Onderzoeksprojecten ( van 29735)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoeksprojecten (20000-20500 van 29735)"

Transcriptie

1 - 2 Oct :15:00 Onderzoeksprojecten ( van 29735) Ontwikkeling en validatie van hybride substructureringstechnieken voor akoestische simulaties Abstract: Gedetailleerde numerieke simulatie van geluidspropagatie wordt steeds belangrijker. Ondanks de stijgende groei aan rekenkracht, blijven dergelijke rekenmethodes beperkt in hun toepassingen. Vaak zijn efficiëntere/eenvoudigere methodes toepasbaar in verschillende deelgebieden van een simulatieruimte. Oplossingen voor problemen gepaard gaande met dergelijke hybride modellen worden onderzocht, zoals geschikte randvoorwaarden of overgangslagen, efficiënte en automatische opsplitsing van de simulatieruimte e.d. Vakgroep Informatietechnologie Dick Botteldooren Ontwikkeling en validatie van methodes die de complexiteit voor gebruikers en aanbieders reduceren aan de hand van personalisatiealgoritmes, het gebruik van sociale netwerken en gebruikerscontexten Abstract: Door het enorme aanbod van audiovisueel materiaal op het internet en via TV-uitzendingen, is er nood aan nieuwe instrumenten die gebruikers assisteren bij hun keuze. Dit onderzoek behandeld personalisatiesystemen die audiovisueel materiaal aanbevelen op basis van het gebruikersprofiel. Extra deminesies om aanbevelingen te verfijnen zijn: het tijdstip van de dag, locatie, activiteit van de gebruiker, populariteit van het audiovisueel materiaal,? Vakgroep Informatietechnologie Luc Martens Ontwikkeling en validatie van microarrays afgeleide biomerkers in ecologisch relevante blootstellingsscenario's voor de karper. Abstract: In het onderzoeksproject zal een microarray-afgeleide moleculaire biomerker ontwikkeled worden voor micropolluenten in de karper (Cyprinus carpio) en zullen de geselecteerde biomerkergenen gevaildeerd worden onder complexe ecologisch relevante condities. Dergelijke biomerkergenen dienen te voldoen aan verschillende criteria om van waarde te zijn in milieurisicoevaluatie. Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) Philippe Jorens Lieven Bervoets Dries Knapen Karlijn Van der Ven Adrian Covaci Ontwikkeling en validatie van modale analyse technieken voor falingsanalyse van micro electromechanische systemen (MEMS) Abstract: Door de recente ontwikkelingen op het gebied van micro electromechanische systemen (MEMS) wordt het meer en meer mogelijk complexe geintegreerde systemen te ontwikkelen op zeer kleine schaal. Een zeer belangrijke factor in het succesvol uitvoeren van deze systemen is de mate waarin de componenten en systemen falen. In dit project wordt een methodologie ontwikkeld om de faling van micro systemen te onderzoeken op basis van optische trillingsmetingen. Om een nauwkeurige detectie en localisatie van de falende componenten toe te laten is het gebruik van meetinstrumenten met een hoge ruimtelijke resolutie onontbeerlijk. Een ideaal instrument om deze taak te volbrengen is de scanning laser Doppler vibrometer (SLDV). In dit project wordt een raamwerk van systeem identificatie technieken ontwikkeld, die de schade detectie en localisatie in MEMS toelaat. Werktuigkunde STEVE VANLANDUIT Ontwikkeling en validatie van omgekeerde fase vloeistofchromatografischemethoden voor zuiverheidscontrole van geselecteerde antibiotica Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Farmaceutische Analyse Erwin Adams Getu Kahsay Weldu Deirdre Cabooter Ontwikkeling en validatie van signaalverwerkingstechnieken voor kwaliteitscontrole aan de hand van optische trillingen Abstract: 1. Doel van het post-doc project Full-field optische meettechieken zoals scanning laser Doppler vibrometrie, Moiré interferometrie en digitale beeldcorrelatie leveren een belangrijke bron van informatie in tal van toepassingsdomeinen zoals microelectronica, materiaalonderzoek, biomedische wetenschappen, etc. Het efficiënt en betrouwbaar verwerken van de beelden die opgemeten worden is echter vaak een zeer moeilijke taak. De hoeveelheid data is meestal zeer groot en de kwaliteit van de metingen is typisch vrij laag voor complexe toepassingen (vb. voor biologische structuren die maar weinig licht reflecteren). Elektriciteit

2 STEVE VANLANDUIT Ontwikkeling en validatie van signaalverwerkingstechnieken voor kwaliteitscontrole aan de hand van optische trillingsmetingen. Abstract: In talrijke werktuigkundige toepassingen is het trillingsgedrag in een groot aantal ruimtelijke locaties gewenst. Dit is in het bijzonder het geval wanneer trillingsmodevormen gebruikt worden om schade te detecteren in structuren. Inderdaad, kleine defecten (zoals delaminaties en scheuren) kunnen aanleiding geven tot gelocaliseerde veranderingen in een trillingspatroon. Een ideaal instrument om deze taak te volbrengen is het gebruk van de scanning laser Doppler vibrometer (SLDV). Omwille van een aantal moeilijkheden, die voorkomen bij het meten en verwerken van SLDV signalen in industriele omgevingen, zijn toepassingen van de scanning vibrometer veeleer beperkt tot laboratorium condities. De voormaamste beperkingen die een meer algemene toepassing van de SLDV in de weg staan zijn: - te veel (expert) gebruikers interactie is nodig om de metingen uit te voeren en te verwerken. - niet behandelde donkere (niet-reflecterende) oppervlakken kunnen aanleiding geven tot ruizige data met uitschieters. Klassieke algorithmen kunnen deze slechte kwaliteit gegevens niet adequaat verwerken. - De meettijd kan zeer hoog worden voor metingen waar een groot aantal ruimtelijke locaties moeten gemeten worden. - De rekentijd voor het verwerken van de grote hoeveelheid gegevens is typisch zeer hoog. Het doel van dit project is het ontwikkelen van signaalverwerkingstechnieken om voorgenoemde problemen te verhelpen. Werktuigkunde STEVE VANLANDUIT Ontwikkeling en validatie van zebravis epileptie aanvalmodellen voor geneesmiddelenontwikkeling Abstract: Tatiana Afrikanova text-align:left;line-height:normal;mso-layout-grid-align:none;text-autospace:none" align="left">calibri;mso-bidifont-family:calibri;color:black">validatie van dierenmodellenomvat een groot deel van succesvol geneesmiddelenonderzoek. In deze thesisbeschrijven we de ontwikkeling en validatie van in vivo modellen van epilepsieaanvallen in zebravis larven. text-align:left;lineheight:normal;mso-layout-grid-align:none;text-autospace:none" align="left">calibri;mso-bidi-font-family:calibri;color:black">de constructie van eendierenmodel voor neurologische aandoeningen bestaat uit verschillende stappenvan ontwikkeling en de systematische evaluatie van hun kwaliteit en relevantie.gebaseerd op een hypothese van het verbandtussen verschillendehersenactiviteiten wordt een model ontwikkeld en getest. text-align:left;line-height:normal;mso-layout-grid-align:none;text-autospace:none" align="left">calibri;mso-bidi-fontfamily:calibri;color:black">validatie van een model iseen Moleculaire Bio-ontdekking Peter de Witte Camila Esguerra Tatiana Afrikanova Ontwikkeling en validatie voedingsanamnese methodes in een klinische context. Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Klinische & Experimentele Endocrinologie Christophe Matthys Ontwikkeling en validering van een carrièretransitiemodel en identificatie van variabelen van invloed op het beëindigen van de carrière bij elite atleten. Abstract: Onderzoek naar de carrière-beëindiging heeft niet alleen geleid tot het ontwikklen van diverse procesmatige "retirement" modellen maar ook tot het conceptualiseren van het carrière-einde als een "transitie" tussen twee ontwikkelingsfasen, eerder dan als een eindpunt in de ontwikkeling van het individu. In acht nemend dat er, in tegenstelling tot andere populaties, tot op heden relatief weinig systematisch en gestructureerd onderzoek werd verricht naar de carrièrebeëindiging bij professionele topsporters, stelt dit onderzoek zicht de volgende drie doelen: (a) het ontwikkelen en toetsen van een transitiemodel van het proces van topsportcarrière-einde, (b) het identificeren van variabelen (en hun samenhang) die van invloed zijn op de duur, de subjectieve perceptie en beleving, en de gevolgen van het topsportcarrière-einde, en (c) het door (a) topsporters in individuele sporten (, topsportfederaties, topsportscholen, het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité) en (b) "significante anderen" (ouders, siblings, peers, trainers/coaches, partner ) zal bevraagd worden aan d ehand van een combinatie van kwantitatieve instrumenten en kwalitatieve technieken. Structural equation modeling zal gehanteerd worden om tot modeltoetsing te komen (zie onderzoeksdoel [a]). Sportbeleid en -management PAUL WYLLEMAN Ontwikkeling en valorisatie van nieuwe methodologieën voor in vivo beeldvorming in kleine proefdiermodellen. Abstract: In-vivo en/of in-situ beeldvorming in kleine proefdiermodellen van de humane (patho)fysiologie met behulp van intra-vitale microscopie en moleculaire beeldvorming biedt de mogelijkheid om longitudinale studies uit te voeren in hetzelfde dier, wat nieuwe en nauwkeuriger informatie oplevert vergeleken met de traditionele, ex-vivo technieken. In-vivo beeldvorming, indien voldoende gevalideerd, wordt meer en meer belangrijk voor het ontrafelen van biologische processen in een brede waaier van biomedisch onderzoekstoepassingen, in het bijzonder de evaluatie van nieuwe therapieën en medicijnontwikkeling. Het Molecular Small Animal Imaging Center(MoSAIC) van de K.U.Leuven wil nieuwe beeldvormingstechnieken ontwikkelen en valideren en deze beschikbaar stellen aan de onderzoeksgemeenschapen aan derden via zijn technologie- en kennisplatform. Dit project wil de onderzoeks- en valorisatie-objectieven van MoSAIC ondersteunen door het initiëren, coordineren en organiseren van technologie-transfer, Afdeling ESAT - PSI Frederik Maes Guy Bormans

3 Luc Mortelmans Paul Suetens Stefan Sunaert Barbara Weyn Ontwikkeling en wereldwijde toepassing van een mechanistische bodem koolstof model. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Planten- en vegetatie-ecologie (PLECO) Ivan Janssens Ontwikkeling en wereldwijde toepassing van een mechanistische bodem koolstofmodel (FWO Vis.Fel., Bertrand GUENET, Frankrijk). Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Planten- en vegetatie-ecologie (PLECO) Ivan Janssens Ontwikkeling, evaluatie en optimisatie van oculaire artsenijvormen voor de behandeling van droge ogen en aandoeningen ter hoogte van de retina. Abstract: Er worden diverse oculaire dragersystemen ontwikkeld, in vitro en ex vivo gekarakteriseerd en in vivo geëvalueerd. Vooreerst wordt het peptide cyclosporine gekozen als geneesmiddel. Daarna wordt de meest beloftevolle formulatie verder ontwikkeld voor retinale doeleinden met een specifiek peptide. Laboratorium voor Farmaceutische Technologie en Biofarmacie Annick Ludwig Wim Weyenberg Ontwikkeling evaluatiemethodiek ten behoeve van de systeemmonitoring Schelde estuarium. Abstract: In de Ontwikkelingsschets-2010 Schelde-estuarium (OS2010) van 11 maart 2005 zijn door de Nederlandse en Vlaamse regering besluiten genomen betreffende de uitvoering van een groot aantal projecten in het Schelde-estuarium. Voor de projecten op het gebied van veiligheid tegen overstromen, toegankelijkheid en natuurlijkheid zijn specifieke besluiten genomen voor het uitvoeren van monitoring. In het kader van het verdrag over Gemeenschappelijk Beleid en Beheer werd vervolgens besloten om te komen tot één gezamenlijk monitoringprogramma. In deze studie wordt een evaluatiemethode opgesteld voor dit monitoringsprogramma. Definitie evaluatiemethodiek: hoe moeten de gegevens van de Vlaams-Nederlandse systeemmonitoring Schelde-estuarium verwerkt worden tot resultaten die een antwoord geven op of een bijdrage leveren aan de (maatschappelijke) vragen van beleid, beheer, belanghebbende en betrokkenen bij het Schelde-estuarium. De evaluatiemethodiek zal uiteindelijk bestaan uit een combinatie van modellen, andere methodieken als statistiek en experten oordeel. Gezien de complexheid van de materie, de nodige helderheid voor de procesgang en vanuit ervaringen met MOVE is verder besloten nu al een evaluatiemethodiek voor het toekomstige monitoringprogramma op te stellen. Deze methodiek moet door Nederland en Vlaanderen worden gedragen. Het monitoring programma van 10 oktober 2008 is uitgangspunt voor de evaluatiemethodiek. Met de methodiek zal om de 6 jaar een evaluatie van het functioneren van het hele systeem Schelde-estuarium worden uitgevoerd. Opdrachtgever voor de ontwikkeling van de evaluatiemethodiek is de Vlaams - Nederlandse Schelde Commissie (VNSC), vertegenwoordigd door de Stuurgroep O&M. Ecosysteembeheer Patrick Meire Ontwikkeling, farmakokinetische, in-vitro en in-vivo evaluatie van 'multi-component' direct gecoate endovasculaire stents. Abstract: Het optreden van in-stent restenose is een beperking van de percutane behandelingstechnieken van coronaire atheromatose. Dit project is gericht op de ontwikkeling van 'enkelvoudige' en 'meervoudige' direct bedekte, farmaca afgevende coronaire stents. Selectieve modulatie van oxidatieve stress, gladde spiercelmigratie en proliferatie, en endotheelcelregeneratie door enkelvoudige of combinaties van locaal via stent toegediende molecules worden met dit doel onderzocht. Het project omvat zowel materiaalkundige, farmacokinetische als in-vitro en in-vivo biologisch onderzoek. Cardiologie Translationeel pathofysiologisch onderzoek (TPR) Johan Bosmans Christiaan Vrints Ontwikkeling geïntegreerde programeervaardigheden voor toegepaste biologische wetenschappen.nbsp; Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

