Evaluatie van afwerkingssystemen voor houten buitenschrijnwerk

Transcriptie

1 Evaluatie van afwerkingssystemen voor houten buitenschrijnwerk dr. ir. H. Coppens (CTIB-TCHN) dr. ir. J. Van Acker, ir. J. Van den Bulcke, I. De Windt (UGent) 1

2 introductie 2

3 Doelstelling Onderscheiden van goede afwerkingssystemen voor buitenschrijnwerk, niet noodzakelijk van excellente link met STS 3

4 Materialen Commerciële afwerkingssystemen Goed Net goed Net niet goed 3 Groepen houtsoorten grofporig (vb. afzelia en eik) gemiddeld (vb. meranti en naaldhout) fijnporig (vb. moabi en movingui) Focus op watergedragen systemen 4

5 Methoden Natuurlijke bewedering op 3 sites Gent Ieper Bertrix Kunstmatige bewedering van hetzelfde materiaal Input ervaringsgegevens 5

6 Methoden Evaluatie van degradatie Fysico-mechanisch Biologisch Herbehandeling 6

7 protocols 7

8 Inleiding Buitenschrijnwerk voldoende beschermen 4 takenpakketten: Bewedering Kritische waarden Onderhoud Biologische factoren 8

9 Het materiaal De houtsoorten Afzelia (13) Merbau (2) Padoek (6) Sipo (2) Sapelli (3) Meranti (7) 54 systemen waarvan 32 dekkende en 22 transparante Pin maritime (3) Moabi (8) Movingui (10) 9

10 De stalen 5cm 2,5cm 67cm 15 cm 15 cm 15 cm 15 cm 32cm 32cm 84 cm 25cm 25cm 10

11 Bewedering Hoekverbindingen: 72 maanden buitenbewedering (analoog aan EN330) Duurzaamheid van de coating Evaluatie oppervlakte- en blauwschimmels, zachtrotfungi en Basidiomyceten Beoordeling 0: geen aantasting 1: lichte aantasting 2: zware aantasting 3: falen 11

12 Bewedering Kunstmatige bewedering UV-con Atlas Weather- Ometer Ci35 (WOM) 12

13 Bewedering Natuurlijke bewedering Ieper Bertrix 13

14 Bewedering Beoordelingsparameters Macro- en microscopische verweringsanalyse Glansbepaling (Multiangle Glossmeter) Kleurbepaling (Minolta CM-2600d spectrofotometer) 14

15 Kritische waarden Indringing en laagdikte m.b.v. Confocale Laser Microscopie Adhesie Laagdikte Indringing 15

16 Kritische waarden Waterdoorlaatbaarheid (pren 927-4) Contact met water waterabsorptie na 72u a.h.v. de massa Waterdampdoorlaatbaarheid (pren 927-5) Geen contact met water absorptie- en desorptiecyclus relatieve waterdampdoorlaatbaarheid voor absorptie en dynamische waterdampdoorlaatbaarheid 16

17 Onderhoud Analoge testen worden uitgevoerd op bewederde en herschilderde stalen Moeilijkheidsgraad voor het verwijderen van de oude coating Moeilijkheidsgraad voor het herschilderen 17

18 Biologische factoren Laboratoriumproeven Blauwschimmeltest (EN 152) Reverse method Oppervlakteschimmeltest (BSI3900-G6) 18

19 Biologische factoren Buitenexpositie Isolatie en determinatie Aureobasidium pullulans Ergosterolbepaling Uniek voor fungi Bepaling a.h.v. HPLC Objectieve aantastingsgraad 19

20 Ugent EVALUATIE VAN AFWERKINGSSYSTEMEN VOOR HOUTEN BUITENSCHRIJNWERK contract nr. PA-04 POD Progammatorische Federale Overheidsdienst wetenschapsbeleid «TAP» programma van de "Technologische attractie polen" 20

