk om een nier te doneren zonder dat je de nierpatiënt kent, dat heet anonieme nier donatie, ook wel altruïstische of Samaritaanse nierdonatie. Vanuit medisch oogpunt zijn er twee typen postmortale donornieren. Allereerst de postmortale donornieren van mensen wiens hart niet meer klopte tijdens uitname familie levende donor bekende donor partner/vriend(in) niet-verwant Donornier anonieme donor van de nier. Dat heet donatie na hartdood (ook wel: Donation after Circulatory Death, DCD). En er zijn postmortale donornieren van mensen die hersendood zijn, maar bij wie het hart nog wel klopte en de bloed circulatie nog werkte tijdens uitname van de nier. Dat heet donatie na hersen dood (ook wel Donation after Brain Death, DBD). De prognose en langetermijnresultaten van transplantaties met nieren van hersendode en hartdode postmortale donoren zijn vergelijkbaar. 1] hersendood (DBD) overleden donor hartdood (DCD) 1
2 Meer donaties bij leven Afgelopen 25 jaar steeg het aantal niertransplantaties in Nederland van ruim 400 naar ongeveer transplantaties per jaar. 2] Het aantal nierdonaties bij leven Figuur 2 - Verdeling van type donoren bij niertransplantaties in 2015 Figuur 3 - Aantal transplantaties met nier van levende donor per miljoen inwoners in Europa Europeese niertransplantatie van levende donor steeg enorm, terwijl het aantal transplantaties met een postmortale donornier afgelopen 25 jaar stabiel bleef (figuur 1). Op dit moment zijn er meer transplantaties met nieren van levende donoren, dan transplantaties met een nier van een overleden donor. In 2015 vonden er 983 niertransplantaties plaats, waarvan 513 (52%) met een nier van een levende donor (zie figuur 2). 2] Nederland loopt daarmee voorop in Europa als het gaat om het aantal transplantaties met levende nierdonoren per miljoen inwoners (zie figuur 3). 3] Figuur 1 - Aantal niertransplantaties tussen 1991 en 2015 aantal transplantaties nier van overleden donor levende donor verwant 198 levende donor niet-verwant nier van levende donor 20% 32% 513 niertransplantaties met levende donor (52%) % 25% hersendode donor hartdode donor niertransplantaties met overleden donor (48%) Turkije 31,5 Nederland 30 IJsland 26,7 Cyprus 20 Denemarken 19,1 Groot-Brittanië 17,4 Zweden 15,7 Noorwegen 13,6 Zwitserland 13,5 Duitsland 8,8 Oostenrijk 8,7 Ierland 8,3 Spanje 8,1 Tsjechië 7,8 Malta 7,5 Frankrijk 6,2 België 5,7 Portugal 4,8 Griekenland 4 Hongarije 4 Italië 3,6 Bosnië Herzegovina 3,4 Servië 3,2 Armenië 3 Letland 2,9 Wit-Rusland 2,6 Roemenië 2,5 Finland 2,4 Litouwen 2,3 Slowakije 1,8 Moldavië 1,7 Bulgarije 1,5 Polen 1,5 Estland 0,8 Kroatië 0,7 Slovenië 0 2
3 Levensverwachting na transplantatie Het heeft de voorkeur om te transplanteren als de nieren nog net genoeg functioneren om niet te hoeven starten met dialyse (pre-emptieve transplantatie). 4] Enerzijds omdat de patiënt dan nog geen schadelijke bijwerkingen heeft ondervonden van dialyse en nog in redelijke conditie aan de transplantatie begint. Anderzijds omdat pre- emptieve transplantatie (meestal) plaatsvindt met een nier van een levende donor, en zo n donornier gemiddeld een langere levensduur heeft. Patiënten waarbij pre-emptief een nier is getransplanteerd, overleven aanzienlijk langer dan patiënten die na start van dialyse een nier krijgen van een overleden donor, of hun hele leven blijven dialyseren. [4, 5] Een 20-jarige patiënt met nierfalen die een niertransplantatie heeft ondergaan, heeft ongeveer dezelfde resterende levensverwachting als een gezonde 40 jarige. Zie ook Factsheet Nieren en nierschade deel 6. eigen zieke nieren donornier urineblaas urineleider ader slagader Na de transplantatie hebben patiënten te maken met het risico op afstoting van de donornier. Veel patiënten kampen ook nog met de gevolgen van het eindstadium nierfalen van vóór de transplantatie. Veel voorkomende complicaties zijn hoge bloeddruk en verstoring van de vetstofwisseling. Ook kanker, infecties en botproblemen komen vaker voor vergeleken met de algemene bevolking. 6] Risico op afstoting Het belangrijkste risico waar patiënten na transplantatie mee te maken krijgen, is dat hun lichaam de donornier afstoot. Dat kan zowel direct na de operatie, maar ook maanden of jaren na de operatie gebeuren. Er zijn verschillende oorzaken voor afstoting; meestal gaat een donornier verloren door een chronische afstotings reactie, die leidt tot schade aan de bloedvaten van de nier. 6] Symptomen die hierop wijzen zijn langzame afname van de nierfunctie, eiwit in de urine en hoge bloeddruk. Gevoeliger voor infecties Om afstoting tegen te gaan, moeten patiënten hun leven lang afweeronderdrukkende medicijnen gebruiken (immunosuppressiva). De medicijnen onderdrukken niet alleen de afweercellen die de donornier aanvallen, maar verminderen de afweer door het hele lichaam. Het gevolg is dat transplantatie patiënten gevoeliger zijn voor infecties. Complicaties en levensduur donornier Hoger risico op kanker Het onderdrukte afweer systeem is ook minder goed in het onschadelijk maken van ontspoorde cellen, zoals tumorcellen. Daardoor hebben transplantatiepatiënten een verhoogd risico op kanker. Zorgvuldige periodieke controle blijft daarom levenslang noodzakelijk. 6] Meer kans op hart- en vaatziekten Na transplantatie hebben patiënten een verhoogde kans op cardio vasculaire complicaties en een verhoogde kans om te overlijden aan hart- en vaatziekten. Hoe langer de periode van dialyse voorafgaand aan de transplantatie, [4, 7] des te groter de kans op cardiovasculaire complicaties. De helft van de transplantatiepatiënten overlijdt aan hart- en vaatziekten. Mensen waarbij de nier pre-emptief is getransplanteerd (voordat dialyse is gestart), hebben minder cardiovasculaire complicaties, vergeleken met transplantatiepatiënten die al dialyseerden voor transplantatie. 8] Dit verklaart de langere levensduur van de donornier en de hogere levenskwaliteit bij pre-emptieve transplantatie. Terugkeer van nierziekte Soms kan de oorspronkelijke nierziekte terugkeren in de donornier. Voorbeelden daarvan zijn nierfilterontsteking en diabetes mellitus. Andere bekende complicaties zijn vernauwing van de nierslagader of verstopping van de urineleider. 3
