Business Reporting nieuwe stijl

Transcriptie

1 Verkort informatiedocument en gids voor geïnteresseerden Sneller rapporteren aan wie dan ook Betere kwaliteit van data en informatie Minder administratieve lasten

2

3 4 5 Inhoudsopgave VOORWOORD 6 KORTE LEESINSTRUCTIE 7 VRAGEN OM TE BEANTWOORDEN 7 INNOVATIE KOMT IN RAP TEMPO HET ONDERWIJS BINNEN 8 STREVEN NAAR DE GOEDE INSTEEK 9 VERANDERINGEN DOOR IT BEGRIJPEN VANUIT HET BUSINESSMODEL 9 GEBRUIKERS EN TOEPASSING 11 XBRL EN GEBRUIKERS 11 SBR EN GEBRUIKERS 12 TOEPASSINGEN XBRL EN SBR 13 OVERZICHT GEBRUIKERS IN DE KETEN 14 UITVRAGENDE PARTIJEN 15 BUSINESS REPORTING NIEUWE STIJL: 5 PEILERS 16 DE KANTOORPRAKTIJK EN BUSINESS REPORTING NIEUWE STIJL 17 ANALYSE EN SAMENSTELLEN GAAN VERANDEREN 18 NIEUWE BEROEPEN DOOR BUSINESS REPORTING NIEUWE STIJL 18 VERWACHTINGEN BELANGHEBBENDEN OVER KENNISNIVEAU STUDENTEN 20 AANPASSEN CURRICULUM VOOR GOEDE PLEK XBRL EN SBR IN OPLEIDING 20 INFORMATIEBRONNEN 22 WEBSITES 22 PUBLICATIES/ARTIKELEN 23 BEKNOPT BEGRIPPENLIJST 24 OVER DE AUTEUR 26 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, in fotokopie of anderszins zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the author

4 Voorwoord Hoe het onderwijs, middelbaar, hoger beroepsonderwijs en universitair, op een goede 6 7 Korte leesinstructie In het voorwoord is de combinatie XBRL en SBR verschillende keren aan de orde manier te betrekken bij een innovatie als XBRL en SBR is een hele uitdaging. XBRL en gekomen om het belang van deze termen te onderstrepen. Naar mijn mening is het SBR maken deel uit van slimme toepassingen binnen de IT en vinden hun weg naar noodzakelijk om deze termen goed tot zich te nemen maar moet ook gezocht worden diverse vakgebieden waaronder accountancy. De vraag hoe het onderwijs op een naar het prettig leesbaar houden van de boodschap. Daarnaast is het mijn overtuiging goede manier te betrekken, zo is mij gebleken, is geen gemakkelijke opgave. Vanaf het dat het in essentie gaat om business reporting nieuwe stijl. moment van het in aanraking komen met extensible Business Reporting Language (XBRL) en Standard Business Reporting (SBR) in 2007 was ik ervan overtuigd dat het onderwijs hier Om reden zoals hiervoor toegelicht zal waar mogelijk XBRL en SBR worden vervangen snel mee aan de slag moet. Nationaal en internationaal grijpen XBRL en SBR snel om door business reporting nieuwe stijl. Waar het nodig is om het accent op een van deze zich heen en het onderwijs moet mee met deze IT toepassing die het vastleggen van termen of beide te leggen zal weer worden teruggegrepen op XBRL en/of SBR. data en het gebruik van (financiële) informatie compleet zal veranderen. Bij business reporting nieuwe stijl komen naast XBRL en SBR andere nieuwe begrippen om XBRL is omstreeks 1999 gelanceerd vanuit de accountancy wereld door Charles de hoek kijken. Deze worden in de begrippenlijst achter in de handleiding toegelicht. Hoffman. In de afgelopen jaren heb ik mij als econometrist, dus niet accountant, Het kan handig zijn om vooraf kennis te nemen van de begrippenlijst zodat termen afgevraagd hoe ik dit redelijk technisch onderwerp op een niet-technische manier gedurende het lezen enigszins bekend voorkomen. duidelijk kan maken aan een brede groep waaronder onderwijsinstellingen. Mijn overtuiging is dat zonder hun betrokkenheid XBRL en SBR het nooit zullen redden en d at een prachtige kans om bijvoorbeeld het beroep van de accountant op een andere leest te schoeien verloren dreigt te gaan. Dankzij mijn kennis en ervaring op het snijvlak van IT, economie en financiën, ben ik er in geslaagd XBRL en SBR zo dicht bij mijzelf te brengen dat ik het op diverse manieren kan uitleggen. Deze handleiding is de weerslag van mijn ervaringen in zowel onderwijsland, de zakelijke dienstverlening, met softwareleveranciers en de overheid. Allemaal zijn zij op een eigen manier betrokken bij XBRL en SBR. Om het onderwijs goed te kunnen betrekken bij XBRL en SBR zullen docenten kennis Vragen om te beantwoorden Docenten willen weten wat er aan de hand is in IT land en welke impact dit heeft op de vakken die zij geven. Wat ook belangrijk is, is de link met het beroep waartoe zij opleiden. Docenten en studenten hebben dan houvast aan elkaar en kunnen met veel meer enthousiasme aan de slag dan wanneer zij niet zouden weten over waar toe? en waar voor?. Het grote plaatje dat IT in rap tempo het (accountancy) onderwijs binnen komt is de kapstok voor het gaan beantwoorden van vragen zoals: Wat is XBRL en wie gebruiken het? moeten hebben van deze innovatie en wat er aan de hand is op het terrein van het Wat is SBR en wie gebruiken het? vastleggen en gebruiken van informatie door standaardisatie en internettechnologie. Welke peilers karakteriseren XBRL en SBR? Het gaat dus om begrijpen wat er anders zal zijn en hoe dit van invloed is op het beroep Welke behoefte leeft er bij (mkb) bedrijven en intermediairs aan kennis en vaardigheden? waartoe zij opleiden. Dan kunnen docenten binnen hun eigen vakken aan de slag Hoe ziet de toekomst van een kantoorpraktijk met business reporting nieuwe stijl er uit? om daar veranderingen aan te brengen die aansluiten op deze ontwikkelingen. Door Hoe ziet het beroep van de intermediair onder invloed van business reporting nieuwe stijl er het beantwoorden van vragen die voor docenten relevant zijn wil ik hen helpen om in de toekomst uit? met dit onderwerp aan de slag te kunnen gaan. Dit boek is de verkorte versie van een uitgebreider informatiedocument Hugo R. Esseboom directeur Humain bv januari 2012

