Agentschap Binnenlands Bestuur Team Stedenbeleid. Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering

Transcriptie

1

2 Inhoud Korte toelichting bij Stadsmonitor Survey Stadsmonitor in Sint-Niklaas Resultaten Stadsmonitor per beleidsdomein» Enkele demografische ontwikkelingen» Cultuur en vrije tijd» Leren en onderwijs» Ondernemen en werken» Veiligheid en wonen» Zorg en opvang» Armoede, diversiteit en tolerantie» Natuur en milieu» Burgerschap en overheid

3 Wat Stadsmonitor De Stadsmonitor = omgevingsmonitor De Stadsmonitor bevat een set van indicatoren, gekoppeld aan een visie op leefbare en duurzame steden.» Een omgevingsmonitor volgt systematisch en periodiek beleidsrelevant geachte ontwikkelingen op.» Opvolgen ontwikkelingen in steden gebeurt op strategisch niveau, dus geen proces- of prestatiemeting en bijgevolg niet bedoeld als evaluatie van het stedelijk beleid.» De visie en de selectie van de bijhorende indicatoren gebeurt in een stuurgroep waarin alle steden (zowel ambtelijk als politiek), SVR & ABB vertegenwoordigd zijn. Bronnen:» Centrale databanken: portaal lokale statistieken, ADSEI, Federale en Vlaamse overheidsinstellingen» Decentrale stedelijke data: diversiteits- en GIS-indicatoren» Survey (schriftelijke bevraging) in 13 centrumsteden

4 Stadsmonitor 2011 Concept: ongewijzigd Vierde editie» Edities 2004 en 2006: realisatie Centrum Duurzame Ontwikkeling (Universiteit Gent)» Editie 2008 en 2011: realisatie samenwerkingsverband (team Stedenbeleid) en Studiedienst Vlaamse Regering Nieuw:» Evaluatie indicatorenset Onderscheid webversie en boekversie

5 Stadsmonitor 2011: indicatorenset Geactualiseerd Nieuw Gefaseerd Piste Totaal Cultuur en vrije tijd Leren en onderwijs Ondernemen en werken Veiligheidszorg Wonen Zich verplaatsen/ mobiliteit Zorg en opvang Sociale principes Natuur- en milieubeheer Burgerschap en overheid Totaal

6 Wat Survey Stadsmonitor Driejaarlijkse bevraging Thuis in de stad van een representatief staal van de inwoners van de 13 centrumsteden ouder dan 15 jaar. Sinds 2008 een schriftelijke bevraging (vragenlijst: 20p) 4 communicatiemomenten, incentive Schaalniveau: centrumstad, 4 steden: wijken Waarom Aanvulling op niet geregistreerde data Sinds 2001 geen socio-economische bevraging meer Mening/perceptie stadsbewoners:thema s cultuur&vrije tijd, wonen, woonomgeving (buurt&stad), veiligheid, burgerschap, participatie

7 Survey Stadsmonitor 2011 vereist aantal uitgezette steekproef Aantal teruggekeerde bruikbare vragenlijsten Bruto respons (%) Na kwaliteitscontrole Netto respons (%) Aalst , ,8 Antwerpen , ,9 Brugge , ,4 Genk , ,2 Gent , ,4 Hasselt , ,7 Kortrijk , ,9 Leuven , ,0 Mechelen , ,5 Oostende , ,0 Roeselare , ,1 Sint-Niklaas , ,7 Turnhout , ,9 Eindtotaal , ,0

8 Dataverzameling survey Stadsmonitor Sint-Niklaas Vereist Steekproef Netto respons Responsgraad Gemiddeld Sint-Niklaas ,7% 46,0% Opsplitsing centrum en rand Aantal % Centrum ,6 Rand (Nieuwkerken, Belsele, Sinaai) ,4

9 Demografische ontwikkelingen Groei bevolking Migratiestromen Demografische indices Evolutie gezinnen

10 - Bevolking: nog toename tot 2030 (ca ), eerst +6%, daarna +2%. - Migratie: positief migratiesaldo houdt nog tijdje aan maar terugval vanaf Toename van peuters en kleuters komende jaren - Vrijwel geen groei verwacht van jarigen

