Mondriaan Fonds. Jaarverslag 2013

Transcriptie

1 Mondriaan Fonds Jaarverslag 2013 Casco Office for Art, Design and Theory Nieuw adres! Lange Nieuwstraat PA Utrecht The Netherlands +31 (0)

2 Domeniek Ruyters, hoofdredacteur Metropolis M, Amsterdam Barbara Visser, kunstenaar, Rotterdam Vivian Sky Rehberg, kunstcriticus en programmaleider MA Piet Zwart Institute, Rotterdam Domeniek Ruyters, hoofdredacteur Metropolis M, Amsterdam Jorinde Seijdel, hoofdredacteur Open! Magazine, Amsterdam Citaten uit steunbetuigingen ten behoeve van Casco's bezwaarschrift tegen het besluit van het Mondriaan Fonds van 5 november

3 Inhoud I. Introductie: Een jaar van nieuwe grondbeginselen II. Programmaoverzicht 1. Langdurige artistieke & op samenwerking gebaseerde onderzoeksprojecten 2. Projecten onder leiding van één kunstenaar 3. Projecten in partnerschap 4. Alternatieve benadering van educatie 5. Publicaties 6. Toegepaste activiteiten III. Publieksbereik IV. Tea m V. Fi na nciën + Casco Kalender

4 In werd Casco genomineerd voor AICA oorkonde 2013;... vond Casco door de bezwaarprocedure tegen de initiële beslissing van Mondriaan Fonds nieuwe woorden om haar praktijk te duiden;... realiseerde Casco 7 tentoonstellingen met uitgebreide activiteitenprogram ma s, 10 evenementen, 4 educatieve projecten en 5 publicaties;... besteedde Casco nog meer aandacht op haar communicatiestrategie en organiseerde het eerste Welkomstcomité waarin het publiek direct reactie geeft op de tentoonstelling;... opende Casco een projectruimte in een winkel aan de Utrechtse Voorstraat en trok zo een nieuw publiek;... breidde Casco haar internationale netwerken uit met Practice International en Arts Collaboratory;... startte Casco nieuwe landurige onderzoeksprojecten Artist at Work, Entanglement en (Un)usual Business;... werkte Casco aan een groeiende financiële situatie;... verjongde en versterkte de organisatie;... vormde Casco een nieuw bestuur met Charles Esche, Wendelien van Oldenborgh, Tilly Jansen en Aetzel Griffioen; 4... en vond Casco een prachtige nieuwe locatie in het hart van het Museumkwartier waar zij zich in 2014 zal vestigen!

5 I. Introductie: Een jaar van nieuwe grondbeginselen 2012 en 2013 stonden voor veel kunst- en cultuurinstellingen in het teken van overheidsbezuinigingen. Waar 2012 het jaar was waarin het nieuwe cultuurbeleidsplan het stof deed opwaaien, daalde in 2013 de stof neer. In 2013 werden dan ook nieuwe horizonnen gevonden, allianties gesmeed en nieuwe paden bewandeld. Ook voor Casco was 2013 een tumultueus en enerverend jaar dat essentieel was voor haar ontwikkeling. Als gevolg van het besluit van het Mondriaan Fonds (d.d. 5 november 2012) om Casco s programma niet te ondersteunen, zette Casco een bezwaarprocedure in gang, die zowel zeer intensief als productief was. In april 2013 ontving Casco nieuws dat het Mondriaan Fonds overtuigd was van haar argumenten, haar besluit had herzien en alsnog een jaar subsidie zou verstrekken. Hoewel Casco s kunstprogramma om deze reden later van start dan gepland, hebben wij de bezwaarprocedure als een soort onderzoeksproject ervaren. De kennis, ervaring en inspiratie die we opdeden in het bezwaarproces vlecht zich door ons programma en manier van werken heen. Zo bood het proces onder meer inspiratie voor een nieuw lange termijnproject, getiteld Entanglement (zie hieronder) en maakte het Casco bekwamer in het communiceren van haar werk en praktijk naar verschillende publieken toe. In 2013 lanceerde Casco bovendien haar nieuwe programmalijn, getiteld Composing the Commons, waarin we niet alleen materiële vormen van de commons verkennen, maar ook commons die bestaan uit kennis, esthetiek, affect etc. Composing refereert niet alleen naar het bekende kunstbegrip (compositie), maar tevens naar het Compositionist Manifesto van filosoof Bruno Latour, waarin hij stelt dat componeren een veelheid van van elementen reparereert, verzorgt, assembleert, opnieuw in elkaar zet, vasthecht. Wij zien composing als een methode om tot nieuwe commons te komen en bestaande uit te breiden. Composing the Commons ging van start met Revolution at Point Zero, een succesvol en goedbezocht tweedaags evenementen waarin theoretici Silvia Federici (New York) en Tine de Moor (Utrecht) hun visie op de commons gaven. In tandem met Casco s nieuwe programmalijn zette 2013 nieuwe ontwikkelingen en samenwerkingen in gang: zo werd Casco associate partner van Arts Collaboratory, huurde zij een winkelpand aan de Utrechtse Voorstraat als projectlocatie (Casco Storefront) en zagen de twee nieuwe langdurige onderzoeksprojecten Entanglement en (Un)usual Business het licht. Casco s reizende projecttentoonstelling The Grand Domestic Revolution GOES ON zette in 2013 voet aan wal in Ljubljana, Slovenië en Jakarta, Indonesië, waarbij nieuwe lokale samenwerkingen en coalities ontstonden en nieuwe publieken werden bereikt. Echter, het waren de kunstenaars uit binnen- buitenland, de ontwerpers, studenten, lokale en translokale groepen, theoretici, schrijvers, curatoren, buren, activisten en publieken die de ruggengraat van Casco s programma vormden. Samen met hen realiseerde Casco in 5

