Stoornis of Condi,e? Prof. dr. Anna M.T. Bosman

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Stoornis of Condi,e? Prof. dr. Anna M.T. Bosman"

Christel de Wit
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Stoornis of Condi,e? Prof. dr. Anna M.T. Bosman Behavioural Science Ins;tute Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde Radboud Universiteit Nijmegen

2 van Victor de Wilde van Aveyron.

3 ...via de Amerikaanse volkstelling

4 .naar de DSM Aantal diagnoses I (1952) II (1968) III (1980) IV (1994) 4

5 Een verhaal achter de DSM- 5 Conceptuele issues Status en oorzaak Algemene theorie Omgeving en cultuur Inhoudelijke issues Lobbygroepen Uitbreiding Categorieën * Van Os, J. (2014). De DSM- 5 voorbij. Persoonlijke diagnos7ek in een nieuwe GGZ. Leusden: Diagnosis Uitgevers. 5

6 Tweetoppige verdeling (fic,e) Aantallen Dyslexie Geen dyslexie Leesscore 6

7 Eentoppige verdeling (realiteit) Aantallen Dyslexie??? Leesscore 7

8 Ziekte Oude Grieken is een reac;e op de verstoring van het natuurlijk evenwicht. Ziekte is kwalita;ef anders dan gezondheid. Het is een andere organisa+e of orde. Moderne geneeskunde dringt het organisme binnen als gevolg van een pathogeen (ziektemaker). De vijand die meestal van buiten komt, moet bestreden worden. De ziektemaker veroorzaakt een teveel of tekort van iets fysiologisch meetbaars. 8

9 Teveel of Tekort: Normen nodig Norm = standaard, patroon, model (1821) van het La;jnse Norma = ;mmermans T- haak* (in gebruik sinds 1670) Normaal = gebruikelijke situa;e of condi;e (1890). Sinds 1894 verwijst het naar normaal persoon of ding. * T- of Tekenhaak (T- square) is een artefact. 9

10 Teveel of tekort? Sta,s,ek als oplossing Sta;s;ek = informa;e over een popula;e uit een steekproef Sta;s;sche informa;e wordt weergegeven via Frequen;e Gemiddelde, modus, mediaan Range, standardafwijking, varian;e, 10

11 Adolphe Quetelet ( ) Hoe groter het aantal individuen dat men observeert, hoe meer individuele aspecten uitgewist worden en hoe meer zij de algemene feiten bepalen (Quetelet, 1835). Het gemiddelde individu kan vergeleken worden met het zwaartepunt van een lichaam (Quetelet, 1848) De meest voorkomende karakteris;eken zijn normaal en wenselijk, afwijkingen daarvan zijn pathologisch (Quetelet in Caponi, 2013) 11

12 Tafel = 250 cm lang +/- 0.5 cm 12

13 Gemiddelde...

14 Teveel of tekort op basis van sta,s,ek Afwijkingen van het gemiddelde hoeven niet tot problemen te leiden kunnen bij sommigen tot problemen leiden bij anderen niet kunnen in sommige contexten tot problemen leiden en in andere niet omdat, sta7s7sche normen geen natuurlijk criterium hebben 14

15 Objec,eve versus Norma,eve maten Snelheid, 120 km/uur, is een objec;eve maat, het wordt een norma;eve maat door een evalua;e (in rela;e tot de context): te snel op een weg met max. 80 km/uur, als je geen boete wilt te langzaam op een race circuit, als je wilt winnen Alle psychologische maten zijn norma;ef Intelligen7e Lezen, spellen, rekenen Execu7eve func7es Aandachtsconcentra7e Geheugen Angst Depressie Persoonlijkheid Etc. 15

16 Natuurwetenschappen vs. levenswetenschappen Wetenschap van de niet- levende wereld 2 is een even nummer 2H 2 + O 2 = 2H 2 O Waardenvrije feiten (niet goed of slecht) 'Wetenschap' van de levende wereld = kunde/kunst wetenschap Life can go wrong, organismen kunnen in situa;es komen die slecht zijn voor hun overleving. Feiten in Biologie, Geneeskunde, Psychiatrie en Pedagogiek zijn waardengeladen: Hygiene is belangrijk! Waarom? Het verhoogt de levensverwach;ng. Gelelerd zijn is noodzakelijk! Waarom? Dan kun je verder leren en in je onderhoud voorzien. 16

17 George Canguilhem ( ); arts en filoosof Pathologie is een verminderd vermogen om te overleven. Vermogen tot overleven wordt fundamenteel bepaald door de rela;e tussen het organisme en de omgeving. Hemofilie (organisme) kan pathologisch zijn, als de persoon zich stoot (omgeving), niet als deze verwondingen voorkomt. Dooneid/blindheid hoeo geen pathologie te zijn (varia;e?) Beelden/Stemmen zijn niet noodzakelijk pathologisch (Dali etc.) Druk en snel hoeven geen probleem te zijn (Jochem Meyer; Bert Visscher) Gefascineerd zijn door een ding niet noodzakelijk pathologisch (Einstein, Wiles, van Gogh, etc.) 17

18 Psychologische pathologie of condi,e Au;sme Baron- Cohen (2008): een meer systema;serende i.p.v. empa;serende geest Grandin (2012): zonder au;sme hadden we geen technologie en computers Dyslexia Elliol & Gibbs (2009): Leesproblemen ja, maar dyslexie? Bosman (2015): Leesvaardigheid is een con;nuum ADHD Saul (2014): ADHD is geen ziekte, maar een set van gedragingen die het gevolg kunnen zijn van een reeks van situa;es. 18

19 Pathologie = lijden Betekenis van het Griekse woord (πάσχειν) pathos = lijden, emo;e, passie Canguilhem (1966): disease is what irritates men in the normal course of their lives and work, and above all, what makes them suffer Pathologie of lijden ontstaat in de rela;e tussen het organisme en de omgeving is gebaseerd op een individuele norm Disorde (stoornis), bij voorkeur andere orde, kan pathologisch zijn, maar een persoon met een andere orde kan ook gewoon anders zijn 19

20 Stoornis of condi,e? 20

Vergelijkbare documenten

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Signalen van kind en ouders Chris2ne Weenink en Emma van Daalen Huisarts en Psychiater (poten2ële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk