27/10/2014. Verwen je stem! Verwen je stem. Eerst het belangrijkste. Deel 1: stemtechniek oefeningen. Deel 2: perceptuele training luistervoorbeelden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "27/10/2014. Verwen je stem! Verwen je stem. Eerst het belangrijkste. Deel 1: stemtechniek oefeningen. Deel 2: perceptuele training luistervoorbeelden"

Transcriptie

1 Verwen je stem! 6 N O V E M B E R B e r n a d e t t e T i m m e r m a n s Verwen je stem Deel 1: stemtechniek oefeningen Deel 2: perceptuele training luistervoorbeelden Eerst het belangrijkste. Tellen 1, 2, 3 luider 1, 2, 3 en luider 1, 2, 3 en luider 1, 2, 3 1

2 Deel 1: stemtechniek INHOUD Stemzorg Belastende factoren Stemtechniek Stemzorg Stem altijd s morgens opwarmen Cafeïnevrije koffie, lichte thee Veel water drinken, vochtige omgeving Dampen, drinken Vochtreservoirs, luchtbevochtigers Op tijd stemrust Stressmanagement Niet fluisteren als je verkouden bent Natuurlijke toonhoogte Kuchen een keelschrapen vermijden Stemzorg Verzorg reflux: FNACK dieet Fruitsappen (zuur) Nicotine (uitdrogend) Alcohol (uitdrogend) Chocolade + Cola (zuur en uitdrogend) Koffie (uitdrogend) Niet meer eten en drinken 2 uur voor slapen Zorg dat je niet helemaal plat ligt Geen sterk gekruid voedsel 2

3 Belastende factoren Abuse, misuse en overuse Abuse: stemmisbruik (roepen, krijsen en gillen ) Misuse: verkeerd gebruik (verkeerde toonhoogte, te veel moeite ) Overuse: te veel praten, te lang, geen rust Levensstijl en omgeving Omgevingslawaai Roken, alcohol, medicatie*. Hobby s? Psychologische status Altijd drukdoende? Stressgevoelig? * Gevolgen? abuse misuse overuse leidt tot aangeboren stemprobleem functioneel stemprobleem bij langurige belasting organisch stemprobleem hypo hyper resultaat knobbeltjes cyste poliep vochtophoping 8 Ligging strottenhoofd Gevoelige ligging Goede stembandsluiting 3

4 Toonhoogte versus luidheid Toonhoogte : spierspanning Stemspier Aantal trillingen per seconde Natuurlijke versus habituele toonhoogte!! Luidheid : openingsgraad Hoeveelheid lucht Hoeveelheid druk onder de stembanden Loskoppelen Blijf bij je natuurlijke toonhoogte Stemtechniek Spanning van de keel wegtrekken Adem is basis Spiertraining! Naar de mond: open en pittig articuleren resoneren Naar het middenrif: ademsteun adem loslaten ademkaatsen Ademplaats met de buik / laag Reflexmatig Spanning verstoort het proces 4

5 Ademsteun Juiste spiergroepen aanspreken Belastingsoefeningen ademhalingspieren Op een been staan Druk tegen achterhoofd Druk borstbeen Berenzit Adem loslaten Wie geeft wat hij heeft / is het waard dat hij leeft/ Als hij een noot poft / is het net of hij ontploft/ Als ze jokt / spreekt ze niet de waarheid/ Ik was bijna gestikt / zo heb ik me verslikt/ Met een krant in de hand / kent men het hele land/ Als hij die rol vertolkt / is plots de hele zaal ontvolkt/ Je kent de pret / maar ken je ook de wet/ Veel spreken of telefoneren Meest belastende factor is TIJD! Vermijd te luid spreken, want dan ga je ook hoger Niet roepen als de beller roept Goede houding : rug recht Gesticuleer mee als je spreekt Ontspan uw gezicht als u luistert : kijk dom! Geeuw vaak! Drink voortdurend kleine beetjes water Instelling airco // vochtigheid 5

6 Articulatieplaats in het masker vooraan articuleren in het masker pittig articuleren: groot systeem Groot systeem - kurkoefening Deze oefening mag je niet doen als je stem niet in orde is! Groot systeem - kurkoefening universiteitsbibliotheek beleefdheidsvisites individualiteit temperatuursverschillen voorzorgsmaatregelen trillingsverhoudingen majesteitsbelediging doofstommeninstituut verstandsverbijstering vreemdelingenverkeer onderofficierskantine krankzinnigengesticht beetwortelsuikerfabriek bewegingsmogelijkheden drankbestrijdingvereniging voorzorgsmaatregelen invaliditeitsverzekering plichtsbetrachting strokartonindustrie arteriosclerose autobuspassagiers smeekschriftschrijfster geduldbeproevingen schildpaddensoepindustrie herdenkingsbijeenkomst dorpsherbergvermakelijkheden 6

