RESEARCH & DEVELOPMENT BIJ SOFTWARE- BEDRIJVEN
|
|
- Rosalia van Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Management accounting en control Management control in de praktijk RESEARCH DEVELOPMENT BIJ SOFTWARE- BEDRIJVEN De softwaresector is belangrijk voor de Nederlandse economie. Daarbij is de sector een van de koplopers als het gaat om innovatie. Dat betekent dat research development van groot belang is binnen softwarebedrijven. De auteurs bespreken in dit artikel de specifieke kenmerken van dit soort bedrijven en gaan in het bijzonder in op de vorm van management control die in de sector gebruikelijk is. Daarbij beschrijven ze de casestudies van twee bedrijven. DOOR WOUTER SCHREUDER EN KO ACHTERBERG De Nederlandse softwaresector draagt jaarlijks voor 17,3 miljard (2,8 procent van het bruto nationaal product (BNP)) bij aan de Nederlandse economie (Te Velde et al., 2010). De sector is daarnaast research development (RD)-intensief. Van de arbeidscapaciteit besteedt de sector 9 procent aan onderzoek en ontwikkeling. De sector behoort daarmee tot de koplopers van innovatieve bedrijvigheid in de Nederlandse kenniseconomie. In werkelijkheid is deze bijdrage nog groter. Ook bedrijven die formeel buiten de sector vallen, produceren software. Het productsoftwarebedrijf vormt een subsector. Een productsoftwarebedrijf investeert in het ontwikkelen van een softwareproduct en verkrijgt inkomsten door het verkopen van licenties, door het verrichten van softwareonderhoud en vaak door aanvullende dienstverlening. De bijdrage van productsoftwarebedrijven bedraagt jaarlijks 3,9 miljard. Deze subsector neemt daarmee een substantiële plaats in binnen de Nederlandse economie. Specifieke kenmerken van een productsoftwarebedrijf zijn dat het maken van één of een miljoen kopieën van een product ongeveer hetzelfde kost en dat de brutowinstmarge van productverkoop kan oplopen tot 99 procent. Daarnaast is er vaak sprake van een customer lock-in en is de variëteit van mogelijke producten en diensten bijna oneindig. Het klinkt als een zegetocht. Er schuilt echter een addertje onder het gras, namelijk dat toekomstige opbrengsten moeten opwegen tegen initiële kosten van ontwikkeling. En die kosten beet kan dodelijk zijn. Daarom vraagt investeren in productsoftware om een bijzondere vorm van management control op de bedrijfsresultaten (Cusumano, 2004). In dit artikel gaan we in op die vorm van management control bij productsoftwarebedrijven. We behandelen achtereenvolgens RD-processen en management control, productsoftwarebedrijven en management control en beschrijven casestudies van twee productsoftwarebedrijven. RD-processen en management control RD is te classificeren in drie fasen (Kerssens et al., 1997): ~ basic research: experimenteel of theoretisch onderzoek, gericht op het verkrijgen van nieuwe kennis van onderliggende principes van waarnemingen waarbij het onderzoek niet gericht is op mogelijke toepassingen. Een voorbeeld hiervan is onderzoek naar de (sub)atomaire werkelijkheid door kwantumtheoretici of onderzoek naar de geestelijke oorsprong van fysieke kwalen; ~ applied research: onderzoek gericht op het verkrijgen van nieuwe kennis op een specifiek gebied of specifieke doelstelling. Een voorbeeld hiervan is onderzoek naar de onder- 18 DECEMBER 2011
2 Fasen RD Levers of control BSC-dimensie Basic en applied research Diagnostic: ~ Monitoren voortgang van activiteiten Customer New product development (experimental development) ~ Evalueren winstgevendheid RD-activiteiten ~ Selecteren van RD-projecten Belief Boundary: ~ Bevorderen van coördinatie en communicatie ~ Stimuleren van leren (organisatiebreed) ~ Reduceren van onzekerheid Financial Business process Innovation and learning Figuur 1 Koppeling RD-fasen aan levers of control en BSC (Chiesa et al., 2009) linge samenhang tussen (sub)atomaire deeltjes om daaruit nieuwe scheikundige stoffen te creëren; ~ experimental development (of product of process development): systematisch werk dat voortbouwt op bestaande kennis en gericht is op de toepassing van deze kennis in producten of processen. Een voorbeeld hiervan is onderzoek gericht op het productierijp maken van lasertechnologie of naar het toepasbaar maken van kwantumversleuteling. RD-processen kenmerken zich (afhankelijk van de fase) vooral door technologische onzekerheid, marktonzekerheid of onzekerheid over de projectscope (Davila, 2000). Management control kan een middel zijn om die onzekerheid te reduceren. Aan dit vraagstuk is aandacht besteed door o.a. Chiesa et al. (2009). Chiesa koppelt de RD-fasen aan de levers of control van Simons en aan de dimensies van de balanced scorecard (BSC) van Kaplan en Norton (1992). Dit is weergegeven in figuur 1. Dit sluit aan bij de opvattingen van Simons (1995a) over de paradox tussen creativiteit en control. Elke organisatie heeft potentieel en kent blokkades daarop. De levers of control kunnen een bijdrage leveren aan het vrijmaken van aanwezige creativiteit. Simons opvattingen daarover zijn weergegeven in figuur 2. Kerssens (1997) geeft aan dat gebleken is dat er verschillende problemen zijn met het toepassen van standaard financiële Potential To contribute To do right To achieve To create Figuur 2 Levers of control ~ Motiveren van wetenschappers/engineers Interactive: Organizational blocks Uncertainty about purpose Pressure or temptation Lack of focus or of resources Lack of opportunity or fear of risk Managerial solution Communicate core values and mission Specify and enforce rules of the game Build and support clear targets Open organizational dialogue to encourage learning Control lever Beliefs systems Boundary systems Diagnostic control systems Interactive control systems prestatiemeeteenheden (als profit, return on investment, return on net assets) op RD-processen: ~ het isoleren van RD-activiteiten van andere bedrijfsactiviteiten in hun bijdrage aan het bedrijfsresultaat; ~ de (vaak aanzienlijke) time lag tussen RD-inspanningen en mogelijke financiële opbrengsten; ~ de mate van acceptatie van prestatiemeting binnen RD-afdelingen. Productsoftwarebedrijven vallen in de RD-categorie experimental development (product- en procesontwikkeling). Hiervoor gelden weer specifieke management-controlkarakteristieken. Hier gaan we in de volgende paragraaf verder op in. Productsoftwarebedrijven en management control Bij softwarebedrijven is er vooral sprake van experimental development (product development). Basic of applied research komt weinig voor. Product development kan betrekking hebben op het aanbrengen van aanpassingen in bestaande softwareproducten of op het radicaal ontwikkelen van een nieuw product. In beide gevallen vindt de ontwikkeling van productsoftware plaats tijdens een transformatieproces. Twee methoden van ontwikkeling komen het vaakst voor: ~ lineaire ontwikkeling, waarbij elke fase eenmalig wordt uitgevoerd en wordt afgesloten met een mijlpaalproduct dat als bindend wordt ervaren, de zogenoemde watervalmethode; ~ iteratieve of agile (wendbare) ontwikkeling (komt in de productsoftwarebranche het vaakst voor), waarin het bedrijf kortcyclisch delen van de applicatie oplevert en na elk deel opnieuw prioriteiten stelt. Voorbeelden van agile developmentmethoden zijn Scrum en Extreme Programming. DECEMBER
3 Control mode Key characteristics Antecedent conditions Examples of mechanisms Behavior Rules and procedures articulated Rewards based on following rules procedures Knowledge of appropriate behaviors Behavior observability Development methodology Job description Supervisor-subordinate hierarchy Work assignment Rules procedures Outcome Outcomes and goals articulated Rewards based on producing outcomes goals Outcome measurability Defined target implementation date and/or budget Expected level of performance Defined project milestones Clan Common values, beliefs problem-solving philosophy Identification reinforcement of acceptable behaviors Specific task goals evolve over life of the task Appropriate behaviors unknown Outcomes not measurable Coalitions of individuals with shared ideologies Socialization Hiring training practices Implemented rituals and ceremonies Self Individual defines task goals or procedures Individual monitors, rewards, sanctions self Rewards based, in part, on individual s self-control skills Complex or non-routine task Performance evaluation ambiguity Lack of required rules or procedures Desire to exercise self-control Individual s ability Individual empowerment Self-management Autonomy in what individual does on job Autonomy in how individual does the work Self-set goals, self-monitoring, and self-rewarding Figuur 3 Control-modes met karakteristieken Kirsch (1996) heeft onderzoek gedaan naar de keuze van control modes binnen het ontwikkelingsproces van software. Zij borduurt daarbij voort op het model van Ouchi (1979). Hierin is de keuze van de controlstrategie afhankelijk van de kennis van de controller van het transformatieproces en de mate waarin de output meetbaar is. De dimensie die Kirsch toevoegt, is de observeerbaarheid van gedrag. Haar conclusie is dat hoe beter controllers het ontwikkelingsproces begrijpen en hoe beter taken te observeren zijn, hoe waarschijnlijker het is dat ze behavior controls zullen inzetten. In een later artikel heeft Kirsch (1997) control modes weergegeven, met hun karakteristieken en antecedent conditions. Dit is weergegeven in figuur 3. Elke organisatie heeft potentieel en kent blokkades daarop Een aantal karakteristieken van productsoftwarebedrijven en het productontwikkelingsproces zijn van belang. Cusumano (2004) onderscheidt enkele karakteristieken van de softwaresector: ~ kosten van het product zitten volledig in het ontwikkelingsproces en niet in het productieproces; ~ brutowinstmarge is daardoor erg groot (deze kan oplopen tot 99 procent); ~ kosten gaan daarbij voor de baten uit; ~ mogelijke variëteit van mogelijke producten en diensten is bijna oneindig. Softwarebedrijven kunnen zich in hun product marktmix positioneren langs de volgende assen: ~ productbedrijf of dienstverlenend bedrijf zijn (of een hybride vorm); ~ software aan consumenten of aan bedrijven verkopen, binnen een massa- of nichemarkt; ~ product horizontaal (breed) of verticaal (gespecialiseerd) oriënteren. Veel productsoftwarebedrijven gebruiken agile softwareontwikkelmethoden. Deze zijn gebaseerd op de volgende principes (Hoogendoorn, 2004): ~ Ontwikkel software incrementeel/iteratief. Incrementeel ontwikkelen stelt een bedrijf in staat om het project op te delen in een aantal deelproducten en deze afzonderlijk van elkaar op te leveren. Dit verkleint het risico dat het eindproduct niet is wat de klant wil en de klant kan nu per deelproduct zijn feedback geven, wat het bedrijf weer kan meenemen tijdens de ontwikkeling van het volgende deelproduct. ~ Manage software requirements. Requirements management heeft te maken met het achterhalen, vastleggen en beheren van de behoeften van de klant. ~ Maak gebruik van op componenten gebaseerde architectuur. 20 DECEMBER 2011
