Ten dienste van de openbare dienst

Transcriptie

1 INHOUD 02 Dossier Meer doen met minder Alle ambtenaren moeten het voortaan kunnen. P September 2015 Nr. 1 Maandelijkse uitgave VOORWOORD DOOR RIK DE NOLF Ten dienste van de openbare dienst V erschillen overheidsbedrijven, parastatalen, semi-overheidsbedrijven of verstuurd naar een kwalitatieve selectie van Trends Public Sector wordt tien keer per jaar administraties zo van de andere ondernemingen dat ze speciale journalisbrief wil de journalistieke referentie voor de beslissingsnemers van de overheid. De nieuwstieke aandacht verdienen? Ja en nee. Ja, want door hun openbaar karakter moeten ze in sommige opzichten andere regels volgen dan de privéondernemingen. Denk aan rekrutering, bezoldiging, aankoopbeleid of communicatie. openbare sector worden. Met een duidelijk en praktisch formaat gaat hij naar de kern van de zaak. Want alle managers, of ze nu voor de overheid of in de privésector werken, hebben dezelfde bekommernis: geen tijd verliezen. Ja, omdat ze niet altijd volgens de wetten van de markt functioneren. Maar ook nee: overheidsbedrijven en administraties zijn niet altijd anders dan privéondernemingen. Ze kampen met dezelfde uitdagingen: motivering en behoud van personeel, rendabiliteit van de ingezette middelen, behalen van doelstellingen, enzovoort. Rekening houdend met die verschillen en overeenkomsten wil de redactie van Trends de beslissingsnemers De redactie wenst u veel leesplezier. uit de RIK DE NOLF, overheidssector kwaliteitsvolle informatie bezorgen. CEO van Roularta Media Group We houden rekening met hun bekommernissen, en reiken praktische instrumenten aan. Met speciale dossiers, interviews, analyses en vragen aan experts wil de nieuwsbrief Trends Public Sector informatie geven waarmee de beslissingsnemers de uitdagingen waar ze voor staan beter kunnen begrijpen en aanpakken. Of we proberen hun nieuwsgierigheid te wekken voor onderwerpen die interessant kunnen zijn. En, wie weet, ook contact te leggen met collega s die met dezelfde vragen zitten. 06 Benchmark De stad Mechelen heeft ledverlichtin in haar straten. 08 Uit de privésector TCO Service levert maaltijden aan grote organisaties. 10 Vragen aan experts Welek opties kunnen uw autoverzekering goedkoper maken? Debat over bestuurskracht staat nog in de kinderschoenen. Verantwoorder pendelen. Volgend nummer van «Trends Public Sector» verschijnt op 8 oktober ISTOCK Nr. 1 september 2015 Trends Public Sector 1

2 DOSSIER ISTOCK HOE ADMINISTRATIES MET MINDER MIDDELEN DE KLUS KLAREN Meer doen met minder, een dagelijkse uitdaging De openbare diensten op elk bestuursniveau moeten de buikriem aanhalen. In krappe budgettaire omstandigheden, waar slechts een op de vijf ambtenaren die met pensioen gaan vervangen wordt, is er geen andere keuze. Hoe kan de dienstverlening aan de burger gegarandeerd blijven? Ieder doet het op zijn manier, maar niemand lijkt al de toverformule te hebben. MÉLANIE GEELKENS Meer doen met minder, het is het dagelijkse leven van de ambtenaar. Federaal worden vier van de vijf ambtenaren die met pensioen gaan, niet vervangen. In de gewesten is het niet anders. Het is dan ook moeilijk om vol te houden dat de werkdruk van de blijvers niet verhoogt. Volgens de statistieken van de officiële site pdata.be is het aantal ambtenaren tussen 2006 en 2014 teruggelopen van tot ( ). Daarbij moest Financiën veruit de grootste federale overheidsdienst het zwaarst incasseren (van naar ambtenaren). Defensie, Economie en de RVA werden evenmin gespaard. Daarentegen is de personeelssterkte erop vooruitgegaan bij de federale overheidsdiensten Mobiliteit en Vervoer (+307), Binnenlandse Zaken (+848), Justitie (+264) en bij de penitentiaire instellingen (+1729). Feit is dat de meerderheid van de diensten zijn personeelsbestand veeleer ziet dalen dan toenemen. En dan hebben we het nog niet over de materiële besparingen. Voortaan telt elke euro, onbezonnen uitgaven zijn out. De aanbestedingen voor benodigdheden worden doorgaans door verschillende diensten samen uitgeschreven, logistieke steun wordt gemeenschappelijk georganiseerd procent van hun taak Meer doen met minder dus, maar hoe? En vooral, hoe kan de dienstverlening aan de burger in stand gehouden worden? De mensen die we die vragen stelden, antwoorden allen hetzelfde: door de werkdruk te verhogen. De mensen wordt gevraagd meer te doen om te trachten op schema te blijven, schetst Michel Andries, verantwoordelijke van het Adeps-centrum in Neufchâteau. Sommigen voeren tegenwoordig 110 procent van hun taak uit. Ik ken er zelfs die hun dossiers meenemen op vakantie. Het typische beeld van de ambtenaar klopt niet meer. Er zijn nog plantrekkers, maar het is een minderheid geworden. Als er iemand minder is, wordt er anders georganiseerd, de taken verdeeld en iets meer werk op de schouders genomen, voegt Anne Feron, de directrice van het OCMW van Leuze eraan toe. Maar dat kan niet zo blijven duren. De mentaliteit van de ambtenaren is echt veranderd, verzekert ons een medewerker van