4 Afdeling Bodem- en Waterbeheer Erik Smolders Ontwikkeling grondmechanische discrete elementen berekeningen op GPU Abstract: Ontwikkelingen in de grafische kaarten van computers (GPU) hebben er toe geleid dat deze tegenwoordig aanzienlijk meer rekenkracht hebben dan de centrale rekeneenheid van de computer (CPU) zelf. Dit project beoogt die rekenkracht te gebruiken voor het uitvoeren van grondmechanische berekeningen met discrete elementen door aanpassingen op bestaande software oorspronkelijk ontwikkeld voor de gamingindustrie. Vakgroep Civiele techniek Adam Bezuijen Ontwikkeling, implementatie en effectenonderzoek van een online impliciete cognitieve training voor de behandeling (zelfhulp en actieve behandeling) van mensen met een verslaving aan geld- en kansspelen. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Nationale Loterij. UA levert aan de Nationale Loterij de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Kind-, Jeugd- en Volwassenpsychiatrie (CAPRI) Geert Dom Ontwikkeling, implementatie en evaluatie van een beslissingshulp voor vroegtijdige opsporing van prostaatkanker in Vlaanderen Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Acad. Centr. voor Huisartsgeneeskunde Chantal Van Audenhove Hendrik Van Poppel Annelies Engelen Ontwikkeling, implementatie en evaluatie van een gespreksmodel over spiritualiteit bij palliatieve kankerpatiënten in Vlaanderen. Abstract: The World Health Organization, in defining palliative care, combines control of pain and other symptoms with psychological, social, and spiritual care. Professional caregivers, and general practitioners in particular, often lack knowledge, attitudes and skills to talk about spiritualityat the end of life. The aim of this project is to evaluate if an existing communication model, the diamond model, can help general practitioners and nurses to talk about spirituality with their palliative patients. Caregivers will use the diamond model in palliative home care, in the pilot study followed by a semistructured interview about their experiences. Then a larger study will be set up to evaluate the use of the diamond model by means of surveys. Acad. Centr. voor Huisartsgeneeskunde Bert Aertgeerts Jan De Lepeleire Emmanuël Keirse Ontwikkeling, implementatie en toepassing van een nieuwe berekeningsmethodologie van functionaalafgeleiden in het kader van de conceptuele DFT. Abstract: "Density Functional Theory" (DFT) is tegenwoordig een alom gebruikt formalisme binnen de kwantumchemie. Deze theorie is gestoeld op de Hohenberg-Kohntheorema's die toelaten de grondtoestandselektronendichtheid p(r) als fundamentele variabele aan te wenden in plaats van de in de kwantummechanica doorgaans gebruikte golffunctie!. De toepassing van DFT situeert zich in twee complementaire domeinen: de computationele en de conceptuele DFT. In de computationele DFT worden atomaire en moleculaire eigenschappen berekend op basis van een variationeel principe voor p(r), dat praktisch resulteert in de Kohn-Shamorbitaalvergelijkingen. De enige onbekende in deze vergelijkingen is de zogenaamde exchange-correlatiefunctionaal EXC[p]. Accurate benaderingen van deze functionaal laten toe resultaten van vergelijkbare kwaliteit als via de meer traditionele gecorreleerde ab initio methoden te genereren, maar met een geringere computationele kost. De conceptuele DFT creëert een theoretisch kader voor concepten als elektronegativiteit, hardheid, zachtheid en "frontier molecular orbital"-reactiviteitsindices van Fukui die reeds geruime tijd door chemici worden gehanteerd. Centraal staat de idee dat de respons van een elektronisch systeem op storingen in het elektronenaantal N en de externe potentiaal v(r) (i.e. de potentiaal t.g.v. de kernen) chemisch relevante informatie verschaft. De identificatie van chemische concepten met afgeleiden naar N en functionaalafgeleiden naar v(r) laat hun berekening vanaf eerste principes toe. Tot nu toe worden bijna uitsluitend de afgeleiden naar N beschouwd, gezien daar eenvoudige "finite difference"-uitdrukkingen voor bestaan. Zo kan de Fukuifunctie [formula] bepaald worden als: [formula] en [formula], waar pn+1, pn en pn-1 de elektronendichtheden zijn van respectievelijk de (N+1)-, N- en (N-1)-elektronsystemen en waar! en! de rechter- en linkerafgeleiden voorstellen. Het feit dat een "finite difference"-methodologie slechts benaderend is bij gebruik van een benaderde EXC[p] en dat de noodzakelijke berekening van de meeste (N+1)-systemen moeilijk uitvoerbaar is gezien hun metastabiliteit heeft ons ertoe aangezet de mogelijkheid tot berekening van de functionaalafgeleiden naar v(r) in dit project te exploreren. Recentelijk werd in de Eenheid Algemene Chemie in samenwerking met Prof. P. W. Ayers (McMaster University, Hamilton, Canada) een nieuwe berekeningsmethodologie voor functionaalafgeleiden van het type [formula] van een grootheid q naar de externe potentiaal v(r) ontwikkeld. De centrale idee is de functie Q(r) in een basisset te ontwikkelen en de ontwikkelingscoëfficiënten te bepalen op basis van de responsen van q[v] op storingen in v(r), die we modelleren door willekeurig geplaatste puntladingen. We kunnen immers volgende eerste orde uitdrukking afleiden: [formula], met ie[1,2,...,p] en waar wi de storingen van de externe potentiaal zijn, dj de ontwikkelingscoëfficiënten en Bj(r) de basisfuncties. Wanneer het aantal storingen P groot genoeg wordt gekozen, kan dit stelsel vergelijkingen worden opgelost via een kleinste kwadraten fitting indien voor elke storing de respons in q bepaald kan worden. In eerste instantie leggen we ons toe op de berekening van de Fukuifunctie, die eveneens gedefinieerd is als de verandering van de chemische potentiaal [formula]. De rechter- en linkerafgeleiden worden respectievelijk aangewend om de

5 regioselectiviteit t.a.v. een nucleofiele en een elektrofiele aanval te beschrijven. In de licentiaatsverhandeling werden als eerste aanzet gecondenseerde Fukuifuncties berekend voor de reactiviteitsbeschrijving van een aantal klassieke systemen, waaronder de elektrofiele aanval op monogesubstitueerde benzenen. Door als ontwikkelingsfuncties [formula] op de kernen gecenterde Dirac-d- functies te kiezen, werden resultaten van hoge kwaliteit bekomen. We wensen de methodologie nu eerst en vooral uit te breiden naar de bepaling van de lokale Fukuifuncties, die een veel fijner beeld verschaffen omtrent de reactieve regio's van het molecule. De keuze en/of ontwikkeling van geschikte basisfuncties zal hier een primordiale rol spelen. Voor de beschrijving van elektronische systemen met een oneven aantal elektronen zal een module voor de berekening van de spin-gepolariseerde DFT-descriptoren geïmplementeerd moeten worden. Voor de Fukuifunctie kunnen er dan o.a. volgende varianten gedefinieerd worden: [formula] en [formula], waar [formula] de elektronische chemische potentiaal, [formula] de spinpotentiaal en NS =Na-Nb het spingetal voorstellen. We zullen deze nieuwe descriptoren toepassen in de beschrijving van de singlet-tripletovergangen in een reeks nitrenen (NX) en fosfinidenen (PX) (met X = H, Li, F, Cl, OH, SH, NH2 en PH2 ) en deze resultaten vergelijken met een voorgaande studie uit de onderzoeksgroep. Na de behandeling van functionaalafgeleiden van de chemische potentiaal!, zullen we ons richten op de functionaalafgeleide [formula] van de chemische hardheid!. Deze derde orde energieafgeleide werd onlangs voorgesteld als een "duale descriptor" die simultaan de elektrofiele en nucleofiele regio's van een molecule kan onderscheiden en in sommige gevallen als een beter alternatief voor de Fukuifunctie aangewend kan worden. De regioselectiviteit van de Diels-Aldercycloadditie zal als directe toepassing worden aangewend. Onze methodologie kan derwijze geconfronteerd worden met vroegere studies. Tot hiertoe hebben we enkel functionaalafgeleiden van globale grootheden behandeld. De veralgemening naar functionaalafgeleiden van lokale functies, zoals p(r), is een uitdaging bij uitstek. De bepaling van de lineaire responsfunctie [formula] opent immers de weg naar de zachtheids-"kernel" s(r, r ') via de uitdrukking [formula]. Hoewel s(r, r ') beschouwd kan worden als een fundamentele descriptor gezien zijn inversie leidt tot de hardheids-"kernel" [formula], die op zijn beurt de lokale en globale hardheid bepaalt, wordt een daadwerkelijke berekening niet teruggevonden in de literatuur omwille van de complexiteit van de voorgestelde uitdrukkingen. Het feit dat onze perturbatieve methodologie ook tot deze functies aanleiding kan geven is van een groot fundamenteel belang. We stellen tot slot een alternatieve manier voor om een soort gecondenseerde [formula] te bepalen, geïnspireerd op recent werk van von Lilienfeld die een zogenaamde alchemische potentiaal [formula] definieert. Wanneer we p(r) benaderen door de atomaire populaties Ni en v(r') door de kernladingen Zj, kunnen we immers een gecondenseerde, lineaire responsmatrix [formula] berekenen door de grootte van de kernladingen te storen. We zullen dan een aantal klassieke systemen behandelen die reeds veelvuldig gebruikt zijn in de studie van reactiviteitsdescriptoren, zoals H2O, NH3, COH2, carbonylverbindingen en gesubstitueerde benzenen. De relevantie van de lineaire responsmatrix en de gerelateerde zachtheids- en hardheidsmatrices kan dan worden ingeschat d.m.v. een vergelijking met de resultaten volgend uit de perturbatieve methode. Parallel met deze uitbreidings- en optimalisatiefasen van de methodologie zullen we een studie uitvoeren omtrent de reactiviteit van oppervlakken. De methode leent zich immers perfect tot de behandeling van omvangrijke systemen gezien we ons kunnen beperken tot de berekening van uitsluitend de relevante regio's door enkel daar storingen te plaatsen. In de literatuur worden descriptoren die gebaseerd zijn op de "density of states" [formula] en zijn lokale analoog [formula] gebruikt voor de beschrijving van oneindige systemen. Oppervlakken komen echter nauwelijks aan bod binnen het kader van de conceptuele DFT. Wij zullen de reactiviteit van de in de katalyse belangrijke aardalkalimetaaloxiden analyseren door een clustermodel van het oppervlak te beschouwen, waarbij we de storingen in het centrale gedeelte zullen aanbrengen om randeffecten te minimaliseren. Onze perturbatieve methodologie laat dan toe het hele spectrum aan eigenschappen op een uniforme wijze te berekenen. Scheikunde PAUL GEERLINGS Ontwikkeling, implementatie en toepassing van het ontwerp van moleculen met optimale eigenschappen binnen het kader van conceptuele "Density Functional Theory". Abstract: So far, most theoretical research has been limited to compute, explain and/or predict properties or reactivity of certain molecules. The aim of this project is exactly the opposite: it uses the computation of certain reactivity indices to design molecules with optimal properties and/or reactivity. The procedure consists of optimizing a nuclear-electron interaction potential v(r) that generates a molecular system (by constructing v(r) from a linear combination of atomic potentials, LCAP) with desired properties. This potential is determined by the position and type of the atoms that constitute the system. By choosing a number of sites and by linking with each site a set of possible atoms or functional groups, the coefficients of the LCAP can be varied and optimized through the minimization or maximization of our target property w.r.t. these coefficients. Finally the optimized coefficients are evaluated by constraining the nuclear charges to integer values. The first step of this project is the implementation and testing of this procedure. Next, it will be applied in more challenging problems, like finding stable singlet biradicals, searching new organic 1t-radical crystals with conducting properties and improving the interaction between polymers and carbon nanotubes without altering the mechanical and conducting properties of the latter Scheikunde PAUL GEERLINGS FREIJA DE VLEESCHOUWER Ontwikkeling methodiek competentiebepaling werkplekleren. Abstract: Dit project vertrekt vanuit een theoretisch raamwerk dat de integratieve componenten van de ontwikkeling van beroeps- en professionele expertise beschrijft en heeft de ontwikkeling van een methodiek van competentiebepaling voor werkplekleren tot doel. Het onderzoek loopt in verschillende fasen. In een eerste fase wordt het analysekader verder uitgewerkt. Een tweede fase bestaat uit een opportuniteitsonderzoek en een oplijsting en analyse van voorbeeldmaterialen. In een laatste fase wordt de methodologie uitgewerkt EduBROn Vincent Donche David Gijbels Piet Van den Bossche Ontwikkeling, monitoring en voorspelling van gekoppelde Interacties in Materiële Duurzaamheidstesten - onderdeel van het programma maduros : Materiaal Duurzaamheid voor offshore Abstract: Dit project werd ingediend binnen het SIM programma "Material Durability for Off-Shore(MaDurOS)", met als industriële partners OCAS (voördinator), Allard, ArcelorMittal, Bekaert, DEME, Elsyca, G & G, Jan De Nul, Laborecel, Metalogic en Vincotte, en als academische partners KULeuven, UGent, VUB, Sirris en BIL. In een off-shore omgeving wordt een materiaal gelijktijdig blootgesteld aan verschillende degradatiemechanismen: corrosieve omgeving, vermoeiingsbelasting en abrasieve condities. Door een gebrek aan kennis over de gecombineerde werking van de mechanismen en het gebrek aan testinfrastructuur die toelaat op grote schaal en onder realistische omstandigheden materialen en structuren te valideren, is de off-shore industrie vandaag verplicht om over consercatieve veiligheidsfactoren te hanteren en is het beschikbare