5 Innovatie komt in rap tempo het onderwijs binnen Binnen de zakelijke dienstverlening, en als exponent daarvan de accountancy, 8 9 Streven naar de goede insteek Door het Ministerie van Economische Zaken Landbouw en Innovatie (EL&I), in veranderen onder invloed van automatisering en IT een heleboel zaken in rap tempo. samenwerking met marktpartijen, is besloten dat met ingang van 1 januari 2013 SBR De fysieke kantoororganisatie met de klassieke indeling van advies, samenstel- en het exclusieve aanleverkanaal is voor de aangiften vennootschapsbelasting (VpB) en controle praktijk inclusief de daarbij behorende produkten, werkprogramma s processen inkomstenbelasting (IB). Het onderwijs en specifieke opleidingen als accountancy en en functies zijn aan verandering onderhevig. Deze trend is al meer dan anderhalf bedrijfseconomie spelen in dit verband ook een belangrijke rol. decennium zichtbaar maar wordt onder invloed van extensible Business Reporting Language (XBRL) en Standard Business Reporting (SBR) steeds meer manifest. Digitalisering Ervaringen met business reporting nieuwe stijl hebben geleerd dat het begrijpen en standaardisering van de rapportageketen hebben grote impact op de ondernemer, wat XBRL en SBR is, gecompliceerd kan zijn als niet een insteek wordt gekozen die intermediair en diverse stakeholders (w.o. ook het onderwijs). Bij digitalisering als ook beklijft en hanteerbaar is. Beide begrippen roepen een technisch gevoel op terwijl standaardisering van de rapportage keten draait het allemaal om zogenoemde hetgeen waartoe ze dienen redelijk praktisch van aard is. Het praktische zit hem in de tagged data. Dit is data waaraan informatie is opgehangen. Een model dat veranderende werkwijze, de snelheid van informatievergaring, de juistheid en betere onderwijsinstellingen kan helpen met het organiseren en vervolgens implementeren van kwaliteit van data, het meervoudig gebruik van data en/of informatie en de aanlevering de IT verandering in diverse vakken wordt hier onder geïllustreerd van data middels een gestandaardiseerde procesinfrastructuur. Insteken via een businessmodel en het schetsen van beroepenverandering (nieuwe beroepen) is een mogelijkheid om zowel het draagvlak als ook het begrip voor wat er verandert met XBRL en SBR op een praktische wijze over het voetlicht te brengen. Veranderingen door IT begrijpen vanuit het businessmodel Het businessmodel van de intermediair (accountant, belastingadviseur) wordt door business reporting nieuwe stijl beïnvloed. Kennis hierover en begrijpen om welke facetten van het businessmodel het gaat zijn van belang voor de intermediair zelf maar ook voor het onderwijs. Inzicht en kennis bij opleidingen over veranderingen in het businessmodel van de intermediair maken het gericht ingrijpen in het curriculum duidelijker maar tegelijkertijd komt er ook antwoord op de waarom vraag. Docenten zijn hierdoor in staat zelfstandig of in interactie met elkaar en deskundigen vakken die aanpassing behoeven op te pakken. Intermediairs en het onderwijs moeten hoe dan ook het huis op orde hebben om mee te kunnen op de golf van business reporting nieuwe stijl voor de verandering van de business.

