Werkvormen bij het project "zorg en verantwoordelijkheid"

Transcriptie

1 AAN DE SLAG Werkvormen bij het project "zorg en verantwoordelijkheid" De doelstelling van het project 'zorg en verantwoordelijkheid' is: (mantel)zorgers in beeld krijgen en ondersteuning bieden.. Deze doelstelling is uitgewerkt in vier subdoelen: 1. Parochianen weten wat mantelzorgers zijn, wie het zijn en welke behoefte aan steun ze hebben. 2. Parochies besteden, minstens één maal per jaar, aandacht aan mensen met zware zorgtaken. 3. Parochies bieden steun aan mantelzorgers. Mantelzorgers voelen zich veilig om hulp te vragen en te aanvaarden. 4. Parochies kunnen mantelzorgers verwijzen naar instellingen waar zij informatie, hulp en belangenbehartiging kunnen vinden. Middelen. Om aan deze subdoelen te werken kunt u de volgende middelen gebruiken: 1. Om de mantelzorgers in beeld te krijgen: Uw parochieblad gebruiken: Een enquëte houden en de uitkomst (anoniem) in parochieblad publiceren. Bijvoorbeeld: hoeveel uren besteedt men aan onbetaalde zorg, wat houdt die zorg in, is men man of vrouw, met of zonder baan, welke knelpunten bij zorgtaken ervaart men, wat ziet men als oplossing enz. Een informatief artikel of ervaringsverhaal (interview) in het parochieblad plaatsen. Themabijeenkomsten organiseren met behulp van werkvormen: De video "Ringen van zorg" vertonen en bespreken a.h.v. het begeleidende materiaal.. De werkvorm "Moeilijke keuzen bij zorg en steun" gebruiken. 2. Om aandacht te besteden aan mensen met zware zorgtaken: 'Mantelzorg(ers)' opnemen als agendapunt op de gemeentevergadering. Eén keer per jaar een 'lotgenoten contact' organiseren (met opvang voor thuis!). Speciale aandacht aan mantelzorgers besteden bij pastorale zorg. Thema 'mantelzorg' bij een viering ( zie liturgiesuggesties) 3. Om steun te bieden aan mantelzorgers: Organiseer themabijeenkomsten met behulp van de werkvormen: Het materiaal bij de video "Ringen van zorg" biedt ook hiervoor goede mogelijkheden. Een bijeenkomst over "Invloed van waarden en normen op zorg" en de uitkomsten hiervan handen en voeten geven. Een bijeenkomst over "Grenzen en verantwoordelijkheden" en de uitkomsten hiervan handen en voeten geven. Benoem een contact persoon voor mantelzorgers in de parochie. 4. Om mantelzorgers goed door te kunnen verwijzen: Verzamel informatie over relevante personen, groepen, instellingen, adressen, en zorg ervoor dat deze gegevens goed beschikbaar zijn.

2 1 - Video 'Ringen van Zorg. Doelstelling: Het belangrijkste doel van de documentaire is het geven van inzicht in de dagelijkse praktijk en (mogelijke) belasting van mantelzorgers. Daarnaast wordt de ondersteunende rol van de vrijwilliger in een hulpverleningssituatie belicht. De achterliggende doelstelling van deze documentaire is eveneens tweeledig. Ten eerste worden mantelzorgers zich meer bewust van de vorm van ondersteuning die vrijwilligers hen kunnen bieden. De mogelijke rol die vrijwilligers kunnen vervullen wordt verduidelijkt, hetgeen wellicht mensen beweegt om tot inzet van zo'n vrijwilliger over te gaan. Ten tweede wordt het inzicht bij vrijwilligers in de situatie van mantelzorgers vergroot. Vrijwilligers worden zich bewust van de meerwaarde die hun inzet niet alleen voor de zorgbehoevende, maar ook voor de mantelzorger kan betekenen. Inhoud De video schetst in 20 minuten en beeld van wat mantelzorg-ondersteuning in de praktijk inhoudt door middel van interviews met mantelzorgers, familieleden, vrijwilligers en vrienden. Mogelijkheden die mantelzorgers hebben om hun netwerk te versterken komen naar voren, evenals obstakels en dilemma's die men daarbij tegenkomt. Instructie Voor het gebruik van de video is een handleiding en een begeleidend boekje beschikbaar. De handleiding geeft, naast informatie over de doelstelling en de doelgroepen van de video, zeer concrete handvatten voor de voorbereiding, uitvoering en begeleiding van een themabijeenkomst: De praktische organisatie: voorbereiding en publiciteit De documentaire en het samenstellen van een programma Methoden ter verdieping van het onderwerp: algemene nabespreking titelverklaring 'Ringen van Zorg' stellingen en uitspraken uitwerking van het thema 'relaties' evaluatie met een evaluatie formulier voor een bijeenkomst. Bijlagen met een checklist, een model uitnodiging en een model persbericht. Het begeleidende boekje geeft informatie die gericht is op mantelzorgers en vrijwilligers: Ineens ben je mantelzorger: - hoe kun je je voorbereiden? waar kun je hulp halen? als mantelzorger ben je onderdeel van zorg. Vrijwilliger word je vrijwillig: - hoe kun je vrijwilliger worden? Waar moet je rekening mee houden? Als vrijwilliger ben je onderdeel van zorg. De video is een uitgave van het Expertcentrum Steunpunten Mantelzorg te Breda en te leen bij de Werkgroep Toerusting.

