Burgerinitiatieven in Duitse en Deense krimpregio s Bürgerinitiativen in schrumpfenden deutschen und dänischen Regionen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Burgerinitiatieven in Duitse en Deense krimpregio s Bürgerinitiativen in schrumpfenden deutschen und dänischen Regionen"

Transcriptie

1 Tweede Ronde Tafel Actief Burgerschap in Europees Perspectief Landelijke Vereniging Kleine Kernen (LVKK) 16 september 2015 te Nijmegen, gastheer: HANN Hogeschool Burgerinitiatieven in Duitse en Deense krimpregio s Bürgerinitiativen in schrumpfenden deutschen und dänischen Regionen Sabine Meier (sabinemeier@casema.nl) Lector Krimp en Leefomgeving aan de Hanzehogeschool Groningen (tot 31 oktober 2015) Jun.-Prof. für Räumliche Entwicklung und Inklusion, Universität Siegen (vanaf 1 november 2015)

2 Burgerinitiatieven in Duitse en Deense krimpregio s Bürgerinitiativen in schrumpfenden deutschen und dänischen Regionen Deel 1 Enkele grafieken Deel 2 Voorbeelden van burgerinitatieven Beispiele von Bürgerinitiativen

3 Groei en krimp wereldwijd: de prognoses (in miljard) Prognose Wachstum und Schrumpfung weltweit (in Millarden) Year World Asia Africa Europe Latin America Northern America Oceania ,115 3, ,909 4,167 1, ,309 4,917 1, ,150 5,231 1, Quelle: United Nations, 2009

4 Vergrijzing wereldwijd Alterung weltweit Quelle: Le Monde diplomatique, Dossier über das Alter, Deutsche Ausgabe Juni 2013, S.18

5 Verdeling 80-plussers wereldwijd Altersverteilung der über 80jährigen weltweit Quelle: Le Monde diplomatique, Dossier über das Alter, Deutsche Ausgabe Juni 2013, S

6 Armoede van gepensioneerden Altersarmut der Ruheständler Quelle: Le Monde diplomatique, Dossier über das Alter, Deutsche Ausgabe Juni 2013, S.20

7 Stedelijke regio Bremen en Hamburg Stedelijke regio Berlijn Grondgebied voormalige DDR Ruhrgebiet Eifel Stedelijke regio Rijn/Main Mijngebied Saar Stedelijke regio München

8

9 Krimpregio s in Denemarken Schrumpfungsregionen in Dänemark regio omtrent Aalborg regio omtrent Aarhus Kopenhagen

10 Gevolgen van meer ouderen en een dalende bevolkingsomvang zijn bijvoorbeeld.. Folgen von Schrumpfung und Überalterung sind z.b Welzijn: Concentratie van voorzieningen in de net wat grotere plaatsen (daar hebben vooral de minder mobiele mensen incl. ouderen last van), het verschralen of zelfs het wegvallen van voorzieningen 2. Ruimte: Leegstand van woningen, winkels en cultureel erfgoed. Oorzaak is echter niet alleen demografische krimp maar ook een stadsplanning die niet anticipeerde op krimp (bijv. grootschalige winkelcentra in uitleggebieden of nieuwbouw) maar ook veranderd gedrag zoals het online shoppen

11 Voorbeeld van initiatieven van bewoners om met minder voorzieningen om te gaan Bürgerinitiativen, die mit Engpässen in der Nahversorgung umgehen 1. Methode Zukunftswerkstatt 2. ZukunftsWerkStadt: Gemeente Osterwieck incl. het burgerinitatief Zilly, Landkreis Harz, Saksen-Anhalt.

12 Methode Zukunftswerkstatt : Begrip en methode gelanceerd door Robert Jungk, Rüdiger Lutz en Norbert Müllert in 1987 Methode om te (leren) handelen (denk aan participatie, empowerment) Doelen: Gericht op het vinden van oplossingen van onbekende, nieuwe problemen Gericht op het benutten van fantasie in plaats van blauwdrukplanning Gevoel van eigenaarschap over (de planning) van de verandernde leefomgeving in steden en dorpen bevorderen Een Zukunftswerkstatt kan zich op stadsplanning maar ook op organisatievernieuwing, op nieuwe vormen van e-onderwijs, etc. richten

13 Werkwijze Zukunftswerkstatt behelst 4 fasen: 1. Voorbereiding: informelle groepsbijeenkomsten (vertrouwen, doelen bespreken en gezamelijk vastleggen) 2. Kritiek: probleemanalyse, herkenning van pijn en frustratie 3. Fantasie: Es wäre schön, wenn Het zou mooi zijn als.. 4. Realisatie van (delen) van bedachte oplossingen welke ressources zijn nodig, welke zijn er al, welke ontbreken, hoe te verkrijgen.. etc. Bij de methode hoort ook: 1. Alle fasen zijn onder leiding van moderatoren 2. Moderatoren van Zukunftswerkstätten in het gehele land zijn met elkaar verbonden 3. Moderatoren leiden elkaar op, worden getraind (als Bildungsurlaub herkend)

14 Geinspireerd door de methode van de Zukunftswerkstatt : subsidieprogramma ZukunftWerkStadt van het Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF) waarin burgerinitiatieven en het onderzoek naar participatie en burgerinitiatieven centraal stonden. Gemeente Osterwieck in de Landkreis Harz kreeg er subsidie uit Diverse partners: overheid, hogescholen, ondernemers, woningbouwvereniging, banken en tal van verenigingen en vrijwilligers Verschillende burgerinitiatieven omtrent de thema s: Vormen om alternatieve energiebronnen te benutten (zon), bewust met natuur en energieverbruik omgaan: scholing, informatie over energieneutrale woningen o.a. door netwerk van vakmensen en bedrijven Ontmoetingsruimte van en voor ouderen in Osterwieck Dorfladen Deersheim Tandartsmobiel

15 Onderdeel daarvan is het ZILLYer burgerinitatief vanaf 2012: burgerinitiatief Zilly (één van de dorpen van de gemeente Osterwieck): vorm van een vereniging (Förderverein e.v.) Aanleiding: het sluiten van een aantal crèches in de gemeente Osterwieck Doel: overeindhouden van kwaliteit van de leefomgeving, daarbij hoort een minimale lokale infrasstructuur

