Lezen Galaten 1. Preek. Gemeente van Jezus, Christus, gasten,

Transcriptie

1 We gaan in de komende tijd stilstaan bij de brief van Paulus aan de Galaten. [dia 1] Hier zie je plaatje van de landstreek Galatië. In het huidige Turkije dus. Er was een grotere Romeinse provincie Galatië, maar ook een kleiner gebied waar de etnische Galaten woonden. Om verschillende redenen ligt het minder voor de hand dat de brief van Paulus aan de Galatiërs ook gericht zou zijn aan de kerken in het zuiden van de grotere Romeinse provincie Galatië. Hij noemt de lezers Galaten / Galatai. Stel je voor dat na de verkiezingen besloten zou worden om Groningen, Friesland en Drenthe samen te voegen tot één grotere provincie, dan ligt het toch niet erg voor de hand om Groningers met Friezen aan te spreken. Te meer omdat de Kelten in het noorden tot ver na de tijd van Paulus ook nog hun eigen taal spraken. Er zijn meer argumenten te noemen, maar daar kunnen we nu niet uitgebreid op ingaan. Wat moeten we nog meer weten, voordat we de tekst kunnen lezen? De tijd: Paulus heeft de kerken in Galatië gesticht tijdens zijn tweede zendingsreis, en nog een keer bezocht tijdens zijn derde reis. We kunnen opmaken uit deze brief, Paulus maakt in 2:10 in de verleden tijd melding van de collecte voor Jeruzalem, waaraan de Galaten zelf ook hadden bijgedragen. Dat de brief geschreven is tegen het einde van die derde reis. Waarom begin ik met deze opmerkingen over de plaats en de datering van deze brief? Nou, vergelijk het met een telefoongesprek. Als je meeluistert met een telefoongesprek hoor je alleen flarden je bent niet op de hoogte van wat er aan de andere kant gezegd wordt dus uit wat je hoort zul je voor zover mogelijk moeten reconstrueren met wie en waarover is gesproken. Zo is het ook met een brief.

2 Nog één ding ter inleiding. De Galaten, dat waren volken die verhuisd waren uit West-Europa en die vanaf ongeveer 270 v. Chr. In midden-turkije wonen. We hebben het dus over heidenen, niet-joden. Heidenen die zich van hun eigen (vaak natuur-) goden en hun godsdienst waarin o.a. het occulte een rol speelde hebben bekeerd tot God. [dia 2 leeg scherm] Lezen Galaten 1 Preek Gemeente van Jezus, Christus, gasten, [dia 3 titel] Ik zei vorige week dat ik van plan was deze brief te bespreken omdat het o.a. belangrijke dingen zegt over de vraag wanneer ben je nu een christen, en: wanneer mag je dus ook lid worden van een christelijke gemeente. Nu, ik wist toen nog niet goed wat ik zei. Want ik heb inmiddels ontdekt dat er eigenlijk een heleboel redenen zijn om deze brief juist niet te bespreken. Bijvoorbeeld: [dia 3.1] Het is een hele persoonlijke, en ook een hele emotionele brief. Paulus schrijft in hoofdstuk 6 vers 11: U ziet het aan de grote letters: ik schrijf u nu eigenhandig. Paulus had er een heel persoonlijk belang bij. En het raakt hem, wat er gebeurt in de kerken van Galatië. Ik kom er later nog uitgebreider op terug wat dat precies is geweest en waarom maar dit kan ik al wel zeggen: er waren mensen die vonden dat ook de Galaten zich moeten laten besnijden. Paulus schrijft heel emotioneel in hoofdstuk 5 dat de mensen die dat beweren zich inderdaad maar moesten besnijden, maar dan het hele zaakje er maar af moeten halen, vers 12 van hoofdstuk 5: ze moesten zich laten castreren, die onruststokers!

