raadsvoorstel Aan de raad,

Transcriptie

1 raadsvoorstel Agendapunt 2016, nr Te behandelen door de heer G.J.W. te Gronde onderwerp Aan de raad, Inleiding De initiatiefnemer is eigenaar en bewoner van de woning op het adres Scholtemaatweg 1. Hij heeft een onderneming op het gebied van duurzame energie. Deze onderneming werkt samen met de AGEM. De initiatiefnemer wil op de agrarische grond naast zijn woning een zonnepark bouwen met circa zonnepanelen. De opgewekte energie zal in samenwerking met de AGEM worden geleverd aan het bestaande energienet. Daarnaast wil de initiatiefnemer dit zonnepark gebruiken voor (commerciële) voorlichting en voor onderzoek naar het rendement van zonnepanelen. Gezien de gewenste omvang van dit zonnepark is er sprake van een bedrijfsmatige functie in de zin van het bestemmingsplan. Deze zonnepanelen staan op het maaiveld. De agrarische functie van deze grond komt door de plaatsing van de zonnepanelen te vervallen. Om die reden moet het geldende bestemmingsplan worden herzien om dit initiatief mogelijk te maken. U bent als raad het bevoegde gezag voor het vaststellen van bestemmingsplanherzieningen. Voorstel Het bestemmingsplan Scholtemaatweg 1 vast te stellen overeenkomstig het plan zoals dat ter inzage heeft gelegen, een en ander zoals vervat in het GML-bestand: NL.IMRO.0294.BP1512BGSCHOLTMTW1-VA01 met bijbehorende bestanden waarbij gebruik is gemaakt van een ondergrond welke ontleend is aan de GBKN. Relatie met (huidig) beleid Het geldende ruimtelijke beleid van uw raad biedt geen expliciet kader voor dit initiatief. Dit betekent dat medewerking aan dit verzoek mede gezien kan worden als het scheppen van een nieuwe beleidslijn. Op dit moment is dit het enige initiatief van deze omvang in onze gemeente. Meerdere soortgelijke initiatieven lijken goed inpasbaar in ons buitengebied. Echter, een groot aantal initiatieven kan leiden tot een aantasting van ons waardevolle landschap. De verwachting is dat dit type initiatief (in deze schaalgrootte) geen grote vlucht zal nemen vanwege een beperkte rentabiliteit. Het risico dat met dit initiatief wordt geschapen lijkt daarom een beperkt en acceptabel. Daar komt bij dat wanneer er onverwacht toch een groter aantal initiatieven wordt ontplooid, uw raad bevoegd is haar beleid opnieuw te wijzigen. Op dit moment wordt een nieuwe omgevingsvisie voor het buitengebied voorbereid. Hierin zal beleid op het gebied van duurzaamheid een vertaling moeten krijgen naar het beleid op het gebied van de ruimtelijke ordening. Met dit initiatief lopen we vooruit op toekomstig beleid. Het is op dit moment dan ook niet zeker of en hoe dit initiatief binnen dat toekomstige beleid zal passen. Beoogd(e) effect(en) Dit bestemmingsplan biedt de planologische basis voor een particulier initiatief voor het opwekken van duurzame energie middels zonnepanelen. In het bestemmingsplan is een goede landschappelijke inpassing van het zonnepark als voorwaarde verankerd, waardoor een onacceptabele aantasting van het waardevolle landschap niet aan de orde is.