4 Levensduur donornieren Na 10 jaar functioneert nog maar zo n 45% van de post mortale dononnieren. Voor de donornieren van een levende donor is dat zo n 65% (zie figuur4). 2] Wanneer de nier van de levende donor wordt getransplanteerd voordat de patiënt gestart is met dialyseren is het resultaat nog beter. Gemiddeld leven mensen zo n 10 jaar met een post mortale nier zonder dat ze dialyse of een hertrans plantatie nodig hebben. Bij pre-emptieve transplantatie met een nier van een levende donor leven mensen gemiddeld 25 jaar met de nier en 20 jaar met een nier van een levende donor als dialyse al was gestart. 9] Als de donornier niet meer functioneert moet een patiënt (weer) terugvallen op dialyse of hertransplantatie om in leven te blijven. Figuur 4 - Overleving van nieren van levende donoren ten opzichte van nieren van overleden donoren overleving van donornieren in procenten tijd na transplantatie in jaren nier van levende donor nier van overleden donor 4
5 Levenskwaliteit na transplantatie Gevolgen nierdonatie bij leven Na een geslaagde niertransplantatie verbetert de conditie van de patiënt, omdat er weer voldoende nierfunctie is. Direct na de operatie: Een gezond mens kan leven met één nier. Als de nieren Op langere termijn: Vele klachten, zoals vermoeidheid, botafwijkingen en goed werken, hebben ze namelijk een enorme over- zenuwaandoeningen, verdwijnen grotendeels of volledig. capaciteit. Daarom is het mogelijk om bij leven een nier te Ook hoeven patiënten zich niet meer te houden aan een strikt dieet of vochtbeperking. In principe kan een trans- 20% doneren. 0-1% plantatiepatiënt weer gewoon leven. Nierdonatie kent wel nadelen. Een nierdonatie is geen zware operatie. Toch gaat elke operatie gepaard met een Onzekerheid & risico s milde complicaties bepaald risico, ook het uitnemen van een nier. Drie op de verhoogd risico op nierfalen Onderzoek toont aan dat een niertransplantatie ook een mensen die een nier doneert, overlijdt eraan. Bij negatieve invloed kan hebben op de emoties van nier- ongeveer één op de 5 donoren treden milde complicaties patiënten. Transplantatiepatiënten hebben vooraf hoge verwachtingen over hun kwaliteit van leven na de transplan- 3-6% op zoals een bloeding, koorts of een wondinfectie. Bij een enkeling (3 tot 6%) is bijvoorbeeld een tweede ingreep 0-5% tatie. Het is dan niet makkelijk om met tegenvallers, zoals nodig. 11] fysieke beperkingen, om te gaan. 10] Daarnaast blijft onzekerheid bestaan, over of het lichaam de getransplanteerde nier afstoot. Verder moeten patiënten omgaan met heftige ernstige complicaties Nierdonatie bij leven heeft ook effecten op de langere termijn, maar meer onderzoek is nodig voor meer inzicht. 12] verhoogde kans op hart- en vaatziekten bijwerkingen van de afweeronderdrukkende medicijnen, Recente studies geven aan dat nierdonoren na 15 jaar maxi- zoals een verhoogd risico op kanker en infecties. maal 1% verhoogd risico hebben op nierfalen, vergeleken 0,03% met niet-donoren. Maar dit blijkt vooral het geval bij nier donoren die familie zijn van de ontvanger. Dat wijst erop dat hun nierfalen eerder het gevolg is van overlijden een verhoogd erfelijk risico, dan van de nierdonatie zelf. [12, 13] Sterfte en het risico op hart- en vaatziekten is vergelijkbaar tussen donoren en niet-donoren; al noemt één onderzoek een verhoogde kans op sterfte van 5% na 25 jaar. 12] 5
6 Wachtlijst voor een donornier Er is een groot tekort aan donornieren. Daarom is er een actieve wachtlijst voor nieren van overleden donoren. Op 31 december 2015 stonden 576 mensen op de actieve wachtlijst voor een postmortale donornier (zie figuur 5). 2] Dit zijn mensen die een transplantatie nodig hebben en deze vanuit medisch perspectief ook direct kunnen ondergaan. Het ging om 544 patiënten die wachtten op een nier, 31 patiënten die wachtten op een nier in combinatie met een pancreas en 1 patiënt die wachtte op een nier in combinatie met een lever. Alleen mensen op de actieve wachtlijst komen in aanmerking voor een postmortale donornier. Meer dan de helft van hen is 55 jaar of jonger (zie figuur 6). Daarnaast is er nog een inactieve wachtlijst. Mensen op deze wachtlijst wachten op een donornier van een overleden donor, maar zijn (tijdelijk) niet transplantabel vanwege een complicatie, ziekte of andere oorzaak waardoor ze tijdelijk niet beschikbaar zijn voor transplantatie. Ook de mensen die bezig zijn met een procedure voor een nier van een levende donor staan op de inactieve wachtlijst. Volgens de Nederlandse Transplantatie Stichting is de inactieve wachtlijst deels vervuild: er staan mogelijk mensen op die waarschijnlijk nooit meer in aanmerking komen voor transplantatie, maar die nog niet van de wachtlijst zijn verwijderd. 2] De daling in het aantal mensen op de actieve wachtlijst komt vooral doordat meer patiënten een transplantatie ondergaan met een nier van een levende donor. Figuur 5 - Actieve wachtlijst voor postmortale donornieren 2] aantal patiënten op actieve wachtlijst Figuur 6 - Verdeling naar leeftijd van patiënten op de actieve wachtlijst voor een postmortale nier 2] 1% 0 tot 16 jaar 65 en ouder 21% 56 tot 65 jaar 26% 52% 16 tot 56 jaar 6