7 Stemplaats - resonans Warm en ontspannen stemgeluid Laat je strottenhoofd zakken Kijk dom! Steek het spreken in je neus Richt je stem en spreken naar voor muilkorfje neusvleugel borstbeen in gedachten verzonken mandenmakers kennen magere melk drinken zonnewering van aluminium in deinende branding Deel 2: perceptuele training Stem functioneert niet naar behoren Stemklank valt weg of stemkwaliteit wijzigt Permanent of tijdelijk karakter Pijn tijdens het spreken Vermoeide stem, zwakke stem Luisteren naar Toonhoogte Luidheid Kwaliteit Afwijkende stemkwaliteit Anatomisch: beschadigde stemplooien neurologisch probleem cyste knobbels poliep 7

8 Afwijkende stemkwaliteit Fysiologisch: fout gebruik van de stem onvolledige stemplooisluiting foute stemplaatsing Psychologisch: D-type / stress / psychogeen De kwaliteitsbeoordeling Graad van heesheid G0: een normale stem (M) (V) G1: een klein probleem (M) (V) G2: een matig probleem (M) (V) G3: een zwaar probleem (M) (V) Toonhoogte beoordeling Hoger/lager? Normale toonhoogte (M) (V) Te hoge toonhoogte (M) (V) 8

9 Conclusie. Persoonlijkheid speelt een rol Rust is heel belangrijk Het is een techniek: oefenen! 0474/

15/03/2015. Verwen je stem! De kwaliteitsbeoordeling. Deel 1: Wat is een stemprobleem? Graad van heesheid

15/03/2015. Verwen je stem! De kwaliteitsbeoordeling. Deel 1: Wat is een stemprobleem? Graad van heesheid Verwen je stem! 1 7 M A A R T 2 0 1 5 B e r n a d e t t e T i m m e r m a n s Deel 1: Wat is een stemprobleem? Stem functioneert niet naar behoren Stemklank valt weg of stemkwaliteit wijzigt Permanent

Nadere informatie

10/23/2016. Stemergonomie: stemzorg, stemtechniek, preventie. Wat is een stemprobleem? Prevalentie?

10/23/2016. Stemergonomie: stemzorg, stemtechniek, preventie. Wat is een stemprobleem? Prevalentie? Stemergonomie: stemzorg, stemtechniek, preventie P R O F. D R. B E R N A D E T T E T I M M E R M A N S V U B R I T C S Wat is een stemprobleem? Stem kan de taak niet of nauwelijks aan Stemklank is hees,

Nadere informatie

Een operatie aan de stemplooien

Een operatie aan de stemplooien i Patiënteninformatie Dienst Logopedie & NKO Een operatie aan de stemplooien GezondheidsZorg met een Ziel De stemplooien en de stem De stemplooien bevinden zich in het strottenhoofd (ter hoogte van de

Nadere informatie

Meer stem voor leraren

Meer stem voor leraren Meer stem voor leraren Wist je dat leerlingen minder goed presteren wanneer ze les krijgen van iemand met een hese stem? Wist je dat 60% van de leerkrachten tijdens hun loopbaan met stemproblemen kampt?

Nadere informatie

Het voorkomen van stemstoornissen

Het voorkomen van stemstoornissen Het voorkomen van stemstoornissen Logopedie Beter voor elkaar 2 Preventie van stemstoornissen Stemhygiëne is de zorg voor een gezonde stem. Met stemhygiëne worden maatregelen bedoeld die de gezondheid

Nadere informatie

PATIËNTENINFO Een operatie aan de stemplooien

PATIËNTENINFO Een operatie aan de stemplooien PATIËNTENINFO Een operatie aan de stemplooien LOGOPEDIE / NKO De stemplooien en de stem De stemplooien bevinden zich in het strottenhoofd (ter hoogte van de adamsappel), dat een verbinding vormt tussen

Nadere informatie

KNO. Stemproblemen bij volwassenen

KNO. Stemproblemen bij volwassenen KNO Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen De Keel- Neus- Oorarts heeft u onderzocht en verteld wat de oorzaak van uw stemprobleem is en wat er aan gedaan kan worden. In deze folder

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN

PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren over logopedie bij stemproblemen. Wij adviseren

Nadere informatie

1. De algemeen geldende regels.

1. De algemeen geldende regels. Je kunt je stem veel leed besparen door een paar eenvoudige regeltjes te hanteren. Verkeerde gewoontes, na-apen van andere sprekers, verkeerde ideeën, geven dikwijls overbelasting van de stem. Meestal

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van

Nadere informatie

hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Hou uw stem gezond Tips voor een goede stemhygiëne

hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Hou uw stem gezond Tips voor een goede stemhygiëne hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Hou uw stem gezond Tips voor een goede stemhygiëne 01. Inleiding Met deze brochure willen we u begeleiden in het beter begrijpen en verzorgen van uw stem.