6 gecertificeerde materialenpallet beperkt, wat leidt tot hog infrastructuur-, service- en operationele kosten. Het MaDurOS programma wil deze problemen aanpakken om de competitieve positie van Vlaanderen in de off-shore industrie te waarborgen. Voorliggend SBO project is het eerste project dat binnen MaDurOS ingediend wordt en focust op de modellering van de schademechanismen. Vakgroep Mechanische constructie en productie Vakgroep Toegepaste Materiaalwetenschappen Patrick De Baets Wim De Waele Kim Verbeken Dirk Vanderschueren Ontwikkeling prototype "Proteus"-episode (Digital Ulysses). Abstract: De ontwikkeling van een elektronisch prototype van 1 hoofdstuk van James Joyces Ulysses (hoofdstuk 3, `Proteus') met drie leesteksten, mogelijkheid tot collatie, tekstgenetisch onderzoek, facsimiles, topografische en lineaire transcripties (in XML) van alle beschikbare manuscripten, een search engine en multimediale annotaties. Literatuurwetenschap Literatuur van de moderniteit Dirk Van Hulle Ontwikkelingsbiologisch engineeren. Abstract: Het doel van bot weefsel engineering is het herstellen van niet-helendebotdefecten door stimulatie van lokale en/of systemische regeneratie mechanismen. In dit project M2BONE stellen we een innovatieve strategie voor die als doel heeft de fysiologische botvormingsprocessen nauwgezet te imiteren. In deze strategie zullen robuste botvormingseenheden, die of een intramembraneuze of een endochondrale weg volgen, op een intelligente manier geassembleerd worden in een macrodraagstructuur en in vitro geproduceerd worden met behulp van modulaire kweekprotocols alvorens in vivo geimplantateerd te worden. De voorgestelde macrodraagstructuur, ontworpen om massatransport te verbeteren, zal zorgen voor initiële botvorming in de individuele eenheden en vervolgens voor het opwekken van de interactie tussen de eenheden. Verschillende typesbotvormingseenheden zullen gecombineerd worden. Robuustheid enmodulariteit van de voorgestelde productieprotocols zijn essentiële aspecten en voordelen van deze Skeletale Biologie en Engineering Johan Lammens Jean-Marie Aerts Frank Luyten Jan Schrooten Gertrudis Carmeliet Hans Van Oosterwyck Liesbet Geris Ontwikkelingsbiologisch engineeren van botweefsel. Abstract: Het doel van bot weefsel engineering is het herstellen van niet-helendebotdefecten door lokale en/of systemische regeneratie mechanismen. De huidige strategie, gebruikt tijdens de laatste twee decades, focustop het zaaien van embryonale, mesenchymale of progenitor cellen op biocompatibele draagstructuren, soms in combinatie met groeifactoren. Helaas heeft deze strategie tot op heden slechts geleid tot beperkte botvorming met onvoorspelbaren klinische resultaten. In dit project stellen we een innovatieve strategie voor die als doel heeft de fysiologische botvormingsprocesses nauwgezetter te imiteren, namelijk hetontwikkelingsbiologisch engineeren. In deze strategie zullen robustebotvormingseenheden, die of een intramembraneuze of een endochondrale pathway volgen, op een intelligente manier geassembleerd worden in een macrodraagstructuur en in vitro geproduceerd worden met behulp van modulaire kweekprotocols alvorens in vivo geimplantateerd te worden. De voorgestelde macrodraagstructuur, Skeletale Biologie en Engineering Frank Luyten Jan Schrooten Inge Holsbeeks Gertrudis Carmeliet Hans Van Oosterwyck Liesbet Geris Maarten Moesen Greet Kerckhofs Scott Roberts Ontwikkeling simulatietool elektrische straddle carrier in het kader van IWT haalbaarheidstudie Abstract: De instelling 'VUB' en het ' PSA Antwerp NV' hebben voor het project ' Ontwikkeling simulatietool elektrische straddle carrier in het kader van IWT haalbaarheidstdie' een overeenkomst afgesloten die kadert in de dienstverleningsopdracht van de instelling. Hierbij kunnen de onderzoeksresultaten worden overgedragen aan het bedrijf, kan een billijke vergoeding worden afgesproken mbt de valorisatie van het onderzoek of kunnen andere afspraken gemaakt worden aangaande intellectuele eigendom, zoals bepaald in de afgesloten overeenkomst. Elektrotechniek-Energietechniek Mobiliteit en voertuig technologie onderzoeksgroep Noshin OMAR PETER VAN DEN BOSSCHE Ontwikkelingsmanifestaties Van "Oddity": Inhoud, Structuur, En Relevantie

7 Abstract: Huidig onderzoeksproject zal het terrein van 'bizarre' kinderpsychiatrische symptomen op theoretische en empirische wijze in kaart brengen in functie van een integratie met een dimensionele, kindspecifieke taxonomie ter beschrijving van persoonlijheidsgerelateerde pathologie op jonge leeftijd. De predictieve validiteit van deze symptomen op jonge leeftijd. De predictieve validiteit van deze symptomen op jonge leeftijd voor later dysfunctioneren zal worden onderzocht over groepen heen. Implicaties voor DSM5 zullen worden geëxploreerd. Vakgroep Ontwikkelings-, persoonlijkheids- en sociale psychologie Barbara De Clercq Ontwikkeling software ACLIPS (onbepaalde duur, nu gesteld tot 2004). Abstract: Ontwikkeling software ACLIPS (onbepaalde duur, nu gesteld tot 2004). VAKGROEP MILIEU, TECHNOLOGIE EN MANAGEMENT Engineering Management Nico Vandaele Ontwikkelingsproject voor een vakmentorenopleiding secundair onderwijs. Abstract: Met de decretale uitbreiding van de praktijkcomponent voelen vakmentoren zich niet altijd voldoende onderlegd om hun toegenomen verantwoordelijkheid op te nemen. Tegelijk neemt de bezorgdheid van de opleiders toe over de kwaliteit van de mentorenbegeleiding als gevolg van de schaalvergroting van de samenwerkingsverbanden. In dit project wordt nagegaan of het mogelijk en wenselijk is een innovatieve mentorenopleiding te ontwikkelen op maat van alle actoren (vakmentoren, opleiders, studenten en instellingen) betrokken bij de opleiding van leraren voor het secundair onderwijs. Didactica Jozef Colpaert Wil Meeus Ontwikkelingssamenwerking: een wereldwijd debat Abstract: Deze debattencyclus bestaat uit 6 debatten: 1. Voorbij Kyoto: wat denkt het Zuiden? 2. Afrikaanse literatuur 3. Gendergelijkheid en ontwikkeling 4. Het hoe en wat van de verzoening in Afrika - met als case study Zuid-Afrika 5. Rising elephants 6. Obesitas and malnutrition: the double burden for the poor Directie Onderzoeksaangelegendheden Dirk De Craemer Ontwikkelingsstabiliteit als maat voor individuele kwaliteit bij de koolmees (Parus major): een challenge experiment. Abstract: Ontwikkelingsstabiliteit als maat voor individuele kwaliteit bij de koolmees (Parus major): een challenge experiment. ECOFYSIOLOGIE EN BIOCHEMIE Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) Ronny Blust Ontwikkelingsstabiliteit als maat voor individuele kwaliteit bij de Koolmees (Parus major) : een challenge experiment. Abstract: Dit project beoogt een bijdrage te leveren tot de kennis over de relatie tussen ontwikkelingsstabiliteit en individuele kwaliteit. Dit gebeurt a.h.v. een experimentele studie naar de stressgevoeligheid van verschillende kenmerken en ontwikkelingsstadia. Hiertoe worden individuele Koolmezen onderworpen aan een milde stressbehandeling (zogenaamd `challenge experiment'), welk erop gericht is het bufferend vermogen tijdens de ontogenie te verlagen (wat zich manifesteert in een verhoogde mate van fluctuerende asymmetrie) evenwel zonder rechtstreeks op fitness in te werken. Dit laat ons toe om de mate van asymmetrie van verschillende kenmerken te vergelijken bij vergelijkbare omgevingsstress, en om asymmetrische ontwikkeling (als maat voor ontwikkelingsstabiliteit) te relateren aan individuele fitness. Veronderstelde stresseffecten worden gevalideerd aan de hand van een onafhankelijke biologische dataset (fysiologische respons variabelen). Dierenecologie Dierenecologie Erik Matthysen Luc Lens Ontwikkelingsstoornis/Leerstoornissen Abstract: Deze associatieonderzoeksgroep wil translationeel onderzoek doen vanuit interdisciplinair perspectief. Het betreft onderzoek naar 1. comorbiditeit van dyscalculie, dyslexie, DCD en ADHD in vlaanderen, 2. prodomen van leerstoornissen op jonge leeftijd, 3. kenmerken en diagnostiek van leerstoornissen op volwassen leeftijd, 4. en naar de impact, sterke en zwakke punten van personen met leerstoornissen Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie Anne Desoete Ontwikkeling strategische visie economisch beleid Provincie Antwerpen.

8 Abstract: Traditioneel kan de provincie Antwerpen bogen op een aantal sectoren die gelden als economische sterkhouders. Met name de haven, de chemische sector, de diamantsector, de logistiek en tot voor kort de auto-industrie. Niettemin moeten we vaststellen dat een aantal sterkhouders die titel niet echt meer verdient. Het onderzoeksprogamma moet leiden naar een strategische visie waarin wordt afgebakend wat de economische speerpuntsectoren voor de Antwerpse toekomst zijn. Vanuit een grondige economische analyse van de Antwerpse economie en het bestaande Antwerpse economisch beleid worden de sterktes en zwaktes van de Provincie Antwerpen geïdentificeerd. Het economisch beleid van de Provincie Antwerpen positioneert zich binnen een zeer complex landschap van actoren en beleid. Deze complexiteit wordt onder meer gecreëerd door de verhouding tussen de verschillende provinciale departementen en instellingen, een steeds meer doorgedreven multi-level governance, en de geografische omgeving. Deze fase tracht volgende vragen te beantwoorden: Welke keuzes heeft de Provincie Antwerpen gemaakt? Welke en hoeveel middelen worden ingezet voor welke acties? Wat is de effectiviteit van de acties? Wie zijn de actoren en partners? De volgende stap is om sectoren in kaart te brengen die binnen de Provincie Antwerpen een sterk groeipotentieel bezitten: welke sectoren zijn vandaag nog klein, maar hebben in de economische realiteit van morgen de grootste groeimarges? Het is de bedoeling in kaart te brengen welke evoluties en trends gaande zijn, en op basis daarvan de sectoren te identificeren die een groeipotentieel hebben in de Antwerpse regio. Een dergelijk inzicht garandeert een duurzamere uitbouw van de economische positie van Antwerpen. Deze strategische groeisectoren kunnen enerzijds voortbouwen op lopende initiatieven bijvoorbeeld rond detailhandel, innovatie & technologie en logistiek. Anderzijds moet er ook aan innovaties binnen het beleid worden gewerkt. Indien er een beter zicht is op welke de speerpuntsectoren van morgen zijn, wordt het mogelijk om via het provinciale economisch beleid deze sectoren extra ontwikkelingskansen te bieden én een voorsprong uit te bouwen ten aanzien van andere regio's. De laatste fase zal dan ook bestaan uit het maken van een vernieuwd economisch beleid voor de Provincie Antwerpen: Welke acties, programma's, middelen zijn nodig in welke sectoren en regio's? Transport en ruimtelijke economie Paul Matthyssens Ann Verhetsel Ontwikkeling strategische visie economisch beleid Provincie Antwerpen. Abstract: Traditioneel kan de provincie Antwerpen bogen op een aantal sectoren die gelden als economische sterkhouders. Met name de haven, de chemische sector, de diamantsector, de logistiek en tot voor kort de auto-industrie. Niettemin moeten we vaststellen dat een aantal sterkhouders die titel niet echt meer verdient. Het onderzoeksprogamma moet leiden naar een strategische visie waarin wordt afgebakend wat de economische speerpuntsectoren voor de Antwerpse toekomst zijn. Vanuit een grondige economische analyse van de Antwerpse economie en het bestaande Antwerpse economisch beleid worden de sterktes en zwaktes van de Provincie Antwerpen geïdentificeerd. Het economisch beleid van de Provincie Antwerpen positioneert zich binnen een zeer complex landschap van actoren en beleid. Deze complexiteit wordt onder meer gecreëerd door de verhouding tussen de verschillende provinciale departementen en instellingen, een steeds meer doorgedreven multi-level governance, en de geografische omgeving. Deze fase tracht volgende vragen te beantwoorden: Welke keuzes heeft de Provincie Antwerpen gemaakt? Welke en hoeveel middelen worden ingezet voor welke acties? Wat is de effectiviteit van de acties? Wie zijn de actoren en partners? Transport en ruimtelijke economie Ann Verhetsel Ontwikkeling, synthese en evaluatie van nieuwe potente radioliganden voor beeldvorming van PDE7 en de rol van PDE7 in neurologische aandoeningen. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO) Koen Augustyns Sigrid Stroobants Steven Staelens David Thomae Ontwikkeling, synthese en evaluatie van nieuwe potente radioliganden voor beeldvorming van PDE7 in de hersenen. Abstract: Cyclic adenosine 3',5'-monophosphate (camp) is een intracellulaire "second messenger" en is betrokken in verschillende signaal overdachten en wordt hierbij geactiveerd door bv. hormonen en neurotransmitters. PDE7 is één van de elf fosfodiesterase families(pdes) en het hydrolyseert specifiek camp; Hierdoor reguleert PDE7 de intracellulaire concentratie van deze "second messenger". Dit effect is zeer belangrijk in verschillende CNS gerelateerde ziektebeelden zoals Alzheimer, Parkinson en Huntington en toont het belang aan van PDE7 als therapeutisch doelwit. Positron Emission Tomography (PET), een in vivo beeldvormingstechniek, is een zeer krachtige tool om: (1) de verschillende stadia van een ziekteverloop op te volgen (2) de menselijke biologie te bestuderen (3) de in vivo eigenschappen van nieuwe geneesmiddelen te onderzoeken en op te volgen gedurende (pre)klinische trials. Deze techniek is kwantitatief en zeer gevoelig en bovendien niet invasief. Dit laatste is een zeer groot voordeel bij de beeldvorming van de hersenen. Radiotracers worden onderzocht om biologische doelwitten zoals receptors, enzymes of tumor te bestuderen. In de literatuur worden tot op heden geen radiotracers beschreven voor PDE7 beeldvorming. Vertrekkende vanuit bestaande PDE7 inhibitoren zullen we nieuwe verbindingen synthetiseren en deze met 11C labelen. De nieuwe radiotracers zullen in muizen geïnjecteerd worden om zo te bepalen of zij geschikt zijn om PDE7 in de hersenen te kwantificeren. Medicinale chemie (UAMC) David Thomae Ontwikkeling, synthese en evaluatie van nieuwe potente radioliganden voor beeldvorming van PDE7 in de hersenen en de rol van PDE7 in neurologische aandoeningen.