7 Wachttijd voor een donornier Een zo kort mogelijke wachttijd voor transplantatie is van levensbelang. Dialyse houdt patiënten op de wachtlijst in leven, maar kan niet voorkomen dat hun gezondheid verder achteruit gaat. Voor veel mensen op de wachtlijst komt een donornier te laat. In 2015 overleden 74 mensen op de wachtlijst en 73 stroomden uit omdat hun conditie zo verslechterde dat ze niet meer transplantabel waren (zie tabel 1). Tabel 1 - Uitstroom van de wachtlijst in het aangegeven jaar 2] Nier Getransplanteerd Overleden op de wachtlijst Verslechtering van conditie Verbetering van conditie Overige Getransplanteerd buiten Eurotransplant Totaal Figuur 7 - Wachttijd voor een postmortale donornier van wachttijd voor een donornier in jaren 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0, Figuur 8 - Spreiding in wachttijd voor een post mortale donornier van Wachttijd daalt door donaties bij leven Voor mensen op de actieve wachtlijst geldt de periode die verstreken is sinds de start van dialyse als de wachttijd. Deze wachttijd bepaalt mede wie een nier van een overledene krijgt, naast de match die er moet zijn tussen donor en ont vanger. Hoe langer de wachttijd, hoe meer kans op een donornier van een overleden donor. Door de toename van transplantaties met een nier van een levende donor, neemt de wacht tijd sinds 2006 af. De (mediane*) wachttijd daalde van 4,2 jaar in 2006 naar 3,8 jaar in 2010, en tot 2,7 jaar in 2015 (zie figuur 7). 2] Het merendeel van de patiënten wacht aantal patiënten die wachten op een donornier tot 6 6 tot tot tot of langer langer dan 2 jaar op een nier van een overleden donor (zie figuur 8). 2] wachttijd in maanden * Wachttijd weergegeven als mediane waarde, dat is is de middelste waarde van de getallenreeks van wachttijden gerangschikt naar grootte. 7
8 Toekenning van donornieren Overzicht donorregistraties in Nederland op 31 mei 2015 De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) is verantwoordelijk voor de toewijzing van donororganen aan patiënten op de wachtlijst. Dat heeft de NTS belegd bij Euro transplant. De actieve wachtlijst voor donornieren van overleden donoren is een inter nationale wachtlijst van acht landen die aangesloten zijn bij Eurotransplant. Als een patiënt samen met zijn of haar arts besluit dat de voorkeur uitgaat naar een niertransplantatie, dan start een uitgebreide screening om te zien of een transplantatie medisch mogelijk is. Indien mogelijk gebeurt dit pre-emptief (vóór de [2, 14] start van dialyse). De screening gaat na of de patiënt: de operatie en de nabehandeling goed kan doorstaan, voldoende resterende levensverwachting heeft (twee jaar of meer); in Nederland geldt geen maximale leeftijd voor transplantatie, kanker heeft (gehad) die niet is behandeld, één of meer risicofactoren heeft, zoals een BMI hoger dan 30, hart- en vaatziekten, diabetes, kanker, actieve infecties (hepatitis B en C), alcohol- of drugsmisbruik, en een terugkerende (primaire) nierziekte. Als dit zo is, volgt aanvullend onderzoek om te beoordelen of behandeling of preventieve maatregelen nodig zijn voor de transplantatie, en/of specifieke maatregelen na transplantatie. 60% 60% staat niet geregistreerd in donorregister personen 19% geeft toestemming personen 5% geeft toestemming met donatiebeperking personen 4% laat nabestaanden beslissen personen 1% laat aangewezen persoon beslissen personen 11% geeft geen toestemming personen Actief systeem voor donorregistratie kan levens redden Iedereen van 12 jaar en ouder mag in Nederland zelf kiezen om wel of niet orgaandonor te worden na overlijden en dit vastleggen in het donorregister. Er zijn vier keuzes: Ja, Nee, nabestaanden mogen het na overlijden beslissen, of een aangewezen persoon beslist p Zodra een patiënt transplantabel blijkt, wordt hij of zij op de wachtlijst geplaatst. Wie een beschikbare nier van een overleden donor krijgt aangeboden, hangt af van veel criteria, waaronder bloedgroep, weefseltypering, medische urgentie en wachttijd. 14] Er is veel onwetendheid over orgaandonorregistratie. EenVandaag deed onderzoek onder bijna mensen..15] Van de Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder heeft slechts 40% zijn of haar keuze geregistreerd in het donorregister (zie figuur hierboven). Van degenen die de keuze wel vastlegden, koos 60% ervoor donor te worden (waarvan een deel met donatiebeperking). 16] Afgelopen 5 jaar is het aantal mensen dat de keuze heeft [16, 17] vastgelegd in het donorregister bijna niet gestegen (een kleine +1%). 8
9 ersonen Tekort donornieren Ten opzichte van landen om ons heen hebben in Nederland relatief weinig mensen hun keuze vastgelegd. Het tekort aan donornieren wordt niet veroorzaakt door een gebrek aan bereidheid om organen af te staan. Verschillende opiniepeilingen tonen aan dat orgaandonatie mag rekenen op een grote steun onder de Nederlandse bevolking. 18] Uit het onderzoek van EenVandaag is naar voren gekomen dat een meerderheid (61%) voorstander is van het invoeren van een systeem waarbij mensen juist actie moeten ondernemen als ze geen donor willen zijn (Actieve Donor Registratie). Een kwart (25%) van de mensen die nu niet geregistreerd staan in het donor register, geeft aan dan wel donor te zullen worden. 15] Een peiling van Maurice de Hond (januari 2016) bevestigde deze bevindingen: 61% vindt dat het Actief Donor Registratiesysteem moet worden ingevoerd. Als nabestaanden, direct na het overlijden, een keuze moeten maken, zegt maar liefst 66% nee tegen orgaandonatie. Als iemand wél als donor is geregistreerd weigert hooguit 4% van de nabestaanden. 19] In het huidige donorregistratiesysteem blijft het aantal mensen dat de keuze registreert al vijf jaar hangen op een kleine 40%. 16] Wetswijziging noodzakelijk Het Masterplan Orgaandonatie ( ), opgesteld in opdracht van de regering door de coördinatiegroep Orgaandonatie, had tot doel het percentage orgaan donoren te verhogen. De ambitie was om in 2013 minimaal 25% meer postmortale transplantaties te krijgen ten opzichte van de periode , waarbij een stijging van 50% de inzet was. De stijging van 25% zou moeten leiden tot minimaal 800 transplantaties bij patiënten op de wachtlijst voor postmortale donororganen. Het aantal orgaantransplantaties daalt sterk sinds In 2015 is dit aantal ten opzichte van 2014 met 3% gedaald naar 759. Vervolgens laat de eerste helft van 2016 een daling van 16% zien ten opzichte van die zich registreren, zegt ongeveer driekwart (78%) ja tegen orgaandonatie. Effectief zegt dus slechts 27% ja tegen orgaandonatie. 