16 ZILLYer burgerinitiatief Krachten gebundeld voor één multifunctionele ruimte: de toenmalige Wasserburg, een monument in het dorp - Overheidsdienst gevestigd: bureau van de burgelijke stand - Feestpartijen zoals bruiloften - Ontmoetingsruimtes voor ouderen en vereningen - Klein museum voor lokale geschiedenis - Twee woningen - Kinderopvang - Bureau van de plaatselijke sportverenigingen

17 Voorbeeld van initiatieven van bewoners om met leegstand om te gaan Beispiele von Bürgerinitiativen, die mit Lehrständen umgehen Het dorp Vestervig, Denemarken Thematisering van historie en religie: Lutherstadt Eisleben, Saksen-Anhalt, Duitsland

18 Het dorp Vestervig, Denemarken Gemeente Thisted ca inwoners Regio Noordjutland

19 Dorp Vestervig

20 Vestervig, Denemarken: ca. 550 inwoners aan de Limfjord Leegstand van woningen en waardedaling van de omliggende panden Sinds 2010: sloop van 170 huizen in de gemeente Thisted, 17 daarvan in Vestervig Bewoners van Vestervig met steun van het Land of Possibilities Programme werken aan woningoverschot in combinatie met duurzaamheid

21 - Bewonersinitiatief wordt eigenaar van de 17 panden - Oprichten van een fonds waarvoor ze subsidie kregen maar ook flink eigen middelen in hebben gelegd - In goed overleg met belendende panden hoe om te gaan met de open gevallen plekken - Bijv. vergroten van perceel buurman, buurttuin, grasveld en geiten, terugbouw van nieuwe maar minder woningen (verdunning)

22 Thematisering van historie en religie: Lutherstadt Eisleben, Saksen-Anhalt, Duitsland Gemeinschaftswerk Lutherstadtumbau Afgebeeld in IBA Stadtumbau, p.665, Lutherweg Eisleben, Verbindung historischer Orte mit inszenierten Räumen, Kerstin Faber 2009

23 Thematisering van historie en religie: Lutherstadt Eisleben, Saksen-Anhalt, Duitsland Gemeinschaftswerk Lutherstadtumbau

24 Ohrenweide in Lutherstadt Eisleben Originele teksten van Martin Luther worden voorgelezen door de burgers van Eisleben en zijn te beluisteren in de Ohrenweide (plekken waar de buis uit de grond komt) Ontwerp: atelier balto, Berlin

25 Discussie Alle genoemde Duitse en Deense voorbeelden zijn een combinatie tussen het initiatief (en de hulpbronnen) van burgers en financiële steun van overheden (wel of niet tijdelijk). Hoe verder als subisidie stopt.. hoe duurzaam zijn ze?.. Echter: moeten burgerinitiatieven in krimpgebieden wel duurzaam zijn? Wat zijn hoe dan ook positieve effecten? Interessant om hier te noemen zijn bijvoorbeeld de tussenresultaten van mijn promovenda Erzsi de Haan over de vraag wat als succes en falen wordt gezien (haar artikel is binnenkort in vinden in tijdschrift Rooilijn, themanummer Randland, 15 november.

26 Uitnodiging Kennisnetwerk Krimp Noord Nederland (KKNN) fiert zijn 5-jarig bestaan met een congres op 26 november 2015 te Groningen Thema: leefbaarheid, veerkracht en participatie Voor info en aanmelding kijk op: www. vanmeernaarbeter.nl

Groei en krimp in Duitsland: IBA Sachsen-Anhalt als best practices?

Groei en krimp in Duitsland: IBA Sachsen-Anhalt als best practices? Voorjaarssymposium Lectoraat Krimp & Leefomgeving 6 maart 2014 Groei en krimp in Duitsland: IBA Sachsen-Anhalt als best practices? dr. ir. Sabine Meier Lector Krimp & Leefomgeving sabine@noorderruimte.nl

Nadere informatie

Ervaren leefbaarheid en profilering van gebieden met krimpende (kleine) kernen

Ervaren leefbaarheid en profilering van gebieden met krimpende (kleine) kernen Masterclass Leefbaarheid Fryslân 10 december 2014 Ervaren leefbaarheid en profilering van gebieden met krimpende (kleine) kernen dr. ir. Sabine Meier Lector Krimp & Leefomgeving sabine@noorderruimte.nl

Nadere informatie

Hardnekkige krimpmythes: bekijk het ook eens van een andere kant

Hardnekkige krimpmythes: bekijk het ook eens van een andere kant Algemene informatie Hardnekkige krimpmythes: bekijk het ook eens van een andere kant Sabine Meier, Professur Räumliche Entwicklung und Inklusion, Uni Siegen, voormalig Lector Krimp & Leefomgeving, Hanzehogeschool

Nadere informatie

Demografische krimp in. Noord-Nederland

Demografische krimp in. Noord-Nederland HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie Demografische krimp in In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Noord-Nederland Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod

Nadere informatie

Is uw dorp of wijk in de toekomst nog leefbaar?

Is uw dorp of wijk in de toekomst nog leefbaar? Is uw dorp of wijk in de toekomst nog leefbaar? Maken Groningers zich zorgen over de toekomst van hun dorp of wijk? Door allerlei ontwikkelingen staat de leefbaarheid in de provincie Groningen onder druk.

Nadere informatie

Krimp in Fryslân. Inwonertal

Krimp in Fryslân. Inwonertal Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige

Nadere informatie

Limburgs Kennisknooppunt voor Demografisch omdenken

Limburgs Kennisknooppunt voor Demografisch omdenken Limburgs Kennisknooppunt voor Demografisch omdenken DR. NOL REVERDA, LECTOR HOGESCHOOL ZUYD WETENSCHAPPELIJK DIRECTEUR NEIMED Krimp, vergrijzing en onderwijs Inhoud Wat is krimp: Demografie Transitie en

Nadere informatie

Mobiliteit & Bereikbaarheid. in relatie tot bevolkingskrimp in Nederland

Mobiliteit & Bereikbaarheid. in relatie tot bevolkingskrimp in Nederland Mobiliteit & Bereikbaarheid in relatie tot bevolkingskrimp in Nederland Demografische trends: (1) minder kinderen 2 Demografische trends: (2) vergrijzing 3 Demografische trends: (3) alleen wonen 4 Demografische

