Verslag Users Group 27/09/2012

Transcriptie

1 Verslag Users Group 27/09/2012 Aanwezig: B. Gouverneur (Synergrid) S. Harlem (FEBEG) P. Lobé (EFET) B. De Wispelaere (FEBEG) H. Wyverkens (FEBEG) F. Van Gijzeghem (ODE) A. Vermeylen (BOP) P. Claes (FEBELIEC) M. Ceusters (FEBELIEC) S. Aerssens (FEBELIEC) N. Pierreux (Belpex) H. Vandersyppe (FEBEG) J. Hensmans (FOD Economie) T. de Waal (FEBEG) T. Deheegher (ODE) N. Laumont (EDORA) F. Vandenberghe, P. De Leener, W. Michiels, F. Wellens, P. Fonck, F. Dalle (Elia) J. Vandermeiren, H. Vandenbroucke, B. De Wachter, F. Carton, G. Kalfas (gedeeltelijk, Elia) Verontschuldigd: W. Gommeren (AGORIA) L. Hujoel (SIBELGA) B. Van der Spiegel (INFRABEL) B. Van Zeebroeck (EDORA) Agenda 1. Goedkeuring rapport vorige vergadering (24/05/2012) 2. WG System Operation a) Feedback WG 13/09 b) Bevoorradingszekerheid a. Incompressibiliteit b. Gevolgen sluiting D3 & T2 c) Bid ladder: Presentatie Kick-Off 3. WG EMD a) Geen feedback b) CACM Network Code Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 1/9

2 4. WG Belgian Grid a) Feedback WG b) Formele goedkeuring van Aanbeveling " Proces van capaciteitsreservering voor nieuwe productie-eenheden op het Elia-net met het oog op een herziening van de technische reglementen " c) Closed distribution systems : stand van zaken 5. Feedback ad-hoc Platform RES 6. Diversen Verslag: a) Sun forecast b) Klantendag c) Start onderzoek synergie cross-border balancing en reserves Nederland - België 1. Verwelkoming en inleiding door Jacques Vandermeiren, CEO Elia Group Jacques Vandermeiren, CEO van de Elia Group, verwelkomt de leden van de Users Group. Hij benadrukt het belang van dit platform speelt voor de goede werking van de markt en herbevestigd dat Elia de Users Group zal blijven ondersteunen en ontwikkelen. Hij verwijst naar de recente berichtgeving in de media over de bevoorradingszekerheid, een topic die Elia zeer aanbelangt. Indien hierdoor onduidelijkheid zou gecreëerd zijn over de verdeling van de verantwoordelijkheden, preciseert hij dat Elia verantwoordelijk is voor de ondersteunende diensten, maar dat de verantwoordelijkheid voor de bevoorradingszekerheid in België niet bij Elia ligt. Het structureel evenwicht tussen vraag en aanbod is immers overgelaten aan de marktwerking en de eindverantwoordelijkheid bij de minister. De elektriciteitswet verleent aan de bevoegde minister de mogelijkheid om tussen te komen, bijvoorbeeld door het lanceren van een tender bij onvoldoende verwachte productiecapaciteit. 2. Nieuwe leden Frank Vandenberghe verwelkomt Annemie Vermeylen die als secretaris-generaal van het Belgian Offshore Platform (BOP) de offshor e windmolenproducenten vertegenwoordigt en Jan Hensmans van de FOD economie. 3. Goedkeuring van het verslag van de vorige vergadering (24/05/2012) Het verslag van de vergadering van 24/05/2012 wordt zonder opmerkingen door de Users Group goedgekeurd. Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 2/9

