Nascholingsbehoeften van leraren en aanbod in Leraar24

Transcriptie

1 Nascholingsbehoeften van leraren en aanbod in Leraar24

2

3 Nascholingsbehoeften van leraren en aanbod in Leraar24 Jos Claessen Leraar24 rapportenreeks, nummer 6 juni 2010 Heerlen, Ruud de Moor Centrum, Open Universiteit

4 In de Leraar24 rapportenreeks zijn eerder verschenen: 1. Evaluatieplan Leraar24 (april 2010) 2. Leraar24 in Gebruikersonderzoeken met de panels van SBL (april 2010) 3. Leraar24 in Bezoekcijfers in het licht van de contentontwikkeling (april 2010) 4. Leraar24 in Leraar24 langs de kwaliteitsindex van Kennisnet (april 2010) 5. Motivatie in Leraar24. Ontwerp van een conceptueel kader (april 2010) Bibliografische gegevens Jos Claessen Nascholingsbehoften van leraren en aanbod in Leraar24/ Jos Claessen; Leraar24 rapportenreeks, nummer 6 Druk: Ruud de Moor Centrum, Open Universiteit, Heerlen Copyright 2010, Ruud de Moor Centrum, Open Universiteit, Heerlen, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enigerlei vorm of op enigerlei wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

5 Inhoud Voorwoord...iii Leeswijzer...iv Nascholingsbehoeften van leraren en aanbod van Leraar Inleiding...1 Onderzoek van nascholingsbehoeften...1 SBL en onderzoek onder leraren po, vo en mbo...2 Teleac en onderzoek onder leraren po...2 Teleac en onderzoek onder directeuren po...2 Teleac en onderzoek onder leraren vo...3 Is er sprake van een helder en eenduidigbehoeftenpatroon?...4 En wat biedt Leraar24? Omgaan met digitale schoolborden Omgaan met zorgleerlingen Lesideeën Lesmateriaal Werkvormen Hoogbegaafdheid Didactische vaardigheden Digitalisering onderwijs Gedragsproblemen E-learning Oudergesprekken Dyslexie Combinatiegroepen...7 Aanbevelingen voor programmering...7 Aanbevelingen voor de communicatie...8 Bijlage A: Suggesties van lerarern po, vo en mbo...9 Bijlage B: Suggesties van leraren basisonderwijs...13 Bijlage C: Suggesties van directeuren basisonderwijs...19 Bijlage D: Suggesties van docenten voortgezet onderwijs...23

6

7 Voorwoord Voor u ligt een onderzoeksrapport uit de Leraar24 rapportenreeks. Deze reeks is eind 2009 opgezet om de opbrengsten, conclusies en resultaten uit het aan de Leraar24 gekoppelde onderzoek op een systematische en inhoudelijk onafhankelijke wijze naar buiten te brengen. Deze rapportenreeks wordt uitgebracht onder auspiciën van het Ruud de Moor Centrum, maar met nadruk moet erop gewezen worden dat hierin onderzoek wordt gepresenteerd dat weliswaar vaak onder projectleiding van het Ruud de Moor Centrum valt, maar dat zeker ook bij één van de andere partijen die participeren in Leraar24, belegd kan zijn. Het gaat hierbij om verschillende organisaties in een samenwerkingsverband, namelijk Kennisnet, Ruud de Moor Centrum, SBL en Teleac. Leraar24 is een internetplatform van, voor en door leraren. Het doel van Leraar24 is leraren te ondersteunen bij hun eigen professionalisering. Leraar24 richt zich op leraren in het PO, VO en de MBO sector. Leraar24 richt zich daarbij nadrukkelijk op álle leraren, beginners en meer ervaren leraren, vernieuwers en meer behoudende leraren. Leraar24 is een audiovisueel internet platform. Het bevat thematisch gerangschikte filmpjes en themadossiers met achtergrondinformatie, verdieping en verhalen uit de praktijk, samengesteld door groepen leraren en experts Het onderzoeken van de effecten van het materiaal dat in Leraar24 ontwikkeld is en dat wordt aangeboden via de website Leraar24.nl, op de professionalisering van leraren is bepaald niet eenvoudig. De centrale probleemstelling van dit onderzoek is of en hoe Leraar24 een bijdrage kan leveren aan de breed gesignaleerde, grote noodzaak tot professionalisering bij docenten. Zelfs het interpreteren van tamelijk voor de hand liggende gegevens zoals de gebruikersstatistieken blijkt vaak al een bron van misverstanden en verwarring te zijn. De belangrijkste functie van deze rapportenreeks is daarom op een systematische wijze verzamelde kennis en inzichten naar buiten te brengen, voorzien van een "leeswijzer" waarin zo duidelijk en beknopt mogelijk wordt uitgelegd hoe de resultaten het beste geïnterpreteerd kunnen worden en wat ze betekenen voor Leraar24. Steeds wordt daarbij nagegaan hoe de beschreven resultaten passen in het Leraar24 onderzoeksprogramma. In dat programma wordt gedetailleerd beschreven wat mogelijke effecten kunnen zijn van Leraar24 en hoe deze onderzocht worden. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat er verschillende voorwaardelijkheden zijn. Deze hebben we omschreven als een dominostenen-effect. We vatten dat heel kort samen hier: Wil Leraar24 een beklijvend effect hebben op de professionalisering van Nederlandse onderwijsgevenden, dan is een eerste voorwaarde dat de

8 iv naamsbekendheid van Leraar24 zodanig is dat ook een behoorlijk percentage van Nederlandse onderwijsgevenden weet dat zij gebruik kunnen maken van de multimediale database. De volgende logische stap (of dominosteen) is dan logischerwijs of naamsbekendheid ook leidt tot waardering en tot bezoek van de website Leraar24.nl. Vervolgens kan onderzocht worden welke delen het meest bekeken worden of welke dossiers het meest worden opgevraagd. Ook kan worden nagegaan wat de professionaliseringseffecten zijn van het gebruik van het materiaal in Leraar24. Omdat dit materiaal zeer divers is, is het echter lastig om te zeggen dat Leraar24 tot een bepaald percentage toename van professionalisering leidt. Het gaat altijd erom om bij specifieke delen te kijken wat de effecten zijn. Het bepalen van het effect op professionalisering is ook niet eenvoudig. Wanneer docenten bepaald beeldmateriaal gebruiken en/of erover discussiëren, verwachten wij dat dit met name een invloed zal hebben op hun professionaliseringsintentie. Met andere woorden: het gebruik van Leraar24 uur zal aanzetten tot professionaliseringsgedrag. Ook deze effecten worden onderzocht waarbij met name vanuit een motivatietheoretisch perspectief gekeken wordt. Tot slot zal ook op beperkte schaal geëxperimenteerd worden met het beeldmateriaal uit de Leraar24, in die zin dat in specifieke contexten gekeken wordt wat het effect van het materiaal is op professionaliseringsgedrag van docenten. Dit alles maakt dat het onderzoek rondom Leraar24 complex is. Dat is onvermijdelijk. Maar dat maakt het ook interessant. Deze rapportenreeks probeert dit te laten zien en zal ook steeds mogelijke conclusies aangeven van het geschetste onderzoek. Die conclusies kunnen consequenties hebben voor de verdere ontwikkeling van Leraar24 en ze kunnen worden gebruikt om een algemeen beeld te krijgen van de effecten van dit interessante initiatief. Rob Martens, programmaleider Onderzoek Leraar24. Leeswijzer In de loop van 2009 is op ruime schaal onderzoek gedaan naar de nascholingsbehoeften van leraren. Dit rapport geeft een samenvatting van de meest genoemde onderwerpen. In de bijlagen zijn de resultaten van deze peilingen in detail beschreven. Leraren noemen een zeer breed scala van onderwerpen waarin ze zich willen nascholen en die ze op leraar24 zouden willen zien. Uitgaande van deze lijst van hot items is vervolgens nagegaan of en in welke mate zoeken via Google naar Leraar24 leidt. Zoeken op deze onderwerpen via Google leidt niet automatisch naar Leraar24. Voorts is onderzocht of uitgaande van de zoekmogelijkheden binnen Leraar24 de zoekende leraren op maat bediend worden. Ook binnen de site

