Kennisportfolio Jessica van Toorn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kennisportfolio Jessica van Toorn"

Transcriptie

1 Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER In mijn kennisportfolio is een overzicht weergegeven van de meest relevante modellen en theorieën, die ik als Bedrijfskunde MER-student tot dusverre heb geleerd. Modellen staan slecht eenmaal weergegeven, maar zij worden meerdere malen gebruikt gedurende de opleiding. Het eerste jaar is vergelijkbaar met verwante bedrijfskundige opleidingen. Dit zorgt voor een stevige economische basis en een brede blik op de toekomstige werkveld. Vanaf het tweede jaar gaan de lessen de diepte in. Uiteindelijk word ik met de opleiding Bedrijfskunde MER opgeleid tot generalist. Avans Hogeschool University of Applied Sciences Onderwijsboulevard DE s-hertogenbosch

2 Inhoud Leerjaar 2 (hoofdfase) De hoofdfase staat vooral in het teken van verdieping en diepgang in het vakgebied. Je leert steeds beter een organisatie te doorgronden. In het tweede leerjaar wordt er kennis gemaakt met marketingcommunicatie. Daarnaast heb ik in het tweede jaar projecten moeten maken voor bestaande bedrijven. Dit wordt de integrale leerlijn genoemd en dit wordt ingevuld met beroepsproducten. Zo moesten wij in het eerste blok een marketingcommunicatieplan maken voor Primera. Verder wordt er in het tweede jaar ook gewerkt aan beroepsvaardigheden. Er werd in het eerste blok aandacht besteed aan omgaan met lastige klanten (conflicthantering). Tijdens het tweede jaar moet ik mij ook verdiepen in het zoeken naar een geschikte stageplaats. Leerjaar 2 Blok Recht....2 Engels Marketingcommunicatie... 4 Bedrijfseconomie....6 Management.. 7 Marketing.10 Leerjaar 2 Blok 2 13 Administratieve organisatie 13 Algemene economie.15 Management: inkoop. 17 Management: logistiek. 19 Recht 22 Leerjaar 2 Blok Bedrijfseconomie..24 HRM. 25 Kwaliteit 27 Logistiek..29 Recht..31 Leerjaar 2 Blok 4 34 Interculturele Communicatie...34 Internationale marketing 35 Landenanalyse.36 Europees Recht 38 Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 1

3 Leerjaar 2 (hoofdfase) Leerjaar 2 Blok 1: Klant Recht Consumentenkoop Auteur: A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht (specifiek wetten) Beschrijving: De consumentenkoop valt onder de bijzonder overeenkomsten. Consumentenkoop is een koopovereenkomst, waarbij een zaak wordt gegeven waartegen een prijs betaald moet worden. De voorwaarden aan de wet van consumentenkoop is dat het om een roerende zaak gaat, de verkoper handelt in uitoefening van zijn beroep of bedrijf, koper een natuurlijk persoon is en de koper die niet handelt in uitoefening van beroep of bedrijf. Relevantie: Regels met betrekking tot consumenten snel terug te kunnen vinden. Reclame Auteur: A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht (specifiek wetten) Beschrijving: Er zijn drie niveaus van reclameregels, namelijk: supranationaal, nationaal en zelfregulering. Het nationale niveau valt uiteen in 2 belangrijke type reclames: misleidende reclame en vergelijkende reclame. Relevantie: Kijken of er sprake is van misleidende of vergelijkende reclame en het toepassen hiervan. ICT en recht Auteur: A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht (specifiek wetten) Beschrijving: Er zijn drie soorten overeenkomsten via het internet (ecommerce), namelijk B2C, B2B en C2C. Iedere voorgaande soort overeenkomst bestaat uit drie fases: precontractuele fase, het sluiten van een overeenkomst en nakoming van een overeenkomst. In elke fase is de aanbieder verplicht iets te doen dat in de artikelen staat geregeld. Ook gelden de regels van consumentenkoop hier. Relevantie: Regels met betrekking tot overeenkomsten die op internet worden gesloten. Privacy Auteur: A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht (specifiek wetten) Beschrijving: Wet Bescherming Persoonsgegevens geeft regels omtrent bescherming van onze privacy. De privacy wordt beschermd door regels te stellen ten aanzien van het verwerken van persoonsgegevens. Persoonsgegevens betreft iedere informatie betreffende een natuurlijk persoon en bij het verwerken gaat het om het vastleggen, raadplegen, gebruiken en verspreiden van de gegevens. De wet is niet van toepassing op persoonlijke of huishoudelijke doeleinden en speciale wetten. Er zijn een aantal grondden waarop verwerken van gegevens wel is toegestaan. Bedrijven moeten altijd voordat ze beginnen met het verwerken dit melden bij het College bescherming persoonsgegevens. De betrokkene heeft het recht om zich te verzetten als het verwerken van zijn persoonsgegevens geschiedt voor direct marketingdoeleinden. Verder zijn er nog een aantal rechtsbeschermingsmogelijkheden. Zo kan een burger stappen ondernemen (schade), het openbare ministerie kan vervolgen (straf) of het College bescherming persoonsgegevens kan actie ondernemen (bestuursdwang/dwangsom). Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 2

4 Relevantie: Te gebruiken om te kijken of het verwerken van de persoonsgegevens rechtmatig gebeurd. Engels Simple present (t.t.) Auteur: Basisboek Engels, Lotte Tavecchio & Aafke Moons Vakgebied: Engels Beschrijving: De simple present is de Engelse vorm van de tegenwoordige tijd. De tegenwoordige tijd wordt gebruikt bij feiten, gewoonte/regelmaat of bij gevoelens en meningen. He, she en it krijgen s achter het hele werkwoord. Relevantie: Nodig om correct Engels te kunnen communiceren en begrijpen. Simple past (o.v.t.) Auteur: Basisboek Engels, Lotte Tavecchio & Aafke Moons Vakgebied: Engels Beschrijving: De verleden tijd wordt gebruikt als iets in het verleden plaatsvond of gebeurde en als deze handeling helemaal voorbij is. Regelmatige werkwoorden krijgen het hele werkwoord +ed. Onregelmatige werkwoorden krijgen geen ed in de verleden tijd, maar hebben een eigen vorm (2 e rijtje irregular verbs). Relevantie: Nodig om correct Engels te kunnen communiceren en begrijpen. Present perfect (v.t.t.) Auteur: Basisboek Engels, Lotte Tavecchio & Aafke Moons Vakgebied: Engels Beschrijving: De present perfect wordt gebruikt als iets in het verleden is begonnen, maar nog niet is afgerond of wanneer het resultaat van een actie in het verleden van belang is voor het heden. De present perfect wordt gemaakt met een vorm van to have + het voltooid deelwoord. Meestal is het voltooid deelwoord het hele werkwoord met ed erachter, maar bij onregelmatige kan het voltooid deelwoord er heel anders uit zien (3 e rijtje irregular verbs). Relevantie: Nodig om correct Engels te kunnen communiceren en begrijpen. Past perfect (v.t.t.) Auteur: Basisboek Engels, Lotte Tavecchio & Aafke Moons Vakgebied: Engels Beschrijving: De past perfect wordt gebruikt als iets heeft plaatsgevonden vóór iets anders dat ook al in het verleden plaatsvond. Of het wordt gebruikt als iets twee stappen terug is begonnen en voortduurde tot een moment in het verleden. De voltooid verleden tijd (past perfect): had + voltooid deelwoord. Meestal is het voltooid deelwoord het hele werkwoord met ed erachter, maar bij onregelmatige kan het voltooid deelwoord er heel anders uit zien (3 e rijtje irregular verbs). Relevantie: Nodig om correct Engels te kunnen communiceren en begrijpen. Present continuous Auteur: Basisboek Engels, Lotte Tavecchio & Aafke Moons Vakgebied: Engels Beschrijving: Met de present continuous wordt aangegeven dat iets nu bezig of aan de gang is. De present continuous bestaat uit een vorm van to be met het werkwoord +- ing. Relevantie: Nodig om correct Engels te kunnen communiceren en begrijpen. Future Auteur: Basisboek Engels, Lotte Tavecchio & Aafke Moons Vakgebied: Engels Beschrijving: De future wordt gebruikt om uit te drukken dat iets in de toekomst plaats gaat vinden. Er zijn 4 manieren voor de future: met will + hele werkwoord, Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 3

5 met be going to + hele werkwoord, met de present continuous en met de simple present Relevantie: Nodig om correct Engels te kunnen communiceren en begrijpen. Marketingcommunicatie Marketingcommunicatieplan Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: Een marketingcommunicatieplan wordt opgesteld om de communicatie goed te laten verlopen. Door middel van een plan weet iedereen waar hij of zij aan toe is en wat er gaat gebeuren. Het plan bestaat uit een aantal onderdelen, namelijk: analyse, definitie, strategie, concept, implementatie en evaluatie. Uiteindelijk moet de marketingcommunicatie ervoor zorgen dat de onderneming kan concurreren in de omgeving en kan inspelen op de trends. Wanneer de stappen in het marketingcommunicatieplan zorgvuldig worden doorlopen, zal de communicatie goed worden overgebracht en hierdoor succesvol zijn. Ook is het plan simpelweg nodig om goed te kunnen communiceren in zijn geheel. Relevantie: Een marketingcommunicatieplan is een stappenplan met richtlijnen hoe een bedrijf kan communiceren met de buitenwereld. Door deze stappen goed te doorlopen, zal de communicatie ook goed verlopen. Doelen marketingcommunicatie Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: Er zijn drie doelen voor marketingcommunicatie. Het eerste doel is kennis: bekendheid/kennis creëren bij de doelgroep over organisatie, merk, onderwerp of probleem. (weten). Het tweede doel is houding: attitude beïnvloeden van de doelgroep tegenover de organisatie of het merk, interesse of tevredenheid over de organisatie of het merk (vinden). Het laatste doel is gedrag: de doelgroep aanzetten tot bepaald gedrag ten aanzien van de organisatie, het merk of het probleem (doen). Relevantie: Het kiezen het juiste doel voor marketingcommunicatie. Doelgroepsegmentatie Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: In de definitiefase wordt de doelgroep beschreven en gesegmenteerd. De doelgroep kan op verschillende niveaus worden gesegmenteerd, namelijk op algemeen niveau, domeinspecifiek niveau en merkspecifiek niveau. Algemeen niveau bestaat uit geografische, demografische, socio-economische en psychografische kenmerken. Het domeinspecifiek niveau bestaat uit kenmerken die verband houden met productgebruik, zoals betrokkenheid, gewenste producteigenschappen, psychosociale eigenschappen en gebruiksfrequentie. Bij het merkspecifiek niveau wordt de doelgroep gesegmenteerd op merkniveau door te kijken naar merkbekendheid, attitudes/verwachtingen, koop-en gebruiksgedrag en koopintentie. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 4

6 Relevantie: Te gebruiken om de doelgroep zo goed mogelijk te segmenteren dat je het voor ogen kan zien. Positionering Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: Positionering is de positie van een merk ten opzichte van andere merken in de perceptie van de consument. Er zijn een aantal positioneringsstrategieën. Bij de informationele positionering worden de functionele eigenschappen en/of voordelen van het product of dienst gecommuniceerd. De transformationele positionering speel in op de levensstijl van consumenten ook wel de psychologische behoeften die consumenten hebben om een product of dienst te kopen. Vervolgens is er een tweezijdige positionering, die bestaat uit de informationele en transformationele positionering. De laatste positioneringsstrategie is uitvoeringspositionering. Dit is voor producten waar je echt vanuit de uitvoering van de campagne gaat positioneren. Relevantie: Het kiezen van de juiste positioneringstrategie bij producten Propositie/boodschap Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: De propositie is de boodschap die wordt overgebracht naar de consument. De propositie moet passen bij de gewenste positionering en moet onderscheidend zijn. Het is eigenlijk de kern van de boodschap die een bedrijf wilt overbrengen. Relevantie: Propositie bepalen die een bedrijf gaat over brengen naar de consument. Creatieve concepten Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: Net het formuleren van de strategie en de propositie wordt een concept ontwikkeld. Er bestaan 4 soorten creatieve concepten. Het eerste concept is het vergelijkingsconcept, waarmee het ene merk met het andere merk wordt vergeleken. Het tweede concept is het explicatieconcept. Hiermee wordt uitgelegd waarom het product zo goed/uniek is. Het derde concept is het effectconcept, dit geeft aan wat het merk voor effect heeft voor de consument. Het laatste concept is het associatieconcept. Bij dit concept wordt jouw product geassocieerd met waarden/gevoelens en emoties die je doelgroep aanspreekt. Relevantie: Het kiezen van het juiste concept. Implementatie Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: Uiteindelijk is het tijd om het concept uit te gaan voeren. Hiervoor is het verstandig om een draaiboek op te stellen. Hierin worden de communicatieactiviteiten afgestemd en een begroting opgesteld. Het is ook verstandig om te kijken naar geld en tijd voor het ontwerpen en ontwikkelen Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 5

7 advertenties en eventuele deadlines. Het is belangrijk om in het draaiboek een tijdschema op te nemen. Relevantie: Te gebruiken bij het implementeren van een communicatie uiting. Evaluatie Auteur: C. Essink-Matzinger en B. van Veghel Vakgebied: Marketingcommunicatie Beschrijving: Er kan op 3 niveaus geëvalueerd worden. Dit zijn effectevaluatie, productevaluatie en procesevaluatie. Bij effectevaluatie wordt er gekeken of de communicatiedoelstellingen bereikt zijn en of wat er de volgende keer beter kan. Bij procesevaluatie wordt er gekeken of het proces goed verlopen is. Bij productevaluatie wordt er gekeken wat de waardering van de doelgroep voor de communicatie uiting is. Relevantie: Te gebruiken bij het evalueren van een communicatie uiting. Bedrijfseconomie Kostprijscalculatie Auteur: Drs. A.W.W. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: Bij de berekening van de kostprijs wordt er gekeken naar de variabele kosten en constante kosten die gerekend worden voor één product. De kostprijs is de variabele kosten per stuk en een bijdrage per stuk aan constante kosten. De formule luidt: kostprijs = (V/W)+(C/N). Hierbij is V de variabele kosten, W is de verwachte productie, C is de constante kosten en N is de normale productie. Relevantie: Bedrijven moet voor het produceren van een product eerst kijken of het überhaupt winstgevend zal worden. De kostprijs is een handig hulpmiddel om te kijken of een product winstgevend zal zijn en of het dus wel of niet op de markt moet worden gebracht. Integrale kostprijsmethode volgens AC Auteur: Drs. A.W.W. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: De A.C. methode is een bepaalde manier om het behaalde resultaat van een bedrijf te kunnen berekenen. Hiernaast is te zien hoe het bedrijfsresultaat via de A.C. methode wordt berekend. Er wordt gebruik gemaakt van de bezettingsresultaat. Relevantie: Goede berekening van het resultaat van een bedrijf in een bepaalde periode. Variabelenkostencalculatie (D.C. methode). Auteur: Drs. A.W.W. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: Een tweede methode om het resultaat van een bedrijf te berekenen is via de D.C. methode. Het verschil met de A.C. methode is dat hierbij de vaste kosten in één keer ten laste van het resultaat worden gehaald in plaats van ze te verrekenen in de kostprijs. Hiernaast is een afbeelding te zien hoe het resultaat van een onderneming wordt berekend via de D.C. methode. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 6