6 tentoonstellingen en presentaties; meer dan 20 evenementen, waaronder seminars, symposia, workshops, bijeenkomsten, acties, workshops en dinergesprekken; 3 educatieve trajecten en 3 netwerkbijeenkomsten. Tevens bood Casco ruimte aan lokale initiatieven die Casco s locaties aan de Nieuwekade en de Voorstraat voor hun eigen bijeenkomsten gebruikten; zo organiseerde de Utrechtse actiegroep Feministisch Verzet hun maandelijkse ledenvergaderingen bij Casco en lanceerde Van de Streek bierbrouwers er hun nieuwe bierlabel dat zich ontwikkelde vanuit de samenwerking met Casco en kunstenaar Christian Nyampeta. Hiermee verstevigde Casco niet alleen haar eigen netwerk, maar breidde zij tevens haar draagvlak en publieksbereik uit. Na een intensieve zoektocht naar een nieuwe locatie, vond Casco in 2013 een nieuw pand in het Museumkwartier, het bruisende centrum van Utrecht. Tegenover BAK basis voor actuele kunst en naast Fotodok voor documentaire fotografie zal Casco het Museumkwartier een nieuwe impuls geven. Tegelijkertijd bleek de zoektocht naar een locatie een verrijkend en productief proces. Door contact te leggen met mogelijke locaties en partners is er een uitgebreid en wijds overzicht van velerlei initiatieven in Utrecht ontstaan. In plaats van één gemeenschappelijke ruimte te creëren strekte Casco haar netwerk en voelsprieten in 2013 uit over Utrecht, in de vorm van satellietlocaties en samenwerkingsverbanden. Zo werkte zij samen met bouwspeeltuin Fort Luna en Welzijnsorganisatie Portes; Stichting Aarde; Via Vinex en de Vrijstaat; Vrede van Utrecht; Stichting LOS; Het Gebouw; SWK; Vechtclub (XL); Call of the Mall; alsmede lokale winkeleigenaren en buren. In het kort kan gezegd worden dat het jaar 2013 een nieuwe fase voor Casco inluidde waarin het onderzoek naar en de denkbeeldige praktijk van een meer gelijkwaardige en vreugdevolle samenleving uitgediept werd. Binnen dit onderzoek nemen kunst en andere culturele praktijken een essentiële rol in. We waren erg verheugd dat Casco s rol erkend en gewaardeerd werd met een nominatie voor de AICA Oorkonde 2013, een award die wordt uitgereikt aan excellente Nederlandse instellingen die een bijzondere praktijk vertonen. 6

7 Casco, in 2010 twintig jaar oud, heeft zich in de periode op haar eigen en bijzondere wijze ingezet voor haar Grand Domestic Revolution en andere activiteiten. Casco is geen traditionele tentoonstellingsinstelling, noch een pure onderzoeksinstelling, maar een ontmoetingsplek voor kunstenaars, onderzoekers en verschillende maatschappelijke actoren. Verbonden met veel (inter-)nationale partners en toonaangevende kunstenaars en denkers o.a. Zachary Formwalt, Silvia Federici, Lawrence Abu Hamdan & Stichting LOS, Martha Rosler, Can Altay, Natascha Sadr Haghghian & Ashkan Sepahvand, Domestic Workers Netherlands & Matthijs de Bruijne, ASK! (Johan Hartle, Werker magazine, Annette Krauss, Sven Lutticken et al), Ei Arakawa, Our Autonomous Life? (Maria Pask, Nazima Kadir et al), Wendelien van Oldenborgh vervult ze een bijzondere brugfunctie tussen theorie en praktijk. In Casco levert kunst niet alleen een kritische reflectie op sociale processen, maar ook unieke middelen om werkelijk in sociale processen in te grijpen. De thema s die Casco op deze manier aansnijdt zijn daarbij geen grote, spectaculaire en gewelddadige revoluties, maar komen voort uit het alledaagse leven in een hedendaagse, postindustriële stedelijke omgeving. De onderscheidende bijdrage die CasCo daarmee aan het Nederlandse kunstenlandschap levert is niet alleen gelegen in het kwalitatief hoogstaande netwerk van kunstprofessionals die ze aan zich bindt, maar vooral in de frisse, open en experimentele manier waarop ze kunst in contact brengt met het maatschappelijke en urbane weefsel om zich heen. De geconcentreerde vorm waarop ze contact zoekt met haar omgeving en discussies in de kunstwereld vertaalt naar haar eigen omgeving maakt dat Casco misschien geen grote massa s op de been brengt, maar een kleinere, brede en sociaal wijdvertakte groep mensen meeneemt in belangrijke en complexe discussies. De toewijding van CasCo om kunst op intieme wijze te verbinden met hedendaagse maatschappelijke vraagstukken maakt haar een onderscheidende instelling die een pioniersfunctie heeft in dit uitdagende segment van de hedendaagse kunst.* * Dit is een selectie van het jury rapport. Casco heeft het gehele rapport naar het Engels laten vertalen om deze zo toegankelijk te maken voor een breder publiek. De Engelse versie is te vinden op de Casco website. 7

8 1. langdurige artistieke & op samenwerking gebaseerde onderzoeksprojecten Aan Casco s langdurige artistieke onderzoeksprojecten liggen veelvuldige samenwerkingen en omvangrijk onderzoek ten grondslag, van de hand van kunstenaars, wiens werk een veelvoud aan samenwerkingsverbanden voortbrengt die cross-disciplinair zijn en zich in andere maatschappelijke velden begeven. Composing the Commons Again, the general idea of building a Commons is building a collective subject; building a common interest, and first and foremost, undermining the ways in which we've been divided. So, it's not creating new rules of exclusion but finding ways in which we can begin to tear down the fences, not only the material fences but also the social fences. - Silvia Federici, uit: Revolution at Point Zero, een debat tussen Silvia Federici en Tine de Moor bij Casco, Utrecht, 31 januari

9 In 2013 introduceerde Casco een nieuwe programmalijn voor : Composing the Commons. Sinds The Grand Domestic Revolution zijn de activiteiten van Casco gericht op het bouwen van de commons niet alleen de fysieke verschijningen, zoals land en water; maar ook commons die bestaan uit kennis, esthetiek, affect etc. Deze laatste vorm van commons ligt aan de basis van onze praktijk. Onze activiteiten leveren een bijdrage aan het begrijpen van de processen die ten grondslag liggen aan het bouwen van de commons en de cultuur die daaruit voortvloeit. Met het oog op onze eigen werkmethoden, die veranderlijk zijn en continue nieuwe vormen aannemen, hebben we die processen "compositioneel" genoemd, geïnspireerd op het essay The Compositionist Manifesto van filosoof Bruno Latour. In dit essay vergelijkt Latour composing met kritiek. Hij stelt dat waar kritiek een hamer is die kwesties openbreekt en ontrafelt, brengt composing handelingen met zich mee die "repareren, verzorgen, assembleren, opnieuw in elkaar zetten, vasthechten". Bovendien is een compositie inherent opgebouwd uit verschillende componenten die in een constante onderhandeling met elkaar zijn. Composing kan zo gezien worden als een heterogeen, veranderlijk samenzijn, wat overeenkomt met de praktijk van de commons. Daarbij zijn we van mening dat artistieke en sociale praktijken die overal ter wereld en door de geschiedenis heen hebben geworsteld met heterogeniteit, een rijke voedingsbodem leggen voor het bouwen en begrijpen van de commons, naar een meer gemeenschappelijke wereld. revolution at Point Zero Tweedaags evenement met Silvia Federici en Tine de Moor waarin de commons vanuit verschillende perspectieven werden belicht. Datum: 31 januari - 1 februari Locatie: Casco (Nieuwekade ) en Perdu (Kloveniersburgwal 86, Amsterdam) Met bijdragen van: ASK! (Actie Schone Kunsten), Our Autonomous Life?, Werker Magazine, Read-In, Domestic Workers Netherlands, Thijs Witty, Stefania Azzarello. Bezoekersaantal: 180 The Grand Domestic Revolution GOES ON Duur: 2009-heden Partners 2013: CCA Derry, London-Derry; City of Women Festival, Ljubljana. (Partner 2012: The Showroom, Londen. Partner 2014, Tensta Konsthall, Zweden) Activiteiten: tentoonstellingen, evenementen in publieke ruimte Bezoekersaantal: 2532 bezoekers in Derry, 750 bezoekers in Ljubljana Projectwebsite: Na de eindtentoonstelling van Casco s lange termijn onderzoeksproject The Grand Domestic Revolution User s Manual 9