6 Een klein voorbeeld maakt duidelijk wat bedoeld wordt. XBRL en SBR zijn als IT toepassing van invloed op de onderdelen propositie en activiteiten van het businessmodel van de intermediair. Opleidingen binnen onderwijsinstellingen zullen hun vakken hierop moeten aanpassen en daar kennis over op doen. Door het businessmodel te doorlopen Gebruikers en toepassing XBRL en gebruikers Strikt genomen kent XBRL twee vormen: XBRL FR en XBRL GL. XBRL FR is XBRL Financial kan gericht gekeken en begrepen worden waar en waarom het curriculum aangepast Reporting terwijl XBRL GL staat voor XBRL Global Ledger. extensible Business Reporting moet worden. Language (XBRL) is een open standaard die informatiemodellering ondersteunt. Door een informatiemodel op basis van deze standaard te maken is informatie-uitwisseling tussen machines mogelijk. Waar XBRL FR een toekomst heeft in de uitwisseling van business en financiële informatie is XBRL GL bij uitstek geschikt voor (het in de toekomst) vastleggen en uitwisselen van financiële transacties. XBRL is voor bedrijfsgegevens wat de streepjescode is voor artikelen: een manier om gegevens te voorzien van labels die iets zeggen over de betekenis. Twee bijzonder eigenschappen van XBRL zijn dat het inhoud en betekenis aan elkaar koppelt en ook de harmonisatie en normalisatie van begrippen en rapportagestelsels stimuleert. De taxonomie vormt het hart van het XBRL concept. Een taxonomie dient voor het vastleggen van meta-informatie. Die meta-informatie kan overeenkomen met bijvoorbeeld een rapportagestandaard zoals IFRS (International Financial Reporting Standard). De taxonomie zelf bevat dus zelf geen informatie maar beschrijft wel de betekenis van gegevens. Een taxonomie wordt gebouwd door een belanghebbende, bv. het Centraal Bureau voor de Statistiek (taxonomie voor statistische uitvraag), het Ministerie van Financiën (taxonomie voor belastingaangiften) en de banken (taxonomie voor kredietrapportages). Het bestaat in verschillenden talen Voorbeelden: stukjes taxonomie (Nederlands en Chinees)