8 Relevantie: Goede berekening van het resultaat van een bedrijf in een bepaalde periode. Veiligheidsmarge Auteur: Drs. A.W.W. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: De veiligheidsmarge geeft weer hoeveel procent de werkelijke afzet onder de break-even afzet is. Je mag dus bijvoorbeeld 20% van de begrote afzet minder produceren voordat je de afgrond in valt. De veiligheidsmarge wordt met de volgende formule berekend: begrote afzet break-even afzet: begrote afzet x 100%. Relevantie: Berekenen welk percentage je boven de norm zit om quitte te spelen. Break-even point (BEP) Auteur: Drs. A.W.W. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: Het break-even point van een bedrijf is dat punt waarbij de opbrengsten gelijk zijn aan de kosten. Er wordt dus geen winst noch verlies gemaakt. Ook kan er geconcludeerd worden dat de productie gelijk is aan de afzet. Elke opbrengst hoger dan het break-even point is de winst van een bedrijf. Relevantie: Het break-even point is voor bedrijven belangrijk om te kijken hoeveel zij minimaal moeten verkopen om alle kosten te kunnen dekken of winst te kunnen maken. Verkoopverschillenanalyses Auteur: Drs. A.W.W. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: Naast kostenverschillen zijn er ook verkoopverschillen. Tussen het begrote en het werkelijke behaalde resultaat van een onderneming kan wel eens een verschil in zitten. Er kunnen verschillen ontstaan tussen begrote en werkelijke posten (zoals afzet, verkoopprijs) die ervoor zorgen dat er een verschil ontstaat in het begrote en werkelijke resultaat. Er kan via 6 soorten verschillenanalyses berekend worden waar dit verschil in resultaat precies vandaan komt en hoe groot het is. De soorten verschillen waaruit de winstverschil en de verschillenanalyse bestaan zijn: verschil in constante kosten, verschil in verkoopprijs, verschil in variabele kosten en verschil in verkoopomvang (afzet). Het verschil in verkoopomvang bestaat weer uit een hoeveelheidsverschil en assortimentsverschil. Relevantie: Bedrijven gebruiken de verschillenanalyse om te kunnen analyseren waar het winstverschil vandaan komt. Door de 6 verschillen te analyseren, krijgt een bedrijf een goed inzicht. Management Coördinatiemechanismen Auteur: H. Mintzberg Vakgebied: Management (structuur in organisatie) Beschrijving: De coördinatiemechanismen verklaren de fundamentele wijzen waarop organisaties haar werkzaamheden coördineren. Dit kan op vijf verschillende manieren gedaan worden. De 5 coördinatiemechanismen zijn: onderlinge aanpassing (informele communicatie), direct toezicht (1 persoon neemt de leiding), standaardisatie van werkprocessen (inhoud werk wordt Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 7

9 gestandaardiseerd), standaardisatie van output (resultaten zijn gestandaardiseerd) en standaardisatie van vaardigheden (training/opleiding zorgt voor standaardisatie) Relevantie: Een goede afstemming van de werkzaamheden in de organisatie. Organisatieonderdelen Auteur: H. Mintzberg Vakgebied: Management (samenhang van de organisatie) Beschrijving: Een organisatie bestaat uit vijf onderdelen. Deze onderdelen zijn: de uitvoerende kern, de strategische top, het middenkader, de technostructuur en de ondersteunende diensten. Deze onderdelen zijn allemaal in een logo getekend en dat is hieronder te zien. Relevantie: Een duidelijk beeld van waar je in de organisatie staat en naar wie je moet luisteren. Ontwerpparameters Auteur: H. Mintzberg Vakgebied: Management (vormgeving van de organisatie) Beschrijving: Bij het ontwerpen van een organisatie moet je denken aan het volgende: ontwerpen van individuele functies, groepering van eenheden, grootte van eenheden, planning- en controlesystemen en verbindingsmiddelen. Dit worden ook wel de ontwerpparameters van een organisatie genoemd. Deze parameters zorgen ervoor dat er structuur wordt vormgegeven aan een organisatie. Relevantie: De invulling van de organisatie. Hoe komt de organisatie eruit te zien. Vormen van decentralisatie/centralisatie Auteur: H. Mintzberg Vakgebied: Management (vormgeving van de organisatie) Beschrijving: De begrippen decentralisatie/centralisatie hangen samen met de plaats in de organisatie waar de macht over de beslissingen feitelijk ligt; de beslissingsbevoegdheid. Een organisatie kent vijf vormen van decentralisatie/centralisatie. Deze vormen zijn: 1. Verticale én horizontale (volledige) centralisatie 2. Beperkte horizontale decentralisatie (selectief) 3. Beperkte verticale decentralisatie (parallel) 4. Selectieve verticale en horizontale decentralisatie 5. Verticale én horizontale (volledige) decentralisatie Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 8

10 Dit laat zien in welke mate de beslissingsbevoegdheid verspreid is over de medewerkers van de organisaties en waar de beslissingsbevoegdheid naar verspreid is, in welk onderdeel van de organisatie. Relevantie: Dit is relevant als één persoon niet alle beslissingen meer kan overzien. Hiermee kunnen we de plaats van mensen met beslissingsbevoegdheid in beeld brengen. Situationele factoren Auteur: H. Mintzberg Vakgebied: Management (situatie van de organisatie) Beschrijving: Een organisatie kent vijf situationele factoren, ook wel contingentie factoren genoemd. Deze factoren bestaan uit: leeftijd en omvang, het technische systeem, de omgeving, macht en trends. Deze factoren hebben allemaal met de situatie van de organisatie te maken. Relevantie: De situatie van de organisatie bekijken en daar structuur van de organisatie op aanpassen. Logo s/configuraties Auteur: H. Mintzberg Vakgebied: Management Beschrijving: Er zijn vijf configuraties (logo). In elk van de vijf configuraties domineert één coördinatiemechanismen, speelt één organisatie-onderdeel een sleutelrol en hanteert men één van de (de)-centralisatie-vormen. De vijf configuraties (logo s) bestaan uit: eenvoudige structuur machine-bureaucreatie, professionele bureaucratie, divisiestructuur en adhocratie. Hieronder zijn de vijf configuraties (logo s) schematisch weergegeven. Relevantie: De situatie van de organisatie bekijken en daar structuur van de organisatie op aanpassen Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 9

11 Marketing Stimulusresponsmodel consumenten (koopgedrag van consumenten) Auteur: A. Kötler Vakgebied: Marketing Beschrijving: Wanneer een consument besluit iets te kopen wordt hij/zij beïnvloedt door verschillende prikkels. De consument krijgt prikkels en vervolgens bekijkt een onderneming de kenmerken van de koper en het besluitvormingsproces. Daarna bekijken zij de reactie van de koper. Het stimulusresponsmodel geeft een goed beeld hoe het proces van de consument eruitziet van prikkels tot uiteindelijk de aankoop van de consument. In onderstaand schema wordt duidelijk wat het gedrag van consumenten is bij een aankoop en wie daarbij een rol spelen. Relevantie: Te gebruiken om het koopgedrag van consumenten te analyseren. Beïnvloedingsfactoren consumentengedrag Auteur: A. Kötler Vakgebied: Marketing Beschrijving: Het onderstaande model geeft weer door wat voor soort prikkels een consument allemaal beïnvloed kan worden bij het doen van een aankoop. Elk persoon heeft affiniteit met andere beïnvloedingsfactoren. Relevantie: Te gebruiken bij het analyseren van het koopgedrag van klanten en hoe het deze beïnvloed worden (welke prikkels). Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 10

12 Besluitvormingsproces consumenten Auteur: A. Kötler Vakgebied: Marketing Beschrijving: Het gedrag/proces wat een consument doorloopt bij het wel of niet kopen van een product en de uiteindelijke aankoop hiervan. Dit besluitvormingsproces is in onderstaand schema weergegeven. Relevantie: Te gebruiken om consumenten te analyseren in hun weg tot aankoop van een product. Besluitvormingsproces bedrijven Auteur: A. Kötler Vakgebied: Marketing Beschrijving: Een organisatie koopt niet zomaar een product. Een organisatie doorloopt een heel proces bij het aanschaffen van het product, net zoals een consument. Dit proces is van grote waarde, omdat aankopen van bedrijven meestal grote investeringen zijn en dit proces moet dan ook grondig doorlopen worden voordat een organisatie uiteindelijk tot aankoop overgaat. Er zal net zoals bij het proces van de consument een probleem zijn. Het koopproces van bedrijven is in het onderstaande schema weergegeven. Relevantie: Inzicht krijgen bij het koopproces van organisaties bij aankoop van product/dienst Koopgedrag organisaties (stimulusresponsmodel bedrijven) Auteur: A. Kötler Vakgebied: Marketing Beschrijving: Wanneer een consument een aankoop voor zichzelf doet, heeft niemand anders daar verder iets mee te maken. Bij een aankoop door bedrijven, ligt dat heel anders. Hier zijn namelijk mensen bij gebaat en dus ook meer mensen bij betrokken. Ook voor het koopgedrag van bedrijven is er een stimulusresponsmodel. Dit model geeft weer hoe het gedrag van een organisatie eruit ziet bij het doen van aankopen. Relevantie: Te gebruiken om inzicht te krijgen in het gedrag van een organisatie bij een aankoop. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 11

13 Beïnvloedingsfactoren koopgedrag bedrijven Auteur: A. Kötler Vakgebied: Marketing Beschrijving: Net zoals bij consumenten wordt ook het koopgedrag van bedrijven beïnvloed. In het onderstaande schema zijn de beïnvloedingsfactoren voor bedrijven weergegeven. Relevantie: Te gebruiken om te kijken hoe een organisatie beïnvloed wordt bij het doen van een aankoop. Factoren van invloed op prijszetting Auteur: A. Kötler Vakgebied: Marketing Beschrijving: De prijszetting van een bedrijf wordt beïnvloed door interne en externe factoren. Een prijs wordt gemaakt door middel van kostprijsberekening of door de vraag en aanbod. Verder zijn er een aantal methoden om de prijs te bepalen, namelijk kosten georiënteerd, vraag georiënteerd of concurrentie georiënteerd. Relevantie: De prijs van een product bepalen. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 12

14 Prijsstrategieën producten Auteur: A. Kotler Vakgebied: Marketing Beschrijving: Er zijn verschillende prijsstrategieën voor producten. Zo zijn er voor nieuwe producten een afroom en penetratieprijsstrategie. Voor bestaande producten zijn dit: line pricing, productopties, toebehoren, bijproducten en pakketten. Relevantie: Strategie om prijsniveau te bepalen. Leerjaar 2 Blok 2: Leverancier Administratieve Organisatie Begrip administratieve organisatie Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: Administratieve organisatie heeft als doel coördinatie en afstemming van het functioneren van de organisatie. Het zorgt ervoor dat een puinhoop in een bedrijf voorkomen wordt. Er zijn vier begrippen van belang bij administratieve organisatie: besturen, doen functioneren, beheersen en verantwoording. Betrouwbare informatie verkrijgen is bij de administratieve organisatie van belang. Om te controleren of je informatie betrouwbaar is kun je kijken naar juistheid, volledigheid en tijdigheid. Relevantie: Met Administratieve organisatie kun je, met een goede beschrijving en analyse van een bedrijfsproces, inschatten op welke plaatsen je als bedrijf risico loopt. Bedrijfsprocessen Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: Bij AO kijken we naar een organisatie via haar processen. Een bedrijfsproces bestaat uit een geordende set activiteiten met een specifiek doel. Er zijn verschillende processen, zoals het inkoopproces, verkoopproces, voorraadproces, personeelsproces etc.. Aan deze processen zitten risico s verbonden. De risico s kunnen zoveel mogelijk vermeden worden door maatregelen (gereedschapskoffer) te nemen. De AO is ervoor om te zorgen dat de processen, risico s en maatregelen goed verlopen binnen een organisatie, zodat het geen puinhoop wordt. Relevantie: Te gebruiken bij het vaststellen van het risico en de maatregelen bij een bedrijfsproces, zodat het geen puinhoop wordt. Typologie van Starreveld Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: De typologie van Starreveld verdeeld verschillende bedrijven in een bepaald typologie. Een typologie is een indelingsmethode waarbij bedrijven vanuit een bepaald gezichtspunt worden onderverdeeld in vergelijkbare bedrijven of organisaties. Door middel van een typologie leer je organisaties vanuit een bepaald perspectief te benaderen en kennis over het functioneren van bedrijven en instellingen. Hetzelfde type bedrijf kent dezelfde processen, soorten risico s en type maatregelen. De afbeelding hieronder laat de verschillende soorten bedrijven en instellingen zien. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 13

15 Relevantie: Te gebruiken bij het indelen van bedrijven onder een bepaalde typologie. Inkoopproces Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: Er zijn verschillende soorten processen in een bedrijf. Het inkoopproces bestaat uit de volgende vier fasen: initiatief tot inkoop, beslissing, uitvoering en afwikkeling. Ieder fase in het inkoopproces kent een aantal risico s. Ook kun je naar elke fase kijken hoe je aan informatie kan komen en welke items er dan van belang zijn. Zo kan je de risico zoveel mogelijk voorkomen. Relevantie: Te gebruiken bij het voorkomen van risico s in een inkoopproces van een organisatie. Voorraadproces Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: Het voorraadproces is een tussenproces. Het proces bestaat uit drie fasen, namelijk het ontvangen van goederen, opslag en afgifte van goederen. Ook aan deze fasen hangen risico s en items die gebruikt kunnen worden om risico s zoveel mogelijk te voorkomen. Relevantie: Te gebruiken bij het voorkomen van risico s in het voorraadproces van een organisatie. Verkoopproces Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: Het verkoopproces bestaat uit de volgende fasen: marketing, orderverkrijging, uitvoering en afwikkeling. Ook hier hangen weer risico s aan per fase. Relevantie: Te gebruiken bij het voorkomen van risico s in het verkoopproces van een organisatie. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 14