10 Presentatie Tine de Moor tijdens Revolution at Point Zero Forum met Silvia Federici tijdens Revolution at Point Zero 10

11 (GDR), die van 6 november 2011 tot 26 februari 2012 te zien was bij Casco, het Volksbuurtmuseum en boekhandel De Rooie Rat, werd Casco door verschillende buitenlandse kunstinstellingen benaderd met de uitnodiging het project verder te ontwikkelen en wortel te laten schieten in de desbetreffende locaties. In 2012 zette GDR GOES ON koers naar The Showroom in Londen. In 2013 reisde GDR on naar Ierland en Slovenië, waar de tentoonstelling in verschillende contexten nieuwe allianties aanzwengelde en locale acties ontwikkelden. GDR GOES ON reist in 2014 naar Tensta Konsthall in Stockholm en naar Malmo in Zweden. Bovendien reizen de onafhankelijke collectieven en groepen die vanuit GDR zijn ontstaan afzonderlijk de wereld over. the Grand Domestic Revolution GOES ON: CCA Derry Datum: 26 januari - 23 maart 2013 Locatie + Partner: CCA Derry, London-Derry, Noord-Ierland Activiteiten: Reizende tentoonstelling en activiteiten: bibliotheek, bijeenkomsten, acties, ontmoetingen Met bijdragen van: ASK! (Actie Schone Kunsten) Andreas Siekmann, Petra Bauer met Southall Black Sisters, Pauline Boudry & Renate Lorenz, Domestic Workers Netherlands met Matthijs de Bruijne, Andrea Francke, Household Belfast, GDR bibliotheek, Nicholas Keogh, Kleines Postfordistisches Drama, Annette Krauss en Read-in, Conal McStravick, Travis Meinolf, Christian Nyampeta, Our Autonomous Life?, Mierle Laderman Ukeles, Helke Sander, Kateřina Šedá, en Haegue Yang. Tentoonstellingsontwerp door Christian Nyampeta. Bezoekersaantal: 2535 GDR GOES ON bij CCA Derry richtte zich specifiek op arbeidsomstandigheden binnen de zorg in het huishoudelijke domein. Kunstenaar Christian Nyampeta ontwikkelde een strakke maar genereuze tentoonstellingssgtruuctuur diez ich door de hele ruimte vlocht. Zijn verplaatsbare leeskamer die hij voor GDR GOES ON ontwierp is nu een permanent onderdeel van de inrichting. Zoals elke editie van GDR GOES ON, bracht de tentoonstelling in CCA Derry nieuwe lokale verbanden en nieuw onderzoek voort. Zo werden bijeenkomsten georganiseerd, werden er lezingen gegeven over lokale ervaringen binnen de zorg. Activiteitenprogramma Een gesprek tussen Casco directeur en GDR GOES ON curator Binna Choi en curator Maria Lind; Workshop met actie-wever Travis Meinolf; Grafisch ontwerp workshop met Patrick Lacey van Åbäke, het design collectief dat GDR s huisstijl ontwierp; Presentatie bij theoretica Marina Vishmidt. 11

12 the Grand Domestic Revolution GOES ON: City of Women Festival Datum: 4 oktober - 21 oktober 2013 Locatie: Boekwinkel Azil + leegstaand winkelpand in het centrum van Ljubljana, Slovenië Partner: City of Women Festival, Ljubljana Activiteiten: Reizende tentoonstelling en activiteiten: bibliotheek, bijeenkomsten, acties, ontmoetingen Met bijdragen van: Ask! (Actie Schone Kunsten) met Andreas Siekmann, Pauline Boudry/Renate Lorenz, Domestic Workers Nederland (onderdeel van FNV Bondgenoten), Our Autonomous Life, Kleines Postfordistisches Drama, Mierle Laderman Ukeles, Werker Magazine, Haegue Yang en tentoonstellingsontwerp door Ruth Buchanan. Bezoekersaantal: 750 (excl. passanten) Op uitnodiging van het jaarlijkse City of Women Festival in Ljubljana, organiseerde Casco een speciale editie van GDR GOES ON, namelijk een tweeledige tentoonstelling waarin nadruk werd gelegd op vragen over gender, huishoudelijk werk en arbeidsomstandigheden. De tentoonstelling was een maand lang te zien in twee locaties in het historische centrum van Ljubljana: in boekwinkel Azil en in een leegstaand winkelpand. Casco organiseerde bovendien een dynamisch activiteitenprogramma waar nieuwe, betekenisvolle verbindingen werden gelegd met lokale groepen. Activiteitenprogramma ASK! Actie Schone Kunsten, een affiniteitgroep van culturele werkers en huishoudelijk werkers in Utrecht, werkte samen met lokale actiegroep Revolt Social Workers. Tijdens een reverse graffiti actie op straat in Ljubljana werden op actieve en creatieve wijze interesses, ervaringen en kennis uitgewisseld. Bovendien was er tevens een lid van Justice for Domestic Workers (J4DW) aanwezig, de groep waar Ask! zich in de eerdere editie van GDR GOES ON in Londen mee had verbonden. Werker Magazine hostte een Bilderkritik workshop, waarin lokale activisten, kunstenaars en universiteitsmedewerkers zich over verschillende foto s bogen om samen te bespreken wat de beelden oproepen en wat voor agency deze kunnen hebben. De sitcomgroep Our Autonomous Life? sprak de grote krakerscène in Ljubljana aan in een workshop waar de deelnemers samen een nieuwe episode voor de sitcom maakten. De reacties van het publiek waren zeer positief, zowel over de publieke evenementen als over de tentoonstelling. 12

13 GDR GOES ON bij CCA Derry GDR GOES ON bij CCA Derry 13

14 The Grand Domestic Revolution GOES ON, tentoonstellingsoverzicht, CCA Derry, Ierland, 2013 Collectief lezen tijdens opening GDR GOES ON, City of Women Festival Ask! Actie Schone Kunsten, omgekeerd graffiti actie in Ljubljana, GDR GOES ON, City of Women Festival. Tentoonstellingsoverzicht, The Grand Domestic Revolution GOES ON, City of Women Festival, Ljubljana, Slovenie,

