Programmabegroting 2016 Geldermalsen, natuurlijk dynamisch

Transcriptie

1 Programmabegroting 2016 Geldermalsen, natuurlijk dynamisch

2 PROGRAMMABEGROTING 2016

3 Inhoudsopgave Inleiding 4 Programma 1 - Bestuur, burgers en veiligheid 6 Programma in één oogopslag 7 Stip op de horizon 8 Relatie met andere programma s 8 Bestaande beleidskaders 8 Relevante ontwikkelingen en trends 9 Doelstellingen 2016 Wat is het probleem/de uitdaging/de opgave? 11 Wat willen we bereiken? 11 Wat gaan we daarvoor doen? 12 Wat mag het kosten? 12 Risico s 12 De financiën 13 Programma 2 - Wonen, werken en bedrijven 14 Programma in één oogopslag 15 Stip op de horizon 16 Relatie met andere programma s 16 Bestaande beleidskaders 16 Relevante ontwikkelingen en trends 17 Doelstellingen 2016 Wat is het probleem/de uitdaging/de opgave? 21 Wat willen we bereiken? 22 Wat gaan we daarvoor doen? 23 Wat mag het kosten? 24 Risico s 25 De financiën 26 Programma 3 - Leefbaarheid, welzijn en zorg 27 Programma in één oogopslag 28 Stip op de horizon 29 Relatie met andere programma s 29 Bestaande beleidskaders 29 Relevante ontwikkelingen en trends 32 Doelstellingen 2016 Wat is het probleem/de uitdaging/de opgave? 36 Wat willen we bereiken? 38 Wat gaan we daarvoor doen? 39 Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 2

4 Wat mag het kosten? 40 Risico s 41 De financiën 42 Programma 4 - Landschap, verkeer en openbare ruimte 43 Programma in één oogopslag 44 Stip op de horizon 45 Relatie met andere programma s 45 Bestaande beleidskaders 45 Relevante ontwikkelingen en trends 46 Doelstellingen 2016 Wat is het probleem/de uitdaging/de opgave? 48 Wat willen we bereiken? 48 Wat gaan we daarvoor doen? 50 Wat mag het kosten? 51 Risico s 51 De financiën 52 Financiering en algemene dekkingsmiddelen 1. Algemeen Budgetautorisatie van de programma s Algemene dekkingsmiddelen Overzicht van de financiële positie van bestaand naar nieuw beleid Overzicht nieuw beleid Financieel dekkingsplan Onderbouwing van het bufferbedrag Samenvatting begrotingsbeeld Incidentele baten en lasten 74 Paragrafen Paragraaf 1, Lokale Heffingen 76 Paragraaf 2, Weerstandsvermogen en risicobeheersing 85 Paragraaf 3, Onderhoud kapitaalgoederen 96 Paragraaf 4, Financiering 126 Paragraaf 5, Bedrijfsvoering 133 Paragraaf 6, Verbonden partijen 143 Paragraaf 7, Grondbeleid 167 Paragraaf 8, Reserves en voorzieningen 170 Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 3

5 Inleiding: Financieel kader geen rem voor ambitie Positief met kanttekening Bij de presentatie van de Kadernota 2015 werd door ons college een positief financieel perspectief geschetst voor 2016 en daaropvolgende jaren. Sindsdien is dat beeld ongewijzigd gebleven, sterker nog, het wordt nadrukkelijk bevestigd nu ons de eerste voorzichtig positieve signalen met betrekking tot de binnenkort op te stellen jaarrekening bereiken. Opnieuw hechten wij echter aan enige relativering. Zoals al meerdere keren is aangegeven is de dagelijkse bedrijfsvoering op orde, worden risico s reëel ingeschat en afgedekt, heerst er een strakke financiële discipline en zijn we als gemeente terughoudend met het initiëren van nieuw beleid, zeker wanneer daar financiële consequenties aan verbonden zijn. Dat is echter niet het complete verhaal. Immers, nog steeds is er sprake van een zorgwekkende grondexploitatie. Ondanks alle al genomen en nog te nemen ingrijpende maatregelen lukt het nog steeds onvoldoende om de financieel nadelige consequenties daarvan te compenseren. Tegelijkertijd worden we geconfronteerd met nieuwe provinciale beperkingen op het gebied van woningbouwprogrammering en uitgifte van bedrijventerreinen. Met de provincie zijn we in constructief overleg om te zoeken naar oplossingen, dit temeer omdat het probleem met onze grondexploitatie een schaduw werpt op het proces wat we samen met de buurgemeenten Neerijnen en Lingewaal zijn ingegaan. Verhaal achter de cijfers Een begroting is niet alleen een kale opsomming van posten en bedragen. Zij is voor een belangrijk deel ook een vertaling van gemaakte keuzes, visie, ambitie en beleid. Meer dan voorheen willen wij als college ook via de begroting uitstralen wat ons in deze bestuursperiode drijft en waar wij onze accenten leggen. Samenleving verandert onze burgers vragen om een andere overheid Als bestuur van Geldermalsen willen wij onze inwoners ruimte geven om verantwoordelijkheid te kunnen nemen. We willen een open samenleving vormen die bewust streeft naar duurzaamheid, gezondheid, veiligheid en welbevinden voor onze inwoners, organisaties en bedrijven. De wereld om ons heen verandert in snel tempo. We zien een omslag van de fysieke naar de virtuele economie. Technologische ontwikkelingen maken onze wereld groter, we zien realtime wat er overal op aarde gebeurt. Tegelijkertijd maken die ontwikkelingen diezelfde wereld ook kleiner, alle informatie is tot in detail beschikbaar. Een wereld zonder internet en smartphones is al niet meer voor te stellen. De beschikbaarheid van snel internet ook in de landelijke gebieden is onze ambitie. De burger beschikt sneller over meer informatie, wordt mondiger en wil meer invloed op de eigen leefomgeving. Via dorpsplannen, dorps of wijkraden en onze leefbaarheidsinitiatieven geven onze inwoners steeds meer direct richting aan onze samenleving. Ook het zelf Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 4

6 willen bepalen van de kwaliteit van het openbare groen al dan niet gecombineerd met de wil zelf de uitvoering in de eigen straat ter hand te nemen, is hier een uiting van. Duurzaamheid wint aan maatschappelijk belang. Steeds meer wordt door onze inwoners al dan niet georganiseerd in coöperaties zoals 11 duurzaam, Dirk 3, Mooi Wonen in Enspijk - gewerkt aan een duurzame samenleving. Ook vanuit onze ambitie wordt gewerkt aan energietransitie en zullen daar de komende jaren initiatieven concreet worden. We streven in deze begroting naar een duurzame en veilige leefomgeving, veiligheid bijvoorbeeld door inzet op meer toezicht bij evenementen. Geen begroting zonder geld. Geen samenleving zonder economie. Daarom is naast het gewone welbevinden door een samenleving met al zijn maatschappelijke en sociale verbanden - het economisch welbevinden ook een ambitie waaraan wordt gewerkt. Sociaal spreekt voor zich, onze inwoners nemen al sinds mensheugenis veel verantwoordelijkheid. Instandhouding van het verenigingsleven en tal van maatschappelijke voorzieningen, zorgtaken en het realiseren van toekomstbestendig wonen zijn aandachtsgebieden waarvoor de verantwoordelijkheid nog nadrukkelijker dan voorheen aan de burger worden teruggegeven. Ook onze overheid, de gemeente, moet zich hierop aanpassen. Daarnaast geven we ondersteuning op zorg en welzijn daar waar de eigen kracht (tijdelijk) wat tekortschiet, bijvoorbeeld voor onze nieuwe inwoners die als Vluchteling in Nederland zijn toegelaten. Samenleving verandert overheid moet zich aanpassen Onze inwoners hebben zich aangepast, maar geldt dat ook voor de publieke sector? ICT en een thema als duurzaamheid hebben ook effect op ons als lokale overheid. Hoe gaan we om met innoveren en experimenteren en hoe realiseren wij de overgang van de zorgzame overheid naar de zorgzame samenleving, wat vraagt de toekomst van de inrichting en kwaliteit van onze dienstverlening? Vragen die zich aandienen en waarop we niet alleen, maar samen met anderen een antwoord moeten zien te vinden. Onze ambitie laat zich concreet vertalen in een vijftal kernpunten: Ruimte geven, Goed economisch klimaat, Gezondheid en welbevinden, Duurzaamheid en Veiligheid. Wij zien het niet alleen als een ambitie maar als een inspanningsverplichting om zo optimaal en concreet mogelijk aan deze vijf punten invulling te geven. Samen met het enthousiasme, de inventiviteit en de denkkracht van onze gemeentelijke organisatie, alle politieke partijen en de gehele Geldermalsense samenleving moet het lukken onze gemeente te modelleren naar leef-, woon- en werkomgeving die aansluit bij de moderne tijd. Financiële randvoorwaarden en beperkingen mogen daarbij uiteraard niet uit het oog worden verloren, maar niet op voorhand als een remmende factor worden gezien. Burgemeester en wethouder van Geldermalsen De secretaris, J.C. Steurrijs De burgemeester, Dr. M.W.M. de Vries Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 5