4 Systemen met een op componenten gebaseerde architectuur zijn eenvoudig uit te breiden, inzichtelijk en begrijpelijk en bevorderen het hergebruik van bepaalde delen van de programmacode. Aangezien de systemen steeds groter worden, neemt het belang van een goede architectuur toe. ~ Maak prototypes. Door de gebruiker een grafische voorstelling te geven van het product (prototyping), verkleint een bedrijf de faalkans van het project. Een globale, grafische oplossing voor het probleem is door de gebruiker beter te begrijpen dan pagina s vol broncode. Casestudies We hebben twee vergelijkbare productsoftwarebedrijven onderzocht op hun management-controlsystematiek. Beide bedrijven: ~ zijn producenten van productsoftware; ~ zijn werkzaam op de Nederlandse markt; ~ zijn actief in een nichemarkt; ~ zijn van gelijke grootte wat betreft medewerkers en omzet; ~ gebruiken eenzelfde ontwikkelplatform. Context Bedrijf 1 heeft een hybride vorm, waarbij zowel productontwikkeling plaatsvindt als dienstverlening die rechtstreeks gekoppeld is aan het eigen product. Het bedrijf produceert software voor bedrijven binnen een nichemarkt en is verticaal georiënteerd. Het bedrijf levert aanvullende diensten in de vorm van consultancy en verschillende vormen van support op het eigen product. Het bedrijf gebruikt een agile softwareontwikkelingsmethode voor de bouw van het eigen product. Bedrijf 2 heeft ook een hybride vorm, waarbij zowel productontwikkeling als dienstverlening op het eigen product wordt Doelstelling/ niveau ~ Bedrijf Gericht op resultaten Bedrijf 1 Bedrijf 2 ~ Afdeling/team Gericht op bijsturing en leereffect Indicatoren/fase ~ Roadmap Opbrengsten/kosten ~ Ontwerp Figuur 4 Doelstellingen en indicatoren casusbedrijven Financieel georiënteerd Input voor verbeterprocessen en bewustwording gedrag ~ Realisatie Uren/storypoints Uren/evaluatie ramingen/functiepunten ~ Onderhoud Meldingen Meldingen Wens Meetbaar krijgen gedrag Meetbaar krijgen proces geleverd. Het bedrijf levert software aan bedrijven binnen een nichemarkt en is verticaal georiënteerd. Het productbedrijf hanteert de watervalmethode als ontwikkelingsmethode. Hoe beter controllers het ontwikkelingsproces begrijpen en hoe beter taken te observeren zijn, hoe waarschijnlijker het is dat ze behavior controls inzetten Management control Bedrijf 1 heeft verschillende doelstellingen voor het meten van prestaties. Op bedrijfs- en afdelingsniveau is de doelstelling vooral om te rapporteren op resultaten. Voor de afdelingsmanagers geldt dat het doel vooral is om tijdig te kunnen bijsturen. Er is de afgelopen jaren een cultuurverandering doorgevoerd met betrekking tot het meten van prestaties, waarbij de onbewuste angst voor het meten omgevormd is in een cultuur waarin medewerkers juist mogen leren van fouten. Bedrijf 2 meet op bedrijfsniveau voornamelijk op de financiële dimensie. Het verkeert in de fase dat het binnen het ontwikkelbedrijf probeert inzicht te krijgen met behulp van indicatoren, zodat het kan sturen op basis van deze indicatoren. Indicatoren zijn daarbij input voor verbeterprocessen en bewustwording van gedrag. Bij bedrijf 1 ligt er veel nadruk op indicatoren die direct met de productrealisatie en -onderhoudsfase te maken hebben. Het bedrijf kijkt binnen de realisatiefase naar uren en storypoints. Een storypoint is een uitdrukking van de mate van complexiteit van de functionaliteit in een aantal punten. Binnen de onderhoudsfase ligt de nadruk op het aantal meldingen dat binnenkomt. Het bedrijf heeft een poging gedaan om aan de voorkant van het proces inzicht te krijgen in het meten van de opbrengsten versus de begrote kosten, maar besteedt hier door gebrek aan managementsturing weinig aandacht meer aan. Bedrijf 2 legt de nadruk op het meten van uren, waarbij het zowel naar de voor- als nacalculatie kijkt. Wekelijks bepaalt het het aantal nog te besteden uren. Er is een begin gemaakt om met functiepunten te gaan werken. Het werken met functiepunten is een alternatief voor storypoints en maakt de omvang van het systeem inzichtelijk door middel van een functiepuntenanalyse. Het management evalueert jaarlijks de ramingen door de realisatie af te zetten tegen de raming. Hoe DECEMBER
5 kleiner de afwijking, hoe betrouwbaarder de ramingen zijn. Binnen de onderhoudsfase maakt het bedrijf binnen de urenbesteding onderscheid naar het type activiteit. Ook bedrijf 2 meet binnen de onderhoudsfase het aantal meldingen. Beide bedrijven hebben weinig indicatoren beschikbaar in de processtappen voorafgaand aan de realisatie- en onderhoudsfase. Beide bedrijven gebruiken aantal uren en aantal meldingen als belangrijke indicatoren binnen het productontwikkelingsproces. Het probleem met deze indicatoren is dat ze weinig zeggen over de productiviteit, effectiviteit en kwaliteit van het ontwikkelingsproces. De directies van beide bedrijven geven aan dat zij meer inzicht willen hebben in de productiviteit en kwaliteit van het ontwikkelingsproces. De directie van bedrijf 1 legt vooral de nadruk op het meetbaar krijgen van gedrag. Bij bedrijf 2 focust de directie op het meetbaar krijgen van processen. In figuur 4 is dit samengevat. De indicatoren die cursief staan, zijn net in gebruik genomen of zijn nauwelijks meer in gebruik. Conclusie De doelstellingen die beide productsoftwarebedrijven gebruiken binnen het productontwikkelingsproces zijn voornamelijk diagnostisch en interactief van aard. De diagnostische doelstelling is gericht op het rapporteren over de prestaties en het kunnen bijsturen bij afwijkingen. De interactieve doelstelling is gericht op het in gesprek komen met de teams. Deze doelstellingen sluiten aan bij het raamwerk van Chiesa (2009). Hij stelt in dat raamwerk dat bedrijven die zich bezighouden met product development vooral gebruikmaken van diagnostische doelstellingen en daarbij ook interactieve doelstellingen kunnen gebruiken. Beide bedrijven richten zich op outcome als control mode, waarbij ze resultaten zo veel mogelijk meetbaar maken. Bedrijf 1 is daarbij verder, en laat meer grip zien op vooral de realisatie- en onderhoudsfase. Directies van beide bedrijven hebben de wens om meer indicatoren inzichtelijk te maken, dus om nog meer outcome control in te bouwen. De focus zou daarbij moeten liggen op de fasen waarin nog weinig indicatoren aanwezig zijn, namelijk het roadmap- en ontwerpproces. Voor productsoftwarebedrijven geldt dat zij beter investeringsbeslissingen kunnen nemen als ze sneller grip krijgen op de kosten en mogelijke opbrengsten. De beperkende capaciteit is de inzet van menskracht en manuren kunnen slechts eenmaal gebruikt worden. Bedrijf 1 heeft als grote wens om behavior als control mode in te zetten. De vraag bij behavior control binnen