7 Een ander belangrijk item bij het concept van XBRL is de zogenoemde instance. Een instance document is niets anders dan een digitaal document (á la een spreadsheet) Toepassingen XBRL en SBR Om met business reporting nieuwe stijl aan de slag te gaan is het implementeren met XBRL gegevens. Met behulp van een softwareprogramma dat is voorbereid op XBRL van XBRL een voorwaarde. De huidige stand van zaken is dat er drie vormen van kunnen gegevens in het instance document en een betreffende taxonomie worden XBRL implementatie zijn met elk een eigen kwaliteitsniveau. De zogenoemde bolt-on omgezet in een specifiek rapport. Dit is wat XBRL zo krachtig maakt. Er kan een digitaal benadering waarbij slechts sprake is van het (achteraf) converteren naar XBRL data is de maatwerk rapport worden gecreëerd dat in elke gewenste presentatievorm kan worden meest simpele en goedkope vorm. Deze benadering leidt niet tot de met SBR beoogde omgezet. De zogenoemde stylesheets zijn hier voor verantwoordelijk. standaardisering, harmonisering en hergebruik van data. Met de built-in benadering daarentegen wordt al wel een hoger niveau van datakwaliteit bereikt. XBRL is in dit geval De kracht van XBRL als rapportage standaard voor financiële gegevens is ingezien al geïntegreerd in het boekhoud en/of fiscaalsysteem. De gebruiker heeft controle over door de Amerikaanse accountant Charles Hoffman. Hoffman is een certified public de externe rapportage. De meest ideale vorm van implementatie is de zogenoemde accountant (CPA) en was ten tijde van de internethype in 1998 werkzaam bij Knight Vale embedded benadering waarbij de benodigde functionaliteit voor het opslaan en and Gregory in Tacoma, Washington. versturen van gegevens in XBRL al in de bedrijfssystemen zit. De gebruiker heet controle SBR en gebruikers Standard Business Reporting (SBR) is de internationale naam voor gestandaardiseerde over zowel de interne als ook de externe rapportage en er is sprake van hergebruik van gegevens en definities in diverse processen. rapportage processen. De term SBR is voor het eerst geïntroduceerd door Australië. Dankzij SBR bestaat er een concept met samenhangende bouwstenen die een gestandaardiseerde inrichting van voorzieningen en de uitvoering van rapportageprocessen mogelijk maken. Standard Business Reporting zorgt ervoor dat ondernemers minder werk hebben aan het maken en aanleveren van verplichte rapportages aan overheden en banken. Het eenmaal inrichten van de bedrijfsadministratie volgens SBR zorgt voor het efficiënt hergebruik van gegevens. Zo hoeven de verschillende rapportages niet handmatig samengesteld en verzonden te worden. Nederland kent naast de SBR aanpak ook het SBR Programma. Het SBR programma maakt gebruik van standaarden (o.a. XBRL), bouwstenen (o.a. architectuur Nederlandse Taxonomie, Nederlandse Taxonomie), voorzieningen (Digipoort, Banken Infrastructuur voorziening) en maakt het gemakkelijk aanleveren van rapportages mogelijk. In het SBR programma zijn verschillende taxonomieën al van te voren gedefinieerd w.o. een standaard Jaarrekening voor kleine ondernemingen (ten behoeve van de Kamer van Koophandel), fiscale jaarrekeningen (ten behoeve van de Belastingdienst) en de Bankentaxonomie (voor kredietrapportages). Het SBR programma is ontwikkeld door de Nederlandse overheid (Ministeries van Financiën, Justitie) in samenwerking met intermediairs, softwareontwikkelaars, IT dienstverleners en is de voorloper van het Nederlands Taxonomie Project (NTP). Aangezien financiële instellingen ook veel van doen hebben met ondernemers en intermediairs hebben drie banken (ABNAMRO, ING, RABO) besloten de SBR aanpak te adopteren.

8 Overzicht gebruikers in de keten Het is goed te beseffen dat XBRL zowel voor interne als externe rapportagestromen gebruikt kan worden. Dit maakt de gebruikersgroep van XBRL en SBR in de keten zeer divers: intermediairs, softwareleveranciers, certificaat service providers en authenticatie service providers. Een bijzondere partner in de keten is Digipoort. Op basis van een SBR onderzoek zijn de volgende ketenpartners te onderscheiden. Tabel 1: overzicht ketenpartners Ketenpartner Grote ondernemingen: ± 5000 Middelgrote ondernemingen ( ± ) Kleine ondernemingen ( ± ) (waarvan ± deponeringsplichtig) Intermediairs grote kantoren (± 45) Intermediairs middelgrote kantoren ( ± 400) Intermediairs kleine kantoren (± ) Softwareleveranciers integrale functionaliteit (± 4) Softwareleveranciers: boekhoudsoftware( ± 100) Softwareleveranciers rapportagesoftware (± 8) Softwareleveranciers fiscale software (± 6) Certificate Service Providersa (CSP) Authenticatie Service Providers intern ( ±2 ) Authenticatie Service Providers extern portal (± 3) Authenticatie Service Providers extern direct (±2) XBRL-SBR relevantie interne als externe rapportageverplichtingen. interne als externe rapportageverplichtingen. voor de externe rapportage verplichting. voor bedienen van wereldwijde klanten, eigen (partner) administratie, ontwikkelen nieuwe diensten en advisering ten aanzien van implementatie voor bedienen van grote lokale klanten, rapportage van meerdere vestigingen, ontwikkelen nieuwe diensten en advisering over implementatie voor snellere en gemakkelijker voeren van administratie, advisering vanwege gebruik van hun software vanwege gebruik van hun software voor diverse aangiften en export van bestanden naar rapportage- en fiscale software vanwege gebruik van hun software voor diverse rapportagevanwege gebruik van hun software voor diverse aangiften vanwege de uitgifte van certificaten voor Digipoort en PKI vanwege het machtigingsregister vanwege machtiging naar Portal en verificatie bij AuSP vanwege machtiging en verificatie bij AuSP 14 Uitvragende partijen Het zogenoemde XBRL instance document is een concreet product dat het gevolg is van het mappen van XBRL elementen aan de taxonomie. Een ondernemer of intermediair moet in de gelegenheid worden gesteld om dit instance document af te kunnen leveren bij een instantie die hier om vraagt. De Belastingdienst, Kamer van Koophandel, het Centraal Bureau Statistiek en de banken (ABN AMRO, ING en de Rabo) zijn voorbeelden van uitvragende partijen. Het XBRL instance document wordt via de Digipoort of de Bancaire Infrastructurele Voorziening op een vernuftige wijze aangeleverd bij de betreffende instanties en vice versa. Een ondernemer of intermediair die een bericht stuurt naar de uitvragende partij behoort een retourbericht te ontvangen over de status van zijn verzending. De Digipoort of de Bancaire Infrastructurele Voorziening zijn een soort digitale rotonde die er voor zorgt dat alle communicatie tussen de verzenders en ontvangers op een effectieve en efficiënte wijze plaats vindt. Verantwoordelijk voor het beheer van de Digipoort die onderdeel is van de infrastructuur van de E-overheid is de overheidsorganisatie Logius. De beheerorganisatie aan de kant van de bandken heet Financiële Rapportage Coöperatief (FRC).