Nadere informatie

Stemspreekuur Polikliniek KNO

Stemspreekuur Polikliniek KNO U hebt deze brochure ontvangen, omdat u last heeft van stemklachten. Hiervoor bent u doorverwezen naar het stemspreekuur (foniatrie-spreekuur) van het MCL. Foniatrie is een specialisme dat zich bezig houdt

Nadere informatie

Zorg voor eigen stem

Zorg voor eigen stem Zorg voor eigen stem Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde Veel mensen die hun stem dagelijks (professioneel) gebruiken hebben nog weinig inzicht in de functie van de stem: om stemproblemen te voorkomen

Nadere informatie

Stembandverlamming. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Stembandverlamming. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Stembandverlamming In deze folder krijgt u informatie over wat een stembandverlamming is, welke gevolgen dit heeft en welke behandelingen er zijn. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs

Nadere informatie

Stem Logopedie Postadres Bezoekadres

Stem Logopedie Postadres Bezoekadres Stem Logopedie Colofon Dit is een uitgave van gemeente De Ronde Venen Postbus 250 3640 AG Mijdrecht T 0297 29 16 16 E gemeente@derondevenen.nl Deze folder is er om u zo helder en duidelijk mogelijk te

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen KNO-heelkunde Stemproblemen bij volwassenen Oorzaken en behandeling van een hese stem U bent bij de KNO-arts geweest i.v.m. stemproblemen. In deze folder informeren wij u over stemproblemen bij volwassen

Nadere informatie

Stemhygiëne. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Stemhygiëne. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Stemhygiëne Stemhygiëne omvat de zorg voor een gezonde stem en keel. In deze folder wordt u geïnformeerd hoe u hiervoor kunt zorgen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Wat is

Nadere informatie

STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN

STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN 1018 Inleiding U bent op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde wegens stemproblemen. Bij stemproblemen kunt u in uw spreken en dus in uw functioneren worden belemmerd.

Nadere informatie

Preface by Mara Behlau, PhD 11

Preface by Mara Behlau, PhD 11 Inhoud 5 Inhoud Preface by Mara Behlau, PhD 11 Situering 13 Louis Heylen, Hoofdstuk 1: Wat weten we over de stem? 15 Deel 1: Aspecten van de stem 15 Louis Heylen 1. De stem: geluid en spiegel 15 2. Zoveel

Nadere informatie

K.N.O. Stemproblemen bij volwassenen

K.N.O. Stemproblemen bij volwassenen K.N.O. Stemproblemen bij volwassenen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over stemproblemen bij volwassen personen. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest wegens moeilijkheden met uw stem,

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van

Nadere informatie

Logopedie bij stemproblemen: wat nu?

Logopedie bij stemproblemen: wat nu? Logopedie bij stemproblemen: wat nu? Inleiding U bent verwezen naar de logopedist in verband met stemproblemen. Deze leert u een juiste spreek- en ademtechniek aan zodat de stemklachten verminderen. Deze

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Richtlijnen voor stemhygiëne

Patiënteninformatie. Richtlijnen voor stemhygiëne Patiënteninformatie Richtlijnen voor stemhygiëne Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Stem is van levensbelang... 3 3. Bouw van het stemorgaan... 3 4. Stemproductie... 4 4.1 Ademhaling... 4 4.2 Stemgeving... 4

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een onderzoek en of behandeling door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen Hoe belangrijk is spreken? Spreken is bij mensen het meest gebruikte communicatiemiddel. In veel beroepen moeten

Nadere informatie

Opbouw van de stem na een stembandoperatie

Opbouw van de stem na een stembandoperatie Opbouw van de stem na een stembandoperatie Logopedie Beter voor elkaar 2 Stembandoperatie Opbouw van de stem na stembandoperatie U wordt geopereerd aan uw stembanden. De ingreep zelf neemt niet veel tijd

Nadere informatie

KNO. Stemproblemen bij volwassenen

KNO. Stemproblemen bij volwassenen KNO Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen In deze folder vindt u informatie over stemproblemen bij volwassenen. U kunt lezen hoe een stem functioneert en welke stoornissen er zijn.

Nadere informatie

Ken je stem. Voor U. Docenten, telefonistes, verkopers, vertegenwoordigers, coaches, trainers, instructeurs, zangers...