20] Om verandering in deze situatie te kunnen brengen pleit de Nierstichting voor een wetswijziging die leidt tot het Actief Donor Registratiesysteem (ADR). In dit systeem van orgaandonatie is elke Nederlander vanaf 18 jaar die zich na herhaalde oproepen niet laat registreren in het Donor register, automatisch geregistreerd als donor. In het Masterplan Orgaandonatie werd het Actieve Donor Registratiesysteem al bestempeld als een voorwaarde om meer registraties en daaruit volgend meer orgaandonaties te realiseren. ADR was het enige onderdeel van het Masterplan dat niet werd ingevoerd. In september 2016 stemde de Tweede Kamer in met het D66-wetsvoorstel dat inmiddels bij de Eerste Kamer ligt. Na de besluitvorming daar zal blijken of we overstappen op een ander systeem van donorregistratie. De Wet op de orgaandonatie (WOD) regelt de centrale registratie van donorcodicillen (wilsbeschikkingen), maar ook de rechtvaardige verdeling van de beschikbaar gekomen organen en weefsels, de rechtszekerheid aan betrokkenen en het voorkómen van handel in organen en weefsels. Het Masterplan Orgaandonatie had ook tot doel meer mensen bewust een beslissing te laten nemen. Vanaf 12 jaar is registratie mogelijk en vanaf 16 jaar zonder toestemming van de ouders. Met 18 jaar krijgen alle burgers een brief van de minister. Het aantal 18-jarigen dat zich registreert valt tegen, slechts 34% van de 18-jarigen registreerde in 2014 zijn/haar keuze. Dat is ook minder dan het gemiddelde van de afgelopen 11 jaar. Van deze 18-jarigen 9
10 Colofon Deze factsheet is een uitgave van de Nierstichting. De inhoud is gebaseerd op de huidige stand van de wetenschap en met grote zorg en in samenwerking met deskundigen samengesteld. De Nierstichting kan echter geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden of onvolkomenheden. Deze factsheet is deel 7 van de serie van tien factsheets over nieren en nierschade. De serie bestaat uit de volgende factsheets: 1 Nieren en chronische nierschade 2 Oorzaken van chronische nierschade 3 Chronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s 4 Klachten en behandeling chronische nierschade 5 Vroeg opsporen, preventie en behandeling chronische nierschade 6 Nierfalen en nierfunctievervangende behandeling 7 Niertransplantatie, donatie en wachtlijst 8 Dialyse: vormen, aantal patiënten en gevolgen 9 Nieren en zout 10 Nieren en medicatie Tekst Beatrijs van der Poel, Verpleegkundig Beleid en Advies Vormgeving en infographics Maaike Wijnands, oehoe infographics en illustraties Met dank voor hun inhoudelijke inbreng en deskundig commentaar: Dr. Frank Dor, transplantatiechirurg, Erasmus Medisch Centrum Rotterdam. Prof. dr. Ron Gansevoort, nefroloog, Universitair Medisch Centrum Groningen. Prof. dr. Luuk Hilbrands, nefroloog / klinisch immunoloog, Radboudumc, Nijmegen. Dr. Vianda Stel, epidemioloog, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam. Coördinatie en eindreactie Dr. Katja van Geffen, manager Zorg & Innovatie, Nierstichting. Bronnen De lijst met literatuurreferenties is te vinden op of kan opgevraagd worden door een te sturen naar infonierziekten@nierstichting.nl Nierstichting, september
Niertransplantatie, donatie en wachtlijst
Factsheet Nieren en nierschade deel 7 Niertransplantatie, donatie en wachtlijst In geval van nierfalen, is niertransplantatie vaak de beste nierfunctievervangende behandeling. Dit levert veel meer levenskwaliteit
Nadere informatieOorzaken nierfalen De meest voorkomende bekende oorzaken van nierfalen zijn diabetes,
Factsheet Nieren en nierschade deel 6 Nierfalen en nierfunctievervangende behandeling Nieren spelen een cruciale rol in het lichaam. Wanneer de nieren nauwelijks nog werken, minder dan 15%, is er sprake
Nadere informatieNierfalen en behandeling
Factsheet Nieren en nierschade deel 6 Nierfalen en behandeling Nieren spelen een cruciale rol in het lichaam. Wanneer de nieren nauwelijks nog werken, minder dan 15%, is er sprake van nierfalen. Nierfalen
Nadere informatieChronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s
Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Chronische nierschade: hoe vaak,
Nadere informatieVroeg opsporen en voorkomen achteruitgang chronische nierschade
Factsheet Nieren en nierschade deel 5 Vroeg opsporen en voorkomen achteruitgang chronische nierschade In Nederland hebben 1,7 miljoen mensen chronische nierschade. Dit is in veel gevallen het gevolg van
Nadere informatieStadia chronische nierschade
Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Stadia chronische nierschade Nierschade
Nadere informatiePostmortale niertransplantatie
Postmortale niertransplantatie Uw behandelend arts heeft verteld dat u in aanmerking kan komen voor niertransplantatie. Voordat het zover is, zijn een aantal onderzoeken en eventueel ingrepen nodig. Deze
Nadere informatieAls nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet, deel 2: Transplantatie
Thema: Nierziekten Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet, deel 2: Transplantatie Dr. Willem van Son Internist nierarts UMC Groningen Nierfunctievervangende behandeling Kunstnier
Nadere informatieLevende donorniertransplantatie
Levende donorniertransplantatie Niertransplantatie met de nier van een levend(e) familielid of van een niet-verwante donor. Uw behandelend arts heeft verteld dat u in aanmerking kan komen voor niertransplantatie.
Nadere informatieNiertransplantatie Radboud universitair medisch centrum
Niertransplantatie Deze folder is bedoeld voor iedereen die in de toekomst mogelijk een niertransplantatie krijgt, en voor hun naasten. U kunt deze folder gebruiken ter aanvulling op en ondersteuning
Nadere informatienierfalen in leven. Als dialysepatiënten ophouden met functioneren van de nieren.