11 Ontgroening % 0- tot 19-jarigen Vergrijzing % 65+ Verzilvering % 80+ Afhankelijkheidsratio in % [(0-19j)+(65+)] / (20-64j) Familiale zorgindex in % (80+) / (50-59j) Kinderen: 0-14j Index: 2008 = 100 Jongeren: 15-24j Index: 2008 = 100 Jongvolwassenen: 25-39j Index: 2008 = 100 Oudere werknemers: 55-64j Index: 2008 = 100 Ouderen: 65-79j Index: 2008 = 100 Oudste ouderen: 80+ Totale bevolking Index: 2008 = Aanhoudende vergrijzing vooral bij 80+ (Vlaams gemiddelde) - Minder ontgroening - Zeer hoge afhankelijkheidsratio Jaar % 17% 4% 66% 31% % 19% 5% 69% 38% % 20% 6% 73% 43% % 21% 7% 79% 51% % 24% 8% 87% 65%

12 Totaal aantal huishoudens Totaal aantal alleenwonenden - Toenemende gezinsverdunning - Constante toename van het aantal huishoudens, vooral 1 persoons- en 2- persoonshuishoudens - Lichte toename aantal jonge gezinnen komende jaren, daarna terugval (boven gemiddelde groei in Vlaanderen) Man Vrouw Jaar Jaar

13 Cultuur en vrije tijd Aanbod Participatie Tevredenheid Fierheid over de eigen stad

14 Cultuur en vrije tijd: aanbod , , culturele activiteiten bron: SABAM (5) cultuurevenementen bron: UiT (6) 0 speelruimte (12) overdekte jeugdruimte (13) open jeugdruimte (7 op 9) hoogste laagste Sint-Niklaas hoogste laagste Sint-Niklaas

15 Cultuur en vrije tijd: participatie hoogste laagste Sint-Niklaas

16 Cultuur en vrije tijd: tevredenheid hoogste laagste Sint-Niklaas

17 Cultuur en vrije tijd: vaststellingen Op het vlak van het culturele en vrijetijdsaanbod is Sint- Niklaas een middenmoter. Het aanbod en de spreiding van speel- en jeugdruimtes ligt in vergelijking met andere steden laag. Ook inzake participatie behoort de stad tot de middenmoot: relatief lage scores voor museabezoek en participatie aan buurtactiviteiten. Bezoek aan musea, podiumvoorstellingen en sportevenementen ging er op achteruit. Cultuurparticipatie, lidmaatschap en sportactiviteit ligt het hoogst bij jongeren en hooggeschoolden. Voor lidmaatschap en sport blijft er ook een genderverschil. De cultuurparticipatiecijfers tussen het centrum en de rand verschillen amper. De tevredenheid over het culturele en vrijetijdsaanbod ligt relatief laag. Weinig verschuivingen tenzij voor shopping- en winkelvoorzieningen (-3,3%). Jongeren zijn minder tevreden over sport-, horeca en voorzieningen om uit te gaan.

18 Fierheid over de stad 54% van de inwoners is fier over zijn stad (12 de plaats). In het centrum iets meer dan in de rand waar een derde zich niet duidelijk uitspreekt. In het centrum is een vijfde niet fier. De fierheid is er zoals in de andere steden- op achteruit gegaan (-5,5%). Jongeren (64%) en lager geschoolden (64%) zijn het meest fier. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% centrum rand 13 steden Fier Onduidelijk Niet fier

