Burgers voor Burgers. Welzijn Nieuwe Stijl vrijwilligers zijn netwerkcoach
|
|
- Karel ten Wolde
- 2 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Burgers voor Burgers Welzijn Nieuwe Stijl vrijwilligers zijn netwerkcoach Dr. Martha van Biene & Alex de Veld 30 oktober 2012
2 Inhoudsopgave De Wmo werkplaatsen 3 Inleiding 5 Opzet module 6 Werkvorm 1 Kennismaking 8 Werkvorm 2 Netwerk in kaart 9 Werkvorm 3 Kwaliteit van het netwerk 10 Werkvorm 4 Van wens naar plan 11 Werkvorm 5 Sociale kaart 12 Werkvorm 6 Gesprekstechnieken 13 Werkvorm 7 Omgaan met grenzen 14 Literatuurlijst 15 Burgers voor Burgers Inhoudsopgave 2
3 De Wmo werkplaatsen Context: een paradigmawisseling in sociale dienstverlening Vergrijzing, ontgroening, toegenomen arbeidsparticipatie, individualisering, marktwerking en democratisering: deze en andere sociaal-maatschappelijke veranderingen hebben in het afgelopen decennium geleid tot ingrijpende veranderingsprocessen in zorg en welzijn. Niet langer staan diensten en producten centraal, maar de vraag van de cliënt / bewoner / burger en zijn of haar mogelijkheden om te participeren in de samenleving. Integrale sociale dienstverlening staat dicht bij de leefwereld van kwetsbare burgers. Interventies zijn erop gericht de zelfredzaamheid van kwetsbare burgers te versterken en hun sociale netwerken te activeren en te vergroten. Het vraagt van sociale professionals dat zij outreachend te werk gaan, samenwerken in ketens en netwerken en daarbij over de schotten van welzijn en zorg heen kijken. De invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2007 en de veranderingen in de AWBZ hebben dit veranderingsproces in een stroomversnelling gebracht. Centrale doelstellingen van de wet zijn: bevordering van zelfredzaamheid, participatie, actief burgerschap en sociale samenhang. In het veld wordt in dit verband gesproken over de noodzaak een kanteling (VNG-project) of een paradigmawisseling (Lectorenplatform Zorg en Welzijn) te realiseren. Een dergelijke omslag bij zowel instellingen en beroepskrachten als (gemeentelijke) overheden, is nodig om de doelstellingen van de wet te realiseren. Wat is een Wmo werkplaats? In september 2009 startten zes regionale Wmo-werkplaatsen in Nederland. Werkplaatsen zijn vanuit Hbo-instellingen ingericht met lectoren, die regionale samenwerkingsverbanden aangaan met organisaties welzijn en zorg en gemeenten. Werkplaatsen richten zicht op praktijkonderzoek, beroepsinnovatie en deskundigheidsbevordering op het terrein van de maatschappelijke ondersteuning. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport geeft deze werkplaatsen een stimuleringssubsidie. De werkplaats is een kennisnetwerk waarin een hogeschool, gemeenten, organisaties en beroepsbeoefenaren samenwerken aan onderzoek, methodiekontwikkeling en (regionale en landelijke) kennisverspreiding rond community care. In een Wmo-werkplaats staan ontwikkeling van praktijkkennis, prescriptieve kennis voor het handelen centraal. Empirisch onderzoek en professioneel handelen zijn met elkaar verbonden in een zogenaamde empirisch-regulatieve cyclus. De Wmo-werkplaats verbindt praktijkgericht onderzoek en beroepspraktijk en bevordert evidence- en practice-based werken in de sectoren wonnen, welzijn en zorg. Vragen van gemeenten, instellingen, burgers / cliënten sturen de onderzoeksactiviteiten, de praktijkontwikkeling en de scholing. Onderwijsmodules Drie jaar hebben de zes Wmo-werkplaatsen nieuwe werkvormen voor zorg en welzijn ontworpen en ontwikkeld en geëvalueerd. Op basis van deze praktijkervaringen en onderzoek, ontwikkelden de werkplaatsen onderwijsmodulen, die om niet ter beschikking gesteld worden aan gemeenten, organisaties in de zorg- en welzijnssector, opleiders en andere belangstellenden. In een onderwijsmodule staat een bepaald maatschappelijk vraagstuk centraal en daaraan gerelateerde methoden en technieken. Burgers voor Burgers De Wmo werkplaatsen 3
4 Deze onderwijsmodule is gratis digitaal toegankelijk en kan naar wens aangepast worden aan de lokale context. Ze mogen niet zonder voorafgaande toestemming voor commerciële doeleinden gebruikt worden. Vragen over inhoud en toepassing van deze specifieke onderwijsmodule en suggesties voor verbetering kunnen gestuurd worden aan t.a.v. dr. Martha van Biene of Alex de Veld De kennisproducten van de Wmo-werkplaatsen worden uitgegeven en beheerd door MOVISIE. Burgers voor Burgers De Wmo werkplaatsen 4
5 Inleiding Sociale netwerken zijn van essentieel belang voor iedereen. Toch lukt het niet elke burger een vitaal netwerk op te bouwen of te onderhouden. Door verschillende omstandigheden kunnen sociale netwerken onvoldoende opgebouwd zijn, verstoord of uit balans zijn (geraakt). Het benutten van de mogelijkheden van mensen om sociale relaties op te bouwen, te benutten en het netwerk te versterken staat centraal in deze module. Wmo Welzijn Nieuwe Stijl is gericht op het versterken van de eigen kracht van burgers. Ofwel, wat burgers zelf, of met hulp uit de directe sociale omgeving kunnen doen. Sociale netwerken in de eigen buurt en lokale vrijwilligers kunnen actief bijdragen aan het versterken van eigen kracht van burgers. In diverse publicaties zijn handreikingen uitgewerkt om sociale netwerken te versterken (Hofman, 2008; Lustman, 2009; Scheffer, 2010). Het is niet vanzelfsprekend dat vrijwilligers alle kwaliteiten in huis hebben als zij als netwerkcoach aan de slag gaan. Ondersteuning van vrijwilligers in de vorm van een training helpt om hen toe te rusten in het aanboren van de eigen kracht en deze in te zetten bij een burger met een vraag. De eigen krachtbenadering vraagt niet alleen van de vrijwilliger een oriëntatie op zijn rol en inzet. Ook vrijwilligersorganisaties en professionals dienen zich te verhouden tot een nieuwe werkelijkheid. Deze module geeft inzichten en inspiratie hoe professionals hun kracht kunnen inzetten zodat vrijwilligers burgers kunnen ondersteunen zelf problemen op te lossen met eigen mogelijkheden en waar wenselijk met behulp van het sociale netwerk van de burger. Indien nodig kan er sprake zijn van het opbouwen van een nieuw of aanvullend sociaal netwerk. De professional heeft in deze module de rol van trainer en schept voorwaarden zodat de kwaliteiten van vrijwilligers worden aangesproken en zij in de gelegenheid worden gesteld gesprekken te voeren met burgers, zodanig dat vrijwilligers hun enthousiasme en motivatie kunnen uitdragen (Poiesz, 1999). Deze module, bevat twee werkboeken een voor de vrijwilligers en een voor de trainers en is tot stand gekomen door Wmo Werkplaats Nijmegen in samenwerking met het centrum voor vrijwillige inzet in Ede, genoemd De Medewerker. Met dank aan de vrijwilligers die het ontwerp maakten voor deze training. Burgers voor Burgers Inleiding 5