3 4. Feedback WG System Operations De voorzitter van de WG System Operations geeft een overzicht over twee belangrijke onderwerpen. 1. Incompressibiliteit Pro-memorie wordt de term incompressibiliteit gebruikt om periodes te beschrijven waar door onvoorziene afwijkingen, de productie groter is dan het verbruik zonder dat dit overschot op de markt werd geplaatst en evenmin bijkomende afregelmogelijkheden via de intradaymarkt of de balancing nog beschikbaar zijn. Sinds de lente 2012 werden door Elia een aantal periodes gedetecteerd waar incompressibiliteit voorkwam. Het betrof voornamelijk weekend- en nacht-periodes in de zomer in aanwezigheid van sterke zon en/of wind. Een actieplan werd opgesteld, waaronder: - Sensibilisatie van de marktspelers (die o.m. meer t oeliet om gelimiteerd coördineerbare eenheden toch af te regelen); - Nieuwe incentives in onbalanstarief; - Aanpassingen in de IT-tools; - Mailing naar de ARPs (met CIPU-contract) op D-1 bij risico op incompressibiliteit met vraag om bijkomend afregelvolume aan te bieden; - De positieve reacties van de ARPs, het effect van de nieuwe tarifaire incentives alsook gunstige weersomstandigheden (weinig periodes met combinatie van veel wind en zon) en verlaagde nucleaire productie (verlengde stop van de eenheden Doel 3 en Tihange 2) hebben de problematiek van de incompressibiliteit minder scherp gesteld tijdens afgelopen zomer. Negatieve onbalansprijzen (MDP) werden ongeveer 15 keer waargenomen. Op 12/08/2012 werd een Balancing Warning gepubliceerd om het risico op incompressibiliteit op 13/08/2012 te voorkomen. Het risico op incompressibiliteit of gebrek aan flexibiliteit in het systeem zal in de toekomst blijven bestaan o.a. wegens de toenemende integratie van de hernieuwbare productie (zon en wind) met zijn typi sch volatiel karakter. Elia is bovendien september geconfronteerd geworden met incompressibiliteit op de import. Leden van de Users Group (o.m. vertegenwoordigers van FEBELIEC en EFET) vragen naar een meer uitgebreide communicatie in geval van beoogde incompressibiliteit: - Mailing naar alle ARPs; - Telefonische communicatie; Wim Michiels antwoordt dat specifieke telefonische communicatie praktisch niet haalbaar is maar dat andere systemen in de werkgroep System Operations kunnen besproken worden. Volgens vertegenwoordigers van FEBEG dient meer rekening gehouden te worden met de aanwezige fotovoltaïsche productie in de distributienetten om een correcte assessment van incompressibiliteitsperiodes te realiseren. Hierbij bevestigt Elia actief tools voor Sun Forecasing te ontwikkelen. De problematiek van de allocatie van de belasting door de DistributieNetwerkBeheerders in aanwezigheid van onvoorspelbare decentrale productie werd aangehaald. Deze maakt echter niet deel uit van huidig onderwerp. Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 3/9

4 2. Gevolgen van een eventuele sluiting van Doel 3 en Tihange 2 2 elementen beïnvloeden sterk de beschikbaarheid van het nucleaire productiepark in de komende maanden/jaren: - De beslissing van de regering om Doel 1 en 2 in 2015 te sluiten; - Het vaststellen van mogelijke anomalieën op de reactorvaten van Doel 3 en Tihange 2 waardoor de centrales voor een vandaag nog onbepaalde duur niet beschikbaar zijn; Elia heeft een studie verricht om de concrete gevolgen van deze sluitingen te kennen. Verschillende scenario s werden uitgewerkt, alle scenario s houden rekening met het behoud van de klassieke eenheden waarvan de sluiting reeds ingepland was. Hoewel de minister het in stand houden van deze eenheden aangekondigd heeft, dient dit nog concreet uitgewerkt te worden. De conclusies van de studies tonen aan dat de bevoorradingszekerheid in België mits specifieke maatregelen in normale omstandigheden gewaarborgd is. Enkel in uitzonderlijke omstandigheden (koudegolf, bijkomende langdurige onbeschikbaarheid van productie, ) verhoogt het risico dat bijkomende vraagbeperkende maatregelen dienen getroffen te worden. Op vraag van een vertegenwoordiger van FEBELIEC wordt bevestigd wat men dient te verstaan door uitzonderlijke omstandigheden : het zijn omstandigheden die boven het percentiel P95 gelegen zijn, met andere woorden komen deze omstandigheden gemiddeld één jaar om de 20 jaren voor. Verder bevestigt Elia rekening gehouden te hebben met haalbare importconfiguraties. De totale importcapaciteit van België is beperkt tot 3500 MW (in winteromstandigheden). Deze maximale waarde wordt bepaald door dynamische stabiliteitsfenomenen: boven deze waarde verhoogt het risico op spanningsinstabiliteit en is een instorting van het net mogelijk bij een eventueel bijkomend incident. Deze 3500 MW kan via een combinatie op de noord- en zuidgrens verdeeld worden. Ook met de huidige NTC waarde van 1401 MW op de noordgrens is het, via de marktkoppeling mogelijk om veel meer, en in specifieke omstandigheden zelfs tot 3500 MW, vanuit Nederland in te voeren: naast een rechtstreekse flow over de noordgrens, zal dan een deel van de flow via NL D FR B langs de zuidgrens vloeien. Een belangrijke voorwaarde is echter dat de biedingen van de Belgische marktspelers concurrentieel zijn ten opzichte van de Duitse en Franse marktspelers. In extreme omstandigheden (zoals langdurige koudegolf) kan het echter zijn dat het energie - aanbod in Europa beperkt is en dat de marktspelers niet de nodige deals kunnen afsluiten om hun portefeuille in evenwicht te houden: deze toestand wordt schaarste genoemd. Op welk manier is Elia voorbereid op situaties van plotse onevenwicht of aangekondigde schaarste? a) In geval van plotse fenomeen (frequentiedaling) Verscheidene procedures worden al dan niet automatisch opgestart, onder meer: Alarm Elia, Actie MW, Actie MVAr, Start Turbojets,. Als dit onvoldoende resultaten oplevert zullen afschakelingen volgens het afschakelplan manueel of automatisch (via activatie van frequentierelais) plaats vinden teneinde het evenwicht te herstellen en een verdere degradatie van het elektrisch systeem te vermijden. b) In geval van aangekondigde schaarste Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 4/9