Ken je stem. Voor U. Docenten, telefonistes, verkopers, vertegenwoordigers, coaches, trainers, instructeurs, zangers... Ken je stem In Nederland werken meer mensen met hun stem dan met hun handen. Er zijn tientallen beroepen waar de stem het belangrijkste instrument is. Een aantal beroepssectoren bestaat uitsluitend bij

Nadere informatie

Stemwerkschrift. Inhoud

Stemwerkschrift. Inhoud Stemwerkschrift Inhoud Allerlei dingen, die slecht zijn voor je stem Schreeuwen Voor je ouders Schreeuwen Schrapen en kuchen Voor je ouders Schrapen en kuchen Gekke stemmetjes nadoen Voor je ouders Gekke

Nadere informatie

Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist

Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist 2 Uw KNO-arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een uitgebreid stemonderzoek door de logopedist te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie

Nadere informatie

Met een sputterende stem op school

Met een sputterende stem op school (foto: Christian Ferrarri) Met een sputterende stem op school Bernadette Timmermans De stem is voor vele CLB ers een belangrijk werkinstrument. Als die stem wegvalt kunnen ze essentiële onderdelen van

Nadere informatie

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Inleiding Ik doe mijn werkstuk over logopedie omdat ik het een interessant onderwerp vond en mijn moeder is logopedist. Mijn hoofdstukken zijn: 1Wat is logopedie? 2Wie

Nadere informatie

Stem. Christel Lacroix. Logopediste

Stem. Christel Lacroix. Logopediste . Christel Lacroix Logopediste 1 1. Spreken Inleiding Spreken... je doet het elke dag. Je denkt er niet bij na en toch. Spreken gebeurt niet vanzelf. Je merkt dat wanneer je voor een groep staat je soms

Nadere informatie

Stem. Informatie over logopedie

Stem. Informatie over logopedie Stem Onder deze noemer zal een aantal problemen besproken worden die samenhangen met stemgeving. Voor een goed stemgeluid zijn onder andere de volgende aspecten van belang: houding en adem. De logopedist

Nadere informatie

Stembesparende maatregelen na een stembandoperatie Logopedie

Stembesparende maatregelen na een stembandoperatie Logopedie Stembesparende maatregelen na een stembandoperatie Logopedie Beter voor elkaar 2 Stembesparende maatregelen na een stembandoperatie U hebt een stembandoperatie ondergaan. Afhankelijk van onder andere de

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN HOU UW STEM GEZOND TIPS VOOR EEN GOEDE STEMHYGIËNE

INFO VOOR PATIËNTEN HOU UW STEM GEZOND TIPS VOOR EEN GOEDE STEMHYGIËNE INFO VOOR PATIËNTEN HOU UW STEM GEZOND TIPS VOOR EEN GOEDE STEMHYGIËNE INHOUD 01 Inleiding 4 02 Hoe komt stem tot stand? 4 03 Stemstoornissen 6 04 Stemhygiëne 7 05 Levensgewoonten 10 06 Na fonochirurgie

Nadere informatie

HELDER! SPREKEN. Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers. Marieke Dooper

HELDER! SPREKEN. Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers. Marieke Dooper HELDER! SPREKEN HELDER! SPREKEN Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers Marieke Dooper Dooper, Marieke Helder! Spreken: Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers 2014 Marieke Dooper

Nadere informatie

Ken je stem. Voor. Docenten, telefonistes, verkopers, vertegenwoordigers, coaches, trainers, instructeurs, zangers...

Ken je stem. Voor. Docenten, telefonistes, verkopers, vertegenwoordigers, coaches, trainers, instructeurs, zangers... Ken je stem In Nederland werken meer mensen met hun stem dan met hun handen. Er zijn tientallen beroepen waar de stem het belangrijkste instrument is. Een aantal beroepssectoren bestaat uitsluitend dankzij

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde In deze folder informeren wij u over stemproblemen bij volwassenen. Hoe maakt u stemgeluid? Geluid ontstaat in het strottenhoofd (adamsappel).

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Logopedie bij stemproblemen

PATIËNTEN INFORMATIE. Logopedie bij stemproblemen PATIËNTEN INFORMATIE Logopedie bij stemproblemen 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad ziekenhuis u informeren over logopedie bij stemproblemen. Wij adviseren u deze

Nadere informatie

Campagne Ken je Stem 2008

Campagne Ken je Stem 2008 Campagne Ken je Stem 2008 De NVLF heeft de campagne Ken je Stem ontwikkeld in verband met de Werelddag van de Stem. Deze dag wordt jaarlijks op 16 april gehouden. Via het menu (links) komt u alles te weten

Nadere informatie

Brokgevoel in de keel

Brokgevoel in de keel Keel-, Neus- en Oorheelkunde Patiënteninformatie Brokgevoel in de keel U ontvangt deze informatie, omdat u last heeft van een brokgevoel in uw keel. Hierin kunt u lezen wat de oorzaken hiervan kunnen zijn

Nadere informatie

Lees voor meer informatie over de verschillende adem- en stemproblemen hieronder verder.