9 Leraar24 zou het zoeken nar bepaalde onderwerpen verbeterd kunnen worden. v

10

11 Nascholingsbehoeften van leraren en aanbod van Leraar24 Inleiding Bij de inhoudelijke programmering van de video s en de dossiers voor Leraar24 wordt uiteraard geprobeerd in te spelen op de wensen vanuit het veld. De rationale daarbij is de volgende: het succes van Leraar24 is mede afhankelijk van de match tussen de behoeften van leraren aan nascholing / professionalisering en het aanbod aan onderwerpen in Leraar24. Wanneer het aanbod van Leraar24 spoort met de ervaren behoeften van leraren, neemt de kans op bezoek van de website met de bijbehorende positieve impact toe. Vanuit dit perspectief van een optimale aansluiting ligt het voor de hand empirisch te rade te gaan en leraren te consulteren over hun wensen en verwachtingen inzake nascholing. Onderzoek van nascholingsbehoeften In 2009 is er een hele reeks peilingen geweest naar nascholingsbehoeften in het onderwijs. Tabel 1 Onderwerpen genoemd door leerkrachten uit de sectoren po, vo en mbo (N=165). Bron: SBL, mei Onderwerp aantal % Gedragsproblemen Digitalisering onderwijs/e-learning 9 6 Passend onderwijs / onderwijs op maat 9 6 Digitaal schoolbord 7 4 Communicatie / gesprekstechnieken /oudergesprekken 6 4 Dyslexie 6 4 Materialen / methoden (-ontw. / -keuze) 6 4 Zelfstandig leren / activerende didactiek 5 3 Coöperatief leren 5 3 Rekenonderwijs / wiskunde 5 3 Techniekprojecten / wetenschap 5 3 Overige onderwerpen (< 5x) 25

12 2 SBL en onderzoek onder leraren po, vo en mbo In mei 2009 was er een onderzoek vanuit SBL. Leraren uit het zogeheten SBL-diepte-panel hebben elk vier collega s gevraagd om aan te geven aan welke thema s er volgens hen op Leraar24 aandacht besteed zou moeten worden. In totaal werkten 165 leraren uit PO, VO en MBO mee aan deze inventarisatie. In totaal werden 211 onderwerpen genoemd. In de tabel 1 zijn de 12 thema s weergeven die 5 keer of vaker zijn genoemd. De complete lijst is in Bijlage A te vinden. Afgezien van het containerthema gedragsproblemen zijn er geen onderwerpen die massaal genoemd worden. Teleac en onderzoek onder leraren po In juli 2009 was er een onderzoek vanuit Teleac waarbij aan 200 leerkrachten uit het basisonderwijs de vraag werd voorgelegd: zijn er onderwerpen waarover u als leerkracht meer zou willen weten? Ook hier was het resultaat een lange lijst van onderwerpen (zie Bijlage B). De belangrijkste resultaten zijn in een behoeftenwolk gerepresenteerd. De grootte van het lettertype correspondeert daarbij met de frequentie van vermelding. Wat opvalt is dat digitaal schoolbord een prominente plaats inneemt. Figuur 1: Behoeftenonderzoek leerkrachten basisonderwijs. Bron: Teleac juli Teleac en onderzoek onder directeuren po In juni 2009 benaderde Teleac 400 directeuren in het basisonderwijs met de vraag: zijn er onderwerpen met betrekking tot hun vakgebied waarover leerkrachten meer zouden willen / moeten weten?

13 Wederom was de lijst van genoemde onderwerpen lang (zie Bijlage C). In de bijbehorende woordwolk is passend onderwijs in het oog springend. 3 Figuur 2: Behoeftenonderzoek directeuren basisonderwijs. Bron: Teleac juni Onderwerpen die zowel bij de leraren basisonderwijs als de directeuren hoog scoren zijn: 1. omgaan met digitale schoolborden / ict; 2. omgaan met zorgleerlingen; 3. lesideeën, -materiaal. Teleac en onderzoek onder leraren vo In september 2009 tenslotte was er een onderzoek van Teleac onder 500 docenten uit 12 vakgebieden in het voortgezet onderwijs met de vraag om onderwerpen te noemen waarover men als docent meer zou willen weten. Ook hier is de oogst een lange lijst van onderwerpen (zie Bijlage D). Onderwerpen die prioriteit hebben in het Voortgezet Onderwijs zijn:

14 4 1. digitalisering; materiaal / schoolborden / ict; 2. vakspecifieke onderwerpen / lesmateriaal; 3. onderwijsontwikkelingen; 4. werkvormen. Is er sprake van een helder en eenduidig behoeftenpatroon? Uit de verschillende studies komt een grote diversiteit thema s an de oppervlakte. Er zijn geen onderwerpen die er met kop en schouders boven uitsteken. Ook is er geen sprake van een begrensd aantal items. De behoeften aan nascholing zijn veelvormig. Er zijn bijna evenveel nascholingsonderwerpen als er respondenten zijn. Dit betekent dus dat de eerder genoemde weg van nascholingsonderzoek naar programmering van video s en dossiers voor Leraar24 niet zo rechtlijnig loopt als we eerder veronderstelden. Wat wel opvalt is dat veel items to do zijn. Leraren zijn op zoek naar onderwerpen waarmee ze op korte termijn iets kunnen doen. En wat biedt Leraar24? Hoewel de nascholingsbehoeften een grote diversiteit laten zien, hebben we uit de veelheid van genoemde onderwerpen 13 geselecteerd die met enige regelmaat terugkeren: omgaan met digitale schoolborden omgaan met zorgleerlingen lesideeën lesmateriaal werkvormen hoogbegaafdheid didactische vaardigheden digitalisering onderwijs gedragsproblemen E-learning oudergesprekken dyslexie en combinatiegroepen De vraag is nu of je bij Leraar24 uitkomt als je op internet naar deze onderwerpen zoekt en wat dan de zoekresultaten binnen Leraar24 zijn. Kortom, of de vraag van leraren beantwoord wordt door het aanbod op Leraar24. In aanvulling op de eerdere genoemde behoeftepeilingen is op 2 februari 2010 een aanvullend onderzoekje uitgevoerd dat antwoord probeerde te geven op deze vragen.