7 Programma 1 Bestuur, burgers en veiligheid Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 6

8 Programma in één oogopslag Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 7

9 Stip op de horizon De gemeenten Geldermalsen, Neerijnen en Lingewaal werken al jaren samen op het gebied van veiligheid en brandweerzorg en zien mogelijkheden om de samenwerking verder uit te bouwen. Ook vertonen de gemeenten veel overeenkomsten. Alle drie zijn landelijk met veel kleine kernen in het rivierengebied en hebben samenhang op geografische, historische, sociaal-maatschappelijke en culturele aspecten. De stip op de horizon bij de samenwerking tussen Geldermalsen, Neerijnen en Lingewaal is een bestuurlijke fusie. Dit is het gezamenlijke doel dat de gemeenten nastreven. Het tempo en het te lopen traject staan nog niet vast. Geldermalsen wil een gemeente zijn die dichtbij haar inwoners staat en laat dit zien met klantgerichte dienstverlening aan inwoners, bedrijven en organisaties. Ruimte bieden aan het ontplooien van eigen initiatieven van burgers hoort hier bij. De persoonlijke dienstverlening aan balies en bij huisbezoeken blijft ook in deze digitale tijd belangrijk. Het blijft een uitdaging om dit op een goede manier te organiseren. Aan de balies werkt het systeem van werken op afspraak naar wens voor zowel de klant als de medewerkers. Op andere terreinen vinden huisbezoeken plaats en worden keukentafelgesprekken gevoerd. Op deze wijze geeft de gemeente invulling aan de transformatie binnen het sociaal domein. Geldermalsen blijft aandacht geven aan kanaalsturing (bij kanaalsturing gaat het erom klanten naar het optimale kanaal te sturen) en biedt de diverse kanalen (balie, telefoon, post, mail en website) zo slim en efficiënt mogelijk aan. Relatie met andere programma s Tussen de programma s in deze begroting bestaan onderlinge relaties. Het beleid ten aanzien van de ruimtelijke ordening (structuurvisies, bestemmingsplannen en beleidsregels voor ontheffingen c.q. vrijstellingen) is onderdeel van programma 2 (Wonen, werken en bedrijven) terwijl de uitvoering (het verlenen van vergunningen) binnen dit programma valt. Bestaande beleidskaders Beleidskader Vastgesteld Datum vaststelling Geldig tot door Notitie Op afstand en op maat, de gemeentelijke Gemeenteraad Maart 2008 Geen einddatum dienstverleningsvisie en het dienstverleningsconcept Verordening BRP Gemeenteraad Mei 2015 Mei 2016 Regeling beheer en toezicht BRP College September 2015 September 2016 Privacy reglement BRP College September 2015 September 2016 Informatie beveiligingsplan BRP College September 2015 September 2016 en Waardedocumenten Jaarlijkse zelfevaluatie proces & privacy BRP College September 2015 September 2016 Jaarlijkse zelfevaluatie reisdocumenten College September 2015 September 2016 Jaarlijkse zelfevaluatie inhoudelijk BRP College September 2015 September 2016 Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 8

10 Reglement Burgerlijke stand College Juli 2014 Geen einddatum Herziening onderhoudsrecht Begraafplaatsen Gemeenteraad Juni 2011 Geen einddatum Verordening Lijkbezorging 2014 Gemeenteraad December 2013 Geen einddatum Bouwverordening Gemeenteraad Februari 2013 Geen einddatum Welstandsnota Gemeenteraad December 2007 Geen einddatum Erfgoedverordening Gemeenteraad Februari 2013 Geen einddatum Subsidieverordening onderhoud monumenten Gemeenteraad November 2003 Geen einddatum gemeente Geldermalsen 2003 Algemene Plaatselijke Verordening Gemeenteraad September 2011 Geen einddatum* Integraal Veiligheidsplan Gemeenteraad November Horecaverordening Gemeenteraad Oktober 2013 Geen einddatum ** Gebiedsaanwijzing hinderlijk drankgebruik en verblijfsontzegging College Augustus 2011 Geen einddatum Preventie- en handhavingsplan Drank- en Gemeenteraad Mei Horecawet gemeente Geldermalsen Horecaregels en voorschriften Geldermalsen College September 2012 Geen einddatum Uitvoeringsbeleid toezicht en handhaving openbare ruimte en Drank- en Horecawet Geldermalsen 2015 College en burgemeester December BIBOB-beleid Gemeenteraad November 2012* Geen einddatum * de geactualiseerde APV 2015 staat geagendeerd voor de commissie Bestuur & Middelen van 6 oktober 2015; ** de Verordening tot wijziging van de Horecaverordening gemeente Geldermalsen 2013 (=de evaluatie van de Horecaverordening), is in de raadscommissie Bestuur & Middelen van 8 september 2015 behandeld en geagendeerd voor de gemeenteraadsvergadering van 22 september 2015; Relevante ontwikkelingen en trends Bestuurlijke samenwerking Geldermalsen, Neerijnen en Lingewaal zijn in 2015 een onderzoek gestart naar mogelijkheden om tot bestuurlijke samenwerking te komen. Eind februari 2015 is het plan van aanpak voor het GNL-traject opgesteld. Dit plan beschrijft de stappen die gezet gaan worden om verschillende scenario s te onderbouwen met voor- en nadelen. Belangrijk is ook dat rekening wordt gehouden met de effecten op het gebied van kwetsbaarheid, kwaliteit, kosten en kansen voor medewerkers, en met de verschillen in de bestuurlijke voorkeuren over het tempo. In december 2015 besluiten de drie gemeenteraden over de vervolgstappen. Dienstverlening Dienstverlening blijft in ontwikkeling en daarbij blijft het de uitdaging om goede diensten te leveren en de beperkte middelen zo slim mogelijk in te zetten. Uitgangspunt blijft dat de vraag van de klant voorop staat. In het land zijn voorbeelden van gemeenten die hun dienstverlening anders uitvoeren dan tot nu toe gebruikelijk. De dienstverlening dichtbij de inwoner is daarbij kenmerkend. Het is de moeite waard om bij het ontwikkelen van een hernieuwde visie op dienstverlening te kijken naar dergelijke mogelijkheden. In het laatste kwartaal van 2015 heeft een burgerconsultatie plaats gevonden over dienstverlening in relatie tot mogelijke samenwerking met Neerijnen en Lingewaal. Natuurlijk zal de opbrengst hiervan meegenomen worden bij een hernieuwing van de visie op dienstverlening. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 9

11 Integrale uitvoering toezicht Drank- & Horecawet en APV Het toezicht op de Drank- en Horecawet, dat een wettelijke taak is, is in 2014 en 2015 uitgevoerd door Avri. Deze samenwerking eindigt op 31 december Voor het toezicht Drank- en Horecawet vanaf 2016 is gekozen voor een andere uitvoering waarin het toezicht Drank- en Horecawet gecombineerd wordt met het toezicht op de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en eventueel met parkeertoezicht. Zo kan het instrument toezicht effectiever worden ingezet en efficiënter worden uitgevoerd. Binnen het toezicht APV zal aandacht besteed worden aan evenementen. Gelet op het aantal landelijke incidenten bij evenementen is het gewenst om als gemeente toezicht uit te oefenen bij evenementen. Dit toezicht maakt dat de organisator van het evenement zich meer bewust zal worden van zijn eigen verantwoordelijkheden. De toezichthouder kan hem hier op wijzen en/of bewust van maken. Ook kunnen constateringen van een toezichthouder er toe leiden dat toekomstige evenementenvergunningen in aangepaste vorm of helemaal niet worden verleend. Met deze invulling van de toezichtstaak draagt de gemeente bij aan de borging van de veiligheidszorg voor de inwoners van de gemeente Geldermalsen. Het toezicht Drank- en Horecawet bestaat naast de basiscontrole van drank- en horecavergunningen ook uit leeftijdscontroles, controle op het verbod van verkoop aan minderjarigen en voorlichting aan inwoners en ondernemers. Voor het toezicht Drank- en Horecawet zal de samenwerking met de buurgemeenten gezocht worden, met name met Neerijnen en Lingewaal. Aandeel programma in totale lasten begroting 2016 programma 1 Overige programma's Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 10

12 Doelstellingen 2016 Wat is het probleem/ de uitdaging/ de opgave? Bestuurlijke samenwerking In het 3 e kwartaal van 2015 wordt het onderzoeksrapport naar bestuurlijke samenwerking tussen de gemeenten Geldermalsen, Neerijnen en Lingewaal opgeleverd. Het rapport beschrijft diverse ontwikkelscenario s met de daarbij behorende voor- en nadelen, de noodzakelijke doorlooptijd en de consequenties. Vervolgens vindt eind 2015 besluitvorming plaats over een voorkeursscenario voor het naar elkaar toegroeien van de drie gemeenten. In het raadsvoorstel zal ook besluitvorming gevraagd worden over het noodzakelijke budget. Het is niet mogelijk om nu al aan te geven hoe groot dit budget moet zijn, omdat de ontwikkelscenario s nog niet uitgewerkt zijn. Op basis van de besluitvorming moet in 2016 gewerkt worden aan een gedetailleerd implementatieplan voor het vervolgtraject. Dienstverlening dichtbij de inwoners Geldermalsen wil in de toekomst een overheid blijven die dichtbij haar inwoners staat en wil dit ondermeer tot uitdrukking brengen in de dienstverlening. In 2016 willen wij dit, afhankelijk van besluitvorming over samenwerking, samen met Neerijnen en Lingewaal vormgeven door een visie op de dienstverlening te ontwikkelen. Voor het bepalen van een nieuwe visie op dienstverlening maken we ondermeer gebruik van de laatste klanttevredenheidsonderzoeken en betrekken we de inwoners. Daarnaast nemen we onze eigen ervaringen en die van andere gemeenten mee. Nadrukkelijk willen we kijken naar de laatste ontwikkelingen van de dienstverlening van gemeenten als de meest nabije overheid. Wat willen we bereiken? 1. Implementatieplan bestuurlijke samenwerking op basis van onderzoeksrapport Resultaatindicator: Eind 2 e kwartaal 2016 implementatieplan gereed. 2. Dienstverlening dichtbij de inwoners Resultaatindicator: Beeldvormende bijeenkomst dienstverleningsvisie (1 e kwartaal 2016) Resultaatindicator: Vaststellen van een dienstverleningsvisie en -concept met serviceprincipes voor de plattelandsgemeente van de (nabije) toekomst (3 e kwartaal 2016) Resultaatindicator: Opleveren van een plan van aanpak (gereed eind 2016) Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 11

