Zonnepanelen 10 kva. Hoe haalt u energie uit zonlicht?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zonnepanelen 10 kva. Hoe haalt u energie uit zonlicht?"

Transcriptie

1 Zonnepanelen 10 kva Hoe haalt u energie uit zonlicht?

2 Inhoud Waarom zonnepanelen?... 3 Ecologisch... 3 Financieel... 3 EPB-wetgeving... 3 Veilig aansluiten betrouwbare energiedistributie garanderen... 4 Stap 1: informeer u vooraf... 5 Welke regelgeving?... 5 Enkele technische vereisten toegelicht... 5 Wie doet wat?... 6 Stap 2: de plaatsing van uw pv-panelen... 7 Zonnepanelen... 7 Omvormer... 7 Groenestroommeter of productieteller... 8 Verbruiksmeter... 9 Stap 3: de AREI-keuring Stap 4: de melding van uw PV-panelen Stap 5: het rendement bijhouden Rendement door minder verbruik Rendement door groenestroomcertificaten BIJLAGE 1: Hoe gaat u om met spanningsproblemen? Oorzaken spanningsproblemen Welke stappen volgt u best? BIJLAGE 2: Wat bij wijzigingen aan uw PV-installatie? Hoe meldt u een wijziging? BIJLAGE 3: Nuttige websites BIJLAGE 4: Voorbeeld gelijkvormigheidsattest omvormer Synergrid Klantenkantoren Zonnepanelen tot en met 10 kva

3 Waarom zonnepanelen? Er zijn tal van goede redenen om te investeren in zonnepanelen of photovoltaïsche (PV) panelen. Zo zijn er heel wat ecologische en financiële voordelen. Sinds januari 2014 kunnen zonnepanelen ook een rol spelen in het behalen van het E-peil voor nieuwe of verbouwde woningen. Ecologisch We kunnen er niet omheen: de aarde warmt op. Een belangrijke oorzaak ligt bij de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals steenkool of aardolie. Daarbij worden broeikasgassen (CO 2 en CH4) uitgestoten. Bovendien raken fossiele brandstoffen langzaam maar zeker uitgeput. Zonnepanelen maken gebruik van een nagenoeg onuitputtelijke en duurzame bron: de zon. Ze wekken energie op zonder fossiele brandstoffen of broeikasgassen. Op die manier helpen ze het milieu een handje. Financieel Ook uw portemonnee kan meegenieten. Zo hebben zonnepanelen een directe impact op uw elektriciteitsfactuur. Elektriciteit die u zelf produceert, hoeft u immers niet te betalen. Bovendien bent u niet meer afhankelijk van de schommelende prijzen op de energiemarkt. Daarnaast garandeert de Vlaamse overheid het rendement van uw investering, via het systeem van zogeheten groenestroomcertificaten. Meer informatie daarover staat op p. 17. EPB-wetgeving EPB staat voor EnergiePrestatie en Binnenklimaat en heeft betrekking op het energetische totaalpakket van nieuwe of gerenoveerde woningen, waaronder isolatie, luchtdichtheid, zonnepanelen, ventilatie en verwarmingssystemen. Alle gebouwen, waarvoor vanaf 1 januari 2006 een bouwaanvraag is ingediend (*), moeten op vlak van energie en binnenklimaat voldoen aan bepaalde eisen, uitgedrukt in een energieprestatiepeil of E-peil. De EPB-eisen worden almaar strenger. Dat betekent dat woningen energiezuiniger moeten worden en een lager E-peil moeten halen. Vanaf 1 januari 2014 kunt u ook opteren voor de plaatsing van een PV-installatie om, op een relatief eenvoudige en goedkope manier, te voldoen aan de EPB-eisen. Pas op! PV-installaties die werden geplaatst in het kader van EPB-vereisten komen niet in aanmerking voor de toekenning van groenestroomcertificaten (zie ook p.16 ). (*) Voor de exacte modaliteiten en eventuele uitzonderingen op de EPB-eisen zie de EPB-wegwijzer op de website Zonnepanelen tot en met 10 kva 3

4 Veilig aansluiten betrouwbare energiedistributie garanderen Als grootste energiedistributiebedrijf van Vlaanderen ondersteunt Eandis de aansluiting van lokale producties van hernieuwbare energie, zoals zonnepanelen of windmolens. Eandis staat in voor een veilige aansluiting van de PV-installatie op het distributienet en doet ook al het mogelijke om een betrouwbare energiedistributie te garanderen. In deze brochure brengen we u graag een overzicht van alles wat komt kijken bij een PV-installatie, waarvan het totale maximale AC-vermogen (wisselstroom) van de omvormers (op eenzelfde toegangspunt) de 10 kilovolt- Ampère (kva) niet overschrijdt. Uiteraard is deze brochure enkel van toepassing in het werkgebied van Eandis. Let op: als de som van het maximale AC-vermogen van een of meerdere groepen zonnepanelen (op hetzelfde toegangspunt) de 10 kva overschrijdt, dan gelden er andere spelregels. In dat geval moeten de procedures en regelgeving voor de aansluiting van een lokale productie groter dan 10 kva worden gevolgd. Het doel van dit document is om enerzijds een stappenplan aan te reiken voor een correcte registratie van uw PV-installatie 10 kva en anderzijds praktische informatie te geven over zonnepanelen en hun werking. Daarbij horen onder andere het recht tot compensatie, terugdraaiende teller, certificatensysteem, wat te doen bij wijzigen aan uw PV-installatie Om aan te sluiten, volgt u deze vijf stappen: Stap 1 Informeer u vooraf Stap 2 De plaatsing van uw panelen Stap 3 De AREI-keuring Stap 4 De melding van uw panelen Stap 5 Het rendement bijhouden 4 Zonnepanelen tot en met 10 kva

5 Stap 1: informeer u vooraf Als u besluit om een PV-installatie te plaatsen, dan hebt u de keuze om die zelf te plaatsen of een beroep te doen op een installateur. In beide gevallen gelden dezelfde regels. Informeer u vooraf, om onaangename verrassingen te vermijden. Welke regelgeving? Elke PV-installatie 10 kva moet minstens tegemoetkomen aan de volgende reglementen: C10/11 - Specifieke technische aansluitvoorwaarden voor gedecentraliseerde productie-eenheden die in parallel werken met het distributienet (Synergrid) C1/107 - Algemene technische voorschriften voor de aansluiting van een gebruiker op het laagspanningsnet, indien injectie op laagspanning (Synergrid) C2/112 - Technische voorschriften voor aansluiting op het hoogspanningsnet, indien injectie op middenspanning (Synergrid) C10/19 - Aansluiten van storende belastingen in laagspanning (Synergrid) Technisch Reglement Distributie Elektriciteit (TRDE) (VREG) Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) Aansluitreglement distributienetbeheerder (Eandis). Meer info staat op p. 28 bij nuttige websites. Enkele technische vereisten toegelicht Om u na de plaatsing onnodige financiële kosten te besparen, lichten we kort enkele technische vereisten toe die u altijd moet naleven. PV-installatie groter dan 5 kva: altijd driefasig PV-installaties met een maximaal AC-vermogen (wisselspanning) groter dan 5 kva mogen enkel worden aangesloten op een driefasige aansluiting. Daarbij moet altijd worden gestreefd naar de meest evenwichtige verdeling van het vermogen over de verschillende fasen. Meer details staan beschreven in de Synergridvoorwaarden C10/11. Beschikt u over een monofasige aansluiting en wilt u toch een PV-installatie plaatsen met een maximaal AC-vermogen van meer dan 5 kva? Dan moet uw aansluiting eerst worden omgebouwd naar een driefasige aansluiting. Dien daarvoor een aanvraag in via de website > Aansluitingen > Aansluiting wijzigen. Correcte netontkoppelbeveiliging Uw PV-installatie moet altijd zijn uitgerust met een netontkoppelbeveiliging die gevalideerd is door Synergrid. U moet altijd het gelijkvormigheidsattest, afgeleverd door Synergrid, van uw omvormer(s) kunnen voorleggen (zie ook bijlage 4). Meer details staan beschreven in de Synergridvoorwaarden C10/11. Eén aansluiting per PV-installatie De PV-installaties op uw eigendom worden aangesloten op het bestaande laagspanningsnetwerk via uw huidige aansluitconfiguratie. Dat kan natuurlijk enkel voor zover het vermogen van de aansluiting dat toelaat. Het is met andere woorden niet toegelaten om een PV-installatie op uw eigendom aan te sluiten op de teller van uw buur. Afwijkingen op die regel moet u individueel aanvragen bij uw netbeheerder. In geen geval kan een PV-installatie twee aansluitingen voeden. Meer details staan beschreven in de Synergridvoorschriften C1/107 LS-aansluitingen. Zonnepanelen tot en met 10 kva 5

6 Groenestroommeter goed zichtbaar In overeenstemming met artikel V Technisch Reglement Distributie Elektriciteit (TRDE) moet u, voor PV-installaties (*) in dienst vanaf 1 september 2010, de productieteller op een zichtbare plaats installeren, in de buurt van de verbruiksmeter van Eandis (zie ook p. 8). (*) Bij PV-installaties die niet in aanmerking komen voor de toekenning van groenestoomcertificaten is een groenestroommeter niet wettelijk verplicht. Groenestroommeter Omvormer Verbruiksmeter Wie doet wat? Eandis Uzelf Bij nieuwbouw: de plaatsing van een verbruiksmeter voor elektriciteit Bij bestaande woningen: zorgen voor een teller die injectie in mindering kan brengen van de afname. Dat gebeurt altijd op vraag van de distributienetgebruiker. Deze ingreep is gratis. als het AC-vermogen van uw zonnepanelen de 5 kva overstijgt: eenfasige aansluitingen omvormen naar een driefasige aansluiting. Hiervoor moet u een aparte aanvraag doen bij Eandis. Pas op: deze ingreep is niet gratis. als u dat wenst: een verbruiksmeter met tweevoudig uurtarief vervangen door een verbruiksopname met enkelvoudig uurtarief. Hiervoor moet u een aparte aanvraag doen bij Eandis. Pas op: deze ingreep is niet gratis. Plaatsing van de productieteller Plaatsen van een PV-installatie met een gevalideerde netontkoppelbeveiliging (automatisch scheidingssysteem). 6 Zonnepanelen tot en met 10 kva