productsoftwarebedrijven is in hoeverre gewenst gedrag binnen het ontwikkelingsproces goed te definiëren valt en in hoeverre het gedrag te observeren is. Ten slotte doen we de suggestie dat de agile ontwikkelmethode, waarbij multidisciplinaire teams intensief samenwerken, een voorbeeld is van Ouchi s clan als control mode. Deze stelling moet nader onderzocht worden en kan een nieuw licht werpen op de inzet van control modes binnen productsoftwarebedrijven. Literatuur ~ V. Chiesa et al. (2009). Performance Measurement in RD: Exploring the Interplay between Measurement Objectives, Dimensions of Performance and Contextual Factors, RD Management, 39:5. ~ M.A. Cusumano (2004), The Business of Software, New York: The Free Press. ~ T. Davila (2000), An Empirical Study on the Drivers of Management Control Systems Design in New Product Development, Accounting, Organization and Society, 25. ~ S. Hoogendoorn (2004), Pragmatisch modelleren met UML 2.0, Addison Wesley. ~ R.S. Kaplan en D.P.Norton (1992), The Balanced Scorecard: Measures that Drive Performance, Harvard Business Review. ~ I.C. Kerssens-Van Drongelen en A. Cook (1997), Design Principles for the Development of Measurement Systems for Research and Development Processes, RD Management, 27:4. ~ L.J. Kirsch (1996), The Management of Complex Tasks in Organizations: Controlling the Systems Development Process, Organization Science, 7:1. ~ L.J. Kirsch (1997), Portfolios of Control Modes and IS Project Management, Information Systems Research, 8:3. ~ W.G. Ouchi (1979), A Conceptual Framework for the Design of Organizational Control Mechanisms, Management Science, 25:9. ~ R. Simons (1995a), Control in an Age of Empowerment, Harvard Business Review. ~ R. Simons (1995b), Levers of Control. How Managers Use Innovative Control Systems to Drive Strategic Renewal, Boston, MA: Harvard Business School Press. ~ R. te Velde, J. Veldkamp en M. Plomp (2010), De softwaresector in Nederland Survey 2010: in opdracht van ICT~Office, Dialogic. Wouter Schreuder heeft in april 2011 de opleiding tot Registercontroller aan de Erasmus Universiteit afgerond. Momenteel is hij werkzaam als Senior Controller voor het IT-bedrijf van SNS Reaal. Hij heeft ruim tien jaar werkervaring binnen de IT-sector, waarvan de laatste 4,5 jaar in de functie van controller. Dit artikel is gebaseerd op zijn referaat aan de Registercontrolleropleiding van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ko Achterberg is docent Accounting Information Systems aan de Controllersopleiding van de Erasmus Universiteit. 22 DECEMBER 2011
De softwaresector in Nederland
De softwaresector in Nederland Survey 2010 In opdracht van: ICT~Office Project: 2010.002 Publicatienummer: 2010.002-1018 Datum: Utrecht, 23 augustus 2010 Auteurs: Robbin te Velde Jaap Veldkamp Marijn Plomp
Nadere informatieHRM SCORECARD. PRESENTATIE/WORKSHOP WATCH-Consultancy in samenwerking met REEF/deelt kennis Woensdag 17 november 2010
HRM-scorecard HRM SCORECARD PRESENTATIE/WORKSHOP WATCH-Consultancy in samenwerking met REEF/deelt kennis Woensdag 17 november 2010 Een korte introductie Wat doet WATCH-Consultancy op het gebied van HRM-Consultancy?
Nadere informatie2 volgens het boekje
10 balanced scorecard 2 volgens het boekje Hoeveel beleidsplannen leven alleen op de directieverdieping, of komen na voltooiing in een stoffige bureaula terecht? Hoeveel strategische verkenningen verzanden
Nadere informatieOpleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.
Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden
Nadere informatieBusiness as (un)usual
Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?
Nadere informatieISO 9001: Niets aan de hand! Enkele cosmetische wijzigingen... of toch niet?
ISO 9001:2015... Niets aan de hand! Enkele cosmetische wijzigingen... of toch niet? NNK bijeenkomst, 09 september 2014 Bob Alisic / ActinQ V2.1 Waarom een nieuwe versie van ISO 9001? De norm in lijn te
Nadere informatieManagen van digitale competenties (e-skills) 2017 Paul P.M. Willockx MSc. AGENDA
Managen van digitale competenties (e-skills) 2017 Paul P.M. Willockx MSc. www.ict-mastery.eu AGENDA e-skills / e-competenties ICT spraakverwarring e-cf raamwerk Kwaliteitsraamwerk I(v) Benutting van e-cf
Nadere informatieTFS als perfecte tool voor Scrum
TFS als perfecte tool voor Scrum René van Osnabrugge renevo@delta-n.nl About me René van Osnabrugge Communicate @renevo renevo@delta-n.nl http://osnabrugge.wordpress.com Agenda Wat is Scrum? Wat is ALM
Nadere informatieIt s CMMI Jim, but not as we know it! CMMI toegepast op een Compliance organisatie Door Jasper Doornbos Improvement Focus
It s CMMI Jim, but not as we know it! CMMI toegepast op een Compliance organisatie Door Jasper Doornbos Improvement Focus Inhoud Compliance vakgebied en organisatie CMMI software en systems engineering
Nadere informatieBABOK meets BiSL. Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation. Kennissessie, 19 januari 2016
BABOK meets BiSL Kennissessie, 19 januari 2016 Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation 1 Agenda 1. Presentatie white paper hoofdlijnen 2. Intro
Nadere informatieBiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development
BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost
Nadere informatieDenken in processen. Peter Matthijssen. Business Model Innovation. Business Process Management. Lean Management. Enterprise Architecture
Denken in processen Peter Matthijssen Introductie BiZZdesign Consultancy Training Tools Best practices Business Model Innovation Business Process Management Lean Management Enterprise Architecture Wereldwijd
Nadere informatieStichting NIOC en de NIOC kennisbank
Stichting NIOC Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC (www.nioc.nl) stelt zich conform zijn statuten tot doel: het realiseren van congressen over informatica onderwijs en voorts al hetgeen
Nadere informatieSafety Values in de context van Business Strategy.