15 Dit onderzoekje is met de boven genoemde 13 items uitgevoerd met per onderwerp de volgende dimensies: a. de ingevoerde zoekterm(en) in Google; b. op de hoeveelste plaats vind je binnen Google de eerste link naar Leraar24? c. wat levert dezelfde zoekterm ingevoerd in Leraar24 op? d. welk item levert het hoogste bezoekersaantal, hoe wordt dit item gewaardeerd (maximaal 5 sterren), door hoeveel personen is de waarderingslijst ingevuld? e. welke item levert het laagste bezoekersaantal, hoe wordt dit gewaardeerd, door hoeveel personen is de waarderingslijst ingevuld? 1 Omgaan met digitale schoolborden a. digitaal schoolbord b. 10e plaats c. 9 items in Leraar24 d. werken met digitale afbeeldingen, 2243 bezoekers, 4 sterren, 128 personen e. lezing digitale leermiddelen, 234 bezoekers, 1 ster, 1 persoon 2 Omgaan met zorgleeerlingen a. zorgleerlingen / omgaan met zorgleerlingen b. bij de eerste 100 links geen Leraar24 c. geen item in Leraar24 3 Lesideeën a. lesideeën b. bij de eerste 100 links geen Leraar24 c. geen item in Leraar24 4 Lesmateriaal a. lesmateriaal b. 55 ste plaats c. 3 items in Leraar24 d. zelf digitaal lesmateriaal maken, 515 bezoekers, 4 sterren, 4 personen e. online onderwijsmateriaal maken, 81 bezoekers, 0 sterren, 0 personen 5

16 6 5 Werkvormen a. didactische werkvormen, werkvormen, b. 75 ste resp. 96 ste plaats c. 1 item in Leraar24 d. coöperatieve werkvormen bij kleuters, 2047 bezoekers, 3,67 sterren, 21 personen 6 Hoogbegaafdheid a. hoogbegaafdheid b. bij de eerste honderd links geen Leraar24 c. 4 items in Leraar24 d. nooit geleerd om te leren, 2631 bezoekers, 4 sterren, 37 personen e. chemieproject voor hoogbegaafde leerling, 639 bezoekers, 4,12 sterren, 8 personen 7 Didactische vaardigheden a. didactische vaardigheden, didactische competenties b. 100ste plaats c. 1 item in Leraar24 d. didactisch competent, 1880 bezoekers, 3 sterren, 7 personen 8 Digitalisering onderwijs a. digitaal onderwijs b. bij de eerste 100 links geen Leraar24 c. 3 items in Leraar24 d. digitaal onderwijssysteem, 702 bezoekers, 4,29 sterren, 7 personen e. zelf digitaal lesmateriaal maken, 529 bezoekers, 4 sterren, 4 personen 9 Gedragsproblemen a. gedragsproblemen, gedragsproblemen onderwijs b. bij de eerste 100 links geen Leraar24 c. 1 item in Leraar24 d. een gedragsexperiment, 2937 bezoekers, 2,95 sterren, 20 personen 10 E-learning a. e-learning b. bij de eerste 100 geen Leraar24 c. 2 items in Leraar24

17 d. les in een virtuele wereld, 660 bezoekers, 4,52 sterren, 21 personen e. lezing werken in de 21 ste eeuw, 231 bezoekers, 0 sterren, 0 personen 11 Oudergesprekken a. oudergesprekken b. bij de eerste 100 links geen Leraar24 c. 1 item in Leraar24 d. gesprekken met ouders, 933 bezoekers, 3, 40 sterren, 5 personen 12 Dyslexie a. dyslexie b. 48 ste plaats c. 1 item in Leraar24 d. dyslexiecoach, 345 bezoekers, 4 sterren, 3 personen 13 Combinatiegroepen a. combinatiegroepen b. bij de eerste 100 geen Leraar24 c. geen item in Leraar24 Voor slechts vijf van de dertien onderwerpen geldt dat zoeken via Google leidt tot een hit bij de eerste honderd. Het invoeren van de nascholingsonderwerpen in de zoekfunctie van Leraar24 leidt bij tien van de 13 items tot een of meer concrete links. 7 Aanbevelingen voor programmering De nascholingsbehoeften van leraren bestrijken zo n breed spectrum dat een directe extrapolatie (van ervaren behoefte naar aangeboden item) niet zo eenvoudig te maken is. Uit panelonderzoek van SBL (zie onderzoeksrapport Leraar24 nummer 2) weten we dat leraren vooral op zoek zijn naar praktische tips en suggesties voor hun eigen lespraktijk. Een niet onbelangrijke vraag daarbij is wat leraren zelf als praktisch definiëren. Van de 13 onderwerpen hebben er tien een of meer links naar Leraar24. Kijkend naar de onderwerpen die via Google te vinden zijn en goed gewaardeerd worden binnen Leraar24, valt de nadruk op het versterken van het didactische repertoire op: het kunnen werken met het digibord, het maken van lesmateriaal, het leren van coöperatieve werkvormen, de inzet op

18 8 didactische vaardigheden en op competenties en tot slot lessen van de dyslexie coach. Aanbevelingen voor de communicatie Wanneer docenten weten wat ze willen, biedt de min of meer normale zoekroute via Google maar weinig perspectief om daadwerkelijk bij Leraar24 uit te komen. Is hier iets aan te doen? Problematischer lijkt het zoeken naar specifieke items binnen Leraar24 zelf. Lettend op het inmiddels imposante aanbod binnen Leraar24 zou je verwachten dat met zoektermen als omgaan met zorgleerlingen, lesideeën, combinatiegroepen zich een aantal fraaie panorama s binnen Leraar24 zouden ontvouwen, maar in de praktijk blijkt de zoekoogst schraal te zijn. Met de invoer van bijvoorbeeld zorgleerlingen in de zoekfunctie van Leraar24, krijgen we één hit en wel hoogbegaafheid! Wel aanwezige onderwerpen als dyslexie, rekenproblemen, gedragsproblemen etc. worden niet genoemd. Hier ligt een knelpunt dat vraagt om een voortvarende aanpak.

19 Bijlage A Suggesties van leraren po, vo en mbo De thema s waaraan Leraar24 volgens leraren uit po, vo en mbo (N=165) aandacht zouden moeten besteden. Bron: SBL en diepte-panel mei Gedragsproblemen / moeilijk gedrag (16) / adhd (3) / autisme (9) / stoornissen (4) / NdD (1) Digitalisering onderwijs / e-learning/inzet internet/multimedia in de klas/verdieping mbv ict Passend onderwijs / onderwijs op maat/inclusief onderwijs / organisatie hulp zorgleerlingen Digitaal schoolbord Communicatie / gesprekstechnieken / oudergesprekken Dyslexie / voorschotbenadering Lesstof / materialen / methoden / methodeontwikkeling/methodekeuze Activerende didactiek (vmbo ) / zelfstandig leren (tips) / zelfstandig werken Coöperatief leren / Coöperatieve werkvormen Leesonderwijs/leren lezen / bavi-lezen rekenen / realistisch rekenen / rekenproblemen / rekenonderwijs kleuters / wiskunde praktijk in de klas Techniek/techniekprojecten/ wetenschap en techniek Coaching/intervisievormen /begeleidingsgesprekken/interne begeleiding Lesideeën / didactische werkvormen Lichamelijke opvoeding / nieuwe sporten Speciaal onderwijs Taalbeleid / taalstimulering / spelling Ervaringen andere leraren / scholen (vernieuwingen, methoden) Klassenmanagement / niveauverschillen/differentiëren Leerproblemen POP / scholing/nascholing Projecten Vakgericht (aardrijkskunde, nederlands) Vernieuwend onderwijs / verschillende onderwijsvormen Beginnende leerkrachten Duits (mvt) / beeldvorming duits bij lln verbeteren Hoogbegaafdheid / opdrachtsuggesties voor meer begaafden Horeb online Meervoudige intelligentie Motivatie / werkhouding Onderwijsassistent Onderwijsontwikkelingen Orde aanpak / vmbo-bb waar leg je de grens