6 Opzet module Doelgroep In deze module maken zorg- en welzijn professionals/studenten (verder te noemen professionals) kennis met mogelijkheden om als trainer vanuit een coachende benadering vrijwilligers te versterken. Doel Deze module is gericht op het leren toerusten van vrijwilligers, die thuis bij burgers in gesprek gaan over vragen en mogelijkheden die bijdragen aan kwaliteit van leven van die burger. Het doel is om kwaliteiten van vrijwilligers te versterken zodat zij op een passende manier met burgers in gesprek kunnen gaan (dialoog), een sociaal netwerk in kaart brengen en burgers coachen om tot een actieplan te komen waarmee het netwerk versterkt wordt. Het doel is tevens dat de getrainde vrijwilligers hun verworven kwaliteiten gaan inzetten in het trainen van andere vrijwilligers. Vrijwilligers worden in de gelegenheid gesteld zich te bekwamen als trainer. De module kan door professionals gebruikt worden als spiegel: Welke kwaliteiten moet ik als professional (door) ontwikkelen om vrijwilligers systematisch toe te rusten in het ondersteunen van burgers? Werkwijze Er is een Werkboek Burgers voor Burgers en een Werkboek Trainershandleiding samengesteld met nagenoeg de zelfde inhoud. Het enige verschil is dat er in de Trainershandleiding suggesties worden aangedragen die de trainer kan gebruiken als toelichting, aanwijzing of inspiratie. Het lesmateriaal gaat uit van een participatieve aanpak. Dit wil zeggen dat een groep vrijwilligers meebeslist over de invulling van de bijeenkomsten. De samenspraak over de invulling is van belang om te kunnen trainen vanuit gelijkgerichte trainingsdoelen en is van belang omdat bij een groep vrijwilligers sprake is van diverse en uiteenlopende ervaringen, kennis en vaardigheidsniveaus. De dialoog, het leren vragen stellen en doorvragen staan centraal in het leerproces. De trainer leert de vrijwilligers hoe zij onderling dialogen leren voeren en deze aanpak is eveneens wenselijk in gesprekken met burgers. Bij het voeren van dialogen gaat het er om dat je elkaar toelaat en openstaat om nieuwe ervaringen en kennis op te doen (Van Biene, 2005). Om een participatieve aanpak en een dialoog te faciliteren schept de trainer juiste voorwaarden zodat de groep vrijwilligers kan leren van- en met elkaar. Tevens is het voorwaarde dat de trainer, een coachende attitude aanneemt. Deze coachende attitude betekent; de ander helpen zichzelf verder te helpen. Ofwel, de trainer helpt de vrijwilligers de eigen kracht ontdekken met de bedoeling dat zij burger sin de gelegenheid stellen ook de eigen kracht te benutten. Natuurlijk is het onmogelijk om het coachen van een leerproces door middel van één module aan te leren. We lichten hoogstens een tipje van de sluier op, waardoor professionals en andere gebruikers van deze module meer grip krijgen op het toerusten van vrijwilligers.. Burgers voor Burgers Opzet module 6
7 De opzet van de werkvormen is gebaseerd op actief leren; al-doende-leren en al-lerende-doen. De leersituaties sluiten aan bij de praktijk van alle dag: het gesprek met de burger en het versterken van het sociale netwerk. Opzet bijeenkomsten Het lesmateriaal bevat zeven werkvormen die een essentiële rol spelen bij het versterken van sociale netwerken. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om stappen als een kennismaking, het netwerk in kaart brengen en een actieplan maken. Er zijn werkvormen uitgewerkt waarbij gespreksvaardigheden worden opgedaan, ook worden huiswerkopdrachten aangereikt. De keuze van de werkvormen wordt in samenspraak met vrijwilligers vastgesteld (participatieve aanpak). De training beat ook alternatieve werkvormen die kunnen worden aangeboden. De toepassing van de diverse werkvormen levert al-doende een leerzame training op. Evaluatie In de training Burgers voor Burgers wordt gebruik gemaakt van Ervaringenboxen. Met de ervaringenboxen leert de vrijwilliger reflecteren op wat hij heeft meegemaakt tijdens een bezoek aan een burger. Aan de vrijwilliger wordt gevraagd stil te staan bij de opgedane ervaringen en wat de vrijwilliger voor de burger heeft betekend. De ervaringsboxen kunnen evaluatief gebruikt worden in de vrijwilligersgroep. Ervaringenbox Burgers voor Burgers Naam Waar was je en wat kwam je tegen? Wat heb je gedaan? (eigen naam invullen) Wat was jouw toegevoegde waarde? Waar was je tevreden over (het gouden randje)? Het uitwisselen van de ervaringen van vrijwilligers opgetekend in de ervaringsbox - kunnen aanleiding zijn voor dialoog. In de werkmap zijn uitgewerkte voorbeelden te vinden (zie bijeenkomst 2 in het werkboek) die een beeld geven over de opgedane ervaring van de vrijwilliger. Tijdens de training Burgers voor Burgers zijn de ingevulde ervaringenboxen verzameld. De analyse van deze boxen leverde thema s op die aanleiding waren voor bijstelling van de training en behoefte voor vervolgtraining. Burgers voor Burgers Opzet module 7