16 Financieel proces Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: 1. Financiële administratie/boekhouding. 2. Financiële verantwoording (jaarrekening). 3. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant. Relevantie: Te gebruiken voor het juiste verloop van het financieel proces. Gereedschapskoffer Auteur: M. Paur, M.A. Mittelmeijer, R.J.M. van Stratum, C.B. Leeftink, J.L.J. Korstjens, L. Paape Vakgebied: administratieve organisatie Beschrijving: In AO kan er gebruik gemaakt worden van een gereedschapskoffer. In de koffer zitten verschillende maatregelen die genomen kunnen worden voor de risico s. In de afbeelding hieronder zijn de verschillende onderdelen van de gereedschapskoffer weergegeven. Relevantie: Te gebruiken bij het vinden van een geschikte maatregel voor een risico Algemene economie (meso) Concurrentie-intensiteit Auteur: A.J. Marijs, W. Hulleman Vakgebied: Algemene economie Beschrijving: De concurrentie-intensiteit bestaat uit drie onderdelen: intern, extern en potentieel. Bij intern gaat het om de concurrentie tussen bedrijven binnen de bedrijfstak. Bij extern wordt er gekeken naar de macht van de leveranciers en afnemers. Bij potentiële concurrentie wordt er gekeken naar de macht van nieuwe toetreders of substituten. Relevantie: Te gebruiken bij het kijken naar de concurrentie-intensiteit. SGR-model Auteur: A.J. Marijs, W. Hulleman Vakgebied: Algemene economie Beschrijving: SGR staat voor structuur, gedrag en resultaat. Met het SGR-model kun je de markt overzichtelijk in kaart brengen. Het model zoomt in op alle kenmerken van concurrentie, daarnaast kun je de dynamiek in de markt Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 15

17 aangeven. Bij de Structuur wordt er gekeken naar de omstandigheden. Is er bijvoorbeeld veel of weinig vraag, zijn de prijzen wel of niet doorzichtig etc.. Bij Gedrag wordt er bijvoorbeeld gekeken naar toe- en uittreding. Verder laat Resultaat zien wat er mee wordt verdiend. Een bepaalde structuur in een bedrijfstak leidt tot bijbehorend gedrag dat leidt tot een bepaald resultaat. Relevantie: Te gebruiken bij het in kaart brengen van de markt en dynamiek in markt aangeven. Diamant van Porter Auteur: A.J. Marijs, W. Hulleman Vakgebied: Algemene economie Beschrijving: De Diamant van Porter kijkt veel meer van bovenaf. Het gaat veel meer uit van krachten en stelt op de een of andere manier het bedrijf wel centraal. Het gaat hier veel meer over netwerken en over de strategie van bedrijven en op welke manier zij een relatie leggen met andere bedrijven. Het model is erg gefocust op ondernemersgedrag. Relevantie: Te gebruiken om concurrentie in landen onderling te vergelijken. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 16

18 Management: Inkoop Definitie Inkoop Auteur: Kees Gelderman, Bé Albronda Vakgebied: Management: inkoop Beschrijving: Inkoop is het geheel van alle activiteiten die in organisaties worden vervuld om producten en diensten van externe bronnen te betrekken. Het gaat erom dat de juiste producten van de juiste kwaliteit op de juiste tijd op de juiste plaats in de juiste hoeveelheden tegen de juiste prijs beschikbaar zijn voor de organisatie. (technisch aspect, logistiek aspect en commercieel aspect) Relevantie: Te gebruiken voor het begrijpen van het begrip inkoop. Vierfasenmodel Auteur: Burt Vakgebied: Management: inkoop Beschrijving: 1) Administratieve functie: laag geplaatst in de organisatie, inkopers houden zich vooral bezig met het plaatsen en afhandelen van orders in opdracht van gebruikers. 2) Mechanische functie: meer oog voor commerciële aspecten, inkopers oriënteren zich op de markt en zijn op zoek naar lage prijzen. 3) Pro-actieve functie: inkopers nemen initiatieven, hebben een lange termijnvisie en nemen initiatief in leveranciersmanagement. 4) Professionele functie: inkoop is een strategisch wapen in de concurrentiestrijd. Relevantie: Te gebruiken voor ontwikkeling van vakgebied inkoop Fasen van inkoopproces Auteur: Kees Gelderman, Bé Albronda Vakgebied: Management: inkoop Beschrijving: Een inkoopproces bestaat uit verschillende fasen, namelijk: specificeren, selecteren, contracteren, bestellen, bewaken en nazorg. De eerste drie stappen worden tactisch genoemd en de laatste drie operationeel. Relevantie: Te gebruiken om te kijken welke fasen in een inkoopproces voorkomen. Make or buy Auteur: Kees Gelderman, Bé Albronda Vakgebied: Management: inkoop Beschrijving: Make or buy is het zelf maken of het uitbesteden. De aanleiding is productontwikkeling, ontevredenheid over leveranciers, afzetverandering, kostenbeheersing en flexibiliteit en strategische heroverweging kernactiviteiten. Wat je zeker niet zelf maakt zijn producten die je zelf niet goed kunt maken, product met geringe waarde en makkelijk in te kopen producten. Producten die je zeker niet uitbesteed zijn je kernactiviteiten. Relevantie: Te gebruiken bij de keuze of je een product zelf gaat maken of gaat uitbesteden. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 17

19 Portfoliobenadering Kraljic Auteur: Kraljic Vakgebied: Management: inkoop Beschrijving: Bij de portfoliobenadering van Krajic gaat het om het classificeren en managen van inkoopartikelen. Hierbij wordt gekeken naar het inkooprisico (kan ik er makkelijk over moeilijk aan komen?) en de invloed op de winst (gaat het over substantiële bedragen of mindere bedragen?). De matrix heeft vier mogelijke typen producten: hefboomproducten, strategische producten, routineproducten en knelpuntproducten. In het schema hieronder is te zien hoe de verschillende producten zijn ingedeeld. Relevantie: Te gebruiken bij het bepalen in welke categorie het inkoopartikel valt en welke acties het beste ondernomen kunnen worden. Offreren en selecteren Auteur: Kees Gelderman, Bé Albronda Vakgebied: Management: inkoop Beschrijving: Pre kwalificatie is de eerste selectie van leveranciers. Je stelt een marktonderzoek in en kijkt naar de kwalificatiecriteria. Leveranciers die daaruit voortkomen voeg je toe aan de approved vendor list en preffered suppliers. Uit die lijsten zoek je 3 tot 5 leveranciers die je een offerte uit laat brengen. Het aantal dat je een offerte uit laat brengen is onder andere afhankelijk van financiële belangen, beschikbare tijd en voorkeur van organisatie. Dan ga je de offerte aanvragen. Aanbesteden is een offerte uitvoeren voor een opdracht. Dit kan openbaar, onderhands en een Europese aanbesteding. De Europese aanbesteding is voor transparantie, non-discriminatie en objectiviteit. Relevantie: Te gebruiken bij het offreren en selecteren Inkoopstrategie Auteur: Kees Gelderman, Bé Albronda Vakgebied: Management: inkoop Beschrijving: Inkoop wordt steeds belangrijker in een organisatie. De inkoopstrategie bij een commoditymarkt is opportunity buying, veel wisselingen van leveranciers, veel leveranciers, harde prijsonderhandeling en hoge eisen aan leveranciers, logistiek/financieel. Bij de nichemarkt ligt dit anders. Bij de nichemarkt heeft kostenbesparing relatief minder invloed, hoge kwaliteit leveranciers, weinig leverancierswisselingen en hoge eisen aan kwaliteit van de producten. Relevantie: Te gebruiken bij het bepalen van de inkoopstrategie in een markt. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 18

20 Management: Logistiek Definitie logistiek Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: De definitie was logistiek is: De organisatie, de planning, de besturing en de uitvoering van de goederenstroom vanaf de ontwikkeling en inkoop, via productie en distributie naar de eindafnemer, inclusief de retourstromen. Het doel van logistiek is om tegen lage kosten en kapitaalgebruik te voldoen aan de behoeften van de markt, teneinde een langdurige relatie met de klant op te bouwen. De klanten willen steeds meer en de service moet steeds omhoog. Daarnaast moeten de interne kosten steeds verder omlaag. Relevantie: Te gebruiken bij het begrijpen van het begrip logistiek. Integraal logistiek concept Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: Het integraal logistiek concept heeft te maken met hoe je de logistiek ontwerpt. Eerst bepaal je de grondvorm, dan kies je welk besturingssysteem en welk informatiesysteem je daarvoor gebruikt. Als laatste kijk je naar het personeel. 1. Keuze grondvorm. (hoe richt je in, hoe ga ik mijn processen tot stand brengen?) 2. Keuze besturingsvorm. (hoe ga ik ervoor zorgen dat de magazijnen op tijd gevuld zijn, op tijd alles bij de winkels is etc.) 3. Keuze informatiesysteem. (welk systeem heb ik nodig, welke hardware welke software?) 4. Keuze personele organisatie. (wat zijn de benodigde competenties en ervaringen?) Relevantie: Te gebruiken voor het opbouwen van een integraal logistiek concept. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 19

21 Het KOOP Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: KOOP staat voor KlantOrderOntkoppelPunt. Het KlantOrderOntkoppelpunt is het punt dat aangeeft hoe ver een klantenorder doordringt in het productie- of distributieproces van de aanbieder van een product of dienst. Het KOOPconcept is opgezet vanuit productiebedrijven en het gaat erom dat ergens in het totstandkomingsproces het product wordt overgedragen aan de klant. In de praktijk zijn er 5 verschillende mogelijke KOOP ontmoetingspunten, hierbij wordt gekeken naar de hoeveelheid invloed die een klant (consument) met zijn aankoop op het maakproces van de producent heeft. Koop 1 = maken voor lokale voorraad. Het product ligt in de winkel. Lokale voorraad is verspreid op veel punten waar de klant zelf naar toe kan gaan en meteen kan kopen/meenemen. Koop 2 = maken voor centrale voorraad. Het product ligt in een distributiecentrum. Koop 3 = assembleren (in elkaar zetten van modules) op order. Al de onderdelen zijn gemaakt en geproduceerd. Maar pas als de klant een order maakt gaan we de onderdelen in elkaar zetten. (auto s, meubels, Dell) Assembleren moet eigenlijk erg snel gaan, het zijn altijd standaardkeuzes die je hebt. Hier begint de klant invloed te hebben op het productieproces. Koop 4 = maken op order Denk hierbij aan een maatpak/meubels, stoffen liggen klaar en je kunt zelf bepalen hoelang iets moet zijn. Geen standaardmaten. Koop 5 = inkopen en maken op order Materialen liggen nog niet klaar, moeten nog ingekocht worden. Relevantie: Te gebruiken om te bepalen in welke KOOP een product zich bevindt en hoeveel invloed de klant heeft op het maakproces van de producent. Voorraden Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: Bedrijven hebben voorraad, omdat zij zich willen indekken tegen onzekerheden aan de aanvoerkant, maar ook tegen onzekerheden aan de vraagkant. Voorraden kunnen ingedeeld worden in verschillende aspecten, namelijk: voorraad naar traject, voorraad naar soort en voorraad in Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 20

22 administratieve zin. In het schema hiernaast zijn de soorten voorraden in administratieve zin weergegeven. Relevantie: Te gebruiken om te begrijpen waarom bedrijven voorraden hebben en hoe voorraden kunnen worden ingedeeld. Voorraadkosten Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: Het houden van voorraad brengt kosten met zich mee. Er zijn drie kostenposten die samenhangen met het hebben of niet hebben van voorraad. Allereerst bestelkosten, dit zijn bij een bedrijf alle kosten die worden gemaakt om voorraden in te kopen, naar jou toe te halen, in jou magazijn te ontvangen, tot het moment dat het in voorraad gaat. Vervolgens voorraadkosten, die gaan in op het moment dat spullen in het magazijn in de voorraad gezet worden (ruimte, risico en rente). Als laatste kosten van neeverkoop. Relevantie: Te gebruiken om te kijken welke verschillende voorraadkosten er zijn. Bestelmethoden Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: Er zijn een aantal bestelmethoden. De letters die gebruikt worden zijn s voor een vaste bestelfrequentie, B voor variabele bestelfrequentie, Q voor vaste bestelhoeveelheid en S voor variabele bestelhoeveelheid. Met deze letter kunnen combinaties gemaakt worden om te kijken wat de bestelmethode is. Relevantie: Te gebruiken voor het kiezen een geschikte bestelmethode. Formule van Camp Auteur: Camp Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: bij de formule van Camp wordt de optimale bestelgrote per keer bestellen bij de leverancier berekend. Hierbij gaat het om het punt waarbij de totale kosten (bestelkosten + voorraadkosten) zo laag mogelijk zijn. Voorwaarden voor gebruik van Camp: Afname product per tijdeenheid is constant en bekend. Levertijd product is vast en prompt. Geen neen-verkopen vinden plaats. Bestelkosten per bestelling zijn constant en bekend. Kosten van het op voorraadhouden van één product gedurende een jaar zijn constant en bekend. Formule van Camp: Relevantie: Te gebruiken voor het berekenen van de optimale bestelgrote. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 21

23 Pareto-analyse Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: De pareto-analyse (80/20 regel) is gecombineerd met ABCanalyse. Als je praat over ABC analyse heb je een driedeling. Er zijn drie categorieën: A categorie: Dit is een kleine groep, maar heeft wel altijd de belangrijkste zaken in zich. B categorie: Dit is een tussengroep C categorie: Grote groep met minder belangrijke items. Relevantie: Te gebruiken voor het bepalen of een product wel of geen aandacht verdient ten opzichte van de opbrengsten die een product levert. Reserve logistics Auteur: Visser & Van Goor Vakgebied: Management: logistiek Beschrijving: Dit is het vierde deeltraject in de logistiek. Reserve logistics omvat de beheersing van de logistieke processen bij het inzamelen, transporteren en verwerken van gebruikte producten en verpakkingen. Het wordt gedaan om klanttevredenheid te vergroten, duurzaam is en voor efficiency/kostenbesparingen. Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van het deeltraject reserve logistics. Recht Europees aanbesteden Auteur: Mr. A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht Beschrijving: aanbestedingsrecht is het recht dat van toepassing is op de verstrekking van opdrachten door overheden (in ruime zin) tot het uitvoeren van werken, het verrichten van diensten en tot het leveren van producten. Relevantie: Het doel is het bevorderen van de interne markt. Onderhandelingsfase Auteur: Mr. A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht Beschrijving: Totstandkoming overeenkomst o Aanbod en aanvaarding (art. 6:217 BW) Wil en verklaring (art. 3:33 BW) Onderhandelingsfase (precontractuele fase): tijd voordat de overeenkomst tot stand komt. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 22