15 Ljubljana has a recent history of squat movement, but this stayed mostly in domain of hidden actions or single group of activists on the one hand, and official media reduction of diverse cultural activities to youth-entertainment ghettos on the other. In our brief encounter with GDR group we had the opportunity to compare this experience with for instance one in Holland, where squatting movement has a long history and can thus really be called a movement. Since so far we are more public-oriented and do not share an experience of intersection between common space and domestic life, at least some of us (that is at least myself) find the context of these differences most instructional. So one of the things the encounter showed was some ways in which what seems like subversive practice of squatting, can become occupied by management or other dominating strategies of governing our own life meaning by that some questions OAL screening itself openly raised. - Živko Skvotec collectief, Ljubljana. Uit interview met Binna Choi. Entanglement Duur: Projecten in 2013: Entanglement~Urban Trajectories (Utrecht), Entanglement~Siasat (Jakarta, Indonesië), lancering tijdelijke website. Partners: Architectuurcentrum Aorta, Utrecht; Vrede van Utrecht; Jakarta Biënnale Activiteiten: kunstwerken in publieke ruimte, installatie, evenementen, workshops, tentoonstellingen Bezoekersaantal: 120 in Utrecht, 1750 in Jakarta Projectwebsite (tijdelijk): entanglement In 2013 startte Casco het langdurige onderzoeksproject Entanglement, waarin een topologische verbeelding van ruimte centraal staat. In plaats van een entiteit, kwantiteit of identiteit (die gemakkelijk verdeeld en verkocht kunnen worden) genereert Entanglement paden, lijnen en relaties. Zo wordt Casco, als organisatie, niet alleen als een missie, een gebouw of een groep kunstenaars aangeduid, maar juist als een complex web van relaties, die groeien en veranderen, net als wij dat doen. Die relaties, lijnen, vormen diagrammen. We kijken niet alleen naar conventionele paden en routes, maar juist naar die lijnen die ons kunnen verrassen, verbazen en tot nieuwe inzichten laten komen. Op deze manier wordt onderzocht hoe subjecten, collectieven, instituten en steden een plek voor gemeenschappelijkheid kunnen vormen. In 2013 organiseerde Casco twee projecten binnen Entanglement: Entanglement~Urban Trajectories in Utrecht en Entanglement~Siasat in Jakarta, Indonesië. Bovendien lanceerde Casco in juli 2013 de tijdelijke Entanglement projectwebsite. Grafisch ontwerpers Olya Troitskaya en Asger Behncke Jacobsen werken momenteel aan de uiteindelijke versie, die in 2014 gelanceerd zal worden. 15

16 entangelement ~ Urban Trajectories Datum: juni 2013 Locatie: Casco Office en openbare ruimte van Utrecht Activiteiten: Kunstwerken in de openbaren ruimte, Website, Expositie, Workshop, Bijeenkomst, Discussie Partners: Architectuurcentrum Aorta, Vrede van Utrecht In samenwerking met: Urban Trajectories deelnemers; Yejin Cho, Barry van t Padje, Jan van Duppen, Eric de Bruyn, De Halte - Een buitengewoon Buitenbuurthuis, De Wilgenhof, Stichting Aarde, Permacultuur Leertuinen, t Groene Sticht, Roodnoot, Emma Centrum, De Kersentuin, De kersenboomgaard. Bezoekersaantal: 120 (excl. passanten in openbare ruimte en website-bezoekers) Het eerste project dat Casco in het kader van Entanglement organiseerde vond plaats als onderdeel van Urban Trajectories, een project geïnitieerd door stadsgeograaf Jan van Duppen samen met architectuurcentrum Aorta en Vrede van Utrecht. Urban Trajectories verkende de fietsroutes die Utrechters gebruiken tussen de wijk Leidsche Rijn en het centrum van Utrecht. Het onderzoek laat zien dat we de stad vaak op een normatieve en functionele manier ervaren. Het project toont tevens aan dat er afwijkingen van die norm plaatsvinden en dat er zelfs een vraag naar alternatieve wegen bestaat. Entanglement~Urban Trajectories heeft die paden gecreëerd, getraceerd, en gemarkeerd en daarmee ruimte gevonden voor gemeenschappelijkheid en verbeelding. Dit werd mogelijk gemaakt door een veelvuldigheid aan kunstprojecten, perspectieven en stemmen. Van 21 tot 23 juni waren de resultaten bij Casco te zien in een kleine tentoonstelling en op een speciale (tijdelijke) Entanglement website, ontworpen door Olya Troitskaya en Asger Bencke Jacobsen. Kunstprojecten binnen Entanglement~Urban Trajectories Which Way Brouw n?: een tweedaagse gesloten workshop voor HKU studenten in Het Gebouw (het Stanley Brouwn paviljoen) in Leidsche Rijn en bij Casco. Met lezing over de relatie tussen conceptuele kunst (onder meer het werk van Stanley Brouwn) en topologie door kunsthistoricus Eric de Bruyn; nieuwe kunstwerken in de openbare ruimte door HKU studenten; en een diagram workshop door grafisch ontwerper Olya Troitskaya. Sharing is Caring: een zadenruil langs stadstuinen in Utrecht georganiseerd door kunstenares Asia Komarova met de stadstuin De Halte in Leidsche Rijn, waarin gemeenschappelijkheid en lokale voedselproductie centraal stond. Publieke Dialoog over Sociaal Kapitaal: een levendig debat over sociaal kapitaal in relatie tot alternatieve woonvormen, georganiseerd door kunstenaars Bart Stuart en Klaar van der Lippe. Als conversation piece toonden de kunstenaars een video van een wandeling met filosoof Barry 16

17 van t Padje, waarin zij gedrieën spraken over alternatieve woonvormen en de publieke ruimte in Leidsche Rijn. Yellow Marking: op aanwijzing van kunstenaar Annette Krauss nodigde Casco de deelnemers van het Urban Trajectories onderzoek uit om hun route met een alternatief vervoersmiddel af te leggen en die route tegelijkertijd te markeren met een door grafisch ontwerper Yejin Cho ontworpen sticker. Hiermee werd de relatie tussen de actie van markeren en de markering die in het stedelijke tapijt achterblijft ondervraagt. entangelement ~ Siasat Datum: november 2013 Locatie/partner: 15e Jakarta Biënnale, Kelder van Teater Jakarta Taman Ismail Marzuki, Jakarta, Indonesië Activiteiten: Tweeledige installatie, Workshop, Bijeenkomsten, Publieke discussie, Website In samenwerking met: Olya Troitskaya, lokale kalligraaf, deelnemende organisaties Bezoekersaantal: Nu snap ik waarom ik altijd het gevoel heb dat ik te weinig tijd heb, kijk eens hoeveel relaties we onderhouden, en ik ben pas halverwege 2013! - Toby Chapman, 4A centre for contemporary Asian Art, Sydney, Australië Op uitnodiging van de 15e Jakarta Biënnale organiseerde Casco de tweede stop van Entanglement. In samenwerking met grafisch ontwerper Olya Troitskaya organiseerde Casco een workshop met vier kunstorganisaties die deelnamen aan de biënnale en die elk een procesmatige manier van werken hebben. Elke deelnemer ontving een door Troitskaya ontworpen poster waarop zij met behulp van een speciaal gemaakte toolbox hun organisatie kon mappen. De reacties waren bijzonder, de plattegronden lieten duidelijk zien dat het karakter van de kunstorganisaties op niet lineaire berust, maar juist op complexe vormen van werken die beter door lijnen dan door mission statements of CVs kon worden verbeeld. De resultaten van de workshop werden in een installatie getoond. Een tweede, driedimensionale installatie visualiseerde vijf van Casco s recente projecten als relaties en lijnen. Een lokale kalligraaf schreef de kaartjes waarop de verschillende samenwerkingspartners werden aangeduid. Activiteitenprogramma Casco curator Sanne Oorthuizen nam tijdens de opening van de biënnale deel aan een publieke discussie over de innovatieve en creatieve werkmethoden van kleinschalige, op alternatieve cultuur gerichte organisaties. 17