9 Business reporting nieuwe stijl: 5 peilers Vanuit de gedachte van het businessmodel is het mogelijk om XBRL en SBR langs een De kantoorpraktijk en business reporting nieuwe stijl De automatisering en IT hebben een grote impact op de werkwijze en inrichting van aantal peilers te organiseren. Zo wordt geprobeerd te begrijpen wat er anders wordt, kantoren van intermediairs. Bij de zogenoemde basisdiensten als het boeken van de hoe en wordt de impact van de innovatie meer en beter invoelbaar. administratie, het samenstellen van de jaarrekening en het doen van belastingaangiften kunnen met IT en dankzij XBRL en SBR forse efficiency slagen worden gemaakt. Met XBRL en SBR wordt het beschikken over en uitwisselen van data/informatie relatief De vijf peilers worden in de volgende tabel toegelicht. snel en eenvoudig. Hierdoor kan een ondernemer sneller en vaker op afstand met Tabel 2: Peilers zijn accountant van gedachten wisselen. De accountant zal dus zijn werkproces en De Soort kantoorpraktijk peiler en business Toelichting reporting nieuwe stijl Organisatie Techniek Processen Juridische aspecten en wet en regelgeving Beroep XBRL en SBR zullen het business- model van de kantooren cliëntorganisatie veranderen. Te denken valt aan integratie van partijen in de informatieketen, veranderende werkprocessen binnen bedrijven en kantoororganisatie. Deze peiler houdt verband met zowel de technische kant van het bouwen en uitbreiden van een taxonomie, de procesinfrastructuur als ook de rol en betekenis van IT dienstverleners en software leveranciers. Werkprocessen en informatiestromen bij cliëntenen de eigen kantoororganisatie zullen onder invloed van XBRL en SBR anders gaan verlopen.. De taxonomie heeft naast een technische component een sterkjuridisch en wetgevingskarakter. Domeinkennis voor het ontwerpen en testen van de werkwijze en reikwijdte van de taxonomie is essentieel. Onder invloed van XBRL en SBR verandert het beroep van de professional. Verandering van beroep betekent verandering van kennis, vaardigheden, beleving en gedrag. taxonomie is essentieel. kantoororganisatie voor dit doeleind moeten inrichten. Dat de papieren jaarrekening onder invloed van XBRl zijn langste tijd heeft gehad is een kwestie van tijd. Het werkproces bij de totstandkoming van een XBRL jaarrekening in een kantoororganisatie zal anders worden georganiseerd. Het boeken van de administratie en het samenstellen van de jaarrekening zullen vanuit de cloud plaats vinden. De overgang naar het zogenoemde cloud computing zet niet alleen IT organisaties op zijn kop maar vergt ook het nodige van afnemers van IT diensten en produkten waaronder intermediairs. Intermediairs, zoals accountants, zullen zich de vraag moeten stellen hoe en waarmee de basisvoorzieningen van het internet ( de cloud) moeten worden uitgebreid om te voorzien in de behoefte van de eigen organisatie en het in de cloud werken met de klant. Sofware as a service (SaaS) als een van de vormen van cloud computing zal kantoororganisaties er toe brengen om niet meer administratie, rapportage of fiscale sofware aan te schaffen maar deze vanuit de cloud te gebruiken. Intermediairs dienen zich te realiseren dat deze transformatie in werkwijze en voor de kantoororganisatie ingrijpend kan zijn.