9 Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Medicinale chemie (UAMC) David Thomae Ontwikkeling, validatie en implementatie van nieuwe strategieën en technologieën voor de evaluatie van nieuwe predictieve merkers van diabetische complicaties Abstract: Diabetes vormt, in belangrijke mate omwille van zijn langetermijn complicaties, één van de belangrijkste uitdagingen voor de gedendaagse gezondheidszorg. Het voorgestelde project beoogt de ontwikkeling van nieuwe gas- en vloeistofchromatografische strategieën die toelaten om predictieve merkers van diabetische complicaties met hoge gevoeligheid en selectiviteit te bepalen. Hiertoe zal uitgegaan worden van gedroogde bloedspots. Vakgroep Bioanalyse Christophe Stove Ontwikkeling, validatie en klinische toepassing van assays om bloedspiegels van biologische geneesmiddelen te bepalen. Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Therapeutische en Diagnost. Antilichamen Ann Gils Iris Detrez Ontwikkeling, validatie en toepassing van complementaire in vitro modellen ter voorspelling van in vivo klaring van geneesmiddelenkandidaten inspecifieke populaties. Abstract: Dit doctoraatsonderzoek is gericht op het optimaliseren, valideren en implementeren van bestaande (levermicrosomen, gesuspendeerde hepatocyten,hepatocyten in sandwichconformatie) en vernieuwende in vitro technieken(basolaterale en canaliculaire levermembraanvesikels) voor het voorspellen van de in vivo hepatische klaring van geneesmiddelen(kandidaten). Deze technieken kunnen gebruikt worden om de in vivo hepatische klaring inspecifieke populaties (bvb. de pediatrische populatie) accurater te voorspellen. Hierdoor kan een beter inzicht verkregen worden aangaande de afhankelijkheid van hepatische klaring aan wijzigingen in lichaamsfysiologie (bvb. leeftijdsafhankelijkheid) en daarmee geassocieerde invloeden op de farmacokinetiek van geneesmiddelen. In het verlengde van deze doeleinden zal gepoogd worden om een nieuw PBPK (physiologically based pharmacokinetic) model te ontwikkelen voor in vivo klaringsvoorspelling. Dit moet toelaten om veiligere en meer betrouwbare klinische studies te k Farmacotechnologie en Biofarmacie Patrick Augustijns Pieter Annaert Johan Nicolaï Ontwikkeling van 18F-poly(2-oxazoline)-duramycin and 18F-poly(2-oxazoline)-RGD als radiotracers voor in vivo beeldvorming van tumor omgeving. Abstract: De voornaamste doelstelling van dit project is om de tumorzoekende en pharmacokinetische eigenschappen van duramycine en RGD radioactieve speurstoffen te verbeteren door conjugatie met POX. Dit wordt geëvalueerd in een in vivo model van hypoxische en bestraalde nietkleincellige longkanker. Het gebruik van deze verbeterde speurstoffen kan leiden tot een hoger tumour-achtergrond contrast alsook een snellere differentiatie tussen effectieve en niet-effectieve therapieën en aldus in efficiëntere en kostenbesparende gepersonaliseerde geneeskunde. Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO) Steven Staelens Christel Vangestel Leonie Wyffels Ontwikkeling van 18F-poly(2-oxazoline)-duramycin en 18F-poly(2-oxazoline)-RGD als radiotracers voor in vivo beeldvorming van tumor omgeving Abstract: De voornaamste doelstelling van dit project is om de tumorzoekende en pharmacokinetische eigenschappen van duramycine en RGD radioactieve speurstoffen te verbeteren door conjugatie met POX. Dit wordt geëvalueerd in een in vivo model van hypoxische en bestraalde niet-kleincellige longkanker. Het gebruik van deze verbeterde speurstoffen kan leiden tot een hoger tumour-achtergrond contrast alsook een snellere differentiatie tussen effectieve en niet-effectieve therapieën en aldus in efficiëntere en kostenbesparende gepersonaliseerde geneeskunde. Vakgroep Organische chemie (WE) Richard Hoogenboom Ontwikkeling van aanpasbare geattenueerde en vectorvaccins ter bescherming tegen het porcien reproductief en respiratoir syndroom (PRRS), essentieel voor een succesvolle bestrijding

10 Abstract: Het porcien reproductief en respiratoir syndroom virus (PRRSV) is momenteel moeilijk te controleren met de huidig geregistreerde vaccins. De geïnactiveerde vaccins induceren geen beschermende immuniteit. Ze kunnen enkel een boost-reactie geven bij immune dieren wanneer de stam in het vaccin genetisch overeenkomt met de circulerende stam. De geattenueerde vaccins hebben in de negentiger jaren een zeer goede bescherming gegeven. Het laatste decennium is de werkzaamheid sterk achteruit gegaan door het genetisch en antigenisch wegdrijven van de circulerende virussen. In het laboratorium van de promoter van dit projectvoorstel is recent een aanpasbaar geïnactiveerd vaccin ontwikkeld waarvan recent de werking in het veld werd aangetoond. Dit nieuw geïnactiveerd vaccin zal gebruikt worden om de bestaande immuniteit te boosten bij zeugen. Met het huidig onderzoek zal een aanpasbaar geattenueerd en/of vectorvaccin ontwikkeld worden dat kan gebruikt worden bij naïeve dieren (gelten en mestbiggen). Wildtype virus zal geattenueerd worden door passages op twee cellijnen die in het laboratorium van de promotor werden ontwikkeld: PK15 en ch0. Door een ingenieus selectiesysteem (verminderde vermeerdering in macrofagen maar normale vermeerdering in cellijnen) zal de attenuatie in vitro gevolgd worden. De mutanten die goed groeien in celculturen maar niet in macrofagen zullen verder in vivo getest worden op hun veiligheid en werkzaamheid (inductie van neutraliserende antistoffen en reductie viremie). Daarnaast zal het Barthavaccin gebruikt worden als vector voor het tot expressie brengen van de extodomeinen van GP2, GP3 en GP4 van PRRSV die onder regulatie staan van bepaalde eiwitten van het Barthavirus (gc, gc, tegumeneiwit...). De recombinante Barthavirussen zullen vervolgens in vivo uitgetest worden. De intramusculaire vaccinatie zal vergeleken worden met intranasale en perorale vaccinatie. Vakgroep Virologie, parasitologie en immunologie Hans Nauwynck Ontwikkeling van aanrijkings- en analysemethoden voor spoorbepaling van hormoonontregelaars in watermonsters met behulp van gesynthetiseerde selectieve receptoren Abstract: Een methode zal worden ontwikkeld om met behulp van geïmmobiliseerde peptidomimetica, die de oestrogeenreceptor nabootsen waaraan hormoonontregelaars binden, deze EDC's aan te rijken uit watermonsters. Door gebruik van thermoresponsive "smart polymers" als drager mmoet het ook mogelijk zijn selectieve chromatografische analysemethoden op punt te stellen. Vakgroep Organische chemie (WE) Patrick Sandra Johan Van der Eycken José Martins Filip Du Prez Annemieke Madder Ontwikkeling van aanrijkings- en analysemethoden voor spoorbepaling van hormoonontregelaars in watermonsters met behulp van gesynthetiseerde selectieve receptoren Abstract: Een methode zal worden ontwikkeld om met behulp van geïmmobiliseerde peptidomimetica, die de oestrogeenreceptor nabootsen waaraan hormoonontregelaars binden, deze EDC's aan te rijken uit watermonsters. Door gebruik van thermoresponsieve "smart polymers" als drager moet het ook mogelijk zijn selectieve chromatografische analysemethoden op punt te stellen. Vakgroep Organische chemie (WE) Pierre De Clercq Patrick Sandra Johan Van der Eycken José Martins Filip Du Prez Annemieke Madder Ontwikkeling van aanrijkings- en analysemethoden voor spoorbepaling van hormoonontregelaars in watermonsters met behulp van gesynthetiseerde selectieve receptoren Abstract: Een methode zal worden ontwikkeld om met behulp van geïmmobiliseerde peptidomimetica, die de oestrogeenreceptor nabootsen waaraan hormoonontregelaars binden, deze EDC's aan te rijken uit watermonsters. Door gebruik van thermoresponsieve "smart polymers" als drager moet het ook mogelijk zijn selectieve chromatografische analysemethoden op punt te stellen. Vakgroep Organische chemie (WE) Pierre De Clercq Patrick Sandra Johan Van der Eycken José Martins Filip Du Prez Annemieke Madder Ontwikkeling van aanrijkings- en analysemethoden voor spoorbepaling van hormoonontregelaars in watermonsters met behulp van gesynthetiseerde selectieve receptoren Abstract: Een methode zal worden ontwikkeld om met behulp van geïmmobiliseerde peptidomimetica, die de oestrogeenreceptor nabootsen waaraan hormoonontregelaars binden, deze EDC's aan te rijken uit watermonsters. Door gebruik van thermoresponsieve "smart polymers" als drager moet het ook mogelijk zijn selectieve chromatografische analysemethoden op punt te stellen. Vakgroep Organische chemie (WE) Pierre De Clercq Patrick Sandra Johan Van der Eycken José Martins Filip Du Prez Annemieke Madder

11 Ontwikkeling van aanrijkings- en analysemethoden voor spoorbepaling van hormoonontregelaars in watermonsters met behulp van geynthetiseerde selectieve receptoren Abstract: Een methode zal worden ontwikkeld om met behulp van geïmmobiliseerde peptidomimetica, die de oestrogeenreceptor nabootsen waaraan hormoonontregelaars binden, deze EDC's aan te rijken uit watermonsters. Door gebruik van thermoresponsieve "smart polymers" als drager moet het ook mogelijk zijn selectieve chromatografische analysemethoden op punt te stellen. Vakgroep Organische chemie (WE) Pierre De Clercq Patrick Sandra Johan Van der Eycken José Martins Filip Du Prez Annemieke Madder Ontwikkeling van aanrijkings- en analysemethoden voor spoorbepaling van hormoonregelaars in watermonsters met behulp van gesynthetiseerde selectieve receptoren Abstract: Een methode zal worden ontwikkeld om met behulp van geïmmobiliseerde peptidomimetica, die de oestrogeenreceptor nabootsen waaraan hormoonontregelaars binden, deze EDC's aan te rijken uit watermonsters. Door gebruik van thermoresponsieve "smart polymers" als drager moet het ook mogelijk zijn selectieve chromatografische analysemethoden op punt stellen. Vakgroep Organische chemie (WE) Pierre De Clercq Patrick Sandra Johan Van der Eycken José Martins Filip Du Prez Annemieke Madder Ontwikkeling van Abl1 assays met behulp van vloeistofchromatografie en verschillende detectoren Abstract: Zoals toegelicht in hoofdstuk 1 is fosforylering eenzeer belangrijke post-translationele modificatie, die een rol speelt insignaaltransductie en de werking van de cel. Fosforylering wordt in cellen gemedieerd door PKs en mutaties in deze PKs kunnen bepaalde ziektes veroorzaken of er het gevolg van zijn. Gedurende de laatste jaren heeft men sterk ingezet op de studie van deze enzymen om pathologische mechanismes te onderzoeken en geschikte geneesmiddelen te vinden ter behandeling van deze ziektes. Meer dan 20 kinase inhibitoren werden intussen goedgekeurd door de USFDA (situatie einde 2013), waaronder IM voor de behandeling van CML. Niettegenstaande dit succesvol molecule is het nog steeds noodzakelijk om andere inhibitoren te ontwikkelen ter behandeling van ziektes waarbij PKs abnormaal functioneren. Abl1 is een nietreceptor tyrosine kinase en het hybride Bcr-Abl fusie genwordt teruggevonden in de meeste patiënten met CML en in sommige patiënten met acute lymphoblastische leukemie (AL Farmaceutische Analyse Erwin Adams Ann Van Schepdael Hui Chen Ontwikkeling van ad-hoc software en hardware voor personen met een verstandelijke handicap. Abstract: Internationaal worden er grote inspanningen geleverd om verstandelijke gehandicapten toegang te bieden tot de moderne technologieën. Sinds 1990 werken de drie betrokken centra samen wat betreft het ad hoc ontwikkelen en aanpassen van software en hardware voor deze doelgroep. Dit veldwerk dient op een wetenschappelijke wijze ondersteund te worden. Enerzijds zal een database worden opgebouwd in verb and met de beschikbare producten en anderzijds zullen via de bestaande expertise belangrijke hiaten in het aanbod worden opgevuld. Ontwikkeling database systemen (ADREM) Ontwikkeling database systemen (ADReM) Jan Paredaens Ontwikkeling van alpha-gesubsidieerde fosmidomycine-analogen als anti-malaria DOXP reducto-isomerase inhibitoren Abstract: Een mevalonaat-onafhankelijke weg voor de biosynthese van isoprenoïden, de zogenaamde DOXP-weg, werd onlangs ontdekt en gevalideerd als nieuw doelwit voor geneesmiddelenontwikkeling. Fosmidomycine, een fosfonaat dat interfereert met deze biosynteweg door inhibitie van het DOXP reducto-isomerase, is een veelbelovend antimalariamiddel. Dit project beoogt de verdere ontwikkeling van alphagesubstitueerde fosmidomycine-analogen die in vitro superieur zijn t.o.v. fosmidomycine in het remmen van de groei van P. falciparum e.a. pathogenen die gebruik maken van de non-mevalonaatweg. Vakgroep Geneesmiddelenleer Serge Van Calenbergh Ontwikkeling van alternatieve detectiemethodes voor berengeur aan de slachtlijn Abstract: IWT/SB-lichting 2014 IWT/SB/Verplanken Kaat/ Ontwikkeling van alternatieve detectiemethodes voor berengeur aan de slachtlijn