18 Kunstenaars Bart Stuart en Klaar van der Lippe in gesprek met Jan van Duppen tijdens Publieke Dialoog over Sociaal Kapitaal, Casco, 22 juni Zakjes met zaden van Permacultuur Leertuinen, geruild tijdens Sharing is Caring zadenruil met kunstenaar Asia Komarova, 15 juni Stickers in de openbare ruimte, geplakt door Chiat, een van de deelnemers van Urban Trajectories. Onderdeel van Yellow Marking, interventie met aanwijzingen van Annette Krauss, in samenwerking met ontwerper Yejin Cho en deelnemers van Urban Trajectories, juni De Halte - Een Buitengewoon Buitenbuurthuis, startpunt van Sharing is Caring zadenruil met kunstenaar Asia Komarova, 15 juni

19 Casco gevisualiseerd door middel van "lijnen", Entanglement~Siasat, installatie door Casco en Olya Troitskaya, in het kader van de 15de Jakarta Biënnale, Indonesië, 2013 Workshop Entanglement~Siasat, Jakarta, Indonesië,

20 (Un)usual Business Duur: Onderzoekspartner: Kritische Studenten Utrecht Activiteiten: tweewekelijkse bijeenkomsten, conversation market Bezoekersaantal: 100 (conversation market) Projectwebsite: In de lente van 2013 startte Casco in samenwerking met de lokale kritische studentengroep Kritische Studenten Utrecht met het langdurige onderzoeksproject (Un)usual Business. (Un)usual Business onderzoekt zogenaamde gemeenschaps-economieën, een term bedacht door de feministisch-economische geografen Katherine Gibson en Julie Graham. De kerngedachte is dat de economie veel breder en diverser is dan hetgeen wij als de economie zien, het vindt namelijk plaats in alledaagse uitwisselingen en relaties. In 2013 deden de (Un)usual Business onderzoekers literatuuronderzoek, bezochten zij symposia, spraken zij met kenners, namen zij interviews af met ervaringsdeskundigen en lichtten zij gemeenschapseconomieën in Utrecht uit. In juli 2013 werd het onderzoek met het publiek gedeeld en verder ontwikkeld via de Conversation Market in Hoog Catharijne. Eind 2013 startte (Un)usual Business met actief veldwerkonderzoek, in en buiten Utrecht, dat in de loop van 2014 met het publiek gedeeld zal worden. Vanaf april 2013 huurde Casco een winkelpand aan de dynamische Utrechtse Voorstraat dat als een actief onderzoeksplatform gold voor (Un)usual Business: het Casco Storefront. In het Casco Storefront waren in 2013 onder meer de projecten Japan Syndro me Utrecht Version, How to Live Together, de resultaten van HKU Creative Lab te zien. Bovendien waren er veelvuldige evenementen plaats en kwamen de (Un)usual Business onderzoekers er eens in de twee weken samen om hun onderzoek te bespreken en plannen te maken. Het Casco Storefront trok een geheel nieuw publiek, mensen die vaak niet of nauwelijks met hedendaagse kunst in aanraking waren gekomen. Een aantal van hen bezoekt Casco nu vaker. De huur van het Casco Storefront loopt door tot 1 mei (Un)usual Business Conversation Market Datum: 6 juli 2013 Locatie: Hoog Catharijne, Radboudkwartier, Utrecht Partner: Call of the Mall, kunstmanifestatie in Hoog Catharijne Deelnemers: Kritische Studenten Utrecht, meubelmaker LeRyan, voorbijgangers, winkelend publiek Bezoekersaantal: 100 deelnemers (incl. geïnteresseerde passanten) 20

21 Gesprek tijdens Conversation Market, Hoog Catharijne, 6 juli 2013 Rietveld kratstoelworkshop tijdens Conversation Market, Hoog Catharijne, 6 juli

22 Gespreksmarkt en tweede editie van Aimée Zito Lema s Rietveld kratstoel workshop in winkelcentrum Hoog Catharijne, met als doel het zichtbaar maken van het alternatieve economische landschap van De gesprekken werden geleid door de (Un)usual Business researchers en richtten zich op de vraag Wat is de economie nog meer naast de staat en de markt? 2. Projecten onder leiding van ÉÉn kunstenaar Casco nodigt kunstenaars uit om hun eerste belangrijke project in Nederland te realiseren. Gemiddeld zijn er 4 of 5 projecten onder leiding van één kunstenaar per jaar. De projecten worden ontwikkeld door middel van artistiek onderzoek en experiment. Deze onderzoeksperiode is vaak open en publiek toegankelijk, zowel binnen als buiten de muren van Casco. De vorm van de daaruit voortvloeiende publieke manifestaties varieert van een 2 tot 3 maanden durende (solo)tentoonstelling tot een workshop, bijeenkomst, performance, interventie in de publieke ruimte, en/of een publicatie. Tadasu Takamine: Japan Syndrome - Utrecht Version Datum: 27 april - 6 juli 2013 Locatie: Casco Office en Casco Storefront Activiteiten: Solotentoonstelling, Introductie, Rondleiding, Dinergesprek Bezoekersaantal: 602 Sponsor: LG Electronics (leende Casco drie grote flatscreen monitoren) Japan Syndro me Utrecht Version was een tweeledige tentoonstelling van het werk van de Japanse kunstenaar Tadasu Takamine. Takamine onderzoekt in zijn praktijk de hedendaagse biopolitiek, vaak met een diepe betrokkenheid tot zijn eigen lichaam en privéleven. Het videodrieluik Japan Syndro me, dat te zien was in Casco s kantoor, is een voortzetting van dit onderzoek en neemt post-fukushima Japan als case study. Voor de presentatie bij Casco ontwierp Tadasu een speciale tentoonstellingsstructuur, een interactieve, theatrale ruimte waarin het conflictueuze dagelijks leven in post-fukushima Japan voor de bezoeker voelbaar werd. De fotografische installatie Nuclear Family, een kronkelend bouwwerk waarin Takamine een geschiedverhaal over wereldwijde atoomproeven parallel aan zijn eigen leven toonde, was te zien in het Casco Storefront, waar een zowel het kunstpubliek als het winkelend publiek van de Voorstraat op af kwam. Activeitenprogramma Introductie door Mizuki Takahashi, curator van Takamine s grootschalige project Cool Japan (2012), Art Tower Mito, Tokyo. Rondleiding door Dirk Bannink, medewerker van Stichting 22