13 Wat gaan we daarvoor doen? 1. Implementatieplan bestuurlijke samenwerking op basis van onderzoeksrapport Uitwerken voorkeurscenario, op basis besluitvorming in december 2015, naar een gedetailleerd implementatieplan Bepalen hoe benoemde nadelen beperkt kunnen blijven 2. Dienstverlening dichtbij de inwoners Beeldvormende bijeenkomst organiseren Betrekken van de inwoners Oriënteren op ontwikkelingen in het land Ervaringen van andere gemeenten meenemen Wat mag het kosten? 1. Implementatieplan bestuurlijke samenwerking op basis van onderzoeksrapport Het budget dat nodig is, zal bij de besluitvorming over een voorkeursscenario worden meegenomen. Bij het opstellen van de programmabegroting is het nog niet mogelijk om de hoogte van het noodzakelijke budget te bepalen. De kosten moeten passen binnen het totale budget dat voor de bestuurlijke samenwerking met Neerijnen en Lingewaal wordt begroot. 2. Dienstverlening dichtbij de inwoners De kosten moeten passen binnen het totale budget dat voor de bestuurlijke samenwerking met Neerijnen en Lingewaal wordt begroot. Risico s 1. Implementatieplan bestuurlijke samenwerking op basis van onderzoeksrapport. Hapering in besluitvormingstraject Onvoldoende budget 2. Dienstverlening dichtbij de inwoners Haperingen in het besluitvormingstraject kunnen van invloed zijn op de gezamenlijke aanpak Onvoldoende middelen (uren en budget) Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 12

14 De financiën De lasten en baten van het programma zijn hieronder weergegeven. Programma 1 Jaarrekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Bestuur, burgers en veiligheid Lasten Bestaand beleid Nieuw beleid Fin. dekkingsplan Totaal lasten Baten Bestaand beleid Nieuw beleid Fin. dekkingsplan Totaal baten Exploitatieresultaat voor bestemming Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 13

15 Programma 2 Wonen, werken en bedrijven Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 14

16 Programma in één oogopslag Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 15

17 Stip op de horizon Voor de toekomst grondexploitaties realiseren met beperkte, voor de gemeente beheersbare risico s. Op dit moment staan de grondexploitaties nog steeds fors onder druk. Dit heeft vooral te maken met bewegingen van de provincie rond het regionale woningbouwprogramma en uitgifte van bedrijventerreinen. In dit programma wordt gewerkt aan twee ambities van de gemeente, namelijk Duurzaamheid en het Verbeteren van het economisch klimaat. Verder wordt nu een nieuwe omgevingsvisie voorbereid. Hierin worden de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid beschreven. Door de gemeenteraad is in 2012 Malsen aan de Linge vastgesteld. In 2014 is door de gemeenteraad een Kadernotitie vastgesteld. In 2015 is en wordt gewerkt aan het feitelijk opstellen van een nieuwe Omgevingsvisie. Gekozen is hierbij voor een interactief proces. Vaststelling door de gemeenteraad is beoogd in het eerste kwartaal Met deze visie wordt tevens getracht een bijdrage te leveren aan een duurzame samenleving. Concreet worden initiatieven voor het duurzaam opwekken van energie ondersteund. Om de bestuurlijke en maatschappelijke uitdagingen van vandaag en morgen aan te gaan, mag een goede digitale infrastructuur hierbij niet ontbreken. Relatie met andere programma s Tussen de programma s in deze begroting bestaan onderlinge relaties. Het beleid ten aanzien van de ruimtelijke ordening (structuurvisies, bestemmingsplannen en andere ruimtelijke beleidsregels voor o.a. ontheffingen c.q. vrijstellingen), is onderdeel van dit programma terwijl de uitvoering (het verlenen van bepaalde vergunningen) binnen programma 1 (Dienstverlening en bestuur) valt. Een aantal uitvoeringstaken daarentegen (handhaving en toezicht alsmede het verlenen van (Wabo) omgevingsvergunningen) is overgeheveld naar de ODR. De integrale aanpak van (grote) projecten vraagt veel afstemming tussen de werkzaamheden die vallen binnen dit programma en de programma s 3 (Leefbaarheid, welzijn en zorg) en 4 (Landschap en openbare ruimte). Bestaande beleidskaders Beleidskader Vastgesteld door Datum vaststelling Geldig tot Windvisie Gemeenteraad Juli 2013 Geen einddatum Beheersverordening bedrijventerreinen Geldermalsen Gemeenteraad Mei 2013 Mei 2023 Coördinatieverordening Gemeenteraad Mei 2012 Geen einddatum Evaluatie woningbouwprogramma en Uitvoeringsprogramma Woningbouw Gemeenteraad Maart Notitie Wonen en Zorg Gemeenteraad Januari 2014 Geen einddatum Malsen aan de Linge Gemeenteraad Maart Regionale Woonagenda Provincie en gemeenten Vierde kwartaal Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 16

18 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Rijk Maart Provinciale Omgevingsvisie Provincie Juli 2014 Niet bepaald Beleidsvisie Externe Veiligheid Gemeenteraad september Nota Lekker leven langs de Linge, Structuurvisie gemeente Geldermalsen en de Nota ruimtelijke fondsen Gemeenteraad Februari (actualisering eind 2015) Nota Grondbeleid Gemeenteraad Mei (actualisering eind 2015) Masterplan Centrum Gemeenteraad December 2009 Geen einddatum Structuurvisie De Plantage Gemeenteraad Maart Diverse richtinggevende gebiedsvisies o.a. voor Hondsgemet College/Raad Divers Diverse thematische visies over ruimtelijk relevante onderwerpen. College Divers Verwerking in bestemmingsplan verwerking in bestemmingsplan Bestemmingsplan voor de woonkernen (PIPplannen) en voor het buitengebied Gemeenteraad Divers Divers Landgoed voor Landschap Gemeenteraad 2008 Geen einddatum Gemeentelijk archeologie beleid Gemeenteraad November 2006 Herziening 2015 Beleidsnotitie bedrijventerreinen Gemeenteraad September 2011 Geen einddatum Cultuurhistorische waardekaart en beschrijving College Oktober 2014 Geen einddatum Relevante ontwikkelingen en trends Verbeteren Grondexploitatie De woningmarkt trekt voorzichtig aan. Ook op de markt van de logistieke dienstverlening is een opleving te zien. Deze signalen zijn direct opgepakt om tot beheersing van de risico s binnen de grondexploitaties van De Plantage en Hondsgemet te komen. Echter, in het kader van de regionale programmering voor zowel de woningbouw als bedrijventerreinen en de toepassing van de ladder van duurzame verstedelijking door de provincie, bestaat het risico dat er minder kan worden ontwikkeld dan waar in de grondexploitaties wordt uitgegaan. De exacte consequenties hiervan zijn momenteel nog niet in beeld te brengen. Onlangs is een grote stap gezet in het beheersbaar maken van de risico s van de grond van De Plantage voor deelplan 1. Met de ontwikkelende partijen zijn afspraken gemaakt over de fasering en opbrengsten voor het afbouwen van deelplan 1 de komende 3 jaar. Dit biedt voor de grondexploitatie op korte termijn meer zekerheid van de inkomsten. Ten aanzien van de volgende deelplannen zullen met ontwikkelaars hernieuwde afspraken worden gemaakt in de eerste helft van Het doel is de afspraken beter te laten aansluiten op de veranderende marktomstandigheden, en daarmee meer flexibel te maken dan de oorspronkelijke afspraken met de betreffende ontwikkelaars op basis van de samenwerkingsovereenkomst (SOK). In nauwe samenspraak met de denktank Grex blijft de focus op het verbeteren van het resultaat van de grondexploitatie. Voor het bedrijventerrein Hondsgemet-Zuid wordt gestreefd naar een uitgifte in 2016 van minimaal 3 hectare. Vanaf 2018 moet Hondsgemet-noord in ontwikkeling zijn. Evenals Hondsgemet-zuid is Hondsgemet-noord opgenomen in het Regionaal Programma Bedrijventerreinen. Op dit moment wordt door de regio Rivierenland Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 17

19 en provincie onderzocht in hoeverre vraag en aanbod in de pas lopen. Uiterste inspanning om deze doelen te realiseren, is noodzakelijk. Alle benodigde interne en externe deskundigheid wordt hiervoor aangewend. Ook worden waar nodig verbanden gezocht met andere disciplines zoals duurzaamheid en werkgelegenheid. Woningbouw De woningmarkt in Geldermalsen stabiliseert. De woningprijzen zijn gezakt maar het aantal transacties in de bestaande bebouwing neemt toe, in alle regionen van de markt. Dit komt overeen met de landelijke trend dat woonconsumenten langzaam weer vertrouwen krijgen in de woningmarkt. De gemeente realiseert zich echter dat het gemeentelijke woningbouwprogramma steeds realistisch bekeken moet worden. Zeker omdat ook de provincie zeer kritisch is op nieuwe woningbouwplannen in relatie tot de behoefte die er in de regio is. In de regionale woonagenda die in het vierde kwartaal van 2015 wordt vastgesteld, zullen de regionale gemeenten aan moeten geven hoe hier mee wordt omgegaan. Wonen en zorg Het terrein van wonen & zorg is sterk in ontwikkeling. Essentiële veranderingen in het overheidsbeleid, in combinatie met de toenemende vergrijzing en de vastlopende woningmarkt hebben verstrekkende gevolgen. Meer verantwoordelijkheid voor de mensen zelf, zelfstandigheid en zelfredzaamheid staan centraal. Mensen moeten zolang mogelijk zelfstandig wonen. Grootschalige intramurale instellingen moeten plaatsmaken voor kleinschalige woon-zorgvoorzieningen in wijken. De zorg moet doelmatiger georganiseerd en wonen en zorg worden gescheiden. Geldermalsen heeft een regierol op dit beleidsterrein om te zorgen voor voldoende geschikte woningen waar zorg geboden kan worden. Bedrijventerreinen De economie herstelt zich licht; de vraag naar bedrijventerrein komt langzaam op gang. Het bestemmingsplan Hondsgemet-Zuid is herzien. Gestreefd wordt naar uitgifte van één of twee grotere kavels binnen twee jaar. Hiervoor heeft ons college 600 uur extra vrijgemaakt voor 2015 en 2016; dit in aanvulling op de bestaande activiteiten van de Logistieke Hotspot Rivierenland. In mei 2015 is de opiniërende nota aan de orde geweest voor bedrijventerrein Hondsgemet Noord. In 2016 geven wij hier een vervolg aan door het starten van de bestemmingsplanprocedure. Insteek is door actuele bestemmingsplannen en het leveren van maatwerk leegstand op bestaande bedrijventerreinen te verminderen. De planning is dat medio 2016 een actueel bestemmingsplan voor de bedrijventerreinen gereed is. Recreatie en Toerisme In 2015 is gestart met het meerjarenprogramma voor de Regio Rivierenland. Recreatie is hier een speerpunt, waarbij in de regionale visie kansen worden gezien voor de ontwikkeling van dagattracties en Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 18