20 10 Overgang PO naar VO. Terug naar klassikaal Pesten Werkdrukvermindering / omgaan met stress Academische basisschool Algemeen leraarschap Belonen Competenties Dalton Drama / dans Engels in het kleuteronderwijs Examinering mbo Gastlessen Groep 8 link naar rechtspositioneel Info m.b.t. Studiefinanciering Intree toets Leren onderzoeken Maatschappelijke Problemen Maatschappelijke stage voor praktijk onderwijs Museumbezoek Naschoolse activiteiten Nederlands beoordelen NT2- jonge kinderen Observaties van kindgedrag Omgaan met allochtone ouders en kinderen Ouder wordende docent Ouderbetrokkenheid Praktijkonderwijs Puberbrein Schoolrijpheid Seksualiteit en relaties Meer mbo Spelen en leren Taakgericht werken Vacatures vakkenintegratie Veranderen van de kleuterschool Veranderende Student Verzorging Voor het eerst naar school Wetenschappelijk onderzoek

21 Zelfevaluatie 11

22

23 Bijlage B Suggesties van leraren basisonderwijs Leraren basisonderwijs (N=200; bron: Teleac juni 2009) produceerden de volgende antwoorden op de vraag: Zijn er onderwerpen waarover u als leerkracht meer zou willen weten? Aangezien we tot aanschaf overgaan op de digiborden,daarover! Aardrijkskundige onderwerpen of geschiedenis Actuele ontwikkelingen Afhankelijk van de thema's in de klas en de vragen van de leerlingen Allerlei zaken. Alles wat te maken heeft met het zo snel mogelijk digitaliseren van onderwijsmethoden: op naar elk kind zijn eigen pc, te beginnen in de bovenbouw Bewegingsonderwijs en handvaardigheid Bewegingsonderwijs en muziek Bijscholing Biologie Biologie, geschiedenis, beter gebruik van digitaal schoolbord. Bruikbaar materiaal voor groep 1-2 op internet, dat de kleuters zelfstandig kunnen gebruiken Bruikbare sites voor een digitaal schoolbord (dit wordt nu geplaatst Burgerschap Burgerschap in het onderwijs Combinatiegroepen Competentieontwikkeling, klassenmanagement. Concentratie vergroten bij leerlingen Daar ken ik de site nog niet goed genoeg voor Dat weet ik zo niet, ik ken de site niet De zorg voor de leerlingen, autisme, adhd, pddnos etc. Didactisch tips op thema/methode gerangschikt Differentiatie Digibord Digibord Digibord Digiborden en de software en mogelijkheden Digitaal bord Digitaal schoolbord Digitaal schoolbord Digitaal schoolbord, wat kan ik er allemaal mee doen.

24 14 Digitaal schoolbordgebruik Digitale schoolbord Digitale schoolborden en programma's hiervoor. Binnenkort krijgen wij allemaal een digitaal schoolbord n.l. Discalculie Dit ligt aan de thema's waarover we werken in de klas. Dylexie, vrij oefenmateriaal downsyndroom, oefenmateriaal en filmpjes die aansluiten bij niveau Dyscalculie Educatieve onderwerpen. handvaardigheid ideeën aanpak van probleem kinderen cultuurcoordinatie Educatieve programma's Educatieve reken en taal spellen op groep 4 niveau Educatieve spelletjes op de computer voor kleuters Een overzicht met de beste (nieuwe) online leermogelijkheden, zoals bijv. Mingoville.nl. Er zijn namelijk veel meer van dit soort prachtige instrumenten die nu moeilijk te vinden zijn. Er is al zo veel Er is altijd wel iets waar ik meer over zou willen weten Er zijn er genoeg, hoofdzakelijk op dit moment smartboard en lessengebruik. Ervaringen delen is prettig. Ik bekijk altijd items over zorg, zelfstandig werken,weektaken en digitale schoolborden Gebruik digibord Gebruik digibord Gebruik digibord- die krijgen we na de zomervakantie Gebruik digibord en ELO Gebruik digitaal schoolbord bij kleuters Gebruik van een digibord. Gedrag / leerproblemen e.d. Gedragsproblemen in de bovenbouw Gedragsproblemen in de klas Gedragsproblemen, signaleren van (reken)(taal)(spelling) problemen Geschiedenissites voor kinderen, actueel nieuws met achtergrondinfo voor kinderen Geschikt materiaal voor dyslectici Geschikte sites voor les aan hoogbegaafden Goede software voor digitaal schoolbord. Groeimogelijkheden in het onderwijs en werken in het buitenland Groepsdynamica Handigheidjes voor digiborden Heb belangstelling voor alles dat met ICT in het onderwijs te maken heeft Heb ik al bij vorige vragen genoemd Het digitale schoolbord en zijn mogelijkheden. Ik kijk altijd met mijn kinderen in een andere klas waar ze dit wel hebben. Het in kaart brengen van de administratieve rompslomp

25 Het werken met digiborden, het schrijfonderwijs. Het werken met een digitaal schoolbord bij de kleuters Het zou handig zijn om een overzicht te hebben waar je materiaal op internet kunt vinden die passen bij je methode. Hoe begeleid ik de zwakke lesers? VLL gaat zo hard! Hoe om te gaan met conflictsituaties tussen leerlingen (probleemoplossend gesprek) Hoe scholen hun tijd zo effectief mogelijk indelen in de verschillende groepen om toch aan alles toe te komen. Ook qua ICT gezien. Hoe passen zij dit in op hun onderwijs. Hoogbegaafde leerlingen Hoogbegaafdheid Hoogbegaafdheid Hoogbegaafdheid Hoogbegaafdheid Hoogbegaafdheid bij kleuters, ontwikkelingsachterstanden en hoe kinderen hiermee om kunnen gaan Huidige ontwikkelingen in onze maatschappij Huiswerkbegeleiding bijv. ICT leerlijnen voor groep 1 tm 8 Ieder onderwerp vraagt om er meer over te weten. veel is welkom. Ik ben leraar Lo dus de vragen slaan eigenlijk niet echt op mijn vaak. Ik ben naar veel nieuwsgierig. ik zou meer willen weten over een eigen leerlijn / uitstroomprofiel p Ik ervaarde de site niet als toegankelijk en overzichtelijk Ik kan er zo één, twee, drie geen bedenken. Ik kan hier nog geen gefundeerd antwoord op geven. Ik pas me nogal redelijk gemakkelijk aan, aan het aanbod. Zodoende kan ik daar zo een twee drie geen antwoord op geven. Ik heb bij aardrijkskunde wel vaak dat ik denk, dat zou ik nu wel eens willen laten zien. Bijv. Vulkaan uitbarsting, tsunami. Ik probeer me zo breed mogelijk te oriënteren Ik vind dit een erg algemene vraag en zo moeilijk te beantwoorden Ik weet even niets op dit moment Ik wel meer willen weten van kant en klare digibordlessen. Ik zou het niet weten. Ik zou het zo niet weten. Ik zou me verder willen verdiepen in diverse religies en meer (beeld)materiaal willen hebben om bepaalde rekensommen visueel te kunnen maken. (bijvoorbeeld werken met oppervlakten, om dan ook daadwerkelijk tuintjes te zien die gemeten worden qua omtrek In de kleuterklas bij ons op school zijn wij niet op internet aangesloten. In de toekomst wel. Onze school zit midden in een verbouwing. Ieder krijgt een digitaal bord en we hebben het afgelopen jaar geen gebruik kunnen maken van het computerlokaal omdat er een nieuwe is gebouwd en nu de computers worden geïnstalleerd. We kijken Informatieve programma's over dyslexie, dyscalculie Invoering nieuwe taakbeleid in de praktijk Inzet digiborden 15