8 Werkvorm 1 Kennismaking In de training leren vrijwilligers hoe zij met inviterende vragen kennismaken met de burger. We gaan uit van een kennismaking die uitnodigt tot het vertellen van verhalen. Dit geldt voor de vrijwilligers die de training volgen en voor (het eerste) contact met de burger. In het Werkboek (zie bijeenkomst 1 in het werkboek) is een werkvorm uitgewerkt die gericht is op het naar boven halen van het levensverhaal. Verhalen helpen ons de wereld te ordenen en maken zichtbaar welke indrukken bepaalde gebeurtenissen op ons hebben gemaakt (Bohlmeijer, 2007). Het levensverhaal verbindt verleden, heden en toekomst en de manier waarop de burger zijn sociale netwerk ervaart en beleefd kan hiervan een resultante zijn. De wijze waarop de burger denkt over zijn sociale netwerk kan gevolgen hebben voor de wijze waarop hij zijn sociale netwerk benut. In de bijeenkomst schept de trainer een open sfeer waarin de vrijwilligers zich uitgenodigd voelen om in gesprek te gaan om elkaar beter leren kennen. Vaak is het voeren van een gesprek (op basis van dialoog) een passende start om elkaar te leren kennen en vertrouwen op te bouwen. Het levensverhaal vertellen kan bijdragen in het elkaar leren verstaan. Er bestaan ook alternatieven voor de werkvorm met de levensfasen zoals deze in het Werkboek is te vinden is. Een alternatief is de Levenslijn Interview Methode (LIM) (Schroots, 2002). Dit instrument is gebaseerd op de bekende metafoor van de menselijke levensloop als voettocht, rivier of afwisseling van bergen en dalen. De gesprekspartner wordt gevraagd om letterlijk zijn leven, zowel verleden als toekomst, in kaart te brengen via het trekken van een lijn op een eenvoudig blaadje papier. Het resultaat is in eerste instantie een slingerende levenslijn. Vervolgens kan gevraagd worden om over de getrokken levenslijn te vertellen en leeftijd en gebeurtenissen toe te lichten: dit is het levensverhaal. Keuze voor een vorm van levensverhaal hangt af van de mogelijkheden van de vrijwilligers en kenmerken van de gesprekspartner. Bij de gesprekspartner die minder gericht is op emotionele maar meer op praktisch steun zal eerder gekozen worden om samen een activiteit te ondernemen om elkaar te leren kennen. Burgers voor Burgers Werkvorm 1 Kennismaking 8
9 Werkvorm 2 Netwerk in kaart Veel mensen hebben geen goed beeld van hun eigen netwerk. Door het netwerk in kaart te brengen krijg iemand niet alleen zicht op de mensen in het netwerk maar ook wie belangrijk is. Om een netwerk in kaart te brengen moeten er twee dingen gedaan worden. Enerzijds gaat het om het inventariseren met wie iemand contact heeft. Tevens gaat het erom deze mensen in een netwerkkaart (of ecogram) te plaatsen. Als alle contacten in kaart zijn gebracht dan vindt een gesprek plaats over de kwaliteit van het netwerk (zie bijeenkomst 3 in het werkboek). De wijze waarop iemand uitgenodigd wordt om contacten te inventariseren hangt sterk af van de vragen waarmee iemand daartoe uitgenodigd wordt. Belangrijk is om in de dialoog aan te sluiten op dagelijkse leven dat voor de ander vertrouwd is ( Bij wie gaat u wel eens op visite? Welke mensen staan in uw adresboek? ). De gesprekspartner kan zelf de contacten in de netwerkkaart verwerken. Dit vraagt een coachende benadering (zie werkvorm 6 Gesprekstechnieken). Het is ook mogelijk om het netwerk op een andere wijze te verwerken, bijvoorbeeld met een vriendenboek, een fotoreportage, een website, een collage, etc. De eigen keuze hierin versterkt het gevoel van eigenaarschap. Er zijn diverse vormen van netwerkkaarten. In het Werkboek (zie bijeenkomst 1 in het werkboek) is het Ecogram gebruikt zoals dat door Scheffers (2010) is uitgewerkt. Deze vorm is gekozen omdat deze eenvoudig is in te vullen. De keuzemogelijkheden zijn overzichtelijk: drie segmenten en drie zones van nabijheid. De netwerkkaart van Hofman (2008), Sterk sociaal netwerk! vraagt meer gedifferentieerde keuzes en kan van toepassing zijn als iemand daartoe uitgedaagd wil worden. Burgers voor Burgers Werkvorm 2 Netwerk in kaart 9
10 Werkvorm 3 Kwaliteit van het netwerk De ingevulde netwerkkaart geeft de mogelijkheid om een nieuwe kijk op het sociale netwerk te krijgen (zie bijeenkomst 3 in het werkboek). Door het bespreken van de netwerkkaart kan iemand zelf woorden geven wat het netwerk voor hem betekent. Wat zijn de sterke en minder sterke kanten van het netwerk? De sterke kanten komen tot uitdrukking bij een ieder die tot steun is én wat de persoon zelf bijdraagt aan het initiëren en onderhouden van contacten. De wensen die iemand heeft, hebben doorgaans te maken met de minder sterke kanten in het netwerk. De wensen kunnen ook te maken hebben met het tot stand brengen van wederkerigheid in contacten. De sterke kanten en de wensen voor verbetering van het netwerk gaan hand in hand bij het versterken van het netwerk. De bedoeling van het gesprek is om de ander te helpen om zijn eigen netwerk te verwoorden. Een coachende benadering is hierbij belangrijk (zie werkvorm 6 Gesprekstechnieken). Er zijn verschillende manieren om de netwerkkaart te bespreken; per taartpunt, van de binnencirkel naar buiten. Laat iemand hier zelf keuzes in maken. Het is belangrijk om af te tasten of de gesprekspartner er aan toe is om de overstap te maken naar een volgende fase in het gesprek. Burgers voor Burgers Werkvorm 3 Kwaliteit van het netwerk 10
11 Werkvorm 4 Van wens naar plan Wensen gaan vooraf aan een plan. Een plan helpt om tot actie te komen: wat is de eerste stap om tot verbetering te komen van het netwerk ( wat, wanneer, met wie? ) (zie bijeenkomst 4 en 5 in het werkboek). De wensen voor versterking van het sociale netwerk kunnen een verschillend karakter hebben: Contacten: behoefte aan contacten die emotioneel ondersteunend zijn; Dingen doen: bepaalde activiteiten willen gaan doen of weer oppakken; Praktische hulp: betreft praktisch zaken die iemand niet meer kan uitvoeren. Het karakter van de wensen bepaalt mede de concretisering van het plan. Concreet wordt wat de gesprekspartner gaat doen om tot verandering van zijn situatie te komen. Veranderingen in het sociale netwerk gaan niet zomaar. Dit vraagt tijd en aandacht. Essentieel hierbij is volgen van het tempo van de gesprekspartner. Het gevoel van eigenaarschap ( ik zet de stappen zoals het voor mij goed is ) is doorslaggevend om eigen kracht te kunnen ervaren. Zonder de ervaring van eigen kracht is het (duurzaam) onderhouden van het sociale netwerk minder goed mogelijk. Een coachende nadering is hierbij extra belangrijk. Burgers voor Burgers Werkvorm 4 Van wens naar plan 11