2 2/5 Argumenten 1. Het initiatief De initiatiefnemer wil een zonnepark realiseren met een omvang van circa zonnepanelen op een terrein dat circa m 2 groot is. Gezien de omvang van het initiatief is de opgewekte hoeveelheid elektrische energie groter dan voor één huishouden nodig is. Er is dan ook sprake van een bedrijfsmatige functie. De door de initiatiefnemer beoogde locatie betreft een perceel agrarische grond dat aansluit bij zijn woonperceel op het adres Scholtemaatweg 1. De initiatiefnemer is ondernemer op het gebied van duurzame energie en geeft aan de volgende doelen te hebben met zijn initiatief: Het opwekken van duurzame energie die geleverd zal worden via de AGEM; Het benutten van dit zonnepark voor het geven van (commerciële) voorlichting aan mensen die interesse hebben in de aankoop van zonnepanelen; Ruimte bieden voor onderzoek aan de Universiteit Twente en het ROC in Leeuwarden. 1.1 Ruimtelijk beleid Er zijn twee typen beleidskader die onderscheiden moeten worden voor dit initiatief. Op de eerste plaats is dat het ruimtelijke beleid. Het gemeentelijke ruimtelijke beleid gaat niet concreet in op initiatieven als deze. In de Visie Buitengebied 2005 worden algemene kaders geschetst voor ruimtelijke ontwikkelingen. Het hoofddoel voor de visie buitengebied is behoud door ontwikkeling. Dit wil zeggen het behoud van de bijzondere cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische kwaliteiten die het gebied herbergt en ruimte bieden aan nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Diverse economische dragers maken het buitengebied van Winterswijk leefbaar en vitaal. Voor het landschap is een continue ontwikkeling van belang. Er wordt niet gestreefd naar herstel van een historisch landschap, maar naar het realiseren van een landschap van deze tijd, dat is geïnspireerd op het verleden. De Visie Buitengebied biedt in zijn algemeenheid dus ruimte voor nieuwe initiatieven. Bij dit initiatief wordt een nieuwe bedrijfsactiviteit toegevoegd aan het buitengebied en daarmee dus een (potentiële) economische drager. Door het zonnepark te omzomen met deels nieuwe en deels bestaande beplanting wordt dit park (grotendeels) aan het oog van voorbijgangers onttrokken. In zoverre draagt het initiatief niet bij aan het behoud of de ontwikkeling van bestaande waarden, maar vormt het ook geen aantasting daarvan. Een tweede belangrijk ruimtelijk kader is de Ladder voor duurzame verstedelijking zoals deze is opgenomen in het Besluit ruimtelijke ordening. Deze ladder voor duurzame verstedelijking verplicht gemeenten kortweg tot het maken van een expliciete afweging bij het toestaan van nieuwe ontwikkelingen aan de hand van de volgende vragen: 1. Is er sprake van een stedelijke ontwikkeling? 2. Voorziet het plan in een actuele regionale behoefte? 3. Kan het plan gefaciliteerd worden in bestaand stedelijk gebied? 4. Indien er geen ruimte is in bestaand stedelijk gebied, is dat dan inderdaad de juiste locatie voor het plan (mede gelet op de infrastructuur)? Ad 1: in dit initiatief draait het om het realiseren van een technische installatie ten behoeve van het opwekken van elektrische energie. Deze installatie bestaat hierbij uit een (serie) bouwwerken, te weten de stellages waar de zonnepanelen op gemonteerd zijn, die op het maaiveld staan. Op basis van de wet en de huidige jurisprudentie is niet duidelijk of dit initiatief gezien moet worden als een stedelijke ontwikkeling. Aangezien het initiatief een bedrijfsmatige activiteit betreft dat geen agrarisch karakter heeft (de opwekking van de energie staat geheel los van het producerend vermogen van de onderliggende grond) nemen we aan dat er inderdaad sprake is van een stedelijke ontwikkeling. Ad 2: de gemeenten in de Regio Achterhoek hebben gezamenlijk doelstellingen geformuleerd op het gebied van het opwekken van duurzame energie. Dat er behoefte is aan energie in de regio is evident (er wonen en werken immers mensen). De behoefte om deze energie duurzaam op te wekken is minder evident, maar ligt wel voor de hand gezien de doelstellingen die de gemeenten gezamenlijk hebben gesteld op dit gebied. Ad 3: de regionale behoefte aan zonne-energie kan deels worden voorzien door zonnepanelen te plaatsen op daken van bestaande gebouwen. Daarnaast zijn er initiatieven voor het aanleggen van