Nadere informatie

Succespercepties van burgerinitiatieven in Randland

Succespercepties van burgerinitiatieven in Randland Jg. 48 / Nr. 4 / 2015 Succespercepties van burgerinitiatieven in Randland P. 296 Erzsi de Haan en Tialda Haartsen Succespercepties van burgerinitiatieven in Randland Foto: Erzsi de Haan Jg. 48 / Nr. 4

Nadere informatie

update kennisagenda krimp

update kennisagenda krimp update kennisagenda krimp update van de kennisagenda van het KKNN Waarom een update van de kennisagenda? Het KKNN is gebaseerd op drie pijlers, te weten: kennisnetwerk opzetten, kennis delen en kennis

Nadere informatie

Studiereis Denemarken over krimp Deense lessen voor een succesvolle aanpak

Studiereis Denemarken over krimp Deense lessen voor een succesvolle aanpak Studiereis Denemarken over krimp Deense lessen voor een succesvolle aanpak Dick van der Wouw Jules Starmans Met 26 krimpexperts, een gemêleerd gezelschap van wetenschappers, beleidsmakers, ambtenaren,

Nadere informatie

De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen?

De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen? De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen? Leo van Wissen Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut NIDI, Den Haag Rijksuniversiteit Groningen Bijdrage aan De Rode Hoed, 8

Nadere informatie

Leefbaarheid en bevolkingskrimp: Groningers waarderen leefbaarheid positief, al zien ze wel achteruitgang

Leefbaarheid en bevolkingskrimp: Groningers waarderen leefbaarheid positief, al zien ze wel achteruitgang Leefbaarheid en bevolkingskrimp: Groningers waarderen leefbaarheid positief, al zien ze wel achteruitgang In de provincie Groningen bevinden zich drie krimpregio s: De Eemsdelta, De Marne en Oost- Groningen.

Nadere informatie

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN)

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Masterclass Krimp Presentatie Angelique vanwingerden 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Bevolkingsontwikkeling Bevolkingsontwikkeling in Noord-Drenthe 2000-2010 Bevolkingsontwikkeling

Nadere informatie

Kennisnetwerk Krimp. Noord-Nederland (KKNN)

Kennisnetwerk Krimp. Noord-Nederland (KKNN) HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie Kennisnetwerk Krimp In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Noord-Nederland Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod

Nadere informatie

HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN. In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! doorwerking

HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN. In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! doorwerking HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie Bevolkingsontwikkeling en In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! doorwerking Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod

Nadere informatie

Onderzoek naar ervaren knelpunten bij burgerinitiatieven in zorg en ondersteuning

Onderzoek naar ervaren knelpunten bij burgerinitiatieven in zorg en ondersteuning Wat knelt (2016) iov Min. VWS Presentatie van bevindingen Onderzoek naar ervaren knelpunten bij burgerinitiatieven in zorg en ondersteuning Aanleiding voor het onderzoek Burgerinitiatieven, gericht op

Nadere informatie

Erfgoed als krachtvoer. Tips voor een nieuwe toekomst voor dorpen, steden en regio s

Erfgoed als krachtvoer. Tips voor een nieuwe toekomst voor dorpen, steden en regio s Erfgoed als krachtvoer Tips voor een nieuwe toekomst voor dorpen, steden en regio s U wilt nieuw leven blazen in uw dorp, stad of regio? Als alles tegen zit, is er altijd nog het erfgoed. Het DNA van het

Nadere informatie

Dorpsvisie Middelstum

Dorpsvisie Middelstum Dorpsvisie Middelstum 2016-2020 INLEIDING In 2015 eindigt de periode van de dorpsvisie 2005-2015 In balans voor de toekomst. De projecten uit de dorpsvisie zijn zo goed als gerealiseerd. Voor Stichting

Nadere informatie

Voortzetting van de subsidieregeling

Voortzetting van de subsidieregeling Voortzetting van de subsidieregeling De huidige regeling Leefbaarheid en Gemeenschapsvoorzieningen is zo succesvol dat deze recht doet aan continuering. De 60 aanvragen bij de laatste tranche van deze

Nadere informatie

Woonvisie. Steenwijkerland een samenvatting. Goed wonen komt met elkaar voor elkaar

Woonvisie. Steenwijkerland een samenvatting. Goed wonen komt met elkaar voor elkaar m e i 2 016 Woonvisie Steenwijkerland 2017 2021 een samenvatting Goed wonen komt met elkaar voor elkaar In Steenwijkerland is het goed wonen. En dat willen we zo houden. Hoe doen we dat? En, wat is daarvoor

Nadere informatie

Steenderen vitaal! Persbericht De 8 e Steen (datum )

Steenderen vitaal! Persbericht De 8 e Steen (datum ) Persbericht De 8 e Steen (datum 01-02-2018) Steenderen vitaal! Natuurlijk is Steenderen vitaal. Dat hebben we de afgelopen jaren wel bewezen met honderden vrijwilligers. Op diverse plekken in ons dorp

Nadere informatie

Schloss Ochsenberg is een landgoed. midden in het Duitse Harz-gebergte. Naast het bestaande kasteel en de. overige bebouwingen, is er

Schloss Ochsenberg is een landgoed. midden in het Duitse Harz-gebergte. Naast het bestaande kasteel en de. overige bebouwingen, is er K E Y P O I N T S KASTEEL MET LANDGOED Een prachtig landgoed met zeer zuivere lucht (voormalig sanatorium) in het Harz-gebergte. 250-350 W OONEENHEDEN Mogelijkheid tot het bouwen van 250-350 wooneenheden

Nadere informatie

Beeldverslag van het eerste krimpcafé XL

Beeldverslag van het eerste krimpcafé XL Uitnodiging Krimpcafé XL Krimp & Voorzieningen 21 maart 2013 Het Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) organiseert in 2013 op diverse locaties in Noord-Nederland de zogenaamde Krimpcafés XL, informatieve

Nadere informatie

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving?