Safety Values in de context van Business Strategy. Annick Starren en Gerard Zwetsloot (TNO) Papendal, 31 maart 2015. NVVK sessie Horen, Zien en Zwijgen. Safety Values in de context van Business strategy.
Nadere informatieArchitecten-debat 21 juni 2006 PI GvIB Themamiddag. Renato Kuiper. Principal Consultant Information Security
Architecten-debat 21 juni 2006 PI GvIB Themamiddag Renato Kuiper Principal Consultant Information Security 1 De spreker Principal Consultant Information Security Hoofdredacteur Informatiebeveiliging 15
Nadere informatieErvaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems
Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite
Nadere informatieFidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth
Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:
Nadere informatieEnterprisearchitectuur
Les 2 Enterprisearchitectuur Enterprisearchitectuur ITarchitectuur Servicegeoriënteerde architectuur Conceptuele basis Organisatiebrede scope Gericht op strategie en communicatie Individuele systeemscope
Nadere informatiePerformance Management: hoe mensen motiveren met cijfers?
Performance Management: hoe mensen motiveren met cijfers? Prof. Dr. Werner Bruggeman www.bmcons.com De High Performance Organisatie Kenmerken van hoogperformante organisaties (Manzoni): 1. High level of
Nadere informatieOntwikkeling van simulationbased serious games ten behoeve van logistieke besluitvorming
faculteit economie en bedrijfskunde center for operational excellence 18-05-2016 1 18-05-2016 1 Ontwikkeling van simulationbased serious games ten behoeve van logistieke besluitvorming Durk-Jouke van der
Nadere informatieGETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE
GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE 2 OMNEXT IN HET KORT Broncode als bron van informatie Gevestigd in NL, UK en USA Kennis van meer dan 40 diverse technologieën Verschillende
Nadere informatieDe juiste requirements juist
De juiste requirements juist Een voorwaarde voor succesvolle applicatie ontwikkeling Arno van Herk Managing partner Synergio B.V. a.van.herk@synergio.nl 2011 Een brug naar onze presentatie Uniface is Compuware's
Nadere informatieHoe meet je prestatie op het werk?
Body@Work retraite 26-10- 10, TNO Leiden Hoe meet je prestatie op het werk? Project team: Drs. Linda Koopmans (TNO/VUmc) Dr. Claire Bernaards (TNO) Dr. Vincent Hildebrandt (TNO) Prof. Dr. Riekie de Vet
Nadere informatieMaturity van security architectuur
Renato Kuiper Principal Consultant LogicaCMG renato.kuiper@logicacmg.com LogicaCMG 2006. All rights reserved Over de spreker Renato Kuiper Principal consultant Information Security bij LogicaCMG Hoofdredacteur
Nadere informatieEnterprise Portfolio Management
Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2
Nadere informatieVoor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten.
Balanced Scorecard & EFQM 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004 Voor vandaag! Grondslagen van Balanced Scorecard Aan de hand van het 4x4 model! Het EFQM model in vogelvlucht De 3 facetten! De LAT-relatie
Nadere informatieNVB Strategie-implementatie en verandering
NVB Strategie-implementatie en verandering Dr. Jeroen van der Velden Associate professor Strategy alignment Co-director Strategy center Nyenrode Business Universiteit Dr. Jeroen van der Velden Associate
Nadere informatieAgile (Scrum) Werken Jeroen Hak
1 21-5-2018 Agile (Scrum) Werken Jeroen Hak 17-05-2018 2 Agenda Opening Agile - oorsprong Agile Scrum Agile PM methodieken 3 Jeroen Hak Functie Project / Programma manager Agile Adviseur & Trainer bij
Nadere informatieBalanced Scorecard. Francis Vander Voorde bec@online.be FVV Consulting bvba http://user.online.be/bec
Balanced Scorecard fvv Francis Vander Voorde bec@online.be FVV Consulting bvba http://user.online.be/bec Het CAF Model FACTOREN RESULTATEN 1. Leiderschap 3. Human Resources Management 2. Strategie & Planning
Nadere informatieOpleiding PECB IT Governance.
Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)
Nadere informatieE-learning maturity model. Hilde Van Laer
E-learning maturity model Hilde Van Laer E-learning maturity model (emm) Self-assessment van online en blended leren met e-learning maturity model (emm) A driver for change? http://www.utdc.vuw.ac.nz/research/e
Nadere informatieSeminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido
Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido 2008 IBM Corporation 2 3 Vraag? Hoe goed kent u uw bedrijfsvisie en
Nadere informatiePropositie van de werkgroep Agile Architecting. Louis Stevens Niklas Odding Herman van den Berg Frank Langeveld
Propositie van de werkgroep Agile Architecting Louis Stevens Niklas Odding Herman van den Berg Frank Langeveld Hanoi traffic Factsheet Werkgroep AA Probleem: Agile zijn is moeilijk. Behoefte aan praktijk
Nadere informatieTalentmanagement in tijden van crisis
Talentmanagement in tijden van crisis Drs. Bas Puts Page 1 Copyright Siemens 2009. All rights reserved Mission: Achieving the perfect fit Organisatie Finance Sales Customer Engineering Project management
Nadere informatieCopyright Stork N.V. 1
Management, een praktisch framework Taking up the challenge of optimizing your asset performance Stork Management Solutions Global Expertise Partner Complete, end-to-end solution Dedicated professionals
Nadere informatieEnterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?
Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 7. Dankbetuiging 11. Hoofdstuk 1 Inleiding 13. Hoofdstuk 2 Ontwikkeling van de strategie 51
Inhoud Voorwoord 7 Dankbetuiging 11 Hoofdstuk 1 Inleiding 13 Hoofdstuk 2 Ontwikkeling van de strategie 51 Hoofdstuk 3 Planning van de strategie 89 Bijlage hoofdstuk 3 Strategiekaarten 121 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk
Nadere informatieHet regelen van ondersteuning op open source software voor overheidsorganisaties. Afstudeerpresentatie Daniël Vijge 12 november 2007
Het regelen van ondersteuning op open source software voor overheidsorganisaties Afstudeerpresentatie Daniël Vijge 12 november 2007 Inhoud van de presentatie Waarom dit onderzoek? Opzet van het onderzoek
Nadere informatieWat komt er op ons af?