20 verblijfsaccommodaties in de omgeving van knooppunt Deil. Projecten uit het meerjarenprogramma worden in 2016 opgepakt. Ruimtelijke Ordening Binnen het beleidsveld ruimtelijke ordening blijft aandacht gewenst voor ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. In woonwijken en op bedrijfsterreinen uit zich dit onder meer door investeringen in de openbare ruimte. Door de recessie blijft het spanningsveld tussen investeringen en kwaliteit voelbaar. De transformatie van het landelijke gebied zet zich verder door, waarbij voormalige agrarische bedrijven nieuwe werk- en/of woonfuncties krijgen. Naast landbouw, al dan niet in verbrede vorm, worden natuur (EHS, Natura- 2000), water, recreatie&toerisme en cultuurhistorie (o.a. Nieuwe Hollandse Waterlinie) belangrijker. Het actueel houden van bestemmingsplannen is een continu proces. In 2015 zijn de laatste losse eindjes van de actualisering van verouderde bestemmingsplannen bijna afgerond. De nog resterende gedeelten worden verwerkt in de integrale bestemmingsplannen, o.a. bestemmingsplan buitengebied, Ook zal de nieuwe gemeentelijke omgevingsvisie verder in procedure worden gebracht. Dit geldt ook voor de herziening van het bestemmingsplan buitengebied dat in 2016 zijn houdbaarheidsdatum verliest. Duurzame energie Provinciaal ligt er een doelstelling om in 2020 in Gelderland 230,5 Megawatt aan windenergie op te wekken. Geldermalsen ligt gunstig voor realisatie van windturbines, getuige ook de vele initiatieven die er in Geldermalsen zijn. De Raad heeft in juli 2013 de Windvisie vastgesteld, zodat de aanwezige initiatieven op dit vlak binnen de gemeente kunnen worden opgepakt. Samen met de Provincie, gemeente Neerijnen, lokale energiecoöperaties in Geldermalsen en Neerijnen en projectontwikkelaars/grondeigenaren, zit Geldermalsen in een proces te komen tot twee windparken bij respectievelijk de Avri en rondom knooppunt Deil. De Provincie Gelderland heeft het windpark rondom knooppunt Deil aangemerkt als een icoonproject. Nadrukkelijk worden in dit proces de omwonenden betrokken. Begin 2015 zijn op 4 plaatsen in Geldermalsen en Neerijnen bewonersavonden gehouden, die werden georganiseerd door de inmiddels opgerichte burgerwindcoöperatie Betuwewind. Ook is begin 2015 de ontwikkelovereenkomst getekend tussen de overheden, ontwikkelaars en Betuwewind. In deze ontwikkelovereenkomst is afgesproken dat alle betrokken partijen zich zullen inspannen te komen tot een concreet projectplan dat past binnen de kaders die door de overheden zijn vastgesteld. Op dit moment zijn de ontwikkelaars met elkaar in gesprek om te komen tot een samenwerkingsovereenkomst. De verwachting is dat de aanvragen omgevingsvergunning voor beide parken nog in 2015 zullen zijn aangevraagd. Regionale ontwikkelingen In 2015 is gestart met het meerjarenprogramma voor de Regio Rivierenland. Speerpunten zijn: Economie en Logistiek, Agri-business en Recreatie en Toerisme. De provincie Gelderland heeft aangekondigd een andere financieringsstructuur te gaan hanteren voor de regeerperiode van Dit betekent dat de huidige regiocontracten komen te vervallen. De Regio speelt door het opstellen van het meerjarenprogramma hier op in. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 19

21 Zodra bekend is hoe de financieringsstromen gaan lopen, ligt er een regionale visie klaar. Insteek is als regio zoveel als mogelijk optimaal gebruik te maken van de provinciale subsidiegelden. Optimaliseren digitale infrastructuur In 2016 wordt een verdere optimalisering van de digitale infrastructuur van onze gemeente nagestreefd. Aandeel programma in totale lasten begroting 2016 programma 2 Overige programma's Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 20

22 Doelstellingen 2016 Wat is het probleem/ de uitdaging/ de opgave? Voortbordurend op de provinciale omgevingvisie met betrekking tot wonen dient de regionale woonagenda vastgesteld te worden. Onderdeel hiervan is vaststelling van het regionaal woningbouwprogramma met bijhorend toetsingskader. Voor de grondexploitatie van De Plantage is het van belang dat de gewenste woningaantallen kunnen worden veilig gesteld. In het kader van de discussie van het Regionaal Programma Bedrijventerreinen komt de toekomstige ontwikkeling van bedrijventerrein Hondsgemet-Noord onder druk te staan. De uitgifte van Hondsgemet in zijn geheel blijft achter bij de eerder gestelde prognoses. Hierdoor blijft ook de economische ontwikkeling van de gemeente Geldermalsen achter. Geldermalsen is een groene gemeente. Hierbij past aandacht voor de kwaliteit van het milieu. In het coalitie akkoord is aangegeven dat de gemeentelijke organisatie hierbij het goede voorbeeld geeft en dat we duurzaamheidsinitiatieven, zoals 11Duurzaam, positief tegemoet treden. We faciliteren windenergie, rekening houdend met ruimtelijke kwaliteit. Naast windenergie willen we ook nadrukkelijk inzetten op andere vormen van duurzame energie, zoals zonne-energie (bijvoorbeeld op braakliggende terreinen). De werkloosheid is ook binnen de Regio Rivierenland en gemeente Geldermalsen toegenomen. Binnen de drie regionale speerpunten agribusiness, toerisme&recreatie en Economie&Logistiek heeft de ontwikkeling van werkgelegenheid prioriteit. Deze is benoemd als apart thema onder de noemer arbeidsmarkt. De aandacht binnen deze clusters gaat ook uit naar de maakindustrie. Daarnaast blijkt er behoefte aan kennisuitwisseling op het gebied van innovatie, scholing en subsidies van innovatieve bedrijven. Het is gewenst in Rivierenland ook hoogwaardige werkgelegenheid aan te trekken. Het centrum van Geldermalsen is een belangrijke drager voor de dagelijkse voorzieningen voor onze inwoners. Het centrum willen we bruisend houden. Een goede digitale infrastructuur is een essentieel hulpmiddel om de bestuurlijke en maatschappelijke uitdagingen van vandaag en morgen aan te gaan. Met name wordt daarbij gekeken naar de buitengebieden waar kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van breedbandvoorzieningen steeds meer te wensen overlaat. Binnen de gemeente Geldermalsen is een groot deel van het aantal adressen inmiddels voorzien van glasvezel, met uitzondering van het buitengebied en de kleine kernen. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 21

23 Wat willen we bereiken? 1. Gezonde grondexploitaties Streven is zowel op De Plantage als op de bedrijventerreinen meer kavels uit te geven dan afgelopen jaren. Voor De Plantage wordt gestreefd naar volledige ontwikkeling en daarmee verkoop van alle bouwrijpe grond van deelplan 1 in de jaren Het gaat daarbij om ruim 200 bouwrijpe kavels. Voor de bedrijventerreinen wordt gestreefd naar volledige uitgifte van alle uitgeefbare grond op Hondsgemetzuid. Het gaat daarbij om ruim 11 ha. In 2016 wordt gestreefd naar een uitgifte van minimaal 3 hectare. Vanaf 2018 moet Hondsgemet-noord in ontwikkeling zijn. Uiterste inspanning om deze doelen te realiseren, is noodzakelijk. Alle benodigde interne en externe deskundigheid wordt hiervoor aangewend. Ook worden waar nodig verbanden gezocht met andere disciplines zoals duurzaamheid en werkgelegenheid. Resultaatsindicatoren: 1. Vaststellen overeenkomst tussen ontwikkelaars en gemeente, met betrekking tot deelplan 2 (3 e kwartaal 2016) 2. Herijking deelplannen 3 en 4 van bestemmingsplangebied De Plantage (4 e kwartaal 2016) 2. Duurzaamheid Geldermalsen is een groene gemeente, waar duurzaamheid hoog in het vaandel van het college en de raad staat. Wij hebben als gemeente het Gelders Energieakkoord ondertekend (o.a. doelstelling om in 2050 klimaatneutraal te zijn) en willen vooral energietransities faciliteren. In dit kader hebben wij ons aangesloten bij de klimaatcoalitie, faciliteren we zon- en windenergie rondom de Avri, windenergie bij knooppunt Deil en de realisatie van een (op termijn bio-) LNG tankstation op Hondsgemet Noord. Daarnaast willen we initiatieven van particulieren stimuleren en faciliteren. In dat kader hebben wij,samen met de andere Regiogemeenten, het project Betuwe Bespaart geselecteerd als regionale maatwerkaanpak voor energiebesparing bij particuliere huishoudens in regio Rivierenland. Betuwe Bespaart staat voor: een digitaal en/of fysiek energieloket, op zo lokaal mogelijk niveau meer vraag bevorderen onder eigenaar-bewoner naar maatregelen op terrein van energiebesparing en - opwekking een beter aanbod door lokale bedrijven door een betere samenwerking belemmeringen weg te nemen en financieringsconstructies (laten) opzetten een duurzame regionale alliantie van gemeenten, bedrijven, lokale energiecoöperaties en maatschappelijke organisaties die door kan gaan na Eind 2014 is er een subsidieaanvraag gedaan en gehonoreerd voor het plaatsen van ca. 170 extra zonnepanelen op het gemeentehuis. Plaatsing van de panelen zal, na goedkeuring door de Raad, in het laatste kwartaal van 2015 of het eerste kwartaal van 2016 geschieden. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 22