26 16 Ja, één loket voor alle kennisinformatie. Nee, zonder gekheid, onderwerpen genoeg. Ja, lesideeën en materialen zijn altijd welkom Ja, meer burgerschap/meer info over verschillende geloofsovertuigingen Ja, te veel om op te noemen... Ja, vooral ter ondersteuning en voorbereiding van lessen Ja, zie eerdere opsomming zoals burgerschap, geldzaken, globalisering Kan hier nu geen antwoord op geven. Kan ik niet 1,2,3 bedenken. Kan ik niet zo noemen Kan ik niet zo snel verzinnen Kan ik zo niet zeggen Kan ik zo niet zeggen... Kan ik zo snel niet op komen Kan zo niet zeggen, maar hoe meer 'naslagwerk' er is, hoe beter Kan zo snel even niets bedenken Kanker bij kleuters Kant en klare digibordlessen voor groep 3 Kastelen, kathedralen, oude gebouwen Kinderen die agressief zijn naar andere kinderen Kindgericht werken Klassenmanagement digitale rapporten Klassenorganisatie, het opstellen van groepsplannen, formats van handige formulieren zoals bv. Een groepsplan. Kort en goed geformuleerde doelen per ontwikkelingsgebied Kosmische wereldverkenning Leerlijnen Leerlingen in het basisonderwijs met vormen uit het ASS Leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong Legio Lesideeen voor godsdienst/ geestelijke stromingen Lesideeën antwoorden inspiratie Levensloop Materiaal/oefeningen die te gebruiken zijn bij kinderen die verdieping nodig hebben Materialen voor verbreding of verdieping op gebied van ict binnen onderwijs Maya cultuur Medezeggenschap Mediawijsheid Mediawijsheid Meer groep 1-2 gerichte opdrachten, werkbladen knutselopdrachten Meer informatie voor jonge kinderen over vroeger,zonder dat jealles moet verduidelijken/ aan moet passen. Meer onderwerpen en vooral meer diepgang

27 Meer sites voor hoogbegaafden Methoden die digitaal zijn uitgebracht, zodat ik een boek op het digibord heb. Methodes in de onderbouw en hoe je de thema's kan gebruiken Misschien Misschien, ligt er aan waar die site over gaat.. Moeilijk om zo maar iets te noemen, moe nader gespecificeerd worden. Mogelijkheden van gebruik digitaal schoolbord en schooltv Nieuwe inzichten in het onderwijs t.a.v. Rekenen, lezen en schrijven creatieve ideeën ervaringen van andere leerkrachten mbt methodes, citotoetsen etc Nieuwe methode sociaal emotioneel Nu op dit moment niet. Misschien in de toekomst wel als ik het digitale bord ga gebruiken. Omgaan met dove leerling Onbekende stoornissen. Ervaringen van collega's. Onderwerpen voor in een plusgroep, bijv scheikunde Onderzoek en bewezen ontwikkelingen Ontwikkelingen binnen het kleuteronderwijs Ontwikkelingsgericht onderwijs Passend onderwijs Passend onderwijs in/en de praktijk Pesten Portfolio leren Prehistorie middeleeuwen Programma's digibord voor groep 3 vooral op expressie vakken gericht en natuur Programma's voor digiborden Rugzakleerlingen, dyscalculie, hoogbegaafdheid,leerlijnen spelling Schoolkamppraktische zaken zorgleerlingen Schooltv achter de schermen Schooltv programma's zijn moeilijk inpasbaar op een kleine school met de groepen 5,6, 7 en 8 gecombineerd in 1 lokaal Sociaal emotioneel benadering Sociale vaardigheden, woordenschat Stoornissen autisme adhd leerstoornissen etc leerlingenzorg Te veel om op te noemen Te veel om op te noemen o.a.tips/ideeën digitaal schoolbord Techniek Techniek Techniek Techniek bij kleuters Techniek met kleuters Thema's / lesideeën met elkaar delen.het begeleiden van kinderen (bij spel).ontwikkelingsproblemen- / moeilijkheden. Thema's voor kleuters 17

28 18 Uitgewerkte digibordlessen Uitgewerkte leuke thema's (kort overzichtmodel) Uitleg rechten/plichten van leerkracht, werkdrukverlaging tips Uitwerkingen van lessen en materialen bij thema s, prentenboeken, kinderboeken weekinformatie over recentelijk relevante onderzoeken op gebied van onderwijsaandacht voor kinderen met een ontwikelingsvoorsprong Vast wel, maar dat krijgt mijn interesse als ik tegen iets aanloop, kan niet zomaar iets bedenken. Vast wel, maar hangt af van de behoefte in de klas. Veel, kan zo er geen bedenken Vele geschiedenisonderwerpen. Vernieuwingen cito Verschillende problemen zoals ADHD enzovoort hoe kan je ouders opvoedtips geven? Verwijzingen naar goede sites over flipcharts tbv het digibord. Vooral aardrijkskundige onderwerpen om begrippen van de les duidelijk te maken. Vooral over het specifieke aanbod in verschillend vakgebieden Vooral over vakantiebestemmingen op dit moment!!! Vooralsnog niet Voorbereidend rekenen voorbereidend schrijvenvoorbereidend lezen Waar kan ik op een eenduidige manier betrouwbare informatie verzamelen voor projecten? We worden al aardig overspoeld met informatie... Geen behoefte dus Websites digibord Weer een van de vele sites. Te onoverzichtelijk te veel beter een keuze scherm po.vo,hbo etc

