WOORD VOORAF Dit cursusmateriaal kwam tot stand met medewerking van: Kopieerrecht: educatieve doeleinden

Transcriptie

1

2 WOORD VOORAF De cursus Basiskennis van het bedrijfsbeheer bestaat uit 3 modules: Administratie en vereenvoudigde boekhouding in de zeer kleine onderneming; Dubbel boekhouden als beleidsinstrument; Ondernemersbeleid. De inhoud van deze cursus is gebaseerd op de omzendbrief SO 44 Leerstof bedrijfsbeheer in het secundair onderwijs. Doorheen de cursus wordt er gewerkt met spilbedrijfjes om de werking van een zeer kleine onderneming zo realistisch mogelijk voor te stellen. Er kan gekozen worden uit volgende spilbedrijfjes: De Schoofzak: broodjeszaak; Tamusement: taverne; GMB: plaatsen van wanden en plafonds; Alltigla: plaatsen van vloer- en wandtegels; Carmo: carrosseriewerken; Elektrobob : plaatsen van elektrische installaties, domotica en beveiliging; Kate s Line: kapsalon; Jacaranda: bloemen en planten; Fono Harmoniek: cd-shop. Het cursusmateriaal is samengesteld uit een algemeen gedeelte en een specifiek gedeelte, afhankelijk van het gekozen spilbedrijf. Het leent zich uitstekend tot gedifferentieerd lesgeven aan een groep deelnemers uit verschillende studiegebieden. In het kader van deze cursus werden ook volgende ICT-toepassingen ontwikkeld: ondernemerstest; facturatieprogramma; pakket voor vereenvoudigde boekhouding; website Dit cursusmateriaal kwam tot stand met medewerking van: DBO-medewerkers; leerkrachten: Marleen Baeten, Michel Evers, Joris Tettelin, Lida Craeninckx, Maria Van den Bergh, Margriet Lamoen, Peter Rademakers en Martine Rulens. Kopieerrecht: dit cursusmateriaal mag enkel vrij gekopiëerd worden voor educatieve doeleinden. Het gebruik voor commerciële doeleinden is expliciet verboden. Al het lesmateriaal ontwikkeld in het kader van het RYS-project blijft eigendom van de Dienst Beroepsopleiding departement Onderwijs. 1

3 PICTOGRAMMEN De volgende pictogrammen maken je wegwijs doorheen de cursus. Doe-opdracht algemeen. In deze cursus zal je een flinke portie zelfstandig werk moeten verrichten. Dit figuurtje leidt een algemene oefening, taak of opdracht in. Er is niet onmiddellijk een link met het spilbedrijf. Doe-opdracht specifiek voor het spilbedrijf. Deze tekening verwijst naar een oefening, taak of opdracht die rechtstreeks verband houdt met het spilbedrijf. Het is dus best mogelijk dat andere leerlingen/cursisten in je groep een andere opgave voorgeschoteld krijgen. Te onthouden. Bij dit pictogram worden formules, regels, werkwijzen vermeld die heel belangrijk zijn. Tracht ze dan ook goed te onthouden. Bezoek de website. Hier wordt een website vermeld die zeker een bezoekje waard is. Ook kan je gevraagd worden een opdracht uit te voeren met behulp van de vermelde website. ICT-toepassing. Hier wordt verwezen naar een bepaalde informaticatoepassing die kan gebruikt worden. Dit moet je kennen. Bij deze tekening vind je een samenvatting van het hoofdstuk. Dit is de minimumleerstof die je zeker moet kennen. Herhalingsvragen. Deze herhalingsvragen kunnen je zeker helpen bij het verwerken van de leerstof. Voor wie wat meer wil. Als jij je wat meer wil verdiepen, specialiseren vind je hier extra oefeningen en doe-opdrachten. 2

4 1 De zelfstandige ondernemer Ja, ik wil starten met een eigen zaak! Doe (nogmaals) de ondernemerstest die je vindt op de cd-rom. Je denkt over de juiste ondernemerskwaliteiten te beschikken. Je hebt de voordelen, maar vooral ook de nadelen van zelfstandige arbeid goed overwogen. Je hebt lang nagedacht over de risico s die verbonden zijn aan zelfstandige arbeid. 3

5 Zelfstandige ondernemer Vrijheid Voldoening van je werk Fierheid Hoger inkomen bij succes Financiële risico s Hard werken Weinig vrije tijd Minder gunstig sociaal statuut Dus, ik ben er klaar voor, zeg je. Ho maar! Kan je wel starten? Je moet immers heel wat wettelijke bepalingen om je als zelfstandige te kunnen vestigen, naleven. A De handelaar In principe mag iedereen in België een zaak beginnen. Je moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen en je moet rekening houden met enkele beperkingen. Een handelaar is een persoon die bekwaam is daden van koophandel te stellen en hiervan zijn gewoon beroep maakt. 1 Voorwaarden Om als handelaar beschouwd te worden, moet je dus aan 4 voorwaarden tegelijkertijd voldoen: Een persoon: volgens de wet bestaan er 2 soorten personen. Een natuurlijke persoon is een mens van vlees en bloed. Een rechtspersoon is een organisatie die bestaat volgens de rechtsregels in een land (vb. een onderneming, een gemeente, een vereniging ). Bekwaam: in principe moet een handelaar 18 jaar zijn (in sommige gevallen zelfs 21 jaar). Bepaalde personen zijn volgens de wet onbekwaam om juridische handelingen te stellen (vb. het ondertekenen van een koopcontract) omdat zij niet in staat zijn de gevolgen ervan juist in te schatten. 4

6 Worden als onbekwaam beschouwd: krankzinnigen en zwakzinnigen; veroordeelden met een gevangenisstraf van minimum 5 jaar, tijdens het uitzitten van hun straf; minderjarigen; verkwisters. Daden van koophandel: alle handelsdaden verricht met de bedoeling winst te maken. Het wetboek van Koophandel geeft volgende opsomming: aan- en verkoop van voedingswaren en goederen; nijverheidsondernemingen; banken; verzekeringsmaatschappijen; vervoerondernemingen; verrichtingen van zeehandel. Gewoon beroep: deze handelsdaden verricht je (hoofdzakelijk of aanvullend) als je beroep, met een zekere regelmaat. 2 Beperkingen Onverenigbare beroepen Bepaalde beroepen zijn onverenigbaar met dat van handelaar. Je mag deze beroepen nooit uitoefenen terwijl je tegelijkertijd ook handelaar bent. Deze beperking geldt o.a. voor notarissen, advocaten, rechters, gerechtsdeurwaarders en apothekers. Gefailleerde handelaars De rechtbank kan aan een failliet verklaarde handelaar of gefailleerde het verbod opleggen om nog verder een handelsactiviteit uit te oefenen, of om nog bestuurder in een nv of zaakvoerder in een bvba te worden. Buitenlanders Sommige vreemdelingen die in België als zelfstandige aan de slag willen, moeten een beroepskaart aanvragen. (Inlichtingen bij de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie, Dienst beroepskaarten). Ga naar Bedrijvengids vademecum sociale wetgeving 3.5 Bijzondere voorschriften met betrekking tot de vreemdelingen. 5