12 Vakgroep Veterinaire volksgezondheid en voedselveiligheid Lynn Vanhaecke Ontwikkeling van alternatieve testsystemen op basis van zebravisembryo voor de identificatie van toxische chemicaliën (ZETOX). Abstract: De globale doelstelling van dit project is methoden te ontwikkelen met het zebravisembryo als alternatieve "totaal organisme benadering" om toxiciteit van chemicaliën te evalueren met een goede predictie voor humane toxiciteit. De ontwikkeling en optimalisatie van methoden met zebravisembryo zal zich toespitsen op die targetsystemen en eindpunten (bijv. neurotoxiciteit en gedrag, levertoxiciteit en metabolisme) waarvoor er nog geen gevalideerde alternatieve testen, zoals bijv. in vitro celcultuur testen, beschikbaar zijn. Toxicologie Adrian Covaci Ontwikkeling van amino-rijke, chemische stabiele polymeeroppervlakken via atmosferische plasma polymerizatie Abstract: Dit project heeft als doel om chemisch stabiele aminorijke polymeeroppervlakken te ontwikkelen en zal zich focussen op plasmappolymerizatie van allylamine bij atmosferische druk. Dit onderzoek zou een fundamenteel begrip moeten opleveren van de relatie tussen fragementatieprocessen in atmosferische drukplasmas en de chemische samenstelling van de gevormde aminorijke oppervlakken. Deze kennis zal resulteren in geavanceerde polymeeroppervlakken met een ongekende functionaliteit. Vakgroep Toegepaste fysica Rino Morent Nathalie De Geyter Ontwikkeling van analogen van calcitriol met opgedrongen zijketenoriëntatie Abstract: Het project beoogt de ontwikkeling van analogen van calcitriol met dissociatie tussen celdifferentiërende en antiproliferatieve eigenschappen enerzijds en calcemische effecten anderzijds. Specifiek worden derivaten bereid gekenmerkt door (1) een CD-ringskelet waarin de C-ring ontbreekt en de D-ring een zesring is, en (2) de aanwezigheid van verankerende methylgroepen zodat aan de zijketen een bepaalde ruimtelijke oriëntatie wordt opgedrongen. Vakgroep Organische chemie (WE) Pierre De Clercq Ontwikkeling van analysemethoden voor grote datasets en toepassing ervan op niet-coderende genetische informatie betrokken bij psychiatrische ziekten. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds IWT. UA levert aan IWT de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. VIB DMG - Toegepaste Moleculaire Genomica Jurgen Del-Favero Peter De Rijk Bart Aelterman Ontwikkeling van analysemethoden voor het identificeren van nieuwe immunosuppressieve compounds Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Labo Experimentele Transplantatie Mark Waer Thierry Louat Kristien Van Belle Ontwikkeling van anti-factor VIII antilichamen die FVIII partieel inhiberen als een nieuw type antitrombotisch angens. Abstract: De mogelijkheid partiële inhibitie van FVIII-activiteit te gebruiken als nieuwe antitrombotische strategie voor de behandeling en/of preventie van trombose werd recent geëvalueerd. Dit werk is gebaseerd op de ontdekking, in het Centrum voor Moleculaire en Vasculaire Biologie, van humanemonoklonale antilichamen die de FVIII-activiteit slechts gedeeltelijk inhiberen. Verscheidene patenten werden ingediend om dergelijke antilichamen en hun gebruik voor de preventie en behandeling van trombose, te beschermen. Deze IOF onderzoeksgrant zal ondersteuning verlenen aan de klinische ontwikkeling van anti-fviii-antilichamen. De antilichamen zullen geproduceerd worden en geëvalueerd in klinische studies door Thromb-X, een spin-off van K.U.Leuven en een Zweeds bedrijf, BioInvent. De IOF-onderzoeksgrant zal het basisonderzoek toelaten vereist om de in vitro en in vivo werkwijze van de nati-fviii-antilichamen die geselecteerd werden voor klinische studies, volledig te bepalen. Dit onderzoek is crucia Moleculaire en Vasculaire Biologie Jean-Marie Saint-Remy Desire Collen Ontwikkeling van antivirale strategieën tegen het hepatitis E virus.

13 Abstract: Acute virale hepatitis is een ontsteking van de lever die veroorzaakt wordt door een infectie met een virus. Zo'n infectie veroorzaakt een typische geelzucht en verder ook vermoeidheid, misselijkheid,... Hepatitis Avirus en hepatitis E virus zijn de voornaamste oorzaken van een dergelijke virale hepatitis.hoewel er een vaccin beschikbaar is tegen hepatitis A, komen er nog regelmatig uitbraken voor en bij bepaalde personen kan dit tot ernstige ziekte leiden. Momenteel zijn er echter geen geneesmiddelen beschikbaar voor de behandeling van hepatitis A. Dergelijke geneesmiddelen zouden erg nuttig zijn om uitbraken in te perken en om ernstig zieke patiënten te behandelen. Om de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen mogelijk te maken, heb ik enkele methoden ontwikkeld waarmeede antivirale activiteit van chemische moleculen getest kan worden in het labo. Hiermee kunnen grote bibliotheken van molecules getest worden om zo tot een kandidaat-geneesmiddel te komen.hepatitis E virus veroorzaakt v Laboratorium Virologie en Chemotherapie Johan Neyts Yannick Debing Ontwikkeling van 'tissue engineered' hartkleppen. Abstract: Het doel van dit project is om repulatie van biologische hartklepmatrices te verkrijgen om zo tot een vitaa tissue- engineered construct te komen dat als prototype van een tissue engineerded hartklep kan dienen. Er kunnen vier grote doelstellingen geformulieerd worden: (1) Matrix optimalisatie, (2) incorporatie van groeifactoren in de biooische matrix, (3) Repopulatie van de matrices beladen met groeifactoren en (4) in vivo evaluatie van de tissue-engçineerde kleppen. Vakgroep Geneesmiddelenleer Jean Remon Ontwikkeling van 'tissue engineered' hartkleppen. Abstract: Het doel van dit project is om repulaie vn biolgische hartklepmatrices te verkrijgen om zo to een viaal vissue engineered construct te komen dat als protoype van een tissueengineered hartklep kan dienen. Er kunnen vier grote doelstellingen geformuleerd woden:(1) Matrix optimalisatie, (2) Incorporatie van groeifactoren in de biolosche matrix, (3) Repopulatie van de matrices beladen met groeifactoren en (4) In vivo evaluatie van de tissue-enineerde kleppen. Vakgroep Geneesmiddelenleer Jean Remon Ontwikkeling van applicaties gebaseerd op schrijfonderzoek. Abstract: Inputlog is een logging-instrument voor de registratie en analyse van schrijfprocessen. Op dit moment is Inputlog gebaseerd op vrij elementaire algoritmes. Dit onderzoek stelt ons in staat om meer complexe en snellere parsingregels aan de registratie te koppelen (Bison en Flex). Op die manier leggen we ook een basis voor nieuwe analyses en creëren we extra mogelijkheden voor de integratie met andere loggingprogramma's. Meer informatie op: Management Luc Van Waes Ontwikkeling van artificiele DNAzymen met potentiele serineprotease activiteit: een combinatorische verkennende studie Abstract: Het project beoogt het ontwerp van duplex-dna sequenties met katalytische hydrolase activiteit. De creatie van een actieve site wordt beoogd via duplexvorming tussen twee complementaire suiker- en/of basegemodificeerde oligonucleotideketens. Gemodificeerde nucleosidebouwstenen, voorzien van extra functionele groepen zoals een imidazool-, een alcohol- en een carbonzure functie, zullen gesynthetiseerd worden en geincorporeerd in geschikte oligonucleotidesequenties. Vakgroep Organische chemie (WE) Pierre De Clercq Ontwikkeling van Automatische Netwerk Genereringstechnologie: 3D Structuur en Reactiviteit Implementatie Abstract: Automatische reactie netwerk genereringstechnologie wordt ontwikkeld met de nadruk op de relatie tussen de 3D-structuur en reactiviteit. Kinetische modellering van chemische systemen van belang zal worden gevalideerd met experimentele resultaten. Vakgroep Chemische proceskunde en technische chemie Guy Marin Marie-Françoise Reyniers Ontwikkeling van automatische reaction network genererings technology: implementatie van 3D structuur en reactiviteit Abstract: Automatische reactie netwerk genereringstechnologie wordt ontwikkeld met de nadruk op de relatie tussen de 3D-structuur en reactiviteit. Kinetische modellering van chemische systemen van belang zal worden gevalideerd met experimentele resultaten. Vakgroep Chemische proceskunde en technische chemie Guy Marin

14 Ontwikkeling van beslissingsondersteunende systemen voor de aanpak van geneesmiddel geïnduceerde QT-verlenging in de klinische praktijk. Abstract: Verschillende cardiale en niet-cardiale geneesmiddelen kunnen het QT-interval (een belangrijke fase in het elektrocardiogram) verlengen. Patiënten die deze geneesmiddelen gebruiken, hebben een verhoogd risico op hartritmestoornissen (Torsade de Pointes) die de oorzaak kunnen zijn van plotse cardiale dood. In de psychiatrie is het gebruik van (combinaties van) QT-verlengende geneesmiddelen dagdagelijkse praktijk. Er zijn nauwelijks gegevens beschikbaar over QT-verlenging in de klinische praktijk. Daardoor blijven artsen zitten met vragen over de relevantie van QTverlenging en hoe ze hiermee moeten omgaan.dit project bestaat uit verschillende substudies. Farmaco-epidemiologische studies in verschillende patiëntenpopulaties zullen data opleveren over de prevalentie van het gebruik van (combinaties van) QT-verlengende geneesmiddelen. Onderzoek naar het medicatie management zal inzicht geven in de manier waarop zorgverleners op dit moment omgaan met geneesmiddeleninteracties en QT-verlengi C_Farma_zorg Veerle Foulon Joris Vandenberghe Rik Willems Isabel Spriet Eline Vandael Ontwikkeling van besluitvormingsmodellen voor de intensificatie en diversificatie van boomteelt in een agroforestry landschapsmozaiek in Kameroen Abstract: Tropische bossen aan de savannerand vertonen een hoge graad van socioecologische dynamiek. Deze beïnvloeden het voorkomen van de boomcomponent in dit mozaieklandschap, waarbij de perceptive, noden en beheersobjectieven van de locale bevolking bepalend zijn. Dit onderzoek analyseert de landgebruiksdynamiek en de bijdrage van de boomcomponent tot strategieën voor mitigatie van klimaatsverandering. Vakgroep Bos- en Waterbeheer Robert De Wulf Ontwikkeling van betrouwbare en energie-efficiënte netwerkprotocollen voor een Body Area Netwerk (BAN) Abstract: Dit doctoraatsproject heeft tot doel netwerkprotocollen te ontwikkelen voor een BAN met het oog op een betrouwbare en energie-efficiënte communicatie tussen de verschillende devices van het BAN. Naast routeringsprotocollen, zullen ook transport- en datalinkprotocollen ontwikkeld worden, hierbij gebruikmakend van crosslayer-optimalisatie. Tenslotte zal het BAN uitgerust worden met een gateway, die toelaat het BAN te laten communiceren met een extern IP-netwerk. Vakgroep Informatietechnologie Ingrid Moerman Ontwikkeling van bimodale poreuze materialen voor katalyse en sorptie. (BIPOM) Abstract: De partners van dit project proberen kennis op te doen die uitmondt in een economisch project op het gebied van moleculaire separatie en katalyse. Deze ontwikkeling zal gebaseerd zijn op een nieuw materiaalconcept en zal toepassingen vinden in een breed gebied. Het betreft de ontwikkeling van een nieuwe generatie katalysematerialen, absorberende materialen en membranen die bekomen worden door een gedirigeerde stapeling van nanoblokjes in een aantal macroscopische materialen onder invloed van supramoleculaire krachten. Het project wil verder betrouwbare en geschikte instrumenten ontwikkelen voor computer gestuurde innovatie, evaluatie van nieuwe chemische processen en katalysatoren, membranen en adsorbenten. Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT) Gustaaf Van Tendeloo Ontwikkeling van biocompatibele, multifunctionele nanopartikels Abstract: Kanker is anno 2014 een van de meest voorkomende doodsoorzaken in de wereld, met 8,2 miljoen sterfgevallen in Kanker heeft naast een emotionele impact ook een grote invloed op de economie wereldwijd, aangezienalleen al door vroegtijdige sterfte of een blijvende handicap ten gevolge van kanker jaarlijks 895 miljard dollar verloren gaat. Hierdoor is het genezen van kanker een prioriteit wereldwijd, zowel vanuit humaan als economisch standpunt gezien. Een belangrijk punt voor het reduceren vande impact van kanker is een tijdige diagnose, voor dat metastase kan optreden. Momenteel worden tumors meestal opgespoord via CT, MRI of PET. Toch resulteert dit niet altijd een juiste diagnose, en is het ontwikkelen van nieuwe diagnosemethoden wenselijk. Een van deze nieuwe mogelijkheden tot het visualiseren van tumors is multifotonmicroscopie. Daarom zullen in dit project theranostische nanopartikels ontwikkeld worden die alscontrastmiddel gebruikt kunnen worden in Second Harmonic Generation Afd. Moleculaire Visualisatie & Fotonica Thierry Verbiest Uwe Himmelreich Charlotte Verstraete Ontwikkeling van biomarkers voor metaaltoxiciteit in zoetwater algen op basis van differentiële genexpressie- en eiwitprofielen. Abstract: Ontwikkeling van biomarkers voor metaaltoxiciteit in zoetwater algen op basis van differentiële genexpressie- en eiwitprofielen.