de operationele directie Economie, Werkgelegenheid en Onderzoek (DG06) van de Waalse openbare dienst SPW. Ik voel nu een plichtgevoel dat ik twintig jaar niet merkte. Maar het is niet elke dag gemakkelijk. We voelen een loodzware druk, meer bepaald om de deadlines te halen zodat de rechthebbenden niet benadeeld worden. We worden verplicht een superorganisatie te zijn. Iedereen vraagt zich voortdurend af: aan welke touwtjes kunnen we nu nog trekken? We zitten in een proces van continue verbetering. En een verantwoordelijke van Justitie zegt: Met zo n overbelasting kunnen we niet anders dan de rug rechten. Multitasking Flexibiliteit is een woord dat voortaan tot de dagelijkse woordenschat hoort. We moeten nieuwe taken aanleren, getuigt Christian Draguet van de federale overheidsdienst Sociale Zekerheid, en vakbondsvertegenwoordiger van de CGSP AMiO. Op zich is dat interessant, behalve als de dreiging van een negatieve evaluatie achter de hoek loert. Hij heeft het ook over heel wat klusjes die, bij gebrek aan specifiek personeel, hoger in de hiërarchie moeten uitgevoerd worden. We moeten nieuwe methodes leren, merkt een verantwoordelijke van Financiën op. In de dienst Belastinginning moet een ambtenaar die belast is met de btw-ontvangsten nu ook de personenen de vennootschapsbelasting behandelen. Het gebeurt dat taken uitbesteed worden aan privépartners, zoals het technische en informaticaonderhoud, documenten in een omslag steken enzovoort. De modernisering van de overheidsadministratie gaat vaak gepaard met herstructureringen. Als grootste dienst in aantal ambtenaren, betaalt Financiën in eerste instantie het gelag via de Coperfin-hervorming. Die is al tien jaar aan de gang, maar krijgt nu langzaam maar zeker vaste vorm. Het plan heeft verschillende geledingen: bevordering van de informatisering, reorganisatie van de diensten (niet langer volgens type van geïnde belasting, maar volgens doelgroep, sluiting van plaatselijke kantoren enzovoort. Ook andere diensten zijn het mikpunt van hervormingen. Zo lanceerden Sociale Zekerheid en de directie-generaal Personen met een Handicap eind 2013 het project Handicare. Dat moet volgens het jaarverslag van de dienst een nieuwe manier van werken en een nieuwe organisatiecultuur tot stand brengen tegen Op het programma staan administratieve vereenvoudiging en snellere behandeling van de dossiers, dankzij nieuw informatica die de uitwisseling van informatie moet versoepelen. IT is een van de belangrijkste middelen om de werking van de overheidsdiensten te optimaliseren. Iedereen heeft al aanzienlijke inspannin- WE TRACHTEN HET CONTACT VIA HET INTERNET ZOVEEL MOGELIJK TE BEVORDEREN, OOK AL IS DAT SOMS DELICAAT MERCI DE VÉRIFIER LA POSITION DES PUBS DANS LES BLOCS Als dé bank van de publieke sector hebben wij een jarenlange traditie van grondig studiewerk opgebouwd. Wij delen onze studies graag met u. Als dé bank van de publiek sector hebben wij een jarenlange traditie i van grondig studiewerk erk opgebouwd. Wij delen onz studies graag met u. 2 Trends Public Sector september 2015 N 1 N 1 september 2015 Trends Public Sector 3

3 DOSSIER FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIËN De grootste in aantal ambtenaren, en dus het meest gevoelig voor de hervormingen. Sterke cijfers maken sterke bedrijven. Aan wie vertrouwt u uw cijfers toe? BDO, partner in het beheer van uw cijfers BDO staat voor deskundig advies van een hoog niveau. Beschikbaarheid, nabijheid, integriteit, een pragmatische aanpak en ons internationaal netwerk zijn onze troeven. In België heeft BDO meer dan 500 Partners en medewerkers verspreid over het hele land. Wij werken vanuit 9 vestigingen in Antwerpen, Brussel (Airport), Brussel (Centre), Gent, Hasselt, La Hulpe, Liège, Namur-Charleroi en Roeselare. BDO maakt deel uit van een sterk internationaal netwerk dat met een ploeg van circa Partners en medewerkers actief is in meer dan 140 landen. AUDIT & ASSURANCE ACCOUNTING & REPORTING TAX & LEGAL SPECIAL ADVISORY SERVICES BDO is the brand name for the BDO network and for each of the BDO Member Firms BDO. All rights reserved. gen geleverd om procedures te automatiseren, zowel intern als extern. Het frappantste voorbeeld is Tax-on-Web. De tool om de belastingaangifte in te vullen via het internet wint elk jaar aan belangstelling bij de belastingplichtigen. We trachten het contact via het internet zoveel mogelijk te bevorderen, ook al is dat soms delicaat, vertelt een verantwoordelijke bij Financiën. We kunnen niet alles doen langs dat kanaal en bovendien is het materiaal niet altijd up-to-date. We hebben regelmatig af te rekenen met problemen en defecten. Daarom waren er in het begin van de zomer lange files toen de belastingplichtigen hun aangiften kwamen invullen. Over de kwaliteit van de computers en de programma s is men het niet unaniem eens, maar iedereen benadrukt het belang van de informatisering, al zijn de voordelen soms subtiel. We hebben formulieren online gezet, meldt een ambtenaar van de DG06. Zo eenvoudig mogelijk om