7 B De ambachtsman Een ambachtsman/-vrouw is een natuurlijke persoon die arbeidsprestaties levert waarbij geen of slechts toevallige levering van waren gebeurt. Het gaat hier om handenarbeid zoals schilders, metsers, kleermakers, schoenmakers aat het bij onderstaande voorbeelden over een natuurlijke persoon of een rechtspersoon? Zet een kruisje in de juiste kolom. Brahim, student Supermarkt Delhaize Stad Hasselt NMBS Ilona Grandbouche, schooldirecteur Natuurlijke persoon Rechtspersoon unnen onderstaande personen zich nu als zelfstandige handelaar vestigen? Zet een kruisje in de juiste kolom. Vladimir, 25 jaar, Russische nationaliteit, zonder beroepskaart. Ja Neen Waarom Aïsha wordt over 4 maanden 18 jaar. Fabrice is gerechtsdeurwaarder. Bart, 34 jaar, zit een gevangenisstraf van 3 jaar en 6 maanden uit. Viviane, 28 jaar, is niet goed bij haar verstand. 6

8 orden volgende personen als zelfstandige ondernemer beschouwd? Zet een kruisje in de juiste kolom. Verklaar kort waarom/waarom niet. Fientje Sparradra, 23 jaar, verkoopt regelmatig gadgets voor het Rode Kruis. Reggi Puce, 17 jaar, verkoopt af en toe oude spullen op een rommelmarkt. Kevin Rumeur, 31 jaar, freelance journalist, brengt elke dag verslag uit over het regionale nieuws. Jessi Ambre, 24 jaar, baat haar eigen broodjeszaak uit. Carlos Viaje, 53 jaar, verzorgt tegen betaling het luchthavenvervoer voor reislustigen uit de provincie Limburg. Ja Neen Waarom/waarom niet Wens je meer informatie en/of hulp bij het opstarten van je nieuwe zaak? Ga naar:

9 Dit moet je kennen De handelaar Een handelaar is een persoon die bekwaam is daden van koophandel te stellen en hiervan zijn gewoon beroep maakt. Om je als zelfstandige handelaar te kunnen vestigen moet je aan volgende voorwaarden tegelijkertijd voldoen: een natuurlijke of een rechtspersoon zijn; bekwaam zijn; regelmatig handelsdaden verrichten met de bedoeling winst te maken; hiervan je gewoon beroep maken. Verder moet je rekening houden met een aantal beperkingen voor: bepaalde (onverenigbare) beroepen; gefailleerde handelaars; sommige buitenlanders. Ambachtsman Een ambachtsman/-vrouw is een natuurlijke persoon die arbeidsprestaties levert, waarbij geen of slechts toevallige levering van waren gebeurt. 1 Wie is handelaar? 2 Zet de belangrijkste voor- en nadelen van zelfstandige arbeid op een rijtje. 3 Aan welke voorwaarden moet je tegelijkertijd voldoen om als zelfstandige handelaar beschouwd te worden? 4 Met welke 3 beperkingen dien je rekening te houden wanneer je zelfstandige handelaar wil worden? 5 Wie is ambachtsman/-vrouw? 8

10 2 Voorafgaande verplichtingen Alvorens je met een eigen zaak kan starten moet je niet enkel over bepaalde attesten of vergunningen beschikken, ook moet je een aantal formaliteiten vervullen. Dit vraagt wel wat inspanning en kan heel wat tijd in beslag nemen, maar laat je hierdoor niet ontmoedigen! A Attestenof vergunningen 1 Kennis van bedrijfsbeheer Iedere startende ondernemer moet kunnen bewijzen over de basiskennis van bedrijfsbeheer te beschikken. Wanneer je deze cursus met succes gevolgd hebt, bekom je het attest Basiskennis van bedrijfsbeheer. Een aantal beroepen die door een andere wet reeds zijn gereglementeerd, worden hiervan echter vrijgesteld (vb. vrije beroepen, wisselagenten, verzekeringstussenpersonen, accountants ). Meer informatie hierover kan je bekomen via (Bedrijvengids vademecum formaliteiten 1.4 Toegang tot het beroep Kennis van basisbeheer en beroepskennis) 9

11 2 Bijkomende vereisten inzake beroepsbekwaamheid voor gereglementeerde beroepen Voor sommige beroepen moet je naast de kennis van bedrijfsbeheer ook beschikken over voldoende beroepsbekwaamheid (vestigingsattest). Er zijn op dit ogenblik 42 gereglementeerde beroepen waarvoor een vestigingsattest vereist is. Het bewijs van deze beroepsbekwaamheid kan geleverd worden door het voorleggen van bepaalde diploma s, getuigschriften of certificaten. Soms is het ook voldoende dat je je ervaringen kan bewijzen. De lijst met 42 gereglementeerde beroepen vind je via (bedrijvengids vademecum formaliteiten 1.4 Toegang tot het beroep Beroepen gereglementeerd in uitvoering van de wet van 24 december 1958) B Formaliteiten 1 Een zichtrekening openen Elke handelaar of ambachtsman moet een zichtrekening openen bij een in België gevestigde financiële instelling. Deze zichtrekening moet op jouw naam staan. Het nummer van deze zichtrekening en de naam van de financiële instelling moet op alle handelsdocumenten (factuur, bestelbon, brief ) vermeld staan. 10

12 2 Voorafgaande vergunningen aanvragen Je moet onderzoeken of je geen voorafgaande vergunningen nodig hebt. Ga naar (Bedrijvengids vademecum 1.4 Toegang tot het beroep Vergunning, erkenning of melding) De leurkaart Voor sommige verkopen buiten de handelszaak (ambulante handel) is een leurkaart vereist. Meer info hierover via (Bedrijvengids vademecum 1.6 economische reglementering van de productie en de distributie Leurhandel) De beroepskaart zie hoofdstuk 1. Vergunning beenhouwer-spekslager Meer info hierover bij het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Vergunning kleinhandelaar vleeswaren Meer info hierover bij het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, 3 Je inschrijven in het rechtspersonenregister Elke rechtspersoon moet zich inschrijven in het rechtspersonenregister via de griffie van de handelsrechtbank. Het rechtspersonenregister, dat een onderdeel is van de Kruispuntbank van Ondernemingen, omvat de gegevens van alle geregistreerde rechtspersonen. Op elk officieel document moet de afkorting RPR vermeld worden. Bovendien wordt ook het arrondissement waartoe de handelsrechtbank van inschrijving behoort, vermeld. vb: RPR Mechelen Opgelet: een eenmanszaak is geen rechtspersoon. Zij wordt bijgevolg niet ingeschreven in het rechtspersonenregister. 11