7 Stap 2: de plaatsing van uw pv-panelen Een PV-installatie bestaat uit verschillende componenten, elk met een specifieke taak. We overlopen de vier belangrijkste onderdelen: Zonnepanelen Omvormer Groene stroommeter Injectie TV Afname Elektriciteitsmeter Toestellen Zonnepanelen Een zonnepaneel of photovoltaïsch paneel is een paneel dat zonne-energie (licht) omzet in elektriciteit (gelijkstroom). Standaardparameters netontkoppelbeveiliging Parameter Actuele minimale netspanning Gemiddelde max. netspanning gedurende periode van 10 min. Ogenblikkelijke max. netspanning Ogenblikkelijke minimale frequentie Ogenblikkelijke max. frequentie Limietwaarde 184,0 V 253,0 V 264,5 V 47,5 Hz 51,5 Hz Met deze parameters schakelt uw PV-installatie zichzelf bijvoorbeeld onmiddellijk uit, zodra: de actuele maximumspanning van 264,5V wordt overschreden, bijvoorbeeld bij een spanningspiek Eandis de stroomtoevoer uitschakelt, bijvoorbeeld bij werken. De spanning zakt dan immers onder de limietwaarde van 184 V. Omvormer De omvormer zet de opgewekte gelijkstroom om in een bruikbare wisselstroom die door uw elektrische toestellen (televisie, wasmachine, computer ) kan worden verbruikt. Als er meer stroom is dan wat de aanwezige toestellen verbruiken, dan wordt die geïnjecteerd in het distributienet. De omvormer beschikt over een geïntegreerd veiligheidstoestel: de netontkoppelbeveiliging. Dat is een verplicht veiligheidstoestel dat uw PV-installatie constant monitort en uitschakelt zodra de ingestelde drempelwaarden worden overschreden. Daarmee beschermt ze uw PV-installatie tegen onvoorziene omstandigheden op het distributienet. De beveiliging garandeert ook de veiligheid bij de uitvoering van werken op het distributienet. Zodra de stroom van het netwerk wordt uitgeschakeld, zorgt ze ervoor dat ook uw zonnepanelen geen stroom meer kunnen injecteren. Zo kunnen de technici van Eandis veilig werken aan de kabels. De netontkoppelbeveiliging moet gevalideerd zijn door Synergrid (zie bijlage 4). Er moet altijd een gelijkvormigheidsattest aangeleverd worden bij de melding van uw PV-installatie. Zonnepanelen tot en met 10 kva 7

8 Groenestroommeter of productieteller De energie die uw PV-installatie opwekt, wordt geregistreerd door de groenestroommeter of productieteller. Daarop kunt u lezen hoeveel elektriciteit, uitgedrukt in kilowattuur of kwh, uw PV-installatie al heeft geproduceerd. Elke netgebruiker met een PV-installatie 10 kva, die aanspraak wil maken op groenestroomcertificaten, is verplicht om de netto opgewekte energie te registreren via een meettoestel dat minimaal geijkt is met nauwkeurigheidsklasse 2 en voorzien is van de wettelijk verplichte ijkmerken. Hij moet zelf zo n teller voorzien, die moet worden opgesteld in de buurt van de verbruiksmeter voor elektriciteit. 8 Zonnepanelen tot en met 10 kva

9 Verbruiksmeter De verbruiksmeter voor elektriciteit is de teller die uw (gecompenseerde) elektriciteitsverbruik registreert in kilowattuur (kwh). Die meter dient als basis voor de opmaak van uw elektriciteitsfactuur. Zolang het productievermogen van uw zonnepanelen lager is dan 10 kva, moet de verbruiksmeter in staat zijn om de geïnjecteerde energie in mindering te brengen van de verbruikte energie. In de praktijk gebeurt dit met een terugdraaiende teller. Kan uw verbruiksmeter dat niet, dan wordt die op aanvraag van de netgebruiker gratis vervangen door Eandis. Pas op: u bent zelf verantwoordelijk om te verifiëren of uw verbruiksmeter voor elektriciteit wel degelijk terugdraait op een moment dat er meer productie is dan eigen verbruik! Teruglooprem Dit logo staat op de meeste niet-terugdraaiende verbruiksmeters. Het wil zeggen dat er een teruglooprem in de meter zit, die verhindert dat de teller kan terugdraaien. Als u zo n symbool ziet, zal uw verbruiksmeter niet terugdraaien. U neemt dan best contact op met Eandis. Zonnepanelen tot en met 10 kva 9

10 Stap 3: de AREI-keuring Na de plaatsing van uw PV-installatie bent u nog één stap verwijderd van de opwekking van uw eerste kilowattuur groene energie: de AREI-keuring. Dat is een onderzoek, uitgevoerd door een erkend keuringsorganisme, om na te gaan of de PV-installatie is aangesloten conform het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties). De keuring moet plaatsvinden voor de PV-installatie in gebruik wordt genomen. Op het AREI-keuringsverslag dat u na het onderzoek ontvangt, moeten deze zaken vermeld staan: datum van de keuring aantal, type, serienummer en maximaal wisselstroomvermogen de omvormers aantal en piekvermogen van de panelen beginmeterstand van de productieteller (enkel bij certificaatgerechtigde PV-installaties) MID-markering voor de ijking van de productieteller (enkel bij certificaatgerechtigde PV-installaties). Pas op! Als uw keuringsverslag onvolledig is, zal Eandis het nooit aanvaarden. Uw PV-installatie zal dan opnieuw moeten worden gekeurd. Het keuringsverslag bestaat enerzijds uit het keuringsattest en anderzijds uit het ééndraadsschema van de PV-installatie, beiden afgestempeld door het keuringsorganisme. 10 Zonnepanelen tot en met 10 kva

11 Stap 4: de melding van uw PV-panelen De melding van uw PV-installatie bij Eandis is cruciaal voor de veiligheid en netstabiliteit. Om het net veilig en betrouwbaar te kunnen uitbaten, moet Eandis immers weten welke PV-installaties zijn aangesloten op het net, en waar precies. Eandis moet ook de garantie hebben dat ze voldoen aan alle vereisten rond netstabiliteit. De aanmelding van een PV-installatie is dan ook verplicht. Doet u geen melding, dan kan dat uiteindelijk leiden tot afsluiting van het elektriciteitsnet. Hoe kunt u uw PV-panelen melden bij Eandis? U meldt uw PV-installatie bij voorkeur online via > mijn groene energie > Lokale productie > Criteria voor een melding 10 kva. Beschikt u niet over een internetverbinding? Dan kunt u uw PV-installatie ook melden in één van onze klantenkantoren (zie p.31). Deze documenten hebt u altijd nodig voor een melding Het AREI-keuringsverslag en het elektrische ééndraadschema van de PV-installatie Het gelijkvormigheidsattest afgeleverd door Synergrid voor de omvormer(s) vermeld in het keuringsverslag (zie bijlage 4) Hoe kunt u uw PV-panelen melden bij de VREG? Alle informatie over de aanmelding van uw PV-installatie bij de VREG staat op de website > Zonnepanelen. Geen internet? Dan kunt u elke werkdag van 9 tot 19 uur gratis bellen naar Toets 4 - Andere vragen om doorverbonden te worden met de VREG. Vanuit het buitenland belt u Pas op! Om in aanmerking te komen voor groenestroomcertificaten, moet uw PV-installatie ook opgenomen zijn in de certificatendatabank van de Vlaamse energieregulator VREG. Dat doet u best eerst. Zodra de VREG uw melding volledig heeft verwerkt, wordt er een identificatienummer toegekend aan uw PV-installatie (bv. PVZ ). Met dat nummer kunt u uw PV-installatie ook melden bij Eandis. Als Eandis uw PV-installatie goedkeurt, dan wordt ze automatisch aangeduid als technisch conform in de certificatendatabank van de VREG. Vanaf dan is het mogelijk om uw meterstanden te registreren en kunnen er groenestroomcertificaten worden toegewezen aan uw PV-installatie. Zonnepanelen tot en met 10 kva 11

12 Stap 5: het rendement bijhouden Rendement door minder verbruik Zonnepanelen leveren stroom als de zon schijnt. Als u uw elektrische toestellen inschakelt op een zonnige dag, dan kunnen die werken met uw eigen opgewekte stroom. We spreken van een gelijktijdig verbruik: productie en verbruik vallen samen. Maar dat gebeurt niet altijd. Als de zon schijnt, bent u niet altijd thuis. En u verbruikt uiteraard ook af en toe stroom als het buiten donker is. Dan gaat het om ongelijktijdig verbruik. Zonnestroom die niet wordt verbruikt, wordt in het distributienet geïnjecteerd. En als u s nachts elektriciteit nodig hebt, dan haalt u die van het net. Daarom heeft de wetgever het principe van compensatie voorzien. De stroom die u op een bepaald moment over heeft (en dus injecteert), kunt u op een later moment van het net afnemen. Voor PV-installaties met een maximaal AC-vermogen 10 kva is de netbeheerder daarom verplicht om een meetinstallatie te plaatsen die het mogelijk maakt om de geïnjecteerde elektriciteit in mindering te brengen van de afname. Bij de meeste traditionele tellers gebeurt de compensatie vanzelf omdat de teller achteruitdraait op het moment van injectie, en opnieuw vooruit als u elektriciteit afneemt. Als uw verbruiksmeter niet in staat is om de geïnjecteerde energie in mindering te brengen van de afgenomen energie, dan wordt die op vraag van de netgebruiker gratis vervangen door Eandis. Afhankelijk van het aansluitvermogen, onderscheiden we drie verschillende types verbruiksmeters voor elektriciteit, elk met een andere periode waarbinnen kan worden gecompenseerd: Type meter 1 < 56 kva Klassieke terugdraaiende meter met manuele opname (YMR) 2 56 kva Klassieke terugdraaiende meter met manuele opname (MMR) of elektronische meter kva Elektronische meter (AMR) Met uw zonnepanelen wekt u zelf elektriciteit op. En dat kan op twee vlakken financiële voordelen opleveren: rendement door minder verbruik De elektriciteit die u zelf opwekt, hoeft u niet te betalen aan een elektriciteitsleverancier. rendement via groenestroomcertificaten Om hernieuwbare energie te stimuleren, wordt de plaatsing van een PV-installatie, indien nodig, financieel ondersteund door de overheid. Aansluitvermogen Compensatiemogelijkheid Jaarlijks per tariefperiode (dag/nacht) Maandelijks per tariefperiode Ogenblikkelijk Pas op! U bent zelf verantwoordelijk om te verifiëren of uw verbruiksmeter voor elektriciteit wel in staat is om te compenseren op een moment dat er meer productie is dan eigen verbruik! 12 Zonnepanelen tot en met 10 kva