10 Analyse en samenstellen gaan veranderen Ondernemers en intermediairs hebben door de verschillende boekhoud- en Nieuwe beroepen door business reporting nieuwe stijl De digitalisering in de zakelijke dienstverlening heeft consequenties voor de administratiepakketten verschillende werkprocessen, werkprogramma s en manieren van samenstellen. Aangezien het merendeel van de bedrijven in Nederland een intermediair betrekt bij zijn administratie of boekhouding zijn processen en werkprogramma s op verschillende manieren ingericht en worden diverse systemen gebruikt voor producten als bijvoorbeeld een jaarrekening en fiscale aangiften. kantoororganisaties en de beroepen die hiermee verbonden zijn. Het is niet eenvoudig om nu al aansprekende dan wel sluitende beroepsnamen te definiëren. De richting waarin een beroep, bijvoorbeeld, dat van accountant door business reporting nieuwe stijl zal veranderen is met enige fantasie wel te duiden. De nieuwe beroepsnaam is omwille van herkenning middels een toevoeging verbonden met het oude. Het is niet gezegd, nogmaals, dat de beroepsnamen die hierna volgen stand zullen houden. Met de XBRL specificatie kunnen (financiële) gegevens in een boekhoud- of administratiepakket op een gestandaardiseerde manier worden vastgelegd. In feite Accountant-toezichthouder zijn deze gegevens dezelfde elementen die in de Nederlandse taxonomie voorkomen Accountant-coach voor de verschillende domeinen van de Kamer van Koophandel, Belastingdienst en het Centraal Bureau Statistiek. Een alternatief is dat rubrieken in een rapportgenerator worden gedefinieerd conform de elementen van de Nederlandse taxonomie. In dat geval moeten dan grootboekrekeningen uit het boekhoudpakket worden gekoppeld aan de juiste rubrieken in de rapportgenerator. Dit proces van het koppelen van grootboekrekeningen aan rubrieken in de rapportgenerator heet mappen (spreek uit als meppen ). De mogelijkheid om met XBRL over te gaan tot het rubriceren van grootboekrekeningen op basis van de Nederlandse taxonomie in het boekhoud- of administratiepakket of de rapportgenerator heeft impact op werkwijze binnen een kantoororganisatie. SBR heeft zoals gezegd impact heeft op de kantoororganisatie, werkprocessen en werkprogramma s. Hiertoe behoort ook het vastleggen van een digitaal dossier door de intermediair of de ondernemer. Naast de kantoororganisatie zullen ook het beroep (en het verdienmodel; zie hiervoor) van de kantoororganisatie veranderen door business reporting nieuwe stijl. Een korte toelichting op de verschillende toevoegingen bij het beroep van accountant is op zijn plaats. Het beroep accountant-toezichthouder kan worden gekoppeld aan professionals die zich met het toezicht op taxonomieën, extensies van taxonomieën, instance documenten en toezicht op gegevensvragers gaan bezig houden. Toezicht houden op het bedrijf van een klant is eveneens een mogelijkheid.. Voor de accountantcoach geldt dat hij/zij dé echte business coach wordt van de mkb klant. Verwachtingen belanghebbenden over kennisniveau studenten Van groot belang is dat studenten in de opleiding kennis hebben genomen van ontwikkelingen op het terrein van XBRL en SBR en bekend zijn met het begrippenkader dat hiermee samenhangt. Daarnaast is het belangrijk dat studenten op enigerlei wijze simulaties met XBRL en SBR hebben kunnen uitvoeren. Door hun kennis/ervaring van XBRL en SBR zouden zij in staat moeten zijn om binnen kantoororganisaties de verandering handen en voeten te kunnen geven. Uit onderzoek aan de opleiding accountancy van de hogeschool Avans zijn de volgende zaken naar voren gekomen: Een student dient te weten hoe SBR werkt, bijvoorbeeld het indienen van een OB-aangifte met gebruik van SBR (De onderliggende gegevens zijn in XBRL formaat). Een student dient te begrijpen wat het gebruik van XBRL en SBR voor invloed heeft op het vak en de werkzaamheden van de (AA) accountant. In het licht hiervan dienen communicatieve vaardigheden verder ontwikkeld te worden. Een student dient te weten wat de invloed van XBRL/SBR is op de jaarrekeningcontrole. Een student dient kwalitatief te worden opgeleid, want accountancy is een kwalitatief vak. Hij dient te weten wat er van belang is voor belanghebbende van XBRL en SBR. Strategisch: vragen ten aanzien van veranderingen in de bedrijfsvoering. Technisch: over het proces van rapporteren met SBR en de system to system communicatie. Implementatie: welke (rand)voorwaarden moet een ondernemer/de onderneming voldoen.