3 [dia 3.2] Het is dus een hele persoonlijke brief. Het is ook een hele scherpe brief. Paulus schrijft, we komen daar straks nog op terug, in hoofdstuk 1 tot twee keer toe: wanneer iemand iets anders verkondigd [ ] vervloekt is hij! Meteen al als je hoofdstuk 1 leest krijg je het gevoel dat er iets heel belangrijks op het spel staat. Dat het gaat om de fundamenten van het christelijk geloof. En de laatste reden om de brief aan de Galaten niet te behandelen. [dia 3.3] De brief van Paulus aan de Galaten is op sommige plekken ook een moeilijke brief. Maar, een man een man een woord een woord. Ik heb erover nagedacht of er ook een algemeen thema is waarmee je dit bijbelboek als geheel recht doet en waarmee je de boodschap zou kunnen samenvatten. En dat is dit. [dia 4] Het gaat over de kern van het evangelie, over christelijke vrijheid (hst. 1-2) die aan de ene kant bedreigd wordt door wetticisme (hst. 3-4) en aan de andere kant door wetteloosheid (hst. 5-6). Dat zijn dus de thema s waarover we het in de komende weken zullen gaan hebben. Laten we eerst eens kijken naar die eerste 5 verzen van hoofdstuk 1. Eigenlijk zit alles daar al in. Het gaat over Paulus, die een apostel is namens Jezus Christus, en die daarom geen mensen naar de mond praat. Dat werkt Paulus verder uit in de verzen 10 tot 24 en daarover wil ik het straks hebben in het tweede gedeelte van de preek. En het gaat, dat is punt 1, over de kern van het evangelie. [Dia 5 titel] Daarover gaan de verzen 6 tot 12. Na de genadegroet vat Paulus het in de verzen 3 tot 5 het kort en krachtig zo samen: [dia 5.1] (vers 4): Gods wil is dat Hij zichzelf gegeven heeft voor onze zonden om ons te bevrijden uit deze door het kwaad beheerste wereld. En dat is [dia 5.2] (vers 5) tot eer van God in eeuwigheid. De kern van het evangelie is dus vers 4 en 5: Het evangelie is Gods wil voor mensen: dat Hij jouw wil bevrijden uit een door het kwaad beheerste wereld, tot zijn eer!

4 Daarover nu iets meer in het eerste punt. De kern van het evangelie is aan de ene kant dat hele mooie, dat God kwam en komt om mensen te bevrijden. En aan de andere kant dat hele donkere, namelijk dat we ergens van bevrijd moeten worden. Deze tegenwoordige wereld wordt door het kwaad beheerst. Als we dat niet eerlijk zeggen dan zien we het mooie van het evangelie niet. De wereld is in de ban van het kwaad. Zij is niet kwaad. Maar zij wordt door het kwaad beheerst. Tim Keller, een gereformeerde (presbyterian) predikant uit New York zegt dit heel treffend [dia 6]: Je bent slechter dan je ooit had kunnen denken. Maar je bent ook meer geliefd dan je ooit had durven dromen. Eerlijk zijn over die twee kanten van één medaille: redding uit een door het kwaad beheerste wereld. En dat alles tot eer van God. Dat is het evangelie. [dia 7 leeg scherm] Paulus schrijft in vers 6 en 7: er is geen ander evangelie. Paulus schrijft dat hij verbijsterd is dat zij zich zo snel tot een ander evangelie hebben bekeerd. Hij voegt er snel aan toe: maar er is geen ander evangelie. Ja, er zijn wel meer religies. Wel meer boodschappen, maar er is maar één evangelie. Eén goede boodschap. Met andere woorden, laat je niet in verwarring brengen door al die verschillende religies, al die verschillende opvattingen van mensen. Mensen kunnen hun idee wel als evangelie presenteren. Ook in de kerk. Maar er is maar één goede boodschap. [dia 8 - titel] De eerste conclusie uit dit woord van Paulus er is maar één goede boodschap is dus deze: het is een ontkenning van alle andere wegen als goede boodschap [dia 8.1]. Daarom kan Paulus zulke sterke woorden gebruiken. Als iemand iets anders zou verkondigen, al was ik het zelf, schrijft Paulus (met andere woorden, het gaat Paulus niet om zichzelf, maar om de boodschap die hij verkondigd), of een engel uit de hemel; vervloekt is hij!