BUSINESS ASSURANCE ISO 45001 Wat komt er op ons af? Apply veiligheidsdag Hans Snoeren 25 mei 2016 1 EHS Conversion_01_Introduction_Rev 0 SAFER, SMARTER, GREENER Introductions Planning ontwikkeling ISO
Nadere informatieESCMID Online Lecture Library. by author
ESCMID, June 1, 2016 Ezoon: Game-based elearning Environment for Shared Decision Making Support & Risk Communication During Outbreaks Dr. Olga Kulyk Anne Woezik, MSc. Dr. Annemarie Braakman-Jansen Dr.
Nadere informatieSCRUM FRESHAPPLE.NL #DIGITALATHLETES
FRESHAPPLE.NL #DIGITALATHLETES HOME OF THE DIGITAL ATHLETES IT ALL STARTS WITH AN IDEA! EN DAAR ZITTEN WE VOL MEE We zijn ervan overtuigd dat iedereen een digitale fantasie heeft, wij helpen je graag dit
Nadere informatieBijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde
Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Inhoud: I. Eindtermen van de bacheloropleiding; II. Doorstroommasteropleidingen; III. Majoren en minoren
Nadere informatie2 e webinar herziening ISO 14001
2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar
Nadere informatieLeer ze omgaan met onzekerheid. Nils de Witte - StudentsInc
Leer ze omgaan met onzekerheid Nils de Witte - StudentsInc Programma en introductie Leer ze omgaan met onzekerheid verkennende discussie en ideeën nils de witte wat bedoel ik met onzekerheid waarom is
Nadere informatieEnd-to-End testen: de laatste horde
End-to-End testen: de laatste horde Dieter Arnouts Agenda Begrip End-to-End testen in het test proces Praktische aanpak End-to-End Test Omgeving Uitdagingen End-to-End testen: De laatste horde 11/10/2010
Nadere informatieManagement van baten Evolutie in denken
Management van baten Evolutie in denken IPMA interessegroep procesmanagement Versie 0.1 jd0912 Management van baten Setting the direction high Relative market share low low Growth potential high Strategic
Nadere informatieRecente ontwikkelingen in onderzoek. eerdere bijdrage heeft de auteur enkele studies besproken naar de
Management control: Ontwerp, toepassingen en effectiviteit van kostensystemen Recente ontwikkelingen in onderzoek Naar het ontwerp van kostensystemen, en de antecedenten en gevolgen ervan, wordt de laatste
Nadere informatieProf. Dr Ir Eric van Heck (RSM) Dr Marcel van Oosterhout (RSM) Utrecht, 22 Juni 2012
Platform Mobiliteit.NU als Smart Business Network Prof. Dr Ir Eric van Heck (RSM) Dr Marcel van Oosterhout (RSM) Utrecht, 22 Juni 2012 Menu 1. Het platform Mobiliteit.NU als Smart Business Network 2. New
Nadere informatieHet ontwerpen en testen van een methode om een diagnose te maken van kennisproductiviteit en een plan te maken voor verbetering
Kennisproductiviteit Het ontwerpen en testen van een methode om een diagnose te maken van kennisproductiviteit en een plan te maken voor verbetering Verslag van een promotieonderzoek 2004-2007 Christiaan
Nadere informatieBegeleiden van veranderingen bij bpost
Begeleiden van veranderingen bij bpost Overzicht 6 kritische succesfactoren 2 cases Weten waar naartoe Het grote verhaal Partnering met de sociale partners Monitoren & managen van engagement en welzijn
Nadere informatieIT Investeringen en monitoring
IT Investeringen en monitoring Meten van toegevoegde waarde van IT Specifiek Efficiency Toegevoegde waarde Generiek Meten van toegevoegde waarde van IT Welk instrumentarium zetten jullie nu in? Specifiek
Nadere informatieBest practice verzameling voor het managen van alle aspecten van beheer van ICT-infrastructuur.
ITIL Wat is ITIL? Best practice verzameling voor het managen van alle aspecten van beheer van ICT-infrastructuur. Begrippen Rol Functie Proces Proceseigenaar Procesmanager Product Dienst Problem Problem
Nadere informatieDe evaluatie van multidisciplinaire crisis(oefeningen) in de Nederlandse praktijk
De evaluatie van multidisciplinaire crisis(oefeningen) in de Nederlandse praktijk 24 Januari 2016 Ralf Beerens MSc. Onderzoeker / Hoofddocent MCPM Inhoud (Promotie-)Onderzoek naar evalueren Terugblik:
Nadere informatieConcept development. Haga Hospital. 17 september 2015
Concept development Haga Hospital 17 september 2015 Marije Talstra 2015 Healthcare consultant at fluent 2003-2015 Healthcare consultant at Twynstra Gudde TUDelft, real estate & housing, urban planning
Nadere informatieEXIN WORKFORCE READINESS opleider
EXIN WORKFORCE READINESS opleider DE ERVARING LEERT ICT is overal. Het is in het leven verweven geraakt. In een wereld waarin alles steeds sneller verandert, is het lastig te bepalen wat er nodig is om
Nadere informatieSneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks?
Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks? Over de rol van de Operational Auditor in sturen op kernwaarden, cultuur en gedrag Olof Bik Behavioral & Cultural Governance Trophy Games, 28 nov 2013, Hilversum
Nadere informatieINNOVATION BY MAKING LEARNING BY DOING
INNOVATION BY MAKING LEARNING BY DOING 1 INNOVATION BY MAKING, LEARNING BY DOING Bij alles wat we doen, hanteren we deze twee principes. Innovation happens by making. The only way to learn innovation is
Nadere informatieGamification , Berry Kersten
Gamification 16-02-2017, Berry Kersten Agenda Level 1: Waarom Level 2: Wat Level 3: Hoe Level 4: Toekomst Gamification - TestNet 16-02-2017 2 Kennismanagement Testen Agile / DevOps KM Quest Gamification
Nadere informatieEen andere blik op fraude en integriteit: zicht op geld- en goederenstromen
Een andere blik op fraude en integriteit: zicht op geld- en goederenstromen Hans Schoolderman Building trust in food Food Supply and Integrity Services October 2015 VMT congres, 13 oktober Hans Schoolderman
Nadere informatieKetenregisseur: hoe managet u het. schaap met de vijf poten? Technology meets Business. dr.ir. Jeroen A.W.M. Vos
Ketenregisseur: hoe managet u het schaap met de vijf poten? Technology meets Business dr.ir. Jeroen A.W.M. Vos Inhoud Grote resultaten middels een unieke aanpak Bewezen resultaten in de industriële praktijk
Nadere informatieHaal er uit, wat er in zit!