13 Klassieke terugdraaiende meter Huishoudelijke aansluitingen met een PV-installatie 10 kva hebben meestal een analoge, terugdraaiende teller die vooruit en achteruit draait. Soms verbruikt u niet alle elektriciteit die door uw PV-installatie wordt opgewekt. Stel dat u bijvoorbeeld tijdens een zonnig weekend niet thuis bent. Dan stroomt de overtollige elektriciteit terug naar het distributienet. Uw teller draait dan achteruit. Productie > verbruik = injectie Het omgekeerde is ook mogelijk. s Nachts wekt uw PVinstallatie geen elektriciteit op, maar verbruikt u wel elektriciteit, bijvoorbeeld als u het licht aandoet. Soms moet u dus elektriciteit van het distributienet afnemen. Uw teller draait dan vooruit. Productie < verbruik = afname De meeste eigenaars van zonnepanelen met een jaarlijkse meteropneming bouwen in de zomer een reserve op (negatief verbruik) die ze dan tijdens de wintermaanden geleidelijk terug verbruiken. Uw injectie wordt dus constant in mindering gebracht van uw afname. De meterstand die u kunt aflezen op uw verbruiksmeter voor elektriciteit is uw gecompenseerd verbruik. Zonnepanelen tot en met 10 kva 13

14 Compensatie bij elektronische verbruiksmeter Een elektronische verbruiksmeter draait niet voor- of achteruit, maar registreert de afname en injectie apart. Op het einde van elke opnameperiode (jaarlijks, maandelijks of ogenblikkelijk) wordt de geregistreerde injectie afgetrokken van de geregistreerde afname om het gecompenseerde verbruik te bepalen. Let op! Een speciaal type meter is de budgetmeter. Een dergelijke meter is niet in staat om te compenseren. Beschikt u over een gedeactiveerde budgetmeter en wenst u een PV-installatie 10 kva te plaatsen? Neem dan contact op met Eandis. We vervangen uw teller gratis door een exemplaar dat wel in staat is om te compenseren. Hoe wordt compensatie verrekend op uw energiefactuur? Op uw energiefactuur wordt het gecompenseerde verbruik altijd aangerekend tussen twee registraties van de meterstanden. De eindmeterstand van de vorige periode is altijd de beginmeterstand van de volgende periode. Als u in de vorige opnemingsperiode een negatief verbruik realiseerde, dan kunt u dat niet overdragen naar de volgende opnemingsperiode en wordt u hiervoor ook niet vergoed. Eventueel negatief verbruik wordt m.a.w. naar nul herleid. Eandis raadt u dan ook aan om het vermogen van uw PVinstallatie zo goed mogelijk af te stemmen op uw werkelijke verbruik. Daardoor zal uw totale afname en injectie in één opnameperiode in verhouding zijn tot elkaar. Opneming 1 0 kwh Opneming kwh Opneming kwh Opnameperiode 1 Opnameperiode 2 Negatief verbruik van kwh Aangerekend verbruik = 0 kwh Verbruik van1 000 kwh Aangerekend verbruik kwh 14 Zonnepanelen tot en met 10 kva

15 Vervangt u best uw tweevoudige door een enkelvoudige uurtariefmeter? Zoals eerder toegelicht, wordt uw gecompenseerd verbruik aangerekend tussen twee meteropnemingen. Daarbij wordt een eventueel negatief verbruik herleid naar nul. Distributienetgebruikers met een tweevoudig uurtariefmeter moeten er rekening mee houden dat dit zowel voor de dag als voor de nachtteller gebeurt. Voor elke kwh elektriciteit die u overdag te veel produceert, wordt de dagteller teruggedraaid. De nachtteller kan enkel terugdraaien in het weekend. Zonnepanelen wekken s nachts namelijk geen elektriciteit op. Compensatie op dagteller (werkdagen overdag) 70 % Opneming 1 Dag: 0 kwh Nacht: 0 kwh 30 % Compensatie op nachtteller (nachten en weekends) Opneming 2 Dag: kwh Nacht: 500 kwh Opnameperiode Negatief gecompenceerd verbruik Dag = kwh Aangerekend verbruik Dag = 0 kwh Negatief gecompenceerd verbruik Nacht = 500 kwh Aangerekend verbruik Nacht = 500 kwh Het is dus perfect mogelijk dat u een negatief dagverbruik combineert met een positief nachtverbruik. Bij de opmaak van uw eindfactuur wordt het negatieve verbruik van de dagteller herleid naar 0 kwh. Voor het positieve verbruik op uw nachtteller moet u betalen. Voor een deel kunt u dat vermijden door uw elektriciteitsverbruik zoveel mogelijk te verschuiven naar de weekdagen. Een andere oplossing kan zijn om over te schakelen naar een enkelvoudig uurtariefmeter. Die maakt geen onderscheid tussen dag en nacht en brengt de geïnjecteerde elektriciteit volledig in mindering van de afname. 100 % Compensatie op enkelvoudige teller Opneming 1 0 kwh Opneming 2 0 kwh Opnameperiode Gecompenceerd verbruik = 0 kwh (*) Aangerekend verbruik = 0 kwh (*) bij productie = verbruik Let op! De vervanging van een tweevoudig uurtarief meter is niet gratis en moet u apart aanvragen via > Aansluitingen > Bestaande aansluiting wijzigen. Voor de vervanging van uw meter betaalt u een standaardkost (zie aansluittarieven op Die moet u goed afwegen met de kost van de niet-gecompenseerde energie. Zonnepanelen tot en met 10 kva 15

16 Compensatie bij wijzigingen op initiatief van de distributienetgebruiker Wijzigingen waarbij u zelf het initiatief neemt, waaronder de vervanging van een tweevoudige door een enkelvoudige uurtariefmeter of de wijziging van leverancier, hebben tot gevolg dat er een tussentijdse afrekening wordt opgemaakt. Op die afrekening staat ofwel een injectieoverschot van de zomer, dat naar nul wordt herleid, ofwel een groot tekort van de winter, dat nog niet werd gecompenseerd. Daarom doet u dergelijke wijzigingen best op het moment van de jaarlijkse meteropneming, of zo dicht mogelijk in de buurt daarvan. Zo blijft uw verbruik en injectie het best in balans. Zomer Negatief verbruik Winter Positief verbruik Jaarlijkse opneming Metervervanging/ leverancierswissel Jaarlijkse opneming Opnameperiode 1 Opnameperiode 2 Negatief verbruik van kwh Aangerekend verbruik = 0 kwh Verbruik van kwh Aangerekend verbruik kwh Opmaak tussentijdse factuur Opmaak jaarlijkse eindafrekening Let op! Uw tellerstanden worden elk jaar in dezelfde maand opgenomen. Bij de vervanging van uw teller of een leverancierswissel wijzigt de opnamemaand niet. U krijgt dus een bijkomende (tussentijdse) factuur op basis van de opgenomen meterstand op het moment van de wijziging en uw gebruikelijke jaarlijkse eindafrekening op basis van de meterstand in uw vaste opnemingsmaand 16 Zonnepanelen tot en met 10 kva

17 Rendement door groenestroomcertificaten Hoe werkt het systeem van groenestroomcertificaten? Om hernieuwbare energie te stimuleren, kan de plaatsing van een PV-installatie in Vlaanderen, financieel worden ondersteund door de overheid. De datum waarop uw PVinstallatie is opgestart, bepaalt welk systeem voor u van toepassing is. Voor PV-installaties met startdatum voor 1 januari 2013 is het eenvoudig; per kwh geproduceerde energie ontvangen ze één groenestroomcertificaat. Hoeveel dat precies waard is, hangt af van de datum waarop de PV-installatie in gebruik werd genomen. Meer informatie over de toepassing van het systeem van groenestroomcertificaten en de laatste updates staat op de website > zonnepanelen. Voor PV-installaties met startdatum na 1 januari 2013, geldt het volgende basisprincipe: wie investeert in een PV-installatie krijgt een gegarandeerd rendement van 5 % op zijn investering, gespreid over een looptijd van 15 jaar. Hier is het een stuk moeilijker om te berekenen hoeveel groenestroomcertificaten u krijgt. De bandingfactor, een soort correctiefactor die wijzigt in de tijd, is daarbij cruciaal. Op de volgende pagina s gaan we dieper in op dat laatste systeem. Zonnepanelen tot en met 10 kva 17

18 Hoe werkt het systeem met bandingfactor? Het aantal behaalde certificaten kunt u berekenen via deze formule: Bij een bandingfactor van 0,5 moet uw PV-installatie kwh produceren om recht te hebben op 1 certificaat: Investeringskosten Elektriciteitsprijzen Aantal GSC = bandingfactor x productie (kwh) Andere kosten Hoeveel kwh u moet produceren om een certificaat te ontvangen, kunt u als volgt berekenen: Aantal te produceren kwh = bandingfactor Bijvoorbeeld Voor uw PV-installatie is bandingfactor 0,5 van toepassing en uw PV-installatie heeft kwh geproduceerd. Dan hebt u recht op twee groenestroomcertificaten: 0,5 x kwh = 2 GCS = kwh 0,5 Voor meer informatie over de berekening van de bandingfactoren zie Geactualiseerde bandingsfactor Halfjaarlijks worden de bandingfactoren door het Vlaams Energieagentschap geactualiseerd. Hierbij worden zowel de investeringskosten (zoals aankoopprijs PV-installatie of keuringskost), vervangingskosten (vervanging omvormer) als de elektriciteitsprijs (eenheidsprijs elektriciteit + distributienetvergoeding) in rekening gebracht. Als we aannemen dat er telkens maar één parameter zou wijzigen, dan geeft dat bijvoorbeeld volgende mogelijkheden: Stijging investeringskost = stijging kosten PV-eigenaar = stijging bandingfactor Daling vervangingskost = daling kosten PV-eigenaar = daling bandingfactor Stijging elektriciteitsprijs = stijging voordeel PV-eigenaar = daling bandingfactor Welke bandingfactor is van toepassing op uw PV-installatie? Welke bandingfactor op uw project van toepassing is, is afhankelijk van het moment wanneer uw PV-installatie werd opgestart. Voor alle PV-installaties 10 kva die werden opgestart in dezelfde referentieperiode zal altijd dezelfde bandingfactor van toepassing zijn. Die bandingfactor zal vervolgens halfjaarlijks worden geactualiseerd. PV-installaties die in een andere referentieperiode worden opgestart, hebben dus een andere bandingfactor die op zijn beurt altijd halfjaarlijks wordt geactualiseerd. Alle beschikbare bandingfactoren vindt u op de website > Zonnepanelen > Uitbetaling groenestroomcertificaten. 18 Zonnepanelen tot en met 10 kva