Factsheet Nieren en nierschade deel 8 Dialyse Transplantatie is vaak de beste behandeling bij nierfalen, maar dit is medisch gezien niet altijd mogelijk en niet voor iedereen wenselijk. Dialyse is dan
Nadere informatieLevende donorniertransplantatie
Levende donorniertransplantatie Niertransplantatie met de nier van een levend(e) familielid of van een niet-verwante donor. Uw behandelend arts heeft verteld dat u in aanmerking kan komen voor niertransplantatie.
Nadere informatieInhoud. Voorbereiding op de transplantatie De wachtlijst De oproep Hoe gebeurt een transplantatie?... 8
Inhoud Voorbereiding op de transplantatie... 5 De wachtlijst... 7 De oproep... 7 Hoe gebeurt een transplantatie?... 8 Waar gebeurt een transplantatie?... 9 Wat merk ik ervan?... 9 Welke medicatie moet
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal Aan de leden van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Postbus 20018 2500 EA Den Haag
Tweede Kamer der Staten-Generaal Aan de leden van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bussum 17 februari 2015 Betreft Vervolg op het Masterplan
Nadere informatieBELEID NVN ROND ORGAANDONATIE
BELEID NVN ROND ORGAANDONATIE 26-11-2011 1 Stand van zaken: enkele cijfers In totaal in Nederland ± 61.500 mensen met een nieraandoening Waarvan 15.500 mensen met nierfunctievervangende therapie hiervan
Nadere informatieVolume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg
Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen
Nadere informatieBijlage B4. Werken aan de start. Freek Bucx
Bijlage B4 Werken aan de start Freek Bucx Inhoud Tabel B4.1... 3 Tabel B4.2... 5 Tabel B4.3... 6 Tabel B4.4... 7 Tabel B4.5... 8 Tabel B4.6... 9 Tabel B4.7... 10 Tabel B4.8... 11 Tabel B4.9... 12 Tabel
Nadere informatieCROSS-OVER NIERTRANSPLANTATIE
CROSS-OVER NIERTRANSPLANTATIE PATIENTEN INFORMATIE FOLDER Landelijke Werkgroep Cross-over niertransplantatie: Groningen Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) Leiden Nationaal Referentie Laboratorium
Nadere informatieTarieven Europa: staffel 1
Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan
Nadere informatieBijlage B4. Eerste treden op de arbeidsmarkt. Freek Bucx
Bijlage B4 Eerste treden op de arbeidsmarkt Freek Bucx Inhoud Tabel B4.1... 3 Tabel B4.2... 4 Tabel B4.3... 5 Tabel B4.4... 6 Tabel B4.5... 7 Tabel B4.6... 8 Bijlage B4 Eerste treden op de arbeidsmarkt
Nadere informatieWanneer komt u in aanmerking voor niertransplantatie
Deze brochure is bedoeld voor mensen die nadenken over niertransplantatie en zich afvragen of ze in aanmerking kunnen komen voor het ontvangen van een nier. Niertransplantatie is mogelijk in alle academische
Nadere informatieWelkom. Namen presentatoren
Welkom Namen presentatoren Programma Behandeling en preventie van chronische nierschade door dr. Andrea Kramer, internist-nefroloog Dialyse als nierfunctievervangende behandeling door dr. Akin Özyilmaz,
Nadere informatieALV NVN 17 november 2012 WELKOM
ALV NVN 17 november 2012 WELKOM ALV NVN 17 november 2012 10.30 12.00 uur ochtenddeel: Achterbanraadpleging, kennismaking Kennisgroep Orgaandonatie en stand van zaken NVN 12.45 14.30 uur middagdeel: Algemene
Nadere informatieSamenvatting. Kans op latere nierfunctieproblemen bij levende donoren
Samenvatting Mensen die een donornier nodig hebben, staan in ons land gemiddeld drie tot vier jaar op de wachtlijst voor transplantatie van een nier van een overleden donor. Het aanbod van postmortale
Nadere informatieNieren en medicijnen. Hogere risico s bij lagere nierfunctie
Factsheet Nieren en nierschade deel 10 Hogere risico s bij lagere nierfunctie Nieren en medicijnen Veel medicijnen worden door de nieren uit het lichaam verwijderd. Maar als de nieren minder goed werken,
Nadere informatieEuropese feestdagen 2019
Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02
Nadere informatieUw nieren zijn van levensbelang Hoe werken uw nieren.
Uw nieren zijn van levensbelang Hoe werken uw nieren. Hoe werken uw nieren. Nieren spelen een belangrijke rol in uw lichaam. Als ze door ziekte of een andere oorzaak minder goed gaan werken, heeft dat
Nadere informatieEuropese feestdagen 2018
Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03
Nadere informatieDonoren zijn van levensbelang Inclusief donorformulier
Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl Donoren zijn van levensbelang Inclusief donorformulier Donoren zijn van levensbelang Donororganen en donorweefsels zijn nodig om ernstig
Nadere informatieMeer weten? Ga naar www.donorvoorlichting.nl.
Vraag 1 Wat is doneren? Doneren betekent geven of schenken. Iemand die orgaan- of weefseldonor is, geeft na zijn dood zijn organen of weefsels weg voor transplantatie. Dit heet donatie. Bekijk het filmfragment
Nadere informatieTarieven Europa: staffel 1
Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan
Nadere informatieLaat nierpatienten overleven.
Laat nierpatienten overleven. Alles op alles, zodat nierpatiënten zoals Fabian in leven blijven en ook écht blijven leven! Dia l yse is zwaar. De gedachte da t Dirk dit straks ook moet doormaken, maakt
Nadere informatieInleiding. Redenen waarom een donor niet rechtstreeks kan doneren, kunnen een bloedgroepincompatibiliteit of een positieve kruisproef zijn.