24 Kan een partij zich terugtrekken uit de onderhandelingsfase? o HR Baris Riezenkamp o HR Plas/Valburg o HR CBB/JPO Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van de onderhandelingsfase HR CBB/JPO Auteur: Mr. A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht Beschrijving: Fase 1: partijen zijn vrij onderhandelingen af te breken (is het uitgangspunt) Fase 2: tenzij dit op grond van gerechtvaardigd vertrouwen wederpartij in tot stand komen overeenkomst of in verband andere omstandigheden van het geval onaanvaardbaar is o Fase 2 betekent schadevergoeding Scheidslijn fase 1 en 2 HR: Afhankelijk van bedoeling van partijen Afhankelijk van verwachtingen over een weer verwachtingen die gewekt zijn Gewicht van de punten waar pp het over eens zijn Het voornemen om verder te onderhandelen Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van de onderhandelingsfase Totstandkoming rechtshandeling Auteur: Mr. A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht Beschrijving: Handelingsbekwaam rechtssubject (art. 3:32 lid 1 BW) Op rechtsgevolg gerichte wil (art. 3:33 BW) Verklaring waarin de op rechtsgevolg gerichte wil is geopenbaard (art. 3:33 BW) Dus: artikel 3:32 lid 1 jo art. 3:33 BW Maar ook: -> Het vertrouwensbeginsel van artikel 3:35 BW Relevantie: Te gebruiken bij de totstandkoming van een rechtshandeling Totstandkoming overeenkomst Auteur: Mr. A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht Beschrijving: Totstandkoming overeenkomst: 1. Aanbod en aanvaarding: (Art. 6:217 BW) - Wil en verklaring. (Art. 3:33 BW) - Hr Hofland/Hennes. 2. Precontractuele fase: - HR Baris / Riezenkamp. - HR Plas / Valburg. - HR CBB / JPO. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 23

25 De grenzen van de overeenkomst: Uitgangspunt is contractsvrijheid. Grenzen aan inhoud: Art. 3:40 BW. - Dwingende wetsbepaling. - Stijd met de goede zeden. - Stijd met de openbare orde. Relevantie: Te gebruiken bij de totstandkoming van een overeenkomst Battle of forms Auteur: Mr. A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht Beschrijving: Battle of forms zegt: De algemene voorwaarden van aanbiedende partij geldt, tenzij ze echt uitdrukkelijk van hand worden gewezen. Nee we gaan niet akkoord met de algemene voorwaarden. Dan is er geen sprake van overeenkomst, omdat er geen aanvaarding is. Zit voor daadwerkelijk ontstaan van algemene voorwaarden. Relevantie: Te gebruiken om te kijken wie zijn algemene voorwaarden gelden Algemene voorwaarden Auteur: Mr. A.M.M.M. van Zeijl Vakgebied: Recht Beschrijving: Twee manieren om eronderuit te komen : 1. Algemene voorwaarden gelden niet want er is onvoldoende mogelijkheid geboden om ze in te zien. 2. Een beding in de algemene voorwaarden is onredelijk bezwarend: 4 situaties: - B-to-B: bedingen mogen altijd (art. 6:235 lid 1 BW) - B-to-B: bedingen zijn heel soms onredelijk bezwarend (art. 6:233 lid 1 sub a BW - B-to-C: de zwarte en grijze lijst zijn van toepassing (art. 6:236 en 6:237 BW) - B-to-Btje: Reflexwerking van de zwarte en grijze lijsten Relevantie: Te gebruiken wanneer je onder de algemene voorwaarden uit wilt komen. Leerjaar 2 Blok 3: Productie Bedrijfseconomie Equivalentiecijfermethode Auteur: A. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: kosten van één T-shirt van bijvoorbeeld maat S uitrekenen. Wat je moet doen is eerst het totaal van alles uitrekenen. Je gaat van alle maten de m2 x het aantal stuks doen. Dit geheel wordt gedeeld door de totale kosten. Hier komt een uitkomst uit. Om tot de kosten van 1 T-shirt S te komen doe je tot slot de m2 van shirt S x de uitkomst van de totale kosten : totaal m2. Relevantie: Te gebruiken bij het uitrekenen van de kosten bij één bepaald type product. Bijvoorbeeld bij uitrekenen van grondstofkosten van één type of de machinekosten van één type enzovoort. Kostenplaatsmethode Auteur: A. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie Beschrijving: Het verband tussen indirecte kosten en product niet rechtstreeks te leggen. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 24

26 Kostendrager = het uiteindelijke product Kostenplaats = verzameling van alle kosten die gemaakt worden voor de uitoefening van een bepaalde functie - Hulkostenplaatsen = afdeling is er wel, maar niet fysiek aanwezig - Zelfstandige kostenplaatsen = afdelingen zijn wel aanwezig, maar hebben geen direct verband met het product. - Hoofdkostenplaatsen = in principe rechtstreeks verband, maar wel indirecte kosten. Stappenplan: 1. Creëren van kostenplaatsen & bepalen van de indirecte kosten die horen bij de kostenplaatsen (= eerstverdeelde kosten) 2. Maken van de keuze van systematiek van doorberekening: - Directe methode - Step-down methode (indirecte methode / stapsgewijs) - Reciprocal methode (wederzijds) 3. Selecteren van verdeelsleutels per hulpkostenplaats 4. Toerekenen van de indirecte kosten aan de hoofdkostenplaats en kostendragers Relevantie: Te gebruiken bij het bereken van de kostprijs HRM Theorie van Herzberg Auteur: F. Manders & P. Biemans Vakgebied: HRM Beschrijving: Volgens Maslow zijn de mensen gemotiveerd om behoefte te vervullen, Herzberg geeft hierbij een aanvulling. Hygiënische factoren zorgen ervoor dat mensen niet ontevreden worden, maar het zorgt ook niet voor blijheid. Je moet gewoon als bedrijf zorgen dat deze dingen goed zijn (denk aan de computer op het werk die het moet doen), de motivatie factoren van Herzberg zorgen ervoor dat mensen gemotiveerd zijn. De satisfiers ofwel motiverende factoren komen overeen met bovenste drie lagen van Maslow, de dissatisfiers komen overeen met 2 onderste rijen. Relevantie: Te gebruiken bij het onderzoeken waar de motivatie van mensen vandaan komt Michigan model Auteur: F. Manders & P. Biemans Vakgebied: HRM Beschrijving: Dit model geeft de relatie weer tussen prestatie, beoordeling, beloning en ontwikkeling Relevantie: Te gebruiken bij het onderzoeken waar de motivatie van mensen vandaan komt Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 25

27 Performance management (cyclus) Auteur: F. Manders & P. Biemans Vakgebied: HRM Beschrijving: Het is een methode om op systematische wijze de prestatie van de medewerkers te bepalen, te verbeteren, te beoordelen en te belonen. Relevantie: Te gebruiken bij het onderzoeken waar de motivatie van mensen vandaan komt Duurzame inzetbaarheid Auteur: F. Manders & P. Biemans Vakgebied: HRM Beschrijving: Duurzame inzetbaarheid is gericht managen van de mobiliteit van de medewerkers/talenten/kwaliteiten. De mobiliteit van medewerkers houdt in dat je medewerkers in beweging houdt. Continue wordt er gekeken of de functie nog past. Waarom wordt er aandacht besteed aan duurzame inzetbaarheid? Dit wordt ingezet omdat het onder andere ook te maken heeft met de gezondheid van mensen. Er wordt gekeken of mensen nog wel het meest efficiënt ingezet worden. Relevantie: Te gebruiken bij het duurzaam willen inzetten van je personeel. Het Nieuwe Werken (HNW) Auteur: F. Manders & P. Biemans Vakgebied: HRM Beschrijving: Het Nieuwe Werken is een visie waarbij recente ontwikkelingen in de informatietechnologie als aanjager gelden voor een betere inrichting en bestuur van het kenniswerk. Het gaat om vernieuwing van de fysieke werkplek, de organisatiestructuur en cultuur, de managementstijl en de mentaliteit van de kenniswerker en zijn manager. Vier spelregels voor het nieuwe werken 1. Tijd- en plaats onafhankelijk werken 2. Sturen van medewerkers op resultaat 3. Vrij toegang tot en gebruik van kennis, ervaringen en informatie 4. Flexibele arbeidsrelaties Relevantie: Te gebruiken voor kijken of het nieuwe werken iets voor jou organisatie is. Belangrijk hierbij is dat het wel echte bij de organisatie moet passen. Arbobeleid Auteur: F. Manders & P. Biemans Vakgebied: HRM Beschrijving: Arbobeleid gaat over arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim en terugkeer naar het werk na ziekte. De arbeidsomstandigheden zijn een verzamelnaam voor de veiligheid, gezond en het welzijn van de medewerkers. Het doel van arbobeleid is een tijdelijke en langdurige uitval voorkomen. Arbobeleid Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 26

28 heeft een relatie met goed werkgeverschap en goed ondernemerschap. Ziekteverzuim is de afwezigheid van werknemers om gezondheidsredenen. Het kan van korte, gemiddelde of lange duur zijn. daarnaast kan het fysiek of mentaal zijn en de frequentie van het ziek zijn is belangrijk. Ziekteverzuim kost erg veel geld, dus het is zaak dat de leidinggevende het ziekteverzuim zo laag mogelijk houdt. ziekteverzuim is de balans tussen belasting en belastbaarheid. Als dit in evenwicht is kun je goed werken. Relevantie: Te gebruiken als onderdeel van de doorstroom Kwaliteit Kwaliteit/integrale kwaliteitszorg Auteur: Chris Bakker en Els Meertens Vakgebied: Kwaliteit Beschrijving: De kwaliteit van een product of dienst, zowel intern als extern geleverd, is de mate waarin het geheel van eigenschappen voldoet aan de gebruikersverwachting van de afnemer, begrensd door de prijs die hij wil betalen en de levertijd die hij wil accepteren. Integrale kwaliteitszorg is alle onderdelen van de organisatie zijn bij de kwaliteitszorg betrokken, alle kwaliteitsaspecten hebben invloed op elkaar, alle afdelingen gaat het om. Kwaliteit is geen afdeling, het is een functie binnen een organisatie. Je hebt verschillen kosten die ermee samenhangen: - faalkosten - preventiekosten beoordelingskosten. Relevantie: Te gebruiken bij het begrijpen wat het begrip kwaliteit inhoudt. Kwaliteitsbenaderingen Auteur: Chris Bakker en Els Meertens Vakgebied: Kwaliteit Beschrijving: Er zijn verschillende benaderingen van kwaliteit te onderscheiden: 1. trancedente benadering: is echt iets subjectief, benaderd kwaliteit vanuit je gevoel en ervaring, kan voor iedereen verschillend zijn 2. productbenadering: kun je echt objectief meten, is tastbaar 3. gebruikersgerichte benadering: gaat het om de verwachtingen van de gebruiker 4. productiegerichte benadering: de kwaliteit van het proces, heeft te maken met uitval 5. waarde benadering: prijs/kwaliteitverhouding 6. reliability: betrouwbaarheid van de levering, tijd/ gebruikersduur Relevantie: Te gebruiken bij het kiezen van de juiste benadering van kwaliteit. INK-model Auteur: Chris Bakker en Els Meertens Vakgebied: Kwaliteit Beschrijving: Het INK model wordt gebruikt door semi commerciële organisaties, zoals de overheid. Het kent 9+1 aandachtsgebieden. Het is de Nederlandse versie van het EFQM model. De aandachtsgebieden zijn de volgende: 1. leiderschap = is er een visie/missie aanwezig etc. 2. strategie en beleid: plannen/ doelen die gebaseerd zijn op de toekomst 3. management medewerkers: hoe is het met de instroom, doorstroom, uitstroom geregeld, is er training/opleiding 4. middelen; hoe je om met het kapitaal 5. management processen: staat alles vast in handleidingen/processen 6/7. klanten/medewerkers: wat vind je van de organisatie, hoe is het er om te werken 8. maatschappij: omgeving vragen wat ze van de organisatie vinden 9. Aandeelhouders vragen hoe ze het vinden 10. iets doen met de resultaten Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 27

29 De uitkomst van het INK bepaald in welke fase je zit: 1. product georiënteerd 2. proces georiënteerd 3. systeem georiënteerd 4. keten georiënteerd 5. totaal zorg voor kwaliteit Relevantie: Te gebruiken bij het verbeteren van de kwaliteit van een proces. Balanced scorecard Auteur: Chris Bakker en Els Meertens Vakgebied: Kwaliteit Beschrijving: De balanced scorecard is een managementsysteem dat beknopt een overzicht geeft van de prestaties van een organisatie. Het gaat om het operationaliseren van missie en strategie in meetbare prestatie indicatoren. Er zijn 4 invalshoeken bij de scorecard: 1. financieel perspectief 2. klant- en marktperspectief 3. perspectief van interne bedrijfsprocessen 4. Perspectief van leer- en groeiresultaat Relevantie: Te gebruiken bij het invullen van de balanced scorecard. 7 tools van Deming Auteur: Chris Bakker en Els Meertens Vakgebied: Kwaliteit Beschrijving: Deming heeft 7 tools ontwikkeld voor de kwaliteit: - Visgraatdiagram; met zijn alle brainstormen over hoe een probleem kan zijn ontstaan - Oorzaak-relatiediagram - Lijndiagram; op zoek naar 1 variabele en daarmee ga je kijken of je iets kan - Controlekaart; je stel twee grenzen waarbinnen je moet blijven - Histogram; laat je schematisch zien wat de resultaten zijn - Pareto analyse - Stroomdiagram; laat zien hoe het proces er op dit moment uitziet - Spreidingsdiagram; 2 variabele meten en dan kijken of er een causaal verband is Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van de 7 tools van Deming Certificatie Auteur: Chris Bakker en Els Meertens Vakgebied: Kwaliteit Beschrijving: Certificatie is een soort diploma; een papier dat duidelijk maakt dat ene product aan bepaalde specificaties voldoet of dat verklaart wordt dat de manier waarop producten zijn vervaardigd aan bepaalde eisen beantwoordt. Verschil met diploma; certificaat is tijdsgebonden, diploma heb je voor het leven. Er zijn drie spelers bij certificatie: - Raad van accreditatie; bepaald aan welke eisen een bedrijf moet voldoen - Certificerend bedrijf - Te certificeren bedrijf Er zijn drie soorten certificeringsprogramma s; - First party; als je jezelf gaat controleren - Second party; als de klant de leverancier gaat beoordelen - Third party; als een onafhankelijk bedrijf wordt ingeschakeld Tot slot zijn er nog een aantal soorten certificatie - Producten en diensten certificatie - Certificatie voor personen - Procescertificatie - Kwaliteitssysteemcertificatie Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 28