19 Wat als de bandingfactor nul is? Als de bandingfactor nul is, haalt u meer dan 5 % rendement uit uw zonnepanelen, zonder subsidies. Mocht nadien blijken dat u het vooropgestelde rendement niet meer behaalt, dan zal de bandingfactor in functie daarvan worden bijgesteld waardoor u opnieuw groenestroomcertificaten kunt ontvangen. Hoe wordt het aantal groenestroomcertificaten precies berekend? De elektriciteitsproductie wordt verdeeld over de verschillende maanden tussen de huidige en de vorige meterstand. Daarbij wordt rekening gehouden met de spreiding van de opbrengst van zonnepanelen over de seizoenen en het effectieve aantal uren zonneschijn. De opbrengst per maand wordt dan omgezet naar groenestroomcertificaten, rekening houdende met de bandingfactor die voor die maand van toepassing was. Bijvoorbeeld Op 17 september 2014 wordt een meterstand van kwh doorgegeven. De vorige meterstand was 0 kwh op 20 mei. De bandingfactor voor deze PVinstallatie was 0,23 vanaf 1 januari 2014 en wijzigt op 1 augustus naar 0,28. De opbrengst van kwh wordt verdeeld over de periode tussen 20 mei en 17 september. Voor elke periode wordt de overeenstemmende bandingfactor toegepast: Periode kwh opgewekt in deze periode mei 746 Bandingfactor Bandingfactor x opbrengst in kwh 172 Juni , Juli Augustus sept 833 0, Totaal De doorgegeven meterstand levert dus een volledig groenestroomcertificaat op en een overschot van 924/1000 ste van een volgend certificaat wordt bewaard in de certificatendatabank en opgeteld als een volgende meterstand wordt geregistreerd. Actualisatie BF BF refperiode A = 0,5 Actualisatie BF BF ref A = 0,75 BF ref B = 0,8 Actualisatie BF BF ref A = 0 BF ref B = 0,4 BF ref C = 0,6 Actualisatie BF BF ref A =... BF ref B =... BF ref C =... BF ref D =... Referentieperiode A Referentieperiode B Referentieperiode C PV 1 start ref A BF = 0,5 PV 2 start ref B BF = 0,8 PV 1 start ref A BF = 0,75 PV 1 start ref A BF = 0 PV 2 start ref B BF = 0,4 Bijvoorbeeld PV 1 - opgestart in referentieperiode A: Referentieperiode A bandingfactor 0,5 Referentieperiode B bandingfactor 0,75 Referentieperiode C bandingfactor 0 PV 2 - opgestart in referentieperiode B Referentieperiode B bandingfactor 0,8 Referentieperiode C bandingfactor 0,4 Zonnepanelen tot en met 10 kva 19

20 Registratie meterstanden bij de VREG Nadat u uw PV-installatie hebt geplaatst, gekeurd en aangemeld bij zowel VREG als bij Eandis, bent u nog één stap verwijderd van het ontvangen van uw eerste groenestroomcertificaat: de registratie van de meterstand van uw groenestroommeter in de certificatendatabank van de VREG. Dat kan eenvoudigweg online. Na de goedkeuring van uw aanmelding bij VREG hebt u per een gebruikersnaam en paswoord ontvangen waarmee u kunt inloggen in de certificatendatabank van VREG. Eens ingelogd kunt u uw meterstand registreren. Let op! Hier registreert u enkel de meterstand van uw groenestroommeter! Enkel de cijfers voor de komma zijn relevant. Hoe krijgt u groenestroomcertificaten uitbetaald? Op basis van uw geregistreerde meterstanden kent de VREG groenestroomcertificaten toe aan uw PV-installatie. Die toegekende certificaten kunt u verkopen aan: een andere partij, tegen een onderling overeengekomen prijs uw distributienetbeheerder, aan een wettelijk vastgelegde minimumprijs Aan een andere partij, tegen een onderling overeengekomen prijs Hiervoor moet u een manuele transactie doorvoeren in de certificatendatabank van de VREG. Voor meer informatie over de verkoopmodaliteiten of om dergelijke transactie te initiëren zie In de praktijk zullen de meeste eigenaars van een PVinstallatie deze optie enkel kiezen als de marktprijs hoger ligt dan de wettelijk vastgelegde minimumprijs voor een groenestroomcertificaat. Aan Eandis, tegen de minimumprijs Standaard worden uw groenestroomcertificaten aan Eandis verkocht. Welke procedure u moet volgen, verschilt naargelang u btw-plichtig bent of niet. Meer informatie daarover staat op de website > zonnepanelen > uitbetaling groenestroomcertificaten > factuur voor btw-plichtigen. Het schema hiernaast toont de stappen die u moet volgen. Bijvoorbeeld Bij een marktprijs van 85 euro en de wettelijk vastgelegde minimumprijs van 93 euro per groenestroomcertificaat is het voordeliger om uw groenestroomcertificaten te verkopen aan Eandis. Bedraagt de marktprijs van een groenestroomcertificaat echter 110 euro, dan doet u meer voordeel (110 euro - 93 euro = +17 euro) om uw groenestroomcertificaat tegen de marktprijs aan een andere partij te verkopen. De evolutie van de marktprijs van een groenestroomcertificaat kunt u opvolgen op de VREG-website onder de rubriek Maandelijkse statistieken groene stroom. 20 Zonnepanelen tot en met 10 kva

21 U bent niet btw-plichtig: Registratie meterstand Na de registratie van uw meterstand zullen uw toegekende groenestroomcertificaten automatisch worden uitbetaald. Er zitten maximaal 6 weken tussen de verkoop van uw groenestroomcertificaten in de certificatendatabank en de daadwerkelijke uitbetaling op uw bankrekening. U bent btw-plichtig: Goedkeuring meterstand VREG Btw-plichtige distributienetgebruikers moeten een factuur opmaken aan Eandis om hun groenestroomcertificaten uitbetaald te krijgen. Bij de opmaak van dergelijke facturen moeten deze gegevens altijd op uw factuur staan: Bent u BTW-plichtig? JA Opmaak factuur aan uw DNB naam en btw-nummer van uw distributienetbeheerder (zie overzicht DNB s) uw btw-nummer het identificatienummer van uw PV-installatie bij VREG (bv. PVZ123456) NEE het aantal verkochte groenestroomcertificaten de productiemaand waarop de verkochte groenestroomcertificaten betrekking hebben Uitbetaling GSC door de DNB de eenheidsprijs per groenestroomcertificaat de maatstaf van de heffing het bedrag van de factuur, zowel exclusief als inclusief btw datum transactie van de groenestroomcertificaten in de certificatendatabank (zie verkochte GSC s > datum transactie ). Er zitten maximaal 6 weken tussen ontvangst van een conforme factuur en de uitbetaling van uw groenestroomcertificaten. Zonnepanelen tot en met 10 kva 21

22 Naar waar stuurt u uw factuur? Uw factuur moet opgemaakt zijn aan uw distributienetbeheerder en moet u versturen naar: Eandis - t.a.v. Verkoopsadministratie - Uw distributienetbeheerder (zie tabel) Blok A - 1 ste verdiep Brusselsesteenweg Melle Overzicht distributienetbeheerders in het werkgebied van Eandis: DNB Btw-nummer Gaselwest cvba BE Imea BE Opdrachthoudende vereniging Imewo BE Opdrachthoudende vereniging Intergem BE Opdrachthoudende vereniging Iveka BE Opdrachthoudende vereniging Iverlek BE Opdrachthoudende vereniging Sibelgas cvba BE Weet u niet wie uw distributienetbeheerder is? Surf dan naar > Over Eandis > Distributienetbeheerder. 22 Zonnepanelen tot en met 10 kva

23 Wanneer hebt u geen recht op groenestroomcertificaten? We gaan dieper in op de drie meest voorkomende scenario s waarbij een PV-installatie niet in aanmerking komt voor groenestroomcertificaten. Scenario 1: de isolatievoorwaarde van uw woning voldoet niet Als u een PV-installatie plaatst op een woning die niet voldoende is geïsoleerd, dan zal uw PV-installatie niet in aanmerking komen voor de toekenning van groenestroomcertificaten. Concreet wil dat zeggen dat de totale isolatiewaarde van het dak en de zoldervloer een warmteweerstand (Rd) heeft van minstens 3 m² K/W. De Rd-waarde wordt bepaald door de dikte van de isolatie (in meter), te delen door de lambdawaarde (in W/mK). Deze regel is van kracht sinds 1 januari 2010 voor PVinstallaties op woningen of woongebouwen. PV-installaties die voor deze datum in gebruik werden genomen, of werden geplaatst op gebouwen die niet kunnen worden beschouwd als woning of woongebouw (alleenstaande garages, tuinhuizen ), moeten dus niet aan deze verplichting voldoen. Scenario 2: u hebt uw PV-installatie uitgebreid Een uitbreiding van een bestaande PV-installatie die aan elk van onderstaande vier voorwaarden voldoet, komt niet in aanmerking voor groenestroomcertificaten: de uitbreiding is in dienst genomen op 1 juli 2011 of later de uitbreiding en de oorspronkelijke PV-installatie zijn aangesloten op hetzelfde toegangspunt op het distributienet er zijn minder dan 36 maanden verstreken sinds de ingebruikname van de oorspronkelijke PV-installatie, of sinds de ingebruikname van de laatste uitbreiding op datzelfde toegangpunt na de uitbreiding heeft de totale PV-installatie, aangesloten op eenzelfde toegangspunt, een maximaal AC-vermogen van de omvormers van meer dan 10 kva. Deze regel is van kracht sinds 1 juli Voor PV-installaties die in gebruik werden genomen voor deze datum geldt deze regel niet. Scenario 3: u hebt de PV-installatie geplaatst om tegemoet te komen aan de EPB-vereisten Een derde uitzondering geldt vanaf 1 januari 2014 voor nieuwe PV-installaties die werden geplaatst op het dak van een kantoor, school- en woongebouwen, om tegemoet te komen aan de EPB-vereisten. In de praktijk gaat het om nieuwe of grondig gerenoveerde gebouwen waar de EPBwetgeving van toepassing is. Altijd aanmelden bij Eandis! Installaties die niet in aanmerking komen voor groenestroomcertificaten, moeten uiteraard wel worden gemeld bij Eandis (zie p. 32). Een uitgebreide toelichting bij deze scenario s vindt u op de website van de VREG en in de mededeling die de VREG publiceerde. Zonnepanelen tot en met 10 kva 23

24 BIJLAGE 1: Hoe gaat u om met spanningsproblemen? Schakelde uw omvormer zichzelf plots automatisch uit, zonder een stroomonderbreking in de straat? Dat wordt meestal veroorzaakt door een te hoge spanning aan de klemmen van uw omvormer. In deze bijlage geven we u daarover graag wat meer uitleg. Nog meer informatie over het uitschakelgedrag van een omvormer en de bijhorende spanningen is te vinden via > Technische voorschriften > Elektriciteit > C10/11 > Wat te doen indien mijn fotovoltaïsche installatie zich regelmatig ontkoppelt van het net. Oorzaken spanningsproblemen Een te hoge spanning aan uw omvormer kan op verschillende manieren ontstaan. De meest voorkomende zijn: de toelaatbare spanningsval op uw binneninstallatie wordt overschreden de toelaatbare spanningsval op de aansluitkabel wordt overschreden de omvormer is op de fase met de hoogste spanning aangesloten de spanning in het distributienet is te hoog. 24 Zonnepanelen tot en met 10 kva