24 Resultaatsindicatoren: 1. Gezamenlijk haalbaarheidsonderzoek met 11 duurzaam gereed in 3 e kwartaal 2016 voor energiebesparende mogelijkheden aan dorpshuizen en verenigingsgebouwen die zichzelf terugbetalen 2. Ongeveer 170 extra zonnepanelen geplaatst op Kuipershof 2 in 2 e kwartaal Start bestemmingsplan(nen) windenergie in Stimuleren economische ontwikkeling Voor het bedrijventerrein Hondsgemet wordt extra inzet gepleegd in Binnen de drie regionale speerpunten agribusiness, toerisme&recreatie en Economie&Logistiek heeft de ontwikkeling van werkgelegenheid prioriteit. Daarnaast is er ook behoefte aan kennisuitwisseling op het gebied van innovatie, scholing en subsidies van innovatieve bedrijven. Aantrekken van hoogwaardige werkgelegenheid is eveneens een wens. Resultaatsindicatoren: 1. Actieve acquisitie voor bedrijventerrein Hondsgemet met als doel in 2016 minimaal 3 ha uit te geven 4. Optimaliseren digitale infrastructuur Een goede digitale infrastructuur is een essentieel hulpmiddel om de bestuurlijke en maatschappelijke uitdagingen van vandaag en morgen aan te gaan. Een volledig dekkend breedbandnetwerk binnen de gemeente Geldermalsen is een must. Resultaatsindicatoren: 1. Actieve deelname aan het regionale project breedband (vanaf 1 e kwartaal 2016); 2. Start Pilotproject in Geldermalsen (4 e kwartaal 2016). Wat gaan we daarvoor doen? 1. Gezonde grondexploitatie Vaststellen overeenkomst door burgemeester en wethouders, tussen ontwikkelaars en gemeente, met betrekking tot de uitvoering van deelplan 2 Herijking deelplannen 3 en 4 van bestemmingsplangebied De Plantage Met regio en provincie kwantitatieve afspraken maken over zowel het regionaal woningbouwprogramma als de uitgifte van bedrijventerreinen. Over de hieruit eventueel voortvloeiende financiële consequenties eveneens trachten afspraken te maken Opstellen business case tijdelijk/anders bestemmen van de braakliggende gronden (die mogelijk niet meer in exploitatie komen) In aanvulling op de Logistieke Hotspot Rivierenland heeft het college in 2015/ uur vrijgemaakt om de verkoop op bedrijventerrein Hondsgemet te bevorderen. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 23

25 In 2e kwartaal 2016 helderheid over de mogelijkheden van financial engineering m.b.t. Hondsgemet Noord. 2. Duurzaamheid Gezamenlijk haalbaarheidsonderzoek met 11 duurzaam, gereed in 3e kwartaal 2016, voor energiebesparende mogelijkheden aan dorpshuizen en verenigingsgebouwen die zichzelf terug betalen; Ongeveer 170 extra zonnepanelen geplaatst op Kuipershof 2 in het 2 de kwartaal 2016; Ruimte geven aan initiatieven voor wat betreft gebruik van alternatieve energievormen op Hondsgemet Noord en de Plantage en de Avri locatie. 3. Stimuleren economische ontwikkeling Actieve acquisitie voor bedrijventerrein Hondsgemet met als doel in 2016 minimaal 3 ha uit te geven; 4. Optimaliseren digitale infrastructuur Actieve deelname aan het regionale project breedband (vanaf 1e kwartaal 2016); Start Pilotproject in Geldermalsen (4e kwartaal 2016) Wat mag het kosten? 1. Gezonde grondexploitatie De kosten die ten aanzien van de grondexploitaties worden gemaakt, worden gedekt vanuit de grondexploitatie. Indien, als gevolg van het regionaal overleg of het overleg met de provincie, sprake zal zijn van een beperkter programma, heeft dit grote financiële gevolgen. Is dit aan de orde, dan zal hier samen met de regio en provincie een oplossing voor gezocht moeten worden. 2. Duurzaamheid Het haalbaarheidsonderzoek en het ondersteunen van initiatieven behoeft geen extra budget, behalve ondersteuning in uren. Daarbij wordt er vanuit gegaan dat alles in eigen beheer en in samenwerking met 11Duurzaam kan worden opgepakt. 3. Stimuleren economische ontwikkeling Acquisiteur Hondsgemet: Dit kost maximaal verspreid over de jaren 2015 en De kosten komen ten laste van de grondexploitatie Hondsgemet-Zuid (incidenteel). Voor het plan van Aanpak wordt een bedrag van ,- geraamd (incidenteel) Voor het stimuleren werkgelegenheid wordt een bedrag van geraamd. (incidenteel) Voor de speerpunten wordt met name capaciteit ingezet. Projecten die er uit voortvloeien, worden voor zover mogelijk betaald uit de bestemmingsreserve Welvarend. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 24

26 4. Optimaliseren digitale infrastructuur De provincie Gelderland heeft een pilot gedraaid in de Achterhoek en 30 miljoen euro ter beschikking gesteld. In het nieuwe coalitieakkoord is voor breedband een investeringsbedrag van 70 miljoen euro opgenomen. Regio Rivierenland zal hier aanspraak op maken. Het kan zijn dat de gemeenten in de regio Rivierenland dienen bij te dragen in een onrendabele top cq. het leveren van capaciteit om dit project te draaien. Hiervoor zijn in Geldermalsen geen middelen geraamd. In juni 2015 heeft het AB van de Regio Rivierenland ingestemd met de uitwerking van fase 4 en 5 voor het project Breedband. Bij Fase 5 kan breedband worden gerealiseerd. Start realisatie is gepland voor Bijdrage Spoorweg in het kader van PHS Indien bestuurlijke overeenstemming wordt bereikt over de aanleg van de Spoorweg in het kader van het programma Hoogfrequent Spoor (HSP), dan zal de gemeente een bijdrage aan Prorail moeten betalen. De raming van de bijdrage bedraagt 3,5 mln. De dekking is aanwezig door een onttrekking uit de aandelenreserve. Risico s 1. Gezonde grondexploitatie De grootste risico s ten aanzien van de grondexploitaties zijn de discussies binnen de regio en met de provincie ten aanzien van de programmering (woningbouw en bedrijventerrein) De provincie is zeer kritisch op nieuwe woningbouwplannen in relatie tot de behoefte die er in de regio is. In de 2 e helft van 2015 worden de consequenties hiervan duidelijk. Het mag duidelijk zijn dat de financiële impact hier groot van kan zijn (risico: hoog). Daarnaast blijft het in de grondexploitaties geprognosticeerde afzettempo van zowel woningbouw als bedrijventerrein het grootste risico. Momenteel is een licht herstel van de markt zichtbaar. De komende jaren wordt van een stijgende uitgifte uitgegaan. Met een zich verder herstellende markt is dit mogelijk. Echter, woningbouwprognoses geven aan dat de behoefte lager ligt dan waar nu in de grondexploitatie van De Plantage van wordt uitgegaan (risico: hoog). 2. Duurzaamheid Op de bewonersavonden over de windparken bij Deil en de Avri zijn kritische geluiden te horen geweest. Het blijft dus belangrijk de omwonenden bij dit proces te blijven betrekken en het participatieplan en gebiedsfonds goed uit te werken. Dit is een rol die Betuwewind samen met de ontwikkelaars ook nadrukkelijk oppakt (risico: hoog) Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 25

27 3. Stimuleren economische ontwikkeling De (financiële) markt heeft de gemeente niet in de hand. Of de prognoses voor uitgifte worden gehaald, blijft daarom altijd een risico (risico: hoog) De betreffende partners werken niet mee/er wordt geen overeenstemming mee bereikt (risico: middel) 4. Optimaliseren digitale infrastructuur Ingeval de uitwerking van fase 4 en 5 bij de Regio Rivierenland vertraagt, zal ook het pilot-project vertraging oplopen (risico: middel). Ingeval de gemeenten in de regio Rivierenland gevraagd worden bij te dragen in een onrendabele top, hebben we in Geldermalsen hiervoor geen gelden geraamd. De financiën De lasten en baten van het programma zijn hieronder weergegeven. Programma 2 Jaarrekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Wonen, werken en bedrijven Lasten Bestaand beleid Nieuw beleid Fin. dekkingsplan Totaal lasten Baten Bestaand beleid Nieuw beleid Fin. dekkingsplan 0 Totaal baten Exploitatieresultaat voor bestemming Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 26

28 Programma 3 Leefbaarheid, welzijn en zorg Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 27

29 Programma in één oogopslag Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 28

30 Stip op de horizon Meedoen in de samenleving is het motto van dit programma. Met de middelen die er zijn, vitaliteit en sociale cohesie in de dorpen versterken. Eigen verantwoordelijkheid van de inwoner staat voorop, waarbij de gemeente al dan niet op de achtergrond stimuleert en zo nodig de rol van regisseur vervult. De gemeente brengt partijen (inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven) bij elkaar en wil waardevolle initiatieven uit de gemeenschap ondersteunen. Hierbij willen we ruimte geven voor de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners. Deze uitgangspunten staan ook aan de basis van de nieuwe gemeentelijke taken in het sociale domein (Jeugdzorg, Participatiewet en Wet maatschappelijke ondersteuning). Ter bevordering van de openbare orde en veiligheid in de kernen werken inwoners, gemeente en maatschappelijke partners samen. Eigen verantwoordelijkheid, sociale controle, toezicht en handhaving gaan daarbij hand in hand. Relatie met andere programma s Tussen de programma s in deze begroting bestaan onderlinge relaties. Tussen programma 3 (Leefbaarheid, welzijn en zorg) en programma 2 (Wonen, werken en bedrijven) zijn diverse dwarsverbanden zoals (preventieve) woningaanpassingen, verschillende woon/zorg-initiatieven etc. De samenhang met programma 4 (Landschap, verkeer en openbare ruimte) komt naar voren bij de dorpsplannen, onderwijsgebouwen, vervoer en speelvoorzieningen. Handhaving&toezicht op het gebied van bouwen en milieu en het verlenen van (Wabo) omgevingsvergunningen zijn overgeheveld naar de ODR. Bestaande beleidskaders Beleidskader Vastgesteld door Datum vaststelling Geldig tot Beleidskader Maatschappelijke Ondersteuning Gemeenteraad 31 januari (herzien eind 2015) Verordening voorzieningen Wmo Gemeente Geldermalsen Gemeenteraad 31 januari (herzien eind 2015) Besluit Maatschappelijke Ondersteuning Beleidsregels Maatschappelijke Ondersteuning College College 28 februari (herzien eind 2015) 28 februari (herzien eind 2015) Algemene subsidieverordening voor maatschappelijke activiteiten 2014 Gemeenteraad 22 april 2014 Geen einddatum Nadere regels subsidie maatschappelijke activiteiten 2014 College 13 september 2014 Geen einddatum Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 29