3 2 - Invloed van waarden en normen op zorg. Doel: Verkennen van waarden en normen: waar is er sprake van verlies en waar is een positieve ontwikkeling gaande? Ontdekken welke waarden en normen van betekenis zijn voor (de toekomst van) (mantel)zorg. Introductie: Mantelzorg is hulp gegeven door onbetaalde ongeorganiseerde hulpverleners aan hulpbehoevende of zieke familieleden, vrienden of kennissen. Zorg heeft te maken met je verbonden weten met - en je verantwoordelijk voelen voor de ander. Iemands houding hierbij is gebaseerd op zijn/haar levensovertuiging, op geboden en principes, waarden en normen die van belang geacht worden. Wat vinden wij belangrijk in onze samenleving met het oog op kwaliteit van leven? Toekomst van zorg. Vergeet het maar. Eigen toekomst eerst. Calculerende burgers. Het wordt mensen veel te gemakkelijk gemaakt. Vroeger..was alles beter? Er is veel veranderd in de samenleving. Individualisering, emancipatie, zelfontplooiing meer mensen met een andere culturele achtergrond, technologische ontwikkelingen, globalisering enzovoort. Ontwikkelingen die ook een verschuiving met zich meebrengen van waarden en normen. Oude waarden, nieuwe waarden, is er sprake van winst of verlies of van winst én verlies? Welke (voor)waarden bieden een perspectief voor een leefbare en menswaardige toekomst voor iedereen? Mantelzorg levert een belangrijke bijdrage aan de levenskwaliteit van mensen. Welke waarden zijn daarvoor belangrijk? Werkwijze Eerste ronde: in kleine groepjes. Per groepje een lijstje met waarden en normen (kopieer het werkblad) Bekijk het lijstje en geef aan welke waarden of normen a. vroeger een grotere rol speelden dan nu b. volgens u tijdloos zijn c. "nieuw" zijn, horend bij deze tijd. Herkent u in uw eigen leven een verschuiving van waarden en normen? Welke concrete gevolgen heeft dat bijvoorbeeld voor de verdeling van zorgtaken in uw gezin, in opvoeding, op maatschappelijke en kerkelijke gebied? enz. Welke ontwikkelingen waardeert u positief en welke negatief? Geef een waarderingscijfer van 1-10 aan waarden die voor u nu het belangrijkste zijn. Tweede ronde: plenair Schrijf op een flap welke waarden de meeste waardering hebben gekregen Hoe spelen deze waarden een rol bij mantelzorg in uw eigen kring/kerk? Kunnen kerken in deze discussie een eigen bijdrage leveren? Wat is dat "eigene"? Hoe kan dit concreet vorm krijgen? Bedenk mogelijkheden en voorbeelden.