19 Onderwijs en vorming Geen groot spijbelprobleem: het spijbelprobleem ligt in het voltijds secundair onderwijs (0,5%) relatief laag. In het deeltijds secundair onderwijs (29,1%) en lager onderwijs (0,4%) is het gemiddeld. Stagnatie en daling in deeltijds secundair. Relatief lage schoolse vertraging: ook rond schoolse vertraging liggen de stagnerende cijfers in Sint-Niklaas zowel in het lager (17,6%) maar zeker voor ASO (5,8%), TSO (29,8%) en BSO (56,4%) relatief laag. Hoge aantrekkingskracht secundair onderwijs: dubbel (209%) zoveel jongeren in het secundair dan het aantal jongeren in de stad (5 de plaats). De aantrekkingskracht neemt in tegenstelling tot in heel wat andere steden - de jongste jaren nog toe. In Sint-Niklaas volgen in verhouding minder laaggeschoolde werklozen een beroepsopleiding (28,3% t.o.v. 38,4%). Voor 42% van de kinderen is er een basisschool binnen een straal van 400m (9 de plaats). De tevredenheid over onderwijsvoorzieningen ligt hoog (90%).

20 Ondernemen en werken De werkgelegenheidsgraad (68,1%) ligt relatief laag voor een stad. Hij is de jongste jaren wel lichtjes toegenomen. De voorbije jaren kende Sint-Niklaas een lage netto groei van de ondernemingen (+1,5% in 2010, +2,4% gemiddeld). Voor ondernemingen met personeel (+0,7%/2,1%) is het verschil nog groter. De overlevingsgraad van startende ondernemingen na 5 jaar (69,7%) ligt op het gemiddelde van de steden. In 2008 was er t.o.v een toename van investeringen (124,8). In 2009 was er wel een terugval. De toename van de toegevoegde waarde en de economische specialisatie ligt iets boven het gemiddelde. Sint-Niklaas (56,5%) telt het minst tewerkstelling in kennisintensieve en creatieve sectoren in vergelijking met de andere steden (62,4%). Ook bij de zelfstandigen ligt dit aandeel laag (22,6% ten opzichte van 32,3%). Met een bezettingsgraad van 76% van de bedrijventerreinen scoort Sint-Niklaas gemiddeld. Na Aalst (69,4%) en Mechelen (68,3%) kent Sint-Niklaas de hoogste uitgaande pendel (62,4%). De werkzaamheidsgraad (20-64 jaar) stagneert rond 70%. Boven het stedelijke gemiddelde (67,2%) maar iets onder Vlaamse gemiddelde (71,3%).

21 Werkloosheid Het aandeel laaggeschoolden bij de NWWZ ligt in Sint- Niklaas merkelijk hoger dan in ander steden en Vlaanderen. Het aandeel allochtone werklozen ligt hoog en neemt forser toe dan gemiddeld. Ook het aandeel ouderen bij de werklozen neemt toe, maar dit is een algemeen fenomeen. Langdurig Allochtoon Laaggeschoold Jong (18-24) Sint- Niklaas 13 steden Vlaams Gewest ,2 43,4 45, ,6-4,9-0, ,1 37,2 22, ,5 3,3 3, ,4 51,7 49, ,1-0,8-1, ,9 19,7 20, ,7-0,5-0,4 Oud (50+) ,0 20,8 25, ,4 3,6 4,1

22 Leefsituatie Veiligheid» Veiligheid op stadsniveau» Veiligheid per wijk» Verkeersveiligheid Wonen» Betaalbaarheid op stadsniveau» Betaalbaarheid per wijk» Tevredenheid woning, buurt en stad» Woningkwaliteit» Duurzaamheid van de woning» Verhuisintentie

23 Veiligheid Algemeen onveiligheidsgevoelen in de stad hoger dan in buurt. Criminaliteit lager dan gemiddeld. Wel forse stijging inbraken. Wat buurtproblemen betreft eerder gemiddeld of lagere scores, behalve voor verkeershinder. Vooral onaangepaste snelheid (54,1%) blijkt meer dan in andere steden te hinderen. Hoe lager opgeleid, hoe onveiliger men zich voelt zowel in buurt als stad. In stad ook meer bij vrouwen en Belgen ,3 13,7 onveiligheid buurt (6) onveiligheid stad (5) hoogste laagste Sint-Niklaas