te vermijden dat we vragen krijgen langs de telefoon, want we weten dat het te lang duurt om die te behandelen. Zoals in de ondernemingen werden FAQ s geplaatst op de websites om een maximum aan informatie te leveren en de taak van de contactcenters te verlichten. Die werken trouwens steeds meer volgens vastgelegde scenario s om het probleem zo snel mogelijk te regelen en de mensen zo kort mogelijk aan de lijn te houden. Eerste slachtoffer Oplossingen uit de privésector worden ook steeds meer toegepast in de openbare diensten. Het idee is dat de privésector efficiënter werkt en dat we ons dus moeten inspireren op zijn methodes, zegt een ingenieur van de DG02 (SPW Mobiliteit). Zo hebben we noties als rendabiliteit, klant, doelstelling, performance geïntroduceerd in de openbare dienst. Heel wat administratieve structuren werden gewijzigd en werkprocedures aangepast. Het hrmanagement heeft zich vertrouwd gemaakt met concepten als de evolutie van de loopbaan volgens verdienste, management, hiërarchie enzovoort. Bij aanwervingen is een professionele ervaring in de privésector voortaan een pluspunt. De evaluatie van de manier van werken is gemeengoed geworden. Wie een taak heeft uitgevoerd, moet achteraf een formulier invullen zodat we kunnen vaststellen of er efficiënt gewerkt werd. We moeten procedures volgen om te garanderen dat de kwaliteit van de dienstverlening altijd dezelfde is, beschrijft de ingenieur van DG02, volgens wie die procedures de werklast nog verhogen. In theorie gaat die nieuwe aanpak gepaard met BELGA IMAGE een grotere autonomie voor elke dienst. Naar verluidt is dat in de praktijk op verre na niet het geval. Sinds kort moeten we al onze dossiers voorleggen aan de centrale administratie, aan de minister, aan de inspectie van Financiën,... Dat is moeilijk te dragen, klaagt de verantwoordelijke van Justitie. Het eerste slachtoffer van de administratie is de ambtenaar zelf, voegt een andere verantwoordelijke eraan toe. Men vraagt ons altijd maar te vereenvoudigen, de procedures te automatiseren. Tegelijkertijd moeten we steeds meer rapporten maken, terwijl de wetgeving ingewikkelder wordt en we bovendien rekening moeten houden met de Europese regelgeving. Telewerk en besparingen De invoering van methodes uit de privésector past in de new way of working (NWOW). De federale overheidsdienst Sociale Zekerheid was een van de voortrekkers, snel gevolgd door Mobiliteit en Vervoer. Op het programma staan onder meer de invoering van telewerk, de vervanging van individuele werkposten door open space en de introductie van management by objectives (MBO). De kwaliteit van de door de ambtenaren geleverde diensten wordt niet meer gemeten aan de hand van de uren die aan het bureau doorgebracht worden, maar aan de vervulling van bepaalde opdrachten die in samenspraak met de dienstchef vastgelegd worden. Het onderliggende idee is de ambtenaren te responsabiliseren en opnieuw te motiveren. En ze meer te doen werken? Dat vindt toch Christian Draguet van Sociale Zaken: De ambtenaren zijn zeker vragende partij voor telewerk. Dat stimuleert het personeel, de mensen zijn blij dat ze zich niet meer hoeven te verplaatsen. Ze kunnen hun privéen beroepsleven beter op elkaar kunnen afstemmen en daarvoor zijn ze bereid hun werklast te verhogen, benadrukt hij. Als een van mijn medewerkers er vijf in plaats van tien uur over doet om een taak uit te voeren en de vrijgekomen tijd gebruikt om iets anders te doen, des te beter, verklaarde onlangs Laurent Ledoux, voorzitter van het uitvoerend comité van de federale overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer. De cultuur van presenteïsme dient tot niets. Ik ben tegen controle. We gaan 95 procent van de mensen niet lastig vallen omdat 5 procent er de kantjes afloopt. Vooral omdat de new way of working een fikse besparing van overheidsgeld mogelijk maken. Bij Mobiliteit werd de werkoppervlakte met 30 procent verlaagd, wat een jaarlijkse besparing van 4 miljoen euro betekent. De invoering van de open space en de aankoop van meer ergonomisch kantoormateriaal vergden een belangrijke investering, die volgens Ledoux niettemin ruimschoots gecompenseerd werd. Om nog wat centen uit te sparen, werd Emmanuelle Roppe, de directrice human resources bij de SPW, gevraagd telewerken in alle diensten mogelijk te maken. De reden was eenvoudig, vertelt ze. Wegens de staatshervorming gingen federale ambtenaren bij ons intrekken, maar er was niet genoeg plaats voor iedereen. Nadat ze de toestand bestudeerd had, kwam Roppe tot de bevinding dat de invoering van telewerken op grote schaal op dit ogenblik onmogelijk is in de SPW. Het was allemaal nog onvoldoende gerijpt, in de organisatie van de ruimte, de collectieve cultuur, de managementpraktijken en de prestatie van de informaticatechnologie.. We werken nog altijd zoals 30 jaar geleden De recepten voor de modernisering van de openbare dienst worden dus niet overal op dezelfde wijze toegepast. De gemeenten en de OCMW s, bijvoorbeeld, lijken nog te ontsnappen aan de