13 4 Je inschrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) Iedere startende handelaar of ambachtsman is verplicht zich in te schrijven in de Kruispuntbank van ondernemingen. De Kruispuntbank van Ondernemingen is een register opgericht binnen de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie, ter vervanging van het Handelsregister, met een gegevensbestand over natuurlijke personen, rechtspersonen of verenigingen, die in ons land een handelsonderneming voeren, of personeel tewerkstellen, of onderworpen zijn aan de BTW. Waar gebeurt de inschrijving? De inschrijving in de KBO gebeurt bij een erkend ondernemingsloket naar keuze. Ondernemingsloketten zijn privé-organisaties (vzw) die beantwoorden aan een aantal wettelijke voorwaarden, erkend zijn door de overheid en die bevoegd zijn voor een aantal administratieve formaliteiten en dienstverleningen voor ondernemers en kandidaat-ondernemers. Er zijn verschillende erkende ondernemingsloketten met verschillende vestigingsplaatsen: KMO Direct, Formalis, BIZ, UCM, Acerta, Partena, CCI, Go Start, HDP, Eunomia

14 Wat doet het ondernemingsloket? Het ondernemingsloket: kijkt na of eventuele voorafgaandelijke vergunningen in orde zijn; onderzoekt of je voldoet aan de vestigingswet (basiskennis van bedrijfsbeheer en beroepsbekwaamheid); zorgt voor de inschrijving in de KBO; verleent op vraag van de klant advies. Hoe gebeurt de inschrijving? Je stapt naar een ondernemingsloket met je identiteitskaart en alle nodige diploma s, getuigschriften, certificaten, vergunningen, attesten Aan het ondernemingsloket dien je zeker volgende gegevens te bezorgen: rijksregisternummer voor natuurlijke personen (staat op je identiteitskaart) of voorlopig ondernemingsnummer voor vennootschappen, te bekomen bij de Rechtbank van Koophandel, (voor het oprichten van een vennootschap moet je immers naar de Rechtbank van Koophandel stappen); zichtrekeningnummer; activiteiten die je gaat uitoefenen; benaming van de handelszaak. Hoeveel kost een inschrijving? De kostprijs voor een inschrijving in de KBO werd door de overheid vastgelegd. Op dit ogenblik ( ) kost dit: inschrijving van een natuurlijke persoon: 70,00 EUR. Voor bepaalde wijzigingen wordt 40,00 EUR aangerekend (sommige wijzigingen zijn gratis); inschrijving van een vennootschap: 130,00 EUR. Voor bepaalde wijzigingen wordt 40,00 EUR aangerekend. Het ondernemingsnummer Na inschrijving in de KBO ontvang je een uniek ondernemingsnummer. Dit nummer bestaat uit 10 cijfers. Omdat het ondernemingsnummer ook gebruikt wordt als BTW-nummer, worden de cijfers voorafgegaan door B.T.W. De cijfers worden weergegeven in 3 groepen, van elkaar gescheiden door een punt. Vb: B.T.W (voor ondernemingen die enkel handel drijven in België) B.T.W.-BE (voor ondernemingen die handel drijven in de EU) Het ondernemingsnummer moet vermeld worden op alle handelsdocumenten. Je moet het ook aanbrengen op je uitstalraam, marktkraam en transportmiddel van de zaak. 13

15 5 Je BTW-nummer activeren Na inschrijving in de KBO moet je bij het plaatselijk BTW-controlekantoor een BTWidentificatie aanvragen. Dat doe je door een speciaal formulier in te vullen en af te geven. Hierop duid je aan voor welk BTW-stelsel je kiest: gewone regeling, maandelijkse aangiftes, vrijstellingsregime, forfaitair stelsel (zie module 1). 6 Andere vergunningen Voor verschillende beroepen zijn er nog bijkomende verplichtingen. Registratie voor aannemers Aannemers van bouwwerken vragen een registratienummer aan (niet verplicht, wel aangeraden!) bij de registratiecommissie van de provincie waarin de onderneming gevestigd is. Voor de uitvoering van overheidsopdrachten is een erkenning vereist. Deze erkenning vraag je aan bij het Ministerie van Verkeer en Infrastructuur ( Meer info hierover via Hygiëne in de voedingssector Vergunning voor het fabriceren en/of in de handel brengen van voedingsmiddelen; naleven van bepalingen in verband met hygiëne (HACCP); Meer info via Bedrijvengids vademecum van de ondernemingen formaliteiten 1.6 Economische reglementering van de productie en de distributie Eetwaren - vergunningen Reglementering voor vrije en intellectuele beroepen Bijzondere beroepsuitoefeningsvoorwaarden Voor veel zelfstandige beroepen gelden bijzondere beroepsuitoefeningsvoorwaarden. Meer info via Bedrijvengids vademecum van de ondernemingen formaliteiten Vergunning, erkenning of melding 14

16 Milieuvergunning Als een op te richten bedrijf door de overheid als hinderlijk wordt beschouwd, dan is hiervoor een milieuvergunning nodig (Vlarem I en II). (Zie ook hoofdstuk 6). Meer info via en 7 Je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Elke zelfstandige moet binnen de 90 dagen na de start aangesloten zijn bij een sociaal verzekeringsfonds naar keuze. Je zal (meestal) regelmatig een sociale bijdrage moeten betalen. In ruil hiervoor heb je in principe recht op volgende uitkeringen: pensioen; ziekte of invaliditeit; kindergeld; kraamgeld; faillissement. 8 Je aansluiten bij een ziekenfonds Je moet aangesloten zijn bij een ziekenfonds naar keuze (maar dat geldt ook voor werknemers!). Doordat je sociale bijdragen betaalt zijn de grote risico s gewaarborgd. Met grote risico s bedoelt men: medische kosten en kosten voor opname in het ziekenhuis. Voor de kleine risico s moet extra betaald worden (aanvullende verzekering). Met kleine risico s bedoelt men: apotheek, tandarts, doktersraadpleging 9 Bijzondere verplichtingen voor vennootschappen Volgende documenten zijn verplicht bij het oprichten van een vennootschap: een financieel plan; een oprichtingsakte; een bankattest. 15

17 10 Een naam voor je onderneming kiezen Je onderneming draagt een naam. Bij het kiezen van een geschikte naam moet je rekening houden met een aantal regels: het gebruik van je familienaam mag; reeds bestaande namen mag je niet meer gebruiken; er mag geen verwarring ontstaan met reeds bestaande namen. Enkele tips bij het kiezen van een handelsnaam Wees vooral creatief! Zoek een sterke naam voor je bedrijf. Kies voor een persoonsnaam, een locatie of een fantasiewoord. Je naam moet herkend en onthouden worden. Hij moet gemakkelijk uitgesproken kunnen worden. Korte namen helpen daarbij. Hou rekening met je afzetmarkt, de leeftijd en het opleidingsniveau van je doelgroep. Vergroot de herkenbaarheid door gebruik te maken van een logo, cartoon of stripfiguur, een tekening, een herkenbare kleur, een speciaal lettertype Ga bij het Benelux-merkenbureau na of een naam reeds gedeponeerd werd en bijgevolg bescherming geniet ( 16