15 Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) Ronny Blust Wim De Coen An Jamers Ontwikkeling van biomarkers voor metaaltoxiciteit in zoetwateralgen op basis van differentiële genexpressie- en eiwitprofielen. Abstract: Ontwikkeling van biomarkers voor metaaltoxiciteit in zoetwateralgen op basis van differentiële genexpressie- en eiwitprofielen. Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) Wim De Coen An Jamers Ontwikkeling van biorelevante in vitro modellen voor de evaluatie van supersaturatie - inducerende formuleringen op basis van in vivo karakterisering bij de mens. Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Farmacotechnologie en Biofarmacie Patrick Augustijns Joachim Brouwers Bart Hens Ontwikkeling van biosensoren voor optimalisatie van waterzuivering bij tank cleaning bedrijven. Abstract: Bij de zuivering van afvalwaters dient men te voldoen aan een aantal strikte chemische en biologische normen. De biologische of ecologische normering is een nieuw concept en testen die toelaten om hiervoor te screenen op een snelle en routinematige manier zijn niet beschikbaar. Biosensoren zullen hiervoor worden ontwikkeld voor de sector van de tankcleanig bedrijven. De verschillende stappen van het waterzuiveringsproces zullen worden geoptimaliseerd. Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) Ronny Blust Johan Robbens Ontwikkeling van biosensors voor necrotische celdood Abstract: Dit project omvat fundamenteel onderzoek naar de moleculaire mechanismen van necrotische celdood en de ontwikkeling van cellulaire reporter systemen voor koolhydraatmetabolisme en RIP1/RIP3 activatie voor RNAi en small compound library screening. Als zodanig moet dit platform toelaten kritische knooppunten van het signalisatie-netwerk en merkers voor necrose met potentiële diagnostische, prognostische en therapeutische toepassing in fundamenteel en experimenteel therapeutisch onderzoek te identificeren. Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie Peter Vandenabeele Ontwikkeling van bot vormende weefsel engineering constructs door het gebruik van een geïntegreerd, 3D bioreactor gedreven, proces. Abstract: Weefsel engineering combineert de principes van medische, biomedische en ingenieurs-wetenschappen om biologische substituten te ontwikkelen diede functie van een levend weefsel kunnen herstellen, verbeteren of vervangen. Om te evolueren naar klinische toepassingen is de integratie van verschillende aspecten in een gecombineerd proces voor de ontwikkeling van constructs die in vivo botvorming kunnen stimuleren, essentieel. Dit project richt zich op het ontwikkelen van een bioreactor proces dat het in vitro gedrag van een progenitor cel populatie in een 3D omgeving kan sturen door bepaalde omgevingsparameters to controleren. Dit systeem zaldan gebruikt worden om alternatieve drager structuren voor de cellen teontwikkelen waarin poreuze 3D structuren gecoat worden met CaP in combinatie met microcarriers. Deze nieuwe drager materialen zullen dan in eenbioreactor gecontroleerde omgeving worden gebruikt om in vivo bot vormende constructs te ontwikkelen. Functionele Materialen Jan Schrooten Jan Van Humbeeck Maarten Sonnaert Ontwikkeling van buisvormige textielsubstraten als dragers voor membranen, inzetbaar voor diverse filtreerdoeleinden Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Departement Toegepaste Ingenieurswetenschappen Vakgroep Textieltechnologie Marc Van Parys ontwikkeling van C2C kunstgras Abstract: Het doel van dit project is om op middellange termijn(2020) een kunstgrastapijt te ontwikkelen dat terug recycleerbaar is tot een nieuw kunstgrastapijt en daarenboven even performant is als het huidige tapijt (dus voldoet aan de eisen van de FIFA) en dit met een minimale

16 toevoeging van "virgin" materiaal Vakgroep Textielkunde Gustaaf Schoukens ontwikkeling van capsules met evolurende brosheid en optimalisatie van helende agentia voor het realiseren van zelfhelend beton met een verlengde levensduur Abstract: fundamentele problemen zullen aangepakt worden om verdere ontwikkeling van zelfhelend beton oor praktische applicaties mogelijk te maken. helende agentia zullen verder gemodificeerd worden. geschikte encapsulatiematerialen die in staat zijn het mengproces van beton te overleven zullen ontwikkeld worden door metalen te gebruiken die variëren in brosheid. Bovendien zal onderzocht worden of zelfheling kan resulteren in een verhoogde weerstand tegen corrosie. Vakgroep Bouwkundige constructies Luc Van Hoorebeke Nele De Belie Peter Dubruel Ontwikkeling van cdna arrays bij de zoetwatervlo Daphnia magna voor toxiciteitskarakterisatie van chemicaliën. Abstract: Het aantal stoffen dat door de mens geproduceerd wordt is enorm. Het aantal geregistreerde chemicaliën bij de Chemical Abstract Service (CAS, US 2002) overstijgt momenteel 20 miljoen. Er wordt geschat dat meer dan verbindingen in dergelijke hoeveelheden geloosd worden dat ze een potentieel gevaar vormen voor mens en milieu (Giesy en Graney, 1989). Van deze groep van chemicaliën is slechts weinig geweten omtrent hun toxicologische eigenschappen. De meeste beschikbare data zijn gebaseerd op acute toxiciteitstesten. Er is echter slechts weinig geweten over de nadelige effecten op langere termijn, laat staan op populaties, gemeenschappen en ecosystemen. Het gebrek aan chronische en andere lange termijn data wordt jammer genoeg pijnlijk geïllustreerd door het fenomeen van endocriene verstoring. Diverse chemicaliën zijn immers in staat gebleken om te interfereren met het endocrien metabolisme van niet-target species met negatieve gevolgen op de reproductie van de soort als gevolg. Zowel door gebrekkige chronische toxiciteitsinformatie als door beperkte inzichten in de toxische werkingsmechanismen van chemicaliën is er grote onzekerheid over het mogelijk nadelig (bvb. endocrien verstorend) karakter van stoffen voor mens en milieu. Vooral voor de ecologisch belangrijke groep van ongewervelde diersoorten bestaan er voor het ogenblik geen duidelijke assays die verstoring van endocrinologische pathways mechanistisch kunnen evalueren (Ankley et al., 1998; Oberdörster en Cheek, 2000). Het is duidelijk dat er een dringende nood bestaat aan assays die op kost-effectieve wijze zowel chronische relevante als mechanistisch gedetailleerde gegevens (bijvoorbeeld i.v.m. endocriene verstoring) kunnen verschaffen. In deze studie zal een cdna array ontwikkeld worden voor de zoetwatervlo Daphnia magna die in staat is om: 1. de relatie tussen de korte termijn biomarkereffecten en de bijhorende wijzigingen in de populatiedynamica van de watervlooien te kwantificeren, 2. de mechanismen van de toxicant-geïnduceerde effecten op de verschillende metabolische pathways te achterhalen, 3. een inzicht te geven in de verstoring van endocrien-gemediëerde effecten als gevolg van toxische blootstelling. Watervlooien zijn belangrijke testorganismen bij de ecotoxicologische evaluatie van chemicaliën en worden in deze context intensief gebruikt vanwege hun kleine afmeting, hun relatief korte levenscyclus en hun grote gevoeligheid voor diverse types contaminanten. Door haar centrale rol in diverse aquatische voedselketens vormt Daphnia magna één van de belangrijkste biologische modelsystemen voor de impact-evaluatie van milieuverontreiniging op zoetwaterecosystemen. Omdat er thans weinig tot geen genetische sequentie-informatie van Daphnia magna beschikbaar is, zal in dit project een begin gemaakt worden met de aanmaak van een cdna array met energie, groei/molting, reproductie en mortaliteit specifieke genfragmenten als een mogelijk meetinstrument om snel en gevoelig nadelige effecten op populatieniveau te voorspellen (zie fig. 2.1). Suppresion substractive hybridisation PCR zal hierbij gebruikt worden om cdna genbanken aan te maken die de meest relevante gentranscripten bevat die van belang zijn voor de onderliggende moleculaire processen voor groei, molting en reproductie. Na identificatie van de geïsoleerde genfragmenten zal van de verkregen cdna's een macro-array ontwikkeld worden. De voorspellende kracht van deze cdna array zal vervolgens voor vier `modelchemicaliën' onderzocht worden. Hiervoor wordt de relatie tussen vroegtijdige verstoring van de genexpressie en de chronische effecten op populatiedynamica bepaald. Tot slot zal meer in detail geëvalueerd worden of d.m.v. `hormoon geassocieerde' cdna banken assays kunnen ontwikkeld worden voor de detectie van endocriene verstoorders bij ongewervelden. Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) Wim De Coen Anneleen Soetaert Ontwikkeling van cdna arrays bij de zoetwatervlo Daphnia magna voor toxiciteitskarakterisatie van chemicaliën. Abstract: Ontwikkeling van cdna arrays bij de zoetwatervlo Daphnia magna voor toxiciteitskarakterisatie van chemicaliën. ECOFYSIOLOGIE EN BIOCHEMIE Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) Wim De Coen Anneleen Soetaert Ontwikkeling van cel-specifieke modellen voor TDP-43 geassocieerde ALS. Abstract: Met de vergrijzing van de bevolking in de Westerse samenleving, neemt ook de frequentie van neurodegeneratieve aandoeningen (NDA) toe. Deze ziekten vormen een immens medisch en sociaal probleem door hun verwoestendeimpact op zowel het leven van de patiënt als zijn/haar naaste omgeving.tragisch genoeg blijven deze ziekten nog steeds onbehandelbaar. Eén vandeze NDAs is amyotrofische laterale sclerose (ALS). ALS treft tot 8 à 10 mensen per Deze patiënten vertonen een progressief verlies van spierkracht met de dood tot gevolg, al dan niet gepaard met dementie.dit is het gevolg van degeneratie van specifieke zenuwcellen in het centraal zenuwstelsel. Met dit onderzoek willen we bijdragen aan het vindenvan een behandeling voor de schrijnende aftakeling van de getroffen patiënten. Het overgrote deel van de ALS patiënten vertoont klonters van een bepaald proteïne in hun cellen, TDP-43. Onderzoekers zijn het er over eens dat deze klonters bijdragen aan het afsterven van de zenuwcellen

17 Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Wim Robberecht Steven Boeynaems Ontwikkeling van chemische data analyse in het domein van natuurlijke producten en complexe mengsels. Abstract: De instelling 'VUB' en het ' Unilever UK Central Resources Limited' hebben voor het project ' Sponsored Research Agreement - Development of Chemistry approaches in the area of naturals and complex mixtures. ' een overeenkomst afgesloten die kadert in de dienstverleningsopdracht van de instelling. Hierbij kunnen de onderzoeksresultaten worden overgedragen aan het bedrijf, kan een billijke vergoeding worden afgesproken mbt de valorisatie van het onderzoek of kunnen andere afspraken gemaakt worden aangaande intellectuele eigendom, zoals bepaald in de afgesloten overeenkomst. Analytische Scheikunde en Farmaceutische Technologie Yvan VANDER HEYDEN Ontwikkeling van chemische isolatiemethoden en meetprotocols voor koper-, animoon- en titaanisotopenanalyse van antiek glas door middel van multicollector-icp- massaspectrometrie. Abstract: Een analytischemethodiek, bestaande uit (i) het zuiver en kwantitatief isoleren van het analiet (Cu, SB of Ti) van de begeleidende matrix en (ii) het verwerven van isotopische informatie via multicollector-icp- massaspectrometrie, zal ontwikkeld worden voor herkomstbepaling van Cu-, Sb- en Mn- gebaseerde reagentie gebruikt in de oudheid om glas te (ont)kleuren. Ook niet-destructieve (femtoseconde) laser ablatie MC-ICP-MS zal hiertoe ingezegt worden. Vakgroep Analytische chemie Frank Vanhaecke Ontwikkeling van chemische isolatiemethoden en meetprotocols voor koper-, antimoon- en titaanisotopenanalyse van antiek glas door middel van multicollector-icp- massaspectrometrie. Abstract: Een analytische methodiek, bestaande uit (i) het zuiver en kwantitatief isoleren van het analiet (Cu, Sb, Ti) van de begeleidende matrix en (ii) het verwerven van isotopische informatie via multicollector-icp-massaspectrometrie, zal ontwikkeld worden voor herkomstbepaling van Cu-, SBen Mn- gebaseerde reagentia gebruikt in de oudheid om glas te (ont) kleuren. Ook niet-destructieve (femtoseconde) laser ablatie MC-ICP- MS zal hiertoe ingezet worden. Vakgroep Analytische chemie Frank Vanhaecke Ontwikkeling van chemische probes en proteomicsmethoden voor de studie van proteolytische systemen (ChemProTools) Abstract: Het ChemProTools consortium wil een technologieplatform introduceren voor de ontwikkeling van specifieke chemische probes (kleine moleculen) en hun verdere karakterisering via geadvanceerde proteomicstechnieken. Deze probes kunnen vervolgens toegepast worden in verschillende aspecten van de R&D industrie. Vakgroep biochemie Kris Gevaert Ontwikkeling van chemosensoren voor endocriene disruptors: synthese en evaluatie van vaste-drager gebonden modelreceptoren Abstract: Huidig project beoogt een bijdrage te leveren voor de ontwikkeling van een efficiënt detectie/concentratiesysteem voor endocriene disruptors (EDC's). Het werkingsmechanisme van EDC's berust op een interactie met de oestrogeenreceptor. Op basis van de gekende structuur van het oestrogeen receptor - ligand bindingsdomein (Protein Data Bank) zullen hiervoor modelverbindingen op vaste drager ontwikkeld worden. Mogelijke applicaties voo rvaste-fase extractie zullen onderzocht worden. Vakgroep Organische chemie (WE) Annemieke Madder Ontwikkeling van chirale, asymmetrische imidazolidine liganden uitgaande van aminozuren voor groep VIII en Ib katalysatoren Abstract: Transitiemetaalcomplexen met N-heterocyclische carbeenliganden (NHC of imidazolidine) zijn reeds lang gekend, maar pas recent begint men ten volle de mogelijkheden van deze groep verbindingen te ontdekken. Het variëren van de substituenten op de N-atomen laat tevens toe de elektronische en sterische eigenschappen van het NHC-ligand te veranderen. Deze mogelijkheid toepassen op een katalysator zal aanleiding geven tot een waaier van activiteiten. Het wordt dus zonder meer duidelijk dat de katalysator zal kunnen 'getunned' worden naargelang de omstandigheden (reactiecondities, substraten, solventen,?). Een ander bijkomend, sterk punt is de indrukwekkende variëteit aan metaalcentra (Rh, Ru, Pd,?) waarmee deze NHC's kunnen coördineren. Verscheidene nieuwe immobilisatietechnieken worden aldus mogelijk Niet alleen immobilisatie op een inerte drager (organische of anorganisch) maar eveneens verankering in Ionaire solventen. Vakgroep Anorganische en fysische chemie