29 Bijlage C Suggesties van directeuren basisonderwijs Antwoorden van directeuren basisonderwijs (N=400; bron Teleac juni 2009) op de vraag Zijn er onderwerpen met betrekking tot hun vakhebied waarover leerkrachten meer zouden willen/moeten weten? Achtergrondinformatie Leuke weetjes Nieuws Actuele zaken zoals passend onderwijs etc. Beschikbaar educatief materiaal op internet te gebruiken via digibord Burgerschapsvorming, alle vernieuwingen in de leerlijnen en kerndoelen. Hoe effectieve instructie te geven Competenties Conflictbeheersing Content Coöperatief leren, mi, werken met kwaliteitskaarten, leerproblemen, persoonlijke ontwikkelingsplannen, spelling, bijbelkennis Cooperatief werken / klassenmanagement Deze vraag vind ik moeilijk te beantwoorden omdat ik niet weet wat er mee bedoeld wordt. Didactiek en pedagogiek Didactische vaardigheden Didactische werkvormen en organsatie in de praktijk Digibord-software die bij methodes hoort Digiborden Dit is persoonsafhankelijk. De algemene ontwikkeling van vele leerkrachten is niet meer zo breed. Diverse onderwerpen Educatieve sites, Effectieve hulp aan zwakke leerlingen in hun groep m.n. Op gebied van rekenen, begrijpend lezen en spelling Eigen deskundigheid Functiemix 1 zorgloket (passend onderwijs) Aparte leerlijnen met ontwikkelingsperspectieven Gebruik digi borden Gedragsproblemen Handelingsgerichte diagnostiek, passend onderwijs, 1-zorgroute, gesprekstechnieken, belonen/straffen,... Handelingsgerichter werken

30 20 Het is altijd goed om te leren met name betreffende digitale lessen Ik heb zo geen gocrete voorbeelden voor handen. In principe staan wij als team voor alle extra informatie open Interactieve instructies Jonge leerkrachten hebben veel minder algemene kennis dan de oudere collega's. Ze zouden specifiek op internet kennis moeten kunnen opzoeken. Ze zijn namelijk weer handiger in computergebruik. Kan dit niet zo aangeven Klassenmangement, zorgleerlingen, zelfstandig werken Lastige vraag: net zo adaptief als wij veronderstellen dat de kinderne zijn, zijn ook de leerkrachten. Waar de een zich als een kite-surfer door het wereldwijdeweb surft, is de ander nog aan het pootje baden. Goed zou zijn, dat leerkrachten geschoold zijn Leerlingen met stoornissen ( bijv autisme) Mogelijkheden van gebruik, maar is zeer beperkt door tijdgebrek in combinatie met vol loesprogramma Mogelijkheden van remedial teaching d.m.v. Digitaal schoolbordgebruik Mogeliekheden digibord in lessen Nieuwste ontwikkelingen Nog beter gebruik maken van de mogelijkheden van het digibord Omgaan met de zorg voor kinderen met specifieke behoeften Omgaan met probleemgedrag, het gebruik van digitale borden Onderwijsinhoudelijke onderwerpen Ontwikkeling t.a.v. De vakken (bijv. Rekenen, schrijven, engels) Ontwikkelingen in het kader van adaptief onderwijs Opbrengsten / professionalisering / communicatie Partnerschap met ouders Passend onderwijs Passend onderwijs Passend onderwijs en alles wat daarbij hoort... Professionaliseringsaanbod Relevante artikelen Recente ontwikkelingen Sociaal emotionele ontwikkeling en burgerschap Taal, rekenen, lezen van cito uitslagen enz. Techniek Techniek Techniek Techniek Trends in het onderwijs Tussendoelen in relatie tot einddoelen Vakinhoudelijk Verschilt per leerkracht Vinden van informatie / oefeningen e.d. Op het internet

31 Voeren van oudergesprekken, momenten bij verschillende methodes (kanjertraining, leefstijl, basiscommunicatie etc.), klassenmanagement, voorbeelden voor startende leerkrachten, coöperatieve structuren, voorbeelden van vernieuwingen op andere scholen, inte Werken met het digibord Wetenschappelijk onderzoek naar leerrendement. Zaken zoals de 50 vensters van gheschiedenis zouden makkelijk oproepbaar moeten zijn. Dat geldt voor meerdere vakgebieden. 21

32

33 Bijlage D Suggesties van docenten voortgezet onderwijs Docenten voortgezet onderwijs (N=500; bron: Teleac, september 2009) noemden de volgende onderwerpen waarover men als docent meer zou willen weten. aardrijkskundige onderwerpen actieveboard activerendewerkvormen / motivatie Aardrijkskunde Activerendewerkvormen binnen het AK onderwijs ak didactiek Applets over het aardrijkskunde die gebruikt kunnen worden in de les via het digitaal schoolbord. Beschikbaarheid van kaarten en foto's bij tijdschriftartikelen. communicatie didactische zaken: hoe kun je een nieuwe generatie boeien die dagelijks in contact komt met talloze media en (o.a. daardoor) steeds moeilijker te 'prikkelen' is voor 'minder sensationele' media (o.a. beelden) digitaledidactiek educatievegames GIS GIS GPS parktijk oefeningen (Behalve de GIS site) het gebruik van de diverse websites en wat er te vinden is, voor welke groep etc. Het motiveren van leerlingen om thuis te werken voor school Het vernieuwde Aardrijkskunde programma voor de Tweede Fase. ik wil van alle nieuwe ontwikkelingen op de hoogte blijven Ik zou wel tips/trucs willen krijgen hoe je lesmateriaal van schooltv in je les kunt gebruiken. In principe over alle onderwerpen die horen bij het vak ak ja, het inpassen en snel naar voren halen van materiaal of opslaan op stick. ja, maar daar zoek ik zelf wel naar ja, maar dan volg ik nascholing of zoek het op. Ja, over (wetenschappelijk) onderzoek naar leren Kort en bondig informatie over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap laatste stand van zaken m.b.t. actuele onderwerpen; zodat je "bij bent"...soort korte infotheek met doorverwijzing naar bron

34 24 mediawijsheid mediawijsheid meer werkvormen en lesmateriaal Mentoraat, Keuzebegeiding, nascholingen nee, daar zorg ik zelf voor. nee, niet gelijk niet dat ik zo direct weet Nieuwe functiemix omgangscodes vanuit leerlingen (gedragen door ouders)naar o.o.p. o.p, het weer leren opvangen van (non-verbale) signalen over docentengedrag, c.q. klasgenotengedrag onderwerpen over het mentoraat en anders vakinhoudelijke (aardrijkskundige) onderwerpen. ontwikkelingen binnen ict toetsen maken voor Examenkandidaten vakdidactische vernieuwingen vakgerichte zaken en wat daarover in de media te vinden is vakinhoudelijke aanvulling veldwerk vernieuwingen in het onderwijs vernieuwingen in het onderwijs Vraaggestuurde onderwerpen voor mijn vak Biologie/Verzorging activerende werkvormen in combinatie met aanbod van schooltelevisie Alles op mijn vakgebied en school Als ik wat nodig heb, vind ik het wel m.b.v. Google. competentiegericht leren concept context leren Congressen en symposia op het gebied van kleine eenvoudig practica die in een niet practica lokaal uitvoerbaar zij in 45 minuten. de actualiteit de beste animaties op fysiologisch gebied De mogelijkheid om interactieve simulaties en animatie aan te bieden digitaal schoolbord didctiek ed Digi-toetsen etc. (Ik bern bezig met opleiding tot gebruik van Wintoets) gedrag geen voorstellen groepswerking binnen een klas hersenen Het maken van een eenvoudige toetsen, waarmee de lln. de stof kunnen oefenen. hoe kan ik discussies in een groep goed begeleiden/opzetten over bio-topics