18 10 Je huwelijksovereenkomst bekend maken Bij inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen dient een handelaar een uittreksel van zijn huwelijksovereenkomst (huwelijkscontract huwelijksvermogensstelsel) af te geven. Alvorens in het huwelijk te treden heb je 2 mogelijkheden om onderling afspraken te maken over je bezittingen en je schulden: Je onderneemt geen stappen bij de notaris Je maakt wel afspraken bij de notaris Bij je huwelijk krijg je automatisch het wettelijk stelsel opgelegd. In dit geval moet je geen uittreksel afgeven bij inschrijving in de KBO. Samen met de notaris maak je afspraken met je toekomstige partner rond bezittingen en schulden. Die afspraken worden door de notaris vastgelegd in een akte (huwelijkscontract). Het staat je vrij om het even welke afspraak te maken. Er zijn echter ook uitgewerkte formules waaruit je kan kiezen. 17

19 De 3 meest voorkomende huwelijksvermogensstelsels zijn: het wettelijk stelsel: al je bezittingen (en schulden) die je had vóór je huwelijk blijven van jou persoonlijk. Wat je tijdens je huwelijk verkrijgt is gemeenschappelijk (van beide partners). Erfenissen en schenkingen blijven echter persoonlijk; scheiding van goederen: al je bezittingen, inkomsten en schulden van vóór en tijdens het huwelijk blijven volledig gescheiden van die van je partner; algehele gemeenschap van goederen: alle bezittingen, inkomsten en schulden van vóór en tijdens het huwelijk worden in gemeenschap gebracht; ze zijn van beide partners samen. Als één van de partners handeldrijft is het aangeraden te kiezen voor het stelsel van scheiding van goederen. Bij schulden kunnen de schuldeisers dan enkel aankloppen bij de handeldrijvende partner. De bezittingen van de andere partner komen niet in gevaar. ijn onderstaande formaliteiten verplicht bij het opstarten van een handelszaak? Zet een kruisje in de juiste kolom. Formaliteiten Verplicht Niet verplicht Een naam voor je onderneming kiezen. Je inschrijven bij de Kruispuntbank van ondernemingen. Een logo voor je onderneming kiezen. Je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Een zichtrekening openen bij een financiële instelling. Een brandverzekering afsluiten voor je handelszaak. Je huwelijksovereenkomst bekendmaken. Een telefoonnummer (GSM of vast) aanvragen. Je aansluiten bij een ziekenfonds. Een geldig rijbewijs behalen of bezitten. 18

20 Dit moet je kennen Attesten of vergunningen Alvorens je met een eigen zaak kan starten moet je over bepaalde attesten of vergunningen beschikken: kennis van bedrijfsbeheer; bijkomende vereisten inzake beroepsbekwaamheid voor gereglementeerde beroepen. Formaliteiten Ook moeten een aantal formaliteiten vervuld worden: een zichtrekening openen; nagaan of voorafgaande vergunningen aangevraagd moeten worden; je inschrijven bij de Kruispuntbank van ondernemingen (KBO); je BTW-nummer activeren; nagaan of nog andere vergunningen nodig zijn en desnoods aanvragen; je aansluiten bij en sociaal verzekeringsfonds; je aansluiten bij een ziekenfonds; de bijzondere verplichtingen voor vennootschappen nakomen, indien nodig; een naam voor je onderneming kiezen; je huwelijksovereenkomst bekend maken. 1 Over welke attesten of vergunningen moet een startende ondernemer beschikken? Waar kan je informatie hierover vinden? 2 Welke formaliteiten moet een ondernemer vervullen alvorens te kunnen starten? Waar kan je informatie hierover vinden? 3 Wat is de Kruispuntbank van ondernemingen? 4 Wat is een ondernemingsloket? 5 Wat doet een ondernemingsloket? 6 Hoe kan je een ondernemingsloket raadplegen? 7 Welke zijn de 3 meest voorkomende huwelijksvermogensstelsels? 19

21 3 De rechten van de handelaar Een handelaar heeft niet alleen plichten; hij heeft ook rechten. A Rechtbank van Koophandel Dit is een gespecialiseerde rechtbank die geschillen waarbij handelaars betrokken zijn, behandelt. Het voordeel voor de handelaar hierbij is: een vluggere behandeling (in vergelijking met een burgerlijke rechtbank); de rechter wordt bijgestaan door handelaars; als bewijsstukken gelden vooral de boekhouding en alle handelsdocumenten. B Verschoning na faillissement* De Rechtbank van Koophandel kan oordelen dat een gefailleerde geen fouten gemaakt heeft en bijgevolg dus zelf niet het faillissement veroorzaakte. In dat geval kan zij de gefailleerde (éénmalig) verschonen. De schuldeisers kunnen hem dan niet meer vervolgen voor zijn schulden. Hij krijgt de kans om opnieuw te beginnen. C Faillissementsverzekering Personen die failliet verklaard worden kunnen in bepaalde gevallen aanspraak maken op een financiële vergoeding gedurende een beperkte periode. Ze kunnen hun rechten in verband met kindergeld en gezondheidszorg behouden gedurende een beperkte periode. D Bescherming tegen oneerlijke concurrentie Faillissement: wanneer een handelaar zijn schulden niet meer kan betalen en geen krediet meer krijgt, kan door de Rechtbank van Koophandel failliet verklaard worden. 20

22 Een hele reeks maatregelen beschermen de handelaar tegen oneerlijke praktijken van concurrenten. Handelsnamen, merken, logo s kan je laten deponeren bij het Beneluxmerkenbureau in Den Haag. Uitvindingen kunnen nationaal en internationaal gebrevetteerd worden, waardoor namaak kan bestraft worden. Benelux-merkenbureau : E Gerechtelijk akkoord (concordaat) Een dreigend faillissement kan voorkomen worden door een gerechtelijk akkoord. De Rechtbank van Koophandel verleent dan uitstel van betaling en stelt een commissaris aan. Dankzij een degelijk herstelplan hoopt men dan de situatie terug recht te trekken. Meer informatie via (Bedrijvengids vademecum van de onderneming formaliteiten 1.1. oprichten van een vennootschap Het faillissement en Het gerechtelijk akkoord). Dit moet je kennen Rechten van de handelaar Een handelaar heeft volgende rechten: geschillen kunnen worden behandeld door de Rechtbank van Koophandel; mogelijkheid tot verschoning na faillissement; (beperkte) faillissementsverzekering; bescherming tegen oneerlijke concurrentie; gerechtelijk akkoord. 1 Wat zijn de 5 rechten van de handelaar? 2 Wat bedoelt men met verschoning na faillissement? 3 Wat is een gerechtelijk akkoord? 21