30 Relevantie: Te gebruiken bij het certificeren van een bedrijf Servqual-model / Gap-model Auteur: Chris Bakker en Els Meertens Vakgebied: Kwaliteit Beschrijving: Op vier plaatsen kan, tussen door de consument verwachte en door de onderneming geleverde product, een verschil verstaan. - Gap 1: hoe denkt het management over de verwachtingen van de klant - Gap 2: hoe vertaalt het management deze denkbeelden naar kwaliteit(specificaties) van de te leveren dienst - Gap 3: verschil tussen kwaliteit(specificaties) en de werkelijke geleverde dienst - Gap 4: verschil tussen de geleverde dienst en de beloofde dienst - Gap 5: verschil tussen de verwachte kwaliteit en de werkelijk ervaren kwaliteit = de resultante van 1 t/m 4. Relevantie: Te gebruiken om erachter zien te komen waardoor het verschil tussen de verwachting van de klant en de daadwerkelijke levering aan de klant is ontstaan. Logistiek Grondvormen Auteur: Visser en Van Goor Vakgebied: Logistiek Beschrijving: Een grondvorm is de wijze waarop de productie wordt ingericht. Er is sprake van verschillende grondvormen: 1. continue fabricage = productie volgens een vaste werkwijze en is van tevoren vastgesteld in ingericht. Proces wordt in een keer doorlopen. Er is onderscheid in twee soorten continue fabricage dat is lijnfabricage en procesindustrie. 2. functionele fabricage = productieproces is op basis van functies ontworpen en ingericht. Het gaat veelal om ambachtelijk werk. Het is een werkvloer waar één groep zich bezig houdt met bijvoorbeeld schuren, de ander met zagen enzovoort. 3. groepsgewijze fabricage = ontwerp en inrichting van het productieproces volgen de orderstroom. De gespecialiseerde groepen van de functionele fabricage worden uit elkaar gehaald en worden onderverdeeld in teams die zich bezig houden met 1 product. Dus nu is er bijvoorbeeld een groep voor stoelen, banken enzovoort. Relevantie: Te gebruiken bij de inrichting van een grondvorm MRP I systeem Auteur: Visser en Van Goor Vakgebied: Logistiek Beschrijving: Een MRP I systeem staat voor material requirements planning. Het is een basissysteem, waarin staat welke materialen je nodig hebt om goed te kunnen produceren. Het wordt dan ook toegepast bij een materiaalgeoriënteerde productiebedrijf. Meestal wordt dit systeem één keer per week ingevuld om te kijken wat je nodig hebt. Belangrijke begrippen zijn de onafhankelijke vraag, dus de vraag van de consument naar het eindproduct en de tijdsfasering. Het MRP II systeem is voor grotere bedrijven, het is een systeem dat meedenkt met hulpbronnen. Relevantie: Te gebruiken bij het begrijpen van een MRP systeem Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 29

31 ERP systeem Auteur: Visser en Van Goor Vakgebied: Logistiek Beschrijving: Het ERP systeem is een informatiesysteem, waar verschillende andere systemen aan verbonden zijn. het heeft 1 database dat het hart is. Daarin zit alle basisinformatie van het bedrijf. Alle afdelingen kunnen dan bijvoorbeeld het adres van iemand zien. Om dat hart kopen bedrijven allemaal software, wat modules wordt genoemd. Relevantie: Te gebruiken bij het begrijpen van een ERP systeem. JIT/Kanban Auteur: Visser en Van Goor Vakgebied: Logistiek Beschrijving: JIT/kanban is een systeem dat is opgezet door de directeur van Toyota. Het is een systeem dat gebaseerd is op het voorkomen van verspillingen. Een onderdeel is Jidohka, de beslissingbevoegdheid ligt hierbij op de werkvloer. De medewerker kan de productie stilleggen. Het is een Pull systeem. Op het moment dat er een klantorder komt gaat de productievloer werken. Bij de productie worden dan verschillende onderdelen gemaakt. De productie kan gebruik maken van verschillende bakjes waar een etike op zit. Dat is de kanban. Op het bakje staat precies wat er in moet zitten. Als het bakje leeg is gaat het naar de leverancier die het dan moet bijvullen. Het principe is dat er geen voorraad is, maar dit is een vertekent beeld, want er is altijd wel een kleine voorraad van de bakjes. Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van het JIT/Kanban systeem. Push/pull Auteur: Visser en Van Goor Vakgebied: Logistiek Beschrijving: Als we spreken van een push methode gaat het om bedrijven die vol geduwd worden met materialen en onderdelen. Er is in deze bedrijven veel voorraad. Het pull systeem houdt in dat als er geen vraag is van de klant, dat dan de fabriek stil ligt. Er wordt op dat moment niets gemaakt. De klantorder trekt de producten uiteindelijk uit de fabriek. Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van push/pull methode. Theory of constraints (TOC) Auteur: Eli Goldratt Vakgebied: Logistiek Beschrijving: De TOC methode houdt in dat de zwakste schakel in het bedrijf de output bepaald. Het is de theorie van de knelpunten. Als een bedrijf bij onderdeel per uur kan maken onderdeel 2 50 per uur en onderdeel per uur dan is de output per uur 50 stuks. Dit is het knelpunt van de fabriek. Het is zaak dit knelpunt op te lossen om zoveel mogelijk output te krijgen. Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van TOC methode Supply Chain Management Auteur: Eli Goldratt Vakgebied: Logistiek Beschrijving: Er is nu telkens gekeken per deeltraject van de logistiek, maar natuurlijk moet er ook naar het samenhangende geheel worden gekeken. Supply chain management kijkt naar het hele proces tussen fabrikant en consument. Er zijn vier vormen van keten integratie: - Fysieke integratie - Informatie integratie - Besturingsintegratie - Grondvormintegratie Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 30

32 c i a l e Schade door de Werknemer waardoor de Werkgever aansprakelijk Schade aan de werknemer waarvoor zijn werkgever aansprakelijk is (moeilijk uit wet te halen) Relevantie: Te gebruiken bij het toepassen van ketenlogistiek. Recht Recht H3 in het kort Onderwerp Inhoud Toepassen Art. 7:658 BW Art. 7:658 BW Schade Werknemer bewijst Bedrijfsongeval Schade Causaal verband schade en ongeval Causaal verband Causaal verband ongeval en Tussen schade en ongeval schending zorgplicht Tussen ongeval en schending Opzet/bewuste roekeloosheid zorgplicht Bedrijfsongeval Art. 6:170 BW Fout ondergeschikte Kans op fout vergroot door opgedragen taak Opdrachtgever zeggenschap over gedraging hebben Art. 6:162 BW Werkgever kan zich verweren, door te bewijzen dat: Zorgplicht is nagekomen, of Sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid bij de werknemer Art. 6:170 BW Fout van een ondergeschikte Kans op fout vergroot door opgedragen taak Opdrachtgever moet zeggenschap over gedragingen hebben Met fout wordt bedoeld toerekenbare OD. Dus ook 6:162 BW toetsen voor de vraag of er sprake is van een fout!!! Art. 6:162 BW Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 31

33 o v e r e Schade door een product, waarvoor producent aansprakelijk is (gevolgschade) Onrechtmatige daad Toerekening Schade Relativiteitseis Causaal verband Onrechtmatige daad Toerekening Schade (6:95 BW) Causaal verband (6:98 BW) Relativiteitseis (art 6:163) Ad. 1 Inbreukrecht Strijd wet Maatschappelijke zorgvuldigheid (kelderluikcriteria bij gevaarzetting: Mate van waarschijnlijkheid dat het slachtoffer het gevaar niet tijdig onderkent Kans op een ongeval Ernst van de mogelijke gevolgen Bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen) Art. 6:185 BW Producent Product Schade Gebrek Causaal verband (schade veroorzaakt door gebrek) Uitzonderingen a t/m f Art. 6:185 BW Product 6:187, eerste lid, product: roerende zaak Producent 6:187, tweede lid, Fabrikant eindproduct, producent grondstof, fabrikant onderdeel, quasiproducent, importeur EU Gebrek 6:186, niet veiligheid die men mag verwachten + criteria wet Schade 6:190, dood of lichamelijk letsel Zaakschade privesfeer met franchise Vervolgens moet de benadeelde voor aansprakelijkheid het volgende bewijzen (6:188 BW) De schade Het gebrek Causaal verband Verweermiddelen 6:185 BW a t/m f Art. 7:24 BW = voor als het product zelf kapot is Art. 7:750 e.v. BW Art. 7:750 e.v. BW Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 32

34 Omgevingsrecht (vergunningsplicht in artikel 2.1 WABO voor het oprichten, het veranderen of het in werking hebben van een inrichting, indien inrichting nadelige gevolgen voor het milieu heeft) Aanneming van werk 1. Geen arbeidsovereenkomst 2. Tot stand brengen werk van stoffelijke aard 3. Betalen bepaalde prijs Art. 7:400 e.v. BW Art. 7:400 e.v. BW Opdracht 1. Verrichten werkzaamheden 2. Geen arbeidsovereenkomst 3. Werkzaamheden iets anders dan werk van stoffelijke aard Art. 7:610 e.v. BW Art. 7:610 e.v. BW Arbeidsovereenkomst 1. Gedurende zekere tijd zelf verrichten van arbeid 2. Aanwezigheid van gezagsverhouding en ondergeschiktheid 3. Betalen van loon 4. Extra criteria uit jurisprudentie: a. Continuïteit b. bedoeling van de contracterenden c. eindverantwoordelijkheid d. regelmatige loonbetaling Art WABO Art WABO Vergunning voor activiteit Milieu Algemene weigeringsgrond in belang bescherming milieu Uitgangspunt is niet weigering, maar verbinden van voorschriften om nadelige gevolgen milieu te voorkomen. Doel- of middelvoorschriften (bijv uitstoot) Art WABO Art WABO Vergunning voor activiteit Bouwen Strijd met bouwbesluit technische In strijd met toets bouwplan op gebied: Veiligheid Gezondheid Bruikbaarheid Energiezuinigheid Strijd met bouwverordening: Bijv. parkeergelegenheid Strijd met bestemmingsplan: Bestemmingsplan bevat goede ruimtelijke ordening is het bouwplan op locatie toegestaan? Ontheffingsmogelijkheden Redelijke eisen van welstand: Betreft uiterlijk bouwplan Welstandscommissie adviseert Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 33

35 Leerjaar 2 Blok 4: Abroad Interculturele Communicatie Dimensies van Hofstede Auteur: Hofstede Vakgebied: Interculturele Communicatie Beschrijving: Naast het ui kent Hofstede ook nog een aantal dimensies. Met deze dimensies kun je de cultuur in verschillende groepen weergeven. De dimensies zijn: 1. machtsafstand 2. collectivisme individualisme 3. masculiniteit femininiteit 4. onzekerheidsvermijding 5. langetermijngericht Bij de machtsafstand wordt gekeken of de hiërarchie groot of klein is. Zit er veel verschil tussen leidinggevende en ander personeel? Bij nummer 2 wordt er gekeken of je meer in groepen bent of alleen. Bij nummer 3 gaat het erom of je wil scoren en winnen of juist meer waarde hecht aan het zorgen voor anderen. Bij onzekerheidsvermijding wordt gekeken naar de mate waarin mensen zich bedreigd voelen door onzekerheid en dubbelzinnigheid en in hoeverre ze die situaties proberen te vermijden. Nummer 5 is minder van belang. Daar wordt gekeken naar de waarde die zich richten op beloning in de toekomst. Relevantie: Te gebruiken bij het invullen van de dimensies van Hofstede voor een cultuur Cultuurconcept Auteur: Van Nispen en Mole Vakgebied: Interculturele Communicatie Beschrijving: De cultuur is een manier van denken en voelen, gebaseerd op overtuigingen, die leidt tot bepaald gedrag in een groep mensen op een bepaalde tijd en plaats. Het is erg belangrijk dat je voordat je zaken gaat doen met een andere cultuur je je verdiept in die cultuur. De cultuur zie je zelf niet of nauwelijks als je erbij hoort, maar buitenstaanders zien hem vaak juist wel. Bij cultuur is het lastig om 1 definitie te geven. Je spreekt meer van een cultuurconcept die uit 6 dimensies bestaat: 1. groep 2. gedrag 3. waarden en overtuigingen 4. denken en voelen 5. omgeving 6. Tijd Relevantie: Te gebruiken bij het begrijpen van het begrip cultuur. Ui van Hofstede Auteur: Hofstede Vakgebied: Interculturele Communicatie Beschrijving: Van Hofstede ziet cultuur als datgene wat de ene groep onderscheidt van de andere groep. Het uit bestaat uit vier lagen: 1. Waarden = onzichtbaar 2. rituelen 3. helden 4. symbolen Nummer 2 t/m 4 zijn zichtbaar = buitenste laag. De ui van Hofstede beschrijf je opvolgend en moet bij elkaar passen. Een waarde is iets wat je belangrijk vindt en een norm is hoe je dan moet handelen om die waarde na te streven. Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 34