Inleiding In deze brochure vindt u informatie over cross-over niertransplantatie. Crossover niertransplantatie wordt ook wel gepaarde donorruil genoemd of kortweg ruiltransplantatie. De donor van paar
Nadere informatieEuropese feestdagen 2017
Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken
Nadere informatieBent u al donor? Ja Nee
Nederland zegt Bent u al donor? Ja Nee Wist u dat u als donor in één keer acht levens kunt redden? En dat het heel makkelijk is om u als donor te registreren? Of u nu oud, jong, groot, klein, dik, dun,
Nadere informatieNiertransplantatie. Patiënteninformatie. 1. Algemene informatie over de mogelijkheden
Niertransplantatie 1. Algemene informatie over de mogelijkheden Volgens uw nefroloog is een niertransplantatie mogelijk als behandeling voor uw nierziekte. Een niertransplantatie is altijd een ingrijpende
Nadere informatieOrgaan- en weefseldonatie DCD III, donor na circulatiestilstand. Brochure voor nabestaanden
Orgaan- en weefseldonatie DCD III, donor na circulatiestilstand Brochure voor nabestaanden 2 Orgaan- en weefseldonatie Voorwoord Donatie van organen en weefsels is voor nabestaanden vaak een ingrijpende
Nadere informatieAntwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1
Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1 Antwoorden door een scholier 1209 woorden 24 februari 2013 4,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Discovery 1: Noord- Europa IJsland
Nadere informatieH Niertransplantatie
H.40044.1017 Niertransplantatie 2 Algemene informatie Deze folder is ontwikkeld om u te informeren over niertransplantatie. Het is een aanvulling op de gesprekken die u heeft met de arts en verpleegkundige,
Nadere informatieCross-over Niertransplantatie. Patiënteninformatie over de procedure (bewerkte tekst van de landelijke informatiefolder)
Cross-over Niertransplantatie Patiënteninformatie over de procedure (bewerkte tekst van de landelijke informatiefolder) Inleiding In deze brochure vindt u informatie over cross-over niertransplantatie.
Nadere informatie17 oktober Onderzoek: Orgaandonatie
17 oktober 2014 Onderzoek: Orgaandonatie 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De
Nadere informatieOp de wachtlijst voor orgaantransplantatie
Informatie voor patiënten Dit is een uitgave van de Nederlandse Transplantatie Stichting transplantatiestichting.nl Op de wachtlijst voor orgaantransplantatie Waarom krijgt u deze brochure? U krijgt deze
Nadere informatieInterne Geneeskunde. Predialyse polikliniek
Interne Geneeskunde Predialyse polikliniek Interne Geneeskunde U bent verwezen naar de predialyse polikliniek omdat de functie van uw nieren verstoord is en nierfunctievervangende behandeling in de toekomst
Nadere informatieNiertransplantatie: door de bloedgroep heen transplanteren
Niertransplantatie: door de bloedgroep heen transplanteren Door de bloedgroep heen transplanteren kan een mogelijkheid bieden op een niertransplantatie wanneer de bloedgroepen van de donor en ontvanger
Nadere informatieNieren en transplantatie
Niertransplantatie U hebt van uw nefroloog gehoord dat een niertransplantatie een mogelijke behandeling is voor uw nierziekte. Deze brochure informeert u over de gang van zaken voorafgaand aan deze ingreep.
Nadere informatieKwaliteitsverbetering van donororganen
Thema: Kwaliteitsverbetering van donororganen Prof.dr. Robert J. Porte, chirurg Sanna op den Dries, onderzoeker / student Geneeskunde 1-11-2013 2 Petje op, Petje af 10 vragen HOOFDPRIJS Petje op, Petje
Nadere informatieNIERZIEKTEN TRANSPLANTATIE. Nierziekten
NIERZIEKTEN TRANSPLANTATIE Nierziekten TRANSPLANTATIE 03 Welkom in ons centrum! 03 Nierfunctievervangende therapie: transplantatie 03 Wat is transplantatie? 04 Verschillende opties 05 Voor- en nadelen
Nadere informatieUw nieren zijn van levensbelang Hoe werken uw nieren.
Uw nieren zijn van levensbelang Hoe werken uw nieren. Hoe werken uw nieren. Uw nieren spelen een belangrijke rol in uw lichaam. Als ze door ziekte of een andere oorzaak minder goed gaan werken, heeft dat
Nadere informatie- PERSBERICHT - NIERSTICHTING WERKT AAN WERELDWIJDE DOORBRAAK MET DRAAGBARE KUNSTNIER
- PERSBERICHT - NIERSTICHTING WERKT AAN WERELDWIJDE DOORBRAAK MET DRAAGBARE KUNSTNIER Bussum, 14 juni 2013 - De Nierstichting forceert met de ontwikkeling van de draagbare kunstnier een internationale
Nadere informatieOrgaandonatie Geven om verder leven
HHZH_INF_087.03(0315) h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 www.hhzhlier.be Patiënteninformatie Orgaandonatie Geven om verder leven Voorwoord Wanneer u geconfronteerd
Nadere informatieOrgaandonatie. Informatie voor nabestaanden
Orgaandonatie Informatie voor nabestaanden 2 - Orgaandonatie Waarom u deze brochure krijgt Iemand in uw naaste omgeving is overleden en kan organen doneren. De kans is groot dat u nu voor het eerst te
Nadere informatieSohal Ismail. Thuisvoorlichting zorgt voor een toename in kennis, communicatie en het aantal nierdonaties bij leven
Sohal Ismail Thuisvoorlichting zorgt voor een toename in kennis, communicatie en het aantal nierdonaties bij leven Nierziekten, en nu? Nierfalen Jaarlijks 2000 patiënten Dialyse Transplantatie Voorheen
Nadere informatieJe nieren zijn van levensbelang
Informatie voor je spreekbeurt of werkstuk Je nieren zijn van levensbelang Wat goed dat je je spreekbeurt of werkstuk wilt maken over de nieren. In dit document vind je informatie over waarom je nieren
Nadere informatieWACHTEN OP EEN NIERTRANSPLANTATIE Deel 1
WACHTEN OP EEN NIERTRANSPLANTATIE Deel 1 auteur: dr. Johan De Meester Wachten is aanvaardbaar zolang iedereen de regels kent, begrijpt en volgt. Deze algemene stelling is ook van toepassing bij het wachten
Nadere informatieOgen open voor ontwikkelingen rond donatie van organen en weefsels in Nederland. Mr. dr. M.M. ten Hoopen, Universiteit Maastricht.
1 Ogen open voor ontwikkelingen rond donatie van organen en weefsels in Nederland Mr. dr. M.M. ten Hoopen, Universiteit Maastricht 2 Inhoud WOD: afwegingen, doelstellingen, hoofdlijnen Tijd voor systeemverandering?