5 Dit kan voorkomen onder verschillende vormen, bv.: vaststelling dat de avondpiek niet bevoorraad kan worden, buitendienstname (wegens defect) van een productie-eenheid voor een bepaalde duur, In dit geval wordt vastgesteld dat het aanbod onvoldoende zal zijn om de vraag te bevoorraden: de ARP(s) kunnen hun evenwichtsverplichting niet respecteren. In geval van schaarste kunnen de overheden beslissen om maatregelen te nemen en te implementeren ten einde de vraag te beperken: Elia zal maatregelen voorstellen maar de Minister beslist. De interactie tussen Elia en de federale overheid is beschreven in een proces. Er kunnen 3 niveaus van maatregelen onderscheiden worden: o Vraagbeperkende maatregelen via sensibilisatie. o Vermindering van het verbruik voor specifieke doeleinden zoals reclameverlichting, bepaalde industriële processen, o Selectieve afschakeling: deze afschakeling kan worden uitgevoerd in blokken van 500 MW geografisch gespreid over heel België, binnen 5 zones die ieder 100 MW vertegenwoordigen: het noordwesten, het noordoosten, het centrum, het zuidwesten en het zuidoosten. Wettelijke voorschriften bepalen welke klanten eerst worden afgeschakeld (landelijke gebieden) en welke prioritair moeten bevoorraad worden (Seveso bedrijven, ). Een vertegenwoordiger van FEBEG dringt aan dat de tools ter ondersteuning van de Day-Ahead markt stabiel dienen te werken, ook in geval van schaarste. Hierbij herhaalt zowel Elia als de vertegenwoordiger van Belpex dat het bieden van stabiele tools steeds een aandachtspunt is. Iedere ongewenste gebeurtenis in de IT-ondersteuning van de marktwerking geeft aanleiding tot een diepgaande analyse. Een vertegenwoordiger van FEBELIEC vreest dat een situatie van schaarste aanleiding kan geven tot gaming. Elia antwoordt hierop bijzonder nauwlettend toe te zien op crisisdagen en is bovendien in gesprek met de CREG over een eventuele bijkomende anti-gaming maatregel in het onbalanstarief analoog met wat voor incompressibiliteit gebeurd is in de zomer. Verder wordt bevestigd dat gedragsaanpassingen van partijen naar aanleiding van signalen die op de markten opgevangen worden, niet als gaming beschouwd kunnen worden. Dit gedrag kan een gunstig effect hebben voor het netwerk. De vertegenwoordiger van EFET vraagt een bevestiging dat de contractuele overeenkomsten degelijk voorzien zijn om de huidige onevenwichtstarieven verder te zetten na Elia zal dit onderzoeken. 5. Real Time Balancing Platform ( Bid Ladder ) Binnen de WG System Operations wordt er een Ad Hoc TaskForce opgestart via dewelke Elia zal starten met een bevraging in verband met de invoering van een "Balancing Platform". De context alsook de doelstellingen van deze TaskForce worden verduidelijkt. De partijen die wensen deel te nemen aan de TaskForce zullen de opportuniteit krijgen om zich kenbaar te maken. Een aantal reacties wordt reeds opgevangen: - Mogelijkheid tot neutralisatie van geactiveerde biedigen in de toegangsfacturen? - Industriële klanten zijn vragende partij. Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 5/9