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? PlattelandsParlement Gelderland 2017 3 februari 2016 Ben van Essen Ben van Essen: even voorstellen Senior-strateeg provincie Limburg (tot

Nadere informatie

Werken met bewoners Stadswerk 31 oktober Afdelingsnaam, 2 november 2018

Werken met bewoners Stadswerk 31 oktober Afdelingsnaam, 2 november 2018 Werken met bewoners Stadswerk 31 oktober 2018 Afdelingsnaam, 2 november 2018 Gemeente Raalte 37.000 inwoners 9 kernen, waaronder Raalte en Heino Sterke groei vanaf 1960 Opgaves in de openbare ruimte Enige

Nadere informatie

Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam

Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam Zicht op Zetten Wij zijn Zicht op Zetten, een burgerinitiatief waarvoor circa twintig Zettenaren zich vrijwillig inzetten. We zijn gestart met de wens om vanuit

Nadere informatie

HERBESTEMMINGSINFORMATIE ALGEMEEN

HERBESTEMMINGSINFORMATIE ALGEMEEN HERBESTEMMINGSINFORMATIE ALGEMEEN www.herbestemmingnoord.nl Kenniscentrum Herbestemming Noord Het doel van Kenniscentrum Herbestemming Noord is een duurzame herbestemming tot stand te brengen met een zo

Nadere informatie

GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING

GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING Groningen, 13 mei 2011 Huis De Beurs, Groningen Donderdag 27 juni 2013 Eems Dollard Regio (EDR) Op 28 februari 1977 opgericht en vanaf 1997 openbaar lichaam. 100 leden

Nadere informatie

Stellingen Provinciale Staten

Stellingen Provinciale Staten Stellingen Provinciale Staten Thema s en onderwerpen Toelichting... 2 Algemene informatie... 3 Thema: Economie... 3 1.1 Samenwerking Duitsland *... 3 2.1 Landbouw... 3 3.1 Recreatie en toerisme... 4 Thema

Nadere informatie

Kansen in Krimp Over het verduurzamen van naoorlogse woningen in dorpen en wijken in krimpgebieden in Noord Nederland

Kansen in Krimp Over het verduurzamen van naoorlogse woningen in dorpen en wijken in krimpgebieden in Noord Nederland Kansen in Krimp Over het verduurzamen van naoorlogse woningen in dorpen en wijken in krimpgebieden in Noord Nederland Workshop 21 februari 2014 Programma 10.45 Ontvangst 11.00 Welkom en opening door Mieke

Nadere informatie

DNA van Molenhoek. Wie zijn wij & waar ligt onze kracht. Samenvatting DNA Molenhoek

DNA van Molenhoek. Wie zijn wij & waar ligt onze kracht. Samenvatting DNA Molenhoek DNA van Molenhoek Wie zijn wij & waar ligt onze kracht Samenvatting DNA Molenhoek Molenhoek is een rijk dorp qua voorzieningen, natuur, cultuur en infrastructuur en bereikbaarheid. Het is een dorp met

Nadere informatie

Initiatieven in je stad; op je handen zitten of op je handen staan?

Initiatieven in je stad; op je handen zitten of op je handen staan? Stedelijke vernieuwing Lelystad Initiatieven in je stad; PowerPoint Stedelijke vernieuwing presentatie op uitnodiging. Lelystad op je handen zitten of op je handen staan? Jop Fackeldey, 11 februari 2014

Nadere informatie

VAN LANDGOED NAAR HET MALDENS GOED. Naar een duurzame verbindingszone tussen natuur en mens

VAN LANDGOED NAAR HET MALDENS GOED. Naar een duurzame verbindingszone tussen natuur en mens VAN LANDGOED NAAR HET MALDENS GOED Naar een duurzame verbindingszone tussen natuur en mens KERNPUNTEN VAN ONS PLAN: 1. Ontwikkeling van natuur in de directe leefomgeving. 2. Het creëren van een verbindingszone

Nadere informatie

Is bevolkingskrimp een ramp of biedt het ook kansen?! Willy Doorn Burgemeester gemeente Landerd Mei 2010

Is bevolkingskrimp een ramp of biedt het ook kansen?! Willy Doorn Burgemeester gemeente Landerd Mei 2010 Is bevolkingskrimp een ramp of biedt het ook kansen?! Willy Doorn Burgemeester gemeente Landerd Mei 2010 Opbouw verhaal Wie ben ik Aanleiding onderzoek Pilotgemeente vergrijzing- en ontgroeningscan PON

Nadere informatie

Samenwerken met sport als maatschappelijke spil in uw dorp!

Samenwerken met sport als maatschappelijke spil in uw dorp! Samenwerken met sport als maatschappelijke spil in uw dorp! Agenda Voorstellen Vragen initiatiefnemers Kader sportverenigingen Trends & ontwikkelingen Aansprekende voorbeelden Evaluatie Voorstellen 3 ICSadviseurs

Nadere informatie

Sportvoorziening en het doen van sport

Sportvoorziening en het doen van sport Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed Hanzehogeschool Groningen en Nyenrode Business Universiteit Breukelen, 8 oktober 2014 Hoe benutten en waarderen inwoners vastgoed? Sportvoorziening en het doen

Nadere informatie

1. Branding en voorzieningen in gehele subregio Cultuurhistorie benadrukken Toegankelijkheid zorg vergroten (sociaal, fysiek) Wie: overheid,

1. Branding en voorzieningen in gehele subregio Cultuurhistorie benadrukken Toegankelijkheid zorg vergroten (sociaal, fysiek) Wie: overheid, Transformatie van de woningvoorraad Een afname van het aantal huishoudens heeft gevolgen voor de woningvoorraad. Dit geldt ook vergrijzing. Vraag en aanbod sluiten niet meer op elkaar aan. Problemen van

Nadere informatie

Heemkundekring Willem Snickerieme en Museum Zwaluws Erfgoed

Heemkundekring Willem Snickerieme en Museum Zwaluws Erfgoed Heemkundekring Willem Snickerieme en Museum Zwaluws Erfgoed Vastgesteld door het bestuur van de heemkundekring op 9 maart 2015. Wat is het Museum Zwaluws Erfgoed? Het museum Zwaluws Erfgoed is een etnografisch

Nadere informatie

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Inleiding In deze voortgangsrapportage staat een actualisatie van de demografische gegevens over inwoners en huishoudens. Ook zijn een aantal algemene

Nadere informatie

HUURDERSDAG. Op de bank of in de benen? over betrokken bewoners

HUURDERSDAG. Op de bank of in de benen? over betrokken bewoners HUURDERSDAG Op de bank of in de benen? over betrokken bewoners 3 november 2018 Niet voor jullie of toch? Verenigen als vak Waar mensen zich verenigen Als huurder, zorgvrager, bewoner, idealist, patiënt,