11 Aanpassen curriculum voor goede plek XBRL en SBR in opleiding In een korte bijdrage aan XBRL international voor meer aandacht in opleidingen voor XBRL en onderwijs heb ik de suggestie gedaan voor het ontwikkelen van een model waarbij zowel studenten als ook docenten kennis over XBRL en SBR met elkaar kunnen uitwisselen. Deze kennis komt de ontwikkeling van curricula ten goede. Het onderwijs in z n algemeenheid, maar de desbetreffende opleidingen in het bijzonder, moet zich meer als stakeholder van de XBRL-SBR ontwikkeling gaan opstellen en daarmee kennisontwikkeling en de verspreiding een stap om hoog helpen. 20 Gelet op het multidisciplinaire karakter van XBRL en SBR is het verstandig aanpassingen in curricula van opleidingen te doen die het meest verwant zijn met deze ontwikkeling. Grosso modo gaat het om de curricula van de opleidingen accountancy, bedrijfseconomie, bestuurlijke informatica, international business management, marketing/communicatie en rechten. Uiteraard zijn de aanpassingen in curricula afhankelijk van de soort opleiding. De keuze voor een structurele aanpassing of het aanbieden van een minor hangt af van de soort opleiding en de impact van XBRL en SBR op het beroep dat met die opleiding uitgevoerd zal worden. Onderwerpen die aan de orde kunnen komen zijn: De consequenties van rapportage op papier naar digitaal rapporteren voor informatiemanagement. (cloud computing etc.) Hoe wordt een te deponeren jaarrekening in XBRL opgesteld? Met welke software kan dit worden gedaan? Welke taxonomieën worden hierbij gebruikt? Zal de kwaliteit van verantwoordingsinformatie verbeteren door standaardisatie? Welke invloed zal XBRL hebben op positie van intermediairs in de rapportageketen? Welke nieuwe vormen van dienstverlening door zakelijke dienstverlening worden mogelijk door XBRL? Op welke wijze vloeien de voordelen van XBRL terug naar de cliënt? - XBRL en SBR: twee IT innovaties met grote impact - Waardevol voor bedrijfsleven en overheid - Een must have voor financieel-economische opleidingen De fijnmazige invulling van het curriculum is uiteindelijk de verantwoordelijkheid van de docenten. Een nog te benoemen curriculumcommissie geeft hier goedkeuring aan en bewaakt de kwaliteit van training en opleiding. In dit plan van aanpak wordt volstaan met het op hoofdlijnen benoemen van onderwerpen die appelleren aan de vijf peilers.

12 Informatiebronnen Er is een scala aan nationale en internationale bronnen die geraadpleegd kunnen Publicaties/artikelen worden. In plaats van te streven naar volledigheid wordt met onderstaand overzicht XBRL for Dummies, Charles Hoffman en Liv Apneseth Watson de lezer op weg geholpen in de zoektocht naar informatie over XBRL en SBR. Op de Waarom XBRL belangrijk is voor accountants, Koninklijke NIVRA en XBRL Nederland websites van verschillende organisaties, waaronder die van het NIVRA, de KvK en de Financieel Dagblad : Betrek onderwijs bij rapportage standaard. Belastingdienst is naast algemene informatie, ruimte gereserveerd voor white papers e.d. over het thema XBRL en SBR. Mondjesmaat aandacht voor XBRL: de Accountant, december 2010 Planning for the future. Case study: south African XBRL retirement Fund initiative, PWC Websites In controle over XBRL. Beheerst anticiperen op informatiestandaard, KPMG Naam Opmerking website XBRL International website XBRL Europe website XBRL Nederland website Standard Business Reporting website Resource Center At Bryant University website Europese toezichthoudende centrale banken website US Securities and Exchange Commission website reportsets van de Nederlandse taxonomie website van de Hogeschool van Amsterdam website belastingdienst, zoekwoorden xbrl en aangiften website kamer van koophandel, zoekwoorden xbrl en deponering website centraal bureau statistiek, zoekwoorden xbrl en statistieken website NIVRA, thema ICT website accountancy nieuws, zoekwoorden xbrl, sbr website Federatie Rapportage Coöperatief (ING, ABN AMRO en de Rabo bank) website over internationale ontwikkelingen