35 Ik heb slechts een oppervlakkig eerste bezoek gebracht. Ik zou me eerst verder meoten ori? nteren. inpassingen digitale lesmogelijkheden in gewone lesstof ja actuele ontwikkelingen in mijn vak biologie Ja, maar zo 1,2,3 niet te benoemen Kunnen er bij de filmpjes achtergrond films gemaakt worden met dieper gaande info over dat onderwerp? Waar dus meer aanbod komt? (soort nascholing?) leren studeren voor kinderen in de onderbouw van het VWO MBO meer differentiatie in internet gebruik, verschillende types opdrachten mbt leerstijlen van leerlingen meer interactieve opdrachten toepasbaar in onze ELO (Moodle) Meer kunnen inspelen op diverse leerstijlen van leerlingen meer praktische filpjes op de beeldbank die aasluiten op het niveau van beroepsgerichte leerwegen in het VMBO. Biologie/ aardrijkskunde etc nee heb de site nog niet echt goed bekeken, dus daar kan ik nog geen oordeel over vellen. Zag er op het eerste gezicht goed uit. Nieuw aanbod thema's Mens en Natuur nieuwe medische ontwikkelingen nieuwste drugs nu even niet nu nog geen idee omgaan van leerlingen met elkaar. ondersteunende animaties onderwerpen voor mentorlessen over (digitaal) pesten, lessen over de gevaren van internet onderwerpen waarbij een echter context centraal staat (levensechte case) ontwikkelingen op wetenschappelijk gebied op dit moment geen idee Opensource digitale content orgaanwerking toegespitst op inwendige organen (bv. nier- leverwerking) pedagogie in het voortgezet onderwijs practica Praktijkgericht onderzoek praktische opdrachten gecombineerd met internet rechtspositie Toetsen biologie voor onder en bovenbouw tuurlijk!! Zo'n beetje alle biologie onderwerpen!!! vakinhoudelijke onderwerpen vanzelfsprekend. Ik wil mijn vak bijhouden op alle relevante gebieden, en dat zijn er bij biologie nogal wat. Vele NLT/ANW onderwerpen Verwerken van filmfragmenten in een Elo volg al veel; weet uiteraard niet alles maar dat kan ook niet 25

36 26 vooral lessugesties, leuke sites, extra materiaal voor de kids webquest en het maken ervan. webquest zelf maken werken met digibord, elo zelf lessen daarmee opzetten Zoveel maar wet niet waar te beginnen CKV Een manier om museumbezoek aantrekkelijker te maken voor leerlingen vmbo activiteiten in de omgeving van de school actuele kunst beoefening alles wat binnen de examenstof van TEHATEX past Altijd. Vooral ge?nteresserd in de actualiteit en de daarbij horende achtergronden. Blijf altijd leren, omdat ik nog steeds te weinig weet. altijd; alles op het gebied van kunst en cultuur architectuur beeldende kunst en kunst in het algemeen Beeldende wereld, de wereld van kunst en cultuur cabaret cultuurbeleving degelijke onderwerpen die aansluiten bij het vak kunst / kunstgeschiedenis. drama examenonderwerpen kunst algemeen examens kunst algemeen gebruik van digitale software Ja, vooral tools om bijvoorbeeld een leuke digitale schoolkrant te maken kant-en-klare-elo-lessen. kerndoelen uitleg bij lessen toegevoegd kunst en cultuur voor de onderbouw Kunst en Informatica meer over mijn vakgebied: tekenen, beeldende vorming verder ben ik vertrouwenspersoon. Ook hiervoor zijn korte programma's wellicht mogelijk. Ik denk bijvoorbeeld aan : pestgedrag / eenzaamheid/ verlies van een dierbare/ stoornissen als PDD ( P nieuwe kunstvormen ondersteuning examenonderwerpen beeldende vakken onderwijsveranderingen kunstvakken Ontwikkeling van Audio-Visuele vorming in de bovenbouw vwo Tot nu toe nog steeds geen methode op niveau vwo? opera over downloaden... teken- en fotobewerkingsprogramma's time management Vakinhoudelijke aspecten over het vak Kunst Algemeen voor Havo/VWO bovenbouw (bv.

37 intergratie praktijk/theorie) vast wel, maar ik kan er nu geen bedenken wat is er allemaal te doen binnen het vak. en examen informatie Zie domeinen kunstvak algemeen 27 Duits alles over mijn vakgebied natuurlijk! alles wat met Duitsland te maken heeft, heeft mijn interesse classroommanagement cursussen in het buitenland delen van didactische werkvormen met anderen didactische ontwikkelingen die zijn er altijd, maar ik zou geen specifieke onderwerpen kunnen noemen digitaal toetsen digitale lessen zelf maken digitale projecten educatieve websites met lesideeen en webquests ERK Nuttige sites voor talendocenten (vooral Duits) Europees referentiekader MVT gebruik digibord voor vo het praktisch maken van de lessen voor havoleerlingen Ik word voldoende geinformeerd via internetforums en educatieve (vak)bladen internetsites t.b.v. Duitse lessen lesmateriaal lesonderwerpen lessen in de elo Loopbaanbegeleiding en -ori?ntatie maatschappelijke ontwikkelingen mentoraat/keuzebegeleiding Mogelijkheden ELO momenteel even niet momenteel niet Nee, er is al heel veel. nieuwe pakkende werkvormen O.a. onderwerpen die aansluiten bij de belevingswereld van leerlingen. Omgaan met niveauverschillen tussen Havo en Vwo. ongetwijfeld maar ze schieten me nu niet te binnen op dit moment geen idee overzicht van mogelijkheden voor leerlingen om extra kijk- en luistervaardigheid te oefenen pragmatische aanpak en toetsing spreek- en gespreksvaardigheid Praktisch lesmateriaal om diversiteit te vergroten.

38 28 profielwerkstukken Duits realistische (geen mooiweer) verhalen over zgn vernieuwingen Samenwerkend leren, Digitale methodes stroomlijnen gebruik ict/internet/beeldmateriaal in onderwijs taaldorp taalportfolio talen, maatschappijleer Te veel om op te noemen. Prioriteit: Elo's en mogelijkheden voor communicatie met leerling en leerlingen onderling. vakgericht heel veel vanzelfsprekend Zeer praktische toepassing van internetgebruik in de klas zelf digitaal materiaal verweken aanschouwelijker maken van economie Economie agrarische economie op mbo en op ondernemersniveau alle economische onderwerpen Allerlei IT zaken alles wat met economie te maken heeft alles wat mijn vakgebied betreft, niet in theorie maar in nieuwe didactiek concrete invulling nieuwe examenprogramma Economie havo 2010 vwo 2011 van concept naar contex dat weet ik zo niet de onderwerpen van de lesbrieven van LWEO (EC) en Stoffels (M&O) zijn zeer goed bruikbaar. de onderwerpen van het vak management & organisatie specifieke examentraining die onderwerpen zou ik willen weten en zo langzamerhand heb je te weinig tijd om overal te neuzen digiborden en content Digitale info over vakgebied gericht op gebruik in klas voor leerlingen. economie (totaal pakket) economische onderwerpen ELO's ervaringen examen Agrarische Bedrijfseconomie gedifferentieerd lesgeven, leswerkvormen, versterking van reken-en taalonderwijs gezien de werkdruk en de uit te voeren taken binnen onderwijs en mentoraat is de top bereikt, dus niet het (leer)effect van multimedia in de klas invoering van nieuwe tweede fase voor de bovenbouw makn van een website, tips hoe slim om te gaan met een ELO, competente opdrachten te maken.