21 EVALUATIE VAN AFWERKINGSSYSTEMEN VOOR HOUTEN BUITENSCHRIJNWERK Ugent wij verwelkomen de heer Dimitri Harmegnies opdrachthouder van het programma van de «Technologische attractie polen» TAP 21

22 Ugent EVALUATIE VAN AFWERKINGSSYSTEMEN VOOR HOUTEN BUITENSCHRIJNWERK samenwerkingsverband tussen TCHN & Ugent contractduur: drie jaar van 2003 tot

23 ACTIEVE LEDEN BEGELEIDINGSCOMITE Ugent in A. SCHRIJNWERKERIJEN 1. CAMBA 2. ENGELS 3. GROOTJANS 4. HARDY SCHRIJNWERKEN 5. SMETS HOUTBEDRIJF 6. URATEC 7. WINDOW MAKERS 8. WYCKAERT HOUTCONSTRUCTIES 23

24 ACTIEVE LEDEN BEGELEIDINGSCOMITE Ugent in B.COATINGPRODUCENTEN 1. ANDC AKZONOBEL - SIKKENS 2. ARCH TIMBER PROTECTION 3. BOSS PAINTS 4. GLASURIT WINDOWS COATINGS 5. SIGMA COATINGS 6. T & G 7. VENDART COATINGS 24

25 LEDEN BEGELEIDINGSCOMITE Ugent PROJECTUITVOERING algemene coördinatie TCHN Coppens uitvoering TCHN Coppens & Van Pestel & Campens uitvoering RUG Laboratorium voor Houtechnologie diensthoofd prof. Stevens Van Acker & De Windt & Van Den Bulke 25

26 LEDEN BEGELEIDINGSCOMITE Ugent ONDERSTEUNENDE INSTELLINGEN 1. FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, KMO, MIDDENSTAND en ENERGIE - KWALITEIT BOUW GOEDKEURING EN VOORSCHRIFTEN ir Broeckx 2. BELGISCHE VERENIGING voor HOUTBESCHERMING lic. Van Leemput 26

27 huidige STS: STS Ugent HOUTEN BUITENSCHRIJNWERK - Bescherming - Afwerking uitgave 1994 art art Systemen van transparante en semi-transparante afwerking Systemen van dekkende afwerking: zie STS (in ontwerp) 27

28 knelpunt Ugent "ontbreken van de voorschriften voor prestatiegerichte omschrijvingen" 28

29 reden tot Ugent onderzoeksproject voornaamste reden is het ontbreken van een duidelijke visie aangaande een geschikte testmethode om een afwerkingssysteem te beproeven op CEN-niveau was geen positieve evolutie in de ontwikkeling naar een geschikte testmetode om een afwerkingssysteem voor buitenschrijnwerk te beoordelen 29

30 STS BESCHERMING en AFWERKING SYSTEMEN Ugent EISEN VOOR KLASSERING 1. WEERSTAND BIJ NATUURLIJKE BEWEDERING EN WATERDOORLATENDHEID 3. EISEN NAAR UITZICHT 4. BIJKOMENDE EISEN 30

31 EN normen voor woodcoating serie 927: verf & verfsystemen voor hout voor buitengebruik Ugent EN part 1 /1996: CLASSIFICATIE EN SELECTIE ENV part 2 /2000: PRESTATIE - SPECIFICATIE EN part 3 /2000: NATUURLIJKE VEROUDERINGSPROEVEN EN 927 part C1:2002: NATUURLIJKE VEROUDERINGSPROEVEN EN part 4 /2000: BEOORDELING VAN DOORLATENDHEID VAN WATERDAMP EN part 5 /2000: BEOORDELING VAN WATERDOORLATENDHEID WI part 6: KUNSTMATIGE VEROUDERINGSPROEVEN pren927- part 7: ASSESSMENT OF KNOT AND TANNIN RESISTANCE 31