3 3/5 (grotere) zonneparken op het maaiveld op b.v. voormalige vuilstorten en terreinen waarop oorspronkelijk woningbouw was voorzien. Het is echter niet waarschijnlijk dat in de totale behoefte kan worden voorzien in het bestaande stedelijke gebied. De regionale behoefte aan zonne-energie zal hieronder nader worden toegelicht. Ad 4: in het Besluit ruimtelijke ordening wordt de nadruk gelegd op de goede ontsluiting van het gekozen plangebied voor het verkeer. Gezien het type functie speelt het verkeersvraagstuk echter een ondergeschikte rol. Wat wel van belang is (zowel technisch als qua kosten) is de ligging nabij een geschikte aansluiting op het bestaande elektriciteitsnetwerk. De initiatiefnemer geeft aan dat dit het geval is en dat de grootte van het zonnepark is afgestemd op de aansluitmogelijkheden op het elektriciteitsnet. Samengevat is onze conclusie dat de ladder voor duurzame verstedelijking niet aan dit initiatief in de weg staat. 1.2 Duurzaamheidsbeleid Naast het ruimtelijke beleid speelt het beleid op het gebied van duurzaamheid een rol voor de beoordeling van dit initiatief. Winterswijk heeft een hoge ambitie als het gaat om het opwekken van duurzame energie. Deze ambitie is vastgelegd in diverse documenten. De raad heeft deze ambitie onder andere onderschreven in 2008 met het vaststellen van de beleidsnota Duurzaam Winterswijk. Ten aanzien van de productie van duurzame energie staat in deze nota het volgende: De gemeente Winterswijk staat positief tegenover de opwekking en het gebruik van hernieuwbare energie. Ook op regionaal niveau zijn er ambities uitgesproken. In het Akkoord van Groenlo (AvG 13) verklaren de acht gemeenten van de Regio Achterhoek te streven naar een energie-neutrale Achterhoek in 2030 door inzet op grootschalige energiebesparing en productie van hernieuwbare energie. Het college van B&W heeft hierover op 4 februari 2015 een besluit genomen. Dit besluit is in maart 2015 besproken in de commissie Ruimte. Door in 2030 al energieneutraal te zijn, wil de regio Achterhoek vooruit lopen op de (inter)nationale en provinciale klimaatdoelstellingen. Voorts heeft het college van B&W op 4 februari 2015 kennisgenomen van de Energiestrategienota duurzame energie Achterhoek. Op basis hiervan is besloten om samen met de commissie Ruimte richting te geven aan keuzemogelijkheden voor het opwekken van duurzame energie om invulling te geven aan Winterswijk energieneutraal in Als we het huidige energieverbruik (elektrisch) van bedrijven, instellingen en inwoners vertalen naar zonne-energie, dan betekent dit dat er minimaal zonnepanelen (63 GWh) gerealiseerd moeten worden. Zonne-energie maakt daarmee een groot deel uit van de duurzaamheidsopgave waar we voor staan. In de Energietransitienota Duurzame Energie Achterhoek wordt het volgende aanbevolen om de plaatsing van zonnepanelen op daken en op land te versnellen: Het lokale ruimtelijk beleid te inventariseren en op elkaar af te stemmen; Lokale burgerinitiatieven te stimuleren; Actief op zoek gaan naar financieringsmogelijkheden, te denken valt aan duurzaamheidslening (Wet Hof en Wet schatkistbankieren), subsidiemogelijkheden bij hogere overheden (PPM-Oost); Gemeentelijke strategische gronden in te zetten voor zonneparken; Informatiebijeenkomsten te houden om de mogelijkheden van zonne-energie onder de aandacht te brengen Te onderzoeken of lagere leges bij omgevingsvergunning/ro-procedures voor duurzame projecten mogelijk zijn Gemeentelijke daken beschikbaar te stellen voor bijvoorbeeld (lokale) energiecoöperaties en bedrijven stimuleren om dat ook te doen. Duidelijk is dat dit initiatief een bijdrage levert aan de gemeentelijke ambities op het gebied van duurzame energie. 1.3 Landschap Een belangrijk vraagstuk dat dit initiatief zichtbaar maakt is de spanning tussen landschappelijke waarden en het plaatsen van zonnepanelen. Met het plaatsen van zonnepanelen op agrarische gronden wordt een zeer technisch ogende en daarmee (naar de huidige maatstaven) gebiedsvreemde

4 4/5 installatie geïntroduceerd in het landschap. Voor het plaatsen van zonnepanelen ten behoeve van één huishouden kan het volgende stappenplan worden toegepast als het gaat om de plaatsing van de panelen: 1. De 1e voorkeur is panelen te plaatsen op platte daken/ asbest daken/ industriële daken, maar niet op karakteristieke rode daken. 2. Plaatsing van zonnepanelen op het erf; 3. Plaatsing van zonnepanelen aansluitend aan een bestaand erf 4. Plaatsing van zonnepanelen op een solitair gelegen perceel, niet direct aansluitend op een bestaand perceel. In dit initiatief wordt een (veel) groter aantal zonnepanelen geplaatst dan nodig voor één huishouden. Toch kan, wanneer we enkel kijken naar dit initiatief en de algemene afwegingen over de plaatsing van zonnepanelen buiten beschouwing laten, dit stappenplan voor individuele initiatieven analoog worden toegepast. Op het erf Scholtemaatweg 1 is diverse bebouwing aanwezig. Al die bebouwing is voorzien van rode daken. Het plaatsen van de zonnepanelen op de bestaande daken heeft dan ook niet de voorkeur in deze situatie. Belangrijk daarbij is verder dat het initiatief een dermate omvang heeft dat plaatsing van alle door de initiatiefnemer gewenste zonnepanelen op de bestaande daken en/of op het erf fysiek niet mogelijk is. Het geplande zonnepark is weliswaar gelegen