25 Welke stappen volgt u best? Stap 1: controleer de instelwaarden van uw omvormer Eerst en vooral onderzoekt u best of de instelwaarden van uw omvormer, o.a. de spanning en de frequentie waarbij de omvormer moet uitschakelen, correct zijn ingesteld. In het kader van de netstabiliteit is het belangrijk om eerst de frequentie na te kijken en indien nodig aan te passen. Deze parameter moet ingesteld staan met als ondergrens 47,5 Hz en bovengrens 51,5 Hz. Stap 4: installatie in orde en toch problemen? Is de spanningsverandering over de binneninstallatie en aansluitkabel binnen de grenzen en voldoet de installatie volledig aan de voorgeschreven vereisten? En blijft u toch problemen ondervinden? Dan neemt u best telefonisch contact op met Eandis (zie p. 32). De correcte parametersetting kunt u terugvinden op p. 7 of in het document C10/11 op de website van Synergrid. Stap 2 en 3: controleer de spanningsval op uw binneninstallatie en aansluitkabel De spanningsverandering mag - bij maximale productie van de PV-installatie - maximaal 1 % bedragen over de binneninstallatie en 1 % over de aansluitkabel. 1. Controle instelwaarden omvormer De aansluitkabel is de verbinding tussen het distributienet en uw (hoofd)meterkast. De binneninstallatie is de verbinding tussen uw meterkast en de omvormer(s) van uw PV-installatie. OK Niet OK U kunt de spanningsverandering onderzoeken met de hulp van de rekenmodules die gepubliceerd staan op > Mijn groene energie > Lokale productie > Uitschakeling omvormer. 2. Controle spanningsval binneninstallatie Niet OK Contacteer installateur Als de spanningsverandering meer is dan 1 %, dan kan dat de reden zijn van de te hoge spanning aan de klemmen van de omvormer. OK Niet OK De volgende stappen hangen af of u een mono- of driefasige aansluiting hebt: Bij monofasige aansluiting 3. Controle spanningsval aansluitkabel Versterken van de kabelsectie in de binneninstallatie. Versterken van de kabelsectie van de aansluitkabel. Omschakelen naar een driefasige aansluiting met een driefasige omvormer of drie monofasige omvormers (contacteer hiervoor Eandis, zie p. 32). OK 4. Contacteer Eandis Bij driefasige aansluiting Herverdeel de omvormer(s) over de verschillende fasen. Vervang de omvormer door een driefasige omvormer of drie monofasige omvormers die elke op een aparte fase zijn aangesloten. Zonnepanelen tot en met 10 kva 25

26 BIJLAGE 2: Wat bij wijzigingen aan uw PV-installatie? In de loop van de jaren is het mogelijk dat uw PV-installatie enkele wijzigingen ondergaat. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de partijen bij wie u de wijziging moet melden. We geven ook aan of u de PV-installatie al dan niet moet laten herkeuren. We gaan dieper in op zeven mogelijke wijzigingen: Wijzing Melden Eandis Melden VREG (*) (her)keuring Verplaatsing X X X Verwijdering X X Uitbreiding X X X Vervanging omvormer X X Stijging piekvermogen panelen X X X Vervanging productieteller X Wijziging eigenaar X (*) Enkel wijzigingen aan PV-installaties die in aanmerking komen voor de toekenning van groenestroomcertificaten, en die geregistreerd zijn in de VREG-certificatendatabank, moet u melden aan de VREG. Wijziging 1: verplaatsing Als uw PV-installatie wordt verplaatst naar een ander toegangspunt (met andere EAN-code), dan moet u de PV-installatie na de verplaatsing melden op het nieuwe toegangspunt. Bij de melding van de verplaatsing moet u zowel het AREI-keuringsverslag op de vorige als op de nieuwe locatie voorleggen. Let op! Enkel PV-installaties die volledig worden verplaatst, dus zowel de panelen zelf als de omvormer(s) en de productieteller (zoals initieel geplaatst, AREI-gekeurd en aangemeld), behouden hun looptijd en minimumsteun voor groenestroomcertificaten. Verhuizen er slechts één of enkele componenten naar een nieuw adres, dan verliezen ze het recht op groenestroomcertificaten. De oorspronkelijke PV-installatie werd immers ontmanteld en bestaat dus niet meer. Wijziging 2: verwijdering Onder een verwijdering verstaan we: de definitieve buitendienststelling van uw PV-installatie de verplaatsing van uw PV-installatie buiten het werkingsgebied van Eandis. Dergelijke verwijderingen moeten na maximaal vijf dagen gemeld worden aan Eandis. De verwijdering van uw PV-installatie kunt u melden via de webiste > Lokale productie > Criteria wijziging. Let op! Registreer altijd de eindmeterstand van de productieteller in de certificatendatabank van de VREG. Zo kunnen de nog resterende groenestroomcertificaten worden toegewezen aan uw PV-installatie. 26 Zonnepanelen tot en met 10 kva

27 Wijziging 3: uitbreiding Elk bijkomend geïnstalleerd vermogen van uw panelen wordt beschouwd als een uitbreiding van de bestaande PV-installatie. Die moet een aparte AREI-keuring krijgen en worden gemeld aan Eandis (zie p.32). Als u panelen bijplaatst, dan moet u ook een aparte omvormer plaatsen. En als u voor uw uitbreiding ook in aanmerking wenst te komen voor de toekenning van groenestroomcertificaten, dan moeten de bijkomende panelen en omvormer(s) ook voorzien worden van een aparte productieteller. Bijplaatsten van panelen bij een certificaatgerechtigde PV-installatie, waardoor het totale piekvermogen van de oorspronkelijke PV-installatie stijgt, is dus niet toegelaten als die niet zijn aangesloten via een aparte omvormer(s). Als u dit toch doet, wordt dit aanzien als fraude! Ook als er nieuwe omvormers bijkomen, om diverse redenen (bv. batterijopslag), is dat een uitbreiding die u aan Eandis moet melden (zie p. 32). Wijziging 4: vervanging omvormer Elke vervanging van de omvormer houdt in dat uw PVinstallatie herkeurd moet worden. De vervanging van de omvormer heeft geen impact op de minimumsteun of op de lopende periode. De vervanging van de omvormer moet gemeld worden via > lokale productie > criteria wijziging. Die melding moet vergezeld zijn van het AREI-keuringsverslag en het gelijkvormigheidsattest, afgeleverd door Synergrid, van de nieuw geplaatste omvormer. Wijziging 5: stijging totale piekvermogen van de panelen Als het piekvermogen van de panelen toeneemt, dan moet de opbrengst van het bijkomende vermogen apart gemeten worden. De bijkomende panelen krijgen de minimumsteun van dat moment. Voor dit deel van de PV-installatie begint er een nieuwe periode (zie Uitbreiding). Moeten uw zonnepanelen worden vervangen na schade door brand of storm? Dan is het vaak moeilijk om nog panelen van exact hetzelfde vermogen te vinden. Daarom mag bij vervanging in geval van overmacht het totale piekvermogen met maximaal 10 % toenemen. Er mogen echter geen panelen worden bijgeplaatst om blijvend aanspraak te kunnen maken op groenestroomcertificaten. Wijziging 6: vervanging productieteller Als uw productieteller defect is, en/of moet worden vervangen, dan moet u dit melden bij de VREG. Wijziging 7: nieuwe eigenaar Als de PV-installatie door verkoop, echtscheiding of overlijden wijzigt van eigenaar, dan moet u dit melden bij VREG. Hoe meldt u een wijziging? Aan uw distributienetbeheerder De melding van wijzigingen aan uw distributienetbeheerder doet u via > Mijn groene energie > Lokale productie > Criteria wijziging. Aan de VREG De melding van wijzingen aan de VREG doet u via > Zonnepanelen > Uw dossier beheren > Wijzigingen aan uw installatie. Zonnepanelen tot en met 10 kva 27

28 BIJLAGE 3: Nuttige websites Op deze vier websites vindt u heel wat informatie over zonnepanelen. Website waar u algemene informatie kunt terugvinden over de plaatsing van een PV-installatie. Via deze website doet u de melding van uw PV-installatie 10 kva bij uw distributienetbeheerder. Website met meer informatie over de berekening van bandingfactoren, EPB-wetgeving en energiezuinig bouwen of verbouwen. De VREG (Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt) biedt op zijn website informatie over de Vlaamse energiemarktwerking en wetgeving, en geeft ook toelichting over het systeem van groenestroomcertificaten en de toepassing daarvan. Via deze website doet u de melding van uw PV-installatie 10 kva bij de regulator. Website met meer informatie over de specifieke aansluitreglementen voor de aankoppeling van een PV-installatie aan het distributienet. 28 Zonnepanelen tot en met 10 kva