23 4 De vestigingsplaats Starten met een nieuwe zaak? JA! Maar waar? De keuze van de plaats waar je je zaak wil vestigen is van enorm belang. Heel wat zaken gaan immers ten onder omdat hun ligging fout gekozen was. A Een marktonderzoek Verschillende elementen spelen een zeer belangrijke rol bij het kiezen van een vestigingsplaats. Waar zijn er veel mogelijke klanten voor mijn zaak? Is mijn gekozen vestigingsplaats vlot bereikbaar? Of speelt dit element geen rol? Is voldoende parkeergelegenheid belangrijk? Zijn er veel concurrenten in de buurt? Heeft de aard van de buurt een doorslaggevende invloed (volkse buurt, verwaarloosde wijk, kantoorwijk )? Heeft de stad/gemeente toekomstplannen met de buurt (grote infrastructuurwerken, opwaarderingsmaatregelen )? Een antwoord op al die vragen verkrijg je door middel van een onderzoek. Daarna is het aan jou om alle voor- en nadelen van je gekozen vestigingsplaats tegenover elkaar af te wegen. 22

24 ies een handelszaak uit je omgeving. Voer aan de hand van onderstaande vragen een onderzoek uit naar de vestigingsplaats. Geef tot slot je beoordeling over de vestigingsplaats van deze zaak. Handelszaak Naam: Adres: Vragen 1 Zijn er veel mogelijke klanten in de buurt van de zaak? Antwoorden 2 Is de zaak vlot bereikbaar? 3 Is er voldoende parkeergelegenheid? 4 Zijn er veel concurrenten in de buurt? 5 Heeft de aard van de buurt een doorslaggevende invloed? Waarom? 6 Heeft de stad/gemeente toekomstplannen met de buurt die een invloed kunnen hebben op de (toekomstige) klanten? 7 Zijn er nog andere elementen die de keuze van de vestigingsplaats van deze zaak beïnvloed hebben? Welke? Eindbeoordeling Is de vestigingsplaats van deze zaak volgens jou goed gekozen? Verklaar kort je oordeel. 23

25 B Beperkingen Een aantal factoren beperken aanzienlijk je keuzemogelijkheid. Mag ik mij overal vestigen? Hinderlijke bedrijven mogen zich niet overal lukraak vestigen. Soms is een buurtonderzoek verplicht. Soms zijn bepaalde vergunningen nodig. Is er nog wel plaats? Je weet perfect waar je je nieuwe zaak wil vestigen, maar is er nog wel een handelspand vrij? Populaire plaatsen zijn snel ingenomen en vaak is er dan bij immobiliënkantoren een (lange) wachtlijst. Is de uitverkoren plaats wel betaalbaar? Op populaire plaatsen is de handelshuur of de aankoopprijs van een pand zeer hoog. Kan je zaak deze hoge prijzen wel financieel aan? C Kopen, huren of leasen Je kan je handelspand kopen. Dit betekent dan wel meteen een aanzienlijke uitgave. Heb je hiervoor wel voldoende financiële middelen? De aankoop wordt geregeld via een koopcontract voor een onroerend goed. Dit contract (verkoopovereenkomst) dient als basis voor de (verplichte) notariële akte. Je kan je handelspand huren. Je bent dan gebonden aan een handelshuurcontract. Je kan een onroerend goed ook leasen. Een leasemaatschappij bouwt een pand volgens jouw wensen maar voor haar rekening. De leasemaatschappij is dus de eigenaar van het gebouw. Je betaalt een huurprijs aan de leasemaatschappij voor het gebruiksrecht van het gebouw. Een leasecontract regelt deze overeenkomst. Elke formule heeft zijn voor- en nadelen. De toekomstige ondernemer zal na wikken en wegen de ideale formule voor zijn handelszaak moeten kiezen. 24

26 Kopen, huren, leasen? Voordelen Nadelen Kopen: baas in eigen huis; slorpt veel financiële middelen op; mogelijke waardestijging in de toekomst; sterk gebonden aan je vestigingsplaats; eigendom kan gebruikt worden als waarborg voor een lening; extra kosten (reparaties, belastingen ); Huren: geen investeringskapitaal nodig; eigenaar blijft baas (verbouwingen, aanpassingen ); huurcontract is opzegbaar; huurcontract kan opgezegd worden door eigenaar; geen grote herstellings- en jaarlijkse huuraanpassing (index); onderhoudskosten te betalen; Leasen: geen investeringskapitaal nodig; leasecontract is heel moeilijk opzegbaar; pand wordt volgens jouw wensen leasemaatschappij blijft baas. gebouwd; De leasekost is een vast bedrag; mogelijkheid tot aankoop na het verstrijken van de leaseperiode. 1 Koopcontract voor een onroerend goed Het koopcontract wordt schriftelijk vastgelegd in een verkoopovereenkomst. Daarna moet de notaris nog wel een notariële akte opstellen die de verkoop officiëel vastlegt. Vijf elementen moeten zeker voorkomen in de verkoopovereenkomst: Identiteitsgegevens van koper en verkoper Naam, voornamen, geboorteplaats en datum, beroep, adres. Beschrijving van het eigendom Adres, gegevens van het kadaster, oppervlakte, omschrijving van het onroerend goed. Algemene voorwaarden Duidelijke omschrijving volgens welke algemene voorwaarden het onroerend goed verkocht wordt. Volgende punten moeten zeker aan bod komen: of het eigendom vrij is van schulden, hypotheek, inschrijvingen ; overname van geldende verzekeringspolissen; wanneer het onroerend goed beschikbaar is; regelingen rond onroerende voorheffing, allerlei andere belastingen, aandeel in de gemeenschappelijke kosten, enz.; naam van de notaris die de akte zal verlijden en de uiterste datum waarop dit moet gebeuren. Prijs De overeengekomen prijs waartegen het onroerend goed verkocht wordt; het te betalen voorschot en het moment waarop dit betaald moet worden; het saldo en het moment waarop dit betaald moet worden. Plaats, datum en handtekeningen Plaats waar de verkoopovereenkomst werd opgesteld en de datum waarop dit gebeurde; handtekening van alle betrokken partijen. Een voorbeeld van een blanco verkoopovereenkomst vind je in de bijlagen. 25

27 26

28 27

29 ekijk aandachtig de verkoopovereenkomst en beantwoord volgende vragen. 1 Geef de naam en de voornaam van de koper Geef het adres van de verkoper Vanaf wanneer mag de koper het eigendom gebruiken?... 4 Geef de naam van de notaris die de authentieke verkoopakte zal opstellen Hoeveel bedraagt het voorschot dat betaald werd bij de ondertekening van de verkoopovereenkomst?... 6 Hoeveel procent intrest zal de koper moeten betalen als hij het verschuldigde saldo niet op tijd betaalt?... 7 Wanneer werd de verkoopovereenkomst ondertekend?... 8 In hoeveel exemplaren werd de verkoopovereenkomst opgesteld?... 28