volledige omvorming van hun manier van werken. Maar ook daar overheerst de indruk dat meer moet gedaan worden met minder. Dat is duidelijk, zegt OCMW-directrice Feron. Ik kan begrijpen dat de middelen wat verlaagd worden. In het verleden heeft men ons misschien te veel gegeven... Maar zo kunnen we niet verder. Er kan niet meer beknibbeld worden zonder te herstructureren. We moeten onze manier van organiseren opnieuw bekijken. We werken nog altijd zoals 30 jaar geleden. Om te besparen moeten ook daar de materiële uitgaven nauwkeurig beheerd worden ( zoals in een gezin ), sommige opdrachten uitbesteed worden ( bijvoorbeeld de technische diensten ) en de informatisering aangemoedigd worden. Op dat punt werd enorme vooruitgang geboekt, maar we plukken daar nog onvoldoende de vruchten van en dat weerhoudt ons ervan in de praktijk verder te gaan. Is de dienstverlening aan de burger nu beter en efficiënter geworden? Geen van de ambtenaren die we de vraag stelden, wil dat bevestigen. Het is misschien niet slechter dan vroeger, maar het is in elk geval niet beter, antwoordden ze in koor. Ze voorspelden wel dat de openbare dienst zich moet concentreren op bepaalde opdrachten ten koste van andere, omdat hij niet alles op zich kan nemen. Meer doen met minder, betekent niet noodzakelijk het beter doen, noch alles kunnen doen. HET IS MISSCHIEN NIET SLECHTER DAN VROEGER, MAAR HET IS IN ELK GEVAL NIET BETER Ten dienste van de openbare sector sinds Trends Public Sector september 2015 N 1 N 1 september 2015 Trends Public Sector 5

4 BENCHMARK PHILIPS D. TERMONIA PHILIPS MECHELEN De stad schakelde al in 2011 over op ledverlichting in de straten. NIEUW LED-VERLICHTING IN STAD MECHELEN KRIJGT NAVOLGING Lunavision voor de Maneblussers De stad Mechelen is een van de tien genomineerden voor de Belfius Smart City Award, met haar Lunavision-project voor slimme en duurzame straatverlichting. Ondertussen heeft het project navolging gekregen in drie andere steden. ALAIN MOUTON Enkele maanden geleden lanceerde Belfius de eerste editie van de Smart City Award. Met die wedstrijd wil het de meest creatieve stad of gemeente in duurzame innovatie bekronen. Een professionele jury nomineerde tien steden en gemeenten voor de finale: Antwerpen, Brussel Stad, Deinze, Gent, Herstal, Terhulpen, Luik, Lier, Oostende en Mechelen. In november kan het publiek. Op 2 december kennen we de winnaar. Mechelen is genomineerd met Maneblussers voor Lunavision. Met Lunavision positioneert Mechelen zich als voortrekker in slimme en duurzame stadsverlichting, klinkt het bij het stadsbestuur. Mechelen was in 2011 de eerste Vlaamse stad die voor led-technologie koos voor de openbare verlichting. Wanneer de term duurzame innovatie valt, denkt men niet direct aan vernieuwde stadsverlichting. Wat maakt het project in Mechelen dan zo bijzonder? Het gaat om te beginnen om een besparingsoperatie. De armaturen zijn zuiniger en gaan drie keer langer mee dan klassieke lantaarnpalen. In vier jaar tijd heeft de stad al 36,6 megawatt bespaard, een daling van zo n 18 procent. Dat komt overeen met 8,5 ton minder CO2. Versterken van het veiligheidsgevoel Led-lampen zijn niet alleen zuinig. De technologie kan ook gekoppeld worden aan slimme toepassingen zoals dimming s nachts en bewegingsdetectie. Daarbij neemt de lichtsterkte toe wanneer er beweging wordt waargenomen. Daarnaast zorgt het voor een hoger veiligheidsgevoel en werkt het ontradend voor wie minder goede bedoelingen heeft. Door de verlichting zijn gezichten gemakkelijker te herkennen. De totale kostprijs bedroeg euro voor 577 armaturen. Daarmee werden 90 Mechelse straten verlicht. Het stadsbestuur is positief over het project: Lunavision dat verwijst naar onze bijnaam Maneblussers. Het zorgt voor een flinke verbetering van de uitstraling, de sfeer, het veiligheidsgevoel en het milieu in de binnenstad. Bovendien draagt deze innovatie bij aan het engagement van de stad om de CO2-uitstoot te verminderen en te streven naar een klimaatneutrale organisatie tegen In Mechelen zijn er lichtpunten die in 2011 nog goed waren voor een elektriciteitsverbruik van ruim 4400 MWh. Door de plaatsing van de ledverlichting in de binnenstad en enkele wijken buiten de ring werden al 622 armaturen vervangen. Ook de feestverlichting werd door led-verlichting vervangen. De energiebesparing is fors, maar ook de verbruiksfactuur daalde al met 6500 euro per jaar. Door de verdere uitrol van de led-verlichting én het dimregime zal de stad nog meer besparingen kunnen doen. LED-technologie is volgens het stadsbestuur een duurzame investering. De garantietermijn bedraagt branduren of vijftien jaar voor alle elektrische componenten van het verlichtingstoestel. Binnen die termijn staat de leverancier in voor alle herstellingen of vervangingen. Mechelen krijgt navolging De voorbije jaren heeft het Mechelse project navolging gekregen. Eerst in Deinze en Lier. Sinds mei heeft ook Ninove besloten de jaarlijkse energiekosten drastisch te verminderen met led-verlichting. Ninove kiest voor 150 