31 Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ Wmo, Gemeenteraad 22 april Lokale sturing en bekostiging Jeugdzorg&Wmo Gemeenteraad 27 mei Start en inrichting Sociale Kernteams (Groeinota Sociale Kernteams) Gemeenteraad 27 mei 2014 Geen einddatum Verzekering risico s transities Wmo en Jeugd Gemeenteraad 1 juli (herzien eind 2015) Beleidsnota Wmo en Jeugd 2015 en 2016, Samen kan er meer. Kracht van Geldermalsen Gemeenteraad Oktober Verordening Jeugdhulp 2015 Geldermalsen Gemeenteraad Oktober 2014 Geen einddatum Beleidsnota Jeugd 'Kansen voor de toekomst' De regionale visie op het sociale domein De samen redzame samenleving Lokale visie op het sociale domein Naar een vitale samenleving Gemeenteraad Gemeenteraad Gemeenteraad 25 februari februari 2013 Geen einddatum 26 februari 2013 Geen einddatum Contouren in ontwikkeling. Naar een samen redzame samenleving Gemeenteraad Oktober 2013 Geen einddatum Notitie wonen en zorg Gemeenteraad Oktober Zorgvoorzieningen Geldermalsen en Culemborg Kleurrijk Wonen Mei 2008 Geen einddatum Tweede fase Lekker Thuis Wonen (Opplussen woningen, voorbereid op de toekomst) College 30 oktober 2012 Geen einddatum Verordening Subsidie Opplussen gemeente Geldermalsen Gemeenteraad 1 juli Meldpunt informele zorg College December 2007 Geen einddatum Heroverweging combinatiefuncties (aantal) College September 2011 Geen einddatum Subsidieovereenkomst gemeenten Rivierenland en Iriszorg Regiogemeenten en Iriszorg (herzien eind 2015) Kadernotitie sportstimulering Geldermalsen Gemeenteraad September 2008 Geen einddatum Verordening culturele en sportieve deelname Gemeenteraad December 2007 Geen einddatum Beleidsnota Kunst I en II Gemeenteraad 2006 en 2008 Geen einddatum Samenwerkingsovereenkomst gemeenten en Stichting Openbare bibliotheek Convenant uitvoering Bibliotheekwerk Gemeenteraad Gemeenteraad September 2005 Geen einddatum 25 november Subsidieverordening Openbare bibliotheek Rivierenland Gemeenteraad Juni 2007 Geen einddatum Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Geldermalsen 2015 Gemeenteraad 3 maart 2015 Geen einddatum Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 30

32 Beheerplan onderwijsgebouwen Gemeenteraad Procedure overleg onderwijshuisvesting gemeente Geldermalsen 2011 Gemeenteraad Juni 2011 Geen einddatum Brede Impuls Combinatiefuncties Rijk/VNG 2009 Geen einddatum Convenant voor- en vroegschoolse educatie gemeente, scholen, voor- schoolse voorzieningen Februari 2014 Geen einddatum Verordening ruimte- en inrichtingseisen Peuterspeelzalen 2011 Gemeenteraad Juni 2011 Geen einddatum Nota Handhaving en toezicht kinderopvang Verordening kinderopvang College Gemeenteraad September 2012 Geen einddatum September 2004 Geen einddatum Vaststellen zonetarief Regiotaxi College 24 januari 2012 Geen einddatum Startnotitie Pilot Dorpsplannen Gemeenteraad Mei 2011 Geen einddatum Verordening Inburgering Geldermalsen 2010 Verordening Antidiscriminatievoorziening Gemeenteraad Gemeenteraad September 2010 Geen einddatum September 2010 Geen einddatum Inhoudelijk model voor een regionale infrastructuur werk en inkomen (RIW) Gemeenteraad 26 maart 2013 Geen einddatum Beleidsregels terug- en invordering Wwb Ioaw Ioaz gemeente Geldermalsen College 28 mei 2013 Geen einddatum Gemeenschappelijke Regeling Werkzaak Rivierenland Gemeenteraad Oktober 2014 Geen einddatum Beleidsregels bijzondere bijstand als lening en drempelbedrag bijzondere bijstand 2012 Beleidsregels bij bijstandverlening onder verband van krediethypotheek en pandrecht Afstemmingsverordening Participatiewet, Ioaw, en Ioaz 2015 Verordening Cliëntenparticipatie Verordening individuele inkomenstoeslag Verordening verrekening bestuurlijke boete recidive Handhavingsplan Participatiewet Re-integratieverordening College College Gemeenteraad Gemeenteraad Gemeenteraad Gemeenteraad Gemeenteraad Gemeenteraad 2 augustus 2011 Geen einddatum 17augustus 2004 Geen einddatum 16 december 2014 Geen einddatum 16 december 2014 Geen einddatum 16 december 2014 Geen einddatum 16 december 2014 Geen einddatum 16 december december 2014 Geen einddatum Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 31

33 Verordening individuele studietoeslag Verordening loonkostensubsidie Verordening Tegenprestatie Gemeenteraad Gemeenteraad Gemeenteraad 16 december 2014 Geen einddatum 16 december 2014 Geen einddatum 16 december 2014 Geen einddatum Beleidsregels Reïntegratie en loonkostensubsidie College 24 maart 2015 Geen einddatum Beleidsregel individuele inkomenstoeslag College 24 maart 2015 Geen einddatum Beleidsplan Tegenprestatie College 24 maart 2015 Geen einddatum Beleidsregel Kostendelersnorm College 24 maart 2015 Geen einddatum Collectieve ziektekostenverzekering College December 2006 Geen einddatum Organisatorisch model voor de regionale infrastructuur werk en inkomen (RIW) Gemeenteraad 25 februari 2014 Geen einddatum Verordening maatschappelijke ondersteuning 2015 Geldermalsen Gemeenteraad Oktober 2014 Geen einddatum Calamiteitenprotocol Wmo en Jeugdwet college 23 december 2014 Geen einddatum Besluit maatschappelijke ondersteuning 2015 College December 2014 Geen einddatum Besluit jeugdwet Geldermalsen 2015 College December 2014 Geen einddatum Relevante ontwikkelingen en trends De transformatie in het sociale domein Op 1 januari 2015 zijn de nieuwe taken, budgetten en verantwoordelijkheden op het gebied van Wmo, werk en inkomen en jeugd overgeheveld naar de gemeenten (transitie). Daarmee is het proces van veranderingen in het sociaal domein niet afgerond; het is nét begonnen. In Geldermalsen is de toegang voor alle inwoners met zorg- en ondersteuningsvragen geregeld via het Kernteam. Op het gebied van de informatievoorziening en de gegevensverwerking hebben zich knelpunten voor gedaan. Dat geldt overigens voor alle gemeenten in Nederland. Landelijk waren er problemen met ondermeer de uitbetaling van de PGB s door de Sociale VerzekeringsBank. De afgelopen jaren hebben de transities veel bestuurlijke en ambtelijke aandacht van de gemeente gevraagd. Dat blijft voorlopig zo. De komende jaren moeten we werken aan de transformatie van de nieuwe taken en verantwoordelijkheden. De focus bij de transformatie komt te liggen op 'eigen kracht' van de samenleving: de burgers, hun sociale netwerk waaronder mantelzorgers, de 'buurt' en de vrijwillige inzet. Dat betekent dat meer wordt ingezet op preventie en lichte zorg (zonder indicatie) om zware zorg te voorkomen. De transformatie naar de Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 32

34 participatiesamenleving en de overgang van zwaardere zorg naar meer lichtere zorg is een langdurig proces waarvoor ondermeer verandering van werkwijzen, innovatie en een cultuurverandering in de samenleving nodig is. Een cultuurverandering waarbij de burger zelf de verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en waarbij niet meer vanzelfsprekend kan worden teruggevallen op de overheid, vraagt veel tijd. Voordat dit uitgangspunt in alle hoeken en gaten van de samenleving is doorgedrongen, zijn we een aantal jaren verder. Maar intussen willen we ook snellere, betere, efficiëntere en meer integrale zorg realiseren. De transformatie is nodig, omdat het sociale domein anders onbetaalbaar wordt. We moeten immers als samenleving met minder middelen (bezuinigingen) een gelijkblijvende, maar waarschijnlijk toenemende, zorgvraag (dubbele vergrijzing) bedienen. Eind 2015 wordt de gemeenteraad geïnformeerd over het plan van aanpak transformatie sociaal domein. Jeugdzorg De gemeente is nu verantwoordelijk voor de gehele jeugdzorg: inclusief de zware problematiek. Ook hierbij is transformatie en inhoudelijke vernieuwing uitgangspunt. Voorzieningen en hulpverleners moeten zich meer richten op versterking van de eigen kracht van kinderen, jongeren en opvoeders. De zorg moet zo min mogelijk worden overgenomen. Dat betekent dat meer gewerkt wordt aan herstel van het gewone leven, versterken van de gewone ontwikkeling en opvoeding van jongeren, talentontwikkeling en bevordering van de eigen kracht en autonomie van kinderen en hun ouders. Aandachtspunt hierbij is het vroeg signaleren van (ook) zwaardere problematiek, met het doel noodzakelijke gespecialiseerde hulpverlening sneller en daarmee mogelijk korter in te zetten. Wmo De gemeente is, binnen de WMO, ook verantwoordelijk voor de zorg voor een nieuwe doelgroep (AWBZ : individuele begeleiding en/of dagbesteding). De problematiek van deze cliënten is zeer divers. Bij de begeleiding zijn vooral twee behoeften herkenbaar; structuur in het dagelijkse leven en een stabiele gezinssituatie. Verzekerde rechten voor inwoners hebben plaatsgemaakt voor een compensatieplicht. De gemeente is nu verantwoordelijk voor het bieden van arrangementen die (maatschappelijke) participatie en de zelfredzaamheid van inwoners bevorderen. Zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen, is uitgangspunt. Bij de hulp bij het huishouden is de urenindicatie losgelaten. Met de zorgaanbieders is productfinanciering afgesproken. De gemeente stelt vast of de klant in aanmerking komt voor hulp bij het huishouden. De klant krijgt een schoon huis en moet tevreden zijn met het resultaat. De zorgaanbieder kan zelf bepalen hoe de hulp wordt ingezet en kan voordeel behalen door een aantal diensten anders te organiseren. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 33