29 BIJLAGE 4: Voorbeeld gelijkvormigheidsattest omvormer Synergrid GELIJKVORMIGHEIDSVERKLARING voor UITRUSTINGEN 1 voor decentrale productie voor de toepassing van 2.10, 2.13 en bijlage 4 (automatisch scheidingssysteem) van het Synergrid voorschrift C10/11 revisie Ondergetekende, Fabrikant:... Vertegenwoordigd door:... Adres:... Land: Telefoon:... Verklaart hierbij dat elk van de uitrustingen vermeld in de lijsten op de volgende bladzijde voldoet aan de volgende voorwaarden: 1. De uitrusting respecteert de vereisten zoals bepaald in het Synergrid voorschrift C10/11 revisie , 2.10 en 2.13 (zie ook van de Anwendungsregel VDE-AR N 4105: ). 2. In geval van installaties 10 kva uitgerust met een automatisch scheidingssysteem: 2.1. Indien de uitrusting geïnstalleerd wordt op een Belgisch distributienet, zijn de instellingen van het automatisch scheidingssysteem conform met de parametersettings zoals vereist in het Synergrid voorschrift C10/11 revisie , bijlage 4, 3 (zie ook van de Anwendungsregel VDE-AR N ) 2.2. Het automatisch scheidingssysteem van de uitrusting voldoet aan: a) ofwel de typeproeven beschreven in 6 van de Vornorm DIN V VDE van februari 2006 geamendeerd in februari 2012; b) ofwel de typeproeven bedoeld in 9.4 van de Anwendungsregel VDE-AR N 4105: Om dit te staven is/zijn ofwel een certificaat dat de bovenvermelde conformiteit aantoont, ofwel de vereiste proefverslagen ingediend bij Synergrid. Het certificaat is afgeleverd door een organisme gecertifieerd volgens EN (of ISO 17065:2012) voor deze materialen, de proefverslagen zijn opgesteld door een erkend laboratorium dat geaccrediteerd is voor deze proeven (accreditatie volgens ISO 17025:2005 of ISO 17065:2012). Het certificaat of de proefverslagen tonen aan dat het automatisch scheidingssysteem voldoet aan de eisen van de hierboven beschreven typeproeven. Opgemaakt te (plaats):... Gepubliceerd op de website van Synergrid op... Op (datum):... Stempel Synergrid:... Handtekening:... Stempel fabrikant:... 1 Dit attest heeft betrekking op die onderdelen van de installatie die de vereisten in C10/11 revisie , 2.10 en 2.13 verzekeren en desgevallend een automatisch scheidingssysteem bevatten conform bijlage 4, in de meeste gevallen de omvormer of de generator zelf. Gelijkvormigheidsverklaring Synergrid C10-11.doc p 1 / 2 1. Uitrustingen 10 kva, voorzien van een automatisch scheidingssysteem NOTA: Enkelfasige omvormers > 5kVA zijn niet toegelaten, tenzij een uitzondering wordt toegestaan door de plaatselijke DNB (distributienetbeheerder) en expliciet vermeld is op zijn website. Zie ook C10/ (+ voetnoot 5) en zijn FAQ vraag 1.2. MERK REEKS of SERIE REFERENTIE MODEL of TYPE FIRMWARE VERSIE Merknaam Reeksnaam Referentie model 1 Versie X.Y Merknaam Reeksnaam Referentie model 2 Versie X.Y Merknaam Reeksnaam Referentie model 3 Versie X.Y Merknaam Reeksnaam Referentie model 4 Versie X.Y maximaal AC VERMOGEN (VA) SPANNING MONO TRI 2. Uitrustingen > 10 kva MERK REEKS of SERIE REFERENTIE MODEL of TYPE FIRMWARE VERSIE Merknaam Reeksnaam Referentie model 1 Versie X.Y Merknaam Reeksnaam Referentie model 2 Versie X.Y Merknaam Reeksnaam Referentie model 3 Versie X.Y Merknaam Reeksnaam Referentie model 4 Versie X.Y maximaal AC VERMOGEN (VA) SPANNING MONO TRI Gelijkvormigheidsverklaring Synergrid C10-11.doc p 2 / 2 Zonnepanelen tot en met 10 kva 29

Zonnepanelen 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht?

Zonnepanelen 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht? Zonnepanelen 10 kva Hoe haal je energie uit zonlicht? Inhoud Waarom zonnepanelen?... 3 Ecologisch... 3 Financieel... 3 EPB-wetgeving... 3 Veilig aansluiten betrouwbare energiedistributie garanderen...

Nadere informatie

Zonnepanelen 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht?

Zonnepanelen 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht? Zonnepanelen 10 kva Hoe haal je energie uit zonlicht? Inhoud Waarom zonnepanelen?... 3 Ecologisch... 3 Financieel... 3 EPB-wetgeving... 3 Veilig aansluiten betrouwbare energiedistributie garanderen...

Nadere informatie

Hoe vlot GSC ontvangen?

Hoe vlot GSC ontvangen? Hoe vlot GSC ontvangen? Studienamiddagen Nieuws over de zon oktober 2011 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Hoe vlot GSC ontvangen? 4 stappen: Keuringen Aanmelden bij de VREG Aanmelden

Nadere informatie

Zonnepanelen > 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht?

Zonnepanelen > 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht? Zonnepanelen > 10 kva Hoe haal je energie uit zonlicht? Inhoud Waarom zonnepanelen?... 4 Ecologisch... 4 Financieel... 4 EPB-wetgeving... 4 Veilig aansluiten - betrouwbare energiedistributie garanderen...

Nadere informatie

Aanmelding zonnepanelen Fluvius

Aanmelding zonnepanelen Fluvius Aanmelding zonnepanelen Fluvius Om het net goed te kunnen beheren, moet Fluvius weten op welke punten energie uit zonnepanelen in het netwerk wordt geïnjecteerd. Daarom ben je verplicht je zonnepanelen

Nadere informatie

Het prosumententarief Veelgestelde vragen

Het prosumententarief Veelgestelde vragen Het prosumententarief Veelgestelde vragen De Vlaamse energieregulator VREG heeft op 18 december 2014 nieuwe distributienettarieven goedgekeurd. Daarbij hoort ook het prosumententarief. Dat is een aanvullend

Nadere informatie

Veelgestelde vragen prosumententarief

Veelgestelde vragen prosumententarief Veelgestelde vragen prosumententarief 1. Waarom wordt een prosumentarief aangerekend? Het prosumententarief is nieuw en was niet bekend toen u uw investering deed. Er bestaat echter geen enkel algemeen

Nadere informatie

Aanmelding zonnepanelen Fluvius

Aanmelding zonnepanelen Fluvius Aanmelding zonnepanelen Fluvius Om het net goed te kunnen beheren, moet Fluvius weten op welke punten energie uit zonnepanelen in het netwerk wordt geïnjecteerd. Daarom ben je verplicht je zonnepanelen

Nadere informatie

Reglement voor de netkoppeling van fotovoltaïsche cellen

Reglement voor de netkoppeling van fotovoltaïsche cellen uitgavedatum 21-01-2014 eigendomsvoorbehoud Infrax Reglement voor de netkoppeling van fotovoltaïsche cellen Inhoud Lijst met afkortingen 3 Algemeen 4 1 PV-installatie

Nadere informatie

ragen over zonnepanelen?

ragen over zonnepanelen? ragen over zonnepanelen? Steek uw licht op bij de VREG VRAGEN OVER ZONNEPANELEN MET EEN VERMOGEN 10 KW...4 1. ALGEMENE INFO OVER ZONNEPANELEN...4 1. Hoeveel kosten zonnepanelen?...4 2. Welke steun wordt

Nadere informatie

Reglement voor de netkoppeling van Fotovoltaïsche cellen

Reglement voor de netkoppeling van Fotovoltaïsche cellen uitgavedatum 22-01-2009 eigendomsvoorbehoud Infrax Reglement voor de netkoppeling van Fotovoltaïsche cellen Inhoud Lijst met afkortingen 3 Algemeen 4 1 PV-installatie

Nadere informatie

Netkoppeling van decentrale productie

Netkoppeling van decentrale productie Netkoppeling van decentrale productie Infosessie land- en tuinbouwsector 8 juni 2007 Guido Claes Netkoppeling? 2 Wettelijke voorschriften netkoppeling Uitvoeringsbesluit hernieuwbare energie: o.a. de meting

Nadere informatie

VEELGESTELDE VRAGEN ZONNEPANELEN 10 KW

VEELGESTELDE VRAGEN ZONNEPANELEN 10 KW VEELGESTELDE VRAGEN ZONNEPANELEN 10 KW VRAGEN OVER ZONNEPANELEN MET EEN VERMOGEN 10 KW...3 1. ALGEMENE INFO OVER ZONNEPANELEN...3 1. Hoeveel kosten zonnepanelen?...3 2. Welke steun wordt verleend aan PV-installaties?...3

Nadere informatie

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 30 april 2014

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 30 april 2014 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon 1700 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web: www.vreg.be

Nadere informatie

TER CONSULTATIE. Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van xxx

TER CONSULTATIE. Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van xxx Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon 1700 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web: www.vreg.be

Nadere informatie

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 28 juni 2011

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 28 juni 2011 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web: www.vreg.be

Nadere informatie

Zonnepanelen > 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht?

Zonnepanelen > 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht? Zonnepanelen > 10 kva Hoe haal je energie uit zonlicht? Inhoud Waarom zonnepanelen?... 4 Ecologisch... 4 Financieel... 4 EPB-wetgeving... 4 Veilig aansluiten - betrouwbare energiedistributie garanderen...

Nadere informatie

van 13 augustus 2009

van 13 augustus 2009 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web:

Nadere informatie

van 14 augustus 2007

van 14 augustus 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 79 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web:

Nadere informatie

Zonnepanelen > 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht?

Zonnepanelen > 10 kva. Hoe haal je energie uit zonlicht? Zonnepanelen > 10 kva Hoe haal je energie uit zonlicht? Inhoud Waarom zonnepanelen?... 4 Ecologisch... 4 Financieel... 4 EPB-wetgeving... 4 Veilig aansluiten - betrouwbare energiedistributie garanderen...

Nadere informatie

MET CERTIFICATEN OP ZAK GENIET U PAS ÉCHT VAN DE ZONNEPANELEN OP UW DAK

MET CERTIFICATEN OP ZAK GENIET U PAS ÉCHT VAN DE ZONNEPANELEN OP UW DAK MET CERTIFICATEN OP ZAK GENIET U PAS ÉCHT VAN DE ZONNEPANELEN OP UW DAK 1 Eerst keuren vóór er ongelukken gebeuren. U hebt een AREI-keuring* nodig vooraleer u uw installatie in gebruik neemt. Zo weet u

Nadere informatie

Handleiding Hoe een nieuwe zonnepaneleninstallatie aanmelden bij netbeheerder Eandis?

Handleiding Hoe een nieuwe zonnepaneleninstallatie aanmelden bij netbeheerder Eandis? Handleiding Hoe een nieuwe zonnepaneleninstallatie aanmelden bij netbeheerder Eandis? Futech Home/Ambachtstraat 19, 3980 Tessenderlo / Tel. +32 13 29 75 08 / BE 0541.398.669 Inleiding Sinds kort fungeert

Nadere informatie

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 28 juni gewijzigd op 2 augustus 2012 en 24 oktober 2012

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 28 juni gewijzigd op 2 augustus 2012 en 24 oktober 2012 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web: www.vreg.be

Nadere informatie

Infogids zonnepanelen

Infogids zonnepanelen Infogids zonnepanelen Inhoudstabel Wat zijn zonnepanelen?... 1 De werking van zonnepanelen... 2 Waarmee moet u rekening houden?... 2 De kostprijs van zonnepanelen... 3 Financiële steun bij aankoop zonnepanelen...

Nadere informatie

Allereerst moet je te weten komen wie je netbeheerder is, dat kan je makkelijk opzoeken via volgende link: http://www.vreg.