24 Veiligheid in het centrum en de rand Zowel het buurt- als het onveiligheidsgevoel op stadsniveau is sterker in het centrum dan in de rand. In het centrum heeft tot de helft van de bevolking er wel eens mee te maken. Hetzelfde voor het mijden van sommige plekken in de buurt en de stad. Onveiligheidsgevoelen buurt stad Centrum Rand Totaal Centrum Rand Totaal nooit of zelden 66,4 86,2 74,1 49,0 55,6 51,6 af en toe 23,7 12,6 19,4 34,5 34,1 34,3 vaak 9,9 1,1 6,5 16,5 10,3 14,1 Mijdgedrag nooit of zelden 67,0 86,2 74,4 45,9 55,9 49,8 af en toe 20,9 10,7 16,9 32,0 31,0 31,6 vaak 12,1 3,1 8,6 22,2 13,0 18,6

25 Verkeersveiligheid: tevredenheid Hoogste Laagste Sint-Niklaas

26 Wonen: betaalbaarheid Het aanschaffen van een flat of woning is in Sint-Niklaas iets goedkoper dan in de andere steden of gemiddeld in Vlaanderen. De prijzen zijn het jongste decennium wel fors gestegen (index 203 flats, 244 woonhuis) maar ook weer minder dan gemiddeld (resp. 215 en 238) 20,8% heeft een woonquote boven 30%, onder het stedelijke gemiddelde (23,3%). 5,5% kent betalingsmoeilijkheden (8,2% gemiddeld). In beide gevallen grote verschillen tussen huurders en eigenaars en tussen centrum en rand. % Woonqoute >30% Huurder Eigenaar Betalingsmoeilijkheden Eigenaar Huurder Eigenaar Centrum 73,4 12,8 53,8 3,6 11,7 Rand 85,8 9,3 49,3 1,4 17,8 Sint- Niklaas 78,2 11,4 52,7 2,7 13,3 13 steden 76,7 14,4 46,6 4,9 15,0

27 Tevredenheid woning, buurt en stad Tevredenheid over woning en over buurt ligt rond stedelijk gemiddelde. Tevredenheid over de stad ligt iets lager. Niet significant gedaald. De scores voor woning en buurt liggen in de rand significant hoger. Dit geldt niet voor de tevredenheid over de stad. 90% van de eigenaars is tevreden over de woning, 65% bij de huurders. Huurders zijn ook minder tevreden over de buurt. Woning (4) Buurt (4) Stad (10) Centrum 82,1 74,9 72,5 Rand 88,0 87,2 72,5 Sint- Niklaas 84,3 79,5 72,5 13 steden 83,0 76,5 76,5

28 Woningkwaliteit Een vijfde van de woningen vertoont een gebrek aan kwaliteit: een gebrek aan elementair comfort, één of meer structurele problemen en/of gebrek aan ruimte. In het centrum iets meer dan in de rand. Bij huurders 4 op de 10 een kwaliteitsprobleem. Bij huurwoningen in de rand loopt dit op tot meer dan 50%. Gebrek aan kwaliteit eigenaar huurder totaal Centrum 17,4 36,0 22,5 Rand 15,2 54,5 20,0 Sint- Niklaas 17,1 42,9 21,4 13 steden 15,5 39,3 21,7

29 Duurzaamheid van de woning Positie Sint-Niklaas 59,3 37,8 24,4 Positie wijken Besparen Zuinigheid Recuperatie Centrum Rand Eigenaar 66, Huurder 33, Sint-Niklaas 59, steden 58, hoogste laagste Sint-Niklaas

30 Verhuisintentie 1 op de 5 inwoners ziet uit naar een andere woning. In het centrum loopt dit op tot een kwart. Bijna de helft van de huurders geeft aan te willen verhuizen. Een meerderheid van de inwoners met een verhuisintentie opteert wel voor een woning in dezelfde buurt (27%) of in een andere buurt van de stad (45%). De motieven om te verhuizen hebben vooral te maken met de wens om eigenaar te worden (>50 % huurders), ontevredenheid over de huidige woonsituatie (40% huurders), wijziging gezinssituatie (25%), goedkopere woning (30% huurders) Ontevredenheid met de buurt wordt veel minder aangehaald (15%) en iets meer bij eigenaars dan huurders.