nieuwe armaturen. Ook hier is de beslissing ingegeven door een behoefte aan besparingen en het verhogen van de veiligheid. Ninove kiest voor de led-verlichting in een beperkt aantal delen van de stad. Met de vernieuwing is een bedrag van euro gemoeid, wat dat de stad volledig met eigen middelen betaalt. Als de resultaten positief zijn, wordt overwogen om versneld ook in andere stadsdelen led-verlichting te installeren. Samenwerking tussen Philips Lighting en Eandis Toen Mechelen de beslissing nam om over te schakelen op ledverlichting, bestond er nog geen normering en geen goedgekeurde armatuur. Eandis heeft zich geëngageerd om in te gaan op de wens van de stad door een normering tot stand te brengen en het aankoopdossier op te stellen. Bij de keuze van dit armatuur hebben Mechelen en Eandis bij de aanbestedingsprocedure naast de technische aspecten ook grote aandacht gehad voor een vooruitstrevend armatuur zowel in design als in mogelijke toekomstige. Uit drie gevalideerde offertes, werd het contract gegund aan Philips Lighting. DE ENERGIEBESPARING IS FORS, EN OOK HET ONDERHOUD IS GOEDKOPER. ACTUA Regering lanceert zes trajecten voor modernisering federale overheid Minister van Ambtenarenzaken Steven Vandeput (N-VA) wil de federale overheid via zes trajecten moderniseren. In het regeerakkoord verbinden de coalitiepartners zich ertoe meer efficiënte te creëren en tegelijk een betere dienstverlening aan BELGAIMAGE STEVEN VANDEPUT burgers en ondernemingen te verzekeren. De zes trajecten zijn: centraal gecoördineerde federale aankopen, betere inning van overheidsinkomsten, efficiënter vastgoedpatrimoniumbeheer van de overheid, operationele verbetering en excellentie in het domein veiligheid, idem in het domein gezondheid en ten slotte de integratie van de dienstverlenende processen in één horizontale pijler. Regering wil in drie jaar 400 miljoen euro besparen op ambtenarenpensioenen Volgens een interne nota wil de federale regering de komende drie jaar 400 miljoen euro besparen op ambtenarenpensioenen. Dat werd in juli werd afgesproken tijdens het overleg over de taxshift. De besparing is verdeeld over 2016 (57 miljoen euro), 2017 (142,5 miljoen) en 2017 (200 miljoen in 2018). Het geld wordt gevonden door een einde te maken aan de regeling waardoor het aantal gewerkte jaren van ambtenaren BELGAIMAGE DANIEL BACQUELAINE zwaarder weegt dat de gewerkte jaren van werknemers. Een gevolg daarvan is dat ambtenaren nu minder dan 45 jaar moeten werken om recht te hebben op een volledig pensioen. Daarnaast worden de diplomabonificaties bijgestuurd en tellen de studiejaren van ambtenaren op termijn niet meer mee voor het berekenen van het pensioenbedrag. Eerder besliste de regering al dat ambtenaren hun studiejaren op termijn niet meer kunnen meetellen om vervroegd met pensioen te kunnen. Volgens minister van Pensioenen Daniel Bacquelaine is echter nog niets definitief beslist en volgt er nog overleg met de sociale partners. 6 Trends Public Sector september 2015 Nr 1 Nr 1 september 2015 Trends Public Sector 7

5 UIT DE PRIVÉSECTOR CHRSTIAN EN JEANNE COLLARD In de keukens van TCO Service worden 9500 maaltijden per dag bereid. TCO SERVICE LEVERT MAALTIJDEN AAN GROTE ORGANISATIES We leveren een dienst, niet zomaar een maaltijd TCO Service levert maaltijden aan grote organisaties. Het familiebedrijf probeert overheidscontracten in de wacht te slepen door duurzaam en gezond te werken, eerder dan puur op de prijs te spelen. ALICE DIVE Eeanne Collard, operationeel directrice van TCO Service, valt met de deur in huis: Tot voor kort waren de vrije scholen niet onderworpen aan de wet op de overheidsopdrachten. Onder de 120 onderwijsinstellingen die we elke dag bedienen in Waals-Brabant en Brussel behoort 80 procent tot het officiële en 20 procent tot het vrije net. Maar in die verhouding komt verandering. De toestand wijzigt en we moeten ons zo snel mogelijk aanpassen. Sinds 1 juli 2013 geldt de nieuwe regelgeving op overheidsopdrachten, die bepaalt dat vzw s die voor meer dan 50 procent gefinancierd worden met overheidssubsidies de principes van de overheidsopdrachten moeten volgen. Omdat de vrije scholen door de staat gesubsidieerd worden, moeten ook zij openbare aanbestedingen uitschrijven, zegt Christian Collard, bestuurder van TCO Services. Voor ons biedt dat uiteraard nieuwe kansen, maar het brengt ook een niet te verwaarlozen administratieve kostprijs mee, waar we rekening mee moeten houden als we willen meespelen, luidt zijn commentaar. Het echtpaar Collard zette in oktober 1992 TCO Service op, dat gezonde en duurzame bereidt en levert aan grote organisaties. Aanvankelijk geraakte ze bekend als een traiteurdienst in Ottignies-Louvain-la-Neuve. Hij stond in de keuken, zij zorgde voor de administratie en het contact met de klanten. Enkele jaren later, in 2000, ontdekken ze via een klant de mogelijkheden van grote organisaties. Het vooruitzicht om maaltijden te leveren aan kinderdagverblijven, scholen, ondernemingen en rusthuizen beviel ons zeer. Maar dan