Nadere informatieOuderen en niertransplantatie
Ouderen en niertransplantatie Hessel Peters-Sengers Academisch Medisch Centrum (AMC) Afdeling Nefrologie PhD student & epidemioloog h.peterssengers@amc.nl Nier-donatie op 4 november om 00:30u Vrouw 71
Nadere informatieTRIP SYMPOSIUM 2018 Nieuwe Donorwet
TRIP SYMPOSIUM 2018 Nieuwe Donorwet Dr. Tineke Wind Transplantatiecoördinator /onderzoeker MUMC+ TRIP SYMPOSIUM 2018 Achtergrond Wet op Orgaandonatie Op naar een nieuwe Donorwet Praktijk Achtergrond huidige
Nadere informatieHandelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14. Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie
Handelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14 Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd
Nadere informatieVragenlijst Onderzoek Publieke Opinie. Vergoedingen voor Nierdonatie bij Leven
Medische Psychologie & Psychotherapie Rapport 2006.05 Vragenlijst Onderzoek Publieke Opinie Vergoedingen voor Nierdonatie bij Leven Correspondentie: Drs. L. Kranenburg Medische Psychologie & Psychotherapie
Nadere informatie26/10/2009. Deontologie. Wat is orgaandonatie? De Belgische wetgeving
Deontologie De wet betreffende orgaandonatie van 13 juni 1986 Wat is orgaandonatie? Orgaandonatie is het vrijwillig afstaan van organen aan een andere, meestal onbekende en niet-verwante persoon. 2 De
Nadere informatieMogelijke niertransplantatie
Mogelijke niertransplantatie Voorbereidingen voor de beoordeling Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Nieren 1 Nieuwe nier 2 Naasten 2 Factoren 2 Screening voor transplantatie 2 Onderzoeken
Nadere informatieANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing
Nadere informatieOnderzoek: Nieuwe donorwet
16 september 2016 Onderzoek: Nieuwe donorwet Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieToestemming geven voor orgaandonatie
Universitair Medisch Centrum Groningen Toestemming geven voor orgaandonatie Informatie voor nabestaanden Toestemming geven voor orgaandonatie 2 Universitair Medisch Centrum Groningen Inleiding Als iemand
Nadere informatieSamenvatting. Achtergrond en aanleiding
Samenvatting Achtergrond en aanleiding Er is een structureel tekort aan voor transplantatie beschikbare postmortale organen. Dat tekort is in ons land nijpender dan in veel andere Europese landen. Daardoor
Nadere informatieTabel 1: Economische indicatoren (1)
Tabel 1: Economische indicatoren (1) Grootte van de Openheid van de Netto internationale Saldo op de lopende rekening (% economie (in economie (Export + BBP per hoofd, nominaal (EUR) BBP per hoofd, nominaal,
Nadere informatieUw nieren zijn van levensbelang De behandeling van chronische nierschade.
Nierstichting Antwoordnummer 533 1400 VB Bussum 1400VB533 Nierstichting Postbus 2020 1400 DA Bussum Algemeen 035 697 80 00, Informatie nieren en nierziekten: 0800 388 00 00 (gratis) infonierziekten@nierstichting.nl
Nadere informatie18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête
Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Nierpatiënten Perspectief online is een internetpanel voor mensen met een nierziekte*, naasten van nierpatiënten en nierdonoren. Zij kunnen via
Nadere informatieToestemming geven voor orgaandonatie na een hartstilstand
Universitair Medisch Centrum Groningen Toestemming geven voor orgaandonatie na een hartstilstand Informatie voor nabestaanden Toestemming geven voor orgaandonatie na een hartstilstand 2 Universitair Medisch
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 29 407 Vrij verkeer werknemers uit de nieuwe EU lidstaten Nr. 162 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter
Nadere informatiePRESENTATOREN. Kitty de Heiden. Sander Wassink Hypotheekadviseur ABN AMRO
#BEELDBANKIEREN PRESENTATOREN Kitty de Heiden Kitty.de.heiden@nl.abnamro.com +31 6 10 619 225 Penningmeester SEH Leidinnggevende Communicatie, Portefeuille en Pricing Hypotheken ABN AMRO Klant zo makkelijk
Nadere informatie2.2. EUROPESE UNIE Droogte remt groei melkaanvoer af. Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 18/17
2.2. EUROPESE UNIE 2.2.1. Droogte remt groei melkaanvoer af Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) 2005 2015 2017 2018 % 18/17 België 3 022 3 988 4 025 4 190 4,1 Denemarken 4 451 5 278 5
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Transplantatie
Praktische opdracht Biologie Transplantatie Praktische-opdracht door een scholier 1784 woorden 19 oktober 2010 7,5 6 keer beoordeeld Vak Biologie Orgaantransplantatie Wat houdt een transplantatie in? Inleiding
Nadere informatieInformatie voor donoren. Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting transplantatiestichting.nl. Donatie bij leven nier en lever
Informatie voor donoren Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting transplantatiestichting.nl nier en lever Inleiding U overweegt tijdens uw leven een nier of een deel van uw lever af te staan. Dit noemen
Nadere informatieSpreektekst Wet op de Orgaandonatie 20 maart 2013
Spreektekst Wet op de Orgaandonatie 20 maart 2013 Voorzitter, afgelopen zondagnacht ben ik getuige geweest van een transplantatieprocedure in het Leids Universiteit Medisch Centrum. Ik mocht meelopen met
Nadere informatieInformatie voor nierdonoren
Informatie voor nierdonoren Inhoud 1. Inleiding 3 2. Procedure 3 3. Voordelen levende donorniertransplantatie 5 4. Psychologische gevolgen 5 5. Financiële gevolgen 6 6. Opname 6 7. Operatie 7 8. Het herstel
Nadere informatieOrgaandonatie: leven doorgeven
Orgaandonatie: leven doorgeven Ethische aspecten Michael Bos Voorzitter MEC Eurotransplant NVIC, Amsterdam 2017 1 Disclosure Michael Bos verklaart hierbij geen relaties te hebben met organisaties of (commerciële)
Nadere informatiede nieren Tessa van de Weijer April 2015
de nieren Tessa van de Weijer April 2015 0 Inhoudsopgave hoofdstuk: bladzijde: Inleiding 2 1. Wat zijn je nieren en hoe werken ze? 3 2. Nierziekte of nierfalen 5 3. Niertransplantatie 7 4. Nierdialyse
Nadere informatieINFORMATIE VOOR NABESTAANDEN. Dit is een uitgave van de Nederlandse Transplantatie Stichting transplantatiestichting.nl.