12 Werkvorm 5 Sociale kaart De sociale kaart van de eigen omgeving kan behulpzaam zijn om mogelijkheden voor het versterken van het netwerk in beeld te brengen. In de handleiding Een sterk sociaal netwerk! (Hofman, 2008) is een voorbeeld te vinden hoe een zogenaamde buurtkaart te maken is. Zie (p 34/35). Ook kan een sociale kaart nuttig zijn bij het zoeken naar praktische hulp. Er zijn diverse digitale sociale kaarten waarin mogelijkheden voor zorg- en dienstverlening te vinden zijn: en Verder is via de website Regelhulp (www.regelhulp.nl) een site van de overheid te vinden die verwijst naar zorg en ondersteuning. Burgers voor Burgers Werkvorm 5 Sociale kaart 12
13 Werkvorm 6 Gesprekstechnieken Er zijn diverse gesprektechnieken uitgewerkt. Luisteren, Samenvatten, Doorvragen (LSD); Structuur in een gesprek aan brengen; Rondje positief; Coachen. 1 Luisteren, Samenvatten, Doorvragen (LSD) (zie bijeenkomst 2 in het werkboek) Bij deze gesprekstechniek gaat het in eerste instantie om de kwaliteit van het actief luisteren. Hiermee wordt bedoeld dat luisteren meer is dan horen wat iemand zegt. Dit komt tot uitdrukking in de luisterhouding en door het reageren op hetgeen dat wordt gezegd. Luisteren bestaat voor een groot deel uit vragen stellen. Het stellen van vragen helpt om de dialoog op gang te brengen en de ander te leren begrijpen. Hierbij is het de bedoeling om vragen te stellen zonder vraagtekens te zetten, dit wil zeggen: vragen stellen en luisteren met een onbevooroordeelde en open houding. Samenvatten helpt om het gesprek te verduidelijken. Het is een check om te bepalen of verhaal van de gesprekspartner goed begrepen is. Een goede samenvatting nodigt de gesprekspartner uit om meer te vertellen over het onderwerp. Door middel van doorvragen kan een situatie of onderwerp (verder) verhelderd worden. 2 Structuur in een gesprek aan brengen (zie bijeenkomst 3 in het werkboek) Een gesprek met een duidelijke structuur helpt beide gesprekspartners om een bevredigend gesprek te hebben. Eenvoudigweg kan met behulp van de werkwijze kop, romp en staart een logische structuur worden aangebracht. 3 Rondje positief (zie bijeenkomst 3 in het werkboek) Het is niet voor iedereen gemakkelijk om de eigen kwaliteiten te benoemen of trots te zijn op eigen prestaties. Bij het ontdekken van de eigen kracht wordt een werkvorm aangeboden die erop gericht is om vanuit een positieve blik te kijken naar de mate van zelfwaardering en/of persoonlijke kwaliteiten. Een alternatieve werkvorm om de eigen (kern)kwaliteiten te ontdekken is mogelijk met behulp van het kernkwadrantenspel (Ofman, 2005). 4 Coachen (zie bijeenkomst 5 in het werkboek) Een coach helpt de ander zichzelf verder te helpen. De nadruk ligt erop dat de ander zelf verder komt met zijn probleem of vraag. De coach stelt vragen zodat de ander nadenkt en op een andere manier tegen zijn vraag of probleem aankijkt en in beweging komt/actie onderneemt. Coaching kan ook gericht zijn op knelpunten die een oplossing in de weg staan. De kwaliteit van het coachen is essentieel voor de eigen krachtaanpak. Burgers voor Burgers Werkvorm 6 Gesprekstechnieken 13
14 Werkvorm 7 Omgaan met grenzen Het leren ervaren van de eigen grenzen helpt de vrijwilligers om de juiste verwachtingen uit te spreken naar burgers waarmee zij het gesprek aangaan. Wat kan ik van mijzelf verwachten in de rol als netwerkcoach? Wat kan de burger van mij verwachten? Goed kunnen omgaan met grenzen is van waarde als het gaat om het behouden van het enthousiasme en de motivatie van de vrijwilligers. Vragen die behulpzaam kunnen zijn bij het omgaan met grenzen: Neem ik mezelf voldoende serieus? Is dit goed voor mij? De werkvorm die wordt gebruikt is het bespreken van de eigen ervaringen in het stellen van grenzen (zie bijeenkomst 6 in het werkboek). Burgers voor Burgers Werkvorm 7 Omgaan met grenzen 14
15 Literatuurlijst Adriaansen, M., Caris, J. (2011). Elementaire sociale vaardigheden. Bohn Stafleu van Loghem: Houten. Biene van, M.A.W. (2005). Wederkerig leren. Onderzoek naar georganiseerde leerondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking èn professionals. Eburon: Delft. Boekhorst, F. (2006). In Handboek Supervisie en Intervisie (red. Praag-van Asperen, H.M., Praag, Ph. H.). De Tijdstroom, Utrecht. Bohlmeijer, E.T., (2007). Het verhaal van mijn ouders Handleiding voor levensverhaal interviews. SU De Ronde Tafel: Zutphen. Hofman, E., Lustgraaf van de, M. (2008). Een sterk sociaal netwerk! Movisie en Philadelphia Support. Lustgraaf van de, M., (2009). Natuurlijk, een netwerkcoach. Mezzo: Bunnik. Machielse, A., (2003). Niets doen, niemand kennen. De leefwereld van sociaal geïsoleerde mensen. Elsevier Overheid: s Gravenhagen. Ofman, D. (2005). Kernkwadrantenspel. Servire Uitgevers: Utrecht. Penninx, K., Scholten, C., e.a. (2005). Werken aan Maatschappelijke ondersteuning. Een handreiking voor sociale professionals. NIZW/Lemma: Utrecht. Poiesz, T.B.C., (1999). Gedragsmanagement. Waarom mensen zich (niet) gedragen. Immerc bv.: Wormer. Scheffers, M. (2010). Sterk met een vitaal netwerk. Uitgeverij Coutinho: Bussum. Schroots, J.J. F. (2002). LIM. Lifeline Interview Method, Stichting ERGO: Amsterdam. Steyaert, J., Kwekkeboom, R. (2012) De zorgkracht van sociale netwerken. Movisie (te downloaden via en VWS, (2011), Welzijn Nieuwe Stijl, Uitgave van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in samenwerking met MOgroep+, VNG: Den Haag. Burgers voor Burgers Literatuurlijst 15
E-learning-module Interculturele Sensitiviteit. Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl I
E-learning-module Interculturele Sensitiviteit Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl I Dr. Meike Heessels & Dr. Martha van Biene Mld. 22-10-2012 Inhoudsopgave De Wmo werkplaatsen 3 Inleiding
E-learning-module Interreligieuze Sensitiviteit. Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl II
E-learning-module Interreligieuze Sensitiviteit Intercultureel Vakmanschap en Welzijn Nieuwe Stijl II Dr. Meike Heessels & Dr. Martha van Biene Mld. 22-10-2012 Inhoudsopgave De Wmo werkplaatsen 3 Inleiding
De opdrachten zijn allemaal in de je -vorm uitgewerkt. Lees hiervoor de u -vorm als dat van toepassing is. Veel plezier tijdens de training.