23 Tadasu Takamine, Japan Syndrome - Utrecht Version, tentoonstellingsoverzicht, Casco Kantoor, 2013 Tadasu Takamine, Japan Syndrome - Utrecht Version, tentoonstellingsoverzicht, Casco Storefront,

24 LAKA (Documentatie en onderzoekscentrum kernenergie) in Amsterdam. Dinergesprek met kunstenaar Tadasu Takamine. & japan Syndrome - Amsterdam Version Datum: 13 maart 2013 Locatie: Rietveld Academie, Amsterdam Met bijdragen van: Ei Awakara, Bracha L.Ettinger, Hope Step Japan, Sabu Kohso (Japan-Fissures in the Planetary Apparatus), Laka Foundation, The Otolith Group, Stefan Tcherepnin & Hanna Törnudd met Green Tea Gallery, Miya Yoshida. Bezoekersaantal: 190 Een eendaags seminar over de wereld na de kernramp in Fukushima, met performances, lezingen en een tentoonstelling in het kader van Studium Generale, Rietveld Academie Amsterdam. Christian Nyampeta: How to Live Together Datum: 21 september - 9 november 2013 Locatie: Casco Storefront (Voorstraat 88, Utrecht) Activiteiten: Solotentoonstelling, Bijeenkomst, Workshop, Event, Publicatie, Filmvertoning, Samenwerkingsverbanden, Artist at Work In samenwerking met: Van de Streek, Werfzeep, De Veldkeuken, Ubuntu Huis, Stichting LOS, Labre, STIL, Goleb, het Van Eesteren Museum, De Pasjenten, e.a. Bezoekersaantal: 457 (excl. passanten in Voorstraat) Wat voor praktische en theoretische structuren kunnen we bedenken om, in de nasleep van conflict en vijandigheid, samenleven aan te moedigen, zelfs als samenleven onmogelijk lijkt te zijn? Deze vragen stonden centraal in het project How to Live Together van de in Londen gevestigde, Rwandese-Nederlandse kunstenaar Christian Nyampeta. In opdracht van Casco, en in het kader van Casco s Artist at Work programma, realiseerde Nyampeta een serie nieuwe kunstwerken die onderdeel uitmaken van zijn onderzoek naar alternatieve vormen van uitwisseling en gastvrijheid. Samenwerking is daarbij een essentieel ingrediënt. Zo ontwikkelde de kunstenaar shelters met STIL, daklozenopvang Ubuntu Huis en Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS), organiseerde hij een zeepworkshop met Werfzeep met en in het Ubuntu Huis, produceerde hij bier en brood met Van de Streek en De Veldkeuken, en werkte hij nauw samen met kunstenaarsgemeenschap Goleb, het Van Eesteren museum en amateurband de Pasjenten in Amsterdam. Deze relaties hebben het project vormgegeven en maakten het mogelijk om een vorm van samenleven in de praktijk te brengen, in plaats van hierover te speculeren of deze te representeren. 24

25 "Leefstructuur" van Christian Nyampeta, tijdens Artist at Work periode in het Casco Storefront Tentoonstellingsoverzicht van Christian Nyampeta's project How to Live Together, 21 September - 9 November 2013, Casco Storefront 25

26 Zelgemaakte zeep Ingredienten voor bier Bierbrouw workshop met Van de Streek bier 26

27 Van juli tot en met september was Nyampeta dagelijks in het Casco Storefront te vinden, waar hij zijn leefstructuren maakte, mensen ontmoette en groepen hostte. De winkel was tijdens het maakproces tevens open voor het publiek. Bovendien ondernam Nyampeta in deze maanden een reis naar zijn thuisland Rwanda, waar hij een nieuw visueel essay maakte. De resultaten van dit proces waren eind november in een tentoonstelling in het Casco Storefront te vinden, waar de bezoeker welkom werd geheten door een van de Casco teamleden, waar zij zich kon verpozen op een van de vele leefstructuren ; waar zij een boek of een van Nyampeta s essays kon openslaan; zich kon verzorgen met zeep, brood en bier; waar zij een van de houten filosofische instrumenten ter hand kon nemen (om bijvoorbeeld de afstand tussen de wolken te meten); waar zij in de kelder Nyampeta s videoessay kon ervaren en belangrijk: waar zij samen kon komen en in gesprek kon treden. Activiteitenprogramma Boeklancering Publishing Class III: How To Live Together. How can you leave your loved ones with such joy? filmvertoning van Nyampeta s nieuwe videoessay bij woongroep Labre, in samenwerking en dialoog met kunstenaar Aimée Zito Lema. beer is Art: lancering Van de Streek Hop Art Datum: 6 december 2013 Locatie: Casco (Nieuwekade , Utrecht) Partner: Van de Streek Bezoekersaantal: 36 Presentatie van het Hop Art #1, een bierlabel, geïnitieerd door de Utrechtse bierbrouwers Van de Streek naar aanleiding van de samenwerking met kunstenaar Christian Nyampeta, als onderdeel van zijn project How to Live Together. Nampeta ontwierp het label van Hop Art #1. Ayreen Anastas & Rene Gabri: Dinner Conversation #1 (Commoning Times) Datum: 18 maart 2013, 13:00-16:00 Locatie: Casco (Nieuwekade , Utrecht) Met bijdragen van: Rick Dolphijn, Kritische Studenten Utrecht (KSU), kunstenaar Aimée Zito Lema, Utrecht for Palestine, kunstenaar Christian Nyampeta, en Boudewijn Rijff & Astrid Petersen van Vechtclub XL, e.a. Bezoekersaantal: Bijeenkomst, discussie en diner waarin de in Londen gevestigde kunstenaar Ayreen Anastas en Rene Gabri met verschillende zelfgeorganiseerde initiatieven in Utrecht spraken over de vraag hoe commoning ons dagelijks leven op een alternatieve manier vorm kan geven en welke waarden dit voortbrengt. De samenwerking met Ayreen Anastas en Rene Gabri loopt door in 2014.