35 Participatiewet Hoofddoel van de Participatiewet is meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen bij een gewone werkgever. Bij voorkeur via een reguliere baan, maar als dat (nog) niet kan, door op een andere manier te participeren. Gemeenten krijgen één budget voor iedereen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In Rivierenland is eind 2014 de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling Werkzaak Rivierenland opgericht. In Werkzaak Rivierenland is de regionale infrastructuur voor de uitvoering van de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw), delen van de taken van het UWV en het Werkgevers Adviespunt Rivierenland (WAPR) samengebracht. Met ingang van 1 januari 2016 zal daadwerkelijk vanuit deze organisatie worden gewerkt. Ook bij de Participatiewet is sprake van transformatie. Iedereen werkt naar vermogen is een belangrijk uitgangspunt. Om dat te bereiken, werkt Werkzaak Rivierenland intensief samen met werkgevers. Werkzaak moet werkzoekenden verbinden aan de vraag van werk- en opdrachtgevers. Hiermee wordt de kwaliteit van de werkgeversdienstverlening een belangrijke succesfactor voor Werkzaak Rivierenland. Dit houdt veel meer in dan het koppelen van persoon aan vacature en vraagt een forse cultuuromslag van alle betrokkenen. Uitvoering via kernteam Het Kernteam vormt de toegang voor alle inwoners met hulp- en/of ondersteuningvragen op het gebied van jeugd, zorg, en welzijn. Het Kernteam ondersteunt inwoners of gezinnen die problemen en/of vragen hebben.. Het gezin is het uitgangspunt, met andere woorden; wat moet er gebeuren om het gezin of individu weer zelf sturing aan het eigen leven te kunnen geven. Een goede zorgverlening en preventie aan de voorzijde betekent minder (dure) zorg aan de achterzijde. In april 2015 is een ontwikkelevaluatie uitgevoerd. Hieruit bleek dat het Kernteam op de goede weg is, maar dat er vanzelfsprekend nog ontwikkelpunten zijn. Het kernteam is hiermee aan de slag gegaan. Een belangrijk punt is dat de aandacht van het team, naast het oppakken van hulp- en ondersteuningsvragen, is gericht op het vergaren van gedegen kennis van de sociale netwerken, zowel de professionele als de vrijwillige, in de dorpen. Regionale ontwikkelingen Het regiocontract loopt op 1 januari 2016 af. De provincie beraadt zich in 2015 op de huidige wijze van stimuleren van projecten op o.a. het terrein van jeugdbeleid, gezondheid en leefbaarheid. Hoogstwaarschijnlijk zal dit in de toekomst op een andere wijze worden ingestoken. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 34

36 Aandeel programma in totale lasten begroting 2016 programma 3 Overige programma's Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 35

37 Doelstellingen 2016 Wat is het probleem/ de uitdaging/ de opgave? Sociaal akkoord Garantiebanen In het sociaal akkoord van 11 april 2013 hebben kabinet en sociale partners (werkgevers en werknemers) afgesproken extra banen te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. Landelijk gaat het in totaal om extra banen (ten opzichte van peildatum 1 januari 2013) die in 2026 gerealiseerd moeten zijn; waarvan bij de overheid. De wet Banenafspraken en Quotum arbeidsbeperkten (BQA) regelt wat nodig is om de mensen uit de doelgroep op de banen te plaatsen en om te monitoren of de werkgevers de extra banen hebben gerealiseerd. In de regio Rivierenland moeten voor de jaren 2014 tot en met garantiebanen door overheid en onderwijs worden ingevuld. Voor Geldermalsen betekent dit voor zover wij nu kunnen berekenen - afgerond 3 fte. Op dit moment is namelijk nog niet helder wat de exacte afspraken zijn. De gemeenten hebben hierbij een buitengewoon belangrijke rol. Zij zijn, naast werkgever die aan de werkgeversverplichtingen moet voldoen, ook de lokale/regionale regisseurs. Gelet hierop is het noodzakelijk dat de gemeenten, via een op maat gesneden akkoord (regionaal Gemeentelijk Sociaal Akkoord (GSA) een duidelijk signaal afgeven over hun betrokkenheid en dadendrang. De gemeente vervult hierin een voorbeeldrol. Transitie en transformatie in het sociale domein De gemeente is per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van taken in het sociale domein; de Wet op de Jeugdzorg, de Wmo-wet en de Participatiewet. Gemeenten zijn beter toegerust deze taken uit te voeren, omdat ze dicht bij de inwoners, de klant, staan. Op termijn zal deze werkwijze tot kostenreductie leiden. Geldermalsen zoekt samen met alle betrokkenen naar slimme, betaalbare manieren om onze inwoners op deze gebieden zo goed mogelijk te kunnen (blijven) faciliteren. De kosten moeten omlaag. De zorg is anders op termijn niet meer betaalbaar. Daarnaast wordt fors bezuinigd op de budgetten. Hierbij wordt intensief regionaal met de 9 regiogemeenten samengewerkt. De omvang van deze nieuwe taak is dermate groot dat een gemeente het onmogelijk alleen kan ontwikkelen en uitvoeren. Lokaal wat kan, bovenlokaal wat moet of wat meerwaarde heeft is daarbij uitgangspunt. In Geldermalsen is een ambtelijke projectorganisatie opgezet waarin onderlinge afstemming en informatie-uitwisseling over de transities centraal staan. Ook op regionaal niveau zijn medewerkers van Geldermalsen betrokken bij de 3 transities. Ze participeren in verschillende werk- en projectgroepen; ook in In de regio wordt gewerkt aan inkoop en contractering van zorg, is men in gesprek met zorgleveranciers, bewaakt men benutting van contracten, ontwikkelt men monitoring van kwaliteit, etc. Deze ontwikkelingen plus de doorontwikkeling van het kernteam vragen de eerste paar jaar nog extra inzet en middelen. De komende drie jaar is hiervoor een extra budget van ,- nodig. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 36

38 Dorps- wijkgericht werken Inwoners willen meer zelf bepalen hoe hun dorp en leefomgeving eruit ziet. In de visie van het college willen we hen ruimte geven om verantwoordelijkheid te nemen. De afgelopen jaren zijn er in dit kader succesvolle trajecten geweest met dorpsplannen in Enspijk, Rhenoy, Rumpt en Tricht. In het coalitieakkoord is opgenomen dat ieder dorp een eigen dorps- of wijkplan met begroting kan maken. Via deze plannen streven we ernaar dat inwoners op ongeveer een derde deel van het uitvoeringsbudget groenonderhoud en infrastructurele aanpassingen invloed kunnen uitoefenen. Insteek is dat elk dorp c.q. wijk deze uitdaging in 2018 heeft opgepakt. Belangrijk hierbij is dat het wel van onderop moet komen. Elk dorp heeft een eigen wethouder toegewezen gekregen. Het doel is dit ook te laten gelden voor het ambtelijk apparaat; in 2018 moet elk dorp zijn eigen ambtelijk aanspreekpunt hebben. Eind 2014 zijn de burgers van Geldermalsen uitgedaagd om projectvoorstellen in te dienen voor het vergroten van de leefbaarheid in de dorpen. Daarbij was te verdelen, met een maximum van per initiatief. Hier is massaal op gereageerd. Zowel burgers als verenigingen en stichtingen uit Geldermalsen hebben hierop gereageerd, wat heeft geleid tot een totaal van 36 ingediende initiatieven. Vervolgens hebben ruim huishoudens gestemd op deze initiatieven. Door het grote succes heeft de gemeenteraad besloten om structureel budget van beschikbaar te stellen. In 2015 zijn spelregels opgesteld rondom de wijze van verdeling van de leefbaarheidsgelden en de wijze waarop burgers invloed krijgen op het groenonderhoud en infrastructurele aanpassingen. Voor 2016 staat de wijze van verankering van burgerparticipatie in de planning. Hoe geven we invulling aan de functie van dorpsambtenaar? Welke rol en positie krijgt de dorpsambtenaar in de gemeentelijke organisatie, hoe kan hij of zij goed functioneren? Wat worden de bevoegdheden van zo n persoon? Wordt per kern een budget toegewezen aan de dorpsambtenaar om quick wins te kunnen realiseren? Sport De gemeente wenst gezondheid, welzijn en participatie van inwoners positief te stimuleren. Dit o.a. door middel van het stimuleren van bewegen. Daarnaast willen we de sociale cohesie bevorderen zodat zelfredzaamheid wordt gestimuleerd. Dit voorkomt een beroep op de algemene voorzieningen. Hierbij is het belangrijk dat iedereen mee kan doen. Hier ligt een belangrijke rol voor het Kernteam; zij signaleert waar mensen kunnen gaan uitvallen. De Gemeente Geldermalsen wil inwoners gericht ruimte geven om verantwoordelijkheid te nemen, een open samenleving te vormen die bewust beleefde duurzame gezondheid en welbevinden voorstaat. Er ontstaat meerwaarde als een (sport) vereniging bijdraagt aan een breder maatschappelijk effect. Dit wordt bevorderd door multifunctioneel gebruik van duurzame en toegankelijke accommodaties. In de in het najaar van 2015 vast te stellen gemeentelijke sportvisie worden de uitgangspunten hiervoor vastgelegd. Bij de verdere uitwerking van deze visie wordt rekening gehouden met de eigenheid van de dorpen. Per dorp wordt inzichtelijk gemaakt wat nodig, noodzakelijk of wenselijk is. Hierbij worden uiteraard de inwoners betrokken. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 37