enkel op voorwaarde dat we kwaliteit konden leveren tegen een democratische prijs, benadrukt Jeanne Collard. Eerst goed en gezond, dan geleidelijk bio, duurzaam en korte keten. Prijs is niet meer het enige criterium Het familiebedrijf met een vijftigtal medewerkers beschikt nu over negen keukens in Wallonië en Brussel. Het bezorgt zowat 9500 maaltijden per dag en draait een jaarlijkse omzet van 4,5 miljoen euro. We leveren een dienst, niet zomaar een maaltijd, benadrukt de bazin. TCO Service vergemakkelijkt de overgang aan naar een ander voedingsgedrag, onder meer met een programma van opleiding en sensibilisering. Dat moet het bedrijf een aantal mooie overheidsopdrachten kunnen opleveren op dit ogenblik zijn dat er een vijftiental in de scholen. Het speciale aan die opdrachten is dat de prijs niet meer het doorslaggevend argument is, merkt Christian Collard op. Er wordt nu ook rekening gehouden met andere criteria, vult zijn echtgenote aan. Zaken als voedingskwaliteit, het percentage bio, duurzame vis, producten uit de eerlijke handel, maar ook de sensibilisering. We worden ook beoordeeld op ons vermogen om een plan tegen voedselverspilling op te zetten. Het is een echte uitdaging om aan al die criteria te voldoen. De percentages bio, eerlijke handel, korte keten zijn de meest uitdagende, omdat de leveringen niet altijd aangepast zijn aan de organisaties. Wat we betreuren, besluit Christian Collard, is dat er in Wallonië geen enkel georganiseerd bevoorradingssysteem in korte keten bestaat. Natuurlijk heeft de ene of de andere Waalse minister het daar wel eens over gehad, maar tot nog toe werden daarover geen concrete beslissingen getroffen. ZAKEN ALS KWALITEIT, HET PERCENTAGE BIO, DUURZAME VIS, PRODUCTEN UIT DE EERLIJKE HANDEL EN SENSIBILISERING ZIJN NU OOK BELANGRIJK ACTUA Instituut overheid KUL start opleiding bemiddelaar in bestuurszaken De burger stelt beslissingen van de overheid steeds vaker ter discussie, soms via juridische procedures. Vaak resulteren die echter in een procedureslag waar niemand beter van wordt. Alternatieve vormen van geschillenbeslechting, waaronder bemiddeling, kunnen een oplossing bieden. Daarom organiseert de Rechtsfaculteit en het Instituut voor de Overheid van de KU Leuven volgend academiejaar ( ) voor de tweede keer het postgraduaat Bemiddelaar in Bestuurszaken. Deze opleiding bestaat uit een basismodule en een specialisatiemodule. In de basismodule werken studenten rond algemene principes en vaardigheden van het bemiddelen. In de specialisatiemodule krijgen ze de kans dieper inzicht te verwerven in oplossingsmechanismen voor conflicten tussen burger en bestuur. Oproep voor kandidaten Ethias Prevention Awards Leidt u een departement van een publieke instelling of een organisatie uit de nonprofitsector en hebt u initiatieven ondernomen om ongevallen te voorkomen? Vergeet dan niet uw kandidatuur in te dienen voor de derde Ethias Prevention Awards. De prijs bekroont preventieacties, met als doel best practices algemeen bekend te maken. Het thema van dit jaar is Mobiliteit en Verplaatsing. Het omvat alle initiatieven om het aantal ongevallen te verminderen op de weg naar en van het werk en tijdens beroepsverplaatsingen. De kandidaturen moeten voor 4 januari ingediend worden. De laureaten worden bekendgemaakt in mei Info: Studiedag openbare investeringen De vereniging van Waalse steden en gemeenten organiseert een studiedag met als thema Beperking van de openbare investeringen door het Europese kader: wat zijn de oplossingen? op maandag 28 september ( u) in de lokalen van de Union des Classes Moyennes, Chaussée de Marche 637 in Namen. Aan de studiedag wordt deelgenomen door vertegenwoordigers van Belfius, de Waalse Bouwconfederatie, het Waals Gewest en de Union Wallonne des Entreprises. 8 Trends Public Sector september 2015 Nr 1 Nr 1 september 2015 Trends Public Sector 9

6 VRAGEN AAN EXPERTS WELKE OPTIES KUNNEN UW AUTOVERZEKERING GOEDKOPER MAKEN? DEBAT OVER BESTUURSKRACHT STAAT NOG IN DE KINDERSCHOENEN Verzekeringen zijn een belangrijke kostenpost voor organisaties met een grote vloot bedrijfsvoertuigen. Ze verdienen dan ook alle aandacht. Want er zijn zeker besparingen te doen. Een overzicht van de mogelijkheden. Van openbare besturen wordt verwacht dat ze bestuurskrachtig zijn. Maar wat houdt die term precies in? En wat zijn de positieve aspecten van een overheid die voldoende bestuurskracht aan de dag legt? GIJS MOENS, verantwoordelijke voor schadeverzekeringen (lokale besturen en ondernemingen) bij Ethias Een weldoordachte aankoopstrategie bij de vernieuwing van uw autopark kan uw verzekeringskosten gevoelig verlagen. In deze tijden van besparingen is dat niet onbelangrijk. Oog hebben voor de veiligheid is cruciaal voor de beheerders van wagenparken. Minder verkeersongevallen leiden niet alleen tot een verlaging van de autoverzekeringspremie, maar ook tot een hogere aanwezigheidsgraad van de medewerkers en dat kan dan weer een positief effect hebben op de arbeidsongevallenpolis. De denkoefening over een