Inleiding Voor u ligt de werkmap van de training Burgers voor Burgers. Het project Burgers voor Burgers is opgezet door het Lectoraat Lokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief van de Hogeschool van
Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen
Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Inhoud 1. Inleiding 2 De Wmo-werkplaats 2 Schets van de context 2 Ontwikkelde producten 3 2. Doel onderzoek
Buur & co: een wijkgebaseerde interventie om sociale cohesie en welzijn te vergroten
Buur & co: een wijkgebaseerde interventie om sociale cohesie en welzijn te vergroten Arne van den Bos Wmo-werkplaats Noord Januari 2016 1 De Wmo werkplaatsen Context: een paradigmawisseling in sociale
Module Samen met jongeren nadenken over werken en leren voor Sociale Wijkteams
Module Samen met jongeren nadenken over werken en leren voor Sociale Wijkteams Tijd: 2 ½ uur Sociale Wijkteam leden Een collectieve leerbijeenkomst staat in het teken van participatie van jongeren die
De vrijwilliger en de Wmo. De betekenis van de transitie voor de vrijwilliger in de dagelijkse praktijk
De vrijwilliger en de Wmo De betekenis van de transitie voor de vrijwilliger in de dagelijkse praktijk Jolanda Kroes 31 maart 2016 Inhoudsopgave De Wmo werkplaatsen 3 Inleiding 5 Opzet van de module 6
De opdrachten zijn allemaal in de je -vorm uitgewerkt. Lees hiervoor de u -vorm als dat van toepassing is.
Inleiding Voor u ligt de werkmap van de training Burgers voor Burgers. Het project Burgers voor Burgers is opgezet door het Lectoraat Lokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief van de Hogeschool van
Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe 2009-2012. Overzicht. Aanleiding Wmo-werkplaatsen. Opzet, bevindingen en resultaten. Aanleiding Wmo-werkplaatsen
Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe 2009-2012 Opzet, bevindingen en resultaten Lies Korevaar, lector Rehabilitatie Overzicht Aanleiding Wmo-werkplaatsen Opzet Wmo-werkplaats Groningen- Drenthe Activiteiten
Checklist trainingen het gesprek in de Wmo en het gehele sociale domein VOOR GEMEENTEN DIE TRAININGSBUREAUS SELECTEREN
Checklist trainingen het gesprek in de Wmo en het gehele sociale domein VOOR GEMEENTEN DIE TRAININGSBUREAUS SELECTEREN Checklist trainingen het gesprek in de Wmo en het gehele sociale domein Voor gemeenten
Wmo-werkplaats Twente. Scholingshandleiding voor cursist en trainer. Samenwerken met vrijwilligers
Wmo-werkplaats Twente Scholingshandleiding voor cursist en trainer Samenwerken met vrijwilligers De vrijwilliger als vanzelfsprekende partner in zorg en welzijnswerk juli 2011 Saxion. Alle rechten voorbehouden.
Betekenis voor praktijk en onderwijs. Theo Roes
Betekenis voor praktijk en onderwijs Theo Roes Voorgeschiedenis 2005-2009 Lectoraten op stoom met praktijkonderzoek Beroepsgroepen (NVMW): meer onderzoek voor evidence/practisebased werken Onderwijs: meer
eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen
eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie
Betekenis voor beroepsonderwijs
Betekenis voor beroepsonderwijs Paul Vlaar Landelijk overleg Wmo-werkplaatsen Opbouw inleiding Transities sociale domein Wat zijn Wmo-werkplaatsen? Waar zitten werkplaatsen en wat doen zij? Urgentie van
Sociale wijkteams de sleutel in de participatiesamenleving?
Leer- en ontwikkeltraject Sociale wijkteams de sleutel in de participatiesamenleving? Centrum voor Samenlevingsvraagstukken Marja Jager-Vreugdenhil & Eelke Pruim @SamenViaa Deze workshop: - Over Wmo-werkplaats
Wmo-werkplaatsen: nieuwe werkvormen voor zorg en welzijn. Interventies, methodieken en onderwijsmodules
Wmo-werkplaatsen: nieuwe werkvormen voor zorg en welzijn Interventies, methodieken en onderwijsmodules Boeken Outreachend werkt! Outreachend werkt! Redactie: Lia van Doorn, Max A. Huber, Charlotte Kemmeren,
OVERZICHT INHOUD TRAINING
OVERZICHT INHOUD TRAINING Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 1 Kennismaking en informatie over Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 2 Motiverende gespreksvoering BIJEENKOMST 3 Oplossingsgericht werken BIJEENKOMST
Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe
Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe Afsluitende conferentie 28 juni 2012 Hanzehogeschool Groningen Introductie Wmo Met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) vindt in de sector Zorg en Welzijn een ommekeer
Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te stimuleren
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Pedagogiek aan de Hogeschool Utrecht Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te stimuleren Een pedagoog is er altijd op uit de eigen regie te
Eenzaam ben je niet alleen
8-12-2015 Kennismaking Eenzaam ben je niet alleen Samen werken aan een nieuwe blik op eenzaamheid en sociaal isolement Eigen ervaring eenzaamheid, sociaal isolement? persoonlijk en/of professioneel. Waarom
Een open gesprek met de cliënt en het netwerk maakt de samenwerking duurzaam
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Social Work aan de Christelijke Hogeschool Ede Een open gesprek met de cliënt en het netwerk maakt de samenwerking duurzaam Een open gesprek met de
Samenvatting Leefbaarheid in kaart voor sociale wijkteams Land van Cuijk
Samenvatting Leefbaarheid in kaart voor sociale wijkteams Land van Cuijk Onderzoek naar de wensen, behoeften en bijdragen van inwoners uit Padbroek, Cuijk Alex de Veld, Daniëlle Damoiseaux MSc., dr. Martha
Workshop Introductie Wmo. Lesprogramma. Ontwikkelingen
Workshop Introductie Wmo Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe 28 juni 2012 Lies Korevaar Lesprogramma Kennismaking en uitleg programma Wat is de Wmo? Doelen en uitgangspunten van de Wmo Uitwerking Wmo in de
Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden. Jouw talent, onze ambitie!
Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden Jouw talent, onze ambitie! Je vindt het belangrijk om te blijven investeren in je eigen ontwikkeling. Zeker als je nieuwe vaardigheden
Van Kooten en de bie. De rol van de vrijwilliger en de betekenis van de Kanteling
Van Kooten en de bie Een vooruitziende blik of is er echt niets veranderd? De rol van de vrijwilliger en de betekenis van de Kanteling http://www.youtube.com/watch?v=ebj1ra24kbs Bijeenkomst 1 Vrijwilliger
Gewoon meedoen in je eigen wijk! TOOLKIT VOOR WERKERS
Gewoon meedoen in je eigen wijk! TOOLKIT VOOR WERKERS December 2012 1 Draaiboek Gewoon meedoen in je wijk! Aanleiding van dit draaiboek Gewoon Meedoen in je wijk is een pilotproject dat in 2010 en 2011
Regionale kennisnetwerken in het sociale domein. Kansen voor Wmo-werkplaatsen
Regionale kennisnetwerken in het sociale domein Kansen voor Wmo-werkplaatsen Notitie van de gezamenlijke Wmo-werkplaatsen December 2014 Colofon Auteurs: Theo Roes Jean Pierre Wilken December 2014 Regionale
PROGRAMMA VRIJWILLIGERSACADEMIE NAJAAR 2014. Cursus Datum + tijd Locatie Aantal plekken Snelcursus
Augustus PROGRAMMA VRIJWILLIGERSACADEMIE NAJAAR 2014 Cursus Datum + tijd Locatie Aantal plekken Snelcursus De Noordster EHBO Maandag 18-08 & 25-08 19.30u-21.30u Dinsdag 19-08 13.00u-14.30u Landsmeerstraat
De spin in het web. Handreiking. voor werkers die direct. aan de slag willen met. de sociale netwerken van. mensen met verstandelijke
De spin in het web Handreiking voor werkers die direct aan de slag willen met de sociale netwerken van mensen met verstandelijke beperkingen Anne Wibaut, Willy Calis Ad van Gennep Inleiding Wij hebben
Het White Box model:
Het White Box model: Een krachtige veranderstrategie die mensen in beweging brengt. Visie, aanpak en trainingsadvies Een waardevol gespreksmodel voor, WMO en Jeugdwet, consulenten om eigen initiatief en
De Bakfiets. Jobcoaching. De Bakfiets. Onze dienstverlening. Coaching / Persoonlijke ondersteuning
Jobcoaching De Bakfiets Onze dienstverlening Coaching / Persoonlijke ondersteuning De Bakfiets Dit is de persoonlijke begeleiding van de werknemer. Afhankelijk van de het doel van de coaching vindt de
nieuwe werkvormen voor zorg en welzijn
WMO-WERKPLAATS TWENTE nieuwe werkvormen voor zorg en welzijn Editie 6 oktober 2012 Dit is de zesde en laatste nieuwsbrief over het programma Wmo-werkplaats Netwerkregie Twente. De nieuwsbrieven hebben
Social Work under construction: transformeren in onderwijs
Social Work under construction: transformeren in onderwijs Saxion, Lectoraat Community, Care & Youth, Ingrid Verbeek, Med Zuyd Hogeschool, Lectoraat Sociale Integratie, Drs. Peggy Duckers WELKOM Voorstellen
Handleiding Mijn Pad. Mijn pad, mijn leven, mijn toekomst Een routeplanner voor jongeren. praktijkgericht onderzoek. Rotterdam, maart 2015
Handleiding Mijn Pad Mijn pad, mijn leven, mijn toekomst Een routeplanner voor jongeren I. Bramsen C.P. Willemse C.H.Z. Kuiper M. Cardol Rotterdam, maart 2015 praktijkgericht onderzoek Kenniscentrum Zorginnovatie
Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?
Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.
De Wmo Ontwikkelingen en uitdagingen voor de Wmo-raad
De Wmo Ontwikkelingen en uitdagingen voor de Wmo-raad September 2010 Doel van de Wmo: Participatie Iedereen moet op eigen wijze mee kunnen doen aan de samenleving 2 Kenmerken van de Wmo - De Wmo is gericht
Samenvatting Basistraining Netwerkcoach voor vrijwilligers
Samenvatting Basistraining Netwerkcoach voor vrijwilligers HET ~ NET ~ WERK ~ T Inleiding De maatschappij, dat ben jij! Iedereen moet mee kunnen doen. Dat is alleen mogelijk als we het samen doen, ieder
Sociale relaties en welzijn
EENZAAMHEID EN SOCIAAL ISOLEMENT: ACHTERGRONDEN EN AANPAK Onderwerpen Functies van sociale relaties Sociale kwetsbaarheid Achtergronden en gevolgen Knelpunten in de aanpak Elementen van een succesvolle
Het White Box model:
Het White Box model: Een krachtige veranderstrategie die mensen in beweging brengt. Visie, aanpak en trainingsadvies Een waardevol gespreksmodel voor consulenten in het sociaal domein om eigen initiatief
Teamkompas voor Zelfsturing
Teamkompas voor Zelfsturing Wat is het teamkompas: Met dit instrument kun je inzicht krijgen in de ontwikkeling van je team als het gaat om effectief samenwerken: Waar staan wij als team? Hoe werken wij
Rehabilitatie (IRB) in de Wijk Participatiedoelen stel je zelf!