28 Performance van Ei Awakara tijdens Japan Syndrome - Utrecht Version Tentoonstelling Stichting LAKA, onderdeel van Japan Syndrome - Amsterdam Version Hop art launch bij Casco 28

29 Dinner conversation, Ayreen Anastas and Rene Gabri Dinner conversation, Ayreen Anastas and Rene Gabri Audience at film screening event How one can leave our beloved o nes with such joy?, organized by Casco with Christian Naympeta and Aimée Zito Lema, 1 November 2013, living community Labre, Utrecht 29

30 Aimée Zito Lema: Sitting is a Verb - Rietveld for (Un)usual Business Datum: 29 juni 2013 Locatie: bouwspeeltuin Fort Luna, Lunetten, Utrecht Partner: Bouwspeeltuin Fort Luna, Welzijnsorganisatie Portes Deelnemers: (Un)usual Business researchers, Kritische Studenten Utrecht, meubelmaker LeRyan, lokale kinderen en ouders Bezoekersaantal: 20 deelnemers (excl. passanten en speeltuingebruikers) Workshop door kunstenaar Aimée Zito Lema, waarin deelnemers met een simpele handleiding van Zito Lema, met ondersteuning van meubelmaker LeRyan, en in een setting waar coöperatie en samenwerking centraal stond, zelf een van Rietveld s beroemde kratstoelen konden vervaardigen. De stoelen werden als meubilair gebruikt voor de (Un)usual Business Conversation Market. Marysia Lewandowka: Undoing Property? Boeklancering Datum: 11 oktober 2013 Locatie: The Showroom, Londen Deelnemers: Ute Meta Bauer, Marysia Lewandowska en Laurel Ptak, Binna Choi, Maria Lind, Emily Pethick Bezoekersaantal: 45 Lancering van Undoing Property? een publicatie over begrippen zoals eigendom en auteurschap binnen de kunstwereld, met een rondetafelgesprek tussen Ute Meta Bauer (curator), Binna Choi (directeur Casco, co-publisher Undoing Property?), Maria Lind (directeur Tensta Konsthall en co-publisher Undoing Property?), Emily Pethick (directeur The Showroom en co-publisher Undoing Property?), Marysia Lewandowska (kunstenaar initiator en redacteur Undoing Property?) en Laurel Ptak (curator en redacteur Undoing Property?). made in Commons symposium + Publishing in Process: Ownership in Question workshop Datum: 29 november 2013 Locatie: Stedelijk Museum Amsterdam en Casco Partners: KUNCU Cultural Studies Center (Yogyakarta) en Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. Bezoekersaantal: 72 Symposium in het Stedelijk Museum Amsterdam over hoe de commons in verschillende contexten vorm 30

31 Kratstoelworkshop - Fort Luna Ownership in Question Ownership in Question 31

32 krijgen. Casco s bijdrage was een lezing door kunstenaar Marysia Lewandowska waarin zij op performatieve manier vragen stelde over hoe publiek het museum eigenlijk is. Workshop bij Casco door Marysia Lewandowska en Laurel Ptak waain de deelnemers uitgedaagd werden na te denken over eigendom en auteurschap binnen de kunstwereld, ter gelegenheid van de lancering van de publicatie Undoing Property?. 3. Projecten in partnerschap Cluster Website: Sinds 2011 is Casco lid van Cluster, een netwerk van acht instellingen die internationaal actief zijn op het gebied van hedendaagse beeldende kunst en gevestigd zijn in woongebieden in de periferieën van grote Europese steden (plus een in Holon, een industriële zone buiten Tel Aviv). Elk van deze organisaties is actief betrokken bij haar lokale context om zo de inbedding in de omgeving te bevorderen. In 2013 bezocht Cluster het Digitial Art Centre Holon, nabij Tel Aviv in Israel, het enige Cluster lid dat zich niet in Europa bevindt. Zoals bij elk bezoek, gaf elk Cluster lid een publieke presentatie, kregen zij een rondleiding door de buurt waar Het Digital Art Centre is gevestigd en wisselden zij ervaringen uit. Nu, na twee productieve jaren, waarin van kennisuitwisseling en onderlinge samenwerking centraal stond, bereidt Cluster zich voor op 2014, waarin een publicatie en symposium in Utrecht op de agenda staan. Cluster wordt ondersteund door het Cultuurprogramma van de Europese Unie. Practice International Website: In 2013 lanceerden Casco, Iaspis (Stockholm) en Iniva (Londen) het nieuwe netwerk Practice International. Het netwerk heeft als doel te reflecteren op onze posities als kunstenaars, curatoren en instellingen, specifiek als Europese kunstorganisaties die zich bezighouden met internationalisme en samenwerken met niet-europese instellingen zoals KUNCI Cultural Studies Center (Yogyakarta) of Raw Material Company (Dakar). Practice International werkt samen met verschillende kunstenaars die structuren creëren en methoden uitvinden om werk te maken, hun lokaliteit te radicaliseren en tegelijkertijd internationaal verbindingen te leggen. Het netwerk, dat onder meer workshops, seminars, veldwerk, tentoonstellingen en verschillende publicaties zal produceren, startte met een voor het publiek gesloten onderzoeksperiode. De eerste bijeenkomst vond in 2013 plaats in Londen, in de huiskamer van het kunstenaarsduo The Otolith Group, die de rol van gastvrouw of heer en gesprekspartner op zich namen. Daarnaast organiseerde het netwerk het eerste Practice International Conference bij Iaspis, waar bekende theoretici, kunstenaars en cultuurproducenten uit verschillende werelddelen 32

33 spraken over het begrip internationalisme. Bovendien ondernam het netwerk een onderzoeksreis naar Dakar in Senegal, waar Casco directeur de kunstenaar Issa Samb ontmoette, wiens werk in de lente van 2014 in een solotentoonstelling bij Casco te zien zal zijn. Practice International wordt ondersteund door het Cultuurprogramma van de Europese Unie. Arts Collaboratory Website: Casco sloot zich in 2013 aan bij Arts Collaboratory, een platform voor transnationale uitwisseling en samenwerking dat bestaat uit meer dan twintig kunstorganisaties uit Afrika, Azië, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten. Met zeven jaar ervaring achter zich, besteedt Arts Collaboratory meer en meer aandacht aan sociaal innovatieve kunstprocessen. Casco werkt vanaf 2013 als associate partner samen met Stichting Hivos en DOEN, met als specifiek doel het ontwikkelen van een kennisuitwisselingsprogramma. Daarin worden verschillende methodes en dilemma s over de rol van kunst binnen sociale veranderingen publiek gemaakt, gedeeld en kritisch onderzocht. Arts Collaboratory tracht zo een unieke vorm te bieden voor een transnationaal netwerk, waarin kunst- en organisatorische praktijken kunnen experimenteren met verschillende soorten samenwerking, en welke een nauwe samenwerking tussen de deelnemende organisaties bewerkstelligt. In 2013 lag de nadruk binnen dit project op het organiseren van de eerste bijeenkomst in Jakarta in 2014, dat zal fungeren als een cruciaal platform voor het ontwikkelen van samenwerkingsverbanden en projecten tussen de deelnemende organisaties. De Zaak NU Website: Casco maakt op nationaal niveau onderdeel uit van De Zaak NU, de belangenorganisatie voor presentatie-instellingen. In 2013 woonde Casco de ledenvergadering van De Zaak NU bij en nam zij deel aan het onderzoek van Jennifer Steetskamp, een onafhankelijk onderzoeker die opdracht had gekregen van De Zaak NU om het landschap, de positie en innovatieve werkmethoden van presentatie-instellingen in Nederland beter aan het licht te brengen. Casco was een van de organisaties die Steetskamp uitkoos voor een interview. Uit het onderzoek kwam een publicatie voort die een overzichtelijk en interessant beeld geeft van het heterogene landschap van presentatie-instellingen in Nederland. 33