Nadere informatie

Aan tafel in Overasselt

Aan tafel in Overasselt Aan tafel in Overasselt Dorp in ontwikkeling Overasselt maakte in 2009 een dorpsplan. Tijdens de Inspiratiedag op 3 oktober 2015 kregen we een rondleiding door het dorp om met eigen ogen de resultaten

Nadere informatie

>350 woningen. Provincie Gelderland (Stads)regio Stadsregio Arnhem - Nijmegen. Profiel gemeente: Arnhem. 3,1% Van inwoners woont in centrum

>350 woningen. Provincie Gelderland (Stads)regio Stadsregio Arnhem - Nijmegen. Profiel gemeente: Arnhem. 3,1% Van inwoners woont in centrum Provincie Gelderland (Stads)regio Stadsregio Arnhem - Nijmegen gemeenten: Profiel gemeente: Arnhem Regio: 12 Aanbod van leegstand Leegstand per stad: Huidige leegstand: aantal verdiepingen - Potentie leegstand:

Nadere informatie

Schloss Ochsenberg is een landgoed. midden in het Duitse Harz-gebergte. Naast het bestaande kasteel en de. overige bebouwingen, is er

Schloss Ochsenberg is een landgoed. midden in het Duitse Harz-gebergte. Naast het bestaande kasteel en de. overige bebouwingen, is er K E Y P O I N T S KASTEEL MET LANDGOED Een prachtig landgoed met zeer zuivere lucht (voormalig sanatorium) in het Harz-gebergte. 250-350 W OONEENHEDEN Mogelijkheid tot het bouwen van 250-350 wooneenheden

Nadere informatie

Provincie Groningen investeert in leefbaarheid Monitoring uitvoeringsprogramma leefbaarheid provincie Groningen

Provincie Groningen investeert in leefbaarheid Monitoring uitvoeringsprogramma leefbaarheid provincie Groningen Provincie Groningen investeert in leefbaarheid Monitoring uitvoeringsprogramma leefbaarheid provincie Groningen Sinds 2016 stelt de provincie Groningen vanuit het Uitvoeringsprogramma Leefbaarheid 2016-2020

Nadere informatie

Ruimtelijke kwaliteit van het krimpende dorp

Ruimtelijke kwaliteit van het krimpende dorp Ruimtelijke kwaliteit van het krimpende dorp Workshop Krimpcafé 23 april 2015 te Burgum Sabine Meier, Karin Peeters, Angelique van Wingerden, Enno Zuidema Wie zijn wij Karin Peeters, zelfstandig onderzoeker

Nadere informatie

Manifest. Input voor het coalitieakkoord. Gebaseerd op speerpunten vanuit het Gelderse platteland en de kleine kernen in onze provincie

Manifest. Input voor het coalitieakkoord. Gebaseerd op speerpunten vanuit het Gelderse platteland en de kleine kernen in onze provincie Manifest Input voor het coalitieakkoord Gebaseerd op speerpunten vanuit het Gelderse platteland en de kleine kernen in onze provincie Maart 2015 Geachte heer, mevrouw, Op het PlattelandsParlement Gelderland

Nadere informatie

Beter leven voor minder mensen

Beter leven voor minder mensen 1 Beter leven voor minder mensen Het verbeteren van de leefbaarheid in de regio Eemsdelta is het centrale uitgangspunt van het Woon- en Leefbaarheidplan Eemsdelta. Om te kijken hoe de regio zich ontwikkelt

Nadere informatie

Samen op weg naar een gezonder zorglandschap Een unieke mix in Bergen en Afferden

Samen op weg naar een gezonder zorglandschap Een unieke mix in Bergen en Afferden Samen op weg naar een gezonder zorglandschap Een unieke mix in Bergen en Afferden Dr. Hans Peter Jung, huisarts Afferden (L) Dr. Miranda Laurant, lector Organisatie van Zorg en Dienstverlening, Hogeschool

Nadere informatie

Gebieden Energie Neutraal

Gebieden Energie Neutraal Gebieden Energie Neutraal Kennismaken met het programma GEN Liesbeth Schipper 27 september 2012 Inhoud Achtergrond Opzet GEN programma GEN Nieuwbouw Energieconcept Ontwikkel en businessmodel Omgeving GEN

Nadere informatie

Minder, ouder, bonter in de Eems Dollard Regio

Minder, ouder, bonter in de Eems Dollard Regio HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod in Noord-Nederland 19

Nadere informatie

Regionale afstemming voorzieningen Noordoost

Regionale afstemming voorzieningen Noordoost 1 Regionale afstemming voorzieningen Noordoost Tialda Haartsen Culturele Geografie/Ruimtelijke Wetenschappen/RUG Kennisnetwerk Krimp Noord Nederland (KKNN) 2 Dilemma s krimp en voorzieningen Minder mensen,

Nadere informatie

Wat betekent het droombeeld voor. Inwoners - Belangen voor inwoners: alles ligt centraal, minder overlast in de kern, meer voorzieningen

Wat betekent het droombeeld voor. Inwoners - Belangen voor inwoners: alles ligt centraal, minder overlast in de kern, meer voorzieningen - Belangen voor inwoners: alles ligt centraal, minder overlast in de kern, meer voorzieningen - Gezamenlijk gebruik maken van accommodatie, minder kosten, samenwerken, vrijwilligers samen delen. Doorgroei

Nadere informatie

Organisatie van bijzondere Buurtsuper locaties in Twente

Organisatie van bijzondere Buurtsuper locaties in Twente Organisatie van bijzondere Buurtsuper locaties in Twente In opdracht van: Versie: augustus 2008 Maatschappelijke Onderneming B+ Organisatie van bijzondere Buurtsuper locaties in Twente Inleiding Op 5 oktober

Nadere informatie

Visie op Zetten in 2025

Visie op Zetten in 2025 Visie op Zetten in 2025 door comité Zicht op Zetten Magda Rem, Ton Hover, Arie van Noordwijk, Wieger van der Spek en Marc Jansen November 2017 In samenwerking met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Project

Nadere informatie

1.1 Sessie Zorg en Welzijn Sessie Sport Sessie Cultuur Sessie primair onderwijs Slotsessie...

1.1 Sessie Zorg en Welzijn Sessie Sport Sessie Cultuur Sessie primair onderwijs Slotsessie... BIJLAGE 1: STEMRESULTATEN INHOUD 1.1 Sessie Zorg en Welzijn... 2 1.2 Sessie Sport... 13 1.3 Sessie Cultuur... 22 1.4 Sessie primair onderwijs... 36 1.5 Slotsessie... 46 1 1.1 Sessie Zorg en Welzijn 1.