39 meer digitale toepassingen in de les mogelijkheden om lesmateriaal digitaal aangeleverd te krijgen en te gebruiken voor leerlingen als vervangend materiaal voor stof uit de methode waarbij meerdere media een riol spelen nee wordt al bedolven onder info : info-stress Nee, niet op dit moment. Nieuwe ontwikkelingen op onderwijs gebied, fuctiemix, doorgroei mogelijkheden Nog zoveel te ontdekken.altijd leuk of educatief onderwerpen voor de bovenbouw in lesvervangende, zelfactiverende vorm : adsl. samenwerkende leeropdracht met bron op internet praktische zaken: activerende werkvormen, creeren van rustig en stimulerend werkklimaat sociale verzekeringen speltheorie uitwisselingen tussen docenten in verschillende landen vakinhoudelijke zaken en juridische zaken Vanaf 2010 start de Havo bovenbouw met een het nieuwe zogenaamde Teulings programma. Daarover zouden alle docenten economie meer over willen weten. Vraag is te open Websites die goed bruikbaar zijn in de economieles voor leerlingen in het VMBO en sites voor economie docenten Frans activerende werkvormen - literatuuronderwijs Altijd, maar dit is een te ruim gestelde vraag... educatieve podcasting toepassingen in second life achtige omgevingen ERK europees referentiekader gebruik digibord gebruik smartboard, over twee weken komt dit in mijn lokaal goed werkende disciplinerende maatregelen Grammatica op een leuk manier gepresenteerd Het gebruiken van internet in je lessen hoe andere docenten een leuke manier van lesgeven ontwikkelen hoe het taalportfolio goed en uitdagend in te vullen,terwijl het correctiewerk beheersbaar blijft hoe je een leerling kan motiveren met het leren Hoe kan ik mijn audiovisueel materiaal uitbreiden? Hoe kom ik aan kijk/luistermateriaal voor alle leerjaren opgebouwd in moeilijkheidsgraad? hoe krijg je leerlingen in de onderbouw klas 1 gemotiveerd om Frans te spreken? Ideeën voor een vernieuwde aanpak van schrijfvaardigheid in de bovenbouw. Nu nog behelpen met oud Cito-materiaal en eigen producten. Heeft nodig een update nodig. Uitwisseling van ideeën... Inbouwen aangepast eigen materiaal van schooltv in ELO 29

40 30 jawel, maar ik kan alles wel vinden op internet m.i.v. volgend schooljaar gaan wij dagelijks met het digitale schoolbord werken. Ik ben benieuwd of jullie daar materialen voor hebben. makkelijk beeld-/filmfragmenten downloaden en in eigen materiaal verwerken, dus basis technische hulp met name waar geschikt algemeen te gebruiken digitaal av-materiaal te vinden is. motiveren leerlingen leesvaardigheid Nee, ik zou wel graag willen dat er voor het vak Frans op een centrale site alle informatie te vinden is i.p.v verspreid. oefenen met spreekvaardigheid via internet op het ogenblik even niet. Eigenlijk is er veel te veel. Ik heb gelezen dat Leraar 24.nl dit probeert te ondervangen. Ik moet dat nog bekijken. Over de verschillende onderwijsvormen die op scholen gebruikt worden. Bijv. informatie van de scholen die bezig zijn met tabasco. over prijzen / kwaliteit van zgn. digiborden. Ik wil er namelijk graag mee beginnen, zie er veel mogelijkheden! Politiek scholingsmogelijkheden voor vak frans taalonderwijs en het digibord vakgebied Frans vast wel, maar die schieten me nu even niet te binnen... vervaardigen lesbeeldmateriaal verwerkingsmateriaal op internet Geschiedenis beoordelingsrubrics van werkstukken onder en bovenbouw. Iha vakdidactiek. betere inrichting van lokalen, waarin audiovisuele en internetfaciliteiten aanwezig zijn. Bewerkbare strategische of reenactment games geschiedenis. Vakoverstijgende projecten bovenbouw gamma bijscholing computerles: maken van powerpoints etc didaciek didactische veranderingen in het geschiedenisonderwijs Digibord-lessen digitale lessen dyslexie een overzicht van mogelijke gastdocenten eenvoudige elo voor leerlingen gebruik digibord Gebruik digitaal lesbord Didactiek van het gebruik van digitale leermiddelen Gebruik van laptops gebruik verschillende werkvormen, specifiek rollenspelen, actief didactische werkvormen Geschiedenis en ICT/ gebruik nieuwe media

41 Gratis digitaal lesmateriaal het bewerkenen van video materiaal voor lessen zoals het gebruiken van clips uit grotere stukken videomateriaal en films in digitoetsen en onderzoeksopdrachten binnen de elo ik ben nooit uitgeleerd Ik mis veel technische vaardigheden om digitaal lesmateriaal in te kunnen zetten. Het tempo van digitalisering gaat sneller dan het tempo waarin je je kunt bijscholen. Ik zou het prettig vinden als er meer activerende werkvormen mbt geschiedenis te vinden zouden zijn. Nu blijven veel aangeboden werkvormen op het internet toch vaak te dichtbij de klassieke klassikale situatie. ja over de kenmerkende aspecten ja, alle onderwerpen zijn leuk om nog eens op te frissen. Ja, mogelijkheden voor active-bord landelijke regelingen (bv tav examenvereisten), maar dan graag in een oogopslag lesmateriaal voor smartboard, recensies van historische films, meer divers videomateriaal voor GS (inclusief lesmateriaal), buitenlandse lerarenuitwisselingen, vacatures,... meer lesmateriaal mens en maatschappij mentoraat nieuwe tweede fase ontwikkelingen op andere scholen opzetten regionale geschiedenis orde houden toetsen en testen toetsing vakdidactiek vakdidactische verantwoording van organisaties bij het uitgeven van nieuw materiaal. vakgerichte zaken (geschiedenis) vakoverstijgende projecten, nieuwe examens,alternatieve werkvormen welke goed bruikbare geschiedenissites er zijn. (veel is verlopen of werkt niet) 31 Maatschappijleer Algemene zaken, zoals examenreglement, pta's e.d. overzichtelijk op een rij. altijd opzoek naar vernieuwend les materiaal - zoals eerder gezegd m.n tekort aan stof voor TTO en over EIO be?nvloeding mentale instelling leerlingen diversen ELO good practice uitwisseling voor docenten m.b.t. klassenmanagement / conflicthantering / omgaan met ouders / leerlingen / collega's / schoolleiding En uiteraard alle onderwerpen die betrekking hebben op maatschappijleer ideeen, tips om digitale informatie door lln te laten verwerken zonder invuloefeningen. interactieve lesmethoden Natuurlijk, dat is toch de essentiean leraar zijn?