5 Hoho. Dat zijn sterke woorden. Zijn we niet allemaal op een andere weg, met uiteindelijk dezelfde bestemming? Het klinkt niet erg tolerant wat Paulus schrijft. Maar, Paulus zegt, weet je wat tolerant, echt tolerant is? Dat God zichzelf gegeven heeft voor onze zonden om ons te bevrijden uit deze door het kwaad beheerste wereld. Alle andere boodschappen lijken misschien tolerant, maar ze leiden tot de ondergang. Alle andere religies zijn werk-religies. En die maken slaven van mensen. In plaats van kinderen van God. Paulus werkt dit later in deze brief verder uit. We komen er dus vanzelf op terug. Een tweede conclusie uit de bewering dat er maar éen goede boodschap is, is dat het daarom ook ondenkbaar is, dat iemand eerst wel gelooft, later terugvalt in een ander, of een verdraaid geloof [dia 8.2]. Ondenkbaar. Onvoorstelbaar eigenlijk, zegt Paulus. Onvoorstelbaar om twee redenen die in vers 6 staan. 1) je keert je af van God. Van Hem die je heeft geroepen. Niet van een leer of een overtuiging. Maar van God! en 2) je keert je af van genade. Je ziet Paulus zo zitten met z n handen in z n haar bij het nieuws dat de gelovigen in Galatië volledige en gratis verzoening met God inruilen voor een religie van menselijke rituelen en geboden. Een boodschap, die geen evangelie is? Hoe is het mogelijk! Een derde conclusie is: afval brengt ongeluk. [dia 8.3] Als er maar één goede boodschap is, die jouw echt gelukkig kan maken, dan maken andere overtuigingen, religies je dus ongelukkig! Sterker: ze zijn daarom letterlijk vervloekt. Dat is geen oproep tot een christelijke jihad ofzo. Het is de consequentie van het feit dat er maar één goede boodschap is. En dat dat is dat God zichzelf gegeven heeft om jou te redden uit deze door het kwaad beheerste wereld.

6 Ik zei het al: de brief aan de Galaten is een scherpe brief. Je doet mensen geen plezier door de boodschap voor jezelf te houden. En door andere meningen te respecteren. Ja, mensen wel. Maar meningen niet. Wie Gods genade bewust verwerpt door een ander evangelie te verspreiden ik heb het niet over mensen die van niets weten en een andere heilsboodschap verkondigt ligt daarmee per definitie onder Gods vloek! Ik weet dat dat eng is om te zeggen. En dat christenen al te vaak veroordelend overkomen. Vaak schieten mensen die niet geloven in de stress juist als je vertelt van het evangelie. Ze gaan dan vragen stellen die ze zichzelf bijna nooit stellen. Dus, volgens jou ga ik naar de hel? Die vraag hoef je niet te beantwoorden. Stel de vraag maar eens terug. Wat geloven anderen eigenlijk. Waar worden zij gelukkig van? Wat is hun heilsboodschap? [dia 9] veel mensen geloven dat er verschillende wegen zijn naar God. Maar wat zijn de feiten? Waar is God? Hoe verlost deze overtuiging jouw uit deze door het kwaad beheerste wereld? Een christen gelooft niet in een overtuiging, een religie, maar in God. En voordat je Hem vragen gaat stellen heeft Hij een vraag voor jou. Ik heb mezelf gegeven om je te redden uit deze door het kwaad beheerste wereld. Of was je van plan jezelf te redden? Hoe dan, als ik vragen mag? Wat is jouw goede boodschap? En, tot eer van wie is die bedoeld? [dia 10 leeg scherm] We hebben het gehad over de inhoud van het evangelie. En over Paulus claim dat er maar één evangelie is. Nu het tweede en laatste punt. Paulus zet zijn boodschap kracht bij door te wijzen op zijn apostel-zijn. Paulus boodschap komt niet van mensen, maar van God.

7 [dia 11 - titel] Er waren mensen, waarschijnlijk vanuit de kerken in Judea of Jeruzalem gekomen die de Galaten hadden wijs gemaakt dat het nodig was om zich te laten besnijden. Ik kom in een volgende preek uitgebreider op terug wat zij precies beweerden en waarom (dat is namelijk wel van belang). Het waren mensen van naam. Met aanzien. Ja, hoe kunnen we, en de christenen in Galatië, nu ervan op aan dat Paulus niet zelf, zoals hij schrijft, met een door mensen verzonnen of verdraaide boodschap komt. Hij zegt de meest tegendraadse dingen die in de Bijbel staan. Terwijl hij Jezus niet eens gekend heeft. Goed punt dus. Nu was het zo dat christenen uit Judea de gelovigen in Galatië wijsgemaakt dat Paulus juist een mensenpleaser was. Uit op succes als zendeling. En dat hij daarom zei dat nieuwe gelovigen zich niet hoefden besnijden. Maar dat is al te makkelijk. Geloven in de God van Israël is mooi, dan moet je je ook laten besnijden. Is het niet om jezelf, dan toch omwille van de eenheid met de kerken in Judea. Mooi dat mensen geïnteresseerd zijn, maar zo makkelijk gaat dat niet, beste Paulus. Maar Paulus heeft daar wel wat op te zeggen. Denken jullie dat ik erop uit ben om mensen te behagen? Schrijf ik daarom zulke scherpe woorden? Kijk naar mijn schrijven. Dat is geen taal voor iemand die mensen behaagt. Was ik daarop uit geweest, om mensen uit mijn eigen joodse achterban te behagen, dan was ik nu nog steeds vervolger van christenen geweest. Reken daar maar op. In plaats van dienaar van Christus. [dia 11.1] Paulus is soms zo scherp omdat hij er niet op uit is om mensen te pleasen, maar om God te behagen. Er is maar één goede boodschap, en die komt niet van mensen maar van God. En daarom moeten wij er ook niet op uit zijn om mensen te behagen, maar zoeken naar wat God wil. [voorbeeld]