13 Beknopt begrippenlijst De communicatie over standard business reporting is veelal in het Engels. Een overzicht van het gebruikte (XBRL) jargon dat hiermee samengaat is beschreven in diverse (XBRL) Glossaries. Een overzicht van woorden en begrippen die het gemakkelijker maken om standard business reporting goed te begrijpen volgt hierna. Niet alle begrippen die hier worden toegelicht hoeven te zijn voorgekomen in hoofdstukken hiervoor. Er is bij het samenstellesn van de begrippenlijst geen volledigheid nagestreefd. Concept Element De XBRL technische term voor een element. Voorbeelden van een element zijn winst, debit, activa, awewandelenkapitaal. Een XBRL component van een te rapporteren financieel concept. 24 Tag Style sheet Tag wordt zowel als werkwoord als zelfstandig naamwoord gebruikt. Als werkwoord (tag-gen), spreek uit teggen, betekent het toepassen van tags aan een instance document. Tag als zelfstandig naamwoord kan worden omschreven als extra toegevoegde informatie aan een element in een instance document. Het is voor te stellen als een vlaggetje met allerhande informatie dat hangt aan een element om dit zo goed mogelijk te kunnen duiden. Een stukje computercode, te vergelijken met een webpagina, om XBRL gegevens op en voor mensen leesbare manier te presenteren. Dankzij een Style sheet kan een instance document leesbaar worden gemaakt voor een accountant, analist en andere mensen. XBRL Taxonomie extensible Business Reporting Language is de standaard en taal voor (financiële) rapportages. XBRL bestaat uit een set van specificaties om gegevens vast te leggen. De specificaties worden beheerd door een nietcommerciële instelling. Het mechanisme en de manier waarmee je in XBRL taal elementen en hun onderlinge relaties vastlegt. Zeg maar een soort woordenboek voor financiële rapportage dat naast ordening ook beschrijving aanbrengt. Een taxonomie wordt gemaakt en beheerd door de partij die informatie wilt uitvragen Extensie taxonomie Mappen Een uitbreiding van (boven op) een reeds bestaande taxonomie. Als de Nederlandse Taxonomie (NT) de basis taxonomie is dan zijn de taxonomieën van KvK, CBS, Belasting en de banken uitbreidingen hierop. Bedrijven kunnen ook een eigen uitbreiding maken op de NT. Het proces waarbij elementen uit een boekhouding of administratie worden gekoppeld aan standaard rubrieken in een rekeningschema. Instance document Technisch gesproken is dit een XML file met te rapporteren business informatie die verder zogenoemde tags bevat voor specifiek te rapporteren zaken. De tags zijn afkomstig van een taxonomie. Praktisch gezien is het een ingevuld electronisch formulier, een digitaal bestand, met ingevulde waarden van XBRL elementen. Certificaat Digipoort BIV BAPI AuSP Als in het kader van SBR gesproken wordt over een certificaat wordt bedoeld een X.509 certificaat. Dit certificaat kan gebruikt worden om een bestand te voorzien van een digitale handtekening. Een certificaat is dus praktisch gezien een soort paspoort. Dit is het electronisch postkantoor van de overheid voor bedrijven. In essentie verzorgt het de gemeenschappelijke infrastructuur voor het berichtenverkeer tussen bedrijven en overheid. Digipoort is een zogenoemde procesinfrastructuur Dit is de Bancaire Infrastructurele Voorziening. Het is te vergelijken met de Digipoort maar dan bestemd voor het bankenverkeer met en tussen ondernemingen en/of intermediairs. BIV is eveneens een zogenoemde procesinfrastructuur Dit staat voor Belastingdienst Advanced Program Integration. Het beschrijft de inhoud van de formulieren alsmede de manier waarop deze digitaal ondertekent dienen te worden en verzonden aan de Belastingdienst. BAPI is ook een procesinfrastructuur die op termijn wordt uitgefaseerd Dit staat voor Autorisatie Service provider. Een private partij die de houder is van een register van certificaten van een aanleverende partij. Ontvangende en aanleverende partij hebben zo meer zekerheid over oorsprong van het bericht en de bevoegdheid van de ontvanger.

14 26 Over de auteur Hugo Esseboom is directeur van Humain bv ( en is van huis uit econometrist. Gedurende zijn loopbaan heeft hij op diverse niveaus gewerkt in de private sector en bij de (semi-) overheid in Nederland en het buitenland. Na in aanraking te zijn gekomen met de IT sector waar hij vele jaren gewerkt heeft is zijn belangstelling voor innovatie met behulp van software gebleven. Met name het snijvlak van business en techniek en de verbinding met onderwijs hebben zijn belangstelling. Een zichtbaar resultaat van deze belangstelling was het project Digitale Trapveld in samenwerking met het beursgenoteerde IT bedrijf CTG en het Ministerie van Grote Stedenbeleid. Digitale Trapveld heeft mede de basis gelegd voor het op een laagdrempelige manier communiceren van de overheid met burgers. Binnen Humain zet hij zijn belangstelling voor economie, financiën, IT en de thema s onderwijs, wonen en zorg voort. In samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam, Domein Economie en Management en CreAim is in 2009 het expertise centrum Instant Reporting gerealiseerd. Dit expertise centrum is het eerste in zijn soort dat zich bezig houdt met het onderwerp standard business reporting. Humain biedt binnen de service line Business en Onderwijs diensten en producten aan het onderwijs. Onder andere op het terrein van XBRL en SBR. Contact: Humainbv +31(0) humain@humainbv.nl MANAGEMENT & INNOVATIE