Nadere informatie

AANPAKKEN BOUWEN OP LOKALE KRACHT PUBLIEKSVERSIE ZUIDOOST-DRENTHE LOKALE ONTWIKKELINGSSTRATEGIE

AANPAKKEN BOUWEN OP LOKALE KRACHT PUBLIEKSVERSIE ZUIDOOST-DRENTHE LOKALE ONTWIKKELINGSSTRATEGIE LOKALE ONTWIKKELINGSSTRATEGIE ZUIDOOST-DRENTHE 2015-2022 PUBLIEKSVERSIE AANPAKKEN BOUWEN OP LOKALE KRACHT LEADER ZUIDOOST-DRENTHE Het platteland laten bruisen, scoren met energie uit de regio en samen

Nadere informatie

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016 Subsidieplafonds Subsidieplafonds 1 0360_15 Subsidieplafonds V1 Subsidieplafonds 2 Subsidieplafonds Beoogd Maatschappelijk Effect stelling Bedrag Jaarlijkse subsidie Samenredzaamheid 1. Ambitie Bewoners

Nadere informatie

De grensoverschrijdende regio Plannen zonder grenzen. Symposium Geo Promotion

De grensoverschrijdende regio Plannen zonder grenzen. Symposium Geo Promotion De grensoverschrijdende regio Plannen zonder grenzen Symposium Geo Promotion Workshop Plannen zonder grenzen Arjan Brink Hans van Loon De maatschappelijke vraag bepaalt de ruimtelijke inrichting Vroeger..

Nadere informatie

Subsidieregels Hof van Twente 2016

Subsidieregels Hof van Twente 2016 9. Subsidieregel éénmalige subsidies Sport, Cultuur, Zorg en Jeugd Maatschappelijke effecten Doelstellingen Subdoelstellingen Vergroten zelfredzaamheid Vergroten maatschappelijke participatie Vergroten

Nadere informatie

Accommodatiebeleid gemeente Stein De toekomst van Kerensheide. Kerensheide 22 oktober 2018

Accommodatiebeleid gemeente Stein De toekomst van Kerensheide. Kerensheide 22 oktober 2018 Accommodatiebeleid gemeente Stein De toekomst van Kerensheide Kerensheide 22 oktober 2018 Speelschema 1. Inleiding 2. Deel 1: Huidige situatie 3. Deel 2: Toekomstbeeld 4. Afsluiting en vervolg Verenigingen

Nadere informatie

Samenwerken aan een robuuste retailstructuur in. Oost Groningen

Samenwerken aan een robuuste retailstructuur in. Oost Groningen Kennisnetwerk centrumontwikkeling In Krimp- en anticipeergebieden Initiatiefnemer: André de Groot (Winschoten) Kerngroep: André de Groot (Winschoten) Dorine Sibbes (prov. Groningen) Esther van Neerbos

Nadere informatie

Leegstand en erfgoed. Erfgoedcafé 26 mei 2016 Holwerd. Hans Magdelijns Senior adviseur erfgoed / Herbestemming als gebiedsopgave

Leegstand en erfgoed. Erfgoedcafé 26 mei 2016 Holwerd. Hans Magdelijns Senior adviseur erfgoed / Herbestemming als gebiedsopgave Leegstand en erfgoed Erfgoedcafé 26 mei 2016 Holwerd Hans Magdelijns Senior adviseur erfgoed / Herbestemming als gebiedsopgave Modernisering van de Monumentenzorg Beleidsbrief Momo (Modernisering Monumentenzorg)

Nadere informatie

Kindvriendelijke steden in relatie tot nieuwe trends stedelijke ontwikkeling.

Kindvriendelijke steden in relatie tot nieuwe trends stedelijke ontwikkeling. Kindvriendelijke steden in relatie tot nieuwe trends stedelijke ontwikkeling. Onderstromen: van stad maken naar stad zijn Onderstromen: van stad maken naar stad zijn Onderstromen: van stad maken naar stad

Nadere informatie

Krimpcafé XL 16 mei 2013 Krimp & lokaal initiatief Winschoten

Krimpcafé XL 16 mei 2013 Krimp & lokaal initiatief Winschoten Krimpcafé XL 16 mei 2013 Krimp & lokaal initiatief Winschoten Ook in Winschoten is er veel animo voor het Krimpcafé XL. Het tweede Krimpcafé XL vindt plaats in het herbestemde pand De oude tramwerkplaats

Nadere informatie

Nieuwe Website Plaatselijke Belang Harich-Ruigahuizen. Projectomschrijving

Nieuwe Website Plaatselijke Belang Harich-Ruigahuizen. Projectomschrijving Nieuwe Website Plaatselijke Belang Harich-Ruigahuizen Projectomschrijving September 2017 1. Inleiding Plaatselijk Belang Harich-Ruigahuizen (kortweg Plaatselijk Belang) is een vereniging van vrijwilligers.

Nadere informatie

Om te beginnen is een korte schets van het dorp gegeven zodat iedereen van gelijke informatie is voorzien, samengevat:

Om te beginnen is een korte schets van het dorp gegeven zodat iedereen van gelijke informatie is voorzien, samengevat: DORPSONTWIKKELING HOOGE ZWALUWE 1. Inleiding Dinsdag 15 februari is een groep actieve bewoners bij elkaar geweest om in kaart te brengen wat hun zorgen en dromen zijn ten aanzien van het leven in Hooge

Nadere informatie

6 juni e bijeenkomst Hoe stellen we de omgevingsvisie vast?