30 2 Het huurcontract Wie een handelspand (winkel, magazijn, atelier) wil huren, sluit een handelshuurovereenkomst af. Dit is een schriftelijk contract waarin huurder en verhuurder een aantal afspraken vastleggen. Vijf elementen moeten zeker voorkomen in de handelshuurovereenkomst: Identiteitsgegevens van huurder en verhuurder: naam, voornaam, adres. Bij ondernemingen: de firmanaam en het adres van de maatschappelijke zetel. Voorwerp van het contract: omschrijving van het verhuurde pand; duur van de huurovereenkomst; bestemming van de lokalen (waarvoor ze worden gebruikt); de huurprijs en de toegepaste indexering. 29

31 Afspraken rond: de kosten verbonden aan de gemeenschappelijke delen; te betalen belastingen en taksen; de registratie van de huurovereenkomst; verzekeringen; onderhoud en herstellingen; wijzigingen aan het gehuurde goed, enz. 30

32 Huurwaarborg: het bedrag van de huurwaarborg; onder welke vorm de huurwaarborg voldaan werd (geld, waardepapieren ). Handtekening van huurder en verhuurder: plaats en datum van ondertekening; aantal originele exemplaren; naam, voornaam, hoedanigheid en handtekening van huurder en verhuurder voorafgegaan door de woorden Gelezen en goedgekeurd. Een voorbeeld van een blanco handelshuurovereenkomst vind je in de bijlagen 31

33 ekijk aandachtig de fragmenten uit het handelshuurcontract en beantwoord volgende vragen. 1 Geef de naam en de voornaam van de huurder Geef het adres van de verhuurder Omschrijf het verhuurde goed Wanneer gaat het huurcontract in? Voor welke termijn geldt het huurcontract?... 5 Hoeveel bedraagt de huurwaarborg? Hoe werd die betaald?... 6 In hoeveel originele exemplaren werd het huurcontract opgesteld? Wie ontving ze?... 7 Vallen volgens het contract volgende kosten ten laste van de huurder? Herstellingskosten aan de gevel ten gevolge van vandalisme : ja/neen Onderhoud van de inkomhal en de trap : ja/neen 8 Wie moet de zegel- en registratiekosten betalen voor de registratie van dit huurcontract?... 32

34 3 Het leasingcontract Wie een onroerend goed, een machine, een voertuig wil leasen, sluit een overeenkomst voor huur op lange termijn of leasingcontract af. Dit is een schriftelijk contract waarin de huurder en de verhuurder (leasemaatschappij) een aantal afspraken vastleggen. Volgende vijf elementen moeten zeker voorkomen in het leasingcontract: identiteitsgegevens van de twee betrokken partijen de huurder (ook wel leasingnemer of lessee genoemd): naam, adres (voor ondernemingen de maatschappelijke zetel); de verhuurder (ook wel leasingmaatschappij of lessor genoemd): naam, adres. Beide partijen ondertekenen het contract voor akkoord; hierna de leasingnemer genoemd, omschrijving van het gehuurde goed gedetailleerde omschrijving van het gehuurde goed (merk, type, model ); identiteitsgevens van de leverancier van het goed; aankoopprijs van het goed; de looptijd van het leasingcontract duurtijd van het contract uitgedrukt in maanden; tijdstip (vermoedelijke leveringsdatum) vanaf wanneer het contract begint te lopen; 33

35 de huurprijs de totale huurprijs; gedetailleerde opsomming van de kosten die in de totale huurprijs begrepen zijn; tijdstip van betaling (maandelijks, vooraf of achteraf ); de aankoopoptie na het aflopen van het leasingcontract krijgt de huurder mogelijkheid om het gehuurde goed te kopen van de leasemaatschappij. In het contract wordt duidelijk vermeld tegen welke voorwaarden die aankoopoptie geboden wordt. Een voorbeeld van een leasingcontract vind je in de bijlagen. 34

36 Dit moet je kennen Vestigingsplaats De keuze van je vestigingsplaats is heel belangrijk: een marktonderzoek kan hierbij nuttig zijn; nagaan of er beperkingen zijn; een keuze maken tussen kopen, huren of leasen van een handelspand. Koopcontract voor een onroerend goed Vijf elementen moeten zeker voorkomen in het koopcontract: identiteitsgegevens van koper en verkoper; beschrijving van het eigendom; algemene voorwaarden; prijs; plaats, datum en handtekeningen van de betrokken partijen. Huurcontract Vijf elementen moeten zeker voorkomen in een handelshuurovereenkomst: identiteitsgegevens van huurder en verhuurder; voorwerp van het contract; verschillende gemaakte afspraken; huurwaarborg; plaats, datum en handtekening van huurder en verhuurder. Leasingcontract Vijf elementen moeten zeker voorkomen in een leasingcontract: identiteitsgegevens van de twee betrokken partijen; omschrijving van het gehuurde goed; looptijd van het leasingcontract; huurprijs; aankoopoptie. 1 Welke informatie kom je te weten aan de hand van een marktonderzoek naar een mogelijke vestigingsplaats? 2 Som 3 factoren op die de keuzemogelijkheid van een vestigingsplaats kunnen beperken. 3 Wat zijn de voor- en nadelen van kopen, huren of leasen van een handelspand. 4 Welke 5 elementen tref je zeker aan in een koopcontract voor een onroerend goed? 5 Welke 5 elementen tref je zeker aan in een huurcontract? 6 Welke 5 elementen tref je zeker aan in een leasingcontract? 35

37 5 Bijzondere reglementeringen Een handelaar dient rekening te houden met een aantal bijzondere reglementeringen. Misschien zijn ze niet altijd van toepassing in jouw specifieke situatie. Toch is het van belang dat je op de hoogte bent van al deze reglementeringen. Je weet maar nooit. A Openingstijden Een handelszaak 7 dagen op 7 open houden, 24 op 24 uur, kan dat zo maar? Niet altijd. De openingstijden zijn strikt gereglementeerd. 1 De wekelijkse rustdag De.. dinsdag.. vanaf 5 u. Kaashandel het Lachend Kalf bvba B.T.W. BE RPR Mechelen Een wekelijkse rustdag is verplicht in een bepaalde tak van handel of ambacht. Ga naar (Bedrijvengids vademecum van de onderneming arbeids- en sociale wetgeving Wekelijkse rustdag) Ga na of je verplicht bent deze regeling toe te passen, wie niet onder deze reglementering valt en welke afwijkingen er kunnen toegestaan worden. 36