Lees voor meer informatie over de verschillende adem- en stemproblemen hieronder verder. 1 Problemen met adem en stem Mensen praten dan hees, schor, hebben pijn bij het praten of zijn de stem helemaal kwijt en kunnen alleen nog maar fluisteren. Zowel kinderen als volwassenen kunnen problemen

Nadere informatie

Brokgevoel in de keel

Brokgevoel in de keel Brokgevoel in de keel Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2014 pavo 0737 Inleiding U bent bij de kno-arts onder behandeling omdat u een brokgevoel in uw keel heeft. In deze folder leest u algemene informatie

Nadere informatie

Operatie aan de stembanden Microlaryngoscopie

Operatie aan de stembanden Microlaryngoscopie Operatie aan de stembanden Microlaryngoscopie Binnenkort wordt u opgenomen in verband met een operatie aan uw stembanden, een zogenaamde microlaryngoscopie. Deze folder geeft informatie over de operatie

Nadere informatie

Maatschap Keel-, Neus-, en Oorheelkunde. Brok in de keel

Maatschap Keel-, Neus-, en Oorheelkunde. Brok in de keel Maatschap Keel-, Neus-, en Oorheelkunde Algemeen Deze folder geeft u informatie over een brok in de keel. Diaconessenhuis Leiden Klachten Een brokgevoel in de keel komt vaak voor. Veel mensen zijn hierover

Nadere informatie

STEMBANDEN BEKIJKEN EN BEHANDELEN Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO)

STEMBANDEN BEKIJKEN EN BEHANDELEN Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) STEMBANDEN BEKIJKEN EN BEHANDELEN Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding U hebt last van uw stembanden. Bij poliklinisch onderzoek van de stembanden kon geen duidelijke diagnose

Nadere informatie

Stemproblemen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Stemproblemen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Stemproblemen U heeft last van stemproblemen en bent verwezen naar het stemspreekuur. In deze folder leest u meer hierover. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Hoe belangrijk

Nadere informatie

Maag-, darm- en leverziekten. Functionele dyspepsie

Maag-, darm- en leverziekten. Functionele dyspepsie Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten 1 Van uw MDL-arts heeft u te horen gekregen dat u een (functionele) dyspepsie heeft. Om te begrijpen wat deze term precies inhoud en hoe hiermee om te

Nadere informatie

Functionele dyspepsie

Functionele dyspepsie Functionele dyspepsie Maag-, darm- en leverziekten Beter voor elkaar 2 Van uw MDL-arts heeft u te horen gekregen dat u een (functionele) dyspepsie heeft. Om te begrijpen wat deze term precies inhoud en

Nadere informatie

HELDER! SPREKEN. Basisoefeningen voor een expressieve stem en presentatie

HELDER! SPREKEN. Basisoefeningen voor een expressieve stem en presentatie HELDER! SPREKEN HELDER! SPREKEN Basisoefeningen voor een expressieve stem en presentatie M a r i e k e D o o p e r Dooper, Marieke Helder! Spreken: Basisoefeningen voor een expressieve stem en presentatie

Nadere informatie

GeZo GE n ZON d DHEI H D eid Stembanden 16 mei 2013

GeZo GE n ZON d DHEI H D eid Stembanden 16 mei 2013 GEZONDHEID 16 mei 2013 tekst Jessie van den Broek beeld Esther Dijkstra De van elke leraar: stembandenpech Keelpijn, schor klinken, s avonds na een dag voor de klas geen stem meer over hebben. Herkenbaar?

Nadere informatie

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied Klachten door irritatie van maagzuur In het keel- neus- en oorgebied Inleiding Maagzuur is zeer irriterend voor al het slijmvlies dat zich buiten de maag bevindt. Dit geldt zowel voor het slijmvlies in

Nadere informatie

Onderzoek van de stembanden

Onderzoek van de stembanden KNO Onderzoek van de stembanden Microlaryngoscopie ONDERZOEK U wordt op dag om uur verwacht op de poli/afdeling. Als u verhinderd bent, wilt u dit dan tijdig melden en een nieuwe afspraak maken? Wij verzoeken

Nadere informatie

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied Klachten door irritatie van maagzuur In het keel- neus- en oorgebied Inleiding Maagzuur is zeer irriterend voor al het slijmvlies dat zich buiten de maag bevindt. Dit geldt zowel voor het slijmvlies in

Nadere informatie

Werelddag van de stem 16 april 2008

Werelddag van de stem 16 april 2008 K E N J E S T E M K R A N T Werelddag van de stem 16 april 2008 Stem stemmisbruik stemstoornissen Door Dr. P.G.C. Kooijman In de literatuur worden wisselende getallen genoemd over het vóórkomen van stemstoornissen.