veiliger voertuigenvloot begint bij de keuze van de modellen. Een sportieve wagen of een krachtige motor zet aan tot sneller en agressiever rijden. Kies dus voor een redelijk motorvermogen, wat bovendien ook zuiniger is. Het verschil in aankoopprijs kan dan nuttig geïnvesteerd worden in opties die de veiligheid van de bestuurder verbeteren en het risico op ongevallen verlagen. Dat geldt onder meer voor de volgende opties: parkeerhulp, camera s (voor achteruitrijden of om een dode hoek op te vangen), waarschuwing als u een witte lijn overschrijdt, adaptive cruise control (verlaagt de snelheid als u een ander voertuig of een hindernis nadert), automatisch remsysteem of waarschuwing als de bestuurder indommelt. Soms is het wenselijk om zulke opties verplicht te maken in plaats van te vertrouwen op de keuze van de gebruiker, die misschien de voorkeur geeft aan lederen zetels of een open dak boven veiligheidsvoorzieningen. Hetzelfde geldt ook voor de constructeurs. Die hebben lange tijd vooral aandacht besteed aan het rijcomfort (stuurbekrachtiging, airconditioning) of de beperking van de gevolgen van een ongeval (veiligheidsriem, airbag). Maar nu bestaan er wel degelijk technologische gadgets die het aantal en de ernst van de ongevallen kunnen verminderen. Ze zijn al beschikbaar op de meeste nieuwe wagens en worden almaar goedkoper. Bedrijfswagens hebben vaak een levensduur van vier of vijf jaar. Als u nieuwe aankoopregels invoert en bepaalde modeltypes of opties oplegt, dan beschikt u over DE DENKOEFENING OVER EEN VEILIGER VOERTUIGENVLOOT BEGINT BIJ DE KEUZE VAN DE MODELLEN. enkele jaren over een fleet die duidelijk veiliger is. Het loont de moeite om uw verzekeraar daarover in te lichten en met hem te onderhandelen om rekening te houden met die evolutie bij de berekening van de premies. Naast de keuze van opties kan het ook nuttig zijn om een veiligheidsparameter in te bouwen in de car policy van uw organisatie. Al te vaak beperkt die zich tot regels voor het gebruik van het voertuig (wie mag rijden, wanneer en waar?), terwijl aandringen op respect voor de wegreglementering en defensief rijden minstens even belangrijk is. Het rijgedrag blijft immers een risicofactor. Aan die principes moet dan ook regelmatig herinnerd worden tijdens opleidingen, preventiecampagnes of via interne communicatie. De term bestuurskracht duikt vaak op in de discussies over efficiëntie van de overheid. Er worden meer en meer seminars aan het onderwerp gewijd. Toch is het niet altijd duidelijk wat het precies inhoudt. Het gaat om een zeer breed begrip waar geen eenduidige definitie over bestaat. Volgens mij is een gedegen definitie van bestuurskracht een overheid die haar rol op een performante manier opneemt. Ze werkt efficiënt, effectief en kwaliteitsvol. Het gaat om algemene principes, maar wat betekenen ze in de praktijk? Concreet moet een overheid slagkrachtig zijn als ze over voldoende financiële middelen beschikt en er ook voldoende personeel is met de juiste competenties. Daarnaast betekent bestuurskracht dat overheden zich duidelijke doelstellingen moeten stellen. Een slagkrachtige overheid beschikt dus over een performante, gedegen organisatie en is in staat om een daadkrachtig beleid te voeren. Meteen rijst de vraag of overheden wel nog performant en dus bestuurskrachtig kunnen zijn, als blijkt dat er geen dag voorbijgaat of er wordt gesproken over besparingen, en dat bij verschillende overheidsinstellingen. Een heikel thema, want als bepaalde overheden over steeds minder financiële middelen beschikken rijst de vraag op ze nog autonoom kunnen werken. De vraag moet gesteld worden of de voorwaarden vervuld zijn voor een efficiënt overheidsbeleid. We moeten een aantal zaken wel in historisch perspectief plaatsen. Overheidsorganisaties waren vroeger vooral gericht op het opvangen van piekperiodes. Er is ondertussen bespaard en die buffer van de piekperiodes is er nu niet meer. Overheden kiezen voor outsourcing en plooien zich bij hun dienstverlening terug op de kerntaken. Veel overheden worstelen ermee om de slagkracht van de overheden op een accurate manier te evalueren. Je kan natuurlijk een aantal zaken becijferen, zoals de investeringen die overheden doen in bijvoorbeeld infrastructuur, welzijn of onderwijs. Dat is maar een eerste stap. Over de input, vooral dan financieel, zijn uiteraard voldoende data aanwezig. Maar over wat men de output noemt, of de resultaten, is dat veel minder het geval. Ook het meten van de tevredenheid van de stakeholders laat soms te wensen over. Op die domeinen staat het debat over bestuurskracht nog in de kinderschoenen. Met het oog op de toekomst zijn er daarom drie uitdagingen om de bestuurskracht van overheden te verhogen. Ten eerste moeten de overheden aantonen wat het rendement is van de middelen die ze aanwenden. Wat is de return on investment? Ten tweede moeten de effecten van de beleidsbeslissingen worden gemeten. Ten derde moet gewerkt worden aan de integratie van de beleidsniveaus. Als overheidsniveaus met elkaar samenwerken, zal de bestuurskracht verhogen. Het debat over bepaalde overlappende taken tussen de overheidsniveaus mag gerust nog altijd gevoerd worden. De discussie houdt direct verband met het feit dat bepaalde taken in algemeen een federale of regionale bevoegdheid zijn, zoals veiligheid, maar in de praktijk vooral op lokaal vlak worden uitgevoerd en dat ook het lokale niveau de financiële last draagt. Zo worden de politiezones en brandweer vooral lokaal gefinancierd. FRANK DE SMET, partner BDO Public Sector ALS OVERHEIDSNIVEAUS MET ELKAAR SAMENWERKEN, ZAL DE BESTUURSKRACHT VERHOGEN. 10 Trends Public Sector september 2015 Nr 1 Nr 1 september 2015 Trends Public Sector 11