18 Francis Verpoort Ontwikkeling van competenties bij lerenden: van vaststellen naar interveniëren. Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Instructiepsychologie en -technologie Lieven Verschaffel Ontwikkeling van competenties bij lerenden: van vaststellen naar interveniëren. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. EduBROn David Gijbels Ontwikkeling van composietafzettingen type superlegering en studie van hun elektrochemisch gedrag bij lage temperaturen en van hun oxydatiegedrag bij hoge temperaturen. Abstract: Het doeleinde van het project bestaat erin nieuwe composietdeklagen te bekomen die functionele eigenschappen bezitten in het domein of van de oxydatie-corrosie of van de catalyse. In dit laatste geval zou het soortelijk energieverbruik van de elektrolyse van water of van chlorides kunnen verminderd worden. Metallurgie, Elektrochemie en Materialenkennis JEAN VEREECKEN Ontwikkeling van conceptuele modellen voor het opstellen van een geïntegreerd rivierbekkenbeheer. Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Afdeling Hydraulica Patrick Willems Ontwikkeling van C-terminale peptidengebaseerde proteoomanalytische technologieën en de extensieve catalogering van granzyme protease substraten Abstract: Dit project omvat de verdere ontwikkeling van een proteoomanalytische strategie voor de isolatie van C-terminale peptiden. Hierdoor wordt de staalcomplexiteit tot een maximum gereduceerd daar elk eiwit finaal slechts door één enkel peptide vertegenwoordigd wordt. Door gecombineerd gebruik van N- and C-terminale COFRADIC, kan men een zo uitgebreid mogelijke proteoomdekking bekomen en wordt een extensievere catalogering van protease-substraten mogelijk. Vakgroep biochemie Kris Gevaert Petra Van Damme Ontwikkeling van data-miningtechnieken voor vergelijkende metagenoomanalyse Abstract: Het doel van dit project is het ontwikkelen van een computationele pijplijn dat statistisch metagenome-afgeleide functies analyseert, vergelijkt en visualiseert en die biomarkers voor groepen van monsters detecteert, zowel op een fylogenetisch als functioneel niveau. Deze pijplijn zal zowel multivariabele statistieken gebruiken als machinegestuurd benaderingen, de laatste is momenteel zelden gebruikt in vergelijkende metagenomics. Ik zal de functionele en fylogenetische patronen afgeleid van deze datasets bestuderen om de invloed van dieet evenals het immuunsysteem van de gastheer op de darmflora te onderzoeken, en haar relatie tot de ziekte. Toegepaste Biologische Wetenschappen Jeroen RAES Ontwikkeling van de Aanbeveling Alcohol. Abstract: Ontwikkeling van de Aanbeveling Alcohol. Epidemiologie en sociale geneeskunde (ESOC) Guido Van Hal Ontwikkeling van de Antwerpse Drug en Alcohol Monitor (ADAM) Abstract: Het onderzoek beoogt een draaiboek uit te werken voor de implementatie van een community-based drug monitoring systeem voor de stad Antwerpen. Een lokale monitor inzake drug- en alcoholproblemen kan op een systematische en continue manier gegevens aanleveren voor het beleid. Centraal staat het 'community fieldwork' dat essentieel is bij het in beeld brengen van een belangrijke groep gebruikers die vooralsnog 'verborgen' is gebleven.

19 Vakgroep Strafrecht en criminologie Tom Decorte Ontwikkeling van de BioGraph-technologie voor valorisatie in de levenswetenschappen. Abstract: BioGraph is een aan de ontwikkelde dataminingtechnologie voor ongesuperviseerde biomedische kennisvergaring via het geautomatiseerd ontdekken van hypothesen in geïntegreerde kennisdatabanken. We onderzoeken business-development-mogelijkheden en werken deze technologie uit naar een specifieke off-the-shelf-toepassing voor de interpretatie van microarraystudies. VIB DMG - Toegepaste Moleculaire Genomica Jurgen Del-Favero Peter De Rijk Bart Goethals Anthony Liekens Ontwikkeling van de dynamisch scanning particle image velocimetry platform: toepassing op de bloedstroom in de linker hartkamer Abstract:?Dynamisch scanning particle image velovimetry? is een PIV gebaseerde techniek waarmee men alle componenten van de snelheidsvector kan opmeten in een volume. De technologie word in dit project toegepast de complexe driedimensionale stroming te verstaan in een experimenteel model van voor validatie van numerieke simulaties. Vakgroep Civiele techniek Pascal Verdonck Ontwikkeling van de infrastructuur vannbsp;clavis clavium-database. Abstract: De aangevraagde financiering zal worden aangewend ter ontwikkeling van de infrastructuur van de Clavis clavium-database. Deze heeft 3 doelen:nbsp;de integratie van een reeks gedrukte claves met elk een structuur en eigen kenmerken;nbsp;het updaten van verscheidene van dezenbsp;(clavis Patrum Latinorum/Graecorumnbsp;Bibliotheca Hagiographica Latina/Graeca) via een online update platform;nbsp;het linken van de informatie geboden door de verschillendenbsp;met andere informatie op het internet. De ontwikkeling van de infrastructuur zal een duur en tijdrovend proces zijn omdat het onvoldoende gestructureerde karakter van de beschikbare data (de gedrukte claves) het omzettingsproces bemoeilijkt en een gedetailleerde data-analyse veronderstelt in functie van een customized database. Het programmeren van de infrastructuur vereist een verregaande samenwerking tussen data-analisten van de en programmeurs van Brepols Publishers. Na de programmering van de infrastructuur van dedatabase e OG Latijnse Literatuurstudie Leuven Joseph Verheyden Johan Leemans Peter Van Deun Gert Partoens Mathijs Lamberigts Gerd Van Riel Wim François Demmy Verbeke Russell Friedman Ontwikkeling van de mogelijkheid tot het verfijnen van niet-lineaire materialen uit elektronendiffractiegegevens. Abstract: Er zijn drie opeenvolgende hoofddoelen in dit project: de optimalisatie van de praktische uitvoering van precessie-elektronendiffractie op niet-lineair gemoduleerde materialen, het ontwikkelen van de software voor de verwerking van de resultaten, en de toepassing van de resulterende nieuwe mogelijkheden op totnogtoe onverfijnde structuren. Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT) Joke Hadermann Ontwikkeling van de mogelijkheid tot het verfijnen van niet-lineair gemoduleerde materialen uit elektronendiffractiegegevens. Abstract: Er zijn drie opeenvolgende hoofddoelen in dit project: het ontwikkelen van de software, de optimalisatie van de praktische uitvoering van PED en de toepassing van de resulterende nieuwe mogelijkheden op totnogtoe onverfijnde structuren. Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT) Joke Hadermann Ontwikkeling van de multi-kanaal, multi-cluster J-matrix methode. Abstract: Ontwikkeling van de multi-kanaal, multi-cluster J-matrix methode. TOEGEPASTE INFORMATICA EN COMPUTATIONEEL ONDERZOEK Modeleren van Systemen en Internet Communicatie (MOSAIC)

20 Jan Broeckhove Ontwikkeling van dendritische cel-gebaseerde vaccins voor immuniteit en tolerantie. Abstract: De kracht van het menselijk afweersysteem kan aangewend worden voor de ontwikkeling van meer specifieke immunotherapiemethoden tegen kanker en HIV infectie. Hiervoor zal het immuunstimulerend potentieel van menselijke dendritische cellen (DC) opgeladen met tumor- of HIVantigenen in vitro worden getoetst. Kennis omtrent de DC-geïnduceerde immuunstimulatie kan leiden tot de verbetering van therapeutische kankeren HIV-vaccins. Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO) Guido Vanham Zwi Berneman Vigor F I Van Tendeloo Ontwikkeling van de nieuwste generatie Artilysines, enzyme-gebaseerde antibiotica tegen multidrug-resistente bacteriën Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Afdeling Gentechnologie Rob Lavigne Yves Briers Ontwikkeling van de procedure voor breuktaaiheid -test in lood- bismut eutectic Abstract: niet beschikbaar Vakgroep Toegepaste Materiaalwetenschappen Kim Verbeken Ontwikkeling van de reactor en vooruitgang technologie voor biomassa torrefactie Abstract: niet beschikbaar Vakgroep Biosysteemtechniek Wolter Prins Ontwikkeling van de strategieën voor de efficiënte merking van biomoleculen met fluor-18 Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Radiofarmacie Guy Bormans Alfons Verbruggen Frederik Cleeren Ontwikkeling van detectiemethoden voor pathogene E. coli niet-o157 in voedingsmiddelen: een eerste stap in preventie Abstract: Ontwikkeling van verrijkings- en selectieve agar media voor de isolatie van VTEC zoals O26, O103, O111 en O145 uit monsters afkomstig van rundveebedrijven en voedingsmiddelen. Tevens wordt de immunoblot- en hybridisatietechniek uitgetest voor de snelle detectie van deze pathogenen. De efficiëntie van ontwikkelde methoden zal bestudeerd worden aan de hand van een validatiestudie. Vakgroep Veterinaire volksgezondheid en voedselveiligheid Lieven De Zutter Ontwikkeling van detectoren voor moleculaire beeldverwerking ter vergemakkelijking van borstkankerdiagnose en voor het ontwikkelen van nieuwe medicatie Abstract: Biologie Natuurkunde STEFAAN TAVERNIER PETER BRUYNDONCKX Ontwikkeling van de verspreiding van plannen van indicatoren en voorbereiding van een set van gecomputariseerde kaarten van indicatoren en het opstellen van een rapport gerelateerd met veroudering in de wereld. Abstract: Vrije navorsing. Geografie

Onderzoeksprojecten (4800-4820 van 7401)

Onderzoeksprojecten (4800-4820 van 7401) www.researchportal.be - 7 Feb 2016 12:06:40 Onderzoeksprojecten (4800-4820 van 7401) Zoekfilter: Classificaties: EXACTE WETENSCHAPPEN (P) Ontwikkeling en validatie van microarrays afgeleide biomerkers

Nadere informatie

Onderzoeksprojecten (50-60 van 102)

Onderzoeksprojecten (50-60 van 102) www.researchportal.be - 27 Jun 2016 22:02:10 Onderzoeksprojecten (50-60 van 102) Zoekfilter: Classificaties: Huisartsengeneeskunde, medische opleiding Onderzoek ter ondersteuning van het beleid en in de

Nadere informatie

Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische

Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische Nederlandse samenvatting Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische farmacokinetische modellen Algemene inleiding Klinisch onderzoek

Nadere informatie

157 De ontdekking van de natuurlijke aanwezigheid van antisense oligonucleotiden in eukaryote cellen, die de expressie van specifieke eiwitten kunnen reguleren, heeft in de afgelopen tientallen jaren gezorgd

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting 2015245. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet-technische samenvatting 2015245. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niet-technische samenvatting 2015245 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De rol van Nucleaire Hormoon Receptoren in de regulatie van het glucose- en lipidemetabolisme en de ontwikkeling van type

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35896 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Viana de Carvalho, Rafael Title: Computational modeling of mycobacterium infection

Nadere informatie

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/59477 Author: Hillger, J.M. Title: Take it personal! Genetic differences in G protein-coupled

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde vwo

Examenprogramma scheikunde vwo Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35942 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35942 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35942 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Ent, Wietske van der Title: In vivo modelling of Ewing sarcoma in zebrafish Issue

Nadere informatie

Inleiding Deel I. Ontwikkelingsfase

Inleiding Deel I. Ontwikkelingsfase Inleiding Door de toenemende globalisering en bijbehorende concurrentiegroei tussen bedrijven over de hele wereld, de economische recessie in veel landen, en de groeiende behoefte aan duurzame inzetbaarheid,

Nadere informatie

hoofdstuk twee hoofdstuk drie

hoofdstuk twee hoofdstuk drie DUTCH SUMMARY In de geneeskunde wordt gebruik gemaakt van biologische parameters voor het meten van pathosfysiologische processen in het lichaam, zogenaamde biomarkers. Voorbeelden hiervan zijn bloeddrukmetingen,

Nadere informatie

Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma

Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030 Brussel

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Figuur 1. Representatie van de dubbele helix en de structuren van de verschillende basen.

Figuur 1. Representatie van de dubbele helix en de structuren van de verschillende basen. Het DNA molecuul is verantwoordelijk voor het opslaan van de genetische informatie die gebruikt wordt voor de ontwikkeling en het functioneren van levende organismen. Aangezien het de instructies voor

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22286 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Nezhinsky, A.E. Title: Pattern recognition in high-throughput zebrafish imaging

Nadere informatie

KWF Kankerbestrijding voor werkgemeenschap Psychosociale Oncologie. Merel Hoozemans, 14 april 2015

KWF Kankerbestrijding voor werkgemeenschap Psychosociale Oncologie. Merel Hoozemans, 14 april 2015 KWF Kankerbestrijding voor werkgemeenschap Psychosociale Oncologie Merel Hoozemans, 14 april 2015 Wie zijn we KWF Kankerbestrijding Opgericht in 1949 Initiatief van Koningin Wilhelmina Prinses Beatrix

Nadere informatie

Implementations of Tests on the Exogeneity of Selected Variables and Their Performance in Practice M. Pleus

Implementations of Tests on the Exogeneity of Selected Variables and Their Performance in Practice M. Pleus Implementations of Tests on the Exogeneity of Selected Variables and Their Performance in Practice M. Pleus Dat economie in essentie geen experimentele wetenschap is maakt de econometrie tot een onmisbaar

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21763 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fortes, Wagner Rodrigues Title: Error bounds for discrete tomography Issue Date:

Nadere informatie

Network of networks: Uncovering the secrets of entrepreneurs' networks

Network of networks: Uncovering the secrets of entrepreneurs' networks UvA-DARE (Digital Academic Repository) Network of networks: Uncovering the secrets of entrepreneurs' networks Song, Y. Link to publication Citation for published version (APA): Song, Y. (2012). Network

Nadere informatie

INNOVATIE & VALORISATIE

INNOVATIE & VALORISATIE INNOVATIE & VALORISATIE WETENSCHAP EN SAMENLEVING VERBINDEN Prof. Hugo THIENPONT Vicerector Innovatie en Valorisatiebeleid VUB LIGT IN HET CENTRUM VAN EUROPA Titel van de presentatie 22-1-2018 3 Titel

Nadere informatie

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid

Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren

Nadere informatie

Fish Based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers (FAME)

Fish Based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers (FAME) Fish Based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers (FAME) Overleg i.v.m. verdere verfijning en validatie van de nieuw ontwikkelde visindex op Europese schaal (EFI = the European

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47897 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: He, M. Title: Systems diagnosis of chronic diseases, explored by metabolomics