Nadere informatie

Logopedie bij Multiple Sclerose (MS) Paramedische afdeling

Logopedie bij Multiple Sclerose (MS) Paramedische afdeling Logopedie bij Multiple Sclerose (MS) Paramedische afdeling Door Multiple Sclerose (MS) kunnen verschillende klachten ontstaan die het voor u moeilijker kunnen maken om u goed te uiten. Dit gebeurt bijvoorbeeld

Nadere informatie

Brandend maagzuur (reflux) klachten

Brandend maagzuur (reflux) klachten Brandend maagzuur (reflux) klachten Wat is brandend maagzuur? Met brandend maagzuur of zuurbranden wordt het te vaak terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm bedoeld. Het medische woord voor dit

Nadere informatie

ADEMHALING GAAT OVER INGAANDE LUCHT, VOORDAT JE ZINGT OF SPREEKT ADEMSTEUN IS DE CONTROLE OVER DE UITGAANDE LUCHT, TIJDENS HET ZINGEN OF SPREKEN

ADEMHALING GAAT OVER INGAANDE LUCHT, VOORDAT JE ZINGT OF SPREEKT ADEMSTEUN IS DE CONTROLE OVER DE UITGAANDE LUCHT, TIJDENS HET ZINGEN OF SPREKEN HALING Als aan willekeurige mensen gevraagd wordt wat ademsteun is, valt al heel snel de term 'buikademhaling' en de zin 'ademen met je buik'. Feitelijk zijn deze termen onjuist, omdat zich in de buik

Nadere informatie

Meer dan Vlaamse leraren sukkelen met hun stem

Meer dan Vlaamse leraren sukkelen met hun stem Corbis Meer dan 30.000 Vlaamse leraren sukkelen met hun stem Een derde van de leraren heeft last met zijn stem. Een op de vijf heeft zelfs een echt stemprobleem. In Vlaanderen zou het om 30.000 tot 50.000

Nadere informatie

Brokgevoel in de keel

Brokgevoel in de keel Brokgevoel in de keel Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent bij de kno-arts onder behandeling omdat u een brokgevoel in uw keel heeft. In deze folder leest

Nadere informatie

Lekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert

Lekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Lekker in je vel Leren omgaan met stress voor kinderen Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert Heeft uw kind wel eens last van stress? Voelt uw kind zich wel eens niet lekker en weet u niet

Nadere informatie

Dossier : vermoeidheid

Dossier : vermoeidheid Dossier : vermoeidheid Inleiding In slaap vallen achter het stuur kan fataal zijn. Toch rijden heel wat bestuurders gewoon door, hoewel ze zich moe voelen. Ze denken dat ze door een raam te openen of door

Nadere informatie

BROK IN DE KEEL Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) FRANCISCUS VLIETLAND

BROK IN DE KEEL Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) FRANCISCUS VLIETLAND BROK IN DE KEEL Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) FRANCISCUS VLIETLAND In deze folder vindt u meer informatie over een brokgevoel in de keel die langer dan drie weken bestaat. Een brokgevoel Een brokgevoel

Nadere informatie

Wilt u dit pakketje met vragenlijsten t.b.v. de hoestpoli invullen?

Wilt u dit pakketje met vragenlijsten t.b.v. de hoestpoli invullen? Geachte heer/mevrouw, Wilt u dit pakketje met vragenlijsten t.b.v. de hoestpoli invullen? Het pakketje bestaat uit vier verschillende vragenlijsten. Graag alle pagina s lezen en invullen. Wilt u ook uw

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE. LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie

PATIËNTENINFORMATIE. LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie 2 LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren

Nadere informatie

Niet-organische stem- en spraakstoornissen

Niet-organische stem- en spraakstoornissen Niet-organische stem- en spraakstoornissen Marika Voerman, logopedist KNO/Laryngologie 20 maart 2012, Heerhugowaard Niet-organische stemstoornissen = een a- of dysfonie zonder enige structurele of neurologische

Nadere informatie

Kijkoperatie van de stembanden Microlaryngoscopie

Kijkoperatie van de stembanden Microlaryngoscopie Kijkoperatie van de stembanden Microlaryngoscopie Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde U heeft met uw specialist afgesproken dat u binnenkort wordt opgenomen voor een kijkoperatie van de stembanden (microlaryngoscopie).