Rehabilitatie (IRB) in de Wijk Participatiedoelen stel je zelf! Een introductie Annemarie Zijlstra Januari 2016 Inhoudsopgave De Wmo werkplaatsen 3 Inleiding 5 Opzet van de module 7 Praktijk 9 Les 1 12
Nu ook op mobiel of tablet! quez.movisie.nl. QueZ. Vragen naar zelfregie
Nu ook op mobiel of tablet! quez.movisie.nl QueZ Vragen naar zelfregie Colofon Auteurs: Cora Brink, Anouk Poll en Petra van Leeuwen Met dank aan: Oda Berkhout (Beweging 3.0), Ieke Bron en Tineke van Dijk
Voor onze opleiding geldt: samenwerken met informele zorg hoort erbij
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Social Work aan de hogeschool Inholland Voor onze opleiding geldt: samenwerken met informele zorg hoort erbij Voor onze opleiding geldt: samenwerken
Ben Ik Tevreden? Meetinstrument cliënttevredenheid
Ben Ik Tevreden? Meetinstrument cliënttevredenheid De kracht van Ben ik tevreden? ligt in het hier en nu. Wensen van cliënten zetten direct aan tot actie. Meten is dus niet alleen weten, maar de start
Plan voor een scholingsaanbod CJG: in en vanuit het CJG
Plan voor een scholings CJG: in en vanuit het CJG Uitgaan van de eigen kracht van ouders en kinderen, die eigen kracht samen versterken en daar waar nodig er op af en ondersteunen Het scholingsplan CJG
Meedoen& Meetellen. Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals
Meedoen& Meetellen Wat betekent het voor mensen met een verstandelijke beperking? Trainingsmodules voor professionals Samenstelling trainingsmodule Eline Roelofsen Roel Schulte www.verwondering.nu Illustratie
Reflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Routeplan "meer ruimte voor de professional, meer ruimte voor het team" Waardigheid & Trots
Routeplan "meer ruimte voor de professional, meer ruimte voor het team" Waardigheid & Trots 2017-2018 K. Polman teamleider HRD Definitieve versie d.d. 29-09-2016 Pagina 1 van 5 Inleiding Zinzia streeft
Onderwerpen. Wat is kantelen? Waarom kantelen? Kantelen doen we samen Stip aan de horizon
Onderwerpen Wat is kantelen? Waarom kantelen? Hoe gaan we kantelen Kantelen doen we samen Stip aan de horizon Wat is kantelen? Invoeren bedoeling Wmo: - Zelfredzaamheid en zelfstandigheid - Van zorg naar
Ontwikkelingen. Cliënten van de AWBZ naar de Wmo. Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten)
Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional in relatie tot de participatie van burgers met ernstige en langdurige beperkingen Welzijn nieuwe stijl vraagt om onderwijs nieuwe stijl Ontwikkelingen
Geef inhoud aan gemeentelijk beleid
Geef inhoud aan gemeentelijk beleid met kennis, advies en trainingen van MOVISIE Decentralisatie van de jeugdzorg, de overheveling van de functie- begeleiding uit de AWBZ, de komst van de Wet Werken naar
Annette Koops: Een dialoog in de klas
Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een
Het 8- fasenmodel. Een reisgids voor de begeleiding van het maatje
Het 8- fasenmodel Een reisgids voor de begeleiding van het maatje Waar gaat de reis naartoe? Wat is jouw rol tijdens de reis? De rol die je kiest, is afhankelijk van de reden waarom je gevraagd bent, dit
'Voor mekaar, actieprogramma gericht op het bestrijden van eenzaamheid'
'Voor mekaar, actieprogramma gericht op het bestrijden van eenzaamheid' Voor Mekaar is de titel van het Rotterdamse actieprogramma gericht op het bestrijden van eenzaamheid (december 2014). Het volledige
+ Te beantwoorden vragen
+ Bouwstenen cliënt in regie Uitkomsten dialoogsessies aanvullende zorg + Te beantwoorden vragen Hoe kan gemeente Utrecht cliëntregie in de aanvullende zorg maximaliseren? Hoe kijken mantelzorgers en gebruikers
Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief. De stand van zaken medio 2015
Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief De stand van zaken medio 2015 AVI-toolkit 22 April 2015 Inhoudsopgave Onafhankelijke cliëntondersteuning... 3 1. Het belang van onafhankelijke
Nieuwsflits. Evaluatieonderzoek naar de Regeling palliatieve terminale zorg
Nieuwsflits Inhoud Evaluatieonderzoek naar de Regeling palliatieve terminale zorg 1. Adviesrapport bureau HHM is openbaar gemaakt Pagina 1 2. Conclusies en advies HHM voor toekomst Pagina 1 3. Kamerbrief
Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z
Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse
Post-hbo cursus Loopbaanbegeleiding
Post-hbo cursus Loopbaanbegeleiding Actuele ontwikkelingen zoals flexibilisering van arbeid, de noodzaak tot het vergroten van de in- en externe mobiliteit van de werknemer, maar ook wetswijzigingen zorgen
Ontwikkelingen. in zorg en welzijn. Wij houden daarbij onverkort vast aan de Koers 2010-2013,
KOERS 2014-2015 3 Het (zorg)landschap waarin wij opereren verandert ingrijpend. De kern hiervan is de Kanteling, wat inhoudt dat de eigen kracht van burgers over de hele breedte van de samenleving uitgangspunt
Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg
Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie
IN BEWEGING. Onderneem! Nietsdoen is geen optie
IN BEWEGING Onderneem! Nietsdoen is geen optie Belang bewegen Emotioneel: plezier, je goed voelen, zelfvertrouwen, eigenwaarde, positieve invloed op emotionele stoornissen Sociaal: participatie, ontwikkeling
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen
Raadsvoorstel Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen 2014-2017 Datum raadsvergadering 06-02-2014 Portefeuillehouder(s) R.G. te Beest W.E. Westerman Registratienummer Rs13.00783 Ambtenaar K. Bruijns Datum
Presentatie Natuurlijk, een netwerkcoach! Platform sociale netwerken 4 april 2014 Jeanet Moerings, Mezzo
Presentatie Natuurlijk, een netwerkcoach! Platform sociale netwerken 4 april 2014 Jeanet Moerings, Mezzo 1 Programma Informatie over Mezzo. Wat is Natuurlijk, een netwerkcoach!? Onderzoek Hogeschool van
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover
Veelkleurige kijk op zorg
s Heeren Loo Zorggroep Berkenweg 11 3818 LA Amersfoort T. 0800 3 55 55 55 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige
Doelgroep De doelgroep voor de methode Meer Mens is onder te verdelen in drie hoofdgroepen. Dit sluit niet uit dat de methode niet van toepassing is
Inleiding In de zorgsector wordt een breed pakket aan zorg- en dienstverlening aangeboden aan mensen met een beperking. Hulpvragen van deze mensen variëren in aard en complexiteit. Deze vragen hebben betrekking
Voor en met elkaar : burgerinitiatieven worden beloond
Voor en met elkaar : burgerinitiatieven worden beloond Verenigingen, stichtingen en instellingen barsten doorgaans van de ambities en toekomstplannen. Maar om ze te realiseren heb je financiële middelen
Evaluatieverslag mindfulnesstraining
marijke markus spaarnestraat 37 2314 tm leiden Evaluatieverslag mindfulnesstraining 06 29288479 marijke.markus@freeler.nl www.inzichtinzicht.nl kvk 28109401 btw NL 079.44.295.B01 postbank 4898261 14 oktober
Aandachtsfunctionaris Academie
Aandachtsfunctionaris Academie Waarom een Aandachtsfunctionaris Academie? De aandachtsfunctionaris is dé spil in elke organisatie die serieus werk maakt van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling.