31 Zorg en sociale principes Vraag en aanbod Betaalbaarheid zorg Tevredenheid Armoede Diversiteit en tolerantie Sociale integratie in de buurt

32 Zorgaspecten Vraag en aanbod» Forse toename aantal personen met een handicap met een hoge urgentie. Na Turnhout en Genk het hoogste aantal wachtenden in vergelijking met andere steden.» Ook wachttijd in Centra Geestelijke Gezondheidszorg toegenomen (van 9 naar 13 dagen) maar laagste na Roeselare (9 dagen).» Relatieve aanbod aan residentiële plaatsen in ouderenzorg (20,9 per ), gezinszorg (2,29 uren per inwoner) en voorschoolse kinderopvang (37,3%) de jongste jaren gestagneerd. Gezinszorg onder stedelijk gemiddelde (2,53).» Laagste score inzake voorschoolse kinderopvang in de wijk (1 km)(84,1%). Ook relatief lage spreiding van woonzorgcentra (65,9%) en serviceflats (55,7%) in de wijk (1,5km).» Hoge regionale spreiding van lokale dienstencentra (2,31). Hoogste spreiding regionale ouderenzorg (1,39). Ook relatief hoge score de voorschoolse kinderopvang (1,17). Betaalbaarheid zorg» 6% van de inwoners geven aan het voorbije jaar gezondheidsuitgaven niet op tijd te hebben betaald (gemiddeld 7%). Bij huurders loopt dit op tot 15%.

33 Zorg- en opvang: tevredenheid Hoogste Laagste Sint-Niklaas

34 13 steden Vlaanderen 13 steden Vlaanderen Armoede recentste cijfer evolutie Sint-Niklaas Sint- Niklaas Huishoudens met betalingsmoeilijkheden 14,9 15,3 0-meting Gerechtigden op het leefloon ( ) 18,0 21,0 9 +3,9 +2,4-1,0 Fiscale inkomens beneden de kritische grens (< gezamenlijk inkomen) 19,2 20,5 19,0 Verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering ( ) 16,1 17,0 12,7 0,9 1,8 0,3 Personen met overmatige schuldenlast ( ) 3,4 3,8 2,8 0,4 0,1 0,1

35 Diversiteit en tolerantie (helemaal) eens Centrum Rand Sint-Niklaas 13 steden Verschillende culturen in de stad goede zaak. 31,5 29,5 30,7 43,0 Voorstander activiteiten voor verschillende culturen. Te veel mensen andere cultuur in mijn buurt. Mensen uit andere culturen sympathiek. Niet prettig als buren andere cultuur hebben. Tolerantie-index (1-5, 8 ste ) 35,3 33,0 34,4 44,4 38,8 13,3 28,9 29,0 45,2 48,5 46,5 53,6 36,0 38,7 37,0 27,7 3,04 3,18 3,09 3,27

36 Sociale integratie in de buurt (helemaal) eens Centrum Rand Sint-Niklaas 13 steden Mensen in de buurt zijn te vertrouwen. 57,0 79,4 65,4 63,1 Ik voel mij thuis in deze buurt. 60,8 78,1 67,3 65,5 Ik heb veel contact met mijn directe buren. 52,9 61,4 56,1 52,9 Mensen in deze buurt zijn bereid elkaar te helpen. 58,1 73,8 64,0 62,7 Ik heb veel contact met andere buurtbewoners 34,0 46,7 38,8 37,8 Buurtintegratie_index (1-5, 9 de ) 3,44 3,81 3,58 3,51

37 Natuur en milieu Ruimtegebruik Natuur en milieu: vaststellingen Netheid in de buurt en de stad

38 Natuur en milieu: ruimtegebruik 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Sint-Niklaas Vlaams Gewest Woongebied Terreinen voor vervoer en telecommunicatie Terreinen voor nijverheid, handel, recreatie en andere bebouwde terreinen Onbebouwd