Nadere informatie

Stoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische

Stoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische Stoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische bewegingen Akinesie Bevriezen Rigiditeit Verhoogde spiertonus,

Nadere informatie

Oefeningen om om te gaan met moeilijke momenten. Algemeen. Overzicht:

Oefeningen om om te gaan met moeilijke momenten. Algemeen. Overzicht: Oefeningen om om te gaan met moeilijke momenten Algemeen In dit document vind je een overzicht terug van oefeningen die je kan doen om de psychologische vaardigheden te versterken en de deelnemers te ondersteunen

Nadere informatie

( Hoe moet deze oefeningen doen? )

( Hoe moet deze oefeningen doen? ) Relaxatieoefeningen ( Wat zijn Relaxatieoefeningen? ) Deze opdracht bestaat uit oefeningen die je kunnen helpen om te relaxen. ( Waarom relaxatieoefeningen? ) Mensen weten dikwijls niet meer hoe ze kunnen

Nadere informatie

Brandend maagzuur en andere maagklachten Last van uw maag of een beetje misselijk? Vaak weet u meteen de oorzaak. Het eten was te vet, te veel koffie

Brandend maagzuur en andere maagklachten Last van uw maag of een beetje misselijk? Vaak weet u meteen de oorzaak. Het eten was te vet, te veel koffie Brandend maagzuur en andere maagklachten Last van uw maag of een beetje misselijk? Vaak weet u meteen de oorzaak. Het eten was te vet, te veel koffie genomen of een glaasje te veel gedronken. Maar ook

Nadere informatie

Relaxatie en ontspanning. voor ouder en kind

Relaxatie en ontspanning. voor ouder en kind Relaxatie en ontspanning voor ouder en kind door Sofie Possemiers www.elsole.be Deze oefening wordt aangeboden door Sofie Possemiers van El Sole. Wil je nog meer van zulke oefeningen ontvangen, schrijf

Nadere informatie

Iedereen kan last krijgen van stemproblemen en het komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor.

Iedereen kan last krijgen van stemproblemen en het komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor. Stem Adem-/ en stemproblematiek Heesheid Adembeheersing als voorbereiding op zingen Hyperventilatie Spreken in het openbaar Stemproblemen en stemverandering bijv. bij transseksualiteit, pubertijd Symptomen:

Nadere informatie

HOOFD-HART-HANDEN- KWARTET

HOOFD-HART-HANDEN- KWARTET INLEIDING Het Hoofd-Hart-Handen-kwartet bestaat uit 48 kaarten die samen 12 kwartetten vormen, plus 12 Denk-Voel-Doe-kaarten. Het kwartet kan worden gespeeld met minimaal 2 spelers vanaf 7 jaar en ouder.

Nadere informatie

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Steinert (Myotone Dystrofie). In deze folder vindt u meer informatie over de

Nadere informatie

Operatie aan de stembanden

Operatie aan de stembanden Keel-, neus- en oorheelkunde Operatie aan de stembanden De KNO-arts heeft een afwijking gezien op uw stembanden. Deze afwijking kan problemen veroorzaken op uw stemgeluid. U krijgt een operatie om de stembanden

Nadere informatie

TIPS OM BETER TE SLAPEN

TIPS OM BETER TE SLAPEN TIPS OM BETER TE SLAPEN Heeft u last van problemen tijdens het slapen en/of wordt u vaak vermoeid wakker? In deze folder kunt u tips en adviezen vinden voor een betere slaap. Slaapproblemen zijn een vaak

Nadere informatie

Spreken Wat is een dysartrie?

Spreken Wat is een dysartrie? Dysartrie 2 Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van neurologische problematiek. Deze folder is bedoeld voor patiënten met een dysartrie en hun omgeving. Er staat

Nadere informatie

Vitaal stemgebruik & Spreken voor groepen

Vitaal stemgebruik & Spreken voor groepen Moeiteloos en tegelijkertijd krachtig spreken Vitaal stemgebruik & Spreken voor groepen verstaanbaarheid impact vitaliteit Last van... Vermoeidheid bij of na spreken Slechte verstaanbaarheid -te zacht,

Nadere informatie

Brok in de keel. Havenziekenhuis

Brok in de keel. Havenziekenhuis Brok in de keel In deze folder staat beschreven wat een brok in de keel inhoudt en wat hiervan de oorzaak kan zijn. Uw KNO-arts kan de brok in de keel op verschillende manieren onderzoeken. Welke manieren

Nadere informatie

Over slikken... en verslikken WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL

Over slikken... en verslikken WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL Over slikken... en verslikken WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL 1 2 OVER SLIKKEN... EN VERSLIKKEN INHOUD Voorwoord 4 Normale slikfunctie 5 Slikproblemen (= dysfagie) 6 Oorzaken 6 Gevolgen 7 Behandeling

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

K.N.O. Brok in de keel

K.N.O. Brok in de keel K.N.O. Brok in de keel Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over de klacht van een brokgevoel in de keel. Als u recent met deze klacht bij de KNO-arts bent geweest, dan kunt u daarover wat

Nadere informatie

SPRAAK-, STEM- EN TAALSTOORNISSEN BIJ KINDEREN

SPRAAK-, STEM- EN TAALSTOORNISSEN BIJ KINDEREN SPRAAK-, STEM- EN TAALSTOORNISSEN BIJ KINDEREN 541 Inleiding U bent op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde wegens spraak- of stemproblemen van uw kind. Kinderen die slecht spreken kunnen zich vaak

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De huisarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De huisarts Thema Gezondheid Lesbrief 2. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Kaya, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat leert u in deze les?

Nadere informatie

Waar kunt u nu aan merken dat uw kind niet goed hoort of moeite heeft met luisteren?

Waar kunt u nu aan merken dat uw kind niet goed hoort of moeite heeft met luisteren? Horen en Luisteren Horen en luisteren Horen en luisteren zijn niet hetzelfde. Horen heeft te maken met de geluiden die het oor binnenkomen; luisteren heeft te maken met wat je met die geluiden doet. Om

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken

Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Hooikoorts welke geen standaard klachten geeft, kan oorzaak zijn van hyperventilatie aanvallen, het lijkt er nml enorm veel op. Dus reageer je niet met niesbuien,

Nadere informatie

Operatie aan de stembanden (microlarynoscopie)

Operatie aan de stembanden (microlarynoscopie) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Operatie aan de stembanden (microlarynoscopie) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Waarom deze operatie?... 3 Om een diagnose te stellen... 3 Om stemproblemen te verhelpen...

Nadere informatie

Persoonlijke Gezondheidspeiling

Persoonlijke Gezondheidspeiling Persoonlijke gezondheidspeiling Uw gezondheid en energie wordt als belangrijke factor voor inzetbaarheid gezien. Met deze peiling kunt u kijken welke onderdelen van gezondheid goed voor elkaar zijn en

Nadere informatie

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Inhoud Cijfers Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn

Nadere informatie

Wat bevordert het snurken

Wat bevordert het snurken Snurken Inleiding Deze folder geeft u informatie over oorzaken en behandeling van snurken. Als u recent voor deze aandoening bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest, dan kunt u in deze

Nadere informatie

Ik wil de eerste dagen 8 tot 12 keer aan de borst

Ik wil de eerste dagen 8 tot 12 keer aan de borst Ik wil de eerste dagen 8 tot 12 keer aan de borst omdat mijn maagje niet groter dan een knikker is; omdat ik vaak kleine beetjes voedsel beter kan verteren; hoe meer en hoe vaker ik drink, hoe meer melk

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Les 3. De huisarts

Thema Gezondheid. Les 3. De huisarts http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 3. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Bashir, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat

Nadere informatie

GIDS. voor een. rustige nacht

GIDS. voor een. rustige nacht GIDS voor een rustige nacht Lekker geslapen? Lekker slapen en uitgerust wakker worden. Voor veel mensen is het een verre droom. Naar schatting één op de vijf mensen in ons land kampt geregeld met slaapproblemen.

Nadere informatie

Inhoud. BEST-PRACTICE RICHTLIJNEN VOOR DE BEHANDELING VAN PATIËNTEN MET STEMSTOORNISSEN 17 L. Heylen, M. De Bodt en F. Mertens

Inhoud. BEST-PRACTICE RICHTLIJNEN VOOR DE BEHANDELING VAN PATIËNTEN MET STEMSTOORNISSEN 17 L. Heylen, M. De Bodt en F. Mertens Inhoud WOORD VOORAF 15 Marc De Bodt, F. Mertens en L. Heylen INLEIDING BEST-PRACTICE RICHTLIJNEN VOOR DE BEHANDELING VAN PATIËNTEN MET STEMSTOORNISSEN 17 L. Heylen, M. De Bodt en F. Mertens HOOFDSTUK 1

Nadere informatie

Stemanamnese. Logopedie. Beter voor elkaar

Stemanamnese. Logopedie. Beter voor elkaar Stemanamnese Logopedie Beter voor elkaar Datum: Geachte heer/ mevrouw U bent door de KNO-arts verwezen naar de afdeling logopedie van het Ikazia ziekenhuis. Het is onze intentie uw klacht zo effectief

Nadere informatie