8 De Galaten waren om de één of andere reden hoog gaan denken van christenen met een joodse achtergrond. Paulus laat zien hoe belachelijk het is om hoog te denken van mensen. Ik weet wel iemand, schrijft Paulus. Iemand die volgens de Joodse godsdienst leefde (Judaïsmos: over de joodse religie als een weg tot God), die de moederkerk in Jeruzalem fanatiek vervolgde en haar probeerde uit te roeien. Iemand die de Joodse wetten heel wat strikter na dan veel anderen van zijn generatie. Niet alleen de besnijdenis. Ik ken wel iemand die zich vol overgave inzette voor de tradities van ons voorgeslacht: ik, Paulus. Maar toen greep God in. En dat is het evangelie! Het is God die ingrijpt. Niet de da Farizeeër Paulus. Lag het aan Paulus, dan stond Hij nog te moorden. Jodenchristenen, laat staan heiden-christenen. Die had hij rauw opgegeten als dat niet verboden was door de joodse wetten. Ik, schrijft Paulus, en dat ik het punt, heb niet zelf bedacht of van een mens geleerd wat ik verkondig dat God zichzelf gegeven om ons te bevrijden uit deze door het kwaad beheerste wereld. Dat is de kern van het evangelie. Als Jezus niet zelf aan mij verschenen was, had ik het niet geweten! We weten trouwens niet precies wanneer deze verschijning is geweest, het gaat hier lijkt mij niet om de verschijning op weg naar Damascus. Het gaat om de openbaring van God dat het evangelie ook onder de heidenen gepreekt moest worden. God openbaarde zijn Zoon (vers 15 en 16) in mij opdat ik Hem aan de heidenen zou verkondigen. En dat heeft Paulus ook gedaan, eerst in Arabië, het oude Moab waar de meest verwante heidenen woonden, de nakomelingen van Ismaël. En in Damascus. Pas veel later ontmoette Paulus de apostelen, waarvan ook nog maar twee. Met ander woorden: het evangelie komt ook niet van andere mensen. Zelfs niet van apostelen. De tijd daarvoor in Jeruzalem was daarvoor te kort. Het komt rechtstreeks van God.

9 En dat maakt Paulus een getuige die van niemand afhankelijk is. Iemand die zich tegelijk van niemand wat aan hoeft te trekken én toch verbonden is met anderen door het geloof. Een mooi detail in dit verband vind ik vers 2 en vers 24: aan de gemeenten in Galatië, ook namens alle broeders en zusters die bij mij zijn. Paulus is niet afhankelijk van mensen. Praat mensen niet naar de mond. Maar wel verbonden met mensen. [dia 11.2] Zo is het ook in de kerk: wie gelooft is wel verbonden met, maar niet gebonden aan mensen. En daarmee wil ik afsluiten: want dat is een belangrijke conclusie voor mijzelf, en voor iedereen die gelooft. [dia 12] Er is maar één goede boodschap. En die komt van God. niet van mensen. Ook niet van mij! God heeft mij bevrijd van mijn zonden uit een door het kwaad beheerste wereld. Die boodschap is eerder te vergelijken met een zak met knikkers dan met een boom. [uitleg] Die boodschap bevrijd mij ervan om dan weer die en dan weer die naar de mond te praten. Om het dan weer hier, dan weer daar te zoeken. Dan in deze baan, dan in die. Dan in die relatie, dan in die. Dan in die cursus, dan in die. Enz. Het evangelie brengt eenheid in mijn leven. Omdat ik alleen afhankelijk ben van God. [dia 13 leeg scherm] Hij heeft mij bevrijd uit deze door het kwaad beheerste wereld. Zonder die boodschap ben ik er slechter aan toe dan ik ooit had kunnen denken. Maar met die goede boodschap ben ik geliefder dan ik ooit zal durven dromen. Wees daar eerlijk over. Getuig daarvan, laat die boodschap je leven veranderen en laat dat je verbinden met anderen. Tot eer van God in eeuwigheid. [amen]