6 - Zullen secundaire reserves ook op dit platform aangeboden worden? - Eenzelfde platform voor België en Nederland? Al deze vragen zullen via de TaskForce behandeld worden. Er werd in de marge van de presentatie over de "bid ladder" ook bevestigd dat Elia (zoals eerder aangekondigd) vanaf 01/10/2012 effectief start met een deelname aan igcc. Zie persbericht voor meer info. - Elia voorziet geen impact op de reservatie van secundaire reserves (zelfde volumes blijven gecontracteerd) - Transparantie, welke gegeven zullen gepubliceerd worden? De hoeveelheid energie, in het kader van igcc, geïmporteerd en/of geëxporteerd tussen Elia en andere deelnemende TSO's worden gepubliceerd. - Wat is de voorspelbaarheid van igcc? Aangezien het al dan niet netten van onevenwichten afhankelijk is van het onevenwicht binnen verschillende regelzone's is het niet mogelijk om dit te voorspellen. 6. Feedback WG EMD CACM Network Codes H. Vandenbroucke geeft een korte stand van zaken inzake de CACM Network Code (Capacity Allocation & Congestion Management). Op 25/9 heeft de General Assembly van ENTSO-E de draft CACM NC goedgekeurd. Op 27/9 is de CACM NC ingediend bij ACER voor een zgn. compliance review tegenover de CACM Framework Guidelines. ACER heeft 3 maanden om zich uit te spreken. Na positief advies van ACER kan de Comitology procedure bij de Europese Commissie opgestart worden. Deze procedure zou ongeveer 1 jaar in beslag nemen. De inwerkingtreding van de CACM NC wordt begin 2014 verwacht. De vertegenwoordiger van de FOD Economie verklaart steeds beschikbaar te zijn voor vragen of reacties tijdens de Comitology procedure. De heer De Wispelaere (FEBEG) vraagt of deze CACM NC ook praktische gevolgen zal hebben, met onder meer een mogelijke wijziging van het Federaal Technisch Reglement. De heer Vandenberghe bevestigt deze mogelijkheid. 7. Feedback WG Belgian Grid De voorzitter van de WG Belgian Grid geeft een stand van zaken van de besprekingen in de WG Belgian Grid. 1. Gesloten DistributieNetten De discussies binnen de werkgroep zijn afgerond. De werkgroep heeft zich akkoord verklaard met de aanpassingen van de contracten, meer bepaald met de nieuwe bijlage 14 van het toegangscontract. Elia heeft reeds informele besprekingen met de CREG en de VREG gevoerd over dit onderwerp. De eerste reacties zijn positief, beperkte aanpassingen in de contracten werden aangevraagd. Elia is nu klaar om de aanpassingen formeel bij de CREG in te dienen ter goedkeuring. Gegeven de stand van de wetgeving in Wallonië lijkt het voorbarig om reeds contact op te nemen men de CWAPE. Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 6/9