36 Relevantie: Te gebruiken bij het invullen van de cultuur van een bepaalde groep volgens Hofstede Internationale marketing Motieven om te exporteren Vormen van export Auteur: Hans Veldman Vakgebied: Internationale marketing Beschrijving: Er zijn verschillende vormen van export: 1. traditioneel: je hebt nog exportafdeling, je kent nog geen export 2. Exportmarketing: je bedrijf is bijvoorbeeld in Nederland gevestigd en je exporteert naar Duitsland. Je gedachte gaan vanuit Nederland maar een klein deel ga je exporteren naar Duitsland, is allemaal nog kleinschalig 3. Internationale marketing: Bij internationale marketing ga je kijken naar de behoefte van andere landen en ook aan die landen ga je verkopen, je gaat dus naar verschillende landen exporteren 4. Multi-marketing: Bij Multi-marketing ga je meer middelen toepassen in het land, je gaat de p s gebruiken zoals bijvoorbeeld promotie, je gaat kijken wat in het land relevant is, bijv. een bepaalde smaak in een land, je richt je op een divisie 5. global marketing: bij global marketing is de hele wereld je markt Relevantie: Te gebruiken om te bepalen welke vorm van export wordt toegepast. EPRG-model Auteur: Hans Veldman/ Perlmutter Vakgebied: Internationale marketing Beschrijving: Er zijn verschillende typen onderneming te onderscheiden: 1. Ethnocentrism: je onderneming is gevestigd in je eigen gebied, je denkt vanuit de traditionele markt 2. Polycentrism: je bent actief in verschillende gebieden, je gaat kijken naar de gemeenschappelijke kenmerken in een cultuur 3. Regiocentric: je bent actief in grote gebieden, Azië, Amerika enzovoort, je gaat echt per regio kijken 4. Geocentric: is je afzetmarkt Relevantie: Te gebruiken om te bepalen wat voor type organisatie je bent. Confrontatiematrix Auteur: Hans Veldman Vakgebied: Internationale marketing Beschrijving: Na de externe analyse vindt de confrontatiematrix plaats. Hierbij worden kansen en sterkten bij elkaar gezet en zwakten en bedreigingen. Deze punten komen voort uit de externe en interne analyse. Uiteindelijk kan een bedrijf ervoor kiezen te groeien, verdedigen, versterken of samenwerken. Vaak is het in de praktijk een combinatie van alle punten. Om de juiste strategie te kiezen Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 35

37 kunnen er verschillende modellen in worden gezet: SFA matrix, generieke concurrentie van Porter en waardediscipline van Treacy en Wiersema. Relevantie: Te gebruiken bij de confrontatiematrix Interne analyse Auteur: Hans Veldman Vakgebied: Internationale marketing Beschrijving: Bij de interne analyse is de hoofdvraag of de onderneming geschikt is om te gaan exporteren. Om dit te kunnen beslissen wordt gebruik gemaakt van de SWOT analyses waarbij je de sterkten en zwakten invult voor de organisatie. Op een aantal gebieden kun je kijken of het bedrijf geschikt is voor export: 1. organisatie 2. exportpotentieel 3. management 4. financiële aspecten 5. exportcultuur Relevantie: Te gebruiken om te kunnen beoordelen of het slim is voor het bedrijf om te gaan exporteren. Landenanalyse Exportrisico s Auteur: Marijs & Hulleman Vakgebied: Landenanalyse Beschrijving: 1. Onvoldoende deviezen in het land aanwezig of beschikbaar (= LANDENRISICO) 2. Wisselkoersrisico 3. Culturele risico s (o.a. betalingsmoraal debiteurenrisico) 4. Transportrisico 5. Aansprakelijkheidsrisico Relevantie: Te gebruiken bij het nagaan van alle risico s bij export. Landenrisico Auteur: Marijs & Hulleman Vakgebied: Landenanalyse Beschrijving: Een exportrisico is het landenrisico. Het landenrisico is het risico dat handelspartners in het buitenland door een tekort aan deviezen hun betalingsverplichtingen niet kunnen nakomen. Er zijn twee vormen van landenrisico: 1. economisch risico: dit is als het land het echt niet kan betalen 2. politiek risico: dit is het geval als het land het wel kan betalen, maar ze willen het niet, bijvoorbeeld omdat ze het geld zelf nodig hebben voor bijvoorbeeld oorlog. Het landenrisico kun je meten op drie manieren: 1. invoerdekking 2. Debt ratio 3. Debt-service ratio De invoerdekking moet zo hoog mogelijk zijn, dat betekent dat je met de internationale export de invoerdekking zoveel keer kan betalen. Hoe groter hoe beter. De debt ratio en debt-service ratio moet zo klein mogelijk zijn. Relevantie: Te gebruiken om het landenrisico zo veel mogelijk te beperken. Wisselkoerssystemen Auteur: Marijs & Hulleman Vakgebied: Landenanalyse Beschrijving: De wisselkoers is de prijs van de valuta. Er zijn verschillende wisselkoerssystemen: Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 36

38 1. vrije wisselkoers, koers wordt bepaald op basis van vraag en aanbod 2. vaste wisselkoers, de centrale bank stelt de wisselkoers vast 3. vaste wisselkoers met brandbreedte = een combinatie van 1 en 2, er zijn een minimum en maximum aan wisselkoershoogte en daartussen mag de waarde fluctueren. 4. één munt Bij devaluatie daalt de wisselkoers, dat is beter voor de export, omdat je als land goedkoper wordt, maar de import wordt voor jou duurder, dit betekent dat de inflatie omhoog gaat. Uiteindelijk zal de overheid dan weer ingrijpen om de inflatie tegen te gaan. Relevantie: Te gebruiken bij het begrijpen van de wisselkoers. Vier vormen van valutarisico Auteur: Marijs & Hulleman Vakgebied: Landenanalyse Beschrijving: Het wisselkoersrisico is het risico dat je winst van een onderneming beïnvloed wordt door wisselkoersschommelingen. Er zijn vier vormen van valutarisico: 1. pretransactierisico 2. transactierisico 3. translatierisico 4. economisch of structureel risico Relevantie: Te gebruiken bij het uitleggen van wisselkoersrisico Valuta instrumenten Auteur: Marijs & Hulleman Vakgebied: Landenanalyse Beschrijving: Er zijn een aantal instrumenten, intern en extern, waarmee je het risico kan beperken. De interne instrumenten zijn: 1. netting 2. matching 3. leading en lagging 4. balansbeheer Externe valuta instrumenten zijn: 1. valutatermijncontract 2. transacties op de geldmarkt 3. valutaoptie 4. koersrisicoverzekering Relevantie: Te gebruiken bij het beperken van wisselkoersrisico. Internationaliseringsvormen Auteur: Marijs & Hulleman Vakgebied: Landenanalyse Beschrijving: Kennisportfolio Jessica van Toorn Bedrijfskunde MER Avans Hogeschool 37

28 OKTOBER 2015 KENNISPORTFOLIO LEERJAAR 2. PIEN VAN VLIET BEDRIJFSKUNDE MER Avans s-hertogenbosch

28 OKTOBER 2015 KENNISPORTFOLIO LEERJAAR 2. PIEN VAN VLIET BEDRIJFSKUNDE MER Avans s-hertogenbosch 28 OKTOBER 2015 KENNISPORTFOLIO LEERJAAR 2 PIEN VAN VLIET BEDRIJFSKUNDE MER Avans s-hertogenbosch Inhoud Dit kennisportfolio is een verzameling van de meest relevante modellen en de daarbij behorende informatie,

Nadere informatie

Bedrijfseconomie. DC methode Omzet:... Variabele kosten...+ Dekkingsbijdrage... Constante kosten...-- Resultaat

Bedrijfseconomie. DC methode Omzet:... Variabele kosten...+ Dekkingsbijdrage... Constante kosten...-- Resultaat Marketing Stimulus respons model Auteur: A. Kotler Beschrijving: Bij het consumeren van een product vanuit de afnemer, wordt de consument beïnvloed door verschillende factoren. Het aankoop gedrag heeft

Nadere informatie

Kennisportfolio Hoofdfase blok 1. Vakken gedurende dit blok: - Management - Marketingcommunicatie - Marketing - Bedrijfseconomie - Engels - Recht

Kennisportfolio Hoofdfase blok 1. Vakken gedurende dit blok: - Management - Marketingcommunicatie - Marketing - Bedrijfseconomie - Engels - Recht Kennisportfolio Hoofdfase blok 1 Vakken gedurende dit blok: - Management - Marketingcommunicatie - Marketing - Bedrijfseconomie - Engels - Recht Management De theorie van Mintzberg. 5 Coördinatiemechanismen

Nadere informatie

Administratieve organisatie (AO)

Administratieve organisatie (AO) Blok H2 Administratieve organisatie (AO) Model/Theorie: Typologie van Starreveld Auteur: Paape, Paur, Mittelmeijer, e.a. Relevantie/Te gebruiken voor: M.b.v. een typologie leer je organisaties vanuit een

Nadere informatie

Inkoop. Aspecten van inkoop 1. Technisch aspect 2. Logistiek aspect 3. Commercieel aspect

Inkoop. Aspecten van inkoop 1. Technisch aspect 2. Logistiek aspect 3. Commercieel aspect H2 Inkoop Aspecten van inkoop 1. Technisch aspect 2. Logistiek aspect 3. Commercieel aspect Vierfasenmodel (Burt) ontwikkeling vakgebied inkoop 1. Administratieve functie: laag geplaatst in de organisatie,

Nadere informatie

winstverschil verschil constante kosten

winstverschil verschil constante kosten Blok H1 Bedrijfseconomie Model/Theorie: Verkooplenanalyse Auteur: A.W.W. Heezen Vakgebied: Bedrijfseconomie winst kosten verkoop variabele kosten constante kosten verkoopprijs verkoopomvang hoeveelheids

Nadere informatie

Blok H1. Recht. Reclame

Blok H1. Recht. Reclame Blok H1 Recht Reclame Art. 6: 194 BW + Art. 6:194a BW Privaatrecht beschrijving Er zijn drie niveaus van regels met betrekking tot reclame, dit zijn supranationaal, nationaal en zelfregulering. Het nationale

Nadere informatie

Vakken in de H1. Engels. Bedrijfseconomie. Management. Recht. Marketingcommunicatie. Marketing

Vakken in de H1. Engels. Bedrijfseconomie. Management. Recht. Marketingcommunicatie. Marketing Vakken in de H1 Engels Bedrijfseconomie Management Recht Marketingcommunicatie Marketing Engels. Grammar Present simple (regular): he walks - Present continuous (ing-vorm) "he is walking" - Past simple

Nadere informatie

PERIODE 1 (H1) MANAGEMENT

PERIODE 1 (H1) MANAGEMENT Kennisportfolio bedrijfskunde MER Minh Ngo Hoofdfase 17 januari 2015 PERIODE 1 (H1) MANAGEMENT Organisatiestructuren van Mintzberg: In leerjaar 1 hebben we gekeken naar het 7S model van McKinsey. In leerjaar

Nadere informatie

1 en 2 Inleiding Logistiek. Walther. Ploos van Amstel (w.ploos.van.amstel@hva.nl) Hessel Visser (hesselvisser@chello.nl )

1 en 2 Inleiding Logistiek. Walther. Ploos van Amstel (w.ploos.van.amstel@hva.nl) Hessel Visser (hesselvisser@chello.nl ) 1 en 2 Inleiding Logistiek Walther. Ploos van Amstel (w.ploos.van.amstel@hva.nl) Hessel Visser (hesselvisser@chello.nl ) 1 Belangrijkste leerdoelen ILO In kaart kunnen brengen van de personen- en goederenstromen

Nadere informatie

KENNISPORTFOLIO H1. Ricardo Buster Bedrijfskunde MER

KENNISPORTFOLIO H1. Ricardo Buster Bedrijfskunde MER KENNISPORTFOLIO H1 Ricardo Buster 2073959. Bedrijfskunde MER Bedrijfseconomie Kostprijsberekening Bedrijfseconomie Beschrijving Kostprijs = V + C W N V= variabele kosten W= verwachte productie C= constante

Nadere informatie

Samenvatting Management

Samenvatting Management Samenvatting Management Week 1 Het 7S model en Mintzberg zijn beiden te gebruiken om een organisatie te bekijken. Bij Mintzberg gaat het om: Hoe moeten organisaties effectief functioneren om hun doelen

Nadere informatie

Waardecreatie in industriële markten

Waardecreatie in industriële markten Waardecreatie in industriële markten Jos Fleischeuer De marketinguitdaging Being market driven. or driving the market Creating value. and capturing it Building/protecting resources. and exploiting partner

Nadere informatie

Internationale Marketing H4. Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse

Internationale Marketing H4. Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse Internationale Marketing H4 Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse Executive summary Een samenvatting voor het management 1 à 2 pagina s belangrijkste

Nadere informatie

Samenvatting Informatica Module 1 (hfd 1+2+3)

Samenvatting Informatica Module 1 (hfd 1+2+3) Samenvatting Informatica Module 1 (hfd 1+2+3) Samenvatting door een scholier 979 woorden 8 november 2011 5,5 3 keer beoordeeld Vak Informatica Informatica module1 hoofdstuk 1. 1. ICT informatie- en communicatie

Nadere informatie

Leveranciersrelatiemanagement: relatietypen volgens Bensaou

Leveranciersrelatiemanagement: relatietypen volgens Bensaou pag.: 1 van 5 Leveranciersrelatiemanagement: relatietypen volgens Bensaou Wil leveranciersrelatiemanagement effectief zijn, dan moet inkoop vanuit de eigen organisatie (Kraljic-portfolio) én vanuit de

Nadere informatie

Blok H2 Leverancier. Management Inkoop. Verplichte literatuur

Blok H2 Leverancier. Management Inkoop. Verplichte literatuur Blok H2 Leverancier Management Inkoop Verplichte literatuur Gelderman, C. J., & Albronda, B. J. (2013). Professioneel inkopen: [Leerboek]. (Professioneel inkopen.) Groningen: Wolters- Noordhoff. (vierde

Nadere informatie

Test naam Marktgerichtheidsscan Datum 28-8-2012 Ingevuld door Guest Ingevuld voor Het team Team Guest-Team Context Overige

Test naam Marktgerichtheidsscan Datum 28-8-2012 Ingevuld door Guest Ingevuld voor Het team Team Guest-Team Context Overige Test naam Marktgerichtheidsscan Datum 28-8-2012 Ingevuld door Guest Ingevuld voor Het team Team Guest-Team Context Overige Klantgerichtheid Selecteren van een klant Wanneer u hoog scoort op 'selecteren

Nadere informatie

Blok P3. Algemene economie (macro)

Blok P3. Algemene economie (macro) Blok P3 Algemene economie (macro) Model/Theorie: Schematische weergave economische groei Auteur: geen Beschrijving: Schema geeft de economische groei weer. Geeft de voorwaarde neer voor economische groei.

Nadere informatie

Contractmanagement, wat is dat?