38 Afwijkingen zijn mogelijk (maximaal 15 maal per jaar); zij dienen aangevraagd te worden bij het College van Burgemeester en Schepenen. Een rustdag is een ononderbroken tijd van 24 uur. Hij begint om 5 uur of om 13 uur. Hij eindigt op hetzelfde tijdstip op de volgende dag. De dag zelf kan vrij gekozen worden. Maar je keuze kan pas ten vroegste 6 maanden later wijzigen. Indien de wekelijkse rustdag niet de zondag is, dan moet hij duidelijk vermeld worden op een bord in de handelszaak. 2 Zondagsrust Voor werknemers is arbeid op zondag in principe verboden. Toch zijn op deze regel verschillende uitzonderingen mogelijk: familieleden die werken in een familiezaak; bepaalde sectoren; handelszaken in badplaatsen en toeristische centra. De werkgever zelf mag op zondag werken. 3 Openingsuren De wet op de avondsluiting schrijft volgende sluitingstijd voor: van 20 u. tot 5 u.; van 21 u. tot 5 u. op vrijdagen en werkdagen die aan een wettelijke feestdag voorafgaan. Deze wet is niet van toepassing op: horeca-zaken; benzinestations; dagbladwinkels; tabakswinkels; begrafenisondernemingen; bloemenwinkels; roomijsverkopers. Opgelet: ook op deze wet zijn heel wat afwijkingen mogelijk. 37

39 Meer info via (Bedrijvengids vademecum van de onderneming formaliteiten 1.6. Economische reglementering van de productie en distributie Reglementering van de bedrijvigheid in de handel en in de nijverheid b. verplichte sluitingsuren en uitzonderingen) 4 Nachtwinkels Een nachtwinkel mag slechts open zijn tussen 18 u. en 7 u. Het assortiment bestaat hoofdzakelijk uit voedingswaren (inbegrepen alcoholische dranken en tabak) en huishoudelijke artikelen. De verkoopruimte mag slechts een oppervlakte hebben van maximum 150 m². Er mag geen personeel tewerkgesteld worden. De vermelding nachtwinkel moet duidelijk aangebracht worden. B De wet op de privacy De wet op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens is van kracht sinds 8 december Bedoeling van deze wet is het ongecontroleerd verspreiden van (gevoelige) informatie over iemand tegen te gaan. Deze wet regelt de verwerking van persoonsgegevens van natuurlijke personen. Wanneer je dus bestanden aanlegt met persoonsgegevens val je onder deze wet. Wat nu allemaal wel en niet kan en welke vrijstellingen en/of uitzonderingen er bestaan, kan niet in enkele regeltjes uitgelegd worden. Alle informatie hierover kan je bekomen bij: Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer, Regentschapsstraat 61, 1000 Brussel, tel De houder van een bestand met persoonsgegevens moet volgende minimum verplichtingen naleven: van elke verwerking een inventaris bijhouden; iedereen heeft het recht te weten waarvoor de persoonsgegevens gebruikt worden; het bestand moet beveiligd zijn; de geautomatiseerde verwerking van de persoonsgegevens moet aangegeven worden bij de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer. 38

40 39

41 Wens je geen ongevraagde reclame op je naam meer te ontvangen per post, per telefoon, of SMS van geen enkel bedrijf? Schrap dan je persoonlijke gegevens van de Robinsonlijst. Ga hiervoor naar de site van Belgian Direct Marketing Association via C Auteursrechten Werken van auteurs zijn beschermd door de wet op de auteursrechten. Onder werken van auteurs verstaat men o.a. kunst (werken van schrijvers, dichters, componisten, architecten ), reclameslogans, krantenartikels, advertenties, computerprogramma s, enz. Kort gezegd betekent dit dat je muziek, boeken, computerprogramma s e.d. niet zo maar mag kopiëren, gebruiken, verkopen zonder toestemming van de auteur en zonder hiervoor een vergoeding te betalen. 1 Softwarelicenties Op de meeste software (computerprogramma s) rust een licentie. Wie deze licentie verkrijgt (door er voor te betalen) mag het programma: installeren op één computer (tenzij anders vermeld); zelf gebruiken; één veiligheidskopie maken (backup). Je mag het programma zeker niet verder verspreiden, uitlenen of verhuren. Op de originele verpakking of bij het begin van het programma staan de voorwaarden van de licentie duidelijk vermeld. 40

42 Kopieer nooit software waarvoor je een licentie moet hebben. Je kan veroordeeld worden tot het betalen van hoge boetes. 2 Billijke vergoeding Dit is een vergoeding die moet betaald worden wanneer men vooraf opgenomen muziek via cd, radio, tv, enz. laat horen in ruimtes waar mensen iets kunnen eten of drinken, waar kan gedanst worden of waar men kan overnachten. Deze vergoeding is verschuldigd door: uitbaters van lokalen waar dranken, maaltijden en/of logies worden verstrekt; uitbaters van discotheken en dancings; uitbaters van verkooppunten en handelsgalerijen. Meer info via 41

43 3 Sabamrechten Handelaars die in hun verkoopruimte muziek laten horen, moeten de auteurs van deze muziek vergoeden. Dat gebeurt door het betalen van een bepaalde som aan de auteursrechtenorganisatie Sabam. Ook wie maar af en toe iets organiseert (zoals een fuif) moet Sabamrechten betalen. 4 Organisaties betrokken bij het innen van auteursrechten Sabam (Société des Auteurs Belges/Belgische Auteursmaatschappij): Deze organisatie int voor haar leden (auteurs, componisten, uitgevers) de rechten die verschuldigd zijn voor de uitvoering van hun werken. Ze herverdeelt nadien deze gelden onder de rechthebbenden. Meer info via Reprobel: Deze organisatie int voor uitgevers en auteurs de vergoeding die verschuldigd is voor het fotokopiëren van hun werken. Het gaat hier om een dubbele heffing: bij de aankoop van een kopieerapparaat; op de kopie zelf. Meer info via Opgelet: het betalen van een vergoeding aan Reprobel betekent niet dat je automatisch de toelating verkrijgt om werken te fotokopiëren. Die kan enkel verleend worden door de uitgever en/of de auteur. 42

44 unnen volgende situaties volgens de bijzondere reglementeringen? Zet een kruisje in de juiste kolom. Zoek het juiste antwoord op. Situatie Kan Kan niet 1 Nachtwinkel Dodo heeft een verkoopoppervlakte van 320 m². 2 Klaus kopieert het softwarepakket Windows 2000 van een vriend. 3 Floor kopieert een volledig stripverhaal in een copycenter. Een bijdrage aan Reprobel werd betaald. 4 In Taverne Loungeclub wordt altijd toffe muziek gespeeld. De uitbater betaalt hiervoor een billijke vergoeding. 5 Kruidenierszaak t Spruitje is 7 dagen op 7 open, 24 op 24 uur. 6 Benzinestation Nafta is open van maandag tot zaterdag van 6 u tot 23 u. 7 Schoenzaak Zoolenco is nu zondag open omwille van een opendeuractie. Familieleden komen een handje toesteken. De eigenaar van kledingboetiek Pull and Over kiest als 8 sluitingsdag de zondag; na 8 maanden wil hij die verplaatsen naar de maandag. 9 Micha heeft een aantal hits gedownload van het internet. Hij zet ze op een cd en verkoopt die aan een vriend. 10 Frituur Tartare in Oostende is tijdens het zomerseizoen elke dag van de week open. 43