7 De CREG heeft onderlijnd dat een bewijs van goedkeuring door de Users Group het proces van goedkeuring van de contractuele aanpassingen kan versnellen vermits dan mogelijk geen consultatie nodig is. Elia vraagt dan ook de formele goedkeuring van de Users Group over de contractuele aanpassingen in het kader van CDS. Om aan de werkgroep de gelegenheid te geven om kennis te nemen van de laatste aanpassing in de contracten, delegeert de Users Group de formele goedkeuring aan de WG Belgian Grid. De formele goedkeuring van de contracten zal dus tijdens de volgende vergadering van de werkgroep plaats vinden (16/10/2012). Het beroep van de CREG bij het grondwettelijk hof zal vermoedelijk geen belemmering vormen voor een goedkeuring van de contracten. 2. Capaciteitsreservatie Een nota capaciteitsreservatie werd door de werkgroep opgesteld. Deze werd aan de leden van de Users Group verdeeld. De WG Belgian Grid vraagt de formele goedkeuring van de Users Group over de nota capaciteitsreservatie. Om toe te laten beperkte aanpassing door te voeren op de nota (niet inhoudelijke aanpassingen onder meer in de Nederlandstalige vertaling), delegeert de Users Group de formele goedkeuring aan de WG Belgian Grid. De formele goedkeuring van de nota zal dus tijdens de volgende vergadering van de werkgroep plaats vinden (16/10/2012). 8. Feedback ad-hoc Platform RES Support Mechanisms De voorzitter van het ad-hoc platform geeft een overzicht van de besprekingen die dit jaar hebben plaats gevonden op het overlegplatform. Zo werd er gekeken naar de verschillende supportmechanismen die in België en Europa gangbaar zijn, hun kenmerken, voor- en nadelen en de impact die verschillende mechanismen hebben op netontwikkeling en systeembeheer. Tevens werden er alternatieven voorgesteld en werd nagegaan hoe RES beter geïntegreerd kunnen worden in een elektrisch systeem. Verscheidene leden hebben tevens hun visie hieromtrent gepresenteerd. Momenteel zijn er geen verdere onderwerpen te behandelen. Indien er in de toekomst nieuwe onderwerpen aan de orde komen kan er een nieuwe samenkomst worden voorzien. Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 7/9

8 9. Varia Nieuwe toeslag van Elia voor openbare dienstverplichting in Wallonie Elia heeft een nieuw voorstel van toeslag voor openbare dienstverplichtingen in Wallonie ingediend bij de CREG. Deze is het gevolg van de forse stijging van aankoop van groene stroom certificaten aan de minimum gegarandeerde prijs. De CREG heeft het voorstel dat van kracht wordt op 1 oktober - goedgekeurd. De toeslag voor openbare dienstverplichting in Wallonië vervijfvoudigd tot bijna 6 /MWh Solar Forecasting De voorzitter van de WG System Operations stelt de stand van zaken in verband met Solar Forecasting voor. Een Solar Forecasting is reeds sinds 18/07 beschikbaar op de website van Elia. Dit tijdelijk systeem werkt niet real time (ex-ante). Vanaf 2013 zal een nieuw systeem ter beschikking worden gesteld. Het zal onder meer een real-time inschatting omvatten gebaseerd op metingen op +/ geografisch verspreide PV-installaties. Het systeem zal ook geografische informatie omvatten Klantendag De klantendag 2012 van Elia zal op 16/11 plaats vinden te Groot-Bijgaarden. Security op Supply zal een belangrijk onderwerk worden. Men verwacht dat minister Wathelet hiervoor aanwezig zal zijn. Andere belangrijke onderwerpen zijn: Gesloten DistributieNetten, offshore netwerk, Cross-Border balancing between Tennet and Elia. Een gezamelijke studie Elia-Tennet over cross-border balancing mechanismen wordt aangekondigd. Deze wordt uitgevoerd in samenwerking met KEMA. De studie heeft als doel mogelijke verdere stappen op vlak van internationale samenwerking te identificeren op over van balancing en reserves (o.a. verdere harmonisatie, synergiën op vlak van reserves, gemeenschappelijk balancingplatform, ). De studie zal in 2 fasen plaats vinden: een kwalitatieve fase dit jaar en een kwantitatieve fase in Het is de bedoeling in de kwalitatieve fase de interessante pistes te identificeren. Hierbij zullen ook de stakeholders worden geconsulteerd: een workshop zal hiervoor worden georganiseerd Personnalia Patrick De Leener, Head of Energy Management bij Elia, zal aan de raad van bestuur van Coreso worden voorgedragen als CEO van Coreso. * * * Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 8/9

9 Datums van de volgende vergaderingen in 2012 Elia, Keizerslaan 20, lokaal /12/2012, om 14.30u Users Group Verslag meeting 27 september 2012_Final 9/9