Leergang ZelfVerzorgd
Leergang ZelfVerzorgd Waar gaat het over? Zuidwester heeft besloten te gaan werken met ondersteuningslijnen. Op deze manier willen we meer gespecialiseerde ondersteuning bieden aan onze cliënten, binnen
Voor Arbeid en Kansen (VAK) Plan van aanpak bij een gemeente. Het succes van samenwerking
Voor Arbeid en Kansen (VAK) Plan van aanpak bij een gemeente Het succes van samenwerking Het project VAKwerk Doel van het project: het optimaliseren van kansen op werk door te investeren in de kansen door
Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt
Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt potaard e Auteur: Annelies Kooiman Eindredactie: Afdeling communicatie Fotografie: istock Vormgeving: Ontwerpburo Suggestie &
Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie
Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan
Zontrainingen Specialist in trainingen voor de kinderopvang. Zontrainingen Het beste bieden aan kinderen, ouders en collega s in de kinderopvang
Zontrainingen Specialist in trainingen voor de kinderopvang Zontrainingen Het beste bieden aan kinderen, ouders en collega s in de kinderopvang Inhoud Pagina 1. Inleiding 3 2. Over zontrainingen 3 3. Over
NAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug
NAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug Dit beleid is in eerste instantie opgesteld voor intramurale cliënten van ISZ De Brug. De vertaalslag naar extramurale cliënten moet nog worden gemaakt. Inleiding
Angst voor afhankelijkheid Over wederkerigheid en (on)afhankelijkheid in relaties tussen burgers
Angst voor afhankelijkheid Over wederkerigheid en (on)afhankelijkheid in relaties tussen burgers L.linders@fontys.nl Lilian Linders Fontys Hogeschool Sociale Studies 06 50242166 Masterclass Humanitas Academie
4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,
4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek
Vrijwillige inzet is de basis
Vrijwillige inzet is de basis Soms hebben mensen een duwtje in de rug nodig om actief te worden als vrijwilliger. U kunt samen met vrijwilligers en organisaties een belangrijke rol spelen bij het stimuleren
Ook de wensen en eisen aan de professionele organisaties veranderen door de kanteling.
Welzijn nieuwe stijl in gemeente Apeldoorn. Maatschappelijk agenderen gericht op de kanteling van formele naar informele zorg en het versterken van de zelfredzaamheid bewoners. Wat is interessant aan deze
Young Professional programma. Voorbeeld van de opbouw van een YP programma
Young Professional programma Voorbeeld van de opbouw van een YP programma 1 Flow van het programma: Het programma Intake (½ dag) Ik & mijn leiderschap (2 dagen groepsprogramma) Ik & de ander (2 dagen groepsprogramma)
Ondernemend werken in welzijnsorganisaties
Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als
Globaal project- en stappenplan WMO Werkplaats Noord
Globaal project- en stappenplan WMO Werkplaats Noord In dit stappenplan wordt het projectplan dat bij VWS is ingediend uitgewerkt in een stappenplan. Allerlei inhoudelijk beschrijvingen worden hier weggelaten.
Vrijwilligerscollege Roosendaal
Vrijwilligerscollege Roosendaal Wie zijn wij? Wat doen wij? Wat kunnen wij voor jou betekenen? Wat is het vrijwilligerscollege? Onze missie en visie Het motto is leren van elkaar. Het vrijwilligerscollege
Impulsklas aan de slag met gedrag
Impulsklas aan de slag met gedrag workshop-aanbod 2014-2015 De Impulsklas workshops voor teams & Lezingencyclus voor ouders en onderwijsprofessionals Het workshop-aanbod van Impuls sluit aan bij het werken
Gezondheid, Welzijn & Technologie
Kenniscentrum Gezondheid, Welzijn & Technologie Wmo werkplaats Twente, fase 2 Praktijk 2: Bundeling van diensten op het gebied van welzijn, informele zorg en formele zorg Toegang tot de Wmo Evaluatierapport
Aandachtsfunctionaris Academie
Aandachtsfunctionaris Academie Waarom een Aandachtsfunctionaris Academie? De aandachtsfunctionaris is dé spil in elke organisatie die serieus werk maakt van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling.
De b-learning is bedoeld voor verzorgenden werkzaam in de thuiszorg of in het verpleeg- of verzorgingshuis.
Blended learning mantelzorg, Doelgroep verzorgenden Docentenhandleiding fysieke bijeenkomst Inleiding Zorgen voor een naaste is een liefdevolle en dankbare taak. Mantelzorg, ook wel informele zorg genoemd,
Bijlage 1: Stappenplan hoe werknemers te
Bijlage 1: Stappenplan hoe werknemers te bewegen tot scholing en opleiding Doel van dit stappenplan is aan te geven hoe P&O leidinggevenden kan helpen bij het selecteren van de doelgroep, het voeren van
Zorgvrijwilligers, hoe zet je ze op een verantwoorde manier in? Ilse de Bruijn 12 november 2013, Den Haag
Zorgvrijwilligers, hoe zet je ze op een verantwoorde manier in? Ilse de Bruijn 12 november 2013, Den Haag Vrijwilligerswerk in zorg & ondersteuning Werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en
Speel het spel. stimulansen
Speel het spel In een mix van hints, pictionary, ganzenbord en spijker slaan staan we stil bij belevingsgericht werken. In twee teams strijden we om de eer: wie is het meest belevingsgericht? Hierbij moeten
Training Leer Balans Leven
Training Leer Balans Leven In 5 maanden meer balans in je leven Wil je minder stress? Wil je meer werkplezier? Wil je jouw doelen effectiever bereiken? Wil je handiger communiceren? Wil je efficiënter
Training Resultaatgericht Coachen
Training Resultaatgericht Coachen met aandacht voor zingeving Herken je dit? Je bent verantwoordelijk voor de gang van zaken op je werk. Je hebt alle verantwoordelijkheid, maar niet de bijbehorende bevoegdheden.
OPLEIDING TOT WKS-COACH
AKS trainingen www.kleineschaars.com OPLEIDING TOT WKS-COACH Elk jaar starten we trainingen voor mensen die als WKS-coach in de eigen organisatie de taak krijgen om de implementatie van het model van Willem
Bijlage 1 Vragenlijst websurvey
Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Wmo monitor 2011 - uw organisatie Vraag 1 Welk type organisatie vertegenwoordigt u? (meerdere antwoorden mogelijk) Professionele organisaties Welzijnsorganisatie Vrijwilligerscentrale
Wmo-werkplaats Noord. Terugblik. Uitkomsten innovatie
Wmo-werkplaats Noord Terugblik Terugblik en vooruitblik: van Wmo-werkplaats naar Werkplaats Sociaal Domein Lies Korevaar Groningen, 3 December 2015 2 Uitkomsten innovatie Midden Drenthe: Het Gesprek Opsterland:
Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer
Sport werkt! Meerdaagse trainingen voor bewustzijn, motivatie én plezier op de werkvloer Leer optimaal samenwerken, omgaan met stress en effectief communiceren Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij
Intervisie Wat is het? Wanneer kun je het gebruiken?
Intervisie Wat is het? Intervisie is een manier om met collega's of vakgenoten te leren van vragen en problemen uit de dagelijkse werkpraktijk. Tijdens de bijeenkomst brengen deelnemers vraagstukken in,
"Er zijn voor de cliënt, met al je voelsprieten"
"Er zijn voor de cliënt, met al je voelsprieten" Verzorgenden willen reflecteren op hoe ze omgaan met levensvragen Auteur(s) D. Bierlaagh en G. Jagt Datum Utrecht, 30 september 2009 Expertisenetwerk Levensvragen