4 3 - Moeilijke keuzen bij zorg en steun. Doel: (mantel)zorgers in beeld krijgen hun steunbehoefte peilen mogelijkheden tot steun aan zorgers nagaan Discussievragen Op welke manieren zorgt u? Levert dat moeilijke keuzen op voor u? Welke? Hoe gaat u daarmee om of welke afwegingen maakt u daarbij? Kent u voorbeelden uit uw omgeving van mensen die (zwaar) belast zijn met zorg? Wat zijn daarvan de oorzaken? Aan welk soort steun heb je behoefte als je veel zorgtaken hebt of mantelzorger bent? Hoe zouden mensen uit de omgeving de mantelzorger kunnen ondersteunen? Wat kan de rol van de kerkelijke gemeente hierin zijn? Hoe kan die concreet vorm krijgen? Waar kan een mantelzorger terecht voor ondersteuning en belangenbehartiging? Vragen en stellingen "Thuiszorg is aanvullend op mantelzorg." Wat is primair: mantelzorg geven of je eigen leven? Zijn mantelzorgers de smeerolie van de maatschappij? Kunnen mantelzorgers dezelfde zorg geven als beroepszorgers? Wie kan het beste de verschillende vormen van hulp die één hulpvrager krijgt coördineren? Zou er een financiële beloning moeten zijn voor mantelzorgers? Mantelzorgers zijn een gevaar voor zichzelf! Is de patiënt vrij om mantelzorg wel of niet te accepteren? Mantelzorgers zijn een gevaar voor de patiënt! Hoe krijg je een mantelzorger aan de praat over wat hij/zij niet goed kan.

5 4 - Grenzen en verantwoordelijkheden. Lees het verhaal over Piet en zijn moeder, of kies een ander voorbeeld, of vraag iemand om zelf een voorbeeld te geven van een (zware) mantelzorg situatie. Piet en zijn moeder Mevrouw van der Zwan is 82 en sinds vijftien jaar weduwe. Haar vijfde kind is verstandelijk gehandicapt en werkte van zijn 18e tot zijn 46e op een sociale werkplaats. Als gevolg van bezuinigingsmaatregelen en de dwang om rendabel te gaan produceren is Piet weggesaneerd. Nu zit hij het grootste deel van de tijd thuis. "Piet was op zijn werkplek onder de mensen heel gelukkig. Sinds hij thuis is, is hij behoorlijk achteruit gegaan. Hij moet met veel dingen geholpen worden, hij is veel 'zwaarder' geworden om te verzorgen. Ook heeft hij praktisch geen contacten meer en zit altijd thuis. Zijn drie zussen en zijn broer wonen niet in de buurt en kunnen niet 'standby' zijn. En ze hebben hun eigen sores. Ikzelf heb nooit naar een bejaardencentrum uitgekeken, ik wilde voor hem blijven zorgen. Met zijn tweeën kom je daar ook al niet binnen. We hebben deze toestand nooit kunnen bedenken. Destijds hebben we ons kind niet in een tehuis willen plaatsen. We dachten dat we het wel zouden klaren. Ook de financiën speelden een rol: mijn man was melkboer en aan zo'n plaatsing zouden we fors moeten meebetalen. Ik vind het asociaal dat ze mensen buitengewerkt hebben. Volgens mij heeft dat er ook aan meegewerkt dat hij nu zo traag en futloos en zonder interesses geworden is. Er kijkt geen mens meer naar hem om. Mijn vroegere kennissen heb ik allemaal overleefd. Af en toe komt er nog wel eens iemand van maatschappelijk werk, telkens iemand anders. Maar Piet zegt altijd: ik wil hier blijven. Dus moet ik zelf ook zo lang mogelijk hier blijven. Maar dat kan niet blijven duren. De gezinszorg kan dat ook niet oplossen met die paar uur in de week." Discussievragen: Wat zou u doen in zo'n geval, als u de mantelzorger was? Waar zou u de grens leggen? Wie (werkgever, verzekering, thuiszorg, familie, gemeenteleden enz.) is hier waarvoor verantwoordelijk? Hoe kom je aan steun? Wat kunnen omstanders doen? Werkblad bij werkvorm 1: invloed van waarden en normen op zorg. Oude en nieuwe waarden en normen. Kruis bij de waarden en normen aan of zij: A. vroeger een grotere rol speelden dan nu B. volgens u tijdloos zijn C. "nieuw" zijn, horend bij deze tijd Welke zijn voor u nu het belangrijkste: geef een waarderingscijfer van 1-10.

6