Allereerst moet je te weten komen wie je netbeheerder is, dat kan je makkelijk opzoeken via volgende link: http://www.vreg. HANDLEIDING Aanmelding netbeheerder Aandachtspunten Je houdt best volgende zaken bij de hand: Goedgekeurd keuringsverslag. Dit heb je nodig in pdf-formaat en heb je doorgemaild gekregen van IZEN. Sla dit

Nadere informatie

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2013/2. Deel 2: actualisatie OT/Bf voor projecten met een startdatum voor 1 januari 2014

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2013/2. Deel 2: actualisatie OT/Bf voor projecten met een startdatum voor 1 januari 2014 Vlaams Energieagentschap Rapport 2013/2 Deel 2: actualisatie OT/Bf voor projecten met een startdatum voor 1 januari 2014 Inhoud Actualisatie installaties met startdatum vanaf 1/1/2013... 2 1. PV-installaties

Nadere informatie

Zonnepanelen steeds rendabel. In een notendop

Zonnepanelen steeds rendabel. In een notendop Zonnepanelen steeds rendabel In een notendop Je wekt zelf elektriciteit op. Daardoor bespaar je jaarlijks heel wat uit op je energiefactuur. Met een investering in zonnepanelen tegen een aanschafprijs

Nadere informatie

Netgekoppelde fotovoltaïsche zonnepanelen op daken van gebouwen in eigendom van ANB

Netgekoppelde fotovoltaïsche zonnepanelen op daken van gebouwen in eigendom van ANB Netgekoppelde fotovoltaïsche zonnepanelen op daken van gebouwen in eigendom van ANB Pagina 1 van 5 Inleiding Op 1/1/2006 besloot Vlaanderen om de decentrale opwekking van groene energie door zonnepanelen

Nadere informatie

Stappenplan VREG. HET AANMELDEN BIJ DE VREG GAAT ALS VOLGT. 1. Surf naar certifi catenaanvraag.vreg.be

Stappenplan VREG. HET AANMELDEN BIJ DE VREG GAAT ALS VOLGT. 1. Surf naar certifi catenaanvraag.vreg.be Stappenplan VREG Als de installatie gekeurd is ontvangt u van het installatiebedrijf een keuringsverslag en eendraadschemaschema. Als u dit heeft ontvangen moet u uw PV-installatie aanmelden bij de VREG.

Nadere informatie

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 28 juni gewijzigd op 2 augustus 2012

Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 28 juni gewijzigd op 2 augustus 2012 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web: www.vreg.be

Nadere informatie

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in OKTOBER 2015 in VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen Uitgebracht

Nadere informatie

ZONNEPANELEN. Goed voor uw portemonnee. en het milieu!

ZONNEPANELEN. Goed voor uw portemonnee. en het milieu! ZONNEPANELEN Goed voor uw portemonnee en het milieu! Thuis in de buurt Zonnepanelen... Tiwos wil de woonlasten van haar huurders nu en in de toekomst betaalbaar houden. Besparen op energiekosten draagt

Nadere informatie

Allereerst moet je te weten komen wie je netbeheerder is, dat kan je makkelijk opzoeken via volgende link: http://www.vreg.

Allereerst moet je te weten komen wie je netbeheerder is, dat kan je makkelijk opzoeken via volgende link: http://www.vreg. HANDLEIDING Aanmelding netbeheerder Aandachtspunten Je houdt best volgende zaken bij de hand: Goedgekeurd keuringsverslag. Dit heb je nodig in pdf-formaat. Het elektrisch eendraadschema van de installatie.

Nadere informatie

VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN

VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in OKTOBER 2015 in VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen Uitgebracht

Nadere informatie

Je elektronische verbruiksmeter praktisch bekeken

Je elektronische verbruiksmeter praktisch bekeken Je elektronische verbruiksmeter praktisch bekeken Inhoud Een elektronische meter: wat verandert er?...3 Je nieuwe elektriciteitsmeterkast...5 Verschillende soorten elektriciteitsmeters...6 Het meternummer...8

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 17 maart 2009

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 17 maart 2009 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 8 juli gewijzigd op 16 september 2009

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 8 juli gewijzigd op 16 september 2009 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

van 25 september 2009

van 25 september 2009 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in DECEMBER 2018 in VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen Uitgebracht

Nadere informatie

van 23 februari 2010

van 23 februari 2010 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

DE NIEUWE GROENESTROOMCERTIFICATEN...en wat met de netvergoeding?

DE NIEUWE GROENESTROOMCERTIFICATEN...en wat met de netvergoeding? DE NIEUWE GROENESTROOMCERTIFICATEN...en wat met de netvergoeding? Jo Neyens, PV-Vlaanderen Intersolution conference 15-17 januari 2014 1 PV GSC en netvergoeding Intersolution 2014 1 ODE Structuur platformen

Nadere informatie

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in APRIL 2017 in VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen Uitgebracht

Nadere informatie

Consultatieverslag van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt

Consultatieverslag van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon

Nadere informatie

2. Welke sancties zijn mogelijk bij deze verschillende vormen van energiefraude?

2. Welke sancties zijn mogelijk bij deze verschillende vormen van energiefraude? SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 403 van TINNE ROMBOUTS datum: 16 september 2015 aan ANNEMIE TURTELBOOM VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Elektriciteitsproductie

Nadere informatie

VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN

VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in FEBRUARI 2019 in VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen Uitgebracht

Nadere informatie

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor

Nadere informatie

van 23 februari 2010

van 23 februari 2010 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN

VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in FEBRUARI 2016 in VLAANDEREN PROFESSIONELE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen Uitgebracht

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 29 april 2008

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 29 april 2008 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Zo werkt mijn zonnestroominstallatie!

Zo werkt mijn zonnestroominstallatie! Gebruikershandleiding Zo werkt mijn zonnestroominstallatie! Gefeliciteerd, u profiteert nu van goedkope zonnestroom van eigen dak. Hoe werkt mijn zonnestroominstallatie? Een zonnestroominstallatie zet

Nadere informatie

VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN

VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in NOVEMBER 2016 in VLAANDEREN PARTICULIERE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen Uitgebracht

Nadere informatie

Meestal is er geen bouwvergunning nodig om een zonne-installatie op een dak te plaatsen. Informeer altijd eerst bij uw gemeentebestuur.

Meestal is er geen bouwvergunning nodig om een zonne-installatie op een dak te plaatsen. Informeer altijd eerst bij uw gemeentebestuur. 15 september 2018 Resultaat van uw opzoeking op www.energiesparen.be/zonnekaart De zonnekaart geeft een goede weergave van de zoninstraling op uw dak. De hoeveelheid zoninstraling is heel plaatsgebonden

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 17 maart gewijzigd op 2 maart 2010

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 17 maart gewijzigd op 2 maart 2010 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

van 23 februari 2010

van 23 februari 2010 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Haal de zon in huis! Zonnepanelen De Leyens. Informatie voor huurders van Vidomes

Haal de zon in huis! Zonnepanelen De Leyens. Informatie voor huurders van Vidomes Haal de zon in huis! Zonnepanelen De Leyens Informatie voor huurders van Vidomes Inhoudsopgave Zonnepanelen 3 Waarom kiezen voor zonnepanelen? 3 De voordelen 3 Hoe werken zonnepanelen? 4 Andere praktische

Nadere informatie

De zon als energiebron!

De zon als energiebron! De zon als energiebron! Zelf elektriciteit opwekken met de zon? Door middel van (diverse) subsidie(s) is het zéér rendabel! Met zonnepanelen verlaagt u uw energiekosten. Deze besparing wordt alleen maar

Nadere informatie

van 11 december 2007

van 11 december 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Hoe komt de energieprijs tot stand en welke mogelijkheden zijn er om hierop te besparen? Fanny Schoevaerts

Hoe komt de energieprijs tot stand en welke mogelijkheden zijn er om hierop te besparen? Fanny Schoevaerts Hoe komt de energieprijs tot stand en welke mogelijkheden zijn er om hierop te besparen? Fanny Schoevaerts VREG Doe de V-test en bespaar op uw energiefactuur. VREG Fanny Schoevaerts 8 oktober 2015 Agenda

Nadere informatie

Op het dak van uw woning zijn zonnepanelen aangebracht. In deze handleiding geven wij u uitleg over het gebruik van deze zonnepanelen.

Op het dak van uw woning zijn zonnepanelen aangebracht. In deze handleiding geven wij u uitleg over het gebruik van deze zonnepanelen. Gefeliciteerd! Uw woning heeft zonnepanelen Op het dak van uw woning zijn zonnepanelen aangebracht. In deze handleiding geven wij u uitleg over het gebruik van deze zonnepanelen. 1. Inleiding Hoe werkt

Nadere informatie

Zonne-energie gratis en schoon

Zonne-energie gratis en schoon Zonne-energie gratis en schoon Samen gaan we voor duurzaam Genieten van de zon. Buiten in de tuin, in het park of op het strand. De zon geeft ons gratis energie. We kunnen de zon ook op een andere manier

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over het energieovernamedocument

Veelgestelde vragen over het energieovernamedocument Veelgestelde vragen over het energieovernamedocument 1. Wat is een energieovernamedocument? Een document dat wordt ingevuld als iemand de levering van elektriciteit en/of aardgas overneemt in een bepaalde

Nadere informatie

Haal meer rendement uit uw zonnepanelen

Haal meer rendement uit uw zonnepanelen Haal meer rendement uit uw zonnepanelen 1. Vergoeding voor teruggeleverde zonnestroom nu voor iedereen bereikbaar: Stroom van zonnepanelen is één van de meest schone vormen van energie. Om deze reden wil

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 15 april 2008

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 15 april 2008 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

OVERZICHT. Stap 1: Is de woning geschikt? 1.1 Eerst rationeel energiegebruik toepassen. 1.2 Geschikt dakvlak?

OVERZICHT. Stap 1: Is de woning geschikt? 1.1 Eerst rationeel energiegebruik toepassen. 1.2 Geschikt dakvlak? Wie fotovoltaïsche zonne-panelen wil installeren, kan genieten van diverse financiële steunmaatregelen. Voor de praktische installatie zijn ook een aantal stappen nodig: van offerte over bouwvergunning

Nadere informatie

Tariefkaart voor particulieren

Tariefkaart voor particulieren Tariefkaart voor particulieren Tariefkaart versie 011507 voor Vlaanderen en Wallonië. Geldig van 1 juli 2015 t/m 31 juli 2015. eni RELAX 1 jaar Elektriciteit (prijzen inclusief 6% btw) tegen vaste energie

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over het prosumententarief

Veelgestelde vragen over het prosumententarief Veelgestelde vragen over het prosumententarief ALGEMEEN... 3 Wat zijn prosumenten?... 3 Waarom wordt het prosumententarief aangerekend?... 3 Wie heeft het prosumententarief goedgekeurd?... 3 Wie moet het

Nadere informatie

Informatiebrochure. Besparen met zonnepanelen. Quality solar solutions

Informatiebrochure. Besparen met zonnepanelen. Quality solar solutions Informatiebrochure Besparen met zonnepanelen Quality solar solutions Er is steeds meer vraag naar zonnepanelen. Zonnepanelen hebben veel voordelen. Een zonnepanelen-installatie levert duurzame elektrische

Nadere informatie

Tariefkaart voor klein-professioneel verbruik. Tariefkaart versie 021507 voor België. Geldig van 1 juli 2015 t/m 31 juli 2015.