7 VRAGEN AAN EXPERTS VERANTWOORDER PENDELEN Wat een Parijzenaar zo mooi omschrijft als métro-boulot-dodo, is meer dan een cliché. Dagelijkse sleur is een probleem dat ondernemingen en administraties moeten oplossen BERNARD DEHAYE, coördinator Mobiliteit, Milieu en Duurzame Ontwikkeling bij Belfius Trends Family Business is een uitgave van ROULARTA MEDIA GROUP Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare Gedelegeerd bestuurder : Rik De Nolf. Verantwoordelijk uitgever: Sophie Van Iseghem, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare Directeur magazines : Xavier Bouckaert. Hoofdredacteur Trends : Daan Killemaes. Coördinatie : Alain Mouton. Eindredactie : Frans Baeyens, Ellen Devos, Tamara Mestdagh, Wim Ver Elst. Vormgeving : Roland Van Campenhout, Pascale LIntermans. Werkten mee aan dit nummer : Alice Dive, Mélanie Geelkens, Jean-Louis Godet, Alain Mouton. Nationale regie : Roularta Media, Z.1. Researchpark 120, 1731 Zellik (Brussel) General manager: Philippe Belpaire philippe.belpaire@roularta.be. Dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Wenst u artikels te scannen, digitaal op te slaan, te drukken, meermaals te kopiëren of commercieel te gebruiken? Contacteer Ann Soete: H et zit niet in het DNA van de Belgische werknemer om zo dicht mogelijk bij het werk te wonen. Velen veroordelen zich zelf tot pendelaar en overladen zo onze vervoernetwerken. Door ons massaal te verplaatsen tijdens de spitsuren scheppen we files op de snelwegen en proppen we de treinen, de bussen en de metro vol. De infrastructuur aanpassen om die stromen op te vangen, zou onbetaalbaar zijn. Het is een moeilijk probleem voor om het even welke organisatie. Die wil immers zo toegankelijk mogelijk zijn voor haar klanten, en tegelijk kunnen rekenen op stressvrij personeel. Stress achter het stuur leidt tot absenteïsme. Die vaststelling overtuigde ons in 2000 om een mobiliteitsplan in te voeren dat solorijden ontmoedigt en alternatieve manieren om op het werk te geraken bevordert. Bij dat soort maatregelen moet rekening gehouden worden met de gemiddelde woonwerkafstand: hoe groter die is, hoe meer de trein zich opdringt als het beste alternatief voor de auto. Bij Belfius bedraagt die afstand 42 km, het dubbele van het Belgische gemiddelde. Daarom hebben we besloten het personeel van de hoofdzetel onder te brengen in gebouwen die dicht bij een groot station of de metro liggen. Door het openbaar vervoer gratis aan te bieden willen we een verschuiving van de auto naar de trein in de hand werken. We betalen ook de parkingkosten terug voor wie zijn auto aan het station achterlaat. En we dragen bij in de verplaatsingskosten tussen woning en station. Tweede krachtlijn: solorijden ontmoedigen. Wie BELFIUS HEEFT EEN MOBILITEITSPLAN DAT SOLORIJDEN ONTMOEDIGT EN ALTERNATIEVE MANIEREN OM OP HET WERK TE GERAKEN BEVORDERT. alleen met de auto naar het werk komt, betaalt ongeveer 350 euro per jaar voor een parkeerplaats onder zijn gebouw in Brussel. Voor carpoolers, mensen met beperkte mobiliteit, motorrijders en fietsers is dat gratis. Bij carpooling is niet alleen de parking en het abonnement bij de centrale gratis, de chauffeur en zijn passagiers krijgen ook een identieke vergoeding. Derde krachtlijn: de tweewielers in de watten leggen. Bij ons beschikken ze over een beveiligde en goed uitgeruste stalling, een kleedkamer, douches en een individueel opbergkastje. Wie met de fiets of te voet komt, krijgt 0,22 euro per kilometer, vrij van belastingen en sociale lasten. Daarnaast zijn er nog begeleidende maatregelen, zoals glijdende werkuren (aankomst op het werk tussen 7.30 en 10 u. s morgens), telewerk dat door een op twee werknemers gedaan wordt, thuis of in een telecenter, occasioneel of structureel (8 procent), of de 36- urige werkweek gespreid over vier dagen, waarvan 8 procent van het personeel gebruikmaakt. Het resultaat: - In 2000 kwam 55 procent van ons personeel alleen in de auto naar het werk in Brussel; - Vandaag is dat nog maar 18 procent (waarvan slechts 10 procent met een bedrijfswagen), terwijl het Belgische gemiddelde rond 67 procent ligt. Twee derde van onze medewerkers komt met de trein en 7 procent maakt dagelijks gebruik van de fiets, 5 procent om naar het station te rijden en 2 procent om rechtstreeks naar kantoor te komen. 12 Trends Public Sector september 2015 Nr 1