INFORMATIE VOOR NABESTAANDEN Dit is een uitgave van de Nederlandse Transplantatie Stichting transplantatiestichting.nl Orgaandonatie Waarom krijgt u deze brochure? Iemand in uw naaste omgeving is overleden
Nadere informatieDit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting Donoren zijn van levensbelang
Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.transplantatiestichting.nl Donoren zijn van levensbelang Donoren zijn van levensbelang Donororganen en donorweefsels zijn nodig om ernstig zieke mensen
Nadere informatieVERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 17.6.2011 COM(2011) 352 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S Tweede
Nadere informatieGEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN
GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN Publiekslezing door Prof.dr. Ron T. Gansevoort Hoogleraar Interne Geneeskunde, UMC Groningen in het bijzonder preventie van chronische nierschade. Martinikerk Groningen, 14
Nadere informatieLevende Donor Niertransplantatie anno 2014. Nierziekte Nierfalen
Levende Donor Niertransplantatie anno 2014 NOODZAAK IN HET LICHT VAN HET ORGAANTEKORT? VOOR- EN NADELEN VANUIT DIVERSE PERSPECTIEVEN? Mark JF Helbert, MD., PhD. Nefroloog ZNA Middelheim Living donor advocate
Nadere informatieOrgaandonatie DCD: donor na circulatiestilstand
Orgaandonatie DCD: donor na circulatiestilstand az West tel. 058 333 111 ERK 310 - RIZIV 7-10-310-21-000 Ieperse Steenweg 100-8630 Veurne info@azwest.be www.azwest.be KBO BE 0408-1 380-193 Voorwoord Wanneer
Nadere informatieIn 2011 werd de Donorstand van Nederland gelanceerd. Voor het eerst was het mogelijk om via
De Donorstand van Nederland In 2011 werd de Donorstand van Nederland gelanceerd. Voor het eerst was het mogelijk om via jaofnee.nl de cijfers uit het Donorregister te bekijken en te vergelijken. De Donorstand
Nadere informatie> Orgaan- en weefseldonatie na het vaststellen van de hersendood
www.azstlucas.be > Orgaan- en weefseldonatie na het vaststellen van de hersendood Informatie voor nabestaanden Voorwoord Wanneer u geconfronteerd wordt met orgaandonatie, wil dat zeggen dat u een familielid,
Nadere informatieToeslagen Belastingdienst. Berekening zorgtoeslag 2018
Toeslagen Belastingdienst Berekening zorgtoeslag 2018 De zorgtoeslag is een bijdrage in de kosten van de zorgverzekering. Of en hoeveel zorgtoeslag uw klant krijgt, hangt af van: de standaardpremie de
Nadere informatieThema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep.
Meander Samenvatting groep 7 Thema 2 Om ons heen Samenvatting Landschappen Landschappen in Europa zijn heel verschillend. Nederland is een heel vlak land. Frankrijk is een land met heuvels en bergen. Zweden
Nadere informatieUitgebreide Jaarcijfers
Uitgebreide Jaarcijfers behorende bij het NTS Jaarverslag 2011 Nederlandse Transplantatie Stichting; 572012 Voorwoord De Nederlandse Transplantatie Stichting brengt dit jaar uitgebreide jaarcijfers betreffende
Nadere informatieArbeidsmarkt allochtonen
Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt allochtonen Samenvatting 1.176 werkzoekende allochtone Kempenaren (2012) vaak man meestal
Nadere informatieTOEWIJZING VAN POSTMORTALE DONORNIEREN: Hoe gaat dat?
TOEWIJZING VAN POSTMORTALE DONORNIEREN: Hoe gaat dat? brochure donornieren 1 Colofon December 2005 Deze brochure is een uitgave van de Nierpatiënten Vereniging Nederland Tekst: Arjen Rienks Eindredactie:
Nadere informatienr. 726 van ORTWIN DEPOORTERE datum: 27 juni 2017 aan JO VANDEURZEN Kinderbijslag - Kinderen in het buitenland
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 726 van ORTWIN DEPOORTERE datum: 27 juni 2017 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Kinderbijslag - Kinderen in het buitenland Kinderen moeten
Nadere informatienr. 811 van TOM VAN GRIEKEN datum: 10 augustus 2015 aan JO VANDEURZEN Kinderbijslag - Kinderen die worden opgevoed in het buitenland
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 811 van TOM VAN GRIEKEN datum: 10 augustus 2015 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Kinderbijslag - Kinderen die worden opgevoed in het buitenland
Nadere informatieAutodiefstal Diefstal uit auto Diefstal van motor Fietsendiefstal Inbraak
Bijlage 4 621 Tabellen bij hoofdstuk 9 Tabel 9.1 Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten) Autodiefstal Diefstal uit auto Diefstal van motor Fietsendiefstal Inbraak
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 33 506 Voorstel van wet van het lid Pia Dijkstra tot wijziging van de Wet op de orgaandonatie in verband met het opnemen van een actief donorregistratiesysteem
Nadere informatieInformatie voor nabestaanden. Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl. Orgaandonatie
Informatie voor nabestaanden Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl Orgaandonatie Waarom krijgt u deze brochure? Iemand in uw naaste omgeving kan orgaandonor worden na het
Nadere informatieAls nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet. Deel 1. Thema: Nierziekten. Dr. Ron Gansevoort. Internist nierarts UMC Groningen
Thema: Nierziekten Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet Deel 1 Dr. Ron Gansevoort Internist nierarts UMC Groningen 28-12-2009 2 WAT IS DE FUNCTIE VAN DE NIEREN? Verwijderen van
Nadere informatieReeks De eeuwige mens
Reeks De eeuwige mens Orgaandonatie in de praktijk Dr. Tineke J. Wind Transplantatiecoördinator / onderzoeker MUMC+ Inhoud Geschiedenis Wat gebeurt er tijdens een orgaandonatie procedure? Nieuwe Wet op
Nadere informatieSamenvatting. Inleiding
Samenvatting Inleiding Bij de vroegste ontwikkeling van de niertransplantatie, in de jaren vijftig en zestig, is aanvankelijk gebruik gemaakt van enerzijds levende donoren en anderzijds donoren die aan
Nadere informatie