32 Ugent doel: alle schrijnwerkerijen en verfproducenten werden een eerste maal individueel benaderd 1. specifieke noden per bedrijf te detecteren 2. noteren van gebruikte houtsoorten, raamprofielen, afwerkingssytemen, applicatiemethoden, 3. bij de verfproducenten nagaan welke afwerkingssystemen zij bereid waren te leveren en voor welke houtsoorten 32

33 na de eerste gesprekken werden enkele richtlijnen uitgewerkt als basis om voorstellen te doen naar keuze van: Ugent 1. houtsoorten 2. profielen 3. afwerkingsproducten 4. applicatiesystemen 33

34 de houtsoorten werden ingedeeld in drie groepen volgens: Ugent 1. moeilijkheidsgraad voor afwerking 2. specifieke eisen schrijnwerkers 3. gevoeligheid voor verblauwen 34

35 de raamprofielen Ugent zijn typisch per schrijnwerkerij en blijven behouden 35

36 de afwerkingsproducten Ugent 1. moeten vooral op watergedragen basis zijn 2. ook solventgedragen systemen & 1. naast goede systemen ook 2. net niet goede systemen 36

37 applicatiesystemen Ugent 1. voorkeur aan de huidige werkmethode schrijnwerker 2. coatingproducent kan in eigen labo de afwerking aanbrengen 37

38 Ugent bij derde benadering werden schrijnwerker en coatingproducent samengebracht algemene basis per herhaling zes ramen raamkaders van 1 m X 1 m zonder beglazing beperkte lijst houtsoorten bijkomende testen op plankjes mogelijk 38

39 geselecteerde houtsoorten Ugent groep 1: snelle verwering, grofporig, moeilijk af te werken afzelia merbau - padoek groep 2: op vraag van, + naaldhout sipo sapelli meranti pin des landes groep 3: trage verwering, fijnporig, gevoelig voor schimmelaantasting, bleke houtsoort moabi - movingui 39

40 geselecteerde coatings Ugent transparant watergedragen licht eiken transparant solventgedragen licht eiken dekkend wit watergedragen dekkend wit solventgedragen 40

41 relaties schrijnwerkerij houtsoort - coating Ugent samenvatting: 9 houtsoorten 54 systemen 324 ramen 41

42 afzelia tg tr tr

43 merbau tg tr tr

44 padoek tg tr tr

45 sipo tg tr tr

46 sapelli tg tg tg

47 meranti (dark red) tr

48 meranti (light red) tg x 80 tr tr

49 pin maritime tg tr tr

50 moabi tg tr tr

51 movingui tg tr tr

52 merbau afwerkingssysteem met niet compatibele afwerkingslagen gevolg: vroegtijdig afbladderen 52

53 merbau erosie van het houtoppervlak barsten 53

54 Ugent: voorbereiding ramen codering inspectie triëren 54

55 TCHN voorbereiding ramen codering inspectie triëren 55

56 Ieper: proefterrein 56

57 Ieper: proefterrein 57

58 Ieper: proefterrein 58

59 Bertrix: proefterrein 59

60 Ieper: proefterrein kleurmeting 60

61 Ugent proefterrein 61

62 Bertrix: proefterrein opstelling raam op twee stroken rubber 62

63 Bertrix: proefterrein aansluiting van twee ramen rubber 63

64 Bertrix: proefterrein opstelling ramen multiplexplaat 64

65 Bertrix: proefterrein volgorde plaatsing ramen gebeurt willekeurig 65

66 Bertrix: proefterrein meteo station 66

67 vragen 67

68 Vragen aan de gebruikerscommissie schrijnwerkerijen Kaders voor proefnemingen verffabrikanten Afwerkingssystemen!!! Juiste identificatie van goed, net goed en net niet goed Ervaringssgegevens!!! Wanneer falen en hoe op bepaalde houtsoorten? Herbehandeling!!! Bezorgen herbehandelingsverf voor borstelapplicatie 68