45 Dit moet je kennen Bijzondere reglementeringen Een handelaar moet rekening houden met een aantal bijzondere reglementeringen rond: openingstijden: - wekelijkse rustdag; - zondagsrust; - openingsuren; - nachtwinkels; de wet op de privacy; auteursrechten: - softwarelicenties; - billijke vergoeding; - Sabamrechten; - organisaties betrokken bij het innen van auteursrechten. 1 Met welke 3 bijzondere reglementeringen moet een handelaar rekening houden? 2 Waar kan je informatie inwinnen over deze bijzondere reglementeringen? 3 Welke 4 minimum verplichtingen legt de wet op de privacy op aan de houder van een bestand met persoonsgegevens? 4 Wat is een billijke vergoeding? 5 Wat regelt de wet op de auteursrechten? 6 Wat mag je met een softwareprogramma doen als je hiervoor een licentie hebt verkregen? 7 Wat is de taak van Sabam? 8 Wat is de taak van Reprobel? 44

46 6 Milieu en ruimtelijke ordening A Ruimtelijke ordening Onder ruimtelijke ordening wordt verstaan: het organiseren van het gebruik van de bodem en het leefmilieu. De overheid wil via een aantal regels het bouwen en verbouwen van woningen en bedrijfsgebouwen geordend laten verlopen. 1 Stedenbouwkundige vergunning (bouwvergunning) Wie wenst te bouwen of te verbouwen heeft een stedenbouwkundige vergunning nodig. Wanneer is een stedenbouwkundige vergunning vereist? De stedenbouwkundige vergunning is zeker vereist in de volgende gevallen: het bouwen, afbreken, verbouwen of herbouwen van een gebouw of een vaste constructie; het aanzienlijk wijzigen van het reliëf van de bodem; het ontbossen; bepaalde gebruikswijzigingen aan gebouwen waardoor de hoofdfunctie van het gebouw wijzigt. Procedure om een stedenbouwkundige vergunning aan te vragen Het bouwdossier moet ingediend worden bij het schepencollege van de gemeente waar men wenst te bouwen. De gemeente zal je zeker inlichten over de te volgen procedure. 45

47 informatie rond bouwvergunningen via Bedrijvengids vademecum van de onderneming formaliteiten 1.3. vestiging van een bedrijf Bouwvergunning. of via onderneming opzetten keuze van bedrijfslocatie stedenbouwkundige vergunning. Op deze site kan je ook de nodige aanvraagformulieren downloaden. Geldigheid van de stedenbouwkundige vergunning Een stedenbouwkundige vergunning vervalt: als de eigenlijke bouwwerken niet binnen de twee jaar gestart zijn; als de werken gedurende meer dan twee jaar onderbroken zijn; als het gebouw niet winddicht is binnen drie jaar na aanvang van de werken. 2 Bestemmingsplannen Wie wil bouwen of uitbreiden moet eerst nagaan of dit in een bepaald gebied wel kan. De bestemming van de grond werd immers vastgelegd in (bijzondere) plannen van aanleg (BPA s). De overheid werkt bovendien aan ruimtelijke structuurplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen. Hierin wordt vastgelegd wat de functie van een bepaalde zone is (woongebied, industriegebied ). Welke activiteiten in die zones toegelaten zijn, is duidelijk omschreven. Alle informatie hierover is beschikbaar bij het gemeentebestuur. 3 Zonevreemd En onderneming die gevestigd is in een zone waar ze eigenlijk niet thuishoort omwille van haar bedrijfsactiviteiten wordt beschouwd als zonevreemd. Dergelijke zonevreemde ondernemingen zullen het in de toekomst zeer moeilijk krijgen om bepaalde vergunningen te krijgen. Hun voortbestaan is onzeker. Het is dan ook niet verstandig een dergelijke onderneming over te nemen. 4 Socio-economische machtiging De wet van 29 juni 1975 betreffende de handelsvestigingen legt een socio-economische machtiging op voor handelsvestigingen met een bepaalde grootte. 46

48 Er is een socio-economische machtiging vereist voor handelsvestigingen met een brutoverkoopsoppervlakte: in stedelijke zones vanaf m²; elders vanaf 600 m². Deze regeling geldt voor nieuwe bouwwerken; uitbreiding van bestaande bouwwerken; een belangrijke wijziging van de handelsbestemming in een bestaande kleinhandelszaak. Procedure Er dient een dossier samengesteld te worden met daarin de sociaal-economische vragenlijst en de marktstudie. Dit dossier moet ingediend worden bij het gemeentebestuur van de vestigingsplaats. Informatie over en formulieren voor de aanvraag van een socio-economische machtiging via Bedrijvengids handel handelsvestigingen. B Milieu 1 Milieuvergunning Hinderlijke ondernemingen In het VLAREM (Vlaams reglement betreffende de Milieuvergunning I en II) is een lijst opgenomen met alle inrichtingen (fabrieken, werkplaatsen, opslagplaatsen ) die hinderlijk zouden kunnen zijn voor het milieu of de mens. De hinderlijke inrichtingen werden ingedeeld in drie klassen. Ze staan beschreven in VLAREM I. Procedure Een onderneming die als inrichting onder klasse 3 valt, heeft enkel een meldingsplicht bij het College van Burgemeester en Schepenen van de gemeente waarin de uitbating is gepland. Ondernemingen die als inrichting vallen onder klasse 2 moeten een milieuvergunning aanvragen bij het College van Burgemeester en Schepenen. Ondernemingen die als inrichting onder klasse 1 vallen, moeten een milieuvergunning aanvragen bij de Bestendige Deputatie van de provincie waarin de uitbating is gepland. 47

49 VLAREM I bepaalt de procedures van de melding en de milieuvergunningsaanvraag Als bijlage 1 vind je er ook de lijst van de als hinderlijk te beschouwen inrichtingen. Koppeling van de milieu- en stedenbouwkundige vergunning Beide vergunningen zijn aan elkaar gekoppeld. Dit wil zeggen dat: een verleende stedenbouwkundige vergunning wordt geschorst, zolang de milieuvergunning niet verleend is of de melding niet is gebeurd; als de milieuvergunning wordt geweigerd, vervalt de verleende stedenbouwkundige vergunning; de verleende milieuvergunning wordt geschorst zolang de stedenbouwkundige vergunning niet is verleend; als de stedenbouwkundige vergunning wordt geweigerd, vervalt de milieuvergunning. Meer informatie over de milieuvergunning via info voor bedrijven bij milieu kunnen o.a. volgende documenten gedownload worden: brochure handleiding milieuvergunningsaanvraag (pdf); milieuchecklist. 2 Milieuvoorwaarden Aan hinderlijke bedrijven worden milieuvoorwaarden opgelegd. Die staan beschreven in VLAREM II. Hinderlijke inrichtingen worden onderworpen aan milieuvoorwaarden. In het besluit van de Vlaamse regering houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM II) worden de algemene en de sectorale milieuvoorwaarden opgesomd waaraan de hinderlijke inrichtingen moeten voldoen. 48