De Resource Based View als basis voor Optimalisatie van de IT Waardeketen Haal er uit, wat er in zit! Apeldoorn, 21 Januari 2008 Ralph Hofman Partner BlinkLane Consulting 2 Agenda Introductie BlinkLane
Nadere informatieISA SP-99 Manufacturing and Control Systems Security
ISA SP-99 Manufacturing and Control Systems Security IT Security in de industrie, 11 mei 2006 Standards Certification Education & Training Publishing Conferences & Exhibits Bianca Scholten, ISA Netherlands
Nadere informatieISO 9001: Business in Control 2.0
ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM
Nadere informatieNBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting. 17 januari 2017 Paul Hurks
NBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting 17 januari 2017 Paul Hurks NBA Wat is IR? Eccles at al. NBA Wat is IR? Eccles at al. NBA Wat is IR? Welke informatie is voor
Nadere informatieknkpublishing Microsoft Dynamics De flexibele, innovatieve uitgeverijsoftware Nieuwe kansen in een veranderende media wereld
De flexibele, innovatieve uitgeverijsoftware INTEGRATIE CONTINUE INNOVATIE WORKFLOW ONDERSTEUNING ABECON-CONSULTANCY OVER ABECON Microsoft Dynamics Nieuwe kansen in een veranderende media wereld Standaard
Nadere informatieResilience engineering
Resilience engineering Hyper of Hype? Resilience Wat is het? Waarom is het nodig? Waarom willen we er iets mee? Wat gaat het opleveren? Hoe kom ik meer te weten? Resilience, wat is het? Wendbaar heid
Nadere informatieDRS HÜLYA TÜRKSEVER PROF DR FINN WYNSTRA ARNOUT KROOK DEPARTMENT OF MANAGEMENT OF TECHNOLOGY AND INNOVATION PURCHASING AND SUPPLY MANAGEMENT
DEPARTMENT OF MANAGEMENT OF TECHNOLOGY AND INNOVATION DRS HÜLYA TÜRKSEVER PROF DR FINN WYNSTRA PURCHASING AND SUPPLY MANAGEMENT ARNOUT KROOK NEDERLANDSE SPOORWEGEN CONCERN INKOOP NRS SEMINAR UTRECHT, 24
Nadere informatieInternational Leiden Leadership Programme
International Leiden Leadership Programme Information Evening 1 November 2016 Universiteit Leiden.. LLP Programme team Menno Mennes Lucille Brakefield Janna van Helden Ratna Lachmansingh Programme Bij
Nadere informatieSoftware Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces
Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;
Nadere informatieBeheersen van stoffenrisico's
Beheersen van stoffenrisico's Focus op multidimensionale beheersstrategieën 2 Inhoud van deze presentatie Waarom onderzoek naar beheersstrategieën bij TNO Welke kennisontwikkeling vindt plaats Human factor,
Nadere informatieSamenwerken aan Wereldklasse Havenbedrijf Rotterdam
Samenwerken aan Wereldklasse Havenbedrijf Rotterdam 1 Achtergrond Daniëlle van der Sluijs 43 jaar, 2 kinderen, getrouwd Bedrijfskunde (EUR), Postdoc Controllersopleiding (VU) 9 jaar Numico, laatste 5 jaar
Nadere informatieBedrijfsleven en Universiteit Best Practices: T-Labs & LTN
Bedrijfsleven en Universiteit Best Practices: T-Labs & LTN Deutsche Telekom Laboratories: T- Labs One of the largest university-industry research centers London Technology Network LTN helps a company define
Nadere informatieWhitepaper ORMIT: Ontwikkelen loont
Whitepaper ontwikkelen loont! Inleiding Gemiddeld geeft een organisatie ieder jaar zo n 2% van de loonkosten uit aan opleiden en ontwikkelen. Is deze investering de moeite waard? Zijn medewerkers tevreden
Nadere informatieWerknemers en innovatie
Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Werknemers en innovatie VIGOR slotevent Stan De Spiegelaere Guy Van Gyes Innovatie STI Science Technology Innovation DUI Doing Using Interacting De kenniswerker
Nadere informatieSerieus Games Barbara Plovie Hogeschool West-Vlaanderen
Serieus Games Barbara Plovie Hogeschool West-Vlaanderen Congres Onlinehulp voor welzijn en gezondheid 28 maart 2019 Innovation in healthcare Waarom noodzakelijk? The technology is rapidly evolving and
Nadere informatieMASTERCLASS INNOVATIEMANAGEMENT & PRODUCTONTWIKKELING
MASTERCLASS INNOVATIEMANAGEMENT & PRODUCTONTWIKKELING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Door digitalisering en automatisering wordt de levenscyclus van diensten en producten steeds korter. Het
Nadere informatieInnovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.
Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties
Nadere informatieMethodology for Workplace Innovation in Long-term Care
Methodology for Workplace Innovation in Long-term Care Research Centre for Social Innovation Utrecht University of Applied Science, Netherlands Anneke Offereins, MA Istanbul, 4 October 2013 Inaugural International
Nadere informatieContinuous Delivery. Sander Aernouts
Continuous Delivery Sander Aernouts Info Support in een notendop Maatwerk softwareontwikkeling van bedrijfskritische kantoorapplicaties Business Intelligence oplossingen Managed IT Services Eigen Kenniscentrum
Nadere informatieBenchmark communicatiefunctie
Benchmark communicatiefunctie Hoe vergelijkje de communicatiefunctievan bedrijven? CommunicatieLab Logeion Caroline Wehrmann 19 November 2013 1 VOORSTELRONDJE 2 Programma Communicatiebenchmark Waarom?