6 juni e bijeenkomst Hoe stellen we de omgevingsvisie vast? 6 juni 2017-4 e bijeenkomst Hoe stellen we de omgevingsvisie vast? Waarom bent u hier? Programma: 1. Waarom bent u hier? 2. De Omgevingswet 3. Participatie 4. Wonen en woonomgeving Pauze 5. Maatschappelijk

Nadere informatie

Voorzieningenkaart Ravenstein

Voorzieningenkaart Ravenstein Voorzieningenkaart Ravenstein Waarom een voorzieningenkaart 2030? 1. Voorzieningen (gebouwen en sportvelden) kosten geld: ook als ze niet of niet vaak worden gebruikt 2. We hebben in Oss veel voorzieningen,

Nadere informatie

Bedrijventerreinen op de schop SGE Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER

Bedrijventerreinen op de schop SGE Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER Bedrijventerreinen op de schop SGE 17-2-2016 Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER Kort voorstellen Sinds master 96 bezig met bedrijventerreinen Promotie wat beweegt bedrijven, Nota bedrijventerreinen

Nadere informatie

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp)

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor afstudeeropdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt

Nadere informatie

Voorzieningenkaart Ravenstein

Voorzieningenkaart Ravenstein Voorzieningenkaart Ravenstein Waarom een voorzieningenkaart 2030? 1. Voorzieningen (gebouwen en sportvelden) kosten geld: ook als ze niet of niet vaak worden gebruikt 2. We hebben in Oss veel voorzieningen,

Nadere informatie

Workshop sociale innovatie in de wijk. Middels burgerinitiatieven, sociaalmakelarij en onderzoek werken aan gebiedsontwikkeling

Workshop sociale innovatie in de wijk. Middels burgerinitiatieven, sociaalmakelarij en onderzoek werken aan gebiedsontwikkeling Workshop sociale innovatie in de wijk Middels burgerinitiatieven, sociaalmakelarij en onderzoek werken aan gebiedsontwikkeling Programma 11:30-11:45 uur Welkom en introductie 11:45-12:15 uur Geo-fictie

Nadere informatie

O p e n i n g d o o r v o o r z i t t e r D B A, H a n s t e r B a c h, e n v o o r s t e l r o n d e

O p e n i n g d o o r v o o r z i t t e r D B A, H a n s t e r B a c h, e n v o o r s t e l r o n d e I n s p i r a t i e - e n k e n n i s c o n f e r e n t i e D e t o e k o m s t v a n A a l d e n Z a t e r d a g 1 1 m a a r t 2 0 1 8 A e l d e r M e e n t P r o g r a m m a 1 3. 1 5 O p e n i n g d

Nadere informatie

Gemeenten kunnen lokaal kiezen waarom ze voor Sportdorp kiezen en wat ze hierin belangrijk vinden.

Gemeenten kunnen lokaal kiezen waarom ze voor Sportdorp kiezen en wat ze hierin belangrijk vinden. Sportdorpen Limburg Wat is Sportdorp? Sportdorp is een samenwerkingsverband van sportverenigingen en andere lokale partijen in een dorpskern om inwoners vanuit hun eigen behoefte meer en vaker te laten

Nadere informatie

Actualisatie Woonplan Emmen 2020 Nota Zorgeloos Wonen

Actualisatie Woonplan Emmen 2020 Nota Zorgeloos Wonen Actualisatie Woonplan Emmen 2020 Nota Zorgeloos Wonen Dhr. A.J. Sleeking, Wethouder wonen Commissie Wonen en Ruimte 14 mei 2007 Actualisatie Woonplan Emmen 2020 Nota Zorgeloos Wonen 1. Positionering 2.

Nadere informatie

Brabant in demografisch perspectief

Brabant in demografisch perspectief Brabant in demografisch perspectief Actuele bevolkingsontwikkelingen, prognoses en provinciaal (ruimtelijk) beleid Provinciale Raad voor de Leefomgeving 4 november 2016 Niek Bargeman Senior adviseur bevolking

Nadere informatie

8,5 Miljoen voor projecten leefbaarheid

8,5 Miljoen voor projecten leefbaarheid . Groningen, 21 november 2013 8,5 Miljoen voor projecten leefbaarheid Tweede ronde van 2013 leefbaarheidsgelden De provincie Groningen stelt in totaal 8,5 miljoen euro ter beschikking aan in totaal 12

Nadere informatie

De gemeente (bestuur en organisatie) werkt in het kader van wijkmanagement samen met bewoners, belangenverenigingen en maatschappelijke instanties

De gemeente (bestuur en organisatie) werkt in het kader van wijkmanagement samen met bewoners, belangenverenigingen en maatschappelijke instanties De gemeente (bestuur en organisatie) werkt in het kader van wijkmanagement samen met bewoners, belangenverenigingen en maatschappelijke instanties aan de verbetering van het dorp, de wijk, de buurt Door

Nadere informatie

Noordoost-Brabant, Agri Food capital Regionale detailhandelsfoto Felix Wigman 19 februari 2014

Noordoost-Brabant, Agri Food capital Regionale detailhandelsfoto Felix Wigman 19 februari 2014 Noordoost-Brabant, Agri Food capital Regionale detailhandelsfoto Felix Wigman 19 februari 2014 204X00472 Opzet presentatie 1. Aanpak en resultaten regionale detailhandelsfoto 2. Algemene trends en ontwikkelingen

Nadere informatie

Stichting Vrienden van Paulus

Stichting Vrienden van Paulus Verslag rondetafelgesprek mogelijke opvang vluchtelingen 23 februari 2016 23 februari 2016 kwamen in de avond verschillende individuele insprekers, belangenvertegenwoordigers en professionals van onder

Nadere informatie

Subsidieregels Hof van Twente 2018

Subsidieregels Hof van Twente 2018 9. Subsidieregel éénmalige subsidies Sport, Cultuur, Zorg en Jeugd Maatschappelijke effecten Doelstellingen Subdoelstellingen Vergroten zelfredzaamheid Vergroten zelfredzaamheid inwoners gemeente Hof van

Nadere informatie

De financiële legpuzzel bij herbestemmen. Rick Meijer (MSc) r.meijer@bureaurekenruimte.nl

De financiële legpuzzel bij herbestemmen. Rick Meijer (MSc) r.meijer@bureaurekenruimte.nl De financiële legpuzzel bij herbestemmen Rick Meijer (MSc) r.meijer@bureaurekenruimte.nl Inhoud Het probleem: leegstand in cijfers Herbestemmen Keuzes huidige eigenaar Keuzes initiatiefnemer Keuzes gemeente

Nadere informatie

Eerst even: de bedoeling Transformatie-opgave:

Eerst even: de bedoeling Transformatie-opgave: 8 november 2017 Lectoraat Welzijn Nieuwe Stijl Eerst even: de bedoeling Transformatie-opgave: verbinding met inwoners en met hun sociale netwerken; integrale benadering van inwoners met hun vraag; ontwikkeling