Nadere informatie

VAN ZORG NAAR PREVENTIE

VAN ZORG NAAR PREVENTIE VAN ZORG NAAR PREVENTIE Jaap van der Stel Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Brijder-Parnassia GGZ ingeest Legitimatie psychische gezondheidszorg Legitimiteit van de psychische gezondheidszorg

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07

Nadere informatie

but no statistically significant differences

but no statistically significant differences but no statistically significant differences Astma is een chronische aandoening, die niet te genezen is. Met de passende zorg kunnen symptomen tot een minimum worden gereduceerd en zou een astma patiënt

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29754 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29754 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29754 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Cao, Lu Title: Biological model representation and analysis Issue Date: 2014-11-20

Nadere informatie

Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water

Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water Sander van der Linden Biodetection Systems Waarom biologische testen? Huidige monitoring strategie bijna volledig gebaseerd of chemische

Nadere informatie

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces

Nadere informatie

Hersenonderzoek: The last frontier. Matteo Farinella

Hersenonderzoek: The last frontier. Matteo Farinella Liesbeth Aerts Hersenonderzoek: The last frontier Matteo Farinella Centrum voor Hersenonderzoek Fundamentele neurobiologie Synaptische communicatie Neuronale ontwikkeling Biologie van astrocyten Genregulatie

Nadere informatie

Samenvatting. Ontwerp en synthese van kleine liganden voor de door humaan cytomegalovirus gecodeerde receptor US28

Samenvatting. Ontwerp en synthese van kleine liganden voor de door humaan cytomegalovirus gecodeerde receptor US28 Ontwerp en synthese van kleine liganden voor de door humaan cytomegalovirus gecodeerde receptor US28 Verschillende DA virussen, zoals herpesvirussen en pokkenvirussen, hebben chemokine receptoren van hun

Nadere informatie

Samenvat ting en Conclusies

Samenvat ting en Conclusies Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het

Nadere informatie

Niet technische samenvatting. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet technische samenvatting. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niettechnische samenvatting 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Respiratoir Syncytieel Virus (RSV) in kalveren 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) Oktober 2015 oktober 2020

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 3 Projectbeschrijving

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 3 Projectbeschrijving Niet-technische samenvatting 2016491-2 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Effecten van ijzer op een hormoon dat betrokken is bij het calcium- en fosfaatmetabolisme (FGF23) bij chronische nierpatiënten.

Nadere informatie

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer AUTEURS Jonathan Desdemoustier, onderzoeker-doctorandus, Smart City Institute, HEC-Liège, Universiteit van Luik (België)

Nadere informatie

Identity & Access Management & Cloud Computing

Identity & Access Management & Cloud Computing Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information

Nadere informatie

De ziekte van Alzheimer. Diagnose

De ziekte van Alzheimer. Diagnose De ziekte van Alzheimer Bij dementie is er sprake van een globale achteruitgang van de cognitieve functies, zoals het geheugen of de taalfuncties. Deze achteruitgang leidt tot functionele beperkingen in

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Braak, Bas ter Title: Carcinogenicity of insulin analogues Issue Date: 2015-06-18

Nadere informatie

DC-SIGN + cellen een rol spelen in de opruiming van dode thymocyten uit de cortex van de humane thymus (Hoofdstuk 2). De co-expressie van het

DC-SIGN + cellen een rol spelen in de opruiming van dode thymocyten uit de cortex van de humane thymus (Hoofdstuk 2). De co-expressie van het : Hematopoietische antigeen presenterende cellen in de cortex van de humane thymus: Aanwijzingen voor een rol in selectie en verwijdering van apoptotische thymocyten. Het immune systeem van (gewervelde)

Nadere informatie

Samenvatting De kleurverandering van bladeren is een van de opvallendste kenmerken van de herfst voordat ze afsterven en afvallen. Tijdens de herfst worden de bouwstoffen die aanwezig zijn in het blad

Nadere informatie

Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new

Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new strategic approach ( Blueprint ) to sectoral cooperation

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19772 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19772 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19772 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bertens, Laura M.F. Title: Computerised modelling for developmental biology :

Nadere informatie

OPENBAAR EIND RAPPORT

OPENBAAR EIND RAPPORT Project titel WiFi II JIP (wave impacts on fixed wind turbines II joint industry project) Project nummer : TEW0314003 (MARIN ref 28845) Versie : Versie 1 31032017 Project coördinator : Project partners

Nadere informatie

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. 0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door

Nadere informatie

Synopsis in Dutch. Nederlandse samenvatting

Synopsis in Dutch. Nederlandse samenvatting Synopsis in Dutch Nederlandse samenvatting Algemene inleiding en doel van het onderzoek Het onderzoek in dit proefschrift heeft betrekking op de rol van plasma eiwitbinding op de werking van farmaca in

Nadere informatie

BENCHMARK INDUSTRIE. Deel 1: De transformatie van onze industrie richting 4.0 Waar staan we?

BENCHMARK INDUSTRIE. Deel 1: De transformatie van onze industrie richting 4.0 Waar staan we? BENCHMARK INDUSTRIE Deel 1: De transformatie van onze industrie richting 4.0 Waar staan we? WAAROM DEZE BENCHMARK Het Industrieforum kwam tot de vaststelling dat er nood is aan objectief, accuraat en relevant

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Titel: Cognitieve Kwetsbaarheid voor Depressie: Genetische en Omgevingsinvloeden Het onderwerp van dit proefschrift is cognitieve kwetsbaarheid voor depressie en de wisselwerking

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlanse samenvatting Kinkhoest is een ernstige en zeer besmettelijke ziekte van de bovenste luchtwegen welke wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. In de

Nadere informatie

SAMENVATTING Het ontwikkelen van een solide studie design met bijbehorende instrumenten om een CRM training te evalueren

SAMENVATTING Het ontwikkelen van een solide studie design met bijbehorende instrumenten om een CRM training te evalueren SAMENVATTING Op de Intensive Care (IC) worden fouten gemaakt, sommige met ernstige gevolgen voor de patiënt. Er is steeds meer bewijs dat deze fouten kunnen worden vermeden, of de gevolgen er van af te

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/26922 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/26922 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/26922 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Shah, Dipen M. Title: NMR structural studies of protein-small molecule interactions

Nadere informatie

Inhoudsopgave Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

Inhoudsopgave Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Validatie van het EHF meetinstrument tijdens de Jonge Volwassenheid en meer specifiek in relatie tot ADHD Validation of the EHF assessment instrument during Emerging Adulthood, and more specific in relation

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/48860 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Rotman, M. Title: Crossing barriers, delivery of llama antibody fragments into

Nadere informatie

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niet-technische samenvatting 2015246 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van de rol die darmflora speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1.2 Looptijd van het project 1.3

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 139 Staphylococcus aureus is één van de belangrijkste bacteriën verantwoordelijk voor implantaat gerelateerde infecties. Biomateriaal gerelateerde infecties beginnen met reversibele hechting van bacteriën

Nadere informatie

Samenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9

Samenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 SAMENVATTING 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 134 Type 2 diabetes is een veel voorkomende ziekte die een grote impact heeft op zowel degene waarbij

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies

Nadere informatie

HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE

HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE 1 DOEL VAN REGRESSIE ANALYSE De relatie te bestuderen tussen een response variabele en een verzameling verklarende variabelen 1. LINEAIRE REGRESSIE Veronderstel dat gegevens

Nadere informatie

Oxidative dehydrogenation of ethylbenzene under industrially relevant conditions Zarubina, Valeriya

Oxidative dehydrogenation of ethylbenzene under industrially relevant conditions Zarubina, Valeriya University of Groningen Oxidative dehydrogenation of ethylbenzene under industrially relevant conditions Zarubina, Valeriya IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4.

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4. Samenvatting In 2012 zijn door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport buurtsportcoaches (BSC es) geïntroduceerd. Deze BSC es hebben als doel mensen te stimuleren meer te gaan bewegen. Deze

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Conventionele geïnactiveerde griepvaccins worden toegediend door middel van intramusculaire (i.m.) injectie. De vaccins voorkomen vermenigvuldiging van

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals

Nadere informatie

Praten over palliatieve zorg in een oncologische context in Vlaanderen

Praten over palliatieve zorg in een oncologische context in Vlaanderen Praten over palliatieve zorg in een oncologische context in Vlaanderen Melissa Horlait, PhD CHI-Congres 11 december 2017 Mechelen Palliatieve zorg Palliatieve zorg Vroege palliatieve zorg Overlijden Model

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21953 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21953 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21953 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Schalkwijk, Daniël Bernardus van Title: Computational modeling of lipoprotein

Nadere informatie

VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE

VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE Rapport aan isterie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Leefmilieu en Infrastructuur Administratie Waterwegen en Zeewezen AFDELING WATERWEGEN KUST VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om

Nadere informatie

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16

PTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16 Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan

Nadere informatie

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent)

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) Inhoud Context en theorie ICT-competenties studentleraren Strategieën lerarenopleiding (SQD) Probleemstelling Methode Survey Multilevel analyse Resultaten

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Docenten in het hoger onderwijs zijn experts in wát zij doceren, maar niet noodzakelijk in hóe zij dit zouden moeten doen. Dit komt omdat zij vaak weinig tot geen training hebben gehad in het lesgeven.

Nadere informatie

Ontwikkeling van een instrument voor arbeidsmarkt- en competentieprognoses

Ontwikkeling van een instrument voor arbeidsmarkt- en competentieprognoses Ontwikkeling van een instrument voor arbeidsmarkt- en competentieprognoses VIONA-onderzoeksprogramma WSE Arbeidsmarktcongres 16 december 2010 Daphné Valsamis Ingrid Vanhoren Inhoudstafel Deel 1: Ontwikkeling

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Poortvliet, Rosalinde Title: New perspectives on cardiovascular risk prediction

Nadere informatie

Biodistributie, kinetiek, centraal zenuwstelsel, oogziekten, huidaandoeningen

Biodistributie, kinetiek, centraal zenuwstelsel, oogziekten, huidaandoeningen Niet-technische samenvatting 2016788 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Onderzoek naar de biodistributie van nieuwe, op oligonucleotiden gebaseerde, teststoffen voor de behandeling van zeer

Nadere informatie

Algemene Samenvatting

Algemene Samenvatting Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet

Nadere informatie

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress

Nadere informatie

Projectplan overzicht (deel 1)

Projectplan overzicht (deel 1) Projectplan overzicht (deel 1) Naam umc Projectleider + email Titel activiteit Programmathema Werkplaats Draagt bij aan de volgende deliverables -zie programma- Algemeen VUmc Koen Neijenhuijs; k.i.neijenhuijs@vu.nl

Nadere informatie

Chapter 9. Samenvatting

Chapter 9. Samenvatting Chapter 9 Samenvatting Moleculaire beeldvormingstechnieken, zoals Single Photon Emission Computerized Tomography (SPECT) en Positron Emission Tomography (PET), zijn niet meer weg te denken uit onze gezondheidszorg.

Nadere informatie

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 157 N ederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting 158 Nederlandse samenvatting Het aantal gevallen van huidkanker, waaronder melanoom, neemt nog steeds toe in de westerse

Nadere informatie

University of Groningen. Enabling knowledge sharing Smit - Bakker, Marloes

University of Groningen. Enabling knowledge sharing Smit - Bakker, Marloes University of Groningen Enabling knowledge sharing Smit - Bakker, Marloes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Child Safety Now. Towards Effective Case Management for Families in Child Protection and Youth Parole Services I. Busschers

Child Safety Now. Towards Effective Case Management for Families in Child Protection and Youth Parole Services I. Busschers Child Safety Now. Towards Effective Case Management for Families in Child Protection and Youth Parole Services I. Busschers Samenvatting Dit proefschrift gaat over casemanagement van gezinnen binnen jeugdbescherming

Nadere informatie

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014 ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014 Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) Ponds: sources of city health and energy / Stadsvijvers: bronnen van leefbaarheid en energie

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting (summary in Dutch) Nederlandse samenvatting (summary in Dutch) Relatiemarketing is gericht op het ontwikkelen van winstgevende, lange termijn relaties met klanten in plaats van het realiseren van korte termijn transacties.

Nadere informatie

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally

Nadere informatie

Meten van ziekteprogressie in MS: komen de perspectieven van

Meten van ziekteprogressie in MS: komen de perspectieven van Samenvatting proefschrift Jolijn Kragt Meten van ziekteprogressie in MS: komen de perspectieven van patiënten en dokters met elkaar overeen? Multipele sclerose (MS) is een chronische progressieve neurologische

Nadere informatie

Examenprogramma scheikunde havo

Examenprogramma scheikunde havo Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kennis

Nadere informatie

BEST BOSS BELEIDSNOTA Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme

BEST BOSS BELEIDSNOTA Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme www.bestboss-project.eu Grant Agreement No.: 2014-1-DE02-KA200-001608 Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese

Nadere informatie

The observational method wat te doen?

The observational method wat te doen? The observational method wat te doen? Mandy Korff Wat is de Observational method? The Observational Method in ground engineering is a continuous, managed, integrated, process of design, construction control,

Nadere informatie

Deel II : Global change, ecosystemen en biodiversiteit

Deel II : Global change, ecosystemen en biodiversiteit Annex 1 - NL Tweede plan voor wetenschappelijke ondersteuning van een beleid gericht op Duurzame Ontwikkeling (PODO II) Deel II : Global change, ecosystemen en biodiversiteit tussen Het Federale Wetenschapsbeleid,

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

iet-technischesamenvatting

iet-technischesamenvatting iet-technischesamenvatting 1 Algemenegegevens 1.1 Titel van het project Verbetering van dendritische cel functies in anti-kanker therapieen 1.2 Looptijd van het project 1-9-2015-1-9-2020 1.3 Trefwoorden

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 121 Nederlandse samenvatting Patiënten met type 2 diabetes mellitus (T2DM) hebben een verhoogd risico op de ontwikkeling van microvasculaire en macrovasculaire complicaties. Echter,

Nadere informatie

In search for biomarkers of aging: A proteomics approach Rinse Klooster

In search for biomarkers of aging: A proteomics approach Rinse Klooster Samenvatting Het begrijpen van het verouderingsproces Onderzoek aan zowel hoge als lage eukaryotische modelsystemen heeft laten zien dat verschillende processen bij het verouderingsproces betrokken zijn.

Nadere informatie