Nadere informatieWorkflow Management MIS 3TI 2010-2011
Workflow Management MIS 3TI 2010-2011 Een scenario CREATE ORDER PRE-PROCESSINGORDER PROCESSING PRODUCTION SHIPPING Work Collection of tasks that have to be executed sequentially or in parallel, by at least
Nadere informatiePrivate Governance : Werkt het? Is het genoeg?
Private Governance : Werkt het? Is het genoeg? Workshop Public & Private Governance Wageningen UR / MinBuZa Th Hague, February 1, 2013 The Hague, Febr. 1, 2013 Public & Private Governance slide 1 Initiatieven
Nadere informatieinnovation Growth Engineering 1 september 2017
Growth Engineering 1 september 2017 A faster way to certainty ERAC: de notendop Policy, Strategy and Research Revolving funds & investments Project development & -management 500 miljoen beheer overheidsprogramma
Nadere informatieDrs. Natasha Dodonova Psycholoog, specialist in kennismanagement en lerende organisaties.
Symposium Resilience en Risicobeheer Persoonlijke eigenschapen en resilience. Drs. Natasha Dodonova Psycholoog, specialist in kennismanagement en lerende organisaties. Symposium Resilience 29 mrt 2018
Nadere informatieTransvorm Actueel. en de zorg verandert mee. Het werk(en) in de zorg verandert. Hoe reageert u als werkgever en wat doet dat met uw medewerkers?
Transvorm Actueel en de zorg verandert mee Het werk(en) in de zorg verandert. Hoe reageert u als werkgever en wat doet dat met uw medewerkers? Woensdag 17 december 2015 Dr. Monique Veld E-mail: monique.veld@ou.nl
Nadere informatieTransformatie naar een wendbare organisatie
Transformatie naar een wendbare organisatie Ervaringen bij ING Paul Spronk Wat speelt er in de banksector? Zijn er overeenkomsten met de zorgsector? - Productie gedreven - Gefragmenteerd - Veel procedures
Nadere informatieEXIN WORKFORCE READINESS werkgever
EXIN WORKFORCE READINESS werkgever DE ERVARING LEERT ICT is overal. Het is in het leven verweven geraakt. In een wereld waarin alles steeds sneller verandert, is het lastig te bepalen wat er nodig is om
Nadere informatieUse-Case 2.0. Requirements Kenniscentrum 15 November 2012. Eric Lopes Cardozo elcardozo@ivarjacobson.com
Use-Case 2.0 Requirements Kenniscentrum 15 November 2012 Eric Lopes Cardozo elcardozo@ivarjacobson.com Agenda Use cases: Een korte geschiedenis Waarom nog steeds use cases gebruiken? Waarom Use-Case 2.0?
Nadere informatieDo you recognize this?
Herken je dit?.te veel business vraagstukken IT zegt overal ja tegen Do you recognize this?.resources worden van projecten gehaald om aan andere zaken te werken het is onduidelijk wie aan welke projecten/issues
Nadere informatieSupport Center GIS-Flanders
Support Center GIS-Flanders Our mission: Ensuring the optimal use of geographic information in Flanders Het Ondersteunend Centrum GIS-Vlaanderen is
Nadere informatieManagement 2.0. Maak je organisa2e proces- driven en je governance integraal! peter.buelens@strategicmcs.be www.strategicmcs.be
Management 2.0 Maak je organisa2e proces- driven en je governance integraal! peter.buelens@strategicmcs.be www.strategicmcs.be Drive thy business or it will drive thee Benjamin Franklin Wat is de uitdaging
Nadere informatieVerwelkoming door de voorzitter van de adviescommissie, dr. ir. Peter Wouters
16:00 17:30 Adviescommissie Verwelkoming door de voorzitter van de adviescommissie, dr. ir. Peter Wouters Workshop thema: kansen voor innovatie in bedrijven 16:05 16:30 Operationele activiteiten om innovatie
Nadere informatieLiteratuurlijst en bronvermelding
Deel @ Literatuurlijst en bronvermelding Een belangrijk onderdeel van de scriptie is de literatuurlijst. Deze bestaat uit alle bronnen die je hebt gebruikt om de scriptie te schrijven. Te denken valt aan
Nadere informatieRisico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R
Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans
Nadere informatieKwaliteit in Wessanen. ISO 9001 en 14001 certificatie
Kwaliteit in Wessanen ISO 9001 en 14001 certificatie Inhoud 1. Introductie Wessanen 2. Waarom kwaliteit een speerpunt is 3. De routekaart 4. Het certificatieproces 5. De verbeteringen vasthouden 6. Naar
Nadere informatieDe Balanced Scorecard
De Balanced Scorecard HET VERDUIDELIJKEN EN COMMUNICEREN VAN VISIE EN STRATEGIE NAAR ACTIE DE GESCHIEDENIS VAN DE BALANCED SCORECARD In 1992 veroorzaakte een artikel van Robert Kaplan en David Norton getiteld
Nadere informatieConferentie Examinering in de bpv 31 mei 2013 Workshop : handboeken BPV en het buitenland
Conferentie Examinering in de bpv 31 mei 2013 Workshop : handboeken BPV en het buitenland Andre van Voorst : sr adviseur Kenwerk / Examenwerk Mirjam Hensels : projectleider BPV Handboeken Programma Inleiding
Nadere informatieBest Practice Seminar 15 OKTOBER 2015
Best Practice Seminar 15 OKTOBER 2015 13.30: Welkom Best Practice Seminar 13.35: Opdracht: binnen 8 weken Principal Toolbox implementeren Taco Roest, MN Services 14.20: Koffie 14.45: De verandering heeft
Nadere informatieExpertise seminar SURFfederatie and Identity Management
Expertise seminar SURFfederatie and Identity Management Project : GigaPort3 Project Year : 2010 Project Manager : Albert Hankel Author(s) : Eefje van der Harst Completion Date : 24-06-2010 Version : 1.0
Nadere informatieBeoordelingscriteria afstudeervoorstel en voorstel ervaringsstage (opleiding Informatica Breda)
Beoordelingscriteria afstudeervoorstel en voorstel ervaringsstage (opleiding Informatica Breda) 1 Inleiding In deze notitie staan de criteria en indicatoren die de opleiding Informatica van Avans in Breda
Nadere informatie