Nadere informatie

Aan de commissie Maatschappelijke Aangelegenheden

Aan de commissie Maatschappelijke Aangelegenheden Made, 16 januari 2002 Commissievergadering d.d. 31 januari 2002 Aan de commissie Maatschappelijke Aangelegenheden Agendapunt: Onderwerp: woon-zorg-sportcentrum Lage Zwaluwe Toelichting: Bijgaand treft

Nadere informatie

Regiodeal. Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering

Regiodeal. Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering Regiodeal Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering Fries-Groningse Regio Deal t.b.v. aanpak particuliere woningvoorraad in regio s die te maken hebben of krijgen met bevolkingsdaling. Ruimtelijke

Nadere informatie

Evaluatie en prioriteiten Cultuurhistorie. Eenheid Ruimtelijke Leefomgeving

Evaluatie en prioriteiten Cultuurhistorie. Eenheid Ruimtelijke Leefomgeving Evaluatie en prioriteiten Cultuurhistorie Eenheid Ruimtelijke Leefomgeving Aanleiding Motie Een goed advies is het halve werk Toezegging portefeuillehouder Opbouw presentatie 1. De cijfers 2. Ambitie gemeente

Nadere informatie

Workshop. Integrale Oplossingen voor de Bestaande Bouw. 1 maart Dagvoorzitters: Gerard Salemink, Saxion Dr. Dirk Heuwinkel, Landkreis Osnabrück

Workshop. Integrale Oplossingen voor de Bestaande Bouw. 1 maart Dagvoorzitters: Gerard Salemink, Saxion Dr. Dirk Heuwinkel, Landkreis Osnabrück 1 maart 2011 Workshop Integrale Oplossingen voor de Bestaande Bouw Dagvoorzitters: Gerard Salemink, Saxion Dr. Dirk Heuwinkel, Landkreis Osnabrück Wonen in Beweging Wohnen im Wandel Project gaat in op

Nadere informatie

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2016

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2016 ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2016 Titel van de opdracht Voor en met bewoners: ruimtelijke transformatie in het centrum van Paddepoel. Korte omschrijving van de onderzoeksopdracht De Groningse wijk

Nadere informatie

TJUCHEM. Dorp met een visie

TJUCHEM. Dorp met een visie TJUCHEM Dorp met een visie 2017-2027 Inhoud. Inleiding. Blz. 1 Plan van aanpak dorpsvisie 2017 2027. Blz. 2 Zwakke en sterke punten van Tjuchem. Blz.3 Kansen en bedreigingen voor Tjuchem. Blz.4 Visie verkeer.

Nadere informatie

EEN NIEUWE KOERS. Limburgse VrouwenRaad september 2010

EEN NIEUWE KOERS. Limburgse VrouwenRaad september 2010 EEN NIEUWE KOERS Limburgse VrouwenRaad september 2010 1 1. Terugblik 35 jaar Limburgse VrouwenRaad 2. Belangrijkste conclusies De kracht van de LVR als koepel 3. Een nieuwe koers Economische ontwikkelingen

Nadere informatie

Wat vinden vrijwilligersprojecten van de samenwerking

Wat vinden vrijwilligersprojecten van de samenwerking Wat vinden vrijwilligersprojecten van de samenwerking met gemeenten? Resultaten peiling onder inschrijvingen Meer dan handen vrijwilligersprijzen 2015 en 2016. De Meer dan Handen vrijwilligersprijzen zijn

Nadere informatie

FONDSENWERVING EN FINANCIERING

FONDSENWERVING EN FINANCIERING FONDSENWERVING EN FINANCIERING ALTIJD GELD VOOR EEN GOED IDEE! Marianne Muller, 19 januari BUREAU MORE Gespecialiseerd in vinden van geld (= o.a. alle subsidie- en fondsenvraagstukken) Voor bedrijven,

Nadere informatie

Ons kenmerk SOHW/2015/0209. Bijlagen 1

Ons kenmerk SOHW/2015/0209. Bijlagen 1 Wsteplein 2 3291 C2 Strijen Postbus 5681 3290 EA Strijen E info( )sohiiv.org i www.sohw.org T 078 674 82 74 IBAN NL61BNGH0285149768 KvK 52541916 BTWNL823295S27B01 Provincie Zuid - Holland 2 3 SEP. 2015

Nadere informatie

Zakendoen in Duitsland. Informatie over de voedingsmiddelensector

Zakendoen in Duitsland. Informatie over de voedingsmiddelensector Zakendoen in Duitsland Informatie over de voedingsmiddelensector Waarom zakendoen in Duitsland? Op agrogebied is en blijft Duitsland de belangrijkste handelspartner van Nederland: meer dan een kwart (ruim

Nadere informatie

Geleen-Zuid/ Kluis Sittard-Geleen. Informatie Sittard-Geleen, Geleen-Zuid/ Kluis

Geleen-Zuid/ Kluis Sittard-Geleen. Informatie Sittard-Geleen, Geleen-Zuid/ Kluis Informatie, Geleen-Zuid/ Kluis 1 N.B. Deze kaarten en gegevens maken geen onderdeel uit van het reglement, maar zijn ter informatie voor de deelnemers. Doe er uw voordeel mee. 2 Vergrijzing en krimp drukken

Nadere informatie

Algemene beschouwingen. programmabegroting november 2017

Algemene beschouwingen. programmabegroting november 2017 Algemene beschouwingen 2017 programmabegroting 2018 9 november 2017 Algemene Beschouwingen 2018 Inleiding Zestien van de zeventien warmste jaren ooit zijn gemeten tussen 2000 en 2017. Er wordt sinds 1706

Nadere informatie

Reacties op bevolkingsdaling

Reacties op bevolkingsdaling Reacties op bevolkingsdaling Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil www.bevolkingsdaling.nl w.derks@beoz.unimaas.nl 1 Inhoud 1996-2006 Structurele bevolkingsdaling

Nadere informatie

Noord-Groningen Leeft! Woon- en leefbaarheidplan Waarom een 2 e WLP? De Regionale Alliantie. De Regionale Alliantie.

Noord-Groningen Leeft! Woon- en leefbaarheidplan Waarom een 2 e WLP? De Regionale Alliantie. De Regionale Alliantie. Noord-Groningen Leeft! Woon- en leefbaarheidplan 2017-2021 Waarom een 2 e WLP? 1. De krimp zet verder door 2. Hoofd bieden aan de aardbevingen als gevolg van de gaswinning 3. Omdat we dat hebben afgesproken

Nadere informatie