39 Natuur- en milieu 47% van de bevolking beschikt over openbaar buurtgroen binnen 400m loopafstand (12 de plaats). Enkel in Mechelen is het nog iets minder. 69% van de bevolking vindt dat er voldoende groen in de eigen buurt is (7 de plaats) maar onder het stedelijk gemiddelde (71,5%). Er is ten opzichte van 2008 geen significante verschuiving. 72% (8 ste plaats) stelt dat er voldoende openbaar groen is in de stad (gemiddeld 74%). Volgens Natuur en Bos telt Sint-Niklaas 167,7 ha onder effectief natuurbeheer of 2% van de oppervlakte. Met 151,7 kg restafval per inwoner voldoet Sint-Niklaas aan de norm (180kg voor steden, 150kg voor Vlaanderen). Op 10 jaar tijd bijna met de helft gereduceerd. 9 steden doen wel beter. 73% is tevreden over huisvuilvoorzieningen (80% gemiddeld in de steden). Het energiegebruik voor residentiële gebouwen op basis van energieprestatiecertificaat daalde tussen 2008 en 2010 maar in 2011 terug iets gestegen. Enkel in Genk, Kortrijk en Roeselare nog hoger. 1,9% van de huishoudens heeft in 2010 een budgetmeter voor elektriciteit (2,3% steden, 1,6% VG) en 1,2% een meter voor gas (1,1% steden, 0,07% VG). Het aantal afsluitingen voor elektriciteit (0,02%) ligt lager dan voor gas (0,07%). Telkens onder stedelijk en Vlaamse gemiddelde.

40 Netheid in de buurt en de stad Weinig verschillen in perceptie van netheid in de eigen buurt en in de stad. Rand iets positiever over buurtnetheid. Voor buurt geen verschil met vorige meting, voor netheid van de stad wel een significante daling van 8 ppt. Buurt (10) Stad (7) Centrum Rand Sint-Niklaas steden 62 54

41 Burger en bestuur Vertrouwen in stadsbestuur en politie Tevredenheid informatie en consultatie Betrokkenheid Betrokkenheid per wijk Vaststellingen

42 stadsbestuur politie stadsbestuur politie stadsbestuur politie stadsbestuur politie Vertrouwen in stadsbestuur en politie - helft bevolking spreekt zich niet duidelijk uit - vertrouwen in stadsbestuur iets lager dan gemiddelde steden, hoger in centrum dan in rand 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Centrum Rand Sint-Niklaas 13 steden (Zeer) veel Noch weinig, noch veel (Zeer) weinig

43 Informeren en consulteren hoogste laagste Sint-Niklaas

44 Betrokkenheid politieke interesse (5) meepraten over stad (6) actieve betrokkenheid (11) politiek actief (2) Hoogste Laagste Sint-Niklaas

45 Betrokkenheid per wijk centrum rand Sint- Niklaas 13 steden Overleg *** Mening Informatie Bewonersgroep Bereidheid Iets gedaan***

46 Burger en beleid: vaststellingen Het vertrouwen in het stadsbestuur ligt in Sint-Niklaas (27%) onder het stedelijk gemiddelde (32,2%). Het vertrouwen is de voorbije jaren 4 ppt gedaald. In de rand is men iets kritischer dan in het centrum. Het gebrek aan vertrouwen is algemeen: geen significante verschillen tenzij het genderverschil: mannen hebben iets meer vertrouwen dan vrouwen. De tevredenheid over het informeren (64,4%) ligt ruim boven het gemiddelde (56,5%), wat consulteren (29,7%) betreft iets er onder (31,8%). De tevredenheid over consultatie is ook afgenomen (-7ppt). Wat informatie en consultatie betreft geen verschil tussen stad en rand. Jongeren zijn wel iets minder tevreden over de informatieverstrekking en de mate van consulteren. Sint-Niklaas is een middenmoter wat betrokkenheid bij het beleid en inzet in de stad of buurt betreft. De actieve betrokkenheid is eerder laag. Deze ligt wel hoger in de rand dan in het centrum. Klassieke verschillen naar geslacht, opleiding en leeftijd. Geen significante verschillen ten opzichte van vorige meting.