Contractmanagement, wat is dat? Contractmanagement, wat is dat? Contractmanagement van diensten Ted Knoester Gemeente Lansingerland 1 Contractmanagement Kenmerken van diensten Wat doet een contractmanager? Wat is een contract? Hoe om

Nadere informatie

Samenvatting M&O Marketing & logistiek hoofdstuk 3

Samenvatting M&O Marketing & logistiek hoofdstuk 3 Samenvatting M&O Marketing & logistiek hoofdstuk 3 Samenvatting door Joelle 1347 woorden 24 juni 2018 6,3 3 keer beoordeeld Vak M&O M&O Samenvatting hoofdstuk 3 Logistiek = integrale goederenstroombeheersing

Nadere informatie

Consumentengedrag. H7 Marketingcommunicatiedoelstellingen Floor en van Raaij. maandag 25 februari 13

Consumentengedrag. H7 Marketingcommunicatiedoelstellingen Floor en van Raaij. maandag 25 februari 13 Consumentengedrag H7 Marketingcommunicatiedoelstellingen Floor en van Raaij DAGMAR model bekendheid begrip overtuiging actie bekendheid begrip overtuiging actie Defining Advertising Goals for Measured

Nadere informatie

ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE

ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE Wat is AO? Administratieve organisatie Voorkomen van een puinhoop. Vier begrippen van belang: 1. Besturen de gewenste richting geven 2. Doen functioneren de tent moet draaien

Nadere informatie

FINANCIEEL PLAN. M1B Bram Niessink Yasemin Kleijne Charissa Schermer Sophie Vermeulen Bobby Vonk Romana Buitendijk 1

FINANCIEEL PLAN. M1B Bram Niessink Yasemin Kleijne Charissa Schermer Sophie Vermeulen Bobby Vonk Romana Buitendijk 1 FINANCIEEL PLAN M1B Bram Niessink Yasemin Kleijne Charissa Schermer Sophie Vermeulen Bobby Vonk Romana Buitendijk 1 MANAGEMENT SUMMARY Moleskine heeft als voornaamste doel simpele maar moderne mannenmode

Nadere informatie

Deze examenopgave bestaat uit 8 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn.

Deze examenopgave bestaat uit 8 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn. SPD Bedrijfsadministratie Examenopgave COST & MANAGEMENTACCOUNTING DINSDAG 15 DECEMBER 2015 09.00 11.00 UUR Belangrijke informatie Deze examenopgave bestaat uit 8 pagina s, inclusief het voorblad. Controleer

Nadere informatie

Cursus Bedrijfseconomie 2

Cursus Bedrijfseconomie 2 Cursus Bedrijfseconomie 2 IBK2BEC20 1 Programma Kostenverbijzondering (Hfdst. 8) Verdeling indirecte kosten Vijf methoden (ABC volgende week) Opgaven deel 8.2 t/m 8.10 2 1 Kostenverbijzondering de primitieve

Nadere informatie

Een marketingplan in twaalf stappen

Een marketingplan in twaalf stappen Reekx is gespecialiseerd in het adviseren van organisaties en detacheren van specialisten op het gebied van het efficiënt managen van informatiestromen. Kijk op onze website www.reekx.nl voor actuele informatie

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1 Wat is een bedrijf? 17. Inleiding 14

Inhoud. Deel 1 Wat is een bedrijf? 17. Inleiding 14 Inhoud Inleiding 14 Deel 1 Wat is een bedrijf? 17 1 Bedrijf en bedrijfskunde 19 1.1 Het bedrijf 20 1.1.1 Organisatie, bedrijf en onderneming 20 1.1.2 Bedrijven zijn organisaties 22 1.1.3 De eenvoudige

Nadere informatie

1 Kostprijsberekening en bezettingsresultaat

1 Kostprijsberekening en bezettingsresultaat 1 Kostprijsberekening en bezettingsresultaat 1.1 Inleiding In het Basisboek Bedrijfseconomie heb je al veel geleerd over hoe de prijs van een product tot stand komt. De eerste hoofdstukken in dat boek

Nadere informatie

Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties

Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2015-2019 Kinderboerderij de Veldhoeve Plaats Helmond Datum 13-05-2015 Opdrachtgever Kinderboerderij de Veldhoeve Opgesteld door WBV Volksbelang Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Organisatie...

Nadere informatie

Hoofdstuk 19. Prijs en distributiebeleid. Veel verkopen is niet moeilijk als je een hele lage prijs vraagt.

Hoofdstuk 19. Prijs en distributiebeleid. Veel verkopen is niet moeilijk als je een hele lage prijs vraagt. Prijs en distributiebeleid Hoofdstuk 19 Veel verkopen is niet moeilijk als je een hele lage prijs vraagt. Maar een onderneming wil/moet winst maken. Dus veel verkopen voor een winstgevende prijs. Vraag

Nadere informatie

Functiebeschrijving. Hajnadi Klimaattechniek BV Service Coördinator Printdatum 17-09-2012

Functiebeschrijving. Hajnadi Klimaattechniek BV Service Coördinator Printdatum 17-09-2012 Bedrijf Hajnadi Klimaattechniek BV Functie Service Coördinator Printdatum 17-09-2012 Functiebeschrijving Functiekenmerken Taken kennis en vaardigheden Opleidingsmogelijkheden bij functie Functiekenmerken

Nadere informatie

HOOFDSTUK 14: MERKEN BEHEREN OVER GEOGRAFISCHE GRENZEN EN MARKTSEGMENTEN

HOOFDSTUK 14: MERKEN BEHEREN OVER GEOGRAFISCHE GRENZEN EN MARKTSEGMENTEN HOOFDSTUK 14: MERKEN BEHEREN OVER GEOGRAFISCHE GRENZEN EN MARKTSEGMENTEN 1 INTRODUCTIE H:14 Er zijn diverse factoren die bedrijven aansporen om producten en diensten buiten de eigen thuismarkt te verkopen.

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel COST & MANAGEMENTACCOUNTING DINSDAG 15 DECEMBER UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel COST & MANAGEMENTACCOUNTING DINSDAG 15 DECEMBER UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel COST & MANAGEMENTACCOUNTING DINSDAG 15 DECEMBER 2015 09.00 11.00 UUR Indien een kandidaat tot eenzelfde antwoord komt als opgenomen in dit correctiemodel maar waarbij

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ORGANISATIE & MANAGEMENT DINSDAG 8 MAART UUR. SPD Bedrijfsadministratie B / 6

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ORGANISATIE & MANAGEMENT DINSDAG 8 MAART UUR. SPD Bedrijfsadministratie B / 6 SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ORGANISATIE & MANAGEMENT DINSDAG 8 MAART 2016 14.45 16.15 UUR SPD Bedrijfsadministratie B / 6 Opgave 1 Vitens: van restproduct naar super-pokon 1 Vraag 1 Vraag

Nadere informatie

Lesprogramma Strategische media

Lesprogramma Strategische media Strategische Media Strategische media Is een vervolg op Marketing Communicatie in de propedeuse. In dit vak wordt dieper ingegaan op de mediamix binnen het marketingcommunicatie- plan. Zaken die aan bod

Nadere informatie

NIMA B EXAMEN MARKETINGCOMMUNICATIE ONDERDEEL B1.2 24 JUNI 2014

NIMA B EXAMEN MARKETINGCOMMUNICATIE ONDERDEEL B1.2 24 JUNI 2014 EXAMENOPGAVEN ONDERDEEL B1.2 Tijd: 14.15 15.15 uur (60 minuten) U wordt verzocht uw antwoorden kort en bondig te formuleren, de vragen op het aan u uitgereikte antwoordpapier te beantwoorden, goed aan

Nadere informatie

Saxionstudent.nl Blok1

Saxionstudent.nl Blok1 Samenvatting eindopdracht Trends en ontwikkelingen op consumentenniveau Macro In dit eind rapport hebben we de navigatiesystemen markt in kaart gebracht. In de macro, meso en micro omgevingen hebben we

Nadere informatie

Basiskennis Management

Basiskennis Management Basiskennis Management Inhoudsopgave Les 1 Management: besturing en macht 1.1 Inleidin 1.2 Management algemeen 1.3 Managementniveaus 1.4 Bestuursproces 1.5 Taken van managers 1.6 Omgaan met macht 1.7 Samenvatting

Nadere informatie

Concerncommunicatie: communicatie waarbij de organisatie als geheel centraal staat. Doel: positief beeld creëren van de organisatie.

Concerncommunicatie: communicatie waarbij de organisatie als geheel centraal staat. Doel: positief beeld creëren van de organisatie. Communicatie P1 Auteurs: drs. C. Essink-Matzinger en drs. B. Van Veghel. Concerncommunicatie: communicatie waarbij de organisatie als geheel centraal staat. Doel: positief beeld creëren van de organisatie.

Nadere informatie

Facilitair inkopen. Met gereedschappen en methodieken om het inkoopvak beter te beheersen

Facilitair inkopen. Met gereedschappen en methodieken om het inkoopvak beter te beheersen Facilitair inkopen Met gereedschappen en methodieken om het inkoopvak beter te beheersen Inhoud Voorwoord Eeuwige spagaat bij duurzaam inkopen Outsourcing: integraal uitbesteden van facilitaire diensten

Nadere informatie

Blok P4. Bedrijfseconomie

Blok P4. Bedrijfseconomie Blok P4 Bedrijfseconomie Model/Theorie: gegevens verwerken via Excel Auteur: Drs. A.W.W. Heezen. Vakgebied: Bedrijfseconomie o een investeringsbegroting opstellen o een financieringsbegroting opstellen

Nadere informatie

Bedrijfseconomie samenvatting H1 Les 1

Bedrijfseconomie samenvatting H1 Les 1 Bedrijfseconomie samenvatting H1 Les 1 Onderwerp Integrale kostprijsmethode variabele kostencalculatie BEP Literatuur Bestuderen 6.1 t/m 6.5 BEP bij 1 product Maken opg. 6.8 en 6.11 theorie verkooplenanalyse

Nadere informatie

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren Competenties Luuk van Paridon Overzicht waar ik nu sta: Afbeelding 1: Spinnenweb competenties De groene lijn geeft aan welke competenties ik tot nu toe behaald heb (zie Afbeelding 1). De competenties die

Nadere informatie

Inleiding Logistiek, Hoofdstuk 7 13 april 2007

Inleiding Logistiek, Hoofdstuk 7 13 april 2007 Competenties Inleiding Logistiek Hoofdstuk 7 Interne logistieke planning II Na het bestuderen van dit hoofdstuk kun je vertellen: over voorraden: het ontstaan, gebruik, soorten, analyse en beheersing ervan;

Nadere informatie

RSZK INKOOP. September 2014, Bas De Kinder

RSZK INKOOP. September 2014, Bas De Kinder RSZK INKOOP September 2014, Bas De Kinder INHOUD Deze presentatie bevat de volgende onderwerpen: INKOOPBELEID PIJLERS UITGANGSPUNTEN VERANTWOORDELIJKHEDEN INKOOPPROCES STRATEGISCH TACTISCH OPERATIONEEL

Nadere informatie

E-Business Examennummer: 94393 Datum: 28 juni 2014 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur

E-Business Examennummer: 94393 Datum: 28 juni 2014 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur E-Business Examennummer: 94393 Datum: 28 juni 2014 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Dit examen bestaat uit 4 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - case met 10 open vragen (maximaal 100 punten)

Nadere informatie

Voorspelbaar verkoopsucces met sales opportunities in SAP Business One

Voorspelbaar verkoopsucces met sales opportunities in SAP Business One Voorspelbaar verkoopsucces met sales opportunities in SAP Business One Op welke wijze beheert u klantrelaties en monitort u de behoeften en wensen van uw klanten en prospecten? Bent u op de hoogte van

Nadere informatie

Basiskennis Management NEMAS

Basiskennis Management NEMAS Basiskennis Management NEMAS Editie 2015 Morel Opleiding en Training B.V. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze

Nadere informatie

Examen AA ICAIS-2 / BIV2

Examen AA ICAIS-2 / BIV2 Examen AA ICAIS-2 / BIV2 DATUM: 21 juni 2018 TIJD: 13.30-16.30 uur Belangrijke informatie: Dit examen bestaat uit 10 opgaven (5 pagina s inclusief voorblad). Controleer of dit examen compleet is! Vermeld

Nadere informatie

Inhoud. Onderwijseenheid 1 Inkoopbehoefte 9. Onderwijseenheid 2 Kwaliteit 45

Inhoud. Onderwijseenheid 1 Inkoopbehoefte 9. Onderwijseenheid 2 Kwaliteit 45 Inhoud Onderwijseenheid 1 Inkoopbehoefte 9 1 Onderzoek inkoopmarkt 9 1.1 Opzet van het marktonderzoek 10 1.2 Desk research 12 1.3 Field research 12 2 Inkoop en leverancierskeuze 15 2.1 Doelstellingen van

Nadere informatie

Zelfanalyse inkoopvolwassenheidsmodel

Zelfanalyse inkoopvolwassenheidsmodel pag.: van 7 code: STR-BEN-vra-00-bl versie. Zelfanalyse inkoopvolwassenheidsmodel Hieronder vindt u voor elk van de negen elementen uit het inkoopvolwassenheidsmodel (zie afbeelding) een aantal mogelijke

Nadere informatie

Voorraadwaardering. Fabricagekosten: = = 25 => fabricage kostprijs

Voorraadwaardering. Fabricagekosten: = = 25 => fabricage kostprijs Les 1 2 methoden van kostprijsberekening I (AC) absorption costing => integrale methode, zowel variabele- als vaste kosten worden meegenomen C + V N W II (DC) Variabele kostprijsmethode => direct costing,

Nadere informatie

OPGAVEN HOOFDSTUK 6 UITWERKINGEN

OPGAVEN HOOFDSTUK 6 UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 6 UITWERKINGEN Opgave 1 Jansen heeft een maakt en verkoopt product P11. De verkoopprijs van het product is 60 exclusief btw. De inkoopprijs van het product is 28. De overige variabele

Nadere informatie

Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira. Van M&O naar Bedrijfseconomie

Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira. Van M&O naar Bedrijfseconomie Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira Van M&O naar Bedrijfseconomie De meerwaarde van het nieuwe programma? De wereld om ons heen wordt steeds complexer Financiele kwesties worden steeds lastiger De kleine

Nadere informatie

Consumentengedrag bij communicatie CG2VS2CE01

Consumentengedrag bij communicatie CG2VS2CE01 Consumentengedrag bij communicatie CG2VS2CE01 Literatuur H 5, 6, 7 & 22, Floor en van Raaij H 10 Schiffman, Kanuk & Hansen H 1, 4, 7, 9, 10, 12, 13, 14 & 15 Handboek Online Marketing, Patrick Petersen