34 Publicaties gemaakt in samenwerking met Cooperativa Cráter Invertido KUNCI Culutural Studies Centre bijeenkomst bij Jatiwangi Art Factory, Yogyakarta, Indonesië 34

35 4. Alternatieve benadering van educatie In plaats van rondleidingen of speciale educatieprogramma s, trachten wij experimentele voorwaarden te scheppen voor leren, door methoden te ontwikkelen waarin studenten actief deel kunnen nemen aan de projecten van Casco. Open Seminar Casco s Open Seminar is een educatief raamwerk dat zich buiten de schoolmuren begeeft en waarin Casco intieme bijeenkomsten organiseert met kunstenaars/onderzoekers, in nauwe samenwerking met universiteiten en academies van verschillende disciplines in Nederland. De structuur werd ontwikkeld naar aanleiding van inspirerende samenwerkingsverbanden met o.a. de faculteit Geesteswetenschappen van Universiteit Utrecht, met name het masterprogramma Gender Studies, en het Dutch Art Institute / ArtEZ Master of Fine Arts. In 2013 vonden twee Open Seminars plaats: met kunstenaar Tom Holert in samenwerking Vrije Universiteit Amsterdam; en met kunstenaar Nils Norman, in samenwerking met het Sandberg Institute in Amsterdam. Creative Lab Creative Lab is een jaarlijks educatief programma dat Casco organiseert voor een werkgroep derdejaarsstudenten aan de Utrechtse kunstacademie HKU. Elke groep bestaat uit verschillende disciplines, van beeldende kunst en design tot mode en kunstmanagement. Casco biedt jonge makers een platform waarin zij een actieve bijdrage kunnen leveren en deel kunnen nemen aan haar programma, in nauwe samenwerking met het Casco team. In 2013 vond de vierde editie van Creative Lab plaats in het kader van (Un)usual Business. Met het Casco Storefront als uitvalsbasis interviewden de studenten lokale winkeleigenaren in de Utrechtse Voorstraat en brachten zij de alternatieve economieën die de straat rijk was in kaart. Hun gezamenlijke onderzoek en een aantal singuliere voorwerpen die elke student speciaal maakte om te verkopen, werd gepresenteerd in het Casco Storefront in de context van de tentoonstelling Het Vermogen van de Voorstraat (december februari 2014). Publishing Class Publishing Class is een tweejarig programma dat is opgezet door Casco Office for Art, Design and Theory voor het Dutch Art Institute / MFA ArtEZ. Het programma behandelt kwesties omtrent het publiceren en distribueren door en binnen de kunstpraktijk. Elke ArteZ student werkt samen met een student van de Werkplaats Typografie (ook in Arnhem) om de publicatie vorm te geven. Het thema van de 2013 editie van Publishing Class was How to Live Together, dat net als Christian Nyampeta werd vernoemd naar de beroemde lezingenserie van filosoof Roland Barthes. De uit het programma resulterende publicaaties werden gelanceerd met een dynamisch evenement in Nyampeta s tentoonstelling in het Casco Storefront waarbij de studenten performances, filmvertoningen en discussies organiseerden. 35

36 Open Seminar met Nils Norman Detail onderzoeksproject De Weelde van de Voorstraat De Weelde va n de Voorstraat, onderzoeksproject van HKU studenten en (Un)usual Business, Casco Storefront,

37 5. Publicaties Publishing Class, How to Live Together, redactie Binna Choi, Janine Armin, Yolande van der Heide. LEWANDOWSKA, PTAK (EDS.) UNDOING PROPERTY? Undoing Property?, redactie Marysia Lewandowska, Laurel Ptak to retrograde into conservatism on the side of politics, only to conform with the current free market ideology. Still, we wondered whether we might have pushed harder or smarter to have the book in on time. It was frustrating, and also embarrassing, to feel behind time again. No Time to Fly is a 2010 solo dance score written by choreographer and dancer Deborah Hay. It offered us a way to fly out of this seeming deadlock. Hay herself performed the score in Utrecht in 2010 in the context of Spring Dance Festival, which itself does not exist any longer due to the aforementioned Ministry quagmire of cultural-political of shifts. Set to run in spring, the performance was postponed to autumn, delayed by the unexpected volcano eruption in Iceland. Recalling this work, Highways: the fraught path it took A to be Guide with us, and reading the score, converted our bodily sense of anxiety into a motivation to rethink how to see, respond, behave, and act, especially with to respect the to our Performative habitual works, sense of disjointed time, and disturbed perception. What Hay defines as an aspect of her choreography that is impossible to realize, embarrassing Architecture to do, or, idiotic to contemplate, of maddeningly simple, is very much present in this piece. That very aspect stimulates one to move differently and experience one s bodily experience again, within redactie work and public space as Tblisi, we operate, allowing for entry into a forgotten depth of time and hidden expanse of space. Encountering her piece in this way, we became Joanna convinced of the Warsza. worth in sharing the experience with our publics. Being contemporary, we are aware that the disruption that constrains us is not our trouble alone. We would like to sincerely thank Deborah Hay, who is on sabbatical after 52 years of her striving practice, for agreeing to this adaptation of No Time To Fly. PUBLISHER S NOTE At exactly this point last September we faced a troubling issue: the need to postpone publishing the book on our long-term living research project The Grand Domestic Revolution. Inspired by late nineteenth-century American material feminist movements that experimented with communal solutions to isolated domestic life and work, the project is a collaborative artistic, curatorial, and transdisciplinary endeavor. It challenges traditional and contemporary divisions between private and public, imagining new forms of living and working in common and putting them into practice. And it still goes on in our hometown of Utrecht, but also in London, Munich, Derry, Ljubljana, Stockholm, and more. Yet when it came to publishing, our movement was tardy. So here we are, at a pass once more, confronted with further delay. There are many reasons why The Grand Domestic Revolution Handbook is not yet with us; key among these is the sheer quantity of materials and the complexity of contents generated from such a myriad project, ranging from essays to small articles, columns, interviews, and various forms of documentation and associated narratives. Obviously, neither the editors nor designers anticipated how much and what kind of attention and work this would demand. But also, a few unforeseen external factors that pushed aside working on the book proper. Notably, the amount of extra time and work we had to invest in securing our support structure amid increasing distrust in experimental artistic values and the confusion about value systems in general. This is a situation that was exacerbated by the societal need for alternative systems that seems... No Time To Fl I neither hurry nor linger. No Time To Fly, met teksten van Deborah Hay, redactie Published Binna by CasCo - Choi, Office for Art, Design and Theory, 2013 Janine Armin, Sanne Oorthuizen. Image: Judith Hopf, Untitled, 2013, rope and wire divided between two floors, courtesy the artist, kaufmann repetto, Milan, photograph by Amedeo Benestante. Deborah Hay... It can be difficult to dis-attach from the habitual phys can be difficult to dis-attach habitual physical response to wha looks like, i.e. striving, reachi pushing, dragging, busying, flail hauling. 37