Tariefkaart voor klein-professioneel verbruik. Tariefkaart versie 021507 voor België. Geldig van 1 juli 2015 t/m 31 juli 2015. Tariefkaart voor klein-professioneel verbruik Tariefkaart versie 021507 voor België. Geldig van 1 juli 2015 t/m 31 juli 2015. eni RELAX 1 jaar Elektriciteit (prijzen exclusief btw) tegen vaste energie

Nadere informatie

Vooronderzoek Zonnepanelen VvE Mauritius Augustus Jan Klootsema

Vooronderzoek Zonnepanelen VvE Mauritius Augustus Jan Klootsema Vooronderzoek Zonnepanelen VvE Mauritius Augustus 2012 Jan Klootsema Aanleiding Zonnepanelen Meer en meer VvE s hebben interesse in zonnepanelen. De stroom die wordt opgewerkt wordt gebruikt voor de collectieve

Nadere informatie

WANNEER EN HOE GEEF IK MIJN METERSTAND DOOR?

WANNEER EN HOE GEEF IK MIJN METERSTAND DOOR? WANNEER EN HOE GEEF IK MIJN METERSTAND DOOR? Wanneer meterstand doorgeven? Zodra 1.000 kwh of meer werd geproduceerd ten opzichte van de 1 e meterstand 1 e meterstand = meterstand op moment van de AREIkeuring

Nadere informatie

Wil u ook een lagere energiefactuur?

Wil u ook een lagere energiefactuur? Wil u ook een lagere energiefactuur? Van energieleverancier veranderen is niet moeilijk U hebt de V-TEST gedaan en wil van energieleverancier veranderen? Da s heel eenvoudig en kosteloos. U moet enkel

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 20 juli 2004. gewijzigd op 24 januari 2007

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 20 juli 2004. gewijzigd op 24 januari 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de lektriciteits- en Gasmarkt North Plaza B Koning Albert II- laan 7 B - 1210 BRUSSL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13 50 web : www.vreg.be

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over het prosumententarief

Veelgestelde vragen over het prosumententarief Veelgestelde vragen over het prosumententarief ALGEMEEN Wat zijn prosumenten?... 2 Waarom wordt het prosumentarief aangerekend?... 2 Wie heeft het prosumententarief ingevoerd?... 2 Wie moet het prosumententarief

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web:

Nadere informatie

REG-premie voor DAKISOLATIE (huishoudelijk) Aanvraagformulier

REG-premie voor DAKISOLATIE (huishoudelijk) Aanvraagformulier REG-premie voor DAKISOLATIE (huishoudelijk) Aanvraagformulier Gegevens aanvrager Naam... Straat en nummer... Postcode en gemeente... Telefoon of GSM.. E-mail... Bankrekening nr.... EAN-nummer (zie factuur

Nadere informatie

Webportaal voor zonnepanelen Veelgestelde vragen

Webportaal voor zonnepanelen Veelgestelde vragen Webportaal voor zonnepanelen Veelgestelde vragen Op 23 november 2016 werd Eandis het centrale aanspreekpunt voor alle eigenaars van zonnepanelen in haar werkgebied. Sindsdien moeten klanten niet meer aankloppen

Nadere informatie

Vragen en antwoorden zonnepanelen

Vragen en antwoorden zonnepanelen Vragen en antwoorden zonnepanelen Aanbod Hoe doe ik mee? 1. U vult het aanvraagformulier in. 2. 365zon neemt contact met u op voor het maken van een afspraak. 3. De installateur van 365zon bezoekt uw woning

Nadere informatie

Simulator VREG V-test. Handleiding Resultaten

Simulator VREG V-test. Handleiding Resultaten Simulator VREG V-test Handleiding Resultaten 1 VREG De Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt staat in voor: de regulering; de controle; de bevordering van de transparantie van de energiemarkt.

Nadere informatie

Mededeling van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 22 juli 2008

Mededeling van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 22 juli 2008 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Tel. +32 2 553 13 79 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web:

Nadere informatie

POLITIEVERORDENING. Addendum Veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van occasionele installaties voorzien van een fotovoltaïsche zonne-energiesysteem

POLITIEVERORDENING. Addendum Veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van occasionele installaties voorzien van een fotovoltaïsche zonne-energiesysteem POLITIEVERORDENING Addendum Veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van occasionele installaties voorzien van een fotovoltaïsche zonne-energiesysteem Deel 1:Toepassingsgebied Onderhavig addendum aan de

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 30 januari 2007

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 30 januari 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 27 januari 2009

Beslissing van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 27 januari 2009 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

BRUSSEL-HOOFDSTAD PROFESSIONELE KLANTEN

BRUSSEL-HOOFDSTAD PROFESSIONELE KLANTEN Tariefkaart Geldig voor de contracten gesloten in OKTOBER 2015 in BRUSSEL-HOOFDSTAD PROFESSIONELE KLANTEN Pagina 1 : Aanbod Poweo Fix Elektriciteit Pagina 5 : Aanbod Poweo Fix Gas Pagina 8 : Kortingen

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over het energieovernamedocument

Veelgestelde vragen over het energieovernamedocument Veelgestelde vragen over het energieovernamedocument 1. Wat is een energieovernamedocument? Een document dat wordt ingevuld als iemand de levering van elektriciteit en/of aardgas overneemt in een bepaalde

Nadere informatie

Het capaciteitstarief voor laag vermogen (< 100 kva)

Het capaciteitstarief voor laag vermogen (< 100 kva) Het capaciteitstarief voor laag vermogen (< 100 kva) Veelgestelde vragen Voor de eventuele invoering van het capaciteitstarief, heeft de Vlaamse energieregulator VREG op 20 juni 2016 een openbare raadpleging

Nadere informatie

van 13 november 2007

van 13 november 2007 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B - 1000 BRUSSEL e-mail : info@vreg.be tel. : +32 2 553 13 53 fax : +32 2 553 13

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Zo werkt mijn zonnestroominstallatie

Gebruikershandleiding Zo werkt mijn zonnestroominstallatie Gebruikershandleiding Zo werkt mijn zonnestroominstallatie Gefeliciteerd, u profiteert nu van goedkope zonnestroom van eigen dak. Gebruikershandleiding Een zonnestroominstallatie zet zonlicht om in elektriciteit.

Nadere informatie

Mia en Albert besparen dankzij de V-test. Ze hebben nu een lagere energiefactuur.

Mia en Albert besparen dankzij de V-test. Ze hebben nu een lagere energiefactuur. Mia en Albert besparen dankzij de V-test. Ze hebben nu een lagere energiefactuur. Veel mensen betalen nog altijd te veel voor elektriciteit en aardgas. Toch is overstappen naar een voordeliger contract

Nadere informatie

Mia en Albert besparen dankzij de V-test. Ze hebben nu een lagere energiefactuur.

Mia en Albert besparen dankzij de V-test. Ze hebben nu een lagere energiefactuur. Mia en Albert besparen dankzij de V-test. Ze hebben nu een lagere energiefactuur. Veel mensen betalen nog altijd te veel voor elektriciteit en aardgas. Toch is overstappen naar een voordeliger contract

Nadere informatie

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2014/1. Deel 2: actualisatie OT/Bf

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2014/1. Deel 2: actualisatie OT/Bf Vlaams Energieagentschap Rapport 2014/1 Deel 2: actualisatie OT/Bf Inhoudstafel Bandingfactoren... 3 Berekeningsmethodiek... 3 Toepassing bandingfactor... 3 Maximale bandingfactor... 3 Achtergrond... 4

Nadere informatie

Vergeet niet uw energie mee te verhuizen.

Vergeet niet uw energie mee te verhuizen. Vergeet niet uw energie mee te verhuizen. Energie op uw oude en nieuwe adres: hoe regelt u het correct? MET HANDIG ENERGIEVERHUISFORMULIER GAAT U BINNENKORT VERHUIZEN? Denk er dan aan om uw elektriciteits-

Nadere informatie

2. In welke situaties moet je een energieovernamedocument invullen?

2. In welke situaties moet je een energieovernamedocument invullen? 1. Wat is een? Een document dat je invult wanneer je de levering van elektriciteit en/of aardgas overneemt in een bepaalde woning, bijvoorbeeld bij een verhuizing of de verkoop van een huis of na een echtscheiding

Nadere informatie

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2014/2. Deel 2: Actualisatie OT/Bf

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2014/2. Deel 2: Actualisatie OT/Bf Vlaams Energieagentschap Rapport 2014/2 Deel 2: Actualisatie OT/Bf Inhoudstafel Inhoudstafel... 1 Bandingfactoren... 3 Berekeningsmethodiek... 3 Toepassing bandingfactor... 3 Maximale bandingfactor...

Nadere informatie

1 ELEKTRISCHE OPSLAG. 1.1 Inleiding. 1.2 Zelfconsumptie en zelfvoorziening

1 ELEKTRISCHE OPSLAG. 1.1 Inleiding. 1.2 Zelfconsumptie en zelfvoorziening 1 ELEKTRISCHE OPSLAG 1.1 Inleiding Vroeger was het distributienet opgebouwd volgens de afname van de energie, wat dus concreet wil zeggen dat er enkele injectiepunten waren verspreid over het distributienet.

Nadere informatie

Veel gestelde vragen Over zonnepanelen

Veel gestelde vragen Over zonnepanelen A. Opbrengsten zonnepanelen Hoeveel brengen de zonnepanelen op en kunnen jullie dat garanderen? De te verwachten opbrengst van een installatie is een indicatie. De werkelijke opbrengst kan iets hoger of

Nadere informatie

Opslag van elektrische energie:

Opslag van elektrische energie: : Regelgevend kader Luc Decoster 17/02/2016 Gebruik van opslag Optimalisatie van het verbruik door de netgebruiker: Optimalisatie van het eigen verbruik In combinatie met lokale productie-installaties

Nadere informatie

Meer besparen op je energiefactuur betekent meer geld voor leuke dingen

Meer besparen op je energiefactuur betekent meer geld voor leuke dingen Meer besparen op je energiefactuur betekent meer geld voor leuke dingen Veel mensen betalen nog altijd te veel voor elektriciteit en aardgas. Toch is overstappen naar een voordeliger contract of veranderen

Nadere informatie

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2014/2. Deel 2: actualisatie OT/Bf

Vlaams Energieagentschap. Rapport 2014/2. Deel 2: actualisatie OT/Bf Vlaams Energieagentschap Rapport 2014/2 Deel 2: actualisatie OT/Bf Inhoudstafel Inhoudstafel... 1 Bandingfactoren... 3 Berekeningsmethodiek... 3 Toepassing bandingfactor... 3 Maximale bandingfactor...

Nadere informatie

De zon als energiebron

De zon als energiebron De zon als energiebron Voor bedrijven nog aantrekkelijker! Panelen die elektra opwekken worden ook wel zonnepanelen of PV (in Engels photo voltaic) panelen genoemd. De panelen worden aangesloten op één

Nadere informatie