Nadere informatie

Direct costing en break even analyse

Direct costing en break even analyse 6 hoofdstuk Direct costing en breakevenanalyse 6.1 D 6.2 B 6.3 A 6.4 D 6.5 D 6.6 C 6.7 B 6.8 A 6.9 C 6.10 B 6.11 B 1.440.000 / 4.800 = 300 6.12 A 4.800 700 1.440.000 1.000.000 = 920.000 6.13 C 1.000.000

Nadere informatie

Contractmanagement en contractbeheer

Contractmanagement en contractbeheer Ir. ing. D. Mostert, DME Advies If you are not in control of your contracts, you are not in control of your business (Gartner) Uitbesteding op diverse gebieden neemt een grote vlucht. Steeds vaker wordt

Nadere informatie

WHITE PAPER STAKEHOLDERMANAGEMENT

WHITE PAPER STAKEHOLDERMANAGEMENT WHITE PAPER STAKEHOLDERMANAGEMENT Van strategie naar implementatie in 4 stappen. 2018 leansixsigmatools.nl versie 3.00-2019-2020 Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen

Nadere informatie

Contractmanagement in Nederland anno 2011

Contractmanagement in Nederland anno 2011 Contractmanagement in Nederland anno 2011 Samenvatting Mitopics Theo Bosselaers NEVI René van den Hoven Februari 2012 1 Periodiek onderzoekt Mitopics de professionaliteit waarmee Nederlandse organisaties

Nadere informatie

OPGAVEN HOOFDSTUK 6 ANTWOORDEN

OPGAVEN HOOFDSTUK 6 ANTWOORDEN OPGAVEN HOOFDSTUK 6 ANTWOORDEN Opgave 1 Jansen heeft een maakt en verkoopt product P11. De verkoopprijs van het product is 60 exclusief btw. De inkoopprijs van het product is 28. De overige variabele kosten

Nadere informatie

Kennis en vaardigheden H1 MER Sjors van Doesburg

Kennis en vaardigheden H1 MER Sjors van Doesburg Kennis en vaardigheden H1 MER Sjors van Doesburg Marketing Marketing: het opbouwen van winstgevende klantrelaties. Doelen zijn: - nieuwe afnemers aantrekken door superieure waarde te beloven - bestaande

Nadere informatie

Doelgroepen beschrijven

Doelgroepen beschrijven Consumentengedrag * H5 onderzoek naar consument, product en concurrentie (Floor en van Raaij) * Concept gekozen doelgroep (zowel algemene- als domeinspecifieke variabelen) bespreken * Aan de slag met moodboard

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 9

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 9 HOOFDSTUK 9 Opgave 1 a. Wat wordt bij de break-evenanalyse berekend? Hier wordt de afzet of omzet berekend wanneer geen sprake is van winst of verlies. b. Wat is de break-evenafzet? Dit is de afzet waarbij

Nadere informatie

voorbeeldexamen I-Tracks IT and Management Foundation voorbeeldexamen ITMF uitgave september 2006

voorbeeldexamen I-Tracks IT and Management Foundation voorbeeldexamen ITMF uitgave september 2006 voorbeeldexamen IT and Management Foundation (ITMF) I-Tracks IT and Management Foundation voorbeeldexamen ITMF uitgave september 2006 inhoud 3 inleiding 4 voorbeeldexamen 12 antwoordindicatie 25 beoordeling

Nadere informatie

Communicatieplan Ouderbetrokkenheid 3.0

Communicatieplan Ouderbetrokkenheid 3.0 Communicatieplan Ouderbetrokkenheid 3.0 Schooljaar 2015-2016 1 INLEIDING De werkgroep wil graag Ouderbetrokkenheid 3.0 introduceren bij leerkrachten en ouders. De aanleiding voor dit communicatieplan is

Nadere informatie

Vakken in de H2. Recht Logistiek Algemene Economie Administratieve organisatie Inkoop

Vakken in de H2. Recht Logistiek Algemene Economie Administratieve organisatie Inkoop Vakken in de H2 Recht Logistiek Algemene Economie Administratieve organisatie Inkoop Recht Totstandkoming van rechtshandeling 1. Handel bekwaam art. 3:32 BW 2. Wil art. 3:33 BW 3. Openbaar Onrechtmatige

Nadere informatie

Bedrijfseconomische Aspecten Examennummer: 71533 Datum: 14 april 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur

Bedrijfseconomische Aspecten Examennummer: 71533 Datum: 14 april 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Bedrijfseconomische Aspecten Examennummer: 71533 Datum: 14 april 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Dit examen bestaat uit 8 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - 30 meerkeuzevragen (maximaal

Nadere informatie

Slim organiseren De organisatie van de organisatie. Jac Christis, 29 mei 2013

Slim organiseren De organisatie van de organisatie. Jac Christis, 29 mei 2013 Slim organiseren De organisatie van de organisatie Jac Christis, Wat is organiseren? Twee betekenissen van het woord organisatie : 1. Institutionele betekenis: werkgever 2. Instrumentele betekenis: arbeidsorganisatie

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT Tomatensaus B.V. Ent-teach Module 3 Marktonderzoek

LEERACTIVITEIT Tomatensaus B.V. Ent-teach Module 3 Marktonderzoek LEERACTIVITEIT Tomatensaus B.V. Ent-teach Module 3 Marktonderzoek Beschrijving van de leeractiviteit Je bent de eigenaar van een startend bedrijf in de voedingssector. Je wilt een nieuwe tomatensaus produceren.

Nadere informatie

Contractmanagement, wat is dat?

Contractmanagement, wat is dat? Contractmanagement, wat is dat? Contractmanagement van diensten Ted Knoester Gemeente Lansingerland 1 Contractmanagement Kenmerken van diensten Wat doet een contractmanager? Wat is een contract? Hoe om

Nadere informatie

Stakeholdermanagement

Stakeholdermanagement Stakeholdermanagement ONTDEK DE KRACHT VAN DE VOICE OF THE STAKEHOLDERS Van strategie naar implementatie in 4 stappen. 2019 leansixsigmatools.nl versie 7.00 INHOUD Inleiding... 2 1. Stakeholder management

Nadere informatie

Boekenlijst 2015 2016 CE deeltijd

Boekenlijst 2015 2016 CE deeltijd 1 ste jaar, kwartiel 1 en 2 Marketingstrategie & Marktsegmentatie Grondslagen van de Marketing Prof. Dr. B. Verhage Stenfert Kroeze, nieuw ISBN 9789001.817855 (Theorieboek) ISBN 9789001.818654 (Werkboek)

Nadere informatie

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 8

UITWERKINGEN OPGAVEN HOOFDSTUK 8 HOOFDSTUK 8 Opgave 1 a. Waarom zijn er bij een bedrijf met massaproductie waar maar één product gemaakt wordt geen indirecte kosten? Het kenmerk van indirecte kosten is dat er geen direct verband is te

Nadere informatie

Ontwikkelen en implementeren van Artikelgroep / Categorie strategieën Anil Joshi Associate Trainer

Ontwikkelen en implementeren van Artikelgroep / Categorie strategieën Anil Joshi Associate Trainer Ontwikkelen en implementeren van Artikelgroep / Categorie strategieën Anil Joshi Associate Trainer THE NETHERLANDS CHINA BRASIL AUSTRIA THE UNITED KINGDOM Agenda Wat is CSD? Wat zijn de voordelen? Hoe

Nadere informatie

Blok H1 Klant. Bedrijfseconomie

Blok H1 Klant. Bedrijfseconomie Blok H1 Klant Bedrijfseconomie In dit blok wordt er eerst stil gestaan bij de berekening van de kostprijs op 2 manieren; de integralekostprijs berekening (AC- methode) en de variabelekostencalculatie (DC-

Nadere informatie

Strategisch Vendor Management

Strategisch Vendor Management Strategisch Vendor Management Visie op Strategisch Vendor Management en wat betekent het voor uw organisatie? Door: YouzQ B.V. Introductie Het aansturen van meerdere leveranciers door 1 partij verdeeld

Nadere informatie

SWOT ANALYSE. In 7 stappen

SWOT ANALYSE. In 7 stappen SWOT ANALYSE In 7 stappen DEFINITIE Een SWOT analyse is een invuloefening van een matrix met vier vakken: horizontaal: interne en externe factoren verticaal: positieve en negatieve factoren hieraan voegen

Nadere informatie

H5 Consumentengedrag HOE EN WAAROM MENSEN KOPEN.

H5 Consumentengedrag HOE EN WAAROM MENSEN KOPEN. H5 Consumentengedrag HOE EN WAAROM MENSEN KOPEN http://www.youtube.com/watch?v=hpi-m3jwhbg 5.2 Besluitvormingsproces consument : Pearson: Solomon: Marketing Real Life koopbeslissingsproces vijf fasen (B2C):

Nadere informatie

perspectivisch calculeren

perspectivisch calculeren perspectivisch calculeren waar is dat voor nodig? Waar is dat voor nodig? dia 1 problematiek voor de calculatie enkelstuks, kleinserie en projectmatige productie: slechts een globale specificatie offertecalculatie

Nadere informatie

Competenties van de educatief auteur

Competenties van de educatief auteur Competenties van de educatief auteur Het beroep educatief auteur Een educatief auteur schrijft leermateriaal. Vaak geeft hij of zij daarnaast ook les op een school. Toch is educatief schrijven een ander

Nadere informatie

HOOFDSTUK 11: MERKSTRATEGIEËN OPSTELLEN EN UITVOEREN

HOOFDSTUK 11: MERKSTRATEGIEËN OPSTELLEN EN UITVOEREN HOOFDSTUK 11: MERKSTRATEGIEËN OPSTELLEN EN UITVOEREN 1 INTRODUCTIE H:11 Een merkstrategie voor een bedrijf identificeert welke merkelementen een bedrijf kiest voor toepassing op de diverse producten die

Nadere informatie

HAVO. Ter voorbereiding is een deel van de stof bij het vak economie in de derde klas havo opgenomen. Marketing

HAVO. Ter voorbereiding is een deel van de stof bij het vak economie in de derde klas havo opgenomen. Marketing Voorlichting HAVO Een 'nieuw' vak in de bovenbouw Ter voorbereiding is een deel van de stof bij het vak economie in de derde klas havo opgenomen. (M&O) is een nieuw vak in de bovenbouw voor de havo. Het

Nadere informatie

Functieprofiel: Medewerker Inkoop Functiecode: 0701

Functieprofiel: Medewerker Inkoop Functiecode: 0701 Functieprofiel: Medewerker Inkoop Functiecode: 0701 Doel Afsluiten van (raam)contracten en overeenkomsten alsmede het voorbereiden en uitvoeren van eenmalige opdrachten, op basis van de behoefte van de

Nadere informatie

Communicatiemanagement. Opleiding CDM - College 4 CM Sheet 1

Communicatiemanagement. Opleiding CDM - College 4 CM Sheet 1 Communicatiemanagement Opleiding CDM - College 4 CM Sheet 1 Programma vandaag Welkom Mededelingen Coll. 4 Theorie Operationele communicatieplan -Boodschap SLC: klassegesprek & afspraken Coll. 4 Praktijk

Nadere informatie

ICT-contracten en algemene voorwaarden

ICT-contracten en algemene voorwaarden ICT-contracten en algemene voorwaarden Voor de digitale economie De term ICT-contract staat nergens in de wet gedefinieerd. Je zou kunnen zeggen dat een ICTcontract een overeenkomst is tussen partijen

Nadere informatie

Oefenvragen Ondernemerskunde A - Businessplan & strategie

Oefenvragen Ondernemerskunde A - Businessplan & strategie Oefenvragen Ondernemerskunde A - Businessplan & strategie 1. Michael Porter onderscheidt 3 basisstrategieën, waar volgens hem iedere organisatie een keuze uit dient te maken, om op een gezonde wijze een

Nadere informatie

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - - Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert

Nadere informatie

Kantoorartikelen & Computersupplies. Meerwaarde inkoopbeleid voor low-interest producten, zoals Kantoorartikelen en Computersupplies??

Kantoorartikelen & Computersupplies. Meerwaarde inkoopbeleid voor low-interest producten, zoals Kantoorartikelen en Computersupplies?? Kantoorartikelen & Computersupplies Meerwaarde inkoopbeleid voor low-interest producten, zoals Kantoorartikelen en Computersupplies?? Agenda 1. Voorstellen 2. Categoriemanagement Rijksoverheid 3. Categoriemanagement

Nadere informatie

Samenvatting Economie Consument & Producent

Samenvatting Economie Consument & Producent Samenvatting Economie Consument & Producent Samenvatting door een scholier 1097 woorden 3 april 2003 7,7 84 keer beoordeeld Vak Economie CONSUMENT & PRODUCENT Hoofdstuk 1 de klant Marktaandeel afzet eigen

Nadere informatie

M&O - een nieuw vak. Management & Organisatie. Management. Organisatie. Een nieuw vak in de bovenbouw van havo/vwo

M&O - een nieuw vak. Management & Organisatie. Management. Organisatie. Een nieuw vak in de bovenbouw van havo/vwo Management & Organisatie Een nieuw vak in de bovenbouw van havo/vwo M&O - een nieuw vak Management en Organisatie (M&O) komt als vak niet voor in de basisvorming. In de Tweede Fase kan je M&O kiezen in

Nadere informatie

management & organisatie

management & organisatie Voorlichting management & organisatie vernieuwde tweede fase HAVO/VWO Een nieuw vak in de bovenbouw Ter voorbereiding is een deel van de stof bij het vak economie in de derde klas HAVO /VWO opgenomen.

Nadere informatie

Modulehandleiding Bedrijfseconomie 1.2. Collegejaar AC/adBE/BE/FSM Periode 2

Modulehandleiding Bedrijfseconomie 1.2. Collegejaar AC/adBE/BE/FSM Periode 2 Modulehandleiding Bedrijfseconomie 1.2 Collegejaar 2012-2013 AC/adBE/BE/FSM Periode 2 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 1. Algemene Informatie... 3 1.1. Doelgroep... 3 1.2. Instroomeisen... 3 1.3. Plaats

Nadere informatie

Vacature Business Development & Sales

Vacature Business Development & Sales Vacature Business Development & Sales Functieomschrijving 0 1 20.10. 2016 Vacature Business development &sales 01 Zelfstandige denker, met gevoel voor het ontwikkelen en benutten van commerciële kansen.

Nadere informatie