39 Wat willen we bereiken? 1. Speerpunt 1; Invulling sociaal akkoord garantiebanen De gemeente heeft een voorbeeldrol ten aanzien van het creëren van banen voor mensen met een arbeidsbeperking. In de wet Banenafspraken en Quotum Arbeidsbeperkten (BQA) zijn hier regels voor opgenomen. De gemeente geeft hierdoor invulling aan het sociaal akkoord garantiebanen Resultaatindicator: 1. Uiterlijk in het 4 e kwartaal 2016 heeft de gemeente Geldermalsen het aantal mensen uit uitkeringscategorie 3 aangesteld, zoals vastgelegd in de wet Banenafspraken en Quotum Arbeidsbeperkten (BQA). 2. Speerpunt 2; Van transitie naar transformatie in het sociaal domein Sinds 1 januari 2015 voeren gemeenten de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet uit. Van transitie gaan we naar transformatie: dat betekent een cultuurverandering: andere verhoudingen tussen inwoners, gemeente, professionals en zorgpartners. Maar ook meer eigen verantwoordelijkheid en het inzetten van de eigen regie van de burger en de samenleving. Transformatie betekent ook een verandering van werkprocessen en meer focus op de inzet van de 0-de en 1e lijn (eigen regie, preventie, kortdurende hulpverlening) in plaats van de 2e lijn (zwaardere specialistische zorg). Het sociaal domein is een open einde regeling. Permanente aandacht voor de beschikbare budgetten is geboden Resultaatindicatoren: 1. In 2016 zijn afspraken gemaakt met alle 0-lijnsorganisaties in de dorpen (zorg, welzijn, ouderen, dorpshuizen, sport, kerken, etc) met betrekking tot hun rol in het sociale domein (preventie, sociaal netwerk). 2. De uitgaven van het Kernteam en de kosten van de Wmo- en jeugzorgvoorzieningen realiseren binnen de ramingen van de productbegroting Speerpunt 3; Burgerparticipatie/leefbaarheid Wensbeeld is een gemeentelijke samenleving waarbij de inwoners eerder in gemeentelijke processen worden betrokken en worden uitgedaagd zelf met initiatieven te komen. Resultaatindicatoren: 1. In het 3 e kwartaal 2016 wordt ambtelijk een voorstel voorgelegd hoe binnen de gemeentelijke organisatie invulling gegeven wordt aan het begrip dorpsambtenaar 2. In 2016 aanzet voor 3 nieuwe dorps- dan wel wijkplannen. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 38

40 4. Speerpunt 4; Sport In het recente verleden is in het kader van sport en beweging veel in gang gezet. Door in 2016 sport speerpunt van beleid te maken, kan een aantal concrete projecten worden opgepakt en uitgewerkt. Dit met als uitgangspunt de in het najaar 2015 vast te stellen totaal visie op sport en bewegen in Geldermalsen Resultaatindicator: 1. Raadsvoorstellen voor beleidsnota s voor sportaccommodaties, tarievennota (3e kwartaal 2016) en subsidiebeleid maatschappelijk vastgoed (4e kwartaal 2016) Wat gaan we daarvoor doen? 1. Invulling sociaal akkoord garantiebanen. Voldoen aan de wettelijke eisen met betrekking tot de garantiebanen Raadsvoorstel/nota invulling garantiebanen opstellen in het 1 e kwartaal 2016 Regionaal samenwerken met Werkzaak met ingang van 1 januari 2016 Groep 3 werkzoekenden in eigen organisatie aanstellen 2. Van transitie naar transformatie in het sociaal domein Het Kernteam legt en onderhoudt contacten met informele sociale netwerken in de dorpen Investeren in de relatie Kernteam met gecontracteerde zorgpartners, huisartsen en veiligheidshuis. Inwoners via 11Centraal en andere media periodiek informeren over nemen eigen verantwoordelijkheid en inschakelen sociaal netwerk bij hulp- en ondersteuningsvragen. In scholing en intervisie Kernteam permanent aandacht schenken aan out-of-the-box-oplossingen bij hulp- en ondersteuningsvragen van inwoners. Op regionaal niveau bij gecontracteeerde zorgpartners aandacht vragen voor de uitgangspunten van de transformatie. Monitoring van contracten, zodat inzicht in benutting van budgetten, effectiviteit en kwaliteit verbetert. 3. Burgerparticipatie / leefbaarheid In het 3 e kwartaal 2016 spelregels opstellen voor de invulling van de functie van contactambtenaar dorpen Met regelmaat de dorpen/wijken benaderen met de vraag of en wanneer zij starten met het maken van een dorps-/wijkplan. Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 39

41 4. Sport 3 Raadsvoorstellen/ beleidsnota s (sportaccommodaties, tarieven en subsidiebeleid en maatschappelijk vastgoed) Coördineren en begeleiden van sportactiviteiten van en door burgers Externe subsidies en bijdragen genereren zodat financiële bijdragen door burgers minmaal hoeven te zijn Samenwerking zoeken met lokale en regionale projecten en partijen Wat mag het kosten? 1. Invulling sociaal akkoord garantiebanen De salariskosten van de medewerkers die de gemeente in dienst neemt, worden gedekt door de besparingen op de uitkerings- en reïntegratiekosten. Laatstgenoemde kosten komen namelijk nu volledig voor rekening van de gemeente. Insteek is dus medewerkers in dienst te nemen die op dit moment een uitkering van Geldermalsen ontvangen. Uitgegaan wordt van een budgettair neutrale operatie. 2. Van transitie naar transformatie in het sociaal domein Voor de transformatie sociaal domein ontvangen wij een rijksbijdrage van (Wmo) en (jeugdzorg). Hiervan is een bedrag van bestemd voor de lokale toegang en uitvoering door het Kernteam. De komende jaren ( ) is extra budget van ,- nodig om de doorontwikkeling van het Kernteam te realiseren en om op regionaal niveau mee te kunnen werken aan optimalisering van ondermeer de inkoop van zorg en monitoring van de resultaten. 3. Burgerparticipatie/leefbaarheid In de begroting is een bedrag van voor leefbaarheidsinitiatieven opgenomen. Daarnaast is er jaarlijks budget voor het opstellen van een dorpsplan en het realiseren van quickwins voor 3 dorpen en/of wijken. 4. Sport Voor het uitvoeren van de in het najaar van 2015 vast te stellen sportvisie waarbij ruimte wordt gegeven aan het initiëren van projecten door burgers wordt in 2016 structureel begroot en vanaf f Toelichting nieuw beleid - Gemeenschappelijke regeling Werkzaak Rivierenland; hiermee is miv gemoeid. Met ingang van 2016 is de gemeenschappelijke regeling Werkzaak Rivierenland van kracht. In het raadsvoorstel van 28 oktober 2014, nummer 08, is aangegeven dat in de eerste jaren extra kosten voor deze gemeenschappelijke regeling Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 40

42 verwacht worden voor de opbouw van de organisatie. Hier is in de risicobuffer rekening mee gehouden voor een bedrag van en dit bedrag wordt als dekking ingezet. - Uitvoeren sportvisie: hiervoor is voor 2016 een post van opgenomen; voor 2017 e.v Risico s 1. Invulling sociaal akkoord We hebben geen uitkeringsgerechtigden in ons bestand die matchen met beschikbaar en zinvol werk binnen de gemeentelijke organisatie (risico: laag) Bij niet halen van deze resultaatindicator komt onze voorbeeldrol op dit punt in gevaar (risico: laag) De geplaatste werkzoekenden vragen meer begeleiding dan vooraf ingeschat (risico:middel) Plaatsings- en begeleidingskosten zijn hoger dan de besparing op de uitkerings- en reïntegratiegelden (risico: laag) 2. Van transitie naar transformatie in het sociaal domein De budgetten die gemeenten ontvangen voor het sociaal domein zijn naast bezuinigingen door de rijksoverheid, erop gebaseerd dat meer wordt gevraagd van de eigen kracht en het sociaal netwerk van de inwoners. Ondersteuningsvragen worden zoveel mogelijk in de 0-de lijn worden opgelost. Er is geen garantie dat dit ook daadwerkelijk lukt (risico: middel). Wanneer de transformatie in het sociaal domein onvoldoende tot stand wordt gebracht (bij zorginstellingen, bij het Kernteam, bij inwoners en bij de gemeente zelf) lopen de kosten op. Een tekort op het budget sociaal domein is dan een reëel gevaar. (risico: hoog). Regionale samenwerking op het gebied van het sociaal domein komt onvoldoende tot stand (risico: laag). De automatiseringssystemen voor facturering en declaraties lopen medio juli 2015 nog niet goed. Wanneer dit ook in 2016 niet goed van de grond komt, hebben we onvoldoende zicht op de budgetten (risicio: middel). Het sociaal domein is een open-einde-regeling (risico: middel) 3. Burgerparticipatie / leefbaarheid Het opstellen van een dorpsplan is een activiteit die vanuit het dorp moet worden opgepakt. Wij zullen dat stimuleren, maar zeker niet opleggen. De ervaring van de dorpen tot nu toe is dat het opzetten van een dorpsplan veel tijd vraagt. Voldoende vrijwilligers in een dorp is daarbij een must en dus ook een risico (risico: middel) Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 41

43 Het aantal dorpen dat zich aanmeldt voor een dorpsplan is groter dan de beschikbare ambtelijke capaciteit/het beschikbare budget (risico: laag) 4. Sport Uitvoering vastgesteld beleid blijkt arbeidsintensiever dan geraamd/ambtelijke capaciteit voor uitvoering van het vastgestelde beleid is onvoldoende (risico: middel) Onvoldoende medewerking van en overeenstemming met verenigingen en bedrijfsleven met betrekking tot het sportbeleid (risico: middel) Regionale samenwerking op het gebied van sportaccommodaties komt (onvoldoende) van de grond (risico: laag) Derden kennen geen subsidies of geldelijke bijdragen toe (risico: middel) De financiën De lasten en baten van het programma zijn hieronder weergegeven. Programma 3 Jaarrekening Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Leefbaarheid, welzijn en zorg Lasten Bestaand beleid Nieuw beleid Fin. Dekkingsplan Totaal lasten Baten Bestaand beleid Nieuw beleid Fin. dekkingsplan Totaal baten Exploitatieresultaat voor bestemming Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 42

44 Programma 4 Landschap, verkeer en openbare ruimte Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 43

45 Programma in één oogopslag Programmabegroting 2016 gemeente Geldermalsen 44