aansluitend aan een bestaand erf, maar is functioneel slechts beperkt verbonden met dat erf. Dit laatste omdat het opwekken van zonne-energie en het leveren van elektriciteit aan derden feitelijk een zelfstandige functie is. Het initiatief lijkt daarmee te liggen tussen optie 3 en optie 4. De volgende vraag is of een zonnepark op die plek past in het gemeentelijk Lanschapsontwikkelingsplan (LOP). Openheid geldt voor het plangebied niet als bijzondere waarde. Van belang voor dit gebied is wel het kenmerk hoogteverschillen. De zonnepanelen worden echter niet geplaatst of een es o.i.d., zodat dit landschapskenmerk geen belemmering vormt voor dit initiatief. Het LOP rekent het projectgebied tot het oudhoevige landschap van Ratum, ook al gaat het hier om een kleine enclave van heideontginning. De aanwezigheid van veel houtopstanden is kenmerkend voor het Ratumse landschap, waar veel NSW-landgoederen aanwezig zijn. Het LOP laat de aanleg van een houtwal dan ook toe, en is daar in de nabijheid van de Ratumse en Willinkbeek zelfs een voorstander van. De Ratumse beek ligt het dichtst bij, maar nog wel op enige afstand. Als de houtwal is aangelegd, leidt dit ertoe dat eenmaal geplaatste zonnepanelen vrij goed verstopt zijn in het landschap en de plaatsing dus in landschappelijk opzicht weinig bezwaarlijk is. Het LOP heeft overigens het verstoppen van nieuwe ontwikkelingen niet als specifiek doel. Bij sommige ontwikkelingen kan een goed ontwerp ook bijdragen aan het landschappelijk acceptabel maken van die ontwikkeling. Dit goede ontwerp lijkt echter bij de plaatsing van zonnepanelen op het maaiveld niet goed denkbaar. Het ontwerp van het park wordt geheel gedreven door technische vereisten (oriëntatie op de zon, de hoek waaronder de panelen geplaatst worden, de draagkracht van de constructie). Voor zonneparken ligt het inpassen met behulp van groene landschapselementen dan ook voor de hand. 1.4 Interferentie met de landbouw In dit initiatief is gekozen voor het plaatsen van de zonnepanelen op het maaiveld met een beperkte totale constructiehoogte (circa 1,60 meter). Dit betekent dat het perceel zijn huidige agrarische functie zal verliezen. Het gaat hierbij om circa 0,3 hectare agrarische grond. De agrarische bedrijven in Winterswijk zijn veelal grondgebonden. Deze agrarische bedrijven hebben behoefte aan goede landbouwgrond. De belangen van een zonnepark en de belangen van agrarische ondernemers kunnen dus interfereren. In dit geval gaat het om agrarische grond die reeds in bezit is bij de initiatiefnemer. Gezien de oppervlakte van het plangebied en de eigendomssituatie is geen concurrentie voorzien met agrarische belangen. Ook hierbij moet de kanttekening gemaakt worden dat wanneer dergelijke initiatieven zich op een grotere schaal voordoen, er wel sprake kan zijn van concurrentie tussen agrarische belangen en het belang om ruimte te bieden voor de opwekking van zonne-energie. 1.5 Conclusie

5 5/5 Het initiatief past binnen het gemeentelijke beleid voor duurzame energie en kan voldoen aan de voorwaarde van landschappelijke inpassing. Om die reden stellen wij voor het bestemmingsplan dat dit initiatief planologisch mogelijk maakt vast te stellen. Financiële aspecten/risico s Het gaat om een particulier initiatief. De plankosten worden verhaald op de initiatiefnemer indien uw college een positief principebesluit neemt en een bestemmingsplanherziening aan de orde is. In dat geval zal ook een planschade-overeenkomst worden gesloten met de initiatiefnemer waardoor de initiatiefnemer de financiële verantwoordelijkheid zal dragen voor eventuele planschadekosten. Juridische aspecten/wet- en regelgeving De benodigde procedures op grond van de Wet ruimtelijke ordening zijn doorlopen. Communicatie/betrokkenenparagraaf De initiatiefnemer heeft afstemming gezocht met zijn directe buren. Ook heeft het initiatief de nodige aandacht gekregen in de lokale pers. Dit zowel op initiatief van de initiatiefnemer zelf, als via een persbericht van de gemeente Winterswijk. Hiermee is aandacht gegenereerd voor het project zodat belanghebbende vroegtijdig en voorafgaand aan de ter inzage legging van een ontwerp op de hoogte konden zijn van het initiatief. Vervolgprocedure/evaluatie Wanneer uw raad dit bestemmingsplan vaststelt, dan zal dat vastgestelde bestemmingsplan voor een periode van 6 weken ter inzage worden gelegd. In die periode kunnen belanghebbenden beroep in eerste en enige aanleg indienen bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Aangezien er geen zienswijzen zijn ingediend en het plan ongewijzigd ter vaststelling wordt voorgelegd aan uw raad, ligt het niet voor de hand dat dit plan tot het instellen van beroep zal leiden. Winterswijk, 2016, Burgemeester en Wethouders van Winterswijk, de secretaris, J